The Science of Karma (In Oriya)

A B
\û\û bMaû^ K[ôZ
Kcðe aòmû^
cìk MêReûUú iuk^ : Wû. ^úeìùa^ @cú^

@^êaû\ : cjûcôûMY
C D
_âKûgK : @RòZþ iò. _ùUf
\û\û bMaû^ aòmû^ `ûCùŠi^þ
1, aeêY @û_Ô8ÉÒFn, 37, gâúcûkò ùiûiûAUú,
âew_êeû ù_ûfòi ùÁi^þ _ûL, âew_êeû,
@jc\ûaû\ - 380009,
Gujarat, India.
ù`û^þ - +91 7935002100
¤ Dada Bhagwan Foundation,
5, Mamata Park Society, B/h. Navgujarat College,
Usmanpura, Ahmedabad-380014, Gujarat, India.
Email : info@dadabhagwan.org
Tel.: +91 79 3500 2100
All Rights Reserved. No part of this publication may be shared,

copied, translated or reproduced in any f orm (including electronic storage
or audio recording) without written permission f rom the holder of the
copyrights. This publication is licensed for your personal use only.
_â[c iõÄeY : 500 LŠ, Rê^ 2021

bûa cìfý : ‘_ec aò^d’ Gaõ
‘cêñ KòQò c¤ RûYò ^ûjó’, Gjò bûa!
\âaý cìfý : 40 Uuû
cê\âK : @´û cfÖú_»n

Ë
B-99, Aùfùpû^òKè GIDC,
K-6 ùeûWÿ, ùiKÖe-25,
Mû§ú^Me-382044
Gujarat, India.
ù`û^þ : +91 7935002142
Zâ ò cª
^ùcû @eòj«ûYõ
^ùcû
^ùcû @eòiòj¡õZûYõ
ûYõ
^ùcû
^ùcû@ûdeò
iò¡ûYõ dûYõ
^ùcû@ûdeò
^ùcû Ca|ûdûYõdûYõ
^ùcû ùfûG iaß
^ùcû Ca|ûdûYõ iûjêYõ
GùiûùfûG
^ùcû _b^cê
iaßKiÑûùeû,
ûjêYõ
iaß _ûa®YûiùYû
Gùiû _b^cêKÑûùeû,
cwfûYõ P iùaßiòõ,
iaß _ûa®YûiùYû
_Xcõ jaAPcwfcþ
cwkûYõ iùaßiûû1 òõ, ûû
C ^ùcû
_XcõbMaùZ aûiêù\aûd
jaA cwkcþ 1 ûû2ûû
C ^cü
C ^ùcû gòaûd
bMaùZ aûiêûûù3\aûd
ûû 2
C ûû Rd
^cüiyò
gòa\ûd
û^¦ 3ûû
ûû Rd iyò\û^¦ ûû
"\û\û bMaû^' KòG?
Rê^þ 1958e GK i§ýû, icd _ûLû_ûLô Q'Uû, bòWÿùe beû iêeU
ijee ùefùIß ùÁi^þ, _äûUþ`cð ^é 3H ÒDb× &_ùe aiò[ôaû gâú
@´ûfûfþ cêfþRúbûA _ùUf eì_ú ù\jc¦òeùe _âûKéZòK eúZòùe, @Kâc
eì_ùe, ùKùZ R^àeê aýq ùjaû_ûAñ @ûZêe "\û\û bMaû^' _ì‰ð eì_ùe
_âKU ùjùfö Gaõ _âKéZò iRòðZ Kfû @¤ûcôe @nêZ @û½~ÉÖÏ*.1nÔÒH
Zûuê aògß \gð^ ùjfûö "cêñ KòG? bMaû^ KòG? RMZ KòG PfûCQò? Kcð
.
<"FÃTË .
<"
$=ÖÔ?Ë 50=HLF£#ÔÔFÍË. B»JµHLÅjÉ HMLÖ
_âKU ùjfûö Gjò_eò _âKéZò, aògß i¹êLùe GK @\ßòZúd _ì‰ð \gð^ _âÉêZ
Kfû Gaõ Zûjûe cû¤c ùjùf gâú @´ûfûfþ cìfþRúbûA _ùUf, ~òG
MêReûUe PùeûZe ùlZâe bû\eY Mûñ'e _ûUú\ûe, .n»Ô.¯ DÖDLÔG
Keòaûaûfû, Z[û_ò _ì‰ð eì_ùe aúZeûM _êeêh!
"aýû_ûeùe ]cð ejòaû CPòZ, ]cðùe aýû_ûe ^êùjñ', Gjò iò¡û«
ij ùi iûeû Rúa^ aòZûAùfö Rúa^ùe ùKùa c¤ ùi KûjûeòVûeê
_Aiû ùÂ ^ûjû«ò, aeõ ^òR ùeûRMûeeê bqcûûê ~ûZâû KeûC[ôùfö
Zûuê ù~_eò _âû¯ ùjfû, ùijò_eò ùKak \Ã$ 1nÔÒH @^ý
cêcêlêcûûê c¤ ùi @ûcômûê _âû¯ò KeûC[ôùf, Zûue @nêZ iò¡ ùjûA[ôaû
mû^_âùdûM \ßûeûö ZûjûKê @Kâc cûMð Kjòùfö @Kâc, @[ðûZþ aò^û Kâcùe
Gaõ Kâc @[ðûZþ iòXÿò _ùe iòXÿò, Kâcû^êiûùe C_eKê PXÿòaûö @Kâc @[ðûZþ
fò`Ö cûMð, iUð KUþö
ùi ^òùR _âùZýKuê "\û\û bMaû^ KòG?'e ejiý aZûAaûKê
~ûA Kjê[ôùf ù~, “G ~òG @û_Yuê ù\Lû~ûCQ«ò ùi \û\û bMaû^
^êjñ«ò, ùi Z "G.Gcþ. _ùUf' @ùUö cêñ mû^ú_êeêh @ùU Gaõ bòZùe ~òG
_âKU ùjûAQ«ò, ùi "\û\û bMaû^' @U«òö \û\û bMaû^ Z' PC\
ùfûKe ^û[ @U«òö ùi Zêc bòZùe c¤ @Q«ò, icÉu bòZùe @Q«òö
=ÃFEË=ÒH#DÖTHÅBÒH#4Ë*DÎ*9ÔÒH
ÒFÔEË=ÒHLÅjÉHÅBÒH
aýq ùjûAQ«òö \û\û bMaûûê cêñ c¤ ^cÄûe Kùeö”
4
@ûcômû^ _âû¯ò _ûAñ _âZýl fòuþ
“cêñ Z KòQò ùfûKuê ^òR jûZùe iò¡ò _â\û^ Keòaòö _ùe
@^êMûcú \eKûe Kò ^ûjó? _ùe ùfûKuê cûMð Z \eKûe ^û?”
