Toan-Ky-Thuat Chuong2 Biendoilaplacenguoc - (Cuuduongthancong - Com)

Trường Đại học Bách khoa tp.
Hồ Chí Minh
Bộ môn Toán Ứng dụng
-------------------------------------------------------------------------------------
Hàm phức và biến đổi Laplace
Chương 2: Biến đổi Laplace ngược
• Giảng viên Ts. Đặng Văn Vinh (9/2007)
1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Nội dung
---------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------
0.1 – Biến đổi Laplace ngược.
0.2 – Tính chất của biến đổi Laplace ngược.
2
0.1 Định nghĩa biến đổi Laplace ngược
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Xét phương trình vi phân cấp hai

'' '
y y t; y (0 ) 0; y (0 ) 1.
Áp dụng biến đổi Laplace phương trình trên ta được

''
L {y -y} L { -t }
sử dụng các tính chất của phép biến đổi Laplace xuôi
''
L {y } - L {y } L { -t }
2 1
s Y (s ) 1 Y (s )
2
s
1 1
Y (s ) L { y (t ) } L {t }
2 2
s s
Vậy nghiệm của phương trình vi phân là
y (t ) t. 3
0.1 Định nghĩa biến đổi Laplace ngược
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Định nghĩa biến đổi Laplace ngược

Biến đổi Laplace ngược của hàm F (s ) là một hàm f (t ) liên
tục trên [ 0 ,+ ) và thỏa
L { f ( t )} F (s)
Ký hiệu phép biến đổi Laplace ngược là

1
f (t ) L {F }
st
L { f ( t )} f (t )e dt F (s)
0
1
L { F ( s )} f (t ) 4
0.1 Định nghĩa phép biến đổi Laplace ngược
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
Tìm biến đổi Laplace ngược của hàm
2
F (s)
3
s
Giải
Dựa vào các biến đổi Laplace xuôi cơ bản ta thấy

2 2!
f (t ) t L { f (t ) }
3
s
Vậy biến đổi Laplace ngược của hàm đã cho là
1 2
L {F ( s ) } t
5
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
2
F (s)
3
(s 5)
Giải
2 2!
f (t ) t L { f (t ) }
3
s
Sử dụng tính chất dời theo s, ta có
5t 2!
L {e f (t ) }
3
(s 5)
1 5t 2
L { F ( s )} e t
6
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
3
F (s)
2
s 9
Giải
Dựa vào các biến đổi Laplace xuôi cơ bản ta thấy

3
f (t ) s i n 3t L { f (t ) }
2
s 9
1
L {F ( s ) } s in 3 t
7
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
s 1
F (s)
2
s 2s 5
Giải
s 1 s 1
2 2
s 2s 5 (s 1) 4

1 t
L {F ( s ) } e co s2t
8
0.2 Tính chất của biến đổi Laplace ngược
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Tính tuyến tính

Giả sử các biến đổi Laplace ngược L 1 { F 1 ( s )} ; L 1 { F 2 ( s )}
tồn tại và liên tục trên [ 0 ,+ ) và c là hằng số. Khi đó
1 1 1
1. L { F1 (s ) F 2 ( s )} = L { F 1 ( s )} + L { F 2 ( s )}
-1 -1
2. L {c F 1 ( s ) } cL {F 1 ( s ) }
9
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
5 6s 3
F (s)
2 2
s 6 s 9 2s 8s 10
Giải
1 1 1 1 s 3 1 1
L { F ( s )} 5L { } 6L { } L { }
2 2
s 6 s 9 2 s 4s 5
1 6t 3 -2 t
L {F ( s ) } 5e 6 c o s 3t e s in t
2
10
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
3s 2
F (s)
2
s 2s 10
Giải
3s 2 3(s 1) 1 3( s 1) 1
2 2 2 2
s 2s 10 (s 1) 9 (s 1) 9 (s 1) 9
1 t 1 -t
L {F ( s ) } 3e c o s 3t e s i n 3t
3
11
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. Tính chất dời theo s

