Chöông 7: PHÖÔNG PHAÙP KIEÅM TRA,

SỬA CHỮA CAÙC CHI TIEÁT

1.PHÖÔNG PHAÙP KIEÅM TRA KHI THAÙO RÔØI CHI TIEÁT

2. GIA COÂNG SÖÛA CHÖÕA CAÙC CHI TIEÁT

1
7.1. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP KIEÅM TRA KHI THAÙO RÔØI CHI TIEÁT

7.1.1 Kieåm tra chi tieát daïng truïc

Caùc chi tieát daïng truïc nhö:
Truïc khuyûu, truïc cam, thanh truyeàn, xu paùp, đñuõa daåy
Ñaëc ñieåm hö hoûng cuûa chuùng:

Moøn caùc beà maët laøm vieäc

Bieán daïng do chòu taûi
Phaùt sinh veát nöùc treân beà maët

Kieåm tra hö hoûng chi tieát goàm: ño löôïng moøn, kieåm tra sai
leäch hình daùng, phaùt hieän caùc hö hoûng ngaàm
2
 1. Kieåm tra truïc khuyûu:

a. Ño ñoä moøn coå truïc

-Ño ñoä coân
-Ño ñoä oâ van

3
b. Kieåm tra cong truïc khuûyu
Duïng cuï ño: khoái chöõ V vaø ñoàng hoà so

4
b. Kieåm tra cong truïc khuûyu

5
 2. Kieåm tra thanh truyeàn

-Kieåm tra ñoä cong

thanh truyeàn

-Kieåm tra ñoä xoaén thanh truyeàn

6
7.1.2. Kieåm tra chi tieát daïng loå.
-Kieåm tra ñoä coân, oâ van cuûa xy lanh.

7
- Kieåm tra ñoä coân, oâ van cuûa xy lanh.

8
 7.1.3 Kieåm tra caùc chi tieát thaân hoäp

Caùc chi tieát thaân hoäp nhö ; loác xy lanh, naép maùy , caùc chi tieát voû vaø
coù caùc daïng hö hoûng sau
- Bieán daïng do chòu taûi hoaëc öùng suaát nhieät

- Nöùc thuûng caùc vaùch beân trong hoaëc voû ngoaøi

9
1. Kieåm tra ñoä ñoàng taâm cuûa caùc daõy loå

Thước lá

10
2. Kieåm tra ñoä song song vaø voâng goùc giöõ 2 haøng loå

a) Kiểm tra độ song song

b), c) Kiểm tra độ vuông góc
11
3. Kieåm tra ñoä phaúng beà maët:

Coù theå söû duïng caùc phöông phaùp sau:

-Phöông phaùp khe hôû saùng

-Phöông phaùp duøng caên, cöû

-Phöông phaùp kieåm tra baèng boät maøu,..

12
7.1.4 Kieåm tra baùnh raêng, voøng bi, loø xo

1. Kieåm tra baùnh raêng:

-Kieåm ta baèng quan saùt beân ngoaøi

-Kieåm tra baùnh raêng baèng döôõng

-Kieåm tra ñoä ñoàng taâm cuûa voøng chia vôùi taâm baùnh raêng

-Kieåm tra ñoä ñaûo cuûa baùnh raêng

13
-Kieåm tra baùnh raêng baèng döôõng ño raêng - a vaø thöôùc keïp -b

14
-Kieåm tra ñoä ñaûo cuûa baùnh raêng

15
2. Kieåm tra voøng bi

16
 3. Kieåm tra loø xo

-Kieåm ta baèng quan saùt beân ngoaøi

-Kieåm ta chieàu daøi töï do

-Kieåm ta kieåm tra löïc neùn loø xo

17
7.1.6. Kieåm tra hö hỏng ngaàm.