- \û\ûgâú
_ec _ìRý \û\ûgâú Mûñ’-Mûñ’, ù\g-aòù\g _eòbâcY Keò

cêcêlêcûûê iZþiw Gaõ @ûcômûê _âû¯ò KeûC [ôùfö ùi ^òRe
Rúa^Kûk c¤ùe _ìRý Wû. ^úeìùa^ @cú^(^úeìcûñ)uê @ûcômû^
_âû¯ò KeûAaûe mûîò¡ò _â\û^ Keò[ôùfö \û\ûgâúu ù\jaòfd
_ùe ^úeìcû ùijò_eò cêcêlêcûûê iZþiw Gaõ @ûcômûê _âû¯ò,
^ËFËo EÔDÒH .HÔ& [ôùfö _ìRý \ú_KbûB ù\gûBuê \û\ûgâú
iZþiw Keòaû _ûAñ iò¡ò _â\û^ Keò[ôùfö ^úeìcûñu C_iÚòZòùe jó
Zûue @ûgúaðû\ \ßûeû _ìRý \ú_KbûB ù\g-aòù\gùe @ù^K
RûMûKê ~ûA cêcêlêcûûê @ûcômû^ _âû¯ò KeûC[ôùf, ~ûjû ^úeìcûñu
ù\jaòfd _ùe @ûRò c¤ Pûfê@Qòö Gjò @ûcômû^ _âû¯ò _ùe jRûe
jRûe cêcêlê iõiûeùe ejò, ^òRe iûõiûeòK \ÔGËo¸DM^ Keò c¤
cêq ejò @ûcôecYZûe @^êba KeêQ«òö
Mâ^Úùe cê\âòZ aûYú ùcûlû[ðúcûûê cûMð\gð^ _ûAñ @Zý«
C_ù~ûMú iò¡ ùja, Kò«ê ùcûl_âû¯ò _ûAñ @ûcômû^ _âû¯ Keòaû
@ûagýK @ùUö @Kâc cûMð \ßûeû @ûcômû^ _âû¯òe cûMð @ûRò c¤
ùLûfû @Qòö ù~_eò _â{ßkòZ \ú_ jó @^ý \ú_Kê _â{ßkòZ Keò_ûeòa,
ùijò_eò _âZýl @ûcômû^úuVûeê @ûcômû^ _âû¯ Keò jó Êdõe @ûcôû
RûMéZ ùjûA_ûeòaö
5
^òùa\^
mû^ú_êeêh iõ_ìRý \û\û bMaûû gâúcêLeê @¤ûcô Z[û aýajûe
mû^ i´§úd ù~Cñ aûYú aûjûeòQò, ùiiaêKê ùeKWÿð Keò, iuk^ Z[û
LÔ?A.HË BÃ£.HÅBÒHB».ÔJË=.HÔaÔ&4ËÏDËEËAµ DËKG&BÒH
aûjûeò[ôaû ieÊZúe @\þbêZ iuk^ Gjò _êÉKùe ùjûAQò, ~ûjû ^ì@û
_ûVKu _ûAñ ae\ûêì_ iûaýÉ ùjaö
_âÉêZ @^êaû\ùe Gjû aòùgh ¤û^ eLû~ûAQò ù~ _ûVKuê
\û\ûRúue jó aûYú gêYû ~ûCQò, G_eò @^êba ùjC, ù~Cñ KûeYeê
jêGZ KòQò RûMûùe @^êaû\e aûKý eP^û IWÿò@û aýûKeY @^êiûùe
ZîUò_ì‰ð fûMò_ûùe, Kò«ê GVûùe ~\ò @ûgdKê aêSò _Xÿû~ûG ùZùa
@]ôK fûbKûeú ùjaö
_âÉêZ _êÉKùe @ù^K RûMûùe a§^úùe \gðû ~ûA[ôaû g± aû
aûKý _ec _ìRý \û\ûgâúu \ßûeû Kêjû ~ûA[ôaû aûKýKê @]ôK ÆÁZû_ìaðK
aêSûAaû _ûAñ ùfLû~ûAQòö ù~ùaKò KòQò RûMûùe AõeûRú g±e IWÿò@û
@[ð eì_ùe eLû~ûAQòö \û\ûgâúu gâúcêLeê aûjûeò[ôaû KòQò MêReûUú g±
ù~còZòKê ùicòZò AUûfòKèùe eLû~ûAQò, KûeY ùijò g±MêWÿòK _ûAñ
IWÿò@ûùe G_eò ùKøYiò g± ^ûjó, ~ûjû Zûjûe _ì‰ð @[ð ù\A _ûeòaö
_e«ê ùijò g±e icû[ðK g±, a§^úùe Gaõ _êÉKe ùghùe c¤
\ò@û~ûAQòö
mû^úu aûYúKê IWÿò@û bûhûùe ~[û[ð eì_ùe @^êaû\ Keòaûe
_âdûi Keû~ûAQò Z[û_ò \û\ûgâúu @ûcômûê _âKéZ @ûgd, ù~còZòKê
ùicòZò, @û_Yuê cìk MêReûUú bûhûùe jó @aMZ ùjaö ù~Cñcûûê
mûê MbúeZûKê ~òaûe [ôa, mûê _âKéZ ccð aêSòaûe [ôa, ùicûù^
G[ô_ûAñ MêReûUú bûhû gòL«ê, Gjû @ûce @^êùeû]ö
@^êaû\R^òZ ZîUò _ûAñ @û_Yu _ûLùe lcû_âû[ðú @Uêö

6
LÔ?.ÓG
@KÌòZ, @^ò¡ðûeòZ NUYû iaê _âûdZü Uò.bò. @[aû LaeKûMReê
RûYòaûKê còùkö ù~_eòKò ù_ä^þ Kâûiþ ùjfû Gaõ 400 ùfûK ceòMùf,
D:Ø DF× D½ÔÒMIÔAË#ÔÊ IÔ0ËIÔEÅ.Ò=ÔCÔA#ÔLËIÔM5ÔHM5ÔH
ùfûK ceòMùf! ùKùZ ùfûK @Ô.ÁËÒ:nÒHFHË0ÒI, KòQò ùeûMùe cùf,
@ûC KòQò R^à ùjC ùjC ceòMùf! KòQò ùfûK @^ûjûe KûeYeê @ûcôjZýû
Keòù\ùf! ]cðûcôû Kkû Kûe^ûcû Keê[ôaû ùaùk ]eû _Wÿòùf, ùKùZ
bòKûeú LûAaûKê ^_ûA ceòMùf! ù~ùaKò i^Ú, bq, mû^ú _eò Cy cjûcôû
^òRû^¦ùe Rúa^ aýZúZ KeêQ«ò! _âùZýK \ò^ \òfäúe KûŠ ùfûKùfûP^Kê
@ûùi, G_eò iaê icûPûeeê _âùZýK c^êhýe jé\dùe GK aWÿ _âgÜPòjÜ
iéÁò ùjûA~ûG, ù~ Gjûe ejiý K’Y? K’Y Gjû _Qùe KòQò Mê¯ KûeY
fêPò ejòQò? ^òùŸðûh aûkK R^à ùjC ùjC KûjóKò @_w ùjfû? jé\d
Zekò ~ûG, @ù^K c^Ú^ .HËDÔLÒo¸LFÔ]û^ còk_ò ûùe ^ûjó Gaõ ùghùe
^òR-^òRe Kcð @ùU, G_eò cû^òùÂ, @icû]û^ _âû¯ bûeú c^ ij Pê_
ùjûA~û«ò! Kcð @ùU G_eò Kêj«ò, Z[û_ò Kcð K’Y ùjûA[ôa? Kò_eò aû§ò
ùjC[ôa? Zû’e @ûe¸ ùKCñVê? _â[c Kcð ùKCñVê @ûe¸ ùjfû? K’Y
Kcðeê cêqò còkò _ûeòa? K’Y Kcðe ùbûMaUû (iêL-\êüLe _âbûa)Kê Uûkò
ùja? Giaê bMaû^ KeêQ«ò ^û Kcð KeûCQò? céZêý _ùe K’Y? Kcð
KòG aû§êQò! ùbûMêQò KòG? @ûcôû ^û ù\j?
