Plan dydaktyczny przedmiotu Historia i społeczeństwo.

Dziedzictwo Epok dla szkoły ponadgimnazjalnej,

uwzględniający kształcone umiejętności i treści podstawy programowej

WĄTEK TAMATYCZNY – OJCZYSTY PANTEON I OJCZYSTE SPORY

Temat Treści Liczba Cele ogólne Kształcone umiejętności Propozycje metod Propozycje środków
(rozumiany PP godzin Uczeń: Uczeń: nauczania dydaktycznych
jako lekcja)
1. Jaki A.9.1. 2  charakteryzuje,  charakteryzuje na wybranych przykładach  metoda  podręcznik;
powinien na wybranych wzór antycznego bohatera i obrońcy aktywizująca —  fragmenty literatury
być przykładach, ojczyzny; nagłówki pierwszej pięknej:
żołnierz? antyczne wzory  dokonuje prezentacji motywu heroizmu w strony;  Homer, Iliada,
bohaterstwa, polskiej literaturze;  referaty  Kazimierz
żołnierza i  przedstawia postacie polskich żołnierzy uczniowskie; Przerwa-Tetmajer,
obrońcy bohaterów;  praca z tekstem Pochwała dawnej
ojczyzny oraz  charakteryzuje poglądy przedstawicieli źródłowym; dzielności greckiej,
ich recepcję w Wielkiej Emigracji na temat patriotyzmu;  praca z materiałem  Juliusz Słowacki,
polskiej myśli  dokonuje charakterystyki oświeceniowych ikonograficznym; Grób
politycznej, przemian w oświacie, ze szczególnym  ranking Agamemnona;
tradycji uwzględnieniem kształcenia diamentowy;  teksty źródłowe:
literackiej oraz patriotycznego;  Cyceron, De
edukacyjnej  stosuje pojęcia: heros, heroizm, polskie officiis, ks. II,
późniejszych Termopile;  Herodot, Dzieje.
epok; ks. VII,
 Polibiusz, Dzieje,
ks. VI,
 Tytus Liwiusz,
Dzieje Rzymu od
założenia miasta);
 
ikonografia, materiały
ze strony Muzeum
Pałacu w Wilanowie:
 http://www.wilan
ow-
palac.pl/pasaz/w
ojna_i_wojsko
2. Wzór A.9.2. 2  charakteryzuje  przedstawia podstawowe wartości i ideały  praca z tekstem  podręcznik;
obywatela antyczny demokracji ateńskiej oraz republiki podręcznika;  teksty źródłowe:
w polskiej wzorzec rzymskiej;  praca w grupach;  Arystoteles,
myśli obywatela oraz  omawia wzorzec obywatela w Atenach,  praca z tekstem Polityka,
politycznej jego recepcję w Sparcie i Rzymie; źródłowym;  Marek Aureliusz,
polskiej myśli i  wskazuje przykłady i motywy aktywności  praca z materiałem Rozmyślania, ks.
praktyce politycznej obywateli Aten i Rzymu (na ikonograficznym; II.5,
politycznej przykładzie Solona, Peryklesa, Sokratesa,  karty pracy;  Stanisław ze
późniejszych Cyncynata, Katona);  praca z literaturą Skarbimierza,
epok;  przedstawia sposoby i przyczyny recepcji naukową; Mowy wybrane o
antycznego pojęcia obywatelstwa w mądrości,
późniejszych epokach;  Kajetan Koźmian,
 wskazuje na przyczyny rozszerzania praw O duchu
obywatelskich w państwach europejskich publicznym,
oraz Stanach Zjednoczonych Ameryki w  Deklaracja Praw
epoce nowożytnej; Człowieka i
 dostrzega i charakteryzuje recepcję Obywatela z
antycznego obywatelstwa w ideałach 1790 r.,
sarmatyzmu;  USTAWA
 omawia obraz obywatela w polskiej RZĄDOWA z dnia
publicystyce epoki nowożytnej; 3 maja 1791 r.;
 podaje przykłady literackich wzorów  literatura:
postaw obywatelskich w epoce  K. Trzciński,
nowożytnej; Obywatelstwo w
 charakteryzuje wzór polskiego obywatela Europie. Z dziejów
w romantyzmie i pozytywizmie; idei i instytucji,
  dokonuje oceny postaw obywatelskich w  A.
okresie II Rzeczypospolitej oraz drugiej Wojciechowska,
wojny światowej; Antyczne
 omawia postawy obywatelskie w okresie fundamenty
PRL; polskiej
 zna i stosuje pojęcia: monarchia, demokracji,
arystokracja, tyrania, oligarchia,  http://www.wilan
demokracja, ostracyzm, eforowie, archont, ow-
areopag, republika; palac.art.pl/antycz
ne_fundamenty_p
olskiej_demokracj
i.html);
 materiały
ikonograficzne, tabela
Prawa i obowiązki
obywatela w Atenach
i Rzymie,
 materiały ze strony:
Polskie Tradycje
Intelektualne. Strona
o myśli politycznej
http://www.polskietr
adycje.pl/;
3. Budowa B.9.1. 2  charakteryzuje,  przedstawia genezę polskiego państwa na  burza mózgów;  podręcznik;
państwa na wybranych tle europejskim;  pogadanka  ikonografia;
polskiego przykładach,  wymienia i wskazuje na mapie grody  praca w grupach  mapa ścienna;
— koncepcje plemienne w regionie;  prezentacje  mapa konturowa;
koncepcje polityczne  omawia koncepcje władzy książęcej i uczniów  mapa ścienna
polityczne władców z królewskiej we wczesnym średniowieczu,  praca z mapą „Państwo Piastów”;
Piastów dynastii  dostrzega wewnętrzne i międzynarodowe konturową;  teksty źródłowe;
piastowskiej; konsekwencje przyjęcia chrztu przez  praca z tekstami
państwo polskie; źródłowymi;
 charakteryzuje wpływ stosunków z  praca z
 sąsiadami na przemiany koncepcji materiałem
ustrojowych w monarchii piastowskiej; ikonograficznym;
 wskazuje na wzmocnienie władzy  metoda ZWI
królewskiej w okresie późnopiastowskim;
 zna i rozumie pojęcia: rozdrobnienie
feudalne, zasady senioratu i pryncypatu,
wojewoda, monarchia patrymonialna,
monarchia stanowa, Corona Regni
Poloniae;
4. Rola ludzi B.9.2. 2  charakteryzuje  wskazuje na chrześcijańskie podstawy  praca z tekstem  podręcznik;
Kościoła w oraz ocenia, na cywilizacji europejskiej oraz rolę Kościoła w źródłowym;  teksty źródłowe;
budowie wybranych jej kształtowaniu;  praca z  mapa ścienna
państwa przykładach,  omawia budowanie administracji materiałem „Państwo Piastów”;
polskiego rolę ludzi kościelnej na ziemiach polskich w X – XI w., ikonograficznym;  ikonografia;
Kościoła w (rozwój terytorialny i instytucjonalny);  praca w grupach;
budowie  wskazuje na postawę polskich władców w  pogadanka;
państwa sporze o inwestyturę;  studium
polskiego;  dokonuje charakterystyki działalności przypadków;
biskupa Jordana, biskupa Ungera, Radzyma
Gaudentego, Świętego Wojciecha,
Świętego Stanisława, biskupa Jakuba
Świnki;
 omawia wpływ Kościoła na kształtowanie
kultury średniowiecznej Polski;
 dostrzega wpływ średniowiecznych
klasztorów i innych ośrodków na rozwój
kultury chrześcijańskiej w regionie;
 zna i rozumie pojęcia: biskup, inwestytura,
opactwo, konkordat;
5. Obywatele C.9.1. 2  charakteryzuje,  omawia społeczne i gospodarcze  rozmowa  podręcznik;
wobec na wybranych konsekwencje wypraw geograficznych oraz nauczająca;  teksty źródłowe;
wyzwań przykładach, postawy obywatelskie wobec nowych  praca z tekstem  ikonografia;
epoki postawy wyzwań ekonomicznych; źródłowym;  film dydaktyczny;
nowożytne obywateli  omawia miejsce Polski w strukturach  praca w grupach;  schemat do analizy
j wobec wyzwań wyznaniowych nowożytnej Europy;  praca z mapą; SWOT;
epoki (XVI –  przedstawia genezą polskiej tolerancji w  praca z
XVIII w.); XVI wieku oraz przykłady postaw fragmentem
obywatelskich wobec problemu reformacji; filmu;
 wskazuje na przejawy kontrreformacji na  dyskusja;
ziemiach Rzeczypospolitej w XVI – XVII w i  analiza SWOT;
zestawia je z przykładami europejskimi;
 omawia przyczyny zawarcia unii realnej z
Litwą, dostrzega jej konsekwencje dla
kształtowania się postaw obywatelskich w
obu częściach Rzeczypospolitej;
 dokonuje porównania ustroju
Rzeczypospolitej szlacheckiej z modelami
ustrojowymi innych państw europejskich
(kształtowanie się absolutyzmu, rewolucja
francuska);
 omawia postawy obywateli wobec wyzwań
wojennych Rzeczypospolitej w XVII w.;
 przedstawia poglądy współczesnych
publicystów i literatów na temat
Konstytucji 3 Maja;
 charakteryzuje idee oświeceniowe i ich
percepcję w polskiej myśli politycznej XVIII
w.;
 zna i rozumie pojęcia: zasada elekcyjności
tronu, elekcja viritim, artykuły
henrykowskie, pacta conventa, przywilej
szlachecki, ruch egzekucyjny, konfederacja
warszawska, demokracja szlachecka,
oligarchia magnacka, liberum veto, sejm
konwokacyjny, prawa kardynalne,
absolutyzm, absolutyzm oświecony,
 dualizm gospodarczy;
6. Powtórzen 1 Powtórzenie  posługuje się pojęciami historycznymi  ćwiczenia z  podręcznik;
ie materiału występującymi w dziale; mapami  zbiory zadań;
wiadomoś  charakteryzuje przyczyny i konsekwencje konturowymi;
ci omawianych zagadnień;  rozwiązywanie
 charakteryzuje najważniejsze wydarzenia z zadań ze zbiorów i
omawianych zagadnień; z podręcznika;
7. Praca 1 Sprawdzenie  stosuje nabytą wiedzę i nabyte  test wyboru;  arkusze testu;
klasowa wiadomości i umiejętności;
umiejętności
uczniów
8. Spory o C.9.2. 2  charakteryzuje  omawia przyczyny rozbiorów Polski oraz  analiza tabeli  podręcznik;
przyczyny spory o wskazuje na mapie ich przebieg; „Stanowiska szkół  mapa ścienna,;
upadku I przyczyny  charakteryzuje stanowisko krakowskiej historycznych w  materiały
Rzeczypos upadku I szkoły historycznej na temat przyczyny sprawie upadku ikonograficzne
politej Rzeczypospolite upadku państwa polskiego; Rzeczpospolitej”;  teksty źródłowe;
j;  charakteryzuje stanowisko warszawskiej  praca z tekstem  literatura naukowa;
szkoły historycznej na temat przyczyny podręcznika;
upadku państwa polskiego;  wykład;
 wskazuje na współczesne stanowiska  praca w grupach;
dotyczące przyczyn upadku  praca z tekstem
Rzeczypospolitej w XVIII w.; źródłowym;
 praca z
materiałem
ikonograficznym;
 drama: Sąd nad
Rzeczpospolitą;
9. Nurt D.9.1. 2  charakteryzuje i  omawia konsekwencje insurekcji  burza mózgów;  podręcznik;
insurekcyj ocenia kościuszkowskiej oraz charakteryzuje  praca z tekstem  mapa ścienna;
ny czy polityczne działalność patriotyczną w pierwszych podręcznika;  schemat mapy
realizm koncepcje latach po upadku Rzeczypospolitej;  praca z tekstami mentalnej;
polityczny nurtu  przedstawia sprawę polską w epoce źródłowymi;  teksty źródłowe;
? insurekcyjnego napoleońskiej;  wykład;  materiał
 oraz nurtu  omawia nurt insurekcyjny w polskiej myśli  praca z mapą; ikonograficzny;
realizmu politycznej XIX w.;  mapa mentalna;
politycznego;  dokonuje analizy postaw
pozytywistycznych w aspekcie odzyskania
niepodległości;
 podaje przykłady działań mających na celu
obronę społeczeństwa polskiego przed
wynarodowieniem;
 charakteryzuje rolę kultury i nauki polskiej
w XIX wieku;
 zna i rozumie pojęcia: insurekcja, Wielka
Emigracja, pozytywizm, hakata,
germanizacja, rusyfikacja;
10.Spory o D.9.2. 2  charakteryzuje  wskazuje na genezę oraz omawia przebieg i  praca ze  podręcznik;
ocenę spory o ocenę konsekwencje powstania listopadowego; słownikiem;  teksty źródłowe;
powstań dziewiętnastow  dokonuje analizy genezy, przebiegu i  praca z tekstem  ikonografia;
narodowyc iecznych konsekwencji Wiosny Ludów na ziemiach podręcznika;  schemat drzewa
h w XIX w. powstań polskich;  wykład; decyzyjnego;
narodowych;  charakteryzuje genezę, przebieg i  praca w grupach;
konsekwencje powstania styczniowego;  praca ze źródłami
 omawia stosunek poszczególnych grup tekstowymi i
społecznych do powstań narodowo- ikonograficznymi;
wyzwoleńczych;  drzewo
 przedstawia oceny dziewiętnastowieczne decyzyjne;
powstań narodowo-wyzwoleńczych;
 dostrzega różnice we współczesnych
ocenach powstań;
11. Lekcja 1 Powtórzenie  posługuje się pojęciami historycznymi  dyskusja  arkusze punktacji;
powtórzen materiału występującymi w dziale; punktowana;
iowa  zna przyczyny i konsekwencje omawianych
zagadnień;
 charakteryzuje najważniejsze wydarzenia z
omawianych zagadnień;
12.Sprawdzen 1 Sprawdzenie  wykorzystuje umiejętności zdobyte i  test wyboru;  arkusze testu;
ie wiadomości i wiedzę ;
wiadomoś umiejętności
ci i uczniów
umiejętno
ści
uczniów
13.Jakie E.9.1. 2  charakteryzuje  wskazuje na okoliczności odzyskania przez  praca z tekstem  podręcznik;
mamy spory o kształt Polskę niepodległości oraz omawia podręcznika;
mieć Polski w XX w., koncepcje odbudowy państwa polskiego  elementy  mapa ścienna
państwo – uwzględniając po I wojnie światowej; wykładu; „Ziemie polskie w XX
spory o cezury 1918 r.,  charakteryzuje walkę o granice  praca w grupach; w.”;
kształt 1944 – 1945, Rzeczypospolitej i zestawia jej wynik z  praca z tekstem
 ikonografia;
Polski w 1989 r., oraz postanowieniami konferencji wersalskiej; źródłowym;
XX w. prezentuje  omawia koncepcje kształtu ustrojowego II  praca z  teksty źródłowe;
sylwetki Rzeczypospolitej Polskiej, opierając się na materiałem
czołowych wydarzeniach z lat 1919 – 1926 i 1926 - ikonograficznym;
uczestników 1939;  praca z mapą;
tych wydarzeń;  dokonuje analizy polskiej polityki  metoda 6
zagranicznej w okresie międzywojennym kapeluszy;
na tle geopolitycznym;
 charakteryzuje działalność Józefa
Piłsudskiego i postrzeganie jego postaci
jako bohatera narodowego XX i XXI w.;
 omawia działalność Ignacego Jana
Paderewskiego, Gabriela Narutowicza,
Wincentego Witosa, Ignacego Mościckiego,
Romana Dmowskiego;
 omawia politykę władz polskich na
wychodźstwie oraz udział polskich wojsk w
działaniach wojennych u boku wojsk
sprzymierzonych;
 przedstawia kwestię polską podczas obrad
 Wielkiej Trójki;
 omawia założenia planu „Burza” oraz
przyczyny wybuchu powstania
warszawskiego;
 charakteryzuje działalność Władysława
Sikorskiego, Władysława Andersa,
Stanisława Mikołajczyka, Tomasza
Arciszewskiego, Władysława Raczkiewicza;
 omawia kształt ustrojowy i terytorialny
państwa polskiego po drugiej wonie
światowej oraz tworzenie struktur nowej
władzy;
 przedstawia genezę i przebieg procesu
transformacji ustrojowej państwa
polskiego w 1989 r.;
 wskazuje na spory historiograficzne na
temat przemian ustrojowych państwa
polskiego w XX w.;
 opisuje działalność Lecha Wałęsy, Tadeusza
Mazowieckiego, Jacka Kuronia;
 zna i stosuje pojęcia: Legiony Polskie,
orędzie Wilsona, Komitet Narodowy Polski,
Rada Regencyjna, „mała konstytucja”,
powstanie wielkopolskie, plebiscyty,
powstania śląskie, Zaolzie, Bitwa
Warszawska, obozy koncentracyjne,
czystki, gestapo, III Rzesza, ruch oporu,
partyzantka, powstanie warszawskie,
komunizm, stalinizacja, referendum,
transformacja;
14.Społeczeńs E.9.2. 2  charakteryzuje  charakteryzuje politykę okupantów wobec  praca z tekstem  podręcznik;
two wobec postawy narodu polskiego podczas II wojny podręcznika;
totalitaryz społeczne światowej;  praca z tekstem
mu wobec  omawia organizację i formy działania źródłowym;  teksty źródłowe;
totalitarnej polskiego ruchu oporu, uwzględniając  praca z
władzy, pomaganie ludności żydowskiej; materiałem  materiały
uwzględniając  przedstawia stosunek społeczeństwa ikonograficznym; ikonograficzne;
różnorodne polskiego do ośrodków władzy  praca z mapą;
formy oporu, komunistycznej w okresie drugiej wojny  dyskusja;
oraz koncepcje światowej;  metoda:
współpracy lub  wskazuje na postawy społeczeństwa dylematy;
przystosowania polskiego wobec władzy komunistycznej po
. 1945 r. oraz metody ubezwłasnowolnienia
społeczeństwa;
 charakteryzuje przyczyny, przebieg i
konsekwencje polskich niepokojów
społeczno-gospodarczych;
 przedstawia różne postawy przedstawicieli
kultury polskiej wobec komunizmu;
 wskazuje na charakter i działalność
organizacji opozycyjnych w okresie PRL, ze
szczególnym uwzględnieniem NZSS
„Solidarność”;
 przedstawia różne formy oporu
obywatelskiego wobec władzy
komunistycznej;
 przedstawia rolę Jana Pawła II, Stefana
Wyszyńskiego i Jerzego Popiełuszki w
powojennej Polsce;
 charakteryzuje działalności m.in. Lecha
Wałęsy, Tadeusza Mazowieckiego, Jacka
Kuronia, Leszka Balcerowicza, Andrzeja
Czumy, Leszka Moczulskiego, Aleksandra
Halla, Marka Jurka, Jana Marii Rokity,
Piotra Bartoszczego, Karola
Modzelewskiego, Bogdana Borusewicza,
 Joanny i Andrzeja Gwiazdów, Anny
Walentynowicz;
 zna i stosuje pojęcia: deportacje,
eksterminacja, NKWD, zbrodnia katyńska,
wysiedlenia, pacyfikacje, Armia Krajowa,
sabotaż, dywersja, holocaust, obozy
zagłady, getta, powstanie w getcie
warszawskim, żołnierze wyklęci, Zrzeszenie
Wolność i Niezawisłość, kolektywizacja,
nacjonalizacja, akcja „Wisła”, bezpieka,
PZPR, poznański Czerwiec, Październik
1956, Marzec 1968, Grudzień 1970,
„Komandosi”, Klub Krzywego Koła, drugi
obieg, Sierpień 1980, stan wojenny,
okrągły stół, KOR, Ruch Młodej Polski,
ROPCiO, Ruch Wolność i Pokój, Niezależne
Zrzeszenie Studentów, KPN;
15. 1  systematyzuje  posługuje się pojęciami historycznymi  praca z  komputer;
Podsumow posiadaną występującymi w dziale; prezentacją  rzutnik
anie wiedzę;  zna przyczyny i konsekwencje omawianych multimedialną. multimedialny.
wiadomoś  doskonali zagadnień;
ci posiadane  charakteryzuje najważniejsze wydarzenia z
umiejętności; omawianych zagadnień.
 wykorzystuje
technologię IT
do prezentacji
zdobytych
wiadomości.