Huk ùchamantawan, atuqmantawan

Huk kutis huk atuq purichkaq kasqa ancha yaraqasqa, hinaspataq mayu patapi phawachkaspa huk
huk`uchawan tupaq kasqa. Chaypis atuqqa niq kasqa: yaw huk`ucha imatam rurachkanki ancha
yaraqasqam hamuchkani, mikhukapusaykim.

Ama mikhuwaychu, chhaqay unu ukhupi kisu kachkan, chaytan qhawachkani, ninsi huk`uchaqa.
Maypi maypi, ninsi atuqqa. Chhaqayqà, qhawariy allinta, sut`i ukhurichkan.

Chiqatapuni yaw, urqusunmanchu. Ninsi atuqqa. Qam haywaykuy, ñuqa manam taripanichu, ninsi
huk`uchaqa, chupaykimanta hap`iykusayki, haywaykuyllay, patalllapim kachkan.

Hinaspas atuqqa unuta haywaykun. Ancha qasam kasqa! Ninsi atuqqa. Haywaykullay, ñam
taripankiña, ninsi huk`uchaqa.

Atuqqa astawansi unuman chinkaykun: manam imapis kanchu, ninsi atuqqa. Hinas
yanqallamantas huk`uchaqa unuman atuqta tanqaykun. Alalaw, alalaw nispas ñak`ayta unumanta
lluqsimun. Huk`uchataq mana kapusqachu. Maytaq chay supay huk`ucha, kunampuni
mikhuykusaq, nispas machkakuyta qallarin.

ISKAY WAYNAKUNAMANTA
Huk kutis iskay waynakuna puriq kasqaku karu llaqtata. Hinaspataq sayk`uymanta samariq kasqaku
huk phuhyu patapi. Paykunaqa unutas upyaykunku makinkuwan wisllarispa. Aswanpas qañiwa
hak`uta huknin urqhumun q`ipinmanta, wayqintaq p`ukukunata urqhumullantaq. Hinaspas
kusisqalla pituykunku. Ichaqa mana rikuqchu kasqaku, chay uqhururukunawan kuska, huk hatun
hamp`atu thallachkaq kasqa. Hinas paykunaqa mancharikunku. Huk wawqintaqsi hak`uwan
t`akaykun wasanmanta, imaraykuchus lliw wasanpi k`irisqa kasqa. Chaymantas paykunaqa
asikuspa kama ripunku. Hinas ch`isiyaykun purisqankupi, aswanpas paras sinchita hatarimun. Chay
chiqchi ukhupis urqukuna rimarinku. Wawqiy apu, chay waynakunaman imallatapis quripusun.
Paykunam churinchista hampinku. Aswanpas paykunaqa anchata mancharikunku. Chaypis para
parapi, achkha wik`uñakuna phawamunku, huknintaqsi paykunaman chimpaykamun. Hinas chay
uywataqa ancha mancha mancharisqa apakapunku. Ichaqa kusisqa wasinkuta chayapunku.

Atuqmantawan huk`uchamantawan

Huk kutis unay wata qhipamanta, atuqqa urqukunapi purichkaspa, huk`uchata

waqmanta tupachik kasqa, hinas atuqqa ninsi. Yaw ranra huk`ucha, kunan ichaqa
mikhukapusayki unuman tanqaykuwasqaykimanta, ancha yaraqasqam hamuchkani. Ama,
ama mikhuwaychu atuqchay, nina lawraymi hamuchkan tiqsi muyuntinta, chayrayku
qaqata hapichkani, qampas yanapaykuway. Utqhayta hap`ìysiway. Ñuqapas sillp`i rumita
apamusaq chillpanapaq. Atuqqa chiqan nispa hapiykunsi qaqata, huk`uchataq chillpa
machkaq tumpa haqaypi kaypi puriykachan. Hinaspataq qhiskata churaykamusqa atuqpaq
qayllampi. Huk`uchaqa ninsi, ninapuni sinchita rawramuchkan, llankhaykullaypas. Achakaw
achakaw ninsi atuqqa, utqhayta apamuyà ninsi. Hukùchataq qhawaykachaspa kama
chinkaripun. Manas hayk`aqpas kutimunñachu.
 Sipaskunap atipanakuyninmanta

Huk ch`isis, pichqa sipaskuna huñukusqaku. Teresawan, Panchawan, Chepawan,

Kunchawan, Winichawan ima. Hinaspataqsi atipanakuyman waykuq kasqaku pukllaspalla.
Paykunaqa kallpa sapas tarikunku, hinaspas rimaykunku, pillas phawayta atipanman nispa.
Paykunaqa phawankus yachaywasi ñan patapi. Ñawpaqta chayaq kasqa Pancha,
chaymanta Teresa, chay patamanta Vinicha, qhipata Concha, chanakutaq kasqa Chepa.
Hinaspas allchaykukunku p`achankuta, misk`ita rakinakunku, chaymanta uyankuta
pichapaykukunku, hinaspas asikuspa kama ripunku.