@ûc ùfûùK Kcð KûjûKê Kêj«ò? Kûc-]¦û Ke«ò, iZþKû~ðý Ke«ò,
\û^-]cð Ke«ò, ùiiaêKê ‘Kcð Kfê’ Kêj«ò, mû^ú ZûjûKê Kcð Kêj«ò ^ûjó
aeõ Kcð`k Kêj«òö ~ûjû _Ôb$»ËG\ßûeû ù\Lô jêG, @^êba Keò jêG, ùi
iaê iÚìk @ùU ZûjûKê Kcð`k @[ðûZ WòiþPûRð Kcð Kêjû~ûGö _ìað R^àùe
~ûjû PûRð Keò[ôùf, Zûjû @ûRò WòiþPûRðùe @ûiòfû, eì_Kùe @ûiòfû @ûC
Gùa ù~Cñ ^ì@û Kcð PûRð KeêùQ, Zûjû Z iìlàùe ùjCQò, ùijò PûRðòw
_*n× .ÔMÔ.Ã DË 5<Ô_Wÿò _ûùe ^ûjóö
RùY ùiVþuê GK iõiÚûaûfû UâÁò ]cðûù[ð \û^ ù\aû _ûAñ Pû_
_Kû«ò, ùi[ô_ûAñ ùiVþ _ÔbIO 8XÔ \û^ùe ù\A \ò@«òö _ùe ùijò
7
ùiVþu còZâ ùiVþuê _Pûe«ò ‘@ûùe, Zê Gcûûê KûjóKò ù\fê? Gcûù^ iaê
ùPûe @U«ò, LûA~òùa ùZû _Aiûö’ ùZùa ùiVþ Kêj«ò, ‘ùi icÉuê,
RY-RYuê cêñ bf bûùa PòjÜòQò, Kò«ê K’Y Keòaò? ùijò iõiÚûe ùPdûecýû^þ
ùcû icê\ò @U«ò, ùi[ô_ûAñ Zûu Pû_ùe ù\aûKê _Wÿòfû, ^ùjùf Z cêñ
_Ôb8XÔDËÒ\aò G_eò ^êùjñ!ñ ’ Gùa _ÔbIO8XÔ\û^ùe ù\ùf Zûjû\ßûeû
aûjûùe Z ùfûKuê ùiVþu _âZò ‘]^ý-]^ý’ ùjûAMfû, Kò«ê Zûjû Zûue
WòiþPûRð Kcð [ôfû @ûC PûRð K’Y Kfû ùiVþ? _Ôb8XÔDË Ò\aò ^ûjó!
ùi_eò bòZùe iìlàùe IfUû PûRð Kùeö Zûjû\ßûeû @ûi«û R^àùe _Ôb8XÔ
c¤ ù\A _ûeòa ^ûjó KûjûKê! @ûC @fMû RùY Meòa aýqò ùijò iõiÚûe
ùfûKuê ùKak _Ôb8XÔMÌ\òG Gaõ Kêùj ù~ ‘ùcû _ûLùe ~\ò _ÔbIO
[û@û«û ùZùa ùiiaê ù\A ù\A[û«ò!’ ~òG jé\de ij \òG, ùi @ûi«û
R^àùe _ÔbIOÒ\A _ûeòaö Gjò_eò Gjò aûjûùe ~ûjû ù\Lû~ûG, Zûjû
Z `k @ùU @ûC bòZùe iìlàùe aúR _Wÿò~ûG, Zûjû KûjûKê aò RYû _Wÿò
_ûùe ^ûjóö Zûjû Z ù~ùa \éÁò @«cêðL ùjûA~ûG, ùiùZùak ù\Lû~ûGö
Gùa Gjû ~\ò aêSû _Wÿò~ûG ùZùa bûa aòMòWÿòa Kò?
_ìaðR^àùe, ‘LûA-_òA cRû Keòaûe @Qò’, G_eò Kcð aû§òKò @ûYòfû,
=ÔMÔLbÍ=.FÉÏ=ÔMÔLÅO¹ÒH.×ÒH[ûG Zûjû ù~ùa `k ù\aû _ûAñ
i¹êL jêG ùiùZùaùk Ruþ`êWÿþ LûAaû _ûAñ ù_âeZò jêG Gaõ LûA ^òG,
Zûjû _âûe² Kcð Gaõ Zûjûe _êYò `k @ûùi @[ðûZ Aù`KÖe Aù`KÖ @ûùi
~ûjû `kùe Zû’e ^ûkSûWÿû ùjûA~ûG, ù\j Leû_ ùjûA~ûG, Zûjû
KâòdcûY Kcðö
_ec _ìRý \û\ûgâú Kcðe iò¡û« Vûeê aò @ûMKê ‘aýaiÚòZ’ gqòKê
‘RMZ ^òd«û’ KjòQ«ò, ~ûjûe cûZâ GK @õg ùjCQò Kcðö ‘aýaiÚòZ’ùe
Kcð icûjòZ ùjûA~ûG, Kò«ê Kcðùe ‘aýaiÚòZ’ icûG ^ûjóö Kcð Z Zûjû
@ùU ~ûjû aúR eì_ùe @ûùc _ìaðR^àeê iìlàùe aû§ò @ûYòùQö Gùa
GZòKòùe KòQò iùe ^ûjóö ù~ùa ùijò Kcðe `k @ûùi @[ðûZ aúReê aél
jêG Gaõ `k @ûùi, ùi_~ðý« @fMû ùKùZ iõù~ûMe ùi[ôùe @ûagýKZû
_ùWÿö aúR _ûAñ cûUò, _ûYò, LZ, [Šû, iì~ðýKòeY, icd, iaê iõù~ûM
8
GKûVò ùjaû _ùe ~ûA @û´ MQ jêG Gaõ @û´ còùkö \û\ûgâú ajêZ iê¦e
eìù_ ÆÁ KeòQ«ò ù~ Giaê Z `k @ùUö KcðaúR Z bòZùe iìlàùe Kûc
Kùeö
ajêZ ùfûKuê Gjò _âgÜ jêG ù~ _â[c Kcð Kò_eò a§û ùjfû? _â[ùc
ù\j ^û _â[ùc Kcð? Gjû Z G_eò K[û ùjfû ù~_eò _â[ùc @Šû ^û
_â[ùc KêKêWÿû? _âKéZ aûÉaòKZûùe ‘_â[c Kcð’ _eò KòQò Rò^òh jó ^ûjó
IßfðWþ(RMZ)ùe! Kcð Gaõ @ûcôû iaê @^û\ò Kûkeê @Q«òö ~ûjûKê @ûùc
Kcð KjêùQ, =ÔMÔ5:Ø=o¸@ùU Gaõ @ûcôû ùPZ^ =o¸@Ò8Ï&EG=o¸
@fMû jó @8Ë *DÎ=o¸@[ðûZ i^ûZ^ aÉê @ùUö ~òG i^ûZ^ @ùU,
Zû’e @û\ò ùKCñV? ê Gjû Z @ÔFÍÔ*DÎ 5:Ø =o¸H LÎÒ~ûM ùjfû Gaõ
ùi[ôùe @ûùeû_òZ bûae @ûùeû_Y ùjûA Pûfòfûö Zûjûe Gjò `k @ûiò
_MbÍIÔÏLÎÒ~ûM aòùdûMú Êbûae @ùUö ùi[ô_ûAñ iõù~ûM @ûùi Gaõ
~ûGö ^û^û _âKûe @aiÚû iaê C_ô^Ü ùjûA~ûG Gaõ Pûfò~ûGö ùi[ôùe ewþ
aòfò`þ C_ô^Ü ùjûA~ûG ù~ ‘Gjû cêñ @ùU Gaõ Gjû ùcûe @ùUö’ Zûjû\ßûeû
Gjò eì_ú RMZ(ùbøZòK RMZ) bûiýcû^ jêGö Gjò ejiý ~\ò aêSû_ùWÿ,
ùZùa gê¡ûcôû Gaõ iõù~ûM ùKak Gjò \êAUò Rò^òh @Qò RMZùeö GZòKò
âêSòaû KûeYeê bò^Ü-bò^Ü iÚìk bûhûùe Kcð, bûMý, _âûe² iaê KjòaûKê
_WÿòQòö Kò«ê aòmû^ GZòKò jó Kêùj, ~\ò ùKak iaê iõù~ûMeê @fMû
ùjûA~ûG ùZùa @ûcôûùe jó ejò_ûeòa! ùZùa _êYò Kcð _eò KòQò ejòa jó
^ûjóö
Kcða§^ Kò_eò jêG?
