XAÙC ÑÒNH THÔØI GIAN SAÁY

1. Ñaët vaán ñeà

2. Thöïc hieän baèng maùy tính (Excel): PP Newton

PP Laëp
Duøng Solver

3. ÖÙng duïng

4. Baøi taäp
 XAÙC ÑÒNH THÔØI GIAN SAÁY
1. Ñaët vaán ñeà
Baøi toaùn 1: Xaùc ñònh thôøi gian saáy ñeå saáy moät loaïi vaät lieäu töø 55%
xuoáng 3%. Bieát raèng khi vaät lieäu naøy trong saûn xuaát thu ñöôïc soá
lieäu sau:
Töø 50% xuoáng 10% maát 9,32 h
Töø 35 xuoáng 8% maát 6,92 h
Töø 15% xuoáng 5 % maát 4,84 h
Thôøi gian saáy vôùi vaät lieäu naøy daïng baûn moûng ñöôïc tính theo coâng
thöùc:
u 1  u th u th  u u th  u
* *
   I   II   ln
N0 N0 u2  u *

Ñeå xaùc ñònh ñoä aåm caân baèng u*, ñoä aåm tôùi haïn uth vaø toác ñoä saáy
ñaúng toác N0 caàn tieán haønh thí nghieäm
 XAÙC ÑÒNH THÔØI GIAN SAÁY
1. Ñaët vaán ñeà

Ñeå xaùc ñònh Uth, U*, No

Tiến hành thí nghiệm:
-Xây dựng đường cong sấy
- Đường cong tốc độ sấy
- Từ đó xác định: Uth, U*, N0
-Xác định thời gian sấy:

 U 
du
dτ
t2 u0 •B D

tU • • N0 C B
t0 •B C
• C
• D

• DU* Uth U
1 2 •
A
 XAÙC ÑÒNH THÔØI GIAN SAÁY
1. Ñaët vaán ñeà

Thay soá lieäu thöïc nghieäm: u1 = 50% u2 = 10% 1 = 9,32 h

Tiến hành thí nghiệm:
- Xây dựng đường cong sấy
- Đường cong tốc độ sấy
u’1 = 35 % u’2 = 8%  = 6,92 h
u’’1 = 15% u’’2 = 5 %  = 4,84 h
u1  uth uth  u uth  u
* *

- Từ đó xác định: Uth, U*, N0    ln

- Xác định thời gian sấy:
N0 N0 u2  u *

 U du

dτ
t2 u0 •B D

tU • • N0 C B
t0 •B C
• C
• D
• • D
 *
• Uth A U
2 U
1
 XAÙC ÑÒNH THÔØI GIAN SAÁY
1. Ñaët vaán ñeà
Thay soá lieäu thöïc nghieäm:
u1 = 50% u2 = 10% 1 = 9,32 h
u’1 = 35 % u’2 = 8%  = 6,92 h
u’’1 = 15% u’’2 = 5 %  = 4,84 h

Qui ổi tìm u*, uth vaø N0

U* U’th U* U’th U* U’th

 XAÙC ÑÒNH THÔØI GIAN SAÁY
1. Ñaët vaán ñeà
Thay soá lieäu thöïc nghieäm:
u1 = 50% u2 = 10% 1 = 9,32 h
u’1 = 35 % u’2 = 8%  = 6,92 h
u’’1 = 15% u’’2 = 5 %  = 4,84 h

Ta thu ñöôïc heä phöông trình:

 u 1  u th u th  u * u th  u *
 1   ln
 N 0 N 0 u 2  u *

 u '1  u th u th  u * u th  u *
 2   ln '
 N 0 N 0 u 2  u *

 u ' '1  u th u th  u * u th  u *
 3   ln ' '
 N0 N0 u 2  u*
Giaûi heä tìm u*, uth vaø N0
 TÍNH TOAÙN HEÄ THIEÁT BÒ PHAÛN ÖÙNG
NG
1. Ñaët vaán ñeà
Baøi toaùn 2: Xaùc ñònh naêng suaát theo saûn phaåm cuûa heä thoáng goàm:
thieát bò phaûn öùng khuaáy lyù töôûng (VK = 1 m3) laøm vieäc song song
vôùi thieát bò phaûn öùng ñaåy lyù töôûng (VÑ = 2 m3), neáu beân trong xaûy
ra phaûn öùng laø baäc 1 coù k1 = 1,35.103 1/s; noàng ñoä ñaàu cuûa chaát
tham gia phaûn öùng laø C0 = 2 kmol/m3; naêng suaát nhaäp lieäu laø 4.103
kmol/s; khoái löôïng rieâng cuûa hoãn hôïp laø khoâng ñoåi, trong doøng
nhaäp lieäu khoâng coù saûn phaåm?

Q01 C0 VK Q01 C1
Q01  Q02  Q0
Q0 C0 Q C 
A B  Q01C0   k1VD 
VD  Q  k V  C0 exp Q 
 01 1 K  02 
Q02 C0 Q02 C2

Giaûi heä tìm Q01 vaø Q02

 XAÂY DÖÏNG
NG MOÂ HÌNH
1. Ñaët vaán ñeà
Baøi toaùn 3: Xaùc ñònh caùc tham soá cuûa moâ hình sau töø soá lieäu thöïc
nghieäm
K 1  n  C Re 2 Fr 3 K 4 4 K 5 5
x x x x

T CD,
n, voøng/s d, m CC, kg/m3 X, kg/m3 , s v, m2/s g, m/s2
T kg/m3
1 0,83 0,03 0,1025 9,70E-03 0,005 120 1,00E-06 9,81
2 2,50 0,03 0,1025 7,50E-03 0,005 30 1,00E-06 9,81
3 1,27 0,03 0,1025 5,80E-03 0,011 30 1,00E-06 9,81
4 0,83 0,03 0,1025 3,80E-03 0,015 75 1,00E-06 9,81
5 0,83 0,03 0,1025 3,30E-03 0,013 75 1,00E-06 9,81
nd 2
n2 d CD CD
Re  Fr  K4  K5 
 g X CC
Xaùc ñònh caùc tham soá xi töø soá lieäu thöïc nghieäm
 XAÂY DÖÏNG
NG MOÂ HÌNH
1. Ñaët vaán ñeà
Baøi toaùn 3: Xaùc ñònh caùc tham soá cuûa moâ hình sau töø soá lieäu thöïc
nghieäm
K 1  n  C Re 2 Fr 3 K 4 4 K 5 5
x x x x

Töø soá lieäu thöïc nghieäm tính ñöôïc:

TT K1 K2 = Re K3 = Fr K4 K5
1 99,60 747 0,00211 20,5 10,567
2 75,00 2250 0,01911 20,5 13,666
3 38,10 1143 0,00493 9,32 17,672
4 62,25 747 0,00210 6,80 26,973
5 62,25 747 0,00210 7,88 31,061
nd 2
n2 d CD CD
Re  Fr  K4  K5 
 g X CC

Giaûi heä phöông tình tìm ñöôïc caùc tham soá xi

 GIAÛI HEÄ PHÖÔNG TRÌNH PHI TUYEÁN
1. Ñaët baøi toaùn
Giaû söû caàn giaûi heä phöông trình phi tuyeán döôùi daïng töôøng:
 f1 x1 , x2 ,, xn   0
 
 f2 x1 , x2 ,, xn   0 (1)


 fn x1 , x2 ,, xn   0

Điều kiện: fi là các hàm phi tuyến cần biết dạng giải tích
bộ giá trị gần đúng ban đầu: x10, x20, … xn0
sai số  > 0 bé tùy ý

Để giải cần hai böôùc: - Choïn giaù trò gaàn ñuùng ban ñaàu;
- Hieäu chænh nghieäm töø giaù trò gaàn ñuùng;
 CHOÏN GIAÙ TRÒ GAÀN ÑUÙNG
NG BAN ÑAÀU
Khoâng coù phöông phaùp phöông phaùp chung ñeå choïn
Moãi tröôøng
ng hôïp cuï theå: khaùc nhau
phuï thuoäc vaøo kinh nghieäm của ngöôøi giải
 f1 x1 , x2   0
Giaû söû, caàn giaûi heä 2 phöông trình:  (2)
 f 2 x1 , x2   0
Cho x1 moät vaøi giaù trò: töø x1D ñeán x1C böôùc x;