1 -a t 1
L {F ( s a) e L {F ( s ) }
Ví dụ
s
F (s)
2
s 4s 13
s s 2 2 s 2 2
2 2 2 2 2 2
s 4s 13 (s 2) 9 (s 2) 3 (s 2) 3
1 -2 t 2 -2 t
L { F ( s )} e c o s 3t - e s i n 3t
3 12
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. Tính chất dời theo t

1 -a s
L {e F ( s )} f (t a )u (t a)
as
Qui tắc để tìm Laplace ngược của hàm có chứa e
as
1. bỏ thừa số e
2. Tìm Laplace ngược của hàm còn lại.
3. Dời hàm theo t vừa tìm được về phía phải a đơn vị, sau đó
ngắt bỏ phía trái nếu a>0.
13
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
5s s
F (s) e
2
s 9
Giải
-1 s
L { } co sh 3t
2
s -9
-1 5s s
L {e } co sh 3(t 5) u (t 5)
2
s -9
14
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
3s
8e
F (s)
2
s 4
Giải
-1 8
L { } 4 s in 2 t
2
s 4
-1 3s 8
L {e } 4 s in 2 (t 3) u (t 3)
2
s 4
15
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
2s
e s
F (s)
2
s 3s 2
Giải
s 2 1 -1 s 2t t
L { } 2e e
2 2
s 3s 2 s 2 s 1 s 3s 2
-1 2s s 2 (t 2) t 2
L {e } 2e e u (t 2)
2
s 3s 2
16
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. Tính chất đổi thang đo

1 1 1 s
L { F ( a s )} L {F ( ) } ; a 0.
a a
5. Biến đổi Laplace ngược của đạo hàm

1 ' 1
L { F ( s )} t L {F ( s ) }
1 (n ) n n 1
L {F ( s )} ( 1) t L {F ( s ) }
hoặc công thức thường sử dụng
1 (n )
1 L {F ( s )}
L {F ( s ) }
n n
( 1) t
17
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trong một số trường hợp để tìm Laplace ngược, ta làm như sau:
1. Tìm đạo hàm cấp n (tùy theo từng bài toán n =1 hoặc 2, …)
2. Tìm Laplace ngược của đạo hàm ở bước 1.
3. Chia kết quả cho (-1)n.tn
18
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
s 1
F (s) ln
s 1
Giải
' 1 1
F -1 ' t t
L {F } e e
s 1 s 1
-1 ' t t
-1 L { F ( s )} e e s in h t
L { F ( s )} 2
1
( 1) t t t
19
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
1
F (s) ln (1 )
2
s
Giải
' 2 1 s
F 2
2 2
s(s 1) s s 1
-1 '
L {F } 2 (1 cos t)
-1 '
-1 L { F ( s )} 1 cost
L { F ( s )} 2
1
( 1) t t
20
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
s s 2
F (s) e ln ( )
s
Giải
s 2 ' 1 1
G (s) ln G
s s 2 s
-1 ' 2t
L {G } e u (t )
2t
-1 u (t ) e
L {G ( s )}
t
2t 2
-1 1 e
L { F ( s )} u (t 1)
21
CuuDuongThanCong.com
t 1 https://fb.com/tailieudientucntt
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
2
s 1
F (s) ln
s(s 1)
Giải
' 2s 1 1
F
2
s 1 s s 1
-1 ' -t
L {F } 2 cos t -1 - e
t
-1 e 1 2 cos t
L { F ( s )}
t
22
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
2
s
F (s) ln
2
s 1
Giải
' 2 1 1
F
s s 1 s 1
-1 ' t -t
L {F } 2 u (t ) - e - e
t t
-1 e e 2
L { F ( s )}
t
23
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
6. Biến đổi Laplace ngược của tích phân
1
1 L {F ( s ) }
L { F ( x )d x }
s t
Trong một số trường hợp để tìm Laplace ngược, ta làm như sau:
1. Tích phân hàm F(s) từ s đến
2. Tìm Laplace ngược của tích phân ở bước 1.
3. Nhân kết quả cho t.

