Uporedni Prikaz Proračuna Dejstva Vetra

UNIVERZITET U NOVOM SADU
Građevinski fakultet Subotica
MENTOR: KANDIDAT:
dr Danica GOLEŠ, dipl.građ.inž. Adam MORA, M31/2015
UPOREDNI PRIKAZ PRORAČUNA DEJSTVA

VETRA PREMA SRPS EN 1991-1-4,
SRPS U.C7.110-112 i PTP-2 1948
- Seminarski rad iz predmeta MONTAŽNE BETONSKE KONSTRUKCIJE -
Subotica, januar 2016.

Montažne betonske konstrukcije šk. 2015/2016 Seminarski rad
Uporedni prikaz proračuna dejstva vetra prema

SRPS EN 1991-1-4, SRPS U.C7.110-112 i PTP-2 1948
1 Uvod
Prirodni vetar je prolazni i teško predvidljivi fenomen, koji može imati značajan uticaj na građevinske
konstrukcije. Istraživanja ovog fenomena se kreću u dva glavna pravca: prvi je prikupljanje podataka o
karakteristikama dejstva vetra (DV) na pojedinačnim lokacijama, dok je drugi posvećen pronalaženju i
unapređenju matematičkih modela za opisivanje DV na građevinske konstrukcije u celini, njihove
delove i elemente povezane sa konstrukcijom. Nova saznanja se pretaču u uputstva za određivanje
karakterističnih vrednosti DV koje se koriste pri proračunu građevinskih konstrukcija. Ova uputstva su
sadržana u odgovarajućim standardima, čijom primenom se obezbeđuje ispunjenost osnovnog
zahteva - da se konstrukcija "proračuna i izvede na takav način da tokom svog predviđenog veka, sa
odgovarajućim stepenima pouzdanosti i ekonomično, može da prihvati sva dejstva i uticaje za koje
je verovatno da mogu da nastanu tokom izvođenja i eksploatacije, kao i ispuni utvrđene zahteve u
pogledu upotrebljivosti konstrukcije ili konstrukcijskog elementa" ( SRPS EN 1990/2012).
Razvoj standarda kojima se reguliše oblast DV na građevinske konstrukcije u našoj zemlji karakterišu
tri faze:
1948 – 1991:
Po završetku Drugog svetskog rata, 1948. godine su usvojeni Privremeni tehnički propisi (PTP-2
1948). Ovo su bili prvi propisi koji daju uputstvo za proračun dejstva vetra.
1991 – 2012:
Savremeniji propisi stupaju na snagu 1991. godine, objavljivanjem grupe standarda SRPS U.C7.110-
113.
SRPS U.C7.110 predstavlja osnovne principe i daje uputstvo za proračun osnovnog aerodinamičkog
pritiska vetra. U standardu je dat pregled osnovnih brzina vetra po pojedinim meteorološkim stanicama
u SFRJ, na osnovu ekstremnih brzina vetra osmotrenih na meteorološkim stanicama SFRJ u periodu
1951-1970.godine.
SRPS U.C7.111 se bavi dinamičkim koeficijentima i aerodinamičkom pritiskom vetra.
SRPS U.C7.112 pokazuje način određivanja intenziteta opterećenja od vetra na zgrade.
SRPS U.C7.113 se odnosi na određivanje opterećenja vetrom ostalih građevinskih konstrukcija osim
zgrada.
2012 – danas:
2005.godine Evropski komitet za standardizaciju (CEN) objavljuje evropski standard EN 1991-1-4:
Evrokod 1 - Dejstva na konstrukcije - Deo 1-4: Opšta dejstva - Dejstva vetra, u kome su prikazana
uputstva za proračun konstrukcija zgrada i inženjerskih građevinskih objekata na dejstvo vetra. Ovaj
evropski standard je do oktobra 2010.godine dobio status nacionalnog standarda u svim zemljama
članicama Evropske unije. U novembru 2012. godine Institut za standardizaciju Srbije (ISS) izdaje
standard SRPS EN 1991-1-4, koji predstavlja prevod evropskog standarda EN 1991-1-4:2005, i
Student: Adam MORA 2/48

njegove ispravke AC:2009 i izmene A1:2010 sa engleskog na srpski jezik. Ovim standardom se
povlači i zamenjuje grupa standarda SRPS U.C7.110-113:1991.
Za primenu standarda EN 1991-1-4 u nekoj zemlji, isto kao i za ostale delove Evrokoda, neophodno je
donošenje nacionalnog priloga, koji sadrži podatke o nacionalno određenim parametrima potrebnom
za proračun zgrada i inženjerskih građevinskih objekata koji se grade u odgovarajućoj zemlji. Na
žalost, nacionalni prilog standardu SRPS EN 1991-1-4 u našoj zemlji još nije donet, što primenu ovog
standarda trenutno čini gotovo nemogućom.
1.1 Ciljevi seminarskog rada
Osnovni ciljevi izrade seminarskog rada su:

o Dati kratak pojedinačni prikaz propisa i standarda iz oblasti proračuna DV na građevinske
konstrukcije, koji su se koristili u našoj zemlji od 1948.godine do danas
o Prikazati postupak proračuna opterećenja vetrom prema navedenim standardima na primeru
jednobrodne montažne armiranobetonske hale, koji obuhvata:
- Određivanje pritiska vetra (kN/m2) prema:
SRPS EN 1991-1-4: qp = udarni pritisak vetra
SRPS U.C7.110: qmtz = osrednjeni aerodinamički pritisak vetra
PTP-2 1948: qw = veličina osnovnog opterećenja od vetra
Razlika u nazivima proizilazi iz činjenice da spomenuti propisi tretiraju DV sa različitih
aspekta. Fundamentalni statički rezultati su međusobno identični po značaju.
- Određivanje dejstva vetra upravno na površinu konstrukcije (kN/m2):
SRPS EN 1991-1-4: w  c pe  qp - spoljašnje DV (izraz 5.1)1
w  c pi  qp - unutrašnje DV (izraz 5.2)
SRPS U.C7.110: w  G  Cp  qmtz - DV sa kombinovanim koeficijentima (izraz 3)
Cp  Cpe  Cpi - koeficijent pritiska (izraz 5)
PTP-2 1948: w  c  qw - DV sa koeficijentom oblika

o Uporediti numeričke rezultate dobijene primenom različitih standarda i izvesti zaključke.
1
U seminarskom radu označavanje primenjenih izraza, formula i koeficijenta identična je sa oznakama
odgovarajućeg standarda. Na ovaj način lako je povezati tematiku elaborata sa različitim propisima.

1.2 Opis konstrukcije
Poređenje proračuna dejstva vetra prema različitim normativima sprovedeno je na konstrukciji

montažne armiranobetonske hale, koja je bila predmet završnog rada osnovnih akademskih studija
Bojana Saulića, dipl.građ.inž. [1]. U daljem tekstu biće prikazane samo one karakteristike konstrukcije
koje su od značaja za analizu DV.
Dimenzije osnove objekta su 42 x 18 m, a visina hale iznad terena je 8.35 m. Nagib krovne ravni je
5,3950. Objekat se nalazi u Zrenjaninu.
Objekat je projektovan kao skeletna AB konstrukcija sa rasterima stubova 7 x 6 m. Raspon glavnog
nosača je 18 m. Krovna konstrukcija se sastoji od glavnog nosača promenljive visine i rožnjača T
preseka, a krovni pokrivač je od čeličnih sendvič panela.
Komunikacija u hali je omogućena sa dva ulaza za vozila i dva pomoćna ulaza za ljude. U obe
podužne fasade se nalaze prozori. Fasadu čine termo pocinkovni plastificirani sendvič paneli sa
ispunom od kamene vune. Veza panela za konstrukciju se ostvaruje samonarezujućim vijcima.
Konstrukcija se nalazi na ravničarskom terenu sa sitnom vegetacijom i sa izolovanim preprekama koje
su udaljene najmanje 20 metara od objekta.
Slika 1. Situacija (dimenzije u „cm“) [1]

Slika 2. Karakterističan poprečni presek (dimenzije u „cm“, visinske kote u „m“) [1]
Slika 3. Pogled na južnu i severnu fasadu (dimenzije u „cm“) [1]
Slika 4. Pogled na zapadnu-istočnu fasadu (dimenzije u „cm“) [1]
Kao što se vidi na slici 3, na kalkanskim zidovima postoje otvori (vrata) dimenzija 520 x 365 cm, a na
podužnim zidovima prozori dimenzija 120 x 200 cm i vrata 120 x 329 cm.
Ukupna površina otvora:
- na kalkanskim zidovima: 5.20 x 3.65 = 18.98 m2 ~ 19 m2
-
na podužnim zidovima: 20 x 1.20 x 2.00 + 1.20 x 2.00 = 50.4 m2

