PROSIDING PERKEM VI, JILID 1 (2011) 181 – 192

ISSN: 2231-962X

e-Kerajaan: Ke Arah Mewujudkan Budaya e-Pengguna Dalam

Kalangan Rakyat Malaysia
E-Goverment: Towards Creating an E-User Culture Among Malaysian
Norashikin Zainal Abidin (cikinnov2@hotmail.com)
Noraidah Sahari @ Ashaari (nsa@ftsm.ukm.my)
Fakulti Teknologi dan Sains Maklumat
Universiti Kebangsaan Malaysia

Hasmiah Kasimin (h_kasimin@yahoo.com)

Siti Hajar Mohd Idris (shmihajar@gmail.com)
Fakulti Ekonomi dan Pengurusan
Universiti Kebangsaan Malaysia

ABSTRAK

e-Kerajaan merupakan satu transformasi penawaran perkhidmatan awam daripada pihak kerajaan yang
dahulunya dilakukan secara manual tetapi kini dikendalikan secara elektronik. Objektif utama pelaksanan
sistem e-Kerajaan ini adalah untuk memperbaharui dan mempertingkatkan keberkesanan dan kecekapan
jentera pentadbiran kerajaan Malaysia dan menjadi pemangkin kepada pembangunan MSC. Seiring dengan
pembangunan e-Kerajaan, pelbagai usaha telah dilakukan untuk menggalakkan orang ramai menggunakan
aplikasi ini. Malangnya jumlah rakyat Malaysia yang menjadi pengguna aplikasi e-Kerajaan (atau dikenali
sebagai e-Pengguna) adalah masih rendah. Justeru, kajian ini dijalankan untuk mengetahui faktor yang
mempengaruhi penggunaan e-Kerajaan dalam kalangan rakyat Malaysia. Kajian juga turut mengenal pasti
keperluan dan permintaan rakyat terhadap sistem e-Kerajaan yang mampu mendorong mereka untuk
menjadi e-Pengguna secara berterusan. Sebanyak 700 borang soal selidik diedar di sekitar sembilan daerah
dalam negeri Selangor. Soalan yang diedar meliputi kawasan bandar, pinggir bandar dan luar bandar
Selangor. Data yang diperolehi dianalisis menggunakan perisian Statistical Package for Social Sciences
(SPSS). Hasil analisis mendapati faktor umur, bangsa, tahap pendidikan dan kumpulan perkhidmatan e-
Pengguna mempengaruhi tahap penggunaan sistem aplikasi e-Kerajaan Malaysia. Selain itu, faktor
pemilikan dan kemudahan ICT serta kemahiran penggunaan teknologi maklumat juga mempengaruhi
penggunaan aplikasi ini. Saluran alternatif capaian e-Kerajaan, khidmat bantuan dalam talian dan
kemudahan pusat capaian internet awam pula merupakan keperluan utama yang diinginkan oleh rakyat
untuk memudahkan penggunaan sistem e-Kerajaan. Faktor dan keperluan ini dipercayai mampu
meningkatkan jumlah e-Pengguna sistem e-Kerajaan dan meningkatkan keberkesanan penyampaian
perkhidmatan kerajaan Malaysia. Kajian lanjut untuk mengenal pasti medium promosi yang berkesan untuk
meningkatkan tahap kesedaran rakyat Malaysia terhadap sistem e-Kerajaan turut dicadangkan.

Kata Kunci: e-Kerajaan, e-Pengguna, perkhidmatan awam dalam talian, keperluan dan permintaan rakyat,
faktor penggunaan, Malaysia.

ABSTRACT

e-Government is the initial transformation of public services from the government that were previously
done manually, but is now handled electronically. The main objective of the implementation of e-
government is to renew and improve the effectiveness and efficiency of the administrative machinery of
government and become the catalyst for the development of MSC. Along with the development of e-
Government, various attempts have been made to encourage the utilization of e-Government.
Unfortunately, the number of Malaysians who became users of e-government applications (known as e-
User) is still at the disappointing stage. Therefore, the main purpose of this study is to identify factors
contributing to the practice of e-Government among Malaysians. This study also distinguishes Malaysians’
needs and demands that could encourage them to become e-Users on an ongoing basis. Seven hundreds of
Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia ke VI (PERKEM VI),
Ekonomi Berpendapatan Tinggi: Transformasi ke Arah Peningkatan Inovasi, Produktiviti dan Kualiti Hidup,
Melaka Bandaraya Bersejarah, 5 – 7 Jun 2011
182 Norashikin Zainal Abidin, Noraidah Sahari, Hasmiah Kasimin, Siti Hajar Mohd Idris

questionnaires were distributed in nine districts of Selangor. The acquired data were analyzed through
Statistical Package for Social Sciences (SPSS) software. The outcome of the study indicates age, race,
education level and service group of e-Users influence the utilization of e-Government system application.
In addition, the factors of ownership and use of ICT facilities and skills in information technology also
affect the use of this application. Alternative e-Government access channels, online help desk and
development of public internet access centre are the main needs that help the citizen to make greater use of
e-Government application. Factors and needs highlighted are believed will increase the number of e-User
among Malaysian citizen. It is also recommended that a further research can be conducted in order to
identify effective promotion mediums that can be taken to significantly increase the level of e-Government
awareness in Malaysia.

Keywords: e-government, e-User, online public servis, citizen requirement and needs, usage factor,
Malaysia.

PENGENALAN

Dalam era globalisasi, teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) memainkan peranan penting sebagai
pemangkin kepada pembangunan dan inovasi sesebuah tamadun manusia. Teknologi ICT dilihat dapat
menjadikan aktiviti pengurusan dan pentadbiran negara berjalan dengan lebih sistematik dan teratur. Kerja
pengurusan dokumen, permohonan, pemprosesan dan sebagainya menjadi lebih cepat, cekap dan efisyen.
Keadaan ini bukan sahaja dapat menjimatkan masa, bahkan menjimatkan tenaga dan wang perbelanjaan
bagi pihak kerajaan mahupun rakyat itu sendiri.
Di Malaysia, pelancaran projek Koridor Raya Multimedia (MSC) pada tahun 1996 telah menjadi
titik permulaan kepada pembangunan sistem kerajaan elektronik (e-Kerajaan). Menurut Evans et al. (2006),
e-Kerajaan secara ringkasnya bermaksud komunikasi antara pihak kerajaan dengan rakyat melalui
komputer dan laman web. DeBenedictis (2002) pula menakrif e-Kerajaan sebagai penggunaan teknologi
maklumat berasaskan Internet untuk meningkatkan kualiti perkhidmatan kerajaan. Dari perspektif negara
Malaysia, e-Kerajaan ditakrifkan sebagai pengurusan pentadbiran tanpa kertas berteraskan rangkaian
multimedia yang menghubungkan agensi perkhidmatan awam di Putrajaya dengan pusat perkhidmatan
awam lain di seluruh Malaysia bagi menyediakan perkhidmatan yang efisyen terhadap rakyat dan golongan
perniagaan selain untuk memudahkan kerjasama antara agensi yang berkaitan.
Visi e-Kerajaan Malaysia adalah untuk meningkatkan produktiviti dan keberkesanan
perkhidmatan awam ke arah pencapaian kecemerlangan perkhidmatan melalui penggunaan teknologi
multimedia dan ICT. Objektif utama pelaksanan sistem e-Kerajaan ini adalah untuk memperbaharui dan
mempertingkatkan keberkesanan dan kecekapan jentera pentadbiran kerajaan Malaysia dan menjadi
pemangkin kepada pembangunan MSC. Tiga skop utama perkhidmatan e-Kerajaan iaitu perkhidmatan
antara agensi kerajaan dengan rakyat, agensi kerajaan dengan golongan perniagaan dan agensi kerajaan
dengan agensi kerajaan yang lain. Skop ini lebih dikenali sebagai government to citizen (G2C), government
to business (G2B) dan government to government (G2G).
Pada awal pelaksanaan e-Kerajaan, terdapat tujuh aplikasi telah dibangunkan iaitu Persekitaran
Pejabat Generik (GOE), Sistem Pemantauan Projek (PMS/SPP), e-Perolehan (EP), e-Khidmat dan Sistem
Maklumat Pengurusan Sumber Manusia (HRMIS), Bursa Buruh Elektronik (ELX) (sekarang dikenali
sebagai JobsMalaysia) dan e-Syariah. Atas kejayaan pelaksanaan tujuh aplikasi ini, beberapa agensi
perkhidmatan awam lain turut mengambil inisiatif untuk membangun dan melaksanakan sistem e-Kerajaan
untuk memudahkan orang awam berurusan dengan organisasi mereka. Antara aplikasi tersebut adalah
seperti portal myGovernment, e-Tanah, e-Filing, e-Local Government (e-PBT), e-Kehakiman, Pensions
Online Workflow Environment (POWER), dan Training Information System (e-SILA).
Kerajaan Malaysia telah menetapkan matlamat utama pembangunan sistem e-Kerajaan adalah
untuk menawarkan perkhidmatan yang lebih baik dan berkualiti kepada orang awam. Walaupun
pembangunan sistem e-Kerajaan merupakan satu cabaran kepada kebanyakan agensi pentadbiran awam,
proses menggalakkan rakyat untuk menggunakan perkhidmatan yang disediakan adalah lebih sukar (Yong
2004). Kejayaan pelaksanaan dilihat sangat bergantung kepada jumlah rakyat yang menjadi pengguna
sebenar (e-Pengguna) sistem e-Kerajaan Malaysia.
Menurut Goings et al. (2003), prinsip pelaksanaan e-Kerajaan adalah perkhidmatan yang
disediakan haruslah berorientasikan rakyat, bukannya berorientasikan birokrasi. Pihak kerajaan Malaysia
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke VI 2011 183

selaku pihak pembangun aplikasi seharusnya menilai semula kehendak dan kepentingan setiap lapisan
masyarakat bersesuaian dengan slogan rakyat didahulukan, pencapaian diutamakan. Bagi memahami
setiap kehendak dan keperluan e-Pengguna, kerajaan perlu mewujudkan pelbagai proses komunikasi
dengan orang ramai. Kerajaan perlulah terlebih dahulu mendalami dan memahami faktor atau ciri yang
mempengaruhi orang awam terhadap penerimaan inovasi ini dalam pentadbiran sesebuah kerajaan (Carter
et al. 2005).
Porter & Donthu (2006) dalam kajiannya menyatakan faktor demografik seperti umur, tahap
pendidikan, jumlah pendapatan, dan bangsa mampu mempengaruhi sikap dan tahap penggunaan teknologi
Internet. R. Gauld et al. (2010) dalam kajiannnya turut menguji sama ada umur, jantina, jumlah pendapatan,
tahap pendidikan dan kawasan kediaman mempengaruhi tahap penggunaan sistem e-Kerajaan. Hasil kajian
beliau mendapati hanya faktor umur, tahap pendidikan dan kawasan kediaman sahaja yang memberi kesan
secara lansung terhadap penggunaan sistem e-Kerajaan dalam kalangan rakyat Australia dan New Zealand.
Beberapa kajian terdahulu telah membuktikan bahawa latar belakang seseorang pengguna mampu
mempengaruhi tahap penggunaan sistem aplikasi e-Kerajaan. Kajian lepas mengenai jurang digital yang
wujud dalam kalangan rakyat Malaysia menunjukkan bahawa perbezaan pemilikan komputer dan Internet
adalah disebabkan oleh faktor pendapatan, pekerjaan, perbezaan geografi, perbezaan etnik, jantina,
pendidikan, kekayaan, umur dan tahap keupayaan fizikal (Feissal, 2004). Faktor ini sebenarnya mewakili
ciri-ciri demografik seseorang individu. Ciri demografik ini akan mempengaruhi tahap penggunaan
komputer dan Internet. Ini secara lansung akan mempengaruhi sikap individu untuk menggunakan e-
Kerajaan.

OBJEKTIF KAJIAN

Berpandukan kepada tinjauan literatur yang telah dijalankan, beberapa objektif kajian telah dibentuk untuk
memastikan keputusan kajian yang dihasilkan adalah baik, berkualiti dan memuaskan. Objektif utama
kajian ini dijalankan adalah untuk:

i. Mengenal pasti ciri demografik yang mempengaruhi penggunaan sistem e-Kerajaan dalam
kalangan rakyat Malaysia.
ii. Mengenal pasti keperluan dan permintaan e-Pengguna terhadap sistem e-Kerajaan Malaysia.

HIPOTESIS KAJIAN

Beberapa hipotesis kajian dibentuk dan digunakan untuk menguji dan mengesahkan kaitan antara konstruk
latar belakang e-Pengguna dengan konstruk penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan Malaysia. Konstruk
penggunaan sebenar diukur melalui ciri pernah menggunakan, berapa banyak aplikasi yang pernah dan
sedang digunakan dan adakah pengguna menggunakan aplikasi e-Kerajaan secara berterusan manakala
konstruk latar belakang pula mewakili ciri demografik e-Pengguna. Hasil pengujian menentukan ciri
demografik yang manakah mampu mempengaruhi tahap penggunaan sebenar sistem aplikasi e-Kerajaan
Malaysia. Berikut disenaraikan hipotesis kajian yang dibentuk untuk menguji hubung kait antara ciri
demografik rakyat terhadap penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan Malaysia.

H1: Kawasan penempatan e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.

H2: Jantina e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
H3: Umur e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
H4: Bangsa e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
H5: Status perkahwinan e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
H6: Pemilikan Anak bagi e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
H7: Tahap pendidikan e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
H8: Kumpulan perkhidmatan e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
H9: Pendapatan isi rumah e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
H10: Ciri minat untuk mengguna e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
H11: Kemahiran ICT e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan.
184 Norashikin Zainal Abidin, Noraidah Sahari, Hasmiah Kasimin, Siti Hajar Mohd Idris

H12: Pemilikan dan kemudahan ICT e-Pengguna mempengaruhi penggunaan sebenar sistem e-
Kerajaan.

METODOLOGI KAJIAN

Dalam kajian ini, soal selidik diguna sebagai instrumen untuk mengumpul data dan maklumat yang
diperlukan daripada sampel kajian. Terdapat tiga bahagian utama (Bahagian A, B dan C) dalam borang soal
selidik kajian. Bahagian A dibina untuk mengetahui dan mengenal pasti tahap kemahiran ICT dan beberapa
jenis kemudahan yang dimiliki oleh responden. Bahagian B pula untuk mengenal pasti pengalaman
responden terhadap perkhidmatan e-Kerajaan yang disediakan secara dalam talian manakala Bahagian C
dibina untuk mendapatkan maklumat latar belakang (demografik) responden. Tiga bahagian ini direka
bentuk dan dibina untuk melihat hubung kait antara latar belakang individu dengan tahap penggunaan dan
penerimaan sistem e-Kerajaan dalam kalangan rakyat Malaysia.
Bagi memastikan soal selidik yang dibentuk mudah difahami dan data atau maklum balas yang
diperolehi daripada responden berkualiti tinggi, ujian rintis (pilot test) telah dijalankan. Berdasarkan komen
dan maklum balas yang diterima daripada pihak responden, terdapat beberapa item yang telah melalui
proses penambahbaikan. Item-item yang dikesan mempunyai kualiti yang kurang memuaskan diubah atau
dibuang untuk memantapkan lagi mutu data yang diperolehi daripada responden kajian.
Untuk pengedaran borang soal selidik, kaedah persampelan secara berkelompok telah digunakan.
Kaedah ini merupakan kaedah yang sesuai memandangkan kawasan kajian (Selangor) adalah terlalu luas
dan dapat mewakili populasi kajian (rakyat Malaysia). Dalam kajian ini, borang soal selidik telah diedarkan
di sekitar sembilan daerah dalam negeri Selangor. Ini meliputi kawasan bandar, pinggir bandar dan luar
bandar Selangor. Sebanyak 700 set borang soal selidik telah diedarkan kepada responden di sekitar daerah
Petaling, Gombak, Klang, Kuala Langat, Kuala Selangor, Hulu Langat, Hulu Selangor, Sepang dan Sabak
Bernam. Data dan maklum balas yang diperolehi kemudiannya dianalisis menggunakan perisian Statistical
Package for Social Sciences (SPSS).
Hipotesis kajian digunakan untuk menguji hubung kait antara konstruk latar belakang e-Pengguna
dengan konstruk penggunaan sebenar sistem e-Kerajaan Malaysia. Pengujian dibuat untuk memastikan
sama ada ramalan atau andaian saintifik (hipotesis) yang dibentuk dalam kajian ini diterima atau sebaliknya
(ditolak). Ujian-t dan analisis varians (ANOVA) digunakan untuk menguji hipotesis kajian. Ujian-t
digunakan untuk membandingkan dua atau lebih daripada dua kumpulan data selang atau nisbah. Ujian
ANOVA pula digunakan untuk membandingkan dua atau lebih nilai purata sampel secara serentak. Untuk
kedua-dua ujian ini, nilai-p (mestilah lebih kecil daripada 0.05) dibandingkan untuk menentukan sama ada
untuk menerima atau menolak hipotesis kajian.

DAPATAN KAJIAN

Merujuk pada Jadual 1, hasil analisis data mendapati sebanyak 402 orang responden yang terlibat dalam
kajian ini merupakan mereka yang datang dari kawasan bandar manakala 298 orang responden pula adalah
dari kawasan luar bandar. Kebanyakan responden yang terlibat dalam kajian ini adalah dalam kumpulan
umur antara 20 tahun hingga 29 tahun. Dari perspektif jantina pula, tidak terdapat perbezaan yang ketara
antara bilangan responden lelaki dan bilangan responden perempuan yang terlibat dalam kajian ini. Majoriti
responden adalah berbangsa Melayu iaitu mewakil 79.1% daripada jumlah keseluruhan responden.

Bagi aspek status perkahwinan pula, kebanyakan responden adalah terdiri daripada mereka yang masih
bujang (51.7%) dan sudah berkahwin (45.3%). Untuk responden yang berstatus bercerai, duda atau balu
pula, ia hanya mencatatkan nilai yang kecil iaitu sebanyak 1.8% sahaja daripada jumlah keseluruhan
responden yang terlibat. Hasil kajian juga mendapati sebanyak 56.1% daripada keseluruhan responden
memiliki anak manakala 43.9% pula tidak memiliki anak.
Dari aspek tahap pendidikan, kebanyakan responden memiliki ijazah sarjana muda yang mewakili
kelayakan akademik mereka (35.4%) manakala bagi kumpulan perkhidmatan pula, jumlah responden
dalam kategori pengurusan dan professional mencatatkan peratusan yang tertinggi (29.1%). Hasil kajian
juga menunjukkan bahawa bagi kategori pendapatan melebihi RM3999 sebulan, ia mencatatkan nilai
peratusan yang paling tinggi (31.7%) diikuti oleh kategori terendah iaitu sebanyak 27.7% (kurang daripada
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke VI 2011 185

RM2000 sebulan) dan seterusnya kategori pertengahan iaitu sebanyak 27.0% (RM2000 hingga RM3999
sebulan).Untuk melihat hubung kait antara ciri demografik terhadap tahap penggunaan sebenar sistem e-
Kerajaan dalam kalangan e-Pengguna pula, ujian-t digunakan untuk menguji hipotesis kajian H1, H2, H6
dan H10 manakala ujian Anova digunakan untuk menguji hipotesis kajian H3, H4, H5, H7, H8, H9, H11
dan H12. Jadual 2 menunjukkan ringkasan bagi hasil keselruhun daripada pengujian hipotesis kajian yang
telah dijalankan.
Merujuk pada Jadual 2, hasil analisis kajian mendapati nilai-p bagi pengujian H1, H2, H5, H6 dan
H9 adalah lebih besar daripada nilai 0.05. Ini menunjukkan kesemua hipotesis kajian ini ditolak. Secara
kesimpulannya, tahap penggunaan sebenar aplikasi e-Kerajaan adalah tidak dipengaruhi oleh ciri kawasan
penempatan, jantina, status perkahwinan, pemilikan anak, dan pendapatan isi rumah bagi seseorang e-
Pengguna.
Untuk pengujian H3, H4, H7, H8, H10, H11 dan H12 pula, hasil analisis mendapati nilai-p adalah
lebih kecil daripada nilai 0.05 (rujuk Jadual 2). Ini menunjukkan kesemua hipotesis kajian ini diterima.
Dengan itu dapat disimpulkan bahawa tahap penggunaan sebenar aplikasi e-Kerajaan adalah dipengaruhi
secara signifikan oleh ciri umur, bangsa, tahap pendidikan, kumpulan perkhidmatan, ciri minat untuk
mengguna, kemahiran ICT dan kemudahan/pemilikan ICT seseorang e-Pengguna.
Hasil ujian Post Hoc Tukey H3 menunjukkan bahawa tahap penggunaan sistem e-Kerajaan bagi
golongan remaja dan warga emas adalah berbeza dengan golongan dewasa yang lain (umur antara 20
hingga 59 tahun). Ini mungkin disebabkan oleh mereka yang berada dalam golongan umur bawah 20 tahun
(remaja yang bersekolah) dan umur melebihi 59 tahun adalah mereka yang paling kurang menggunakan
aplikasi e-Kerajaan atas faktor tertentu (kurang berurusan dengan pihak kerajaan).
Ujian Post Hoc Tukey H4 pula mendapati bahawa tahap penggunaan sistem e-Kerajaan antara
bangsa Melayu, Cina dan bangsa yang lain adalah tidak berbeza manakala untuk bangsa India
menunjukkan terdapat perbezaan. Ini menunjukkan mereka yang terdiri daripada bangsa India merupakan
kaum yang paling kurang menggunakan sistem e-Kerajaan yang disediakan oleh agensi perkhidmatan
awam Malaysia.
Ujian Post Hoc Tukey bagi H7 turut menunjukkan bahawa mereka yang memiliki tahap
pendidikan SPM, SPMV atau PMR dan kebawah adalah berbeza daripada mereka yang memiliki kelulusan
yang lebih tinggi. Mereka yang memiliki sijil SPM, SPMV atau PMR dan kebawah didapati merupakan
kelompok pengguna yang kurang menggunakan sistem e-Kerajaan dalam kalangan rakyat Malaysia.
Hasil ujian Post Hoc Tukey H8 menunjukkan bahawa terdapat perbezaan yang signifikan antara mereka
yang bekerja sendiri dengan mereka yang termasuk dalam kumpulan pengurusan tertinggi, pengurusan dan
professional. Terdapat juga perbezaan yang signifikan berlaku antara mereka yang datangnya daripada
kumpulan pengurusan dan professional dengan mereka yang dari kumpulan sokongan dan pelajar.
Hasil ujian Post Hoc Tukey H11 juga mendapati bahawa terdapat perbezaan yang signifikan
antara mereka yang tidak mahir menggunakan komputer dengan mereka yang mahir dan sangat mahir
menggunakan komputer. Ini menunjukkan tahap penggunaan e-Kerajaan antara mereka yang tidak
mempunyai kemahiran, yang memiliki kemahiran paling asas dan yang separuh mahir adalah lebih kurang
sama berbanding mereka yang mahir dan sangat mahir mengendalikan komputer.
Selain daripada pengujian hipotesis kajian, kajian turut mengenal pasti beberapa keperluan dan
permintaan e-Pengguna terhadap sistem e-Kerajaan di Malaysia. Keperluan ini dipercayai dapat meggalak
dan memudahkan orang awam berurusan dengan aplikasi e-Kerajaan. Merujuk kepada Jadual 3, tiga bentuk
kemudahan utama (yang mencatatkan nilai min tertinggi) yang perlu disediakan oleh sistem e-Kerajaan
ialah penyediaan pelbagai saluran alternatif untuk mencapai dan menggunakan e-Kerajaan, penyediaan
kemudahan khidmat pertanyaan dalam talian dan kemudahan penyimpanan maklumat asas e-Pengguna
supaya ia tidak perlu mengisi maklumat berkenaan setiap kali menggunakan perkhidmatan yang sama.

Bagi memastikan setiap golongan masyarakat mempunyai peluang untuk mencapai dan
menggunakan sistem e-Kerajaan Malaysia, pembinaan pusat capaian Internet awam dilihat mampu
memenuhi keperluan dan permintaan rakyat terutamanya bagi mereka yang tidak memiliki sebarang
kemudahan ICT. Jadual 4 menunjukkan senarai kemudahan pusat capaian Internet awam yang telah dipilih
oleh responden mengikut susunan nilai min yang tertinggi sehingga yang terendah. Hasil kajian mendapati
kebanyakan responden memilih Kampung Wi-Fi, Pusat Internet Desa dan e-Kiosk sebagai pilihan utama
untuk memudahkan mereka mencapai dan menggunakan Internet dan aplikasi e-Kerajaan.
186 Norashikin Zainal Abidin, Noraidah Sahari, Hasmiah Kasimin, Siti Hajar Mohd Idris

RUMUSAN DAN PERBINCANGAN

Bersesuaian dengan kajian lepas yang telah dijalankan oleh beberapa pengkaji terdahulu, hasil daripada
kajian ini juga mendapati faktor umur, bangsa, tahap pendidikan, kumpulan perkhidmatan, ciri sukarela,
kemahiran, pemilikan dan kemudahan ICT dapat mempengaruhi tahap penerimaan dan penggunaan
sebenar sistem e-Kerajaan dalam kalangan rakyat Malaysia. Rakyat yang memiliki tahap pendidikan dan
kemahiran ICT yang rendah memerlukan program khusus yang dapat membantu dan menggalakkan
mereka menggunakan aplikasi e-Kerajaan. Begitu juga untuk golongan warga emas, kaum India dan
mereka yang bekerja sendiri.
Untuk memastikan rakyat Malaysia mahir mengendalikan aplikasi e-Kerajaan, agensi
perkhidmatan awam perlulah merangka dan mengadakan kursus, latihan atau bengkel e-Kerajaan
menggunakan pendekatan yang berbeza bagi setiap golongan masyarakat. Bengkel kemahiran ICT dan
bengkel penggunaan e-Kerajaan perlu diperhebatkan lagi. Bengkel boleh diadakan di pusat capaian Internet
awam, sekolah, balai raya, dewan orang ramai, pusat beli belah dan mana-mana premis yang dirasakan
bersesuaian. Kemudahan komputer beserta dengan pegawai yang sedia memberi khidmat bantuan perlu
disediakan di pejabat agensi perkhidmatan awam atau organisasi yang terlibat. Tujuannya supaya dapat
membantu atau memberi tunjuk ajar kepada orang awam cara untuk menggunakan aplikasi e-Kerajaan
seperti mana yang telah dilakukan oleh kerajaan Singapura. Manual penggunaan aplikasi e-Kerajaan
(contohnya e-filing, MyEG, e-Tanah, e-SILA dan lain-lain) juga boleh dilampirkan dalam akhbar harian.
Manual ini boleh disediakan dalam kadar seminggu sekali untuk aplikasi yang berbeza bagi setiap minggu.
Promosi atau hebahan di media elektronik dan bercetak juga perlu dipergandakan supaya semua lapisan
masyarakat tahu dan sedar akan kewujudan kemudahan sistem e-Kerajaan ini. Usaha ini secara lansung
dapat meningkatkan kesedaran dan kemahiran rakyat untuk mengguna dan mengendalikan aplikasi e-
Kerajaan Malaysia.
Pihak kerajaan selaku pembangun dan pelaksana sistem e-Kerajaan juga perlu menyediakan
pelbagai saluran alternatif seperti e-Kiosk, mel elektronik dan khidmat SMS untuk memudahkan rakyat
berhubung dengan agensi perkhidmatan awam. Dengan wujudnya pelbagai saluran alternatif, ini
membolehkan e-Pengguna mencapai dan menggunakan aplikasi e-Kerajaan di mana sahaja ia berada dan
pada bila-bila masa mengikut keselesaan mereka.
Sebagai tambahan, bagi memudahkan e-Pengguna mengendali aplikasi e-Kerajaan yang sedang
digunakan, khidmat bantuan dalam talian juga dikenal pasti antara keperluan kritikal yang dikehendaki oleh
e-Pengguna. Ini disokong oleh kajian yang telah dijalankan oleh Zahri (2009) yang menyatakan bahawa
bantuan sokongan secara dalam talian merupakan antara isu yang menjadi penghalang terhadap
penggunaan e-Kerajaan dalam kalangan rakyat Malaysia. Adakalanya e-Pengguna tidak mengetahui cara
untuk menggunakan aplikasi ini, atau mungkin mereka menghadapi masalah semasa berurusan secara
dalam talian. Justeru itu, e-Pengguna memerlukan satu sumber rujukan yang dapat memberi bantuan untuk
mengatasi masalah yang dihadapi oleh mereka. Dengan wujudnya khidmat bantuan dalam talian, diharap
ini dapat membantu dan mendorong rakyat supaya berurusan dengan agensi kerajaan melalui perkhidmatan
e-Kerajaan.
Farouk dan Kalid (2005) dalam kajiannya mendapati, capaian yang terhad terhadap kemudahan
ICT merupakan antara faktor utama orang awam enggan menggunakan e-Kerajaan. Bagi memastikan
kekangan ini dapat diatasi, kerajaan perlu menyediakan kemudahan pusat capaian Internet awam. Kampung
Wi-Fi, Pusat Internet Desa dan e-Kiosk merupakan antara premis kemudahan capaian Internet yang
diinginkan oleh rakyat. Pilihan ini adalah relevan dan mampu direalisasi memandangkan kerajaan sedang
giat memperluaskan lagi projek Kampung Wifi yang menyediakan kemudahan sambungan Internet tanpa
wayar di sekitar kampung yang terpilih di seluruh negara. Dengan wujudnya premis ICT ini, peluang yang
sama rata dapat diberikan kepada setiap rakyat bagi membolehkan mereka mencapai dan menggunakan
aplikasi e-Kerajaan. Masalah jurang digital bagi mereka yang memiliki dan tidak memiliki kemudahan ICT
juga dapat diatasi.
Selain itu, berdasarkan komen dan maklum balas yang diterima daripada pihak responden,
kesedaran tentang kewujudan aplikasi e-Kerajaan ini perlu dipertingkatkan lagi terutamanya bagi
masyarakat luar bandar. Justeru kajian lanjut untuk mengenal pasti medium promosi yang dianggap
berkesan untuk menyedar dan menggalakkan rakyat menggunakan aplikasi e-Kerajaan boleh dijalankan.
Kajian untuk mengenal pasti kaedah, cara atau pendekatan promosi yang bersesuaian untuk setiap kategori
e-Pengguna untuk memberikan pendedahan tentang penggunaan aplikasi e-Kerajaan juga boleh
dilaksanakan.
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke VI 2011 187

Secara kesimpulannya, hasil kajian ini telah berjaya mengenal pasti beberapa faktor, keperluan
dan permintaan rakyat terhadap sistem e-Kerajaan yang perlu dipandang serius oleh pihak pembangun dan
pembuat polisi sistem e-Kerajaan. Ini bersesuaian dengan konsep rakyat didahulukan, pencapaian
diutamakan yang selalu disebut oleh pihak kerajaan Malaysia. Apabila keperluan dan permintaan ini dapat
dipenuhi, rakyat akan berminat dan secara sukarela ingin menjadi e-Pengguna. Maka dengan itu, mereka
akan mula menggunakan sistem e-Kerajaan dan budaya e-Pengguna akan terus berkembang dalam
kalangan rakyat Malaysia.