24
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
s 1
F (s)
2 2
(s 2s 2)
Giải
x 1 1 1
F ( x)dx dx .
2 2 2
s s (x 2x 2) 2 s 2s 2
-1 1 t
L { F ( x ) d x} e s in t
s 2
-1 t t
L { F ( s )} e s in t
2 25
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7. Nhân cho Sn
Nếu F(0) = 0, thì
1 ' d 1
L { s F ( s )} f (t ) L { F ( s )}
dt
Đặt G(s) = sF(s), ta có
1 d 1 G (s )
L {G ( s )} L { }
dt s
Thường gặp
1 d 1 F (s )
L { F ( s )} L { }
dt s
26
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Qui tắc
Để tìm Laplace ngược của hàm F(s), ta làm như sau:
1. Bỏ thừa số s ở tử của F(s) ( tức là chia F(s) cho s)
2. Tìm Laplace ngược của hàm ở bước 1.
3. Đạo hàm kết quả ở bước 2.
27
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
s
F (s)
5
(s 1)
Giải
Bỏ thừa số s ở tử của F(s), sau đó tìm Laplace ngược, ta được
4
-1 F (s) -1 1 t t
L { } L { } e
5
s (s 1) 4!
'
4 3 4
-1 t t t t t t
L { F ( s )} e e e
4! 3! 4!
28
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
2s s
F (s) e
2
s 2s 5
Giải
Bỏ thừa số e-2s và s ở tử của F(s), tìm Laplace ngược, ta được
t
-1 1 -1 1 e
L { } L { } s in 2t
2
2 2 2
s 2s 5 (s 1) 2
'
t
-1 s e t s in 2 t t
L { } s in 2 t e e cos2t
2
s 2s 5 2 2
áp dụng tính chất 3, dời theo t ta có kết quả. 29

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
8. Chia cho Sn
t t
1 F (s ) 1
L { } f ( x )d x L { F ( s )}d x
s 0 0
F (s )
Đặt G (s ) , ta có
s
t
1 1
L {G ( s )} L {s G ( s )}d x
0
Thường gặp
t
1 1
L { F ( s )} L {s F ( s )}d x
0
30
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Qui tắc
Để tìm Laplace ngược của hàm F(s), ta làm như sau:
1. Bỏ thừa số s ở mẫu của F(s) ( tức là nhân F(s) với s)
2. Tìm Laplace ngược của hàm ở bước 1.
3. Tích phân kết quả ở bước 2 từ 0 đến t.
31
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
2
F (s)
3
s(s 1)
Giải
Bỏ thừa số s ở mẫu của F(s), sau đó tìm Laplace ngược, ta được
t 2
e t
-1 -1 2 t 2
L { sF ( s )} L { } e t
3
(s 1)
t
-1 x 2
L { F ( s )} e x dx
0
32
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Chú ý: Tích thường
L { f ( f ) g (t )} L { f ( f )} L { f ( f )} F (s ) G (s )
1 1 1
L { F ( s ) G ( s )} L { F ( s )} L {G ( s )} = f (t ) g (t )
9. Tích chập
1 1
Giả sử L { F ( s )} f (t ) ; L {G ( s )} g (t )
t
1
Khi đó L { F ( s )G ( s )} f ( x ) g (t x )d x f (t ) g (t )
0
f (t ) g (t ) được gọi là tích chập của hai hàm f(t) và g(t).