2 Kratak prikaz analiziranih normativa pojedinačno
2.1 Privremeni tehnički propisi (PTP-2) 1948 [2]
Dejstvo vetra se može izračunati na temelju lokalnih podataka o stvarno izmerenoj brzini vetra prema
sledećim obrascima:
1  kN 
qw   v max.aps
2
 2 - prvi mogući izraz za određivanje intenziteta vetra
2500 m 
1  kN 
qw   v max.sred
2
 2 - drugi mogući izraz za određivanje intenziteta vetra
1600 m 
m 
v max.aps   - maksimalna brzina vetra registrovana u razdoblju od
s
najmanje 10 godina (apsolutni maksimum)
m 
v max.sred   - brzina srednjeg maksimalnog godišnjeg vetra registrovana
s
u razdoblju od najmanje 10 godina
Uzima se ono dejstvo iz prvog i drugog izraza za određivanje intenziteta vetra, koje je najpovoljnije,
međutim, PTP-2 ne daje vrednosti za brzine vetra, znači pribegavamo se primeni tabeli 1.
Intenzitet osnovnog opterećenja vetrom se može odrediti prema podacima navedenim u tabeli 1.
Tabela 1. Dejstvo vetra - intenzitet vetra „qw“ [2]

Redni Visina objekta iznad Dejstvo vetra u kN/m2 za
Stepen izloženosti objekta
broj terena geografske zone (qw)
1 Zaštićen 0.30 0.40 0.55

2 do 10 m Poluzaštićen 0.40 0.55 0.80
3 Izložen 0.45 0.70 1.10
4 Poluzaštićen 0.50 0.75 1.10

preko 10 – 30 m
5 Izložen 0.60 0.90 1.30
6 preko 30 – 60 m Izložen 0.70 1.05 1.50
7 Preko 60 – 100 m izložen 0.80 1.20 1.70

2.2 SRPS U.C7.110 [3]
 kN 
qmtz  qmT10  Sz 2  K z 2  2  - osrednjeni aerodinamički pritisak vetra (izraz 2)
m 
1  kN 
qmT10     (v m.50.10  k t  k T )2  103  2  - osnovni pritisak vetra (izraz 3)
2 m 
Sz - faktor topografije terena (tačka 5.3.5)

 z 
Kz  b    - faktor ekspozicije (tačka 5.3.5)
 10m 
kg H  kg 
  1.225 3
  3 - gustina vazduha (izraz 4)
m 8000m  m 
m 
v m.50.10    - osnovna brzina vetra (tačka 5.3.6, tabela 8)
s
k Bt  1.6509  t a0.0645 - faktor vremenskog osrednjavanja osnovne
brzine vetra, za teren klase hrapavosti „B“
(tačka 5.3.2.2)
k T  f(tipa konstrukcije) - faktor povratnog perioda vremena

(tačka 5.3.3, tabela 6)
b  f(kategorije terena) - koeficijent koji zavisi od kategorije terena

  f(kategorije terena) - koeficijent koji zavisi od kategorije terena

z  m  - najviša tačka objekta
t a  s - vremenski interval osrednjavanja

2.3 SRPS EN 1991-1-4 [4]
1  kN 
qp  (1  7  Iv )     v m2   2  - udarni pritisak vetra (izraz 4.8)
2 m 
ki
Iv  - intenzitet turbulencije za zmin z zmax (izraz 4.7)
 z 
c 0  ln  
 z0 
 kg 
  1.225  3  - preporučena vrednost gustina vazduha (max)
m 
m 
vm  cr  c0  vb    - srednja brzina vetra (izraz 4.3)
s
ki - koeficijent turbulencije (tačka 4.4, napomena 2)
c0 - koeficijent topografije (član A.1)
 z 
c r  k r  ln   - koeficijent hrapavosti za zmin z zmax (izraz 4.4)
 z0 
m 
v b  c dir  c season  v b.0    - osnovna brzina vetra (izraz 4.1)
s
0.07
 z 
k r  0.19   0  - koeficijent terena (4.5)
 z0.II 
zmin  f(kategorija terena)  m - minimalna visina (tačka 4.3.2)
z0  f(kategorija terena)  m - dužina hrapavosti (tačka 4.3.2)
zmax  200 m - treba da bude uzeto kao 200 m (tačka 4.3.2)
z  m  - najviša tačka objekta
z0.II  0.05 m - dužina hrapavosti za teren kategorije II (tačka 4.3.2)
c dir - koeficijent pravca (tačka 4.2, napomena 2)
c season - koeficijent sezonskog delovanja (tačka 4.2, napomena 3)
m 
v b.0    - fundamentalna vrednost osnovne brzine vetra na visini 10 m
s
(tačka 4.2)

3 Proračun pritiska vetra za analiziranu konstrukciju
Lokacija objekta: Zrenjanin

Geografska zona: „II“
z  8.55m - najviša tačka objekta
Slika 5. Podela teritorije SFRJ na geografske zone brzine vetrova: “I” – zona umereno jakih vetrova;
“II” – zona jake košave i vardarca; “III“ – zona jake bure. U „III“ zonu ulaze iz „I“ i „II“ zone sva otvorena planinska
mesta nadmorske visine iznad 800 m, [2] - slika 1
- intenzitet vetra prema tabeli 1:

kN
z  8.55 m  10 m; objekat je izložen; geografska zona "II"  qw  0.7
m2

3.2 SRPS U.C7.110 [3]

Nadmorska visina: H = 80 m
Kategorija terena: „B“ – otvoreni ravan teren
Najviša tačka objekta: z  8.55m
kg H kg 80m kg
  1.225   1.225 3   1.215 3 - (izraz 4)
m3 8000m m 8000m m
- osrednjeni aerodinamički pritisak vetra se određuje na vremenski interval od t = 3600s = 1h
Slika 6. Deo jednog anemografskog zapisa vetra i definicija brzine vetra, [3]
t a  3600 s
kBt  1.6509  t a0.0645  1.6509  3600 0.0645  1 - (izraz 10.b)
Tabela 2. Pregled faktora hrapavosti terena i gradijentnih visina, [3] - tabela 5
Gradijentna
Klasa hrapavosti terena Parametri hrapavosti terena
visina
Opis Oznaka a b α Z0 ZG
- - (-) (-) (-) (m) (m)
a b c d e f g
Velike vodene uzburkane površine,
1 A 0.021 1.4 0.11 0.003 180
(mora, jezera)
2 Otvoren, ravni tereni B 0.030 1.0 0.14 0.03 320
3 Šumoviti tereni, industrijske zone C 0.041 0.5 0.22 0.3 440
Klasa hrapavosti „B” => b  1.0 - koeficijent koji zavisi od kategorije terena, tabela 2
  0.14 - koeficijent koji zavisi od kategorije terena, tabela 2

Slika 7. Karta osnovnih brzina vetra za period 1951-1970, [3]

Slika 8. Osnovna brzina vetra po pojedinim meteorološkim stanicama za period 1951-1970, [3] – tabela 8

Tabela 3. Povratni period vetra T [god.] za pojedine vrste konstrukcija i objekta, [3] – tabela 6
Konstrukcije T
kT
Grupa Pojedinačne konstrukcije, objekti [god.]
a b c d
i ... ... ... ...
21 Zgrade Industrijske zgrade 50 1
n ... ... ... ...
T  50 god - povratni period za industrijske zgrade, tabela 3
k T  T(50 god)  1 - faktor povratnog perioda vremena, tabela 3
m
v m.50.10  23 - osnovna brzina vetra (tačka 5.3.6, tabela 8)
s
- osnovni pritisak vetra (izraz 3):

