UNIVERZITET U ZENICI

EKONOMSKI FAKULTET

AMORTIZACIJA ZAJMA PRIMARNO DATIM ANUITETIMA

Seminarski rad

Finansijska i aktuarska matematika

Studenti: Profesorica: Prof.dr. Jasmina Selimović

Amna Mačak : 2155 – R – 18

Aldina Makul: 2152 – R – 18

Zenica, decembar, 2021.

 SADRŽAJ

Uvod........................................................................................................................................................... 1
1. Amortizacija zajma – osnovne karakteristike ................................................................................. 2
2. Amortizacija zajma primarno datim anuitetima ............................................................................. 3
2.1. Amortizacija zajma jednakim anuitetima (konstantno jednaki dekurzivni anuiteti) .............. 3
2.2. Amortizacija zajma jednakim anuitetima ( konstanti jednaki anticipativni anuiteti) ............. 6
2.3. Anuiteti konstanto rastu (opadaju) po aritmetičkoj progresiji ............................................... 8
2.4 Anuiteti konstantno rastu (opadaju) po geometrijskoj progresiji .............................................. 10
3. Anuiteti konstantno jednaki, anuitetski period kraći od perioda efektivnog plaćanja kamate .... 13
3.1 Anuiteti jednaki, obračunski period kraći od otplatnog , kamata se efektivno plaća sa otplatom
.......................................................................................................................................................... 14
Zaključak ............................................................................................................................................... 16
LITERATURA .......................................................................................................................................... 17
Uvod
Finansijska matematika kao grana primijenjene matematike bavi se rješavanjem problema
kojima se računa interes na interes gdje po principu ekvivalencije zbir svih uplata sredstava
na isti rok mora biti jednak zbiru svih isplata takođe svedenih na isti rok. Svojim metodama
(diskontom, anuitetom, metodom interne stope i dr.) finansijska matematika daje
finansijsku ocjenu kako nabavke tako i plasmana finansijskih sredstava (Šekarić, 2012.).

Zadatak finansijske matematike je kvantitativna analiza amortizacije zajmova, uz napomenu

da se zajmovi koji imaju specifičan karakter obrađuju posebno. Amortizacija zajma je
postupak isplate obveza po zajmovima, tj. otplata glavnice i isplata pripadajućeg iznosa
kamata. Za razliku od amortizacije obveznica, amortizacija dugoročnog zajma najčešće se
obavlja višekratno (serijski). Pri tome su mogući razni oblici amortizacijskih planova (jednaki
anuiteti, anuiteti s jednakim otplatnim kvotama ili pak tzv. varijabilni anuiteti) kao i određeni
period prije početka amortizacije zajma kroz koji miruje obveza amortizacije zajma.

Anuitet predstavlja zbir otplate i kamate na neplaćeni (preostali) dio duga i kroz anuitet se
likvidira ukupna obaveza dužnika. Da bi, uopće, izmirivali neku obavezu, ona mora
prethodno nastati. Postojanje finansijskih tržišta kao organiziranog mjesta na kojem se nude
i kupuju finansijska – novčana sredstva, a cijena određuje djelovanjem ponude i potražnje,
omogućava da se vrši transfer od finansijski suficitarnih ka finansijski deficitarnim
jedinicama. Povjerilac privremeno raspolaže sa slobodnim sredstvima koja usmjerava ka
dužniku s ciljem ostvarivanja zarade kroz zaračunavanje kamatne stope. Dužnik ima obavezu
da pozajmljena sredstva vrati u dogovorenom roku i plati pripadajući, ugovoreni iznos
kamate.

U ovom seminarskom radu će se razmatrati amortizacija zajma primarno datim anuitetima,

koji mogu biti jednaki ili različiti. Ako su anuiteti različiti onda se mogu mijenjati po nekom
od matematičkih zakona npr. prema aritmetičkoj ili geometrijskoj progresiji, a mogu se
diferencirati bez određene pravilnosti među njima.