.oÉÔEÔDHÃ .FÉD^ jêGö
.oÉÔEÔD.ÔMÔ.Ã .ÃMË?
Kùe @^ý ùKjò, Gaõ cûù^ ù~ ‘cêñ KeêQò’, =ÔMÔ.oÉÔEÔDÏ
.oÉÔEÔD.ÔMÔ\ßûeû jêG?
@juûe \ßûeûö
@juûe KûjûKê Kêj«ò?
9
~ûjû ^òùR ^êùjñ, ùiVò ‘cêñ’ ùaûfò @ûùeû_Y Kùe, ZûjûKê @juûe
Kêjû~ûGö @ûùeû_òZ bûa, ZûjûKê @juûe Kêjû~ûGö ‘cêñ P¦êfûf @ùU’
G_eò cûù^, Zûjû jó @juûeö aûÉaùe ^òùR P¦êfûf @ùU? Kò P¦êfûf
^ûc @ùU? ^ûcKê ‘cñê’ cûù^, geúeKê ‘cêñ’ cûù^, cêñ Êûcú @ùU, Giaê
ewþ aòfò`þ @ùUö aûÉaùe Z ^òùR @ûcôû jó @ùU, gê¡ûcôû jó @ùU, Kò«ê
Zûjûe bû^þ(ùjûiþ) ^ûjó, mû^ ^ûjó, ùi[ô_ûAñ cêñ P¦êfûf, cêñ jó ù\j @ùU
G_eò cûù^ö Gjû jó @mû^Zû! Gaõ Gjû\ßûeû jó Kcða§^ jêGö
QêùU ù\jû¤ûi ùZû ù^MÌ .oÉÔ=Ã .FÉ,
ù^jó ùbûqû Zê ùZjù^û G ùQ ]cðù^û ccðö
- gâúc\ eûRP¦âö
Ò5Ô=Ã 5ÓDÒ=Ô.oÉÔMHË,
ùRû Zê gòa ùZû aÉê Leúö
- @Lû bMZö
‘cêñ P¦êfûf @ùU’ G_eò bû^þ (cû^ýZû) @Qò, ZûjûKê Rúa\gû

KjòQ«ò @ûC ‘cêñ P¦êfûf ^êùjñ Kò«ê aûÉaùe cêñ Z gê¡ûcôû @ùU’, Zûjûe
bû^þ, mû^ ^òe«e eùj ZûjûKê gòa_\ KjòQ«òö ^òùR jó gòa @ùU, @ûcôû
jó _ecûcôû @ùU Gaõ ùKøYiò aò iõiûeú Rò^òh Keòaûe Zû’e Êbûa
^êùjñö Êbûaeê jó @ûcôû @Kâòd @ùU, @iw @ùUö ~ûjûuê ^òe«e G_eò
¤û^ùe eùj ù~ ‘cêñ @ûcôû @ùU Gaõ cêñ KòQò aò Keê ^ûjó’, Zûuê mû^ú
KjòQ«ò Gaõ Zûjû _ùe _êYò ùMûUòG aò ^ì@û Kcða§^ jêG ^ûjóö _êeêYû
WòiþPûRð Kcð `k ù\A icû¯ ùjûAPûùfö
ù~Cñ KcðaúR _ìað R^àùe aêY«ò, ùijò Kcðe `k Gjò R^àùe
@ûùiö ùiùZùaùk Gjò `k KòG \òG? bMaû^? ^ûö Zûjû _âKéZò \òGö
~ûjûKê _ec _ìRý \û\ÔJ»ÓLÔ$nË`òKþ ieKcþùiÖ^èòdfþ GbòùW^è - ‘aýaiÚòZ
gqò’ Kêj«òö ù~Cñ PûRðe WòiPûRð ù^Pêeûfú Gaõ @ùUûùcUòKûfú jêGö
ùijò `kKê ùbûMòaû icdùe @mû^Zû KûeYeê _êYò _i¦-^û_i¦, eûMþ-
10
ù\ßh Keòaû aò^û eùj ^ûjóö ~ûjû\ßûeû ^ì@û aúR _KûGö ~ûjûe `k
@ûi«û R^àùe ùbûMòaûKê _ùWÿö mû^ú ^ì@û aúR _Wÿòaûeê @UKû«ò, ~ûjû\ßûeû
_ìað `k _ìeû ùjûA ùcûl_\e _âû¯ò jêG!
ùKjò @ûce @_cû^ Kùe, lZò Kùe, ùi Z ^ËFËo(cû¤c) @ùU,
^òùŸðûh @ùUö aò^û KûeYùe Kû~ðý Kò_eò ùja? ^òùR @_cû^òZ ùjaûe
KûeY aû§òKò @ûYòQò Zûjûe `k, Zûjûe Aù`KÖ ù~ùa @ûiò iûcÜûùe
_MÒb, ùiùZùaùk @fMû @ù^K \égýcû^ ^ËFËoÒL[ôùe GKûVò ùjaû
\eKûeö ùKak aúReê jó `k jêG ^ûjó, Kò«ê ~\ò iaê ^ËFËo*.Ô9ËMÃ@«ò,
ùZùa ~ûA aúReê aél jêG Gaõ `k PûLôaûKê còùkö GYê G ù~Cñ `k
@ûùi, ùi[ôùe @^ý ^ËFËoXDË^û `k Kò_eò @ûiòa? @_cû^ LûAaûe
aúR @ûùc jó aêYòùQ, Zûjûe `k @ûùi, @_cû^ còkòaû _ûAñ @^ý ^ËFËo
còkòaû jó \eKûeö Gùa @mû^Zû KûeYeê ùijò ^ËFËoFÔûê ù\ûhú ù\Lô
Khûd(ùKâû]-cû^-cûdû-ùfûb, eûMþ-ù\ßh) Keò c^êhý ^ì@û Kcð aûù§ö
~\ò Gjò mû^ C_iÚòZ eùj ù~ iûcÜûaûfû ^ËFËo@ùU, ^òùŸðûh @ùU Gaõ
Gjò ù~Cñ @_cû^ còkêQò Zûjû ùcû Kcðe jó `k @ùU, ùZùa ^ì@û
Kcða§^ ùja ^ûjó Gaõ ùiZòKò cêq ejò ùjaö @ûC ~\ò iûcÜûaûfû ù\ûhú
ù\Lû~ûG ùZùa Zêe« Zû’Kê ^òùŸðûh ù\Lôaû Gaõ (ù~Cñ) ù\ûhú ù\Lôùf
Zûjû _ûAñ gêUþ GUþ gûAUþ (ù\Lôaû cûùZâ Mêkò cûeòaû) _âZòKâcY Keòù\aû,
~ûjû\ßûeû aúR bûRò ùjûA~òa Gaõ @uêeòZ ùja jó ^ûjóö
@^ý iaê ^ËFËo *.Ô9Ë ÒMÔ$^òR\ßûeû aêYû ~ûA[ôaû aúRe `k
@ûiòaû Gaõ ^òRKê ùbûMòaûKê _ùWÿ, ùi _êeû ù_âûùiiþ I^×IÓLÔ$nË`òKþ
ieKcùiÖ^èòdfþ GbòùW^è (ùa÷mû^òK iõù~ûM~êq _âcûY) @ùU Gaõ ZûjûKê
jó \û\ûgââú KjòQ«ò ù~ ‘aýaiÚòZ gqò’ `k \òGö
‘mû^ú_êeêh’ _ec _ìRý gâú \û\û bMaû^ ^òR mû^ùe @aùfûK^
Keò \ê^ò@ûKê ‘Kcðe aòmû^’ ù\AQ«ò, ~ûjû \û\ûgâúu aûYúùe GVûùe
iõùl_ùe _êÉK eì_ùe eLû~ûAQò, ~ûjû _ûVKuê Rúa^ùe aòbâû«òKe
iciýûùe icû]û^Kûeú C_ûd ù\a!