Coi (1) đã biết x1i giải f1(x1, x2) = 0 tìm x21

Tương tự coi x1i đã biết trong (2): tìm x22 ñeå f2(x1, x2) = 0

Sau ñoù xaây döïng ñoä thò: söï phöï thuoäc cuûa x1i vaøo x21, x22
giao ñieåm cuûa chuùng laø giaù trò gaàn ñuùng
 CHOÏN GIAÙ TRÒ GAÀN ÑUÙNG
NG BAN ÑAÀU
Neáu chuùng
ng khoâng caét nhau thì phaûi tìm khoaûng
ng bieán thieân khaùc

Tuøyï thuoäc vaøo daïng phöông trình cuï theå

kinh nghieäm cuûa ngöôøi
ñeå tìm ra giaù trò gaàn ñuùng ban ñaàu
  x13  x23  6 x1  3  0
Ví duï: Caàn giaûi heä phöông trình:  3 3
(a)
(3)
 x1  x2  6 x2  2  0 (b)
Ta choïn: xD = 0, xC = 1, x = 0,2
Laäp baûng tính coù daïng
Trong C4:C9 tính x22 theo phöông trình (2) ñeå f2(x1, x2) = 0;
 Choïn vuøng
ng A4:C9 ñeå xaây döïngng ñoà thò quan heä giöõa x21 vaø x22
theo x1, keát quaû nhö hình veõ

Nhö vaäy choïn nghieäm gaàn ñuùng ban ñaàu x1 = 0,5 vaø x2 = 0,5õ
HIEÄU CHÆNH NGHIEÄM BAÈNG
NG PHÖÔNG PHAÙP NEWTON
 f1 x1 , x2   0
Giaû söû caàn giaûi heä 2 phöông trình daïng ng:  
 f 2 x1 , x2   0
Yeâu caàu: Caùc haøm fi caàn bieát caùc ñaïo haøm rieâng daïng giaûi tích
Khi bieát giaù trò gaàn ñuùng ban ñaàu cuûa caùc bieán x10, x20,
Ñoä chính xaùc 
Khi ñoù heä phöông trình ban ñaàu coù theå vieát veà daïng: F(X) = 0
Phöông phaùp Newton laø phöông phaùp xaáp xæ nghieäm daïng:

Xi+1 = Xi – Pi Vôùi Pi = Ji–1Fi   f1  f1  f1 

 x 
i – soá laàn laëp; i = 1, 2, … ; x2 xn 
 1

J – ma traän ngöôïc cuûa ma traän Iakobi J:  f2 f2 f2 

Tính sai soá theo coâng thöùc: J    x 1 x2 xn 

      
 
 fn fn

fn 
  x 1 x2  x n 
 PHÖÔNG PHAÙP NEWTON
Cho F(X), X0, 

Vieát: P = J1F

Tính: Xi+1 = Xi – Pi
  i
P 2

< Thay X0 = X1

Keát thuùc
HIEÄU CHÆNH NGHIEÄM BAÈNG
NG PHÖÔNG PHAÙP NEWTON
Neáu  <=  thì tính toaùn keát thöùc vaø X laø nghieäm
Khi  >  thì thay giaù trò môùi cuûa X roài tính laëp laïi
HIEÄU CHÆNH NGHIEÄM BAÈNG
NG PHÖÔNG PHAÙP NEWTON
Khi sai soá coøn lôùn neân caàn hieäu chænh tieáp: Xi+1 = Xi  P
Duøng leänh Copy vaø Edit/Paste/Past Sperial … ñeå copy X môùi
Keát quaû sau 2 laàn laëp:
 HIEÄU CHÆNH NGHIEÄM BAÈNG NG PHÖÔNG PHAÙP LAËP
 f1 x1 , x2   0
Xeùt giaûi heä 2 phöông trình daïng
ng: 
 f 2 x1 , x2   0
Veá traùi cuûa caùc phöông trình: bieát döôùi daïng giaûi tích.
Bieát giaù trò gaàn ñuùng ban ñaàu: x10, x20, ñoä chính xaùc 