Uywa michinamanta

Uywa michiyqa, sasallataqmi, imaraykuchus atuqmanta, kunturmanta, pumamanta

qhawana, mana chaytaq qichuchikusunman. Chaymanta yachana, hayk`aq rutuyta,
hayk`aq lapachiyta, chichuchayta, payanta aqllayta, hayk`aq wachananta, wira kananta
ima. Chayrayku mana qasillaqa michisunmanchu. Hinaspataq, imakunata willmanmanta
rurana, imakunata aychanmanta rurananchik, chaykunata lliwta yachananchik,
riqsinanchik.

Hayk`a watata uywa kawsanman chaykunata ima. Chay ayllukunapi ima uywas
kawsanman, imakunawanmi allinta wirayanman ima. Hinaspa imakunatan wayk`usunman
aychankunawan, yawarninwan, liqwinwan, ch`unchulinwan, k`iwchanninwan, wiqsanwan
umanwan ima. Kaqllatataq yachananchik imaynata willmanta aqllasunman phuchkanapaq,
chhalanapaq, qarankunata imanasunmanmi, chaykunata ima yachananchik.

Challwa hap`iymanta

Challwa hap`iyqa sasallataqmi. Mayqin quchapi kaspapas, chayman hina imakunatapas

apananchik. Challwa hap`iq purinapaqqa, mana aychata apanachu. Quqawinchikpi mana
challwamanta mikhunata churanachu. Ichaqa, wakin apanku kurukunata challwaman
mikhuchinapaq, chaywanqa pisillata hap`inchik. Chayrayku, wakin hap`inku suysunawan,
wakin anzuelo nisqawan, hatunchaqta malla nisqawan hap`inku, achkhata ima. Hinaspa
urqhumunku, kawsachkaqta.

Chay challwaq aychanqa ancha sumaq, achkha mikhunayuq. Hap`inchik qarachikunata,

truchata, pihiriyta, umantuta, such`ita, mawrita, ispita ima. Chay challwakunaqa kan
mayunchiskunapi, huch`uy hatun quchakunapi ima. Wakin challwaqa mana kanchu kay
suyupi. Chaykunataqa apamunku hatun chala quchamanta. Chaypi ancha hatun
challwakuna kan. Ñuqanchik mikhunchik chaykunataqa wira kanapaq, ichaqa challwata
mikhuspaqa, mana unuta upyanachu.
 Qusachakuymanta

May unay kawsaymanta pacha, hinantin suyukunapi, llaqtakunapi, ayllukunapipas,

qusachakuytaqa ancha munayta raymichanku. Ñawpaqqa taytamama akllapuwanchik
pillas qusanchik, q`uyanchik kanqa chayta. Kunanqa ñuqanchik akllakunchik
khuyasqanchikman hina. Ichaqa wiñaypaq kawsanapaq, llakiypi, kusikuypi ima

Waynawan sipaswan qusachakuyta munaspaqa, taytamamankuwan unancharinkunku,

llaqta umalliqpaqta purinku, tayta kuraqta waykurinku, hinaspa ñawparinku imaymana
ruraykunata. Chay raymi p`unchaw chayamunampaqtaq, pachamamaman haywarikunku.
Hinaspa tukuy yawarmasinkunaman willakunku, lliw riqsisqa wasimasikunata
mink`amunku, qayllapi tiyaq llaqtamasikunata ima.

Chaypaq ñawpaqmantaña allinchakunku, uywata ñak`anku, wayk`uqkunata mink`amunku,

wasita t`ikachanku, hatun taytamamakunata pusamunku, q`uchuqkunata mink`amunku,
musuq p`achata rantiykunku. Kikin punchawpitaq qusachakuqkunaqa tukuy
masinkunamanta marq`ata hap`iqaykunku, hinaspa llapan mink`akunaqa kusikunku,
tusunku, machaykunku ima.