-Wû. ^úeìùa^ @cúû
11 Rd iyò\û^¦
Kcðe aòmû^
KeêùQ ^û KeòaûKê _WêQò?
\û\ûgâú : K’Y Zêc ijòZ ùKùa G_eò ùjCQò ù~ Zêce Azû
^[ôa Z[û_ò ZêcKê ùi_eò KòQò KeòaûKê _ùWÿ? G_eò KòQò ùjCQò Zêc ijòZ
ùKùa? G_eò jêG Kò ^ûjó?
_»Jµ.oÉÔ: jñö G_eò jêGö
\û\ûgâú : ùfûKuê aò ùjC[ôa Kò ^ûjó? Zûjûe K’Y KûeY ù~ Azû
^[ôa @ûC KeòaûKê _WêQò? ~ûjû _ìaðKcð Keû~ûAQò, Gjû Zûjûe
Aù`KÖ(_eòYûc) @ûiòQòö aû]ýZû_ìaðK Ke«ò, Zûjûe KûeY K’Y?
RMZe ùfûùK Gjò Aù`KÖKê jó KRþ(KûeY) Kêj«ò Gaõ ùijò
Aù`KÖKê Z aêS«ò jó ^ûjó! Gjò RMZe ùfûùK GjûKê KRþ Kêj«ò, ùZùa
K’Y @ûcKê Kjòaû CPòZ ^êùjñ ù~ ~\ò ùcûe Azû ^ûjó ùZùa cêñ Gjò Kû~ðý
Kò_eò Kfò? Gùa ù~Cñ Kcðe Azû ^ûjó ùijò Kcð ‘cêñ Kfò’, Gjû Kò_eò
KjêQ? RMZ G_eò KûjóKò Kêùj ù~, ‘Zêùc Kcð Kf’? KûeY ù\Lû
~ûC[ôaû KâòdûKê jó RMZe ùfûùK, ‘Kcð Kfû’ Kêj«òö ùfûK Kjòùa ù~,
‘Gjû ùi jó Kcð aû§òfûö’ ù~ùaKò mû^ú aêSò~û«ò ù~ Gjû Z _eòYûc
@ûiòfûö
KòG _VûAfû _é[ôaúKê?
_»Jµ.oÉÔ: @ûùc @ûù_ @ûù_ R^à ùÂQê ^û @ûcKê _ùVAaûaûfû
KòG @Qò?
2 Kcðe aòmû^
\û\ûgâú : ùKjò _ùVAaûaûfû jó ^ûjóö Zêc Kcð jó ZêcKê ùÂ~ûG
Gaõ Zêe« ùiVûùe R^à còùkö bf Kcð ~\ò [ôa ùZùa bf RûMûùe R^à
jêG, Leû_ Kcð [ôa ùZùa Leû_ RûMûùe jêGö
Kcðe iò¡û« K’Y?
_»Jµ.oÉÔ: Kcðe aýûLýû K’Y?
\û\ûgâú : ùKøYiò aò Kû~ðý Ke, ZûjûKê ‘cêñ KeêQò’ G_eò ~\ò @û]ûe
\ò@, Zûjû Kcðe aýûLýûö ‘cêñ KeêQò’ G_eò @û]ûe ù\aû, ZûjûKê ‘Kcð
aû§òaû’ Kêjû~ûGö ‘cêñ Keê ^ûjó’ Gaõ ‘KòG KeêQò’ Zûjû RûYò ù^f @[ðûZ
GjûKê ^òeû]ûe Keò ù\CQ, ùZùa Kcð _Wÿò~ûG(a§^ jêG ^ûjó)ö
_»Jµ.oÉÔ: Kcðe iò¡û« K’Y?
\û\ûgâú : Zê Kì@ bòZùe ~ûA ~\ò Kjòaê ‘Zê ùPûe’ ùZùa Kì@
K’Y Kjòa?
_»Jµ.oÉÔ: ‘Zê ùPûeö’ G_eò @ûc Kjò[ôaû g±e _âZò]ß^ò @ûùiö
\û\ûgâú : aûiþ, aûiþö ~\ò Gjû ùZûùZ _i¦ ^êùjñ, ùZùa Zê Kj
ù~ ‘Zê aû\þgûjö’ ùZùa ùi ùZûùZ ‘aû\þgûj’ Kjòaö ùZûùZ ù~_eò
_i¦, ùi_eò Kjòaû, Gjû ùjCQò Kcðe iò¡û«! ùZûùZ IKòfûZò _i¦
ùZùa IKòfûZò Keö Wûqeú _i¦ ùZùa Wûqeú Keö Kcð @[ðûZþ @ûKè^öþ
eò@ûKè^þ @[ðûZ K’Y? Zûjû _âZò]ß^ò @ùUö eò@ûKè^þ _âZò]ß^òaûfû @ùUö
Zûjûe `k ^ @ûiò eùj ^ûjóö
ùi Kì@ K’Y Kùj? ù~ Gjò _êeû RMZ ^òRe jó ù_âûùRKÖ(ù~ûR^û)
@ùUö ~ûjûKê Zêùc Kcð Kjê[ôf ^û, Zûjû ù_âûùRKÖ @ùUö
_»Jµ.oÉÔ: Kcðe iò¡û« @Qò ^û ^ûjó?