2
1 1 kg  m  kN
qmT10     (v m.50.10  k t  k T )2  103   1.215 3  23  1 1  103  0.321 2
2 2 m  s  m
 
 z   8.55m 
Kz  b     1    0.978 - faktor ekspozicije (tačka 5.3.5)
 10m   10m 
Sz  1 - faktor topografije terena (tačka 5.3.5)
- osrednjeni aerodinamički pritisak vetra (izraz 2):

kN 2 kN
qmtz  qmT10  Sz 2  K z 2  0.321 2
 1  0.9782  0.308 2
m m

3.3 SRPS EN 1991-1-4 [4]

Nadmorska visina: 80 m
Kategorija terena II: površina sa niskim vegetacijom, kao što je trava, i izolovanim preprekama
(drveće, zgrade) koje su udaljene najmanje 20 visina prepreke.
Slika 9. Prikaz kategorije terena II, [4] - član A.1
Tabela 4. Kategorije terena i parametri terena, [4] – tabela 4.1
z0  0.05m - dužina hrapavosti za odgovarajuću kategoriju terena, tabela 4
z0.II  0.05m - za teren kategorije II, tabela 4
zmin  2m - za teren kategorije II, tabela 4
Brzina vetra prema karti u skladu sa SRPS U.C7.110 za period 1950 – 1971, [3]:
t a  600 s - interval vremenskog osrednjavanja
kBt  1.6509  t a0.0645  1.6509  600 0.0645  1.093 - (SRPS U.C7.110 - izraz 10.b)
m m
v b.0  kBt  v m.50.10  1.093  23  25.134 - osnovna brzina vetra
s s

z  8.55m - najviša tačka obloge

c dir  1 - koeficijent pravca (tačka 4.2, napomena 2)
c season  1 - koeficijent sezonskog delovanja (4.2, napomena 3)
ki  1 - koeficijent turbulencije (4.4, napomena 2)

0.07 0.07
 z   0.05m 
k r  0.19   0   0.19     0.19 - koeficijent terena (izraz 4.5)
 z0.II   0.05m 
m m
v b  c dir  c season  v b.0  1 1 25.134  25.134 - osnovna brzina vetra (izraz 4.1)
s s
kg
  1.215 - gustina vazduha (SRPS U.C7.110 – izraz 4)
m3
c0  1 - koeficijent topografije (član A.1)
zmin  2m  z  8.55m  zmax  200m - odnos visine (tačka 4.3.2)
 z   8.55m 
c r  k r  ln    0.19  ln    0.977 - koeficijent hrapavosti za zmin z zmax (izraz 4.4)
 z0   0.05m 
ki 1
Iv    0.194 - intenzitet turbulencije za zmin z zmax (izraz 4.7)
 z   8.55m 
c 0  ln   1  ln  0.05m 
 z0   
- Izraz za intenzitet turbulencije važi kada je razdaljina sa ravnomernom hrapavošću terena uz

strujanje dovoljno duga da zadovoljavajuće stabilizuje profil vetra (tačka 4.3.2(2))
- Pretpostavimo da je u našem slučaju navedeni uslov ispunjen.
m m
v m  cr  c 0  v b  0.977  1 25.134  24.554 - srednja brzina vetra (izraz 4.3)
s s
2
1 1 kg  m kN
qp  (1  7  Iv )     v m 2  (1  7  0.194)   1.215 3   24.554   10 3  0.865 2 - (izraz 4.8)
2 2 m  s  m
ODNOSNO:
2
kg  m kN
qb  0.5    v b 2  0.5  1.215   25.134   10 3  0.384 2 - osnovni pritisak vetra (izraz
m3  s  m
4.10)
c e  (1  7  Iv )  c r 2  c 0 2  (1  7  0.194)  0.9772  12  2.254 - koeficijent izloženosti, [8]
kN kN
qp  c e  qb  2.254  0.384 2
 0.865 2 - udarni pritisak vetra (izraz 4.8)
m m

3.4 Pregledni prikaz i analiza rezultata
Tabela 5. Upoređivanje intenziteta vetra u funkciji usvojene brzine vetra i primenjenog propisa
SRPS EN 1991-1-4 SRPS U.C7.110 (PTP – 2) 1948
(SRPS U.C7.110, tabela 8) (SRPS U.C7.110, tabela 8)

Karta vetra (PTP-2 1948, slika 1)
period 1951 -1970 period 1951 -1970
Interval vremenskog
osrednjavanje
t a  600s t a  3600s Nema podataka
Brzina vetra sa
odgobvarajućim m m
vremensik
v b.0  25.17 v m.50.10  23 Nema podataka
s s
osrednjavanjem
kN kN kN
Pritisak vetra qp  0.865 qmtz  0.308 qw  0.7
m2 m2 m2
Iz tabele 5 možemo utvrditi da su razlike značajne.
Rezime:
- prema PTP-2 1948 (nadalje PTP), nema podataka o osnovnoj brzini vetra, niti o vremenskom
intervalu osrednjavanja. Pritisak vetra usvoji se prema tabeli 1.
- prilikom izvođenje proračuna prema SRPS U.C7.110 (nadalje U.C7) i EN 1991-1-4 (nadalje EN),
usvojena je ista osnovna brzina vetra iz tabele, prema slici 8. Karta vetra (slika 7) sadrži važeće
vrednosti za period 1950 – 1971, i ona čini sastavni deo važećeg propisa U.C7.
- Ovako primenjeni podaci su verovatno zastareli, ali iz razloga što zasad ne postoji Nacionalni Aneks
(National Annex – nadalje NA) za teritoriju Republike Srbije, primorani smo da koristimo starije
podatke.
- Možemo primetiti u tabeli 5, da interval vremenskog osrednjavanja nije identična kod U.C7 i EN. Ovi
standardi određuju pritisak vetra sa različitim intervalom vremenskog osrednjavanja brzine vetra. Sa
opadanjem intervala “ta” povećava se brzina vetra. Ova činjenica je jedan od izazivača razlike u
rezultatima pritiska vetra “q”.
Na sledećem dijagramu uporedno su prikazani pritisci prema različitih propisa. Brzine vetra na abscisi
smatra se da su osrednjeni na ta = 3600s = 1h. Ovo znači, da u proračunu prema EN izvrši se
vremensko osrdenjavanje na manji interval vremena ta = 600s, to jest povećava se računska brzina
vetra.

Slika 10. Dijagrami pritiska “q” u funkciji primenjenih propisa i brzine vetra
Tabela 6. Intenzitet pritiska “q” u funkciji brzine vetra

q (kN/m^2)
v (m/s) EN U.C7
EN / U.C7 PTP-2
ta = 3600s ta = 600s ta = 3600s
10 0.163 0.058 281% 0.700

11 0.198 0.070 283% 0.700
12 0.235 0.084 280% 0.700
13 0.276 0.098 282% 0.700
14 0.320 0.114 281% 0.700
15 0.368 0.131 281% 0.700
16 0.419 0.149 281% 0.700
17 0.472 0.168 281% 0.700
18 0.530 0.188 282% 0.700
19 0.590 0.210 281% 0.700
20 0.654 0.233 281% 0.700
21 0.721 0.256 282% 0.700
22 0.791 0.281 281% 0.700
23 0.865 0.308 281% 0.700
24 0.942 0.335 281% 0.700
25 1.022 0.363 282% 0.700
26 1.105 0.393 281% 0.700
27 1.192 0.424 281% 0.700
28 1.282 0.456 281% 0.700

Rezime:
- Iz tabele 6 se može uočiti da intenzitet pritiska vetra “q” prema EN skoro trostruko je veći nego prema
U.C7.
- PTP sa velikom faktorom sigurnosti tek pri brzinama preko 30m/s počinje da se približava rezultatima
prema U.C7.
- U.C7 daje najmanje vrednosti iz navedenih tri propisa, i osrednjavanje brzine vetra izvršena je na
interval od 3600s = 1h. Sa ovim intervalom osrednjavanja, u ekstremnim slučajevima, nagli naleti vetra
mogu izazvati znatne štete na oblozi konstrukcije [10], jer iako se ispoštuje propis, isti ne garantuje
sigurnost zbog velikog intervala vremenskog osrednjavanja brzine vetra.
- Dijagram dalje potvrđuje ono što smo već ranije zaključili, da najveći vrednosti pritisaka se dobiju
prema EN.
- Posmatranjem vrednosti dobijenih preko različitih propisa moramo imati u vidu, da cela koncepcija
upoređivanja se zasniva na činjenici da u proračunu prema U.C7 i EN usvojena je brzina vetra prema
karti za period 1951 – 1970 (slika 7, odnosno tabela 8).
- Treba da napomenimo, da vrednosti dobijenih pritisaka ne obrazuju krajnji rezultat dejstva vetra.
Krajnji merodavan vrednost za dimenzionisanje obloge i noseće konstrukcije dobija se tek nakon
određivanja odgovarajućih koeficijenta oblika.
Postavlja se pitanje, šta izaziva razlike između dobijenih vrednosti prema U.C7 i EN?
Paralelnim vođenjem proračuna možemo utvrditi uzročne faktore.