Nhöõng hö hoûng ngaàm nhö: nöùc beà maëc do moûi, nhöõng khuyeát
taät ngaàm: loå ngaàm, nöùc, thuûng,…

Caùc chi tieát thöøông hö hoûng nhö: loác maùy, naép qui laùt, keùt
nöôùc ,…

18
1. Kieåm tra veát nöùc baèng chất lỏng thẩm thấu

Một trong những phương pháp hay sử dụng nhất để phát hiện các vết
nứt trên bề mặt kim loại, mối hàn sau khi gia công, đặc biệt là các vật
liệu không nhiễm từ như thép không rỉ. Trong phương pháp này người
ta phun một chất lỏng có khả năng thẩm thấu cao và có màu sắc dễ
phân biệt (thường là màu đỏ) lên bề mặt vật cần kiểm tra. Nếu trên
bề mặt có các vết nứt dù là rất nhỏ, chất thẩm thấu sẽ ngấm vào và
đọng lại ở các khe nứt. Sau khi chờ cho quá trình ngấm kết thúc,
người ta loại bỏ hết phần chất thẩm thấu thừa trên bề mặt và tiếp tục
phun lên bề mặt kiểm tra một chất khác gọi là “chất hiện màu” làm
cho phần chất thẩm thấu đã ngấm vào các vết nứt nổi rõ lên cho
phép ghi nhận các vết nứt rất nhỏ, mắt thường không phát hiện được.
Tuy nhiên để có thể áp dụng phương pháp này bề mặt vật kiểm tra
phải rất sạch và khô vì vậy nó không thích hợp với các bề mặt bị bám
bẩn và có độ nhám cao. Mặt khác mặc dù không đòi hỏi phải đầu tư
thiết bị, việc kiểm tra này đòi hỏi người kiểm tra phải thực sự có kinh
nghiệm và được đào tạo đầy đủ.

19
2. Kieåm tra veát nöùc baèng sieâu aâm (quang tuyeán)

20
2. Kieåm tra veát nöùc baèng sieâu aâm (quang tuyeán)

- Là một trong những phương pháp dễ áp dụng

và chi phí thấp nhất. Người ta phát vào bên
trong kim loại các chùm tia siêu âm và ghi nhận
lại các tia siêu âm phản xạ từ bề mặt kim loại
cũng như từ các khuyết tật bên trong kim loại.
Trên cơ sở phân tích các tia phản xạ này, người
ta có thể xác định được chiều dày kim loại cũng
như độ lớn và vị trí các khuyết tật bên trong
kim loại.

21
3. Kieåm tra veát nöùc baèng töø tröôøng

22
3. Kieåm tra veát nöùc baèng töø tröôøng

Trong phương pháp này, vùng cần kiểm tra sẽ được từ hoá bằng cách
cho tiếp xúc với một nam châm điện đặc biệt được gọi là “gông từ”.
Sau khi từ hóa, người ta phun lên bề mặt vùng cần kiểm tra một lớp
bột sắt từ (thường có màu đen). Nếu trên vùng kiểm tra không có
các khuyết tật hay vết nứt, các hạt sắt từ này sẽ phân bố một cách
đều đặn dọc theo các đường sức từ trường. Nếu có các vết nứt hay
khuyết tật, các đường sức từ trường bị gián đoạn sẽ làm cho các hạt
sắt từ tập trung cục bộ tại vùng có khuyết tật. Bằng việc xem xét kỹ
sự phân bố của các hạt sắt từ trên vùng kiểm tra, người ta dễ dàng
phát hiện ra các vị trí bị nứt hay có các khuyết tật bề mặt. Trong
thực tế để dễ phân biệt vị trí có khuyết tật, người ta thường phun lên
bề mặt vùng kiểm một lớp dung môi màu trắng có tác dụng làm nổi
bật màu đen của các hạt sắt từ hoặc sử dụng đèn huỳnh quang tia
cực tím trong những trường hợp đòi hỏi độ nhạy cao.

23
7.2 GIA COÂNG SÖÛA CHÖÕA CAÙC CHI TIEÁT

7.2.1 Toång quan veà söûa chöõa caùc chi tieât

1. Phaân loaïi caùc chi tieát khi vaøo söûa chöõa
-Loaïi chi tieát khoâng cho pheùp coù löôïng moøn khi laép gheùp
Goàm: truïc khuyûu, truïc cam, thanh truyeàn, coát maùy,..
-Loaïi chi tieát cho pheùp coù löôïng moøn khi laép gheùp

Goàm: con ñoäi xupaùp, ñuõa ñaåy, xích, ñæa xích, …

-Loaïi chi tieát khoâng moøn

Goàm nhöõng chi tieát khoâng ma saùt tröïc tieáp nhöng coù theå bò hö
hoûng, bieán daïng, nöùc do chuïi taûi troïng, aùp suaát : nhö caùc chi
tieát thaân hoäp (loùc maùy, buloâng,…) 24
7.2.2. Phaân loaïi caùc phöông phaùp söûa chöõa

-Chaêm soùc kyõ thuaät haøng ngaøy

-Söûa chöõa caùc caáp

* Söûa chöõa nhoû
* Söûa chöõa lớn
-Söûa chöõa chi tieát coù 2 daïng:

+Söûa chöõa hình daùng

+Söûa chöõa kích thöôùc (söûa chöõa theo coát)

Söûa chöõa theo coát: Löôïng taêng hay giaûm kích thöôùc sau
mỗi laàn söûa chöõa goïi laø giaù trò cuûa moät coát söûa chöõa.
25
3. Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò cuûa coát söûa chöõa

Do : kích thöôùc nguyeân thuyû cuûa coå truïc

D’ : kích thöôùc coå truïc khi vaøo söûa chöõa   Do  D'
δ : toång löôïng moøn coå truïc
δ1, δ2: löôïng moøn khoâng ñeàu ôû hai beân coå truïc

 2  1   1   2
Kích thöôùc coå truïc sau khi gia coâng D1 ñöôïc xaùc ñònh
nhö sau:
D1  D0  2(a   2 )
a: löôïng dö caét goït
26
- Các kích thước sửa chữa

a)- chi tiết trục, b)-chi tiết lỗ

27
 δ2 xaùc ñònh theo heä soá phaân boá moøn ρ

  2 /  2  
Giaù trò cuûa ρ ñöôïc choïn theo kinh nghieäm 0.5    1
Theá :  2  
Ta coù: D1  D0  2(a   )

Ñaët:   2(a   )
D1  D0  
28
 Laàn söûa chöõa tieáp theo ta coù:

D2  D1    D0  2

Moät caùch toång quaùt ta coù:

Dn  D0  n
γ: Laø giaù trò cuûa coát söûa chöõa:
Xaùc ñònh chieàu daøy söûa chöõa phuï thuoäc vaøo chieàu daøy cuûa
lôùp toâi thaém theo coâng thöùc:

n
Δ :chieàu daøy cuûa lôùp toâi thaém
 1

29
7.2.2. Phöông phaùp gia coâng söûa chöõa cô khí moät soá chi tieát
ñieån hình

1. Phöông phaùp gia coâng söûa chöõa xy lanh

Xy lanh ñöôïc söûa chöõa theo trình töï sau:

b1-Doa xy lanh

b2-Maøi boùng xy lanh

Kích thöôùc xy lanh sau khi maøi boùng phaûi ñaûm baûo khe hôû laép gheùp
Ñoâïng cô xaêng: 0.02 – 0.03
Ñoäng cô diesel: 0.05 -0.08
Ñoä coân: khoâng quaù 0.02
30
- Ñoái vôùi xy lanh khoâ khi ñaõ heát coát caàn thay môùi theo qui trình
sau:

b1-Dao heát coát cuõ

b2-Ñaùnh boùng loå treân thaân maùy

b3-EÙp xy lanh môùi vaøo thaân maùy

b4- Doa vaø ñaùnh boùng xy lanh môùi

31
- MÁY DOA XY LANH

32
- Thành xy lanh sau khi mài

33
2. Gia coâng söûa chöõa cô khí truïc khuûyu

a. Naén truïc coâng

Goàm hai phöông phaùp:

-Naén baèng maùy eùp thuûy löïc

-Naén baèng phöông phaùp goõ taïo öùng suaát dö

34
-Nắn trục khuỷu bằng phương pháp gõ

35
b.Maøi caùc coå truïc
+Maøi
+Ñaùnh boùng

-Ñaùnh boùng baèng tay

-Ñaùnh boùng baèng maùy

Máy mài trục khuỷu 36

- Máy mài trục khuỷu

37
c. Gia coâng söûa chöõa thanh thuyeàn

38