Heä phöông trình coù theå vieát veà daïng:

 x1  g1  x1 , x2 

Caùc haøm g caàn coù ñaïo haøm rieâng  x2  g 2  x1 , x2 
Xaáp xæ nghieäm: x1,i+1 = g1 (x1, x2)
i – soá laàn laëp; i = 1, 2, …;
x2,i+1 = g2(x1, x2)

Tính sai soá laàn i: P1, i+1 = x1, i+1 – x1,i P2, i+1 = x2, i+1 – x2,i
 = (P21,i+1 + P22,i+1)0,5

Neáu  <= , thì ngöøng laïi;

Ngöôïc laïi caàn laëp tieáp tuïc
HIEÄU CHÆNH NGHIEÄM BAÈNG
NG PHÖÔNG PHAÙP LAËP
 f1 x1 , x2   0
Xeùt giaûi heä 2 phöông trình daïng
ng: 
 f 2 x1 , x2   0
 g1 g1
  1
Ñieàu kieän ñeå baøi toaùn hoäi tuï laø:  x1 x2

 g2  g2  1
 x
 1 x2
 PHÖÔNG PHAÙP LAËP
Cho F(X), X0, 

Vieát: X = G(X)

Tính: X1 = G(X0)
 
 i 1 i
X  X 2

< Thay X0 = X1

Keát thuùc
Giaûi heä phöông trình:
 x 3  x 3  6 x  3  0
1 2 1
 3
 x1  x23  6 x2  2  0

Heä phöông trình treân coù theå ñöôïc vieát veà daïng:

 x 
1
1
x  x  3
3
1
3

6 2

 2 1

x  1 x3  x3  2
2

 6

Giaù trò gaàn ñuùng ban ñaàu x1 = 0,5; x2 = 0,5

Vôùi ñoä chính xaùc  = 0,00001

Chuaån bò baûng tính treân Excel nhö sau:

  x 3  x 3  6 x  3  0
1 2 1

x
 1  
1 3

x1  x 23  3
 3 6
 x1  x23  6 x2  2  0 

x  1 x3  x3  2
 2 6 1 2

Chuaån bò baûng tính treân Excel nhö sau:
KEÁT QUAÛ NHAÄN ÑÖÔÏC
 DUØNG
NG SOLVER GIAÛI HEÄ PHÖÔNG TRÌNH
Duøng Solver giaûi heä phöông trình treân:
 x13  x23  6 x1  3  0 (a)
 3 3
 x1  x2  6 x2  2  0 (b)
BAØI TAÄP:
P: Haõy giaûi heä phöông trình phi tuyeán sau vôùi ñoä chính
xaùc cho tröôùc 105 vaø böôùc h = 0,2 treân khoaûng
ng [0,1], vaø xaùc ñònh
chính xaùc nghieäm lôùn:
f1(x1,x2) f2(x1,x2) Khoaûng nghieäm Böôùc Ñoä chính xaùc
exp(x1)  x2 sin(x1)  x2 + 1,5 105
exp(x1)  x2 cos(x1) + x2  2,5 105
exp(x1)  x2 sin(x1) + x2  1,5 105
exp(x1)  x2  0,5 cos(x1) + 2x2  3 105
exp(x1)  x2  0,5 2cos(x1) + x2  3 104
exp(x1)  x2  0,5 sin(x1) + 2x2  1,5 [0,1] 0,2
105
exp(x1)  2x2  0,7 sin(x1) + 2x2  1,5 105
exp(x1)  2x2  0,7 1,2cos(x1)  x2  0,9 105
x1.x23  x2  2 cos(x1) + x2  2,5 105
x1.x23  x2  2 sin(x1) + x2  1,5 104
 KEÁT QUAÛ NHAÄN ÑÖÔÏC
Khi saáy moät loaïi vaät lieäu thu ñöôïc keát quaû sau:
Töø 50% xuoáng ng 10% maát 8h
Töø 35 xuoáng ng 8% maát 6 h
Töø 45% xuoáng ng 12% maát 5 h
Tìm thôøi gian saáy khi saáy töø 55% xuoáng ng 3%