- Crvenom bojom su naznačeni vrednosti koji su različiti odnosno izazivaju razliku u rezultatima.
- Zelenom bojom su naznačeni oni vrednosti koji su različiti zbog drugačijih ulaznih podataka (crveno)
- Plavom bojom su naznačeni oni vrednosti koji su identični.
SRPS U.C7.110 [3]
m
1/ v (tm.50.10
3600s)
a
 23
s
2/   1.215kg  m3
kg m kN
3/ qm.T.10  0.5    (v m.50.10
(t 3600s)
a
 k T )2  0.5  1.215 3
 (23  1)2  0.321 2
m s m
4/ z  8.55m
 0.14
 z   8.55m 
5/ Kz  b     1     0.978
 10   10m 
6/ Sz  1
kN
7/ qmtz  qm.T.10  K 2z  S2z  0.321 0.9782  12  0.308
m2
SRPS EN 1991-1-4 [4]

m m
0/
t 600s
v b.0
s
 kBt  v m.50.10
t 3600s
a
 1.093  23  25.134
s s
m m
1/ v b  c dir  c season  v b.0
t 600s
a
 1 1 25.134  25.134
s s
2/   1.215kg  m3
2
kg  m kN
3/ qb  0.5    v  0.5  1.215 3   25.134   0.384 2
2
b
m  s m
4/ z  8.55m
 z  8.55m 
5/ cr  kr  ln    0.19  ln    0.977
z
 0  0.05m 
ki 1
Iv    0.194
 z   8.55m 
c 0  ln   1 ln  
 z0   0.05m 
6/ (1  7  Iv )  c 02   (1  7  0.194)  12  2.361
kN
7/ qp  qb  c e  qb  cr2  (1  7  Iv )  c 02   0.384  0.9772  2.361  0.865
m2

Rezime:
- Različiti interval osrednjavanja brzine vetra već pri početku izaziva razlike, što se obrazuje preko
osnovnog pritiska vetra. Veća brzina vetra, veći osnovni pritisak.
qb  qm.T.10  EN  U.C7
- Faktor topografije prema EN i U.C7 međusobno su jednaki, odnosno Sz  c 0  1 . Međutim prema

EN, intenzitet turbulencije „Iv” u izrazu (1  7  Iv )  c 02  izaziva uvećavajući faktor sa vrednostom od
čak 2,361. Intenzitet turbulencije ima najdominantniji uticaj na razliku između rezultatima prema U.C7 i
EN.

4 Opterećenje od vetra na oblogu i na glavni noseći ram
4.1.1 Određivanje spoljašnjih koeficijenta pritiska
Za površine koje su prema pravcu vetra nagnute za   0 , opterećenje vetrom se računa sa

koeficijentom oblika prema obrascu:
Ce  1.2  sin()  0.4
Za površine koje su neposredno opterećeni vetrom, odnosno za   0 , opterećenje vetrom se

računa sa konstantnom koeficijentom oblika:
Ce  0.4
Slika 11. Grafikon za koeficijente spoljašnjih pritiska vetra kod zatvorenih zgrada, [2] – slika 12
Slika 12. Zone vetra
Ce.1  0.8
Ce.2  1.2  sin()  0.4  1.2  sin (5.395)  0.4  0.287
Ce.3  0.4
Ce.4  0.4

4.1.2 Određivanje unutrašnjeg koefiicijenta pritiska
- Za zatvorene konstrukcije i za konstrukcije sa malim otvorima ravnomerno raspoređenim, mora se

uzeti u obzir i dodatni uticaj pritiska ili sisanja u unutrašnjosti građevine, i to sa koeficijentom:
Ci  0.3
4.1.3 Merodavno opterećenje od vetra na oblogu
Spoljašnji koeficijenti oblika:
- krovne površne:
e.max  max(Ce.2 ,Ce.3 )  max( 0.287, 0.4)  0.287

Ckrov
e.min  min(Ce.2 ,Ce.3 )  min( 0.287, 0.4)  0.4
Ckrov
- zidne površine:
zid
Ce.max  max(Ce.1,Ce.4 )  max(0.8, 0.4)  0.8
zid
Ce.min  min(Ce.1,Ce.4 )  min(0.8, 0.4)  0.4
Merodavno opterećenje od DV na krovnu oblogu:
kN
w.max  q  (Ce.max  Ci )  0.7  ( 0.287  0.3)  0.009
qkrov krov
m2
kN
w.min  q  (Ce.min  Ci )  0.7  ( 0.4  0.3)  0.49
qkrov krov
m2
Merodavno opterećenje od DV na zidnu oblogu:
kN
w.max  q  (Ce.max  Ci )  0.7  (0.8  0.3)  0.77
qzid zid
m2
kN
w.min  q  (Ce.min  Ci )  0.7  ( 0.4  0.3)  0.49
qzid zid
m2

- Informativno se prikazuje tabela ze određivanje koeficijenta oblika za otvorene zgrade.
Slika 13. Koeficijenti oblika “C” za otvorene zgrade, [2] – tabela 9

4.1.4 Određivanje opterećenja za glavni noseći ram
- Spoljašnje opterećenje:
kN kN
w1  qw  Ce.1  L  0.7  0.8  6m  3.36
m2 m
kN kN
w 2  qw  Ce.2  L  0.7 2
 ( 0.287)  6m  1.206
m m
kN kN
w 3  qw  Ce.3  L  0.7 2
 ( 0.4)  6m  1.68
m m
kN kN
w 4  qw  Ce.4  L  0.7  ( 0.4)  6m  1.68
m2 m
Slika 14. Spoljašnje opterećenje usled DV na glavni ram prema PTP-2 1948 [2]
- Unutrašnje opterećenje:
kN kN
w 1 ` w 2 ` w 3 ` w 4 ` qw  C  L  0.7 2
 ( 0.3)  6m  1.26
m m
Slika 15. Unutrašnje opterećenje usled DV na glavni ram prema PTP-2 1948 [2]

4.2 SRPS U.C7.111 [5]
4.2.1 Određivanje krutosti konstrukcije sa primenom postupka “2” iz SRPS U.C7.111 [5]
1/ Visina obloga iznad terena hcl  8.55m  100m
2/ Visina objekta iznad terena: h  8.55m  15m
3/ Topografske okolnosti: Sz  1
h 8.55m
4/ Ugib vrha objekta u metrima: u   0.0342m
250 250
Prema slici 16, ako pretpostavimo da je ispunjen i četvrti uslov, to jest horizontalno pomeranje “u” je
manje od 34.2mm, sledi da objekat spada u kategoriju male krute zgrade i možemo primeniti
pojednostavljenu metodu prema slici 3 iz SRPS U.C7.112 [6].
Slika 16. Postupak “2” za određivanje krutosti obloge i konstrukcije, [5]

4.3 SRPS U.C7.112 [6]
 kN 
qw  qmtz  Gz  Cp   2  - opterećenje od vetra na jediničnu površinu obloge (izraz 2)
m 
kN
qmtz  0.308 - osrednjeni aerodinamički pritisak od vetra
m2
Gz - dinamički koeficijent
Cpe - spoljašnji koeficijent pritiska
Cpi - unutrašnji koeficijent pritiska
Cp  Cpe  Cpi - koeficijent pritiska (izraz 5)
Gz Cp  Gz Cpe  Gz Cpi - kombinovani koeficijent pritiska vetra na obloge kod male krute
zgrade
4.3.1 Određivanje spoljašnjih koeficijenta pritiska “Cpe” za oblogu:
Slika 17. Merodavne kote objekta
z1  min(0.1  b,0.4  Hz )  1.8m - (SRPS U.C7.112 / strana 7)
z 2  max(0.04  b,1m)  1m - (SRPS U.C7.112 / strana 7)
zusv  max(z1 ,z 2 )  1.8m - merodavna dimenzija

Slika 18. Zone opterećenja od DV, [6]
Pojedinačne površine:
S1  zusv  D  zusv
2
 4  73.44m2  GCpe.S1  2
S2  zusv  D  z 2
usv  2  79.92m 2
 2   GCpe.S 2  2
b
 2    zusv  Hz    zusv  zusv  22.41m2
2
c 2
  
 
 GCpe.c  2
 b
2 
 2    zusv  Hz    D  S1  S2  2  c  313.161m2
2
r 
     GCpe.r  1.5
 
Koeficijenti spoljašnjih pritisaka za krovne površine očitavaju se sa grafikona, (slika 19):
Slika 19. Grafikon spoljašnjih kombinovanih koeficijent pritiska “Cpe” za krov, [6] – slika 3a