PENUTUP

e-Kerajaan merupakan satu sistem penyampaian perkhidmatan awam daripada pihak kerajaan kepada orang
awam yang dikendalikan secara elektronik. Pelbagai usaha telah dilakukan untuk memastikan orang ramai
menggunakan aplikasi ini secara berkesan. Walau bagaimanapun, tahap penggunaan aplikasi e-Kerajaan
dalam kalangan rakyat Malaysia adalah masih rendah. Justeru itu, kajian ini dijalankan bertujuan mengenal
pasti ciri demografik yang mempengaruhi penggunaan sistem e-Kerajaan dalam kalangan rakyat Malaysia.
Kajian ini juga turut dijalankan untuk mengenal pasti keperluan dan permintaan rakyat terhadap sistem
aplikasi e-Kerajaan yang dibangunkan oleh agensi perkhidmatan awam Malaysia.
Pada keseluruhannya, kajian telah pun mencapai matlamat dengan jayanya. Justeru itu, hasil
kajian ini diharap mampu dijadikan rujukan oleh pihak pembangun dan pembuat polisi untuk
membangunkan sistem aplikasi e-Kerajaan yang berorientasikan rakyat. Ini bagi memastikan penerapan
budaya e-Pengguna sistem e-Kerajaan dalam kalangan rakyat Malaysia adalah tinggi dan seterusnya
menjadi penyumbang kepada kejayaan pelaksanaan sistem e-Kerajaan Malaysia. Ini secara lansung dapat
menjimatkan kos, masa dan tenaga yang perlu disumbang untuk memastikan pelaksanaan e-Kerajaan
mencapai kejayaan. Secara tidak lansung, kajian ini dapat membantu agensi kerajaan memperbaiki dan
mempertingkatkan lagi kualiti perkhidmatam awam yang disediakan supaya setanding dengan negara maju
yang lain. Kajian ini juga diharap dapat membantu para pengkaji pada masa akan datang untuk
menjalankan kajian dalam bidang yang berkaitan.

RUJUKAN

Ahmad, M. (2007). Implementation of electronic government in Malaysia: the status and potential for
better service to the public. Public Sector ICT Management Review 1(1): 2-10.
Ahmad,Z., Mutalib, R. A., Wallang, M., & Othman, F. M. (2008). Kerajaan elektronik: ke arah
penyampaian perkhidmatan awam berkesan. Public Sector ICT Management Review 2(1): 2-11.
Akman, I., Yazici, A., Mishra, A., & Arifoglu, A. (2005). E-Government; a global view and empirical
evaluation of some attributes of citizens. Government Information Quarterly 22: 239-257.
Al Thunibat, A., Zin, N.A.M., & Ashaari, N.S. (2010). Mobile government services in Malaysia:
challenges and opportunities. Information Technology (ITSim), 2010 International Symposium 3:
1244-1249.
Ali, S. N. S. (2007). Penilaian tahap penerimaan ejen insurans terhadap penggunaan sistem e-Cover Note
dalam proses penyediaan polisi: Kajian kes di Panglobal Insurance Berhad Malaysia. Tesis
Sarjana, Fakulti Teknologi dan Sains Maklumat, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Armesh, H., Salarzehi, H., Yaghoobi, N. M., Heydari, A., & Nikbin. D. (2010). The Effects of Security and
Privacy Information on Trust & Trustworthiness and Loyalty in Online Marketing in Malaysia.
International Journal of Marketing Studies 2(2): 223-234.
Azmi, A. C., & Bee, N. G. (2010). The Acceptance of the e-Filing System by Malaysian Taxpayers: a
Simplified Model. Electronic Journal of e-Government 8(1): 13- 22.
Bartlett, J. E., Kotrlik, J.W., & Higgins, C. C. (2001). Organizational Research: Determining Appropriate
Sample Size in Survey Research. Information Technology, Learning, and Performance Journal
19(1): 43-50.
Batagan, L., Pocovnicu, A., & Capisizu, S. (2009). E-Service Quality Management. Journal of Applied
Quantitative Methods 4(3): 372-381.
Buletin ICT Oktober 2003 http://www.treasury.gov.my/pdf/treasuryuser/BIL_3_2003.pdf [10 Disember
2010].
188 Norashikin Zainal Abidin, Noraidah Sahari, Hasmiah Kasimin, Siti Hajar Mohd Idris

Carter, L., & Belanger, F. (2005). The utilization of e-Government services: citizen trust, innovation and
acceptance factors, Information Systems Journal 15(1): 5-25.
Cassel, C. M., Lyberg, L. (2004). Sample Surveys: Methods. International Encyclopedia of the Social &
Behavioral Sciences: 13458-13462.
Chen, S.-C., & Li, S.-H. (2010). Consumer adoption of e-Service: integrating technology readiness with the
Theory of Planned Behavior. African Journal of Business Management 4(16): 3556-3563.
Choudrie, J., & Dwivedi, Y. (2009). Towards an understanding of the factors influencing the acceptance
and diffusion of e- Government services. Electronic Journal of e-Government 7(4): 391 – 402.
Chuttur, M. (2009). Overview of the Technology Acceptance Model: origins, developments and future
directions," Indiana University, USA . Sprouts: Working Papers on Information Systems 9(37).
Davis, F.D. (1985). A Technology Acceptance Model for empirically testing new end user information
system: theory and results. Doctoral Dissertation, MIT Sloan School of Management, Cambridge,
MA.
Davis, F.D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information
technology. MIS Quarterly 13(3): 319–339.
Davis, F.D. (1993). User acceptance of information technology: system characteristics, user perceptions,
and behavioral impacts. International Journal of Man-Machine Studies 38(3): 475–487.
DeBenedictis, A., Howell, W., Figueroa, R., & Boggs, R. A. (2002). E-government defined: an overview of
the next big information technology challenge. Issues in Information Systems 3: 130-136.
Doong, H.-S., Wang, H.-C., & Foxall, G. R. (2010). Psychological traits and loyalty intentions towards e-
Government services. International Journal of Information Management 30(5): 457-464.
Dorasamy, M., & Kaliannan, M. (2008). Providing government services online: an empirical survey of e-
Government at Majlis Perbandaran Subang Jaya (MPSJ). Public Sector ICT Management Review
2(1): 22-28.
European Commision. (2004). eUser - Public Online Services and User Orientation. European Research
Community
Evans, D., & Yen, D. C. (2006). E-Government: evolving relationship of citizens and government,
domestic, and international development. Government Information Quarterly. 23(2): 207–235
Farouk, F.M., & Kalid, K.S. (2005). The awareness of electronic government from the Malaysian
perspectives. Prosiding Seminar Kebangsaan E-Komuniti 2005.
Featherman, M.S., & Pavlou, P.A. (2003). Predicting e-Services adoption: a perceived risk facets
perspective. International Journal of Human-Computer Studies 59(4): 451-474.
Feissal, T. M. F. T. (2004). Digital Divide in Malaysia: The Value of Using the Internet by the Urban and
Rural Population. 41st Annual Meeting of the Japan Section of Regional Science Association
International, Waseda University.
Fienberg, S. E., & Tanur, J. M. (2004). Sample Surveys International Encyclopedia of the Social &
Behavioral Science: 13453-13458.
Fishbein, M., & Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention and behavior: an introduction to theory and
research. Reading, MA: Addison-Wesley.
GAO. ( 2001). Electronic government challenges must be addressed with effective leadership and
management. General Accounting Office 2001.
Gauld, R., Goldfinch, S., & Horsburgh, S. (2010). Do they want it? Do they use it? The ‘Demand-Side’ of
e-Government in Australia and New Zealand. Government Information Quarterly 27(2): 177–186
Goings, D., Young, D., Hendry, S. (2003). Critical factors in the delivery of e-Government services:
perceptions of technology executives. Communications of the International Information
Management Association 3(3): 1-14.
Grummel, J. A. (2005). Population vs. Sample. Encyclopedia of Social Measurement: 135-140.
Horst, M., Kuttschreuter, M., Gutteling, J. M. (2007). Perceived usefulness, personal experiences, risk
perception and trust as determinants of adoption of e-Government services in The Netherlands.
Computer in Human Behavior 23: 1838-1852.
Hoshaw-Woodard, S. (2001). Description and comparison of the methods of cluster sampling and lot
quality assurance sampling to assess immunization coverage. Vaccine Assessment and Monitoring
Team of the Department of Vaccines and Biologicals, World Health Organization.
Ishak, M. S., & Hassan, M. A. (2007). Keengganan memiliki komputer dan Internet di rumah: satu
persoalan jurang digital dalam kalangan masyarakat Malaysia. International Conference on Media
and Communication (MENTION 2007).
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke VI 2011 189

Jahangir, N., & Begum, N. (2009). The role of perceived usefulness, perceived ease of use, security and
privacy, and customer attitude to engender customer adaptation in the context of electronic
banking. African Journal of Business Management 2(2): 32-40.
Kaliannan, M., & Awang, H. (2008). Implementing electronic procurement in government: a case study on
e-Perolehan in Malaysia. Public Sector ICT Management Review 2(1): 44-51.
Kamarulzaman, Y., & Azmi A. C. (2010). Tax e-filing adoption in Malaysia: a conceptual model. Journal
of E-Government Studies and Best Practices 2010.
Kaur, J., & Rashid, N. D. N. (2008). Malaysian electronic government adoption barriers. Public Sector ICT
Management Review 2(1): 38-43.
Latif, M. H. A., & Masrek, M. N. (2010). Accessibility evaluation on Malaysian e-Government websites.
Journal of E-Government Studies and Best Practices 2010.
Lean, O. K., Zailani, S., Ramayah, T., & Fernando, Y. (2009). Factors influencing intention to use e-
Government services among citizens in Malaysia. International Journal of Information
Management 29(6): 458-475.
Li, J. (2010). Suggestions on the improvement of e-Government performance. 2010 International
Conference on Internet Technology and Applications, hlm. 492-495.
Mahbob, M. H. E-Servis sebagai wadah baru sistem penyampaian perkhidmatan awam: tinjauan awal
terhadap penerimaanya di Malaysia. Pusat Pengajian Media & Komunikasi, Fakulti Sains Sosial
dan Kemanusiaan, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Malaysia. (2006). Rancangan Malaysia Kesembilan 2006-2010.
Malaysia. (2010). Rancangan Malaysia Kesepuluh 2011-2015.
Marlini. (2008). Penggunaan Internet dalam pencarian maklumat di kalangan pelajar-pelajar Indonesia di
Universiti Malaya. Tesis Sarjana Sains Perpustakaan dan Maklumat, Fakulti Sains Komputer dan
Teknologi Maklumat, Universiti Malaya Kuala Lumpur.
Marshall, M. N. (1996). Sampling for qualitative research. http://fampra.oxfordjournals.org [16 Februari
2011].
Mohamed, N., Hussin, H., & Hussein, R. (2009). Measuring users’ satisfaction with Malaysia’s electronic
government systems. Electronic Journal of e-Government 7(3): 283-294.
Nasution, F. N. (2004). Penggunaan teknologi informasi berdasarkan aspek perilaku. USU Digital Library,
Medan.
Nayan, N. M., Zaman, H. B., & Sembuk, T. M. T. (2010). e-Kerajaan: Analisis konsep dan pelaksanaan di
Malaysia. Proceedings of Regional Conference on Knowledge Integration in ICT, hlm. 248-256.
Newstrom, J. W., Davis & Keitha. (1997). Organizational Behavior : Human Behavior at Work. Ed. Ke-
10. New York: McGraw-Hill.
Omar, M. A. (2006). Pelaksanaan projek kerajaan elektronik – satu penilaian. Public Sector ICT
Management Review 1(1): 51-59.
Ooi, K.-B., Sim, J.-J., Yew, K.-T., & Lin, B. (2011). Exploring factors influencing consumers’ behavioral
intention to adopt broadband in Malaysia. Computersin Human Behavior 27(3): 1168-1178
Porter, C. E., & Donthu, N. (2006). Using the technology acceptance model to explain how attitudes
determine Internet usage: the role of perceived access barriers and demographics. Journal of
Business Research 59(9): 999–1007.
Raman, M., Kaliannan, M., & Yu, C.M. (2007). E-business and E-Government: issues and challenges in
Malaysia. Information Technology Journal 6(3): 428-434.
Recabarren, M., Nussbaum, M., & Leiva, C. (2008). Cultural divide and the Internet. Computers in Human
Behavior 24: 2917–2926.
Shareef, M. A., Kumar, V., Kumar, U., & Dwivedi, Y. K. (2011). e-Government Adoption Model (GAM):
differing service maturity levels. Government Information Quarterly 28: 17-35.
Srivastava, D., & Sharma, B.K. (2010). Preparing citizens as active participators in e-governance: the
making of e-citizens. International Journal of Engineering Science and Technology 2(9): 4651-
4654.
Statskontoret, (2000) The 24/7 agency: criteria for 24/7 agencies in the networked public administration,
Report 2000:41.
Suki, N. M., & Ramayah, T. (2010). User acceptance of the e-Government services in Malaysia: structural
equation modelling approach. Interdisciplinary Journal of Information, Knowledge, and
Management 5: 395-413.
190 Norashikin Zainal Abidin, Noraidah Sahari, Hasmiah Kasimin, Siti Hajar Mohd Idris

Suki, N. M., & Ramayah, T. (2011). Modelling customer’s attitude towards e-Government services.
International Journal of Human and Social Sciences 6(1): 17-23.
Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia. (2010). Household Use of the Internet Survey 2009,
Malaysia.
Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia. (2010). Fakta dan Angka Terpilih bagi Suku Keempat 2010.
Unit Pemodenan Tadbiran dan Perancangan Pengurusan Malaysia (MAMPU). (2009). Malaysia -
Electronic Government Report, 2008/2009.
Unit Pengurusan Prestasi Dan Pelaksanaan (PEMANDU), Jabatan Perdana Menteri. (2010). Pelan Hala
Tuju Program Transformasi Kerajaan.
United Nation Public Administrative Network. (2010). The 2010 United Nations e-Government Survey:
Leveraging e-Government at a time of financial and economic crisis.
Venkatesh, V., Morris, M. G., Davis, G. B., & Davis, F. D. (2003). User acceptance of information
technology: toward a unified view. Management Information System Quarterly 27(3): 425-478
Voss, C. (2000). Developing an eService strategy. Business Strategy Review 11(1): 21-34.
Wangpipatwong, S., Chutimaskul, W., & Papasratorn, B. (2008). Understanding Citizen’s Continuance
Intention to Use e-Government Website: a Composite View of Technology Acceptance Model and
Computer Self-Efficacy. The Electronic Journal of e-Government 6(1): 55 – 64.
Yatin, S. F. M., Yaacob, R. A. R., Taib, K. M., & Jamaludin, A. (2010). Document imaging systems: key to
electronic government in Malaysia. Journal of E-Government Studies and Best Practices 2010.
Yong, S. L. J. (2004). Promoting citizen-centered approaches to e-Government programmes - strategies &
perspectives from Asian economies, Second APEC High-Level Symposium on e-Government.
Yousafzai, S. Y., Foxall, G. R., & Pallister, J. G. (2010). Explaining Internet banking behavior: Theory of
Reasoned Action, Theory of Planned Behavior, or Technology Acceptance Model. Journal of
Applied Social Psychology, 40(5): 1172–1202.
Zahri, N. A. M. (2009). e‐Government: the Malaysian experience. National ICT Conference 2009.
Zhou, Hongren. (2001). Global Perspectives on E-Government. United Nations Online Networkin Public
Administration and Finance (UNPAN). http://www.unpan.org/e-Government/ZhouE-
govUNPAN_files/frame.htm [10 Disember 2010].

JADUAL 1: Profil responden kajian

Pemboleh ubah Kekerapan Peratusan

Kawasan Bandar 402 57.4
Luar bandar 298 42.6
Umur 16 – 19 tahun 48 6.9
20 – 29 tahun 348 49.7
30 – 39 tahun 144 20.6
40 – 49 tahun 99 14.1
50 – 59 tahun 50 7.1
60 tahun keatas 10 1.4
Tiada Data 1 0.1
Jantina Lelaki 351 50.1
Perempuan 349 49.9
Bangsa Melayu 554 79.1
Cina 78 11.1
India 52 7.4
Lain-lain 16 2.3
Status perkahwinan Bujang 362 51.7
Berkahwin 317 45.3
Bercerai 5 0.7
Duda/balu 8 1.1
Tiada Data 8 1.1
Anak Tiada 307 43.9
Ada 393 56.1
Tahap pendidikan Doktor Falsafah 5 0.7
Sarjana 58 8.3
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke VI 2011 191

Sarjana Muda 248 35.4

Diploma/Sijil/STPM 173 24.7
SPM/SPMV 170 24.3
PMR dan kebawah 46 6.6
Kumpulan Pengurusan Tertinggi 31 4.4
perkhidmatan Pengurusan dan Professional 204 29.1
Sokongan 190 27.1
Pelajar 140 20.0
Bekerja Sendiri 52 7.4
Tidak bekerja (pencen, suri rumah dan lain-lain) 38 5.4
Tiada data 45 6.4
Pendapatan isi Terendah (kurang 2000) 194 27.7
rumah Pertengahan (2000 – 3999) 189 27.0
Tertinggi (lebih dari 3999) 222 31.7
Tiada data 95 13.6

JADUAL 2: Ringkasan hasil pengujian hipotesis kajian

Hipotesis Nilai-p Disokong

H1 (kawasan penempatan) 0.056 Tidak
H2 (jantina) 0.286 Tidak
H3 (umur) 0.020 Ya
H4 (bangsa) 0.016 Ya
H5 (status perkahwinan) 0.092 Tidak
H6 (pemilikan anak) 0.156 Tidak
H7 (tahap pendidikan) 0.000 Ya
H8 (kumpulan perkhidmatan) 0.000 Ya
H9 (pendapatan isi rumah) 0.070 Tidak
H10 (minat untuk mengguna) 0.000 Ya
H11 (kemahiran ICT) 0.000 Ya
H12 (pemilikan dan kemudahan ICT) 0.000 Ya

JADUAL 3: Senarai kemudahan yang perlu disediakan oleh sistem e-Kerajaan Malaysia

Senarai kemudahan dalam sistem e-Kerajaan Min Sisihan piawai

Sediakan pelbagai saluran alternatif lain seperti kiosk, emel dan sms. 5.74 1.599
Sediakan khidmat pertanyaan dalam talian. 5.68 1.562
Sistem perlu menyimpan maklumat asas supaya saya tidak perlu 5.67 1.592
mengisi maklumat tersebut setiap kali menggunakan perkhidmatan yang
sama.
Maklumat peribadi boleh dikemaskini secara dalam talian sepanjang 5.63 1.578
masa.
Transaksi yang telah dilakukan perlu diberi pengesahan daripada agensi 5.55 1.705
berkaitan.
192 Norashikin Zainal Abidin, Noraidah Sahari, Hasmiah Kasimin, Siti Hajar Mohd Idris

JADUAL 4: Senarai kemudahan pusat capaian Internet awam yang dipilih responden

Kemudahan pusat capaian Internet awam Kekerapan Peratusan

Kampung Wi-Fi 444 16.0
Pusat Internet Desa 405 14.6
eKiosk 398 14.4
Pusat Jalur Lebar Komuniti (PJK) 340 12.3
Perpustakaan Jalur Lebar/Pusat Capaian Internet USB KPKK 317 11.5
Pusat Komuniti IT Selangor 288 10.4
Medan Info Desa 271 9.8
Pusat Maklumat Rakyat (PMR) 263 9.5
Lain-lain (Wi-fi awam, balai raya) 41 1.5