33
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
1
F (s)
2 2
s (s 1)
Giải
1 1 -1 1 -1 1
L{ } L { } L { }
2 2 2 2
s s 1 s 1 s
t t t
s i n x .( t x)dx t s in x d x x s in x d x
0 0 0
t s in t
CuuDuongThanCong.com
có thể giải bằng cách tính bình thường https://fb.com/tailieudientucntt
34
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
10. Khai triển Heaviside
P (x )
Dùng để tìm khai triển Laplace ngược của phân số hữu tỷ
Q (x )
a) Trường hợp Q(x) có nghiệm thực đơn.
1 P (s ) n P (a k ) ta k
L e
'
Q (s ) k 1 Q (a )
k
trong đó ak, k = 1, 2, …, n là các nghiệm thực đơn
Chứng minh
35
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
2s 11
F (s)
(s 2 )( s 3)
Giải
2
P (s ) 2s 1 1; Q ( s ) (s 2 )(s 3) s s 6
'
a1 2, a2 3; Q ( s ) 2s 1
P (a1 ) 15 P (a 2 ) 5
A1 3; A 2
1
' '
Q ( a1 ) 5 Q (a 2 ) 5
1 a 1t a 2t 2t 3t
L { F ( s )} = A 1e + A 2e 3e e 36
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
19s 37
F (s)
(s 2 )( s 1) ( s 3)
Giải
P (s ) 19s 3 7; Q (s ) (s 2 )(s 1) ( s 3)
' 2
a1 2, a2 1, a 3 3; Q ( s ) 3s 4s 5
P ( a1 ) 75 P (a 2 ) 18
A1 5; A 3; A 3
2
' 2 '
Q ( a1 ) 15 Q (a 2 ) 6
1 a 1t a 2t a 3t
L { F ( s )} = A 1e + A 2e A 3e
2t t 3t
5e 3e 2e 37
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
b) Trường hợp Q(x) có nghiệm thực bội.

1
Giả sử Q(s) có nghiệm thực a bội m. Khi đó các số hạng của L
m
tương ứng với thừa số (s a) là
m 1 m 2 1
at A 1t A 2t A m 1
t
e ... A m
(m 1) ! (m 2 )! (m (m 1) ) !
trong đó
k 1
1 d m
A k
lim (s a) F (s )
k 1
s a (k 1) ! d s
Chứng minh
38
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
3 2
1 1s 47 s 56s 4
F (s)
3
(s 2) (s 2)
3 2 3
P (s ) 1 1s 47s 56s 4; Q (s ) (s 2 ) (s 2)
' 2 3
a 1 ,2 ,3 2, a4 2; Q (s ) 3(s 2 ) (s 2) (s 2)
P (a 4 ) 384
B 6;
'
Q (a 4 ) 64
39
-----------------------------------------------------------------
1 1
1 d 3 P (2 )
A1 lim (s a ) F (s ) lim 4
1 1
s 2 (1 1) ! d s s 2 s 2
2 1 '
1 d 3 P (2 )
A 2
lim (s a ) F (s ) lim
2 1
s 2 (2 1) ! d s s 2 s 2
3 1 ''
1 d 3 1 P (2 )
A 3
lim (s a ) F (s ) lim
3 1
s 2 (3 1) ! d s 2!s 2 s 2
2
1 2t 4t A 2t 2t
L { F ( s )} = e A 3
6e
2! 1!
40
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
c) Trường hợp Q(x) có cặp nghiệm phức liên hợp.

Giả sử Q(s) có cặp nghiệm phức liên hợp a bi , tức là Q(s) có
chứa thừa số (s + a)2 + b2.
Khi đó số hạng của L-1 tương ứng với thừa số (s + a)2 + b2 là

at
e
( i
co s bt + r
s in b t )
b
trong đó r
, i
là phần thực và phần ảo của số phức ( a bi )
2 2
với (s ) ((s a) b )F (s )
Chứng minh
41
-----------------------------------------------------------------
Ví dụ
2s 1
F (s)
2
(s 2 )( s 2s 5)
2 2s 1
(s ) (s 2s 5 )F (s ) ;
s 2
2 2
a bi (s 1) 2 a 1, b 2
11 10 11 10
( a bi ) ( 1 2i ) i r
, i
13 13 13 13
Khi đó số hạng của L-1 tương ứng với thừa số (s + 1)2 + 22 là