Slika 20. Zone opterećenja od DV, [6]
  5.395 - nagib krova
zusv  1.8m
D  42m - dužina objekta
h  Hz  tan( )  zusv  7.67m
Pojedinačne površine zona kalkanskog i podužnog zida:
(Hz  h)
ekal  z   64.852m2  GCmin
2 pe.e  1.5
(z  h)  GCmax
pe.e  1.7
w kal  (b  2  zusv )   116.784m2
2  GCmin
pe.w  1.5
epod  z  Hz  64.125m2
 GCmax
pe.w  1.7
w pod  (D  2  zusv )  Hz  333m 2
Slika 21. Grafikon spoljašnjih kombinovanih koeficijent pritiska “Cpe” za zidove, [6] – slika 3a

Merodavni kombinovani spoljašnji koeficijenti pritiska za krovne površine:
pe.min  min(GCpe.S1,GCpe.S2 ,GCpe.c ,GCpe.r )  2

GCkrov
pe.max  max(GCpe.S1,GCpe.S2 ,GCpe.c ,GCpe.r )  1.5

GCkrov
Merodavni kombinovani spoljašnji koeficijenti pritiska za zidne površine:

zid
GCpe.min  min(GCpe.e ,GCpe.w )  1.5
zid
GCpe.max  max(GCpe.e ,GCpe.w )  1.7
4.3.2 Određivanje unutrašnjeg koeficijenta pritiska
Tabela 7. Kombinovani koeficijent unutrašnjeg pritiska za malu krutu zgradu, [6] – tabela 1
Veličina otvora u oblozi zgrade Cpi G (CpiG)
Zgrade sa velikim otvorima: kliznim vratima, ventilatorima ili prozorima koji se

+/- 0.7 2 +/- 1.4
mogu razbiti
Zgrade sa manje od 1% površine svih zidova u otvorima; otvori

+/- 0.7 1 +/- 0.7
neravnomerno raspoređeni
0 1 0
Zgrade sa samo malim otvorima i manje od 0.1% ukupne površine zidova
-0.3 1 -0.3
CpiG  1.4
4.3.3 Merodavno opterećenje od vetra na oblogu
Merodavno opterećenje od DV na krovnu oblogu:
kN
w.min  qmtz  (GCpe.min  GCpi )  1.046
qkrov krov
m2
kN
w.max  qmtz  (GCpe.max  GCpi )  0.031
qkrov krov
m2
Merodavno opterećenje od DV na zidnu oblogu:
kN
w.min  qmtz  (GCpe.min  GCpi )  0.461
qzid zid
m2
kN
w.max  qmtz  (GCpe.max  GCpi )  0.523
qzid zid
m2

4.3.4 Određivanje opterećenja za glavni noseći ram kod male krute zgrade
Slika 22. Zone za proračun glavnog nosećeg rama kod male krute zgrade, [6] – slika 3b
zusv  1.8m - ranije usvojena merodavna dimenzija za “z”
y  max(6m, zusv )  max(6m,1.8m)  6m - gde, alternativno, „y“ može biti jednako razmaku
kalkana od prvog sledećeg glavnog vezača zgrade
Slika 23. Izabrani ram na osi 4 (levo) i njegov položaj u odnosu na zone povećanog dejstva vetra (desno)
Pri projektovanju, po pravilu potrebno je ispitati:
- ramove koje su zahvaćene površinama povećanog dejstva vetra 1E, 2E, 3E, 4E, 5E, 6E
- i karakterističan srednji ram, koja je zahvaćena zonama 1, 2, 3, 4, 5, 6, shodno slici 22.
Dalja analiza izvedena je za karakterističan srednji glavni ram na osi 4, (slika 23.).

Tabela 8. Kombinovani koeficijenti (GCpe) spoljašnjeg pritiska vetra, [6] - tabela 2
Slučaj A – Vetar uglavnom UPRAVAN na sleme
Nagib krovne ravni  1 2 3 4 1E 2E 3E 4E
00 do 50 0.75 -1.3 -0.7 -0.55 1.15 -2.0 -1.0 -0.8
200 1.0 -1.3 -0.9 -0.8 1.5 -2.0 -1.3 -1.2
200 do 450 1.05 0.4 -0.8 -0.7 1.3 0.5 -1.0 -0.9
900 1.05 1.05 -0.7 -0.7 1.3 1.3 -0.9 -0.9
Slučaj B – Vetar uglavnom PARALELAN sa slemenom
Slučaj Nagib  1 2 3 4 5 6 1E 2E 3E 4E 5E 6E
B1 0 - 900 0 -1.3 -0.7 0 0.75 -0.55 0 -2.0 -1.0 0 1.15 -0.8
B2 ≥ 200 -0.85 -1.3 -0.7 -0.85 0 0 -0.9 -2.0 -1.0 -0.9 0 0
Tabela 9. Usvojeni kombinovani koeficijenti spoljašnjeg pritiska vetra
Slučaj A – Vetar uglavnom UPRAVAN na sleme
Nagib krovne ravni  1 2 3 4
00 do 50 0.75 -1.3 -0.7 -0.55
Slučaj B – Vetar uglavnom PARALELAN sa slemenom
Slučaj Nagib  1 2 3 4 5 6
B1 0 - 900 0 -1.3 -0.7 0 0.75 -0.55
Slika 24. GCpe za izabrani glavni ram

Spoljašnje opterećenje od DV za izabrani glavni ram na osi 4:
L  6m - raspon glavnih nosećih ramova

kN kN
w1  qmtz  GC1pe  L  0.308 2  0.75  6m  1.386
m m
kN kN
w 2  qmtz  GCpe
2
 L  0.308 2
 ( 1.3)  6m  2.402
m m
kN kN
3
 L  0.308  ( 0.7)  6m  1.294
m2 m
kN kN
4
 L  0.308 2
 ( 0.55)  6m  1.016
m m
Slika 25. Spoljašnje opterećenje usled DV na glavni ram prema [6]
Unutrašnje opterećenje od DV za srednje glavne noseće ramove:
kN kN
w1 ` w 2 ` w 3 ` w 4 ` qmtz  GCpi  L  0.308 2
 ( 1.4)  6m  2.587
m m
Slika 26. Unutrašnje opterećenje usled DV na glavni ram prema [6]

4.4 SRPS EN 1991-1-4 [4]
4.4.1 Opterećenje na krovnu oblogu
  0 - ugao pravca vetra (upravno na sleme)
b0  42m - dimenzija upravno na pravac vetra
h0  8.55m - referentna visina objekta
e  min(b0 ,2  h0 )  17.1m - (tačka 7.2.5)
kN
qp  0.865 - udarni pritisak vetra
m2
Slika 27. Objašnjenje za dvovodne krovove, [4] - slika 7.8
Slika 28. Konvencija pozitivnog ugla, [6] - slika 7.8

Slika 29. Kotiranje merodavnih površina krova - vetar deluje upravno na sleme
Površine merodavnih zona:
F  4.2m  1.7m  cos( )1  7.172m2  10m2

G  33.6m  1.7m  cos( )1  57.374m2  10m2
H  42m  7.3m  cos( )1  307.964m2  10m2
I  42m  7.3m  cos( )1  307.964m2  10m2
J  42m  1.7m  cos( )1  71.718m2  10m2
Koeficijenti spoljašnjeg sisanja vetra, [4] - tabela 7.4a
Cpes.0.F  2.5  ( 2.5  1.7)  log(F)  1.815

Cpes.0.G  1.2
Cpes.0.H  0.6
Cpes.0.J  0.6
Cpes.0.I  0.6
Za površine <10m2 vrši se interpolacija prema slici 30.
Slika 30. Postupak za određivanje koeficijenta pritiska za površine do 10m2, [4] - slika 7.2

Koeficijenti spoljašnjeg pritiska vetra, [4] - tabela 7.4a:
Cpep.0.F  0
Cpep.0.G  0
Cpep.0.H  0
Cpep.0.J  0.2
Cpep.0.I  0
Dejstvo vetra na spoljašnje površine:
- sisanje vetra (izraz 5.1): - pritisak vetra (izraz 5.1):
kN kN
WF.0.s  Cpes.0.F  qp  1.57 WF.0.p  Cpep.0.F  qp  0
m2 m2
kN kN
WG.0.s  Cpes.0.G  qp  1.038 WG.0.p  Cpep.0.G  qp  0
m2 m2
kN kN
WH.0.s  Cpes.0.H  qp  0.519 WH.0.p  Cpep.0.H  qp  0
m2 m2
kN kN
WJ.0.s  Cpes.0.J  qp  0.519 WJ.0.p  Cpep.0.J  qp  0.173
m2 m2
kN kN
WI.0.s  Cpes.0.I  qp  0.519 WI.0.p  Cpep.0.I  qp  0
m2 m2
Dejstvo vetra na unutrašnje površine - podpritisak/nadpritisak (tačka 7.2.9, napomena 2):
- nadpritisak u objektu: - podpritisak u objektu:
c pi.nad  0.2 c pi.pod  0.3
kN kN
Wi.nad  Cpi.nad  qp  0.173 Wi.pod  Cpi.pod  qp  0.259
m2 m2
Slika 31. Konvencija znaka za pravac vetra, [4] - slika 5.1

  90 - ugao pravca vetra (paralelno sa slemenom)
b90  18m - dimenzija upravno na pravac vetra
h90  8.55m - referentna visina objekta
e  min(b0 ,2  h0 )  17.1m - (tačka 7.2.5)
kN
m2
Slika 32. Objašnjenje za dvovodne krovove, [4] - slika 7.8
Slika 33. Kotiranje merodavnih površina krova – vetar deluje paralelno sa slemenom

F  4.2m  1.7m  cos( )1  7.172m2  10m2

G  4.8m  1.7m  cos( )1  8.196m2  10m2
H  6.55m  9m  cos( )1  59.212m2  10m2
I  33.65m  9m  cos( )1  304.198m2  10m2
Koeficijenti spoljašnjeg sisanje vetra, [4] - tabela 7.4a:
Cpes.90.F  2.2  ( 2.2  1.6)  log(F)  1.687

Cpes.90.G  2.0  ( 2.0  1.2)  log(G)  1.269
Cpes.90.H  0.7
Cpes.90.I  0.6
Za površine <10m2 vrši se interpolacija prema slici 30.
Dejstvo vetra na spoljašnje površine:
- sisanje vetra (izraz 5.1):
kN
WF.90.s  Cpes.90.F  qp  1.459
m2
kN
WG.90.s  Cpes.90.G  qp  1.098
m2
kN
WH.90.s  Cpes.90.H  qp  0.605
m2
kN
WI.90.s  Cpes.90.I  qp  0.519
m2
Dejstvo vetra na unutrašnje površine - podpritisak/nadpritisak (tačka 7.2.9, napomena 2):
- nadpritisak u objektu: - podpritisak u objektu:
c pi.nad  0.2 c pi.pod  0.3
kN kN
Wi.nad  Cpi.na d  qp  0.173 Wi.pod  Cpi.pod  qp  0.259
m2 m2

4.4.2 Opterećenje na zidnu oblogu
d  18m - dimenzija paralelno sa vetrom e  min(b,2  h)  17.1m - (tačka 7.2.5)
b  48m - dimenzija upravno na vetar h / d  0.475  0.5

h` 7.5m - referentna visina (visina zida) d  e  0.9m
h  8.55m - najviša tačka obloge e / 5  3.42m
kN
m2
Slika 34. Objašnjenje za vertikalne zidove, [4] - slika 7.5
Slika 35. Objašnjenje za vertikalne zidove, [4] - slika 7.5

e e 
A0    tan()  h`2   0.5  26.20m2  10m2
5  5 
B0  d  (h  h`)  0.5  A 0  C0  111.46m2  10m2
C0  (d  e)   (d e)  tan()  h`2   0.5  6.79m2
D0  b  h` 360m2  10m2
E0  D0  360m2  10m2
Tabela 11. Preporučene vrednosti koeficijenta spoljašnjih pritiska za vertikalne zidove zgrada
pravougaone osnove, [4] - tabela 7.1
Zona A B C D E
h/d Cpe.10 Cpe.1 Cpe.10 Cpe.1 Cpe.10 Cpe.1 Cpe.10 Cpe.1 Cpe.10 Cpe.1
5 -1.2 -1.4 -0.8 -1.1 -0.5 +0.8 +1.0 +0.7
1 -1.2 -1.4 -0.8 -1.1 -0.5 +0.8 +1.0 -0.5
≤0.25 -1.2 -1.4 -0.8 -1.1 -0.5 +0.7 +1.0 -0.3
Za međuvrednosti odnosa h/d koristi se linearna interpolacija.
Koeficijenti spoljašnjeg pritiska, tabela 11:
Cpe. A  1.2
Cpe.B  0.8
Cpe.C  0.5
(0.8  0.7)  0.25
Cpe.D   0.7  0.733
0.75
(0.5  0.3)  0.25
Cpe.E   0.3  0.367
0.75
Dejstvo vetra na spoljašnje površine (izraz 5.1):
kN
We.0. A  Cpe.0. A  qp  1.038
m2
kN kN
We.0.B  Cpe.0.B  qp  0.692 We.0.D  Cpe.0.D  qp  0.634
m2 m2
kN kN
We.0.C  Cpe.0.C  qp  0.432 We.0.E  Cpe.0.E  qp  0.317
m2 m2

d  48m - dimenzija paralelno sa slemenom
b  18m - dimenzija upravno na vetar
h / d  0.178  0.25
kN
m2
e
A 90   h  29.241m2  10m2
5
4
B90   e  h  116.964m2  10m2
5
C90  (b  e)  h  264.195m2  10m2
(h  h`)  b
D90  b  h   144.45m2  10m2
2
E90  D90  144.45m2  10m2
Koeficijenti spoljašnjeg pritiska, tabela 11:
Cpe. A  1.2
Cpe.B  0.8
Cpe.C  0.5
Cpe.D  0.7
Cpe.0.E  0.3
Dejstvo vetra na spoljašnje površine (izraz 5.1):
kN
We.90. A  Cpe.90. A  qp  1.038
m2
kN kN
We.90.B  Cpe.90.B  qp  0.692 We.90.D  Cpe.90.D  qp  0.605
m2 m2
kN kN
We.90.C  Cpe.90.C  qp  0.432 We.90.E  Cpe.90.E  qp  0.259
m2 m2
Za zidove merodavno je kada vetar deluje paralelno sa slemenom   0 !

4.4.3 Tabelarni prikaz pritiska vetra na krovnu i fasadnu oblogu
Vetar deluje upravno na sleme, ϕ = 0

- za pravac vetra ϕ = 0 , pritisak se naglo menja između pozitivnih i negativnih vrednosti na navetrenoj
površini oko ugla krova -5⁰ do +45⁰, pa za takve krovove treba razmatrati četiri slučaja, u kojima se
najveće i najmanje vrednosti svih površina F, G i H kombinuju sa najvećim i najmanjim vrednostima za
površine J i I. Na istoj površini nije dopušteno ešanje pozitivnih i negativnih vrednosti, [4] – tabela 7.4a,
napomena 1. Raspored četiri slučaja opterećenja od dejstva vetra prikazani su na slici 37.
Tabela 12. Spoljašnje dejstvo vetra “We”, ϕ = 0⁰

Krovna površina Zidne površine
We (kN/m2) F G H J I A B C D E
α=5.395⁰ (Cpe.1) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10)
1/ ‐1.57 ‐1.038 ‐0.519 ‐0.519 ‐0.519 ‐1.038 ‐0.692 ‐0.432 0.634 ‐0.317
2/ ‐1.57 ‐1.038 ‐0.519 0.173 0 ‐1.038 ‐0.692 ‐0.432 0.634 ‐0.317
3/ 0 0 0 ‐0.519 ‐0.519 ‐1.038 ‐0.692 ‐0.432 0.634 ‐0.317
4/ 0 0 0 0.173 0 ‐1.038 ‐0.692 ‐0.432 0.634 ‐0.317
Tabela 13. Rezultujuća dejstva vetra u slučaju nadpritiska u objektu, Wk.nad  We  c pi.nad  qp
Cpi.nad 0.2 Krovna površina Zidne površine
Wk.nad
F G H J I A B C D E
(kN/m2)
I ‐1.743 ‐1.211 ‐0.692 ‐0.692 ‐0.692 ‐1.211 ‐0.865 ‐0.605 0.461 ‐0.490
II ‐1.743 ‐1.211 ‐0.692 0.000 ‐0.173 ‐1.211 ‐0.865 ‐0.605 0.461 ‐0.490
III ‐0.173 ‐0.173 ‐0.173 ‐0.692 ‐0.692 ‐1.211 ‐0.865 ‐0.605 0.461 ‐0.490
IV ‐0.173 ‐0.173 ‐0.173 0.000 ‐0.173 ‐1.211 ‐0.865 ‐0.605 0.461 ‐0.490
Tabela 14. Rezultujuća dejstva vetra u slučaju podpritiska u objektu, Wk.pod  We  c pi.pod  qp
Cpi.pod ‐0.3 Krovna površina Zidne površine
Wk.pod
F G H J I A B C D E
(kN/m2)
V ‐1.311 ‐0.779 ‐0.260 ‐0.260 ‐0.260 ‐0.779 ‐0.433 ‐0.173 0.894 ‐0.058
VI ‐1.311 ‐0.779 ‐0.260 0.433 0.260 ‐0.779 ‐0.433 ‐0.173 0.894 ‐0.058
VII 0.260 0.260 0.260 ‐0.260 ‐0.260 ‐0.779 ‐0.433 ‐0.173 0.894 ‐0.058
VIII 0.260 0.260 0.260 0.433 0.260 ‐0.779 ‐0.433 ‐0.173 0.894 ‐0.058
Merodavno opterećenje na površinu krova, prilikom ϕ = 0⁰:
kN
- Maksimalno sišuće dejstvo vetra: Wk.nad  1.743
m2
kN
- Maksimalni pritisak od vetra: Wk.pod  0.433
m2
Merodavno opterećenje na površinu zidova, prilikom ϕ = 0⁰:
kN
- Maksimalno sišuće dejstvo vetra: Wk.nad  1.211
m2
kN
m2

Vetar deluje paralelno sa slemenom, ϕ = 90
Tabela 15. Spoljašnje dejstvo vetra “We”, ϕ = 90⁰
Krovna površina Zidne površine
We (kN/m2) F G H I A B C D E
α=5.395⁰ (Cpe.1) (Cpe.1) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10)
5/ ‐1.459 ‐1.098 ‐0.605 ‐0.519 ‐1.038 ‐0.692 ‐0.432 0.634 ‐0.317
Tabela 16. Rezultujuća dejstva vetra u slučaju nadpritiska u objektu, Wk.nad  We  c pi.nad  qp
Cpi.nad 0.2 Krovna površina Zidne površine

Wk.nad
F G H I A B C D E
(kN/m2)
IX ‐1.632 ‐1.271 ‐0.778 ‐0.692 ‐1.211 ‐0.865 ‐0.605 0.461 ‐0.490
Tabela 17. Rezultujuća dejstva vetra u slučaju podpritiska u objektu, Wk.pod  We  c pi.pod  qp
Cpi.pod ‐0.3 Krovna površina Zidne površine

Wk.pod
F G H I A B C D E
(kN/m2)
X ‐1.200 ‐0.839 ‐0.346 ‐0.260 ‐0.779 ‐0.433 ‐0.173 0.894 ‐0.058
Merodavno opterećenje na površinu krova, prilikom ϕ = 90⁰:
kN
- Maksimalna sišuća dejstva vetra: Wk.nad  1.632
m2
Merodavno opterećenje na površinu zidova, prilikom ϕ = 90⁰:
kN
- Maksimalna sišuća dejstva vetra: Wk.nad  1.211
m2
kN
m2
Merodavno opterećenje na krovnu površinu pri izboru krovne obloge:
kN
Wk.nad  1.743
m2
Merodavno opterećenje na zidne površine pri izboru fasadne obloge:
kN
Wk.nad  1.211
m2

4.4.4 Određivanje opterećenja za glavni noseći ram
Slika 36. Pripadajuća površina ramu na osi 4 i grafički prikaz zone opterećenja od vetra pri ϕ = 0⁰

Slika 37. Prikaz četiri slučaja opterećenja pri čemu vetar deluje upravno na sleme ϕ = 0⁰
 kN 
Tabela 18. Redukcija spoljašnjeg opterećenja na glavni ram, We  Wk  L  Wk  6m   
m
We (kN/m) D (ϕ0) E (ϕ0) G (ϕ0) H (ϕ0) J (ϕ0) I (ϕ0)
α=5.395⁰ (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10) (Cpe.10)
I 3.804 ‐1.902 ‐6.228 ‐3.114 ‐3.114 ‐3.114
II 3.804 ‐1.902 ‐6.228 ‐3.114 1.038 0
III 3.804 ‐1.902 0 0 ‐3.114 ‐3.114
IV 3.804 ‐1.902 0 0 1.038 0
L  6.0m – raspon glavnih ramova

Slika 38. Pripadajuća površina ramu na osi 4 i grafički prikaz zone opterećenja od vetra pri ϕ = 90

Slika 39. Prikaz slučaja opterećenja kada vetar deluje paralelno sa slemenom, ϕ = 90⁰
 kN 
Tabela 19. Redukcija spoljašnjeg opterećenja na glavni ram, We  Wk  L  Wk  6m   
m
We (kN/m) C (ϕ90) I (ϕ90)
α=5.395⁰ (Cpe.10) (Cpe.10)
V ‐2.592 ‐3.114

Unutrašnje dejstvo vetra – nadpritisak i podpritisak:
 kN 
`
Tabela 20. Redukcija nadpritiska na glavni ram, Wi.nad  Wi.nad  L  Wi.nad  6m   
m
Wi.nad (kN/m)
D (ϕ0) E (ϕ0) G (ϕ0) H (ϕ0) J (ϕ0) I (ϕ0) C (ϕ90) I (ϕ90)
(Cpi.1=0.2)
1.038 1.038 1.038 1.038 1.038 1.038 1.038 1.038
 kN 
`
Tabela 21. Redukcija podpritiska na glavni ram, Wi.pod  Wi.pod  L  Wi.pod  6m   
m
Wi.pod (kN/m)
D (ϕ0) E (ϕ0) G (ϕ0) H (ϕ0) J (ϕ0) I (ϕ0) C (ϕ90) I (ϕ90)
(Cpi.1=-0.3)
-1.554 -1.554 -1.554 -1.554 -1.554 -1.554 -1.554 -1.554

5 Zaključak
Krovni pokrivač i fasadna obloga su predviđeni od čeličnog sendvič panela [1]. Kod izbora
odgovarajućeg panela ključnu ulogu igra opterećenje od vetra. U narednoj tabeli prikazuju se
izračunati pritisci vetra na krovnu i fasadnu oblogu, koji važe za izabrani objekat na lokaciji Zrenjanin.
Tabela 22. Merodavan uticaj na oblogu objekta usled vetra, zavisno od primenjene norme
Standard Uticaj na krovni pokrivač Uticaj na fasadnu oblogu
kN kN
PTP-2 1948 0.49 0.77
m2 m2
kN kN
SRPS U.C7.110-112 1.046 0.523
m2 m2
kN kN
SRPS EN 1991-1-4 1.743 1.211
m2 m2
U narednom koraku sprovodiće se statički proračun programskim paketom Radimpex Tower [9], za
određivanje dijagrama momenata, sa prikazom položaja opterećenja. Prema statičkom sistemu, glavni
ram je zatvoren okvir sa autostabilnim uklještenim vertikalnim stubovima, na koje se zglobno oslanja
rigla.
Stvarne razlike koji proizilaze iz proračuna proučenih propisa tek nakon dimenzionisanja bi se videli.
Suštinsku razliku pretstavlja činjenica, da PTP i U.C7 su bazirani na teoriju dopuštenih napona, a EN
je bazirana na teoriju graničnih stanja. Samo preko podataka o potrebnoj površini armature bismo
mogli doneti merodavan zaključak o razlikama između proučenih standarda. U okviru elaborata
prikazaćemo samo dijagrame momenata usled sva tri propisa, zanemaruje se sopstvena težina
konstrukcije.
Slika 40. Statički model glavnog rama na osi 4

Ulazni podaci - Opterećenje
Opt. 1: We / PTP-2 1948 Opt. 2: podpritisak / PTP-2 1948 Opt. 3: nadpritisak / PTP-2 1948
p=1.260 p=1.260
p=1.206 p=1.680 p=1.260

p=1.260
p=3.360
p=1.680
p=1.260
p=1.260
p=1.260
p=1.260
0 0 0
0
0
Opt. 4: We / SRPS U.C7.110-112 Opt. 5: podpritisak / SRPS U.C7.110-112 Opt. 6: nadpritisak / SRPS U.C7.110-112
p=2.587 p=2.587
p=1.294
p=2.587 p=2.587
p=2.402
p=1.386
p=1.016
p=2.587
p=2.587
p=2.587
p=2.587
0 0 0
0
0
0
Opt. 7: We I / SRPS EN 1991-1-4 Opt. 8: We II / SRPS EN 1991-1-4 Opt. 9: We III / SRPS EN 1991-1-4 Opt. 10: We IV / SRPS EN 1991-1-4
p=1.038 p=1.038
p=3.114
p=3.114 p=3.114 p=3.114
p=3.114
p=3.114
p=6.228 p=6.228
p=3.804
p=1.902
p=3.804
p=1.902
p=3.804
p=1.902
p=3.804
p=1.902
0 0 0 0
0
0
0
0
Opt. 11: We V / SRPS EN 1991-1-4 Opt. 12: podpritisak / SRPS EN 1991-1-4 Opt. 13: nadpritisak / SRPS EN 1991-1-4
p=1.554 p=1.554
p=3.114
p=3.114 p=3.114 p=1.038 p=1.038
p=3.114
p=2.592
p=2.592
p=1.038
p=1.038
p=1.554
p=1.554
0 0 0
0
0
0
Tower - 3D Model Builder 7.0 - x64 Edition For non-commercial use only Radimpex - www.radimpex.rs
Opt. 1: We / PTP-2 1948 Opt. 4: We / SRPS U.C7.110-112
-75.16
-73.65
-59.35
-59.67
-0.32
-0.58
0 106.07 75.12 0 50.12 26.71
Uticaji u gredi: max M3= 106.07 / min M3= -59.67 kNm Uticaji u gredi: max M3= 50.12 / min M3= -75.16 kNm
0
Opt. 7: We I / SRPS EN 1991-1-4 Opt. 8: We II / SRPS EN 1991-1-4 Opt. 9: We III / SRPS EN 1991-1-4
-127.83
-127.83
-69.44
-59.08
-71.98
-64.16
-0.11
-1.77
124.43 72.67 103.34 70.13 128.87 94.67

0
0
Uticaji u gredi: max M3= 124.43 / min M3= -127.83 kNm Uticaji u gredi: max M3= 103.34 / min M3= -69.44 kNm Uticaji u gredi: max M3= 128.87 / min M3= -71.98 kNm
Opt. 10: We IV / SRPS EN 1991-1-4 Opt. 11: We V / SRPS EN 1991-1-4
-116.64
-116.60
4.58
5.16
-1.25
19.62 -19.62
107.77 92.13 -6.72 6.72

0
Statički proračun
Opt. 2: podpritisak / PTP-2 1948 Opt. 3: nadpritisak / PTP-2 1948
-46.66
-46.65
46.66
46.65
-8.89 8.89 8.89 -8.89
0 4.64 -4.64 0 -4.64 4.64
Opt. 5: podpritisak / SRPS U.C7.110-112 Opt. 6: nadpritisak / SRPS U.C7.110-112
-95.81
-95.79
95.81
95.79
-18.25 18.25 18.25 -18.25
0 9.54 -9.54 0 -9.54 9.54
Opt. 12: podpritisak / SRPS EN 1991-1-4 Opt. 13: nadpritisak / SRPS EN 1991-1-4
-38.44
-38.43
57.55
57.54
-10.96 10.96 7.32 -7.32
0 5.73 -5.73 0 -3.83 3.83
Literatura
[1] Saulić, B.: Montažna armirano betonska jednobrodna hala, Završni rad osnovnih akademskih studija,
Građevinski fakultet u Subotici, 2015.
[2] Privremeni tehnički propisi (PTP-2) 1948
[3] SRPS U.C7.110 iz 1991
[4] SRPS EN 1991-1-4 Novembar 2012 (identičan sa SRPS EN 1991-1-4:2005 + AC:2009 + A1:2010)
[5] SRPS U.C7.111 iz 1991
[6] SRPS U.C7.112 iz 1991
[7] Mora, A.: Dvobrodna čelična hala, Završni rad osnovnih akademskih studija, Građevinski fakultet u Subotici,
2015.
https://www.academia.edu/17460178/Dvobrodna_%C4%8Deli%C4%8Dna_hala_prema_EN_standardima,
13.01.2016
[8] Dr. Papp, F.: Csarnokszerkezetek terhei – Tervezési segédanyag – Magasépítési acélszerkezetek 2008,
http://www.hsz.bme.hu/hsz/oktatas/feltoltesek/BMEEOHS-SA1/csarnokszerkezet_terhei.pdf, 13.01.2016
[9] Softverski paket: Radimpex Tower 3D Model Builder 7.0 x64 Edition, http://www.radimpex.rs, 16.01.2016
[10] Bešević M., Kukaras D., Tešanović A., Nadaški D.: Possible consequences of gust wind loads – Case study
for air control center building in Belgrade, Journal of Faculty of Civil Engineering 22, 2013.y., pp. 129-138

Uporedni Prikaz Proračuna Dejstva Vetra

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Uporedni Prikaz Proračuna Dejstva Vetra

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERZITET U NOVOM SADU

Građevinski fakultet Subotica

UPOREDNI PRIKAZ PRORAČUNA DEJSTVA

Subotica, januar 2016.

Uporedni prikaz proračuna dejstva vetra prema

Student: Adam MORA 2/48

1.1 Ciljevi seminarskog rada

Osnovni ciljevi izrade seminarskog rada su:

w  c pi  qp - unutrašnje DV (izraz 5.2)

SRPS U.C7.110: w  G  Cp  qmtz - DV sa kombinovanim koeficijentima (izraz 3)

Cp  Cpe  Cpi - koeficijent pritiska (izraz 5)

PTP-2 1948: w  c  qw - DV sa koeficijentom oblika

Student: Adam MORA 3/48

1.2 Opis konstrukcije

Poređenje proračuna dejstva vetra prema različitim normativima sprovedeno je na konstrukciji

Slika 1. Situacija (dimenzije u „cm“) [1]

Student: Adam MORA 4/48

Slika 3. Pogled na južnu i severnu fasadu (dimenzije u „cm“) [1]

Slika 4. Pogled na zapadnu-istočnu fasadu (dimenzije u „cm“) [1]

Student: Adam MORA 5/48

2 Kratak prikaz analiziranih normativa pojedinačno

2.1 Privremeni tehnički propisi (PTP-2) 1948 [2]

Tabela 1. Dejstvo vetra - intenzitet vetra „qw“ [2]

1 Zaštićen 0.30 0.40 0.55

3 Izložen 0.45 0.70 1.10

4 Poluzaštićen 0.50 0.75 1.10

7 Preko 60 – 100 m izložen 0.80 1.20 1.70

Student: Adam MORA 6/48

2.2 SRPS U.C7.110 [3]

k T  f(tipa konstrukcije) - faktor povratnog perioda vremena

b  f(kategorije terena) - koeficijent koji zavisi od kategorije terena

  f(kategorije terena) - koeficijent koji zavisi od kategorije terena

z  m  - najviša tačka objekta

t a  s - vremenski interval osrednjavanja

Student: Adam MORA 7/48

2.3 SRPS EN 1991-1-4 [4]

ki - koeficijent turbulencije (tačka 4.4, napomena 2)

c0 - koeficijent topografije (član A.1)

zmin  f(kategorija terena)  m - minimalna visina (tačka 4.3.2)

z0  f(kategorija terena)  m - dužina hrapavosti (tačka 4.3.2)

z  m  - najviša tačka objekta

z0.II  0.05 m - dužina hrapavosti za teren kategorije II (tačka 4.3.2)

c dir - koeficijent pravca (tačka 4.2, napomena 2)

c season - koeficijent sezonskog delovanja (tačka 4.2, napomena 3)

Student: Adam MORA 8/48

3 Proračun pritiska vetra za analiziranu konstrukciju

3.1 Privremeni tehnički propisi (PTP-2) 1948 [2]

Lokacija objekta: Zrenjanin

- intenzitet vetra prema tabeli 1:

Student: Adam MORA 9/48

3.2 SRPS U.C7.110 [3]

Lokacija objekta: Zrenjanin

- osrednjeni aerodinamički pritisak vetra se određuje na vremenski interval od t = 3600s = 1h

Tabela 2. Pregled faktora hrapavosti terena i gradijentnih visina, [3] - tabela 5

2 Otvoren, ravni tereni B 0.030 1.0 0.14 0.03 320

3 Šumoviti tereni, industrijske zone C 0.041 0.5 0.22 0.3 440

Student: Adam MORA 10/48

Slika 7. Karta osnovnih brzina vetra za period 1951-1970, [3]

Student: Adam MORA 11/48

Student: Adam MORA 12/48

T  50 god - povratni period za industrijske zgrade, tabela 3

k T  T(50 god)  1 - faktor povratnog perioda vremena, tabela 3

- osnovni pritisak vetra (izraz 3):

Sz  1 - faktor topografije terena (tačka 5.3.5)