Право – это инструмент поддержания порядка.

Во время первобытнообщинного
строя община коллективно принимала правила и их поддерживала.
Хууль бол эмх журам сахиулах хэрэгсэл юм. Анхан шатны нийгэмлэгийн
тогтолцооны үед хамт олон нийтээрээ дүрмийг хүлээн зөвшөөрч, түүнийг
дэмжиж байв.
Эти правила были общие для всех людей, были полезны всей общине, были
справедливые. Правила говорили, что можно, что нельзя делать.
Эдгээр дүрэм нь бүх хүмүүст нийтлэг байсан, нийт нийгэмд хэрэгтэй, шударга
байсан. Дүрэм журамд юу хийж болох, юу хийж болохгүй гэж заасан.
Если человек нарушал правила, то община его осуждала, изгоняла, даже могла
убить. Правила регулировали  брак и семейные отношения; земельные отношения.
Хэрэв хүн дүрэм зөрчсөн бол олон нийт түүнийг буруушааж, хөөж, бүр алах ч
болно. Гэрлэлт ба (гэр бүлийн харилцаа; газрын харилцааг) дүрмээр
зохицуулсан.
Со временем общественные отношения становились более сложными. Например,
земли стали делиться на разные виды: для охоты, сбора ягод, земледелия.
Цаг хугацаа өнгөрөх тусам нийгмийн харилцаа улам бүр төвөгтэй болсон.
Жишээлбэл, газар нутгийг агнах, жимс түүх, газар тариалан эрхлэх гэх мэт
төрөл бүрийн төрлүүдэд хувааж эхлэв.
Землями пользовались разные общины, а потом появились семьи. Нужен
был договор между семьями, кто какой землей пользуется. Кто договор нарушал,
тому было наказание.
Газар нутгийг янз бүрийн нийгэмлэгүүд ашиглаж, дараа нь гэр бүлүүд гарч
ирэв. Бидэнд айл өрх хоорондын гэрээ, хэн ямар газар ашиглах тухай гэрээ
хэрэгтэй байсан. Гэрээ зөрчсөн хэн ч байсан шийтгэл хүлээсэн.
Потом было разделение труда: кто-то охотник, кто-то рыбак, кто-то земледелец.
Люди стали обмениваться продуктами: охотники меняли мясо на овощи,
земледельцы меняли овощи на мясо и обработанные шкуры.
Дараа нь хөдөлмөрийн хуваагдал гарч ирэв: хэн нэгэн анчин, хэн нэгэн
загасчин, хэн нэгэн тариачин. Хүмүүс хоол хүнсээ сольж эхлэв: анчид махыг
хүнсний ногоогоор, фермерүүд хүнсний ногоог мах, боловсруулсан арьсаар
сольж байв.
Были правила обмена. У разных людей стал появляться разный имущественный
статус, одни стали богатые, другие небогатые.
Солилцооны дүрэм байсан. Өөр өөр хүмүүс өөр өөр өмчийн статустай болж,
зарим нь баяжиж, зарим нь баяжаагүй.
В обществе становилось больше правил. В первобытнообщинном обществе
основной инструмент поддержания порядка – это традиции и обычаи.
Сначала наказание – это была кровная месть, потом штраф, выкуп.
Нийгэмд илүү олон дүрэм журам байсан. Анхан шатны нийгэмд дэг журмыг
сахиулах гол хэрэгсэл бол уламжлал, ёс заншил юм.
Нэгдүгээрт, шийтгэл нь цусны өшөө авалт, дараа нь торгууль, төлөөс байв.
В 9 веке возникают первые государства, например Киевская  Русь. Это уже не
первобытнообщинный строй, а древний период истории Руси.
9-р зуунд анхны мужууд, тухайлбал Киевийн Рус бий болжээ. Энэ бол эртний
хамтын нийгэмлэг биш, харин Оросын түүхэн дэх эртний үе юм.
Создал Киевскую Русь князь Олег. В 882 г. князь Олег захватил Киев и сделал его
столицей Древнерусского государства.
Киеван Оросыг хунтайж Олег бүтээсэн. 882 онд хунтайж Олег Киевийг эзлэн
авч, хуучин Оросын улсын нийслэл болгосон.
Глава государства - князь, у него есть войско, суд, он собирает налоги.
Законы, по которым работал суд, брались из обычаев. Эти обычаи никем не
записывались и передавались от поколения к поколению.
Төрийн тэргүүн нь ханхүү, армитай, шүүхтэй, татвар авдаг.
Шүүхийн ажиллаж байсан хуулиудыг ёс заншилаас авсан. Эдгээр ёс заншлыг
хэн ч бичээгүй бөгөөд үеэс үед уламжлагдан ирсэн.
 В 988 году во время правления  князя Владимира произошло крещение Руси,
принятие христианства. Появилась письменность и стали записывать законы
государства.
988 онд хунтайж Владимирын засаглалын үед Орост баптисм хүртэж,
Христийн шашныг батлах ёслол болов. Бичгийн хэл гарч ирээд төрийн
хуулийг бичиж эхлэв.
Первая книга законов называлась «Русская правда». Она появилась в 1015 году при
князе Ярославе Мудром. По этим законам жила Киевская Русь и по этим законам
работал суд
Хуулийн анхны номыг "Оросын үнэн" гэж нэрлэжээ. Тэрээр 1015 онд Мэргэн
хунтайж Ярославын дор гарч ирэв. Киевийн Рус эдгээр хуулийн дагуу
амьдарч, шүүх нь эдгээр хуулийн дагуу ажилладаг байв.