t
e 10 11
c o s 2t s in 2t
2 13 13 42
Bài tập
-------------------------------------------------------------
Bài tập 1. Tìm biến đổi Laplace ngược của hàm
1 s in h 3t
1. 1 . f (t )
2
s 3 3
3s -12 2 . f (t ) 3 cos 2t 6 s in 2 t
2.
2
s 4
3s 14 2t
3. 3 . f (t ) e (3 c o s 2 t 4 s in 2 t )
2
s 4s 8
8s 20 6t
4. 4 . f (t ) e (8 c o s h 2 t 3 4 s in h 2 t )
2
s 12s 32
2s
e 5 . f (t ) (t 2 )u (t 2)
5.
2 43
s CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Bài tập
-------------------------------------------------------------
3s
8e
6. 6 . f (t ) 4 s in 2 (t 3) u (t 3)
2
s 4
s t
7. 7 . f (t ) s in h 2 t
2 2 4
(s 4)
1
8. 8 . f (t )
3 2
s (s 1)
s 2
9. 9 . f (t )
3
s (s 3)
2s 1
10. 1 0 . f (t )
3
s s 44
Bài tập
-------------------------------------------------------------
s 1
1.
2
6s 7s 2
2
s 2s 3
2.
2
(s 1) ( s 1)
3
s 16s 24
3.
4 2
s 20s 64
s 2s
e e
4.
2
s(s 1) 45
Bài tập
-------------------------------------------------------------
2
s
1. ( t í c h c h a äp )
2 2
(s 4)
2
s s
2.
2 2
(s 1)
2
s 4
3 . ln
2
s 1
2
4 . a rc ta n
2
s
46
Bài tập
-------------------------------------------------------------
s 1
1.
2
(s 2s 2 )(s 3)
1
2.
2 3
(s 1)
s
1 e
3.
2 s
(s 1) (1 e )
3
s
4.
2 2
(s 1)
47

Toan-Ky-Thuat Chuong2 Biendoilaplacenguoc - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Toan-Ky-Thuat Chuong2 Biendoilaplacenguoc - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trường Đại học Bách khoa tp.

Hàm phức và biến đổi Laplace

Chương 2: Biến đổi Laplace ngược

• Giảng viên Ts. Đặng Văn Vinh (9/2007)

0.1 – Biến đổi Laplace ngược.

0.2 – Tính chất của biến đổi Laplace ngược.

Xét phương trình vi phân cấp hai

Áp dụng biến đổi Laplace phương trình trên ta được

Định nghĩa biến đổi Laplace ngược

Ký hiệu phép biến đổi Laplace ngược là

Dựa vào các biến đổi Laplace xuôi cơ bản ta thấy

Dựa vào các biến đổi Laplace xuôi cơ bản ta thấy

Vậy biến đổi Laplace ngược của hàm đã cho là

1. Tính tuyến tính

2. Tính chất dời theo s

3. Tính chất dời theo t

2. Tìm Laplace ngược của hàm còn lại.

4. Tính chất đổi thang đo

5. Biến đổi Laplace ngược của đạo hàm

2. Tìm Laplace ngược của đạo hàm ở bước 1.

3. Chia kết quả cho (-1)n.tn

6. Biến đổi Laplace ngược của tích phân

1. Tích phân hàm F(s) từ s đến

2. Tìm Laplace ngược của tích phân ở bước 1.

3. Nhân kết quả cho t.

Nếu F(0) = 0, thì

Để tìm Laplace ngược của hàm F(s), ta làm như sau:

1. Bỏ thừa số s ở tử của F(s) ( tức là chia F(s) cho s)

2. Tìm Laplace ngược của hàm ở bước 1.

3. Đạo hàm kết quả ở bước 2.

áp dụng tính chất 3, dời theo t ta có kết quả. 29

Để tìm Laplace ngược của hàm F(s), ta làm như sau:

1. Bỏ thừa số s ở mẫu của F(s) ( tức là nhân F(s) với s)

2. Tìm Laplace ngược của hàm ở bước 1.

3. Tích phân kết quả ở bước 2 từ 0 đến t.

Chú ý: Tích thường

f (t ) g (t ) được gọi là tích chập của hai hàm f(t) và g(t).

10. Khai triển Heaviside

a) Trường hợp Q(x) có nghiệm thực đơn.

trong đó ak, k = 1, 2, …, n là các nghiệm thực đơn

b) Trường hợp Q(x) có nghiệm thực bội.

c) Trường hợp Q(x) có cặp nghiệm phức liên hợp.

Khi đó số hạng của L-1 tương ứng với thừa số (s + a)2 + b2 là

Khi đó số hạng của L-1 tương ứng với thừa số (s + 1)2 + 22 là

You might also like