\û\ûgâú : _êeû RMZ Kcðe iò¡û« jó @ùU, @^ý KòQò ^êùjñ Gaõ
Kcðe aòmû^ 3
Zêce @iûa]û^Zûeê jó a§^ jêGö G iaê ù_âûùRKè^þ Zêce jó @ùUö Gjò
ù\j aò Zêùc jó MXÿòQö ZêcKê ~ûjû-~ûjû còkêQò, ùiiaê Zêc\ßûeû jó MXÿû
ùjûAQòö G[ôùe @^ý Kûjûe jûZ jó ^ûjóö ùjûfþ GŠþ ùiûfþ ùeÆ^èòaòfòUú
Zêce jó @ùU iaê, @^« R^àeêö
^òRe jó ‘ù_âûùRKè^þ’
Kì@ùe ~ûA ù_âûùRKÖ Keòaû, Zûjû gêYò ùfûùK G_eò Kjòùa ù~
aûiþ, ùKak ù_âûùRKÖ Keòaûe @ûagýKZû @Qòö @ûùc ~\ò _Pûeòaû ù~
KûjóKò G_eò KjêQ? ùZùa Kjòùa Kì@ùe ~ûA cêñ _â[ùc Kjò[ôfò ù~, ‘Zê
ùPûeö’ ùZYê Kì@ ùcûùZ G_eò Kjòfû ù~, ‘Zê ùPûeö’ _êYò cêñ ù_âûùRKÖ
a\kûAfò ù~, ‘Zê eûRû’ ùZùa ùi c¤ ‘eûRû’ Kjòfûö ùZùa bûA, ùijò
ù_âûùRKÖ _êYò ùZû jûZùe ùKCñVò @Qò? ù_âûùRKÖ a\kûAaû, ùijò K[û Z
VòK, Kò«ê Zûjû _êYò ùZû jûZùe ^ûjóö jñ, ÊZª @ùU c¤ Gaõ ^êùjñ c¤ö
‘^êùjñ’ @]ôK Gaõ ‘@ùU’ Kcö G_eò Gjû _HLoÔDÔIÔ50=@ùUö
_âKéZ mû^ RûYòaû _ùe ÊZª Kêjû~òa, ^ùjùf ùi_~ðý« ÊZª ^êùjñö
Kò«ê Gùa ù_âûùRKÖ Kò_eò a¦ ùja? ù~_~ðý« G[ôeê ^òRe Êeì_
còùk ^ûjó ù~, ‘cêñ Gjû @ùU Kò Zûjû @ùU?’ ùi_~ðý« bUKòaûe @Qòö
cêñ Gjò ù\j ^êùjñö Gjò @ûLô c¤ cêñ ^êùjñö bòZùe @fMû ajêZ iûeû ùÆdeþ
_ûUðiþ @Qò, ùi iaê[ùô e G_~ðý« G_eò bû^þ (]ûeYû) @Qò ù~ ‘cêñ P¦êbûA
@ùU’ö Gjò iûe(jòiûa) aûjûe Keò_ûùe ^ûjó, ùi[ô_ûAñ ùi K’Y cûù^?
~òG Gjò ZýûM KeêQò, ùi jó cêñö @[ðûZþ ‘cêñ’ Z ùKCñVò aò VòKYûùe ejòfû
^ûjó Zû’Kêö ùi cûù^ ù~ (~òG) Gjò Z_ KeêQò, ùi jó ‘cêñ’ö Gjò iûcûdòK
KeêQò, ùi jó ‘cêñ’ö Gjò aqéZû ù\CQò, ùi jó ‘cêñ’ö ù~_~ðý« G_eò bû^þ
@Qò ù~ ‘cêñ KeêQò’ ùi_~ðý« ^ì@û ù_âûùRKÖ Keò Pûfò[ûGö _êeêYû ù_âûùRKÖ
@^êiûùe ùbûMò Pûfò[ûGö Kcðe iò¡û« ~\ò aêSò~òa, ùZùa ùcûle iò¡û«
RûYò~òaö
4 Kcðe aòmû^
ewþ aòfò`þeê Kcða§^

Zêc ^ûc K’Y?
_»Jµ.oÉÔ: P¦êbûAö
\û\ûgâú : aûÉaùe P¦êbûA @U?
_»Jµ.oÉÔ: Gjû Kò_eò Kêjû~ûA _ûeòa? icÉuê ~ûjû fûMêQò, Zûjû
jó iZö
\û\ûgâú : ùZùa _êYò aûÉaùe Z P¦êbûA @U, ^êùjñ? ZêcKê
aògßûi ^ûjó? Zêùc Z ‘cûA ù^cþ ARþ P¦êbûA’ KjêQ?
_»Jµ.oÉÔ: ùcûùZ Z aògßûi @Qòö
\û\ûgâú : cûA ù^cþ ARþ P¦êbûA, Ûþ @ûAö ùZùa Zêùc aûÉaùe
P¦êbûA @U ^û @fMû ùKjò @U?
_»Jµ.oÉÔ: Gjû VòK K[û, KòQò @fMû jó @ùUö Gjû Z aûÉaòKZû
@ùUö
\û\ûgâú : ^û, G P¦êbûA Z PòjÜòaûe iû]^ @ùU, ù~ bûA, G
ù\j]ûeú, G bûA, ùi P¦êbûA @U«òö Zêùc aò G_eò cû^êQ ù~ Gjò
ù\je ^ûc P¦êbûA @ùUö Kò«ê ‘Zêùc KòG?’ Zûjû RûYòaûe ^ûjó?
_»Jµ.oÉÔ: Zûjû RûYòaû CPòZö RûYòaû _ûAñ _âdûi Keòaû CPòZö
\û\ûgâú : @[ðûZ Gjû Kûjû_eò ùjfû ù~ Zêùc P¦êbûA ^êjñ, Z[û_ò
Zêùc @ûùeû_Y KeêQ, P¦êbûA ^ûcùe iaê fûb CVûA ù^CQö ‘Gjò Èúe
Êûcú @ùU, Zû’e cûcêñ @ùU, Zû’e \û\û @ùU’, G_eò fûb CVûCQ Gaõ
Gjû\ßûeû ^òe«e Kcða§^ ùjûA PûfòQòö ù~_~ðý« Zêùc @ûùeû_òZ bûaùe
@Q, ùi_~ðý« Kcða§^ ùjûA Pûfò[ûGö ù~ùa ‘cêñ KòG?’ Gjû iÚòe
ùjûA~ûG, Zû’ _ùe ZêcKê Kcða§^ jêG ^ûjóö
@[ðûZ Gùa aò Kcða§^ ùjCQò Gaõ eûZòùe ^ò\ùe c¤ Kcða§^
Kcðe aòmû^ 5
jêGö KûeY ‘cêñ P¦êbûA @ùU’ G_eò cû^ò ùgûA ~ûCQö ‘cêñ P¦êbûA
@ùU’, Zûjû Zêce ewþ aòfò`þ(bâû« cû^ýZû) @ùU, Zûjû\ßûeû Kcða§^
jêGö
bMaû^ iaêVê aWÿ Kcð KûjûKê Kjòùf? eûZòùe ‘cêñ P¦êbûA @ùU’
Kjò ùgûAMùf @ûC _êYò @ûcôûKê @Lûùe _êeûA ù\ùf, Zûjû iaêVê aWÿ
Kcð!
.oÉÔ_\eê Kcða§^
_»Jµ.oÉÔ: Kcða§^ Kûjû\ßûeû jêG? GjûKê UòKòG aòÉûeùe aêSû«êö
\û\ûgâú : Kcða§^ Kûjû\ßûeû jêG, Zûjû ZêcKê KjêQòö Kcð Zêùc
Keê ^ûjñ, Z[û_ò Zêùc cû^êQ ù~ ‘cêñ KeêQò’ ùi[ô_ûAñ Zêce a§^ ~ûC
^ûjóö bMaû^ DË .oÉÔ^êjñ«òö bMaû^ ~\Ë .oÉÔÒMÔ$[ûù« ùZùa Zûuê
a§^ ùjûA[û«ûö @[ðûZ bMaû^ .oÉÔ^ÃMÊË*DÎ=ÃÒFF.oÉÔ^êjñö Kò«ê
Zêùc cû^êQ ‘cêñ KeêQò’, ùi[ô_ûAñ Kcða§^ jêGö
KùfRþùe _ûiþ ùjf, Zûjû @^ý gqòe @û]ûeùe jêG Gaõ Zêùc
Kêj ù~ cêñ _ûiþ ùjfòö Zûjû @ûùeû_òZ bûa @ùUö Zûjû\ßûeû Kcða§^
jêGö
ùa\û« c¤ ÊúKûe Kfû ^òeúgßeaû\
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa _êYò ùKøYiò gqò\ßûeû ~\ò ùjC[ôa, Zûùjùf
ùKjò ùPûeò Kùe ùZùa Zûjû ù\ûh ^êùjñ Gaõ ùKjò \û^ \òG ùZùa Zûjû
c¤, iaê icû^ jó Kêjû~òa ^û!