1
 1. Amortizacija zajma – osnovne karakteristike

Zajam predstavlja određeni imovinsko pravni odnos u kojem jedna strana ustupa drugoj
strani pravo raspolaganja novcem, a pojam amortizacija zajma može se definisati kao
vraćanje duga (zajma, kredita, pozajmice) povjeriocu kod kojeg je dug odobren pod
određenim uslovima. Odobreni dug, zajedno sa interesom, uobičajeno se otplaćuje
postepeno i to prema utvrđenom planu amortizacije tj. nizom periodičnih plaćanja, pri čemu
se isplatom poslednjeg iznosa dužnik oslobađa svoje obaveze, što znači da je u tom trenutku
dug amortizovan, odnosno otplaćen.

Periodično plaćanje koje sadrži dio duga i interes naziva se anuitet (rata) - a. Interes -i, koji
dužnik plaća u svakom periodu otplate obračunava se na ostatak duga. Veličina koja
pokazuje stvarni iznos duga koji se plaća pojedinačnom ratom zove se otplata – b. Zbir svih
otplata uvek je jednak iznosu duga, odnosno pozajmice.

Amortizovati neki zajam znači otplatiti ga postepeno prema unaprijed definisanom planu
otplate koji se naziva plan amortizacije zajma. Ovaj plan predstavlja šemu (tabelu) u kojoj se
može videti svaki pojedinačni korak u procesu otplate duga, odnosno obračun koji se
sprovodi u svakom periodu. Postoje različiti načini otplaćivanja (amortizacije) odobrenog
zajma i to:

 Amortizacija zajma jednakim anuitetima (ratama)

 Amortizacija zajma jednakim otplatama

Zajam se odobrava na osnovu ugovora koj zaključuju davalac i korisnik zajma. Ugovorne
strane odlučuju o tome koje će se odredbe unijeti u ugovor, al postoje i odredbe koje se
moraju utvrditi:

 Iznos zajma,
 Način na koji će davalac zajma izvršiti svoje obaveze i vremenski kada će ih izvršiti,
 Kamatnu stopu za redovnu i zateznu kamatu,
 Grace perid koji zapravo predstavlja period poslije kojeg počinje redovno vraćanje
zajma,
 Način i rok vraćanja zajma

2
 2. Amortizacija zajma primarno datim anuitetima

Zajednička karakteristika ovih modela amortizacije jeste u tome što izrada amortizacionog
plana počinje izračunavanjem anuiteta. Anuiteti se mogu plaćati dekurzivno ili anticipativno.

2.1. Amortizacija zajma jednakim anuitetima (konstantno jednaki

dekurzivni anuiteti)

Prvi korak u postupku amortizacije zajma jednakim anuitetima jeste određivanje anuiteta
(a). Ovaj iznos će u svakom periodu otplate za dužnika činiti konstantnu veličinu. Dakle o
konstantno jednakim anuitetima može se govoriti ako su svi anuiteti u amortizacionom
periodu jednaki.To znači da je

a1=a2=...=an=a. (jednačina 1.)

Na osnovu prethodne jednačine, jednačina 2. ima sljedeći oblik:

K= a1v + a2𝑣 2 + a3𝑣 3 + .... + an2𝑣 𝑛−2 + an1𝑣 𝑛−1 + anv (jednačina 2.)
Jednačina 2. prima novi oblik:

K = av + a𝑣 2 + a𝑣 3 + .... a𝑣 𝑛−2 + a𝑣 𝑛−1 + av

Pošto je
1 1
V = 𝑟 , 𝑣 2 = 𝑟2

Jednačina 2. se može prikazati na sljedeći način:

K= 𝑎𝑟+ 𝑟𝑎2 + 𝑟𝑎3 + ⋯ 𝑟𝑛−2

𝑎 𝑎 𝑎
+ 𝑟𝑛−1 + 𝑟𝑛

Kada se ova jednačina pomnoži sa 𝑟 𝑛 dobija se:

K 𝑟 𝑛 = a𝑟 𝑛−1 + a𝑟 𝑛−2 + a𝑟 𝑛−3+ ... a𝑟 2 + ar+a

Poslije izvlačenja zajedničkog faktora a

K 𝑟 𝑛 = a*(𝑟 𝑛−1 + 𝑟 𝑛−2 + 𝑟 𝑛−3 + ... 𝑟 2+ r + 1)

Konačno se dobija algebarski obrazac za izračunavanje zajma:
𝑛
K = a 𝑟𝑛𝑟(𝑟−1)
−1

(jednačina 3.)

3
Ili preko tablice složenih kamata:

K =a* 𝐼𝑉𝑝𝑛
(jednačina 4.)

Na osnovu jednačine 3., rješavanjem po a, dobijamo algebarski izraz za izračunavanje

anuiteta kada su u pitanju dekurzivni anuiteti:
𝑛(𝑟−1)
a = K 𝑟𝑟𝑛−1

Obrazac za računanje anuiteta (kada su u pitanju dekurzivni anuiteti) zanosvan na tablicama

složenih kamata može se izvesti iz jednačine 4.:

K = a* 𝐼𝑉𝑝𝑛

a = K 𝐼𝑉1𝑛
𝑝

a = K* 𝑉𝑝𝑛

Primjer 1.
Zajam u iznosu od 800.000 KM treba amortizovati u toku 4 godine tako što ćemo svake
godine plaćati jednake anuitete. Prvi anuitet se treba uplatiti jednu godinu nakon prijema
zajma. Kamata se obračunava i plaća godišnje po stopi od 5%. Na osnovu navedenih
podataka, potrebno je izraditi amortizacioni plan. Potrebno je provesti i konačnu kontrolu.

Iz teksta zadatka se jasno može uočiti da je ovo model sa primarno datim anuitetima, te na
osnovu izvedenih formula prvo ćemo izračunati iznos anuiteta. Kao što je navedeno u
prethodnom tekstu, iznos anuiteta se može izračunati na dva načina: pomoću algebarske
formule, te pomoću tablica složenih kamata. Također, može se uočiti da su u pitanju
dekurzivni anuiteti jer prvi anuitet se treba uplatiti jednu godinu nakon prijema zajma.

Izračun anuiteta pomoću algebarske formule:

𝑛
a = K 𝑟 𝑟(𝑟−1)
𝑛−1

4∗(1.05−1)
a = 800.000 * 1.051.054−1

a = 800.000 * 1.21550625∗0.05
0.21550625

a = 225.609,47 KM

4
Izračun anuiteta pomoću tablica složenih kamata:

a = K*𝑉𝑝𝑛
a = 800.000 * 𝑉54 = 800.000 * 0.282011833

a = 225.609,47 KM

Kada se izračunao iznos anuiteta, može se preći na izradu amortizacionog plana.

Kamata se računa svake godine na ostatak duga na početku tog perioda, to jeste na početku
prethodnog perioda tako da će u prvoj godini iznos kamate biti: 800.000 * 5%=40.000,00.
Ostatak duga na kraju svake sljedeće godine je umanjen za iznos otplate u toj godini, to jeste
ostatak duga = K – b1, odnosno 800.000 -185.609,47=614.390,53 KM.
Otplata se izračunava na način da već od izračunatog anuiteta oduzmemo iznos kamate:
225.609,47 – 40.000,00 = 185.609,47 KM.

Godina Dug i ostatak Kamata Otplata Anuitet

duga
0. 800.000,00
1. 614.390,53 40.000,00 185.609,47 225.609,47
2. 419.500,59 30.719,53 194.889,94 225.609,47
3. 214.866,15 20.975,03 204.634,44 225.609,47
4. 0,00 10.743,31 214.866,15 225.609,47
KK 2.048.757,27 102.437,87 800.000,00 902.437,88

Kada se izradio amortizacioni plan potrebno je izvršiti konačnu kontrolu, a to se radi na

sljedeći način:

 Zbir otplata mora biti jednak iznosu zajma, odnosno u ovom primjeru zbir otplata =
iznosu zajma u iznosu 800.000,00 KM,
 Posljedni ostatk duga = posljednja otplata, 214.866,15 KM(posljednji ostatak duga)=
214.866,15 KM (posljednja otplata),
 Kamata na zbir ostatka duga = zbiru kamata, kamata na zbir ostatka duga
(2.048.757,27 * 5%) iznosi 102.437, 87 što je jednako zbiru kamata 102.437,87 KM
 Suma svih anuiteta mora biti jednaki sumi kamata i otplata, suma anuiteta
902.437,88 KM = sumi kamata i otplata (102.437,87 + 800.000,00).

5
 2.2. Amortizacija zajma jednakim anuitetima ( konstanti jednaki
anticipativni anuiteti)

Kada se anuiteti plaćaju anticipativno pri dekurzivnom računanju kamate, prvi anuitet se
plaća u momentu doznake zajma i upotrebljava isključivo za otplatu. Dakle, zajam je zbir
prvog i diskontovane vrijednosti ostalih anuiteta.

To se može izraziti jednačinom:

K = a + av + a𝑣 2 + a𝑣 3 + .... a𝑣 𝑛−2 + a𝑣 𝑛−1

Odnosno

K = a (1 + v +𝑣 2 + 𝑣 3 + ... + 𝑣 𝑛−2 + 𝑣 𝑛−1 )

𝑟(𝑟 𝑛 −1)
K=a 𝑟 𝑛 (𝑟−1)

Iz prethodnog obrazca sada se jednostavno dobije algebarska formula za izračun anuiteta:

𝑛
a = K 𝑟𝑟(𝑟(𝑟−1)
𝑛 −1)

Primjer 2.
Zajam od 500.000,00 KM potrebno je amortizovati u toku 3 godine jednakim godišnjim
anuitetima koji se plaćaju na početku godine. Kamata se obračunava i plaća godišnje
dekurzivno po 3%. Izraditi amortizacioni plan i provesti konačnu kontrolu.

Na osnovu podataka iz teksta može se uočiti da je ovo model primarno datim anuitetima, ali
u ovom slučaju su u pitanju anticioativni anuiteti za razliku od primjera 1. gdje su u pitanju
bili dekurzivni anuiteti. U pitanju su anticipativni anuiteti jer je naznačeno da se anuiteti
plaćaju na početku godine. Nakon uočenog modela prvo će se izračunati iznos anuiteta.

Izračun anuiteta pomoću algebarske formule:

𝑟 𝑛(𝑟−1)
a = K 𝑟(𝑟 𝑛 −1)

Anuitet je moguće izračunati pomoću tablica složenih kamata:

a = 1+𝐼𝑉𝐾𝑝𝑛−1

6
Na osnovu prikazanih formula, izračun anuiteta pomoću algebarske je sljedeći:

1.033(1.03−1)
a = 500.000 1.03(1.03|3−1)

1.092727∗0.03
a = 500.000 1.03∗0.092727 = 171.616,68

Izračun anuiteta pomoću tablica složenih kamata radi se na osnovu prikazane formule tako
da se samo uvrste podaci.

Nakon izračunatog anuiteta, prelazi se na izračun amortizacionog plana.

U ovom primjeru, pošto se anuiteti plaćaju na početku godine, iznos zajma će se odmah u
prvoj godini umanjiti za iznos anuiteta (500.000-171.616,68)= 328.383,32 KM, dobijeni iznos
predstavlja dug i ostatak duga u prvoj godini.
Otplata za 1 godinu jeste zapravo anuitet – kamata 1 godine (171.616,68 - 𝐼1 ).
Kamata za drugu godinu: 328.383,33*3%=9.851,50, otplata za drugu godinu: 171.616,68-
9851,50 = 161.765,18 KM.

Godina Dug i ostatak Kamata Otplata Anuitet

duga
1. 328.383,33 171.616,68 171.616,68
2. 166.618,15 9.851,50 161.765,18 171.616,68
3. 0.00 4.998,54 166.618,15 171.616,68
KK 495.001,48 14.850,04 500.000,00 514.850,04

Nakon izrade amortizacionog plana, provodi se konačna kontrola na sljedeći način:

 Zbir otplata mora biti jednak iznosu zajma, zbir otplata 500.000 km = iznosu zajma
500.000 KM,
 Posljednji ostatak duga = posljednja otplata, posljednji ostatak duga (166.618,15
KM)= 166.618,15 KM (posljednja otplata),
 Kamata na zbir duga = zbiru kamata, kamata na zbir ostatka duga iznosi
(495.001,48*3%) iznosi 14.850,04 što je jednako iznosu zbira kamata 14.850,04 KM,
 Suma svih anuiteta mora biti jednaka sumi kamata i otplata, suma anuiteta
514.850,04 KM = sumi kamata i otplata (500.000,00 + 14.850,04).

7
 2.3. Anuiteti konstanto rastu (opadaju) po aritmetičkoj progresiji

Ako se zajam amortizuje anuitetima koji konstantno rastu (opadaju)npo aritmetičkoj

progresiji, onda je razlika izmedju dva sukcesivna anuiteta neprekidno ista. Ako se prvi
anuitet obilježi sa 𝑎1 , a razlika sa d, onda je iznos:

Prvog anuiteta 𝑎1

Drugog anuieta 𝑎1 ± d

Trećeg anuiteta 𝑎1 ± d

... ...

m-1-og anuiteta 𝑎1 ± (m-2)d

m-tog anuiteta 𝑎1 ± (m-1)d

m+1-tog anuiteta 𝑎1 ± md

... ...

n-2-og anuiteta 𝑎1 ± (n-3)d

n-1-og anuiteta 𝑎1 ± (n-2)d

n-tog anuiteta 𝑎1 ±(n-1)d

Kada se navedeni izrazi uvrste u jednačinu, dobija se:

K = 𝑎1 v + (𝑎1 ± d) 𝑣 2 + (𝑎1 +2d) 𝑣 3 + .... + [𝑎1 ± (𝑛 − 3)𝑑] 𝑣 𝑛−2 + [𝑎1 ± (𝑛 − 2)𝑑] 𝑣 𝑛−1 +
[𝑎1 ± (𝑛 − 2)𝑑] 𝑣 𝑛

Na osnovu principa ekvivalencije, ova jednačina se transformiše u konačnu jednačinu za

iznos zajma koji se amortizuje dekurzivnim anuitetima koji konstantno rastu (opadaju) po
aritmetičkoj progresiji:

K = 𝑎1 𝐼𝑉𝑝𝑛 ±100𝑑
𝑝
( 𝐼𝑉𝑝𝑛 - n𝐼𝐼𝑝𝑛 )

𝑎1 = K 𝑉𝑝𝑛 ± 100𝑑
𝑝
𝑝
[1 − 𝑛 (𝑉𝑝𝑛 − 100)]

8
Primjer 3.
Zajam u iznosu od 380.000 KM treba amortizovati u toku 4 godine godišnjim dekurzivnim
anuitetima koji konstantno rastu (opadaju) za 3.000 KM. Kamata se obračunava i plaća
godišnje dekurzivno po 5%. Potrebno je izraditi amortizacioni plan.

a. Anuiteti rastu za 3.000 KM

100∗3000 5
𝑎1 = 380.000 𝑉54 - 5
[1 − 4 (𝑉54 − 100)]

𝑎1 = 107.164,49654 – 60.000 * 0,071952668

𝑎1 = 102.847, 34

Godina Dug i ostatak Kamata Otplata Anuitet

duga
0. 380.000
1. 296.152,66 19.000 83.847,34 102.847,34
2. 205.112,95 14.807,63 91.039,71 105.847,34
3. 106.521,26 10.255,65 98.591,69 108.847,34
4. 0.01 5.326,063 106.521,27 111.847,34
K.K 987.786,87 49.389,343 380.000 429.389,36

b. Anuiteti opadaju za 3.000 KM

100∗3000 5
𝑎1 = 380.000 𝑉54 + [1 − 4 (𝑉54 − 100)]
5

𝑎1 = 107.164,49654 + 60.000 *0,071952668

𝑎1 = 111.481,66

Godina Dug i ostatak Kamata Otplata Anuitet

duga
0. 380.000
1. 287.518,34 19.000 92.481,66 111.481,66
2. 193.412,6 14.375,92 94.105,74 108.481,66
3. 97.601,57 9.670,63 95.811,03 105.481,66
4. 0.01 4.880,08 97.601,58 102.481,66
K.K 958.532,51 47.962,63 380.000 427.926,64

9
2.4 Anuiteti konstantno rastu (opadaju) po geometrijskoj progresiji

Ako se zajam amortizuje anuitetima koji konstatnto rastu (opadaju) po geometrijskoj

progresiji, onda je količnik (q) dva vremenski sukcesivna anuiteta neprekidno isti. To
znači da:
a2 : a1 = q, a3 : a2 = q, ... , am : am-1 = q itd.

Rast odnosno pad anuiteta se izražava još procentnom stopom (s). To znači da je:
𝑠
q = 1 ±100

Dalje, svaki anuitet se može izraziti pomoću prethodnog i faktora q po obrascu:

am = am-1·q

ili se može izraziti preko prvog anuiteta i faktora q:

am = a1·q m 1

Ovi obrasci se izvode iz sljedećeg pregleda:

Prvi anuitet a1 = a1

Drugi anuitet a1 q = a1 q

Treći anuitet a2 q = a1 q²

... ...

m-1-vi anuitet am-2 q= a1 q m−2

m-ti anuitet am-1 q= a1 q m 1

m+1-vi anuitet am q = a1 q m

.... ...

n-2-gi anuitet an-2 q = a1 q n 3

n-1-vi anuitet an-1 q = a1 q n−2

n-ti anuitet an q = a1 q n 1

10
Kamatna stopa i stopa rasta mogu biti različite i jednake, pa prema tome, dekurzivni
kamatni faktor (r) i količnik (q) mogu biti različiti ili jednaki. Ova dva slučaja ćemo
odvojeno promatrati.

Kada dekurzivni kamatni faktor i količnik nisu jednaki, obrazac za izračunavanje zajma
je sljedeći:

𝑟𝑛 − 𝑞𝑛
K = 𝑎1 ; za r > q,
𝑟 𝑛 (𝑟−𝑞)

𝑞𝑛− 𝑟 𝑛
K = 𝑎1 ; za r<q,
𝑟 𝑛 (𝑞−𝑟)

Na osnovu ovog obrasca možemo izraziti i prvi anuitet:

𝑟 𝑛 (𝑟−𝑞)
𝑎1 = K ; za r > q,
𝑟 𝑛 −𝑞 𝑛

𝑟 𝑛 (𝑞−𝑟)
𝑎1 = K ; za r < q
𝑞𝑛− 𝑟 𝑛

Kada je dekurzivni kamatni faktor jednak količniku, iznos zajma se izračunava po

obrascu:

K = n·a1 II

Iz istog obrasca se izražava prvi anuitet:

a1 = 𝐾𝑛 𝐼𝑝1

Primjer 4. (kada dekurzivni kamatni faktor i količnik nisu jednaki)

Zajam od 300.000 se treba amortizovati u toku 3 godine godišnjim dekurzivnim anuitetima
koji konstantno rastu za 8%. Kamata se obračunava i plaća godišnje dekurzivno po 4%.
Izraditi amortizacioni plan.
𝑟 𝑛 (𝑞−𝑟)
𝑎1 = K ;
𝑞𝑛− 𝑟 𝑛
1.043 (1.08−1.04)
𝑎1 = 300.000
1.083 − 1.04 3

11
𝑎1 = 100.100,62

Godina Dug i ostatak Kamata Otplata Anuitet

duga
0 300.000
1 211.899,38 12.000 88.100,62 100.100,62
2 112.266,69 8.475,98 99.632,69 108.108,67
3 0,00 4.490,67 112.266,69 116.757,36
KK 624.166,07 24.966,65 300.000 324.966,65

Primjer 5. (kada su dekurzivni kamatni faktor i količnik jednaki)

Zajam od 200.000 se treba amortizovati u toku 3 godine godišnjim dekurzivnim anuitetima
koji konstantno rastu za 5%. Kamata se obračunava i plaća godišnje dekurzivno po 5%.
Izraditi amortizacioni plan.

Iz prethodno izvedenih formula, uočava se situacija kada je dekurzivni kamatni faktor jednak
količniku, te se prvo pristupa izračunu anuiteta.

𝑟 𝑛 (𝑞−𝑟)
𝑎1 = K ; = 𝐾𝑛 𝐼𝑝1
𝑞𝑛− 𝑟 𝑛
𝑟 𝑛 (𝑞−𝑟)
𝑎1 = K ; = 200.000 𝐼51 = 66.666,67*1,05=70.000,00
𝑞𝑛− 𝑟 𝑛 3

Godina Dug i ostatak Kamata Otplata Anuitet

duga
0 200.000,00
1 140.000,00 10.000,00 60.000,00 70.000,00
2 73.500,00 7.000,00 66.500,00 73.500,00
3 0,00 3.675,00 73.500,00 77.175,00
KK 413.500,00 20.675,00 200.000,00 220.675,00

12
 3. Anuiteti konstantno jednaki, anuitetski period kraći od perioda
efektivnog plaćanja kamate

U ovom modelu amortizacije zajma, anuitetski period i period efektivnog plaćanja

kamate nisu jednaki. U toku perioda efektivnog plaćanja kamate polažu se dva ili više
anuiteta, pa se zbog toga u literaturi ovi anuiteti nazivaju ispodgodišnjim ili parcijalnim
anuitetima.

Pošto se kamata efektivno plaća rjeđe, samo se posljedni anuitet iz jednog perioda
plaćanja kamate koristi za otplatu i kamatu, dok se svi ostali koriste samo za otplatu. Ovaj
model se u praksi jako često koristi kod amortizacije zajmova, gdje se anuiteti plaćaju
mjesečno iz ličnog dohotka dužnika. Pošto se lični dohodak prima na kraju mjeseca, za
dužnika je povoljniji dekurzivni anuitet.

Formula za izračun iznosa zajma koji se amortizuje dekurzivnim anuitetima po ovom

modelu je sljedeći:

K = a [𝑚 + 𝑝(𝑚−1)
200
] 𝐼𝑉𝑝𝑛

Formula za izračun anuiteta:

a = K 𝑉𝑝𝑛 : [𝑚 + 𝑝(𝑚−1)
200
]

Primjer 6.

Zajam u iznosu 100.000 KM treba amortizovati u toku 2 godine jednakim tromjesečnim

anuitetima koji dospijevaju krajem tromjesečja . Kamata se obračunava tromjesečno
pomoću relativne stope koja dospijeva za plaćanje na kraju godine. Godišnja kamatna
stopa iznosi 5%. Izraditi amortizacioni plan.

Iz teksta zadatka se može uočiti da se radi o jednakim anuitetima, anuiteti su tromjesečni, a

kamata se obračunava tromjesečno, ali dospijeva za plaćanje na kraju godine, pa je
anuitetski period kraći od perioda efektivnog plaćanja kamate.

m će iznositi 4 jer u 1 godini imaju 4 tromjesečja

a = K 𝑉𝑝𝑛 : [𝑚 + 𝑝(𝑚−1)
200
]

a = 100.000 𝑉52 : [4 + 5(4−1)

200
]

a =13.197,67

13
 Na kraju Dug i Kamata Otplata
perioda ostatak 1,25%
duga

n m tromjes godišnja
ečna
0 0 100.000
1 86.802,33 1.250,00 13.197,67
2 73.604,66 1.085,03 13.197,67
3 60.406,99 920,06 13.197,67
1 4 51219,5 755,09 4.010,18 9.187,49
5 38.021,83 640,24 13.197,67
6 24.824,16 475,27 13.197,67
7 11.626,49 310,30 13.197,67
2 8 2,96 145,33 1.571,14 11.623,53
K.K 446.505,96 5.581,32 5.581,32 99.997,04

3.1 Anuiteti jednaki, obračunski period kraći od otplatnog , kamata se

efektivno plaća sa otplatom

U toku jednog otplatnog perioda kamata se obračunava i dospijeva za plaćanje m puta, što
znači da je broj obračunskih perioda u amortizacionom ciklusu mn. Budući da se kamata
obračunava češće nego što se vrši otplata, svaka se kamata ne plaća u svom roku. Efektivno
se plaća na dan roka otplate , tako da se jedino m-ta kamata plaća na dan svog dospijeća.

Algebarska formula za izračun iznos zajma kod ovog modela je:

𝑟 𝑛𝑚−1
K = a 𝑟𝑛𝑚 (𝑟𝑚 −1)

Iz prethodnog obrazca dobija se algebarska formula za izračun anuiteta kod ovog modela:
𝑟 𝑛𝑚 (𝑟 𝑚 −1)
a=K 𝑟 𝑛𝑚 −1

Izračun iznosa zajma preko tablica složenih kamata:

𝑖
K = a 𝐼𝑉𝑝𝑛𝑚 𝑚
⁄𝑚 ( 𝑉𝑝⁄𝑚 - 𝑚)

a = 𝐾𝑉𝑝𝑛𝑚 (1 + 𝐼𝐼𝐼𝑚−1
𝑝 )
𝑚 𝑚

14
Za izradu amortizacionog plana kod ovog modela potrebno je izračunati i interkalarnu stopu:

Formula za izračun interkalarne stope:

𝑝 𝑚−1
𝑝 𝑠 = 𝑚 ( 1+ 𝐼𝐼𝐼𝑝/𝑚 − 𝑚)

Primjer 7.
Zajam od 200.000 KM treba amortizovati u toku 3 godine dekurzivno jednakim godišnjim
anuitetima. Godišnja kamatna stopa je 5%. Kamata se obračunava polugodišnje pomoću
relativne polugodišnje stope a efektivno plaća na kraju godine. Potrebno je izraditi
amortizacioni plan.

Iz teksta zadatka se uočava da se kamata obračunava polugodišnje, ali da se ta kamata

efektivno plaća na kraju godine što upućuje na zaključak da se u ovom primjeru govori o
modelu gdje su anuiteti uvijek jednaki, a gdje je obračunski period kraći od otplatnog
perioda, te se kamata efektivno plaća s otplatom.

a= 200.000 𝑉56 (1 + 𝐼𝐼𝐼51 )

2 2

a=73.527,74

Interkalarna stopa:
𝑝 𝑚−1
𝑝 𝑠 = 𝑚 ( 1+ 𝐼𝐼𝐼𝑝/𝑚 − 𝑚)

5 1
𝑝 𝑠 = 2 ( 1+ 𝐼𝐼𝐼2.5 − 2) = 0.0625%

Period Dug i Redovna Interkalarna Ukupna Otplata Anuitet

ostatak kamata Kamata kamata
duga

0. 200.000

1. 136.597,26 10.000 125,00 10.125 63.402,74 73.527,74

2. 69.984,75 6.829,86 85,37 6.915,23 66.612,51 73.527,74

3. 0.01 3.499,24 43,74 3.542,98 69.984,76 73.527,74

K.K 406.582,02 20.329,1 254,11 20.583,21 200.000,01 220.583,22

15
Zaključak

Zajam je jedan od načina na koji možemo doći do neophodnih finansijskih sredstava.

Dužnik treba da pozorno prouči sve segmente ugovora (kamatnu stopu, iznos period
amortizacije, način vraćanja pozajmljenih sredstava itd.) prije nego donese konačnu
odluku o upotrebi tuđih izvora. Nakon detaljno provedene analize, dužnik će odlučiti da li
će se zadužiti kod određenog povjerioca.

Kroz ovaj seminarski rad može se zaključiti da postoje različiti oblici amortizacije zajma sa
primarno datima anuitetima. U zavisnosti od finansijske sposobnosti i pozicije dužnika on
će odlučiti koja je za njega najprihvatljivija varijanta. Dužniku će biti prihvatljiviji rjeđi
obračun kamatne stope, pa će zbog toga zaobilaziti model amortizacije koji se temelji na
konstantno jednakim anuitetima – obračunski period kraći od otplatnog, kamata se
efektivno plaća s otplatom, a povjeriocu odgovara što češći obračun kamate jer je kamata
za njega priliv.

Dužnik mora prihvatiti i poštovati sve elemente i uslove proistekle iz ugovora o dužničko
povjerilačkim odnosima. U suprotnom, rizikuje da bude izložen različitim vrstama sankcija
i da plaća dodatne troškove (zatezna kamata). Ako se analiza finansijskih pokazatelja
provede na podoban način zasigurno neće biti pogreški u pogledu donošenja odluke o
korištenju raspoloživih finansijskih izvora.

16
LITERATURA

1. Preuzeto od https://webhosting-wmd.hr/rjecnik-pojmovi-a/web/amortizacija-zajma

2. prof.dr.Selimović, J. Preuzeto od
https://classroom.google.com/u/0/c/NDA4MDU5MDYwMjU5

3. Rovčanin, A. (2006.). Upravljanje finansijama. Sarajevo: Izdavačka djelatnost.

4. Šego, B. (2019.). Financijska matematika. Zagreb.

5. Šekarić, M. (2012.). Finansijska matematika i aktuarstvo.

6. Trklja, B. (2008.). Fnansijska matematika . Sarajevo: Izdavačka djelatnost.

17