\û\ûgâú : jñö icû^ jó Kêjû~òa Kò«ê ùicûù^ _êYò icû^ eL«ò
^ûjóö \û^ ù\aûaûfû GcòZò QûZò `êfûA aêùf, ùi[ô_ûAñ Z ùi a§^ùe
@ûiòfû @ûC ùPûeò Keòaûaûfû Kêùj, ‘ùcûùZ ùKjò ]eò _ûeòùa jó ^ûjó,
@ûzû-@ûzû ùfûKuVûeê ùPûeò Keòùâòö’ ùi[ô_ûAñ ùi cêLð a§^ùe
@ûiòfûö ‘cêñ Kfò’ G_eò ~\ò ^ Kêùj, ùZùa KòQò aò Ægð Keòa ^ûjóö
6 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: GK cû^ýZû G_eò @Qò ù~ _âû[còK Éeùe @ûùc G_eò
cû^ê ù~ %J¸H.oÉÔ@U«òö @ûMKê ~ûA ùa\ùe c¤ ^òeúgßeaû\ aýZúZ
KòQò ^ûjóö C_^òh\ùe c¤ ^òeúgßeaû\ jó @4ËÏ%J¸H.oÉÔ^êjñ«ò, Kcðe
`k _âùZýKuê ùbûMòaûKê _ùWÿö Gùa Gjò Kcðe `k R^à-R^à ]eò
Pûfò[ûG?
\û\ûgâú : jñ, ^ò½Zò , Kcð G_eò @ùU ù~ Gjò @ûéê MQ Gaõ MQeê
@û´, @ûéê MQ Gaõ MQeê @û´!
_»Jµ.oÉÔ: *MÔ=DËDoÉê ^òdc ùjfû, Gjû Z ùjûAPûfò[ôaö
\û\ûgâú : ^û, Gjû jó Kcð`kö Gjò @û´ `k eì_ùe @ûiòfû, ùijò
`keê aúR _ùWÿ Gaõ _êYò MQ jêG Gaõ MQeê _êYò `k jêG ^û! Zûjû Pûfê
jó ejòa, Kcðeê KcðaúR _Wÿò Pûfò[ûGö
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa _êYò Gjò gêb-@gêb Kcðe a§^ ùjûA Pûfò[ûG,
ùKùa @UùK ^ûjó?
\û\ûgâú : jñ, gi LûA \ò@«ò Gaõ UûKê@û _êYò (aúReìù_) _ùWÿö
_»Jµ.oÉÔ: Zûjû\ßûeû Z ùiVò _êYò @û´ MQ ùjaö
\û\ûgâú : @UKòa jó ^ûjó ^û!
~\Ë=ÃÒF%J¸HXÃ.oÉÔFÔ^êQ ùZùa Zêùc ^òRKê ^ËÒ5.oÉÔ.ÔMÌ.Ë
cû^êQ? Gjû Z _êYò ^ËÒ5F.oÉÔÒMÔ$~ûG! ùKak c^êhý jó G_eò
@ùU ù~ ~ûjûKê G_eò bû^þ (cû^ýZû) @Qò ù~ qFÃÊ.oÉÔ@ùU’, @ûC ù~CñVò
.oÉÔÒMIÔÒL9Ë@ûgâòZZû ^Á ùjûA~ûGö Zû’Kê bMaû^ Kêj«ò ù~, ‘bûA,
Zê ~\ò Keò ù^CQê ùZùa Zê @fMû @ûC cêñ @fMûö’ _êYò bMaûûe Gaõ
Zêce K’Y ùâû-ù\aû?
^Ë5.Ã.oÉÔFÔÒ^, ùi[ô_ûAñ Kcða§^ jêGö ^òRKê ~\ò ùijò Kcðe
.oÉÔ^ cûù^ ùZùa Kcð aòfd ùjûA~ûGö
Kcðe aòmû^ 7
Gjû @ùU cjûbRê ccð

ùi[ô_ûAñ @Lû bMZ Kjòùf ù~,
qÒ5Ô=Ã 5ÓDÒ=Ô.oÉÔMHË,
ùRû Zê gòa ùZû aÉê Leú!’
@[ðûZþ ~\ò ‘Zê gê¡ûcôû’ ùZùa VòK K[ûö @ûC ~\ò ‘Rúa @Uê’ ùZùa
C_ÒH.oÉÔMHËÏ@ûC ~\ò ‘Zê gòa @Uê’ ùZùa aÉê Leú (Zûjû VòK)
@ùUö C_ùe jeò ^ûcùe ùKjò aò ^ûjû«òö ùZùa _êYò Rúa-gòae ùb\
Pûfò~ûGö ~ûjû\ßûeû _ecûcôû ùjaûe _âÉêZò ùjûA~ûGö G icùÉ bMaûûe
bqò Ke«ò, Zûjû Rúa-gòae ùb\ @ùU @ûC @ûce GVò Gjò mû^ còkòaû
_ùe Rúa-gòae ùb\ Pûfò~ûGö
q.oÉÔ4ÃÒ8Ò=Ô4ÃÒ8.FÉ,
G ùQ cjûbR^ù^û ccð!’
PûRð ùKùa jêG ù~, ‘cêñ P¦êbûA @ùU Gaõ Gjû cêñ Kfòö’ @[ðûZ
ù~Cñ IfUû cû^ýZû @Qò Zûjû\ßûeû Kcða§^ ùjfûö Gùa @ûcôûe mû^
còkòaû _ùe ‘Zêùc’ P¦êbûA ^êjñö P¦êbûA Z aýajûeeê, ^ò½d eê aûÉaùe
P¦êbûA ^êjñ @ûC Gjò ‘cêñ Kfò’ Zûjû aýajûeeê @Ò8Ï*<Ã.oÉÔ_Y ~\ò
Pûfò~ûG ùZùa _êYò Kcð jêG ^ûjó, Kcða§^ jêG ^ûjóö
qFÃÊ.oÉÔ^êùjñ’ ù~ùaVê ùijò bû^þ ùjfû, ùijò gâ¡û aiòfû, ùiùaVûeê
Kcð jêG ^ûjó, Kcða§^ @UKò ~ûGö @[ðûZ PûRð ùjaû a¦ ùjûA~ûGö Gjû
@ùU cjûbRê ccðö cjûbR^ KûjûKê Kêjû~ûG? iað gûÈe iûe(ccð)Kê
cjûbR^ Kêjû~ûGö Gjû Z cjûbRê c¤ iûe @ùUö
~òG Kùe ùi ùbûùM
_»Jµ.oÉÔ: @ûc gûÈ G_eò Kêùj ù~ _âùZýKuê Kcð @^êiûùe `k
còùk!
8 Kcðe aòmû^
\û\ûgâú : ùi ^òùR jó ^òR _Ô$Ê&oH\ûdú @ùUö bMaû^ G[ôùe
jûZ cûeò jó ^ûjû«òö aûKò, Gjò RMZùe Zêùc ÊZª jó @Uö C_eú (aeòÂ
cûfòK, ùaûiþ) KòG? ZêcKê @ŠejýûŠþ(^òR Zùk Kûc Keê[ôaû aýqò)e
@býûi @Qò ùi[ô_ûAñ ZêcKê C_eú còkêQ«ò, ^ùjùf ùKjò Zêce C_eú
^ûjû«ò Gaõ ùKjò @ŠejýûŠþ aò ^ûjû«ò, G_eò Gjò IßfðWþ(RMZ) @ùU!
GjûKê Z ùKak aêSòaûe @ûagýKZû @Qò, @ûC KòQò ^êùjñö
_êeû IßfðWþùe iaê RûMû aêfò @ûiòQò, G_eò ùKøYiò RûMû ^ûjó ù~
ù~CñVò C_eú _Yò@û [ôaö bMaû^ ^ûcùe ùKjò Zêce C_eú ^ûjóö Zêce
&oH\ûdú Zêùc ^òùR jó @Uö _êeû IßfðWþe ùfûùK cû^«ò ù~ RMZ
bMaû^ Zò@ûeò KeòQ«òö Kò«ê ù~Cñcûù^ _ê^Rð^àe iò¡û« aêS«ò ùicûù^
G_eò cû^ò _ûeòùa ^ûjó ù~ bMaû^ Zò@ûeò KeòQ«òö _ê^Rð^à @[ðûZ K’Y
ù~ ‘cêñ KeêQò Gaõ cñê jó ùbûMêQòö @ûC ùcû ^òR Kcðe `k jó ùbûMêQòö
G[ôùe bMaûûe jÉùl_ aòfKêf aò ^ûjóö’ ^òùR ~ûjû KòQò KeêQò,
ùiiaê ^Ë5&oH\ûdòZßùe jó KeêQ,ò .ÔMÔ&oH\ûdòZßùe @ùU Gjû? aêSò
_ûeòf ^û?
_»Jµ.oÉÔ: @ûRò _~ðý« G_eò aêS[ê ôfò ù~ bMaû^X&oH\ûdòZß
@ùUö
\û\ûgâú : ^û, &oH\ûdòZß ^òRe jó @ùU! ùjûfþ GŠþ ùiûfþ
ùeÆ^èòaòfòUú ^òRe jó @ùU, Kò«ê ùijò aýqòKê Mêkò KûjóKò cûeòùf? ùi
ùeÆ^èòafþ [ôfû, Zûjûe Gjû `k còkòfû @ûC ù~ùa ùi cûeòaûaûfûe
ùeÆ^èòaòfòUú @ûiòa, ùiùZùaùk Zû’Kê Zûjûe `k còkòaö Zûjûe
ù~ùZùaùk UûAcþ ùja ùiùZùaùk `k còkòaö
ù~_eò @ûRò MQùe @û´ Khò ùjfû, ùZùa @ûRòKê @ûRò jó @û´ @ûYò
Zûjûe ei aûjûe Keò_ûeòaû ^ûjóö Zûjû Z ù~ùa UûAcþ ùjûA~ûG, aWÿ
ùjûA~ûG, _ûPò~ûG, ùZùa~ûA ei aûjûùeö ùijò_eò Gjò ù~Cñ Mêkò
aûùR ^û, Zûjû _ìaðeê _ûPòKò _âÉêZ jêG, ùZùa~ûA aûùRö Lûfò GcòZò
aûRò~ûG ^ûjóö @ûC cûeòaûaûfû Mêkò cûeòfû, ùZùa Zû’e @ûRò GZòKò ùQûU
Kcðe aòmû^ 9
@û´ ùjûAQò, Zûjû aWÿ ùjaû _ùe _ûPòa, Zû’_ùe Zûjûe ei aûjûeòa(`k
còkòa)ö
Kcða§^, @ûcôûKê ^û ù\jKê?
_»Jµ.oÉÔ : ùZùa _êYò Gùa Kcða§^ KûjûKê jêG, @ûcôûKê ^û
ù\jKê?
\û\ûgâú : ù\j Z ^òùR jó Kcð @ùUö _êYò @fMû a§^ Zû’Kê
ùKCñVê ùja? G Z ~ûjûKê a§^ fûMêQò, ~òG ùRfþùe aiòQò, Zû’Kê
a§^ö ùRfþKê a§^ @Qò ^û ~òG ùRfþùe aiòQò Zû’Kê a§^? @[ðûZ Gjò
ù\j Z ùRfþ @ùU Gaõ Zûjû bòZùe ~òG aiòQò Zû’Kê a§^ @Qòö ~òG
G_eò cû^êQò ù~ ‘cêñ a§û ùjûAQò, cêñ ù\j @ùU, cêñ P¦êbûA @ùU’, Zû’Kê
a§^ @Qòö
_»Jµ.oÉÔ : ùZùa @û_Y G_eò KjòaûKê PûjñêQ«ò ù~ @ûcôû ù\j
cû¤cùe Kcð aûù§ Gaõ ù\j cû¤cùe Kcð ùbûùM?
\û\ûgâú : ^û, G_eò ^êùjñö @ûcôû Z G[ôùe jûZ cûùe jó ^ûjóö
aûÉaùe Z @ûcôû @fMû jó @ùU, ÊZª @ùUö aòùghbûaeê jó Gjò @juûe
C_ô^Ü jêG, ùi(@juûe) Kcð aûù§ Gaõ ùi jó Kcð ùbûùMö ‘Zêùc @U
gê¡ûcôû’ Kò«ê KjêQ ù~ ‘cêñ P¦êbûAö’ ù~CñVò ^òùR ^ûjó, ùiVò G_eò
@ûùeû_Y Keòaû ù~ ‘Gjû cêñ’, ZûjûKê @juûe Kêjû~ûGö _e iÚû^Kê ^òR
iÚû^ cûù^, Zûjû AùMûARcþ(@juûe) @ùUö Gjò @juûe ~\ò Pûfò~ûG
ùZùa ^òR iÚû^Kê @ûiò ùjaö ùiVûùe a§^ jó ^ûjóö
Kcð @^û\òeê @ûcôû iùw
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa @ûcôûe Kcð ejòZ iÚòZò ùjC[ôa ^û? Zûjû ùKùa
jêG?
\û\ûgâú : ~ûjûKê ùMûUòG aò iõù~ûMe akMYû (`ûg, a§^) jêG
^ûjó, Zû’Kê ùKùa Kcð Ægð Kùe jó ^ûjóö ~ûjûKê ùKøYiò aò _âKûee
10 Kcðe aòmû^
akMYû ^ûjó, Zû’Kê G_eò ùKøYiò aò _âKûee Kcðe jòiûa ^ûjó ù~ Zû’Kê
Kcð Ægð Keò _ûeòaö Gùa iò¡MZòùe ù~Cñ iò¡ bMa« @Q«ò, Zûuê
ùKøYiò _âKûee Kcð Ægð Keò _ûeòa ^ûjóö akMYû icû¯ ùjûA~òaû _ùe
Ægð Kùe ^ûjóö
Gjû Z iõiûeùe akMYû C_ô^Ü ùjûA~ûAQò Gaõ ùijò Kcðe
akMYû @^û\ò Kûkeê @4ËÏ *DÎ =ÔMÔ LÔ$nË` òKþ ieKcþùiÖ ^èòd fþ
GbòùWÿ^è(ùa÷mû^òK iõù~ûM~êq _âcûY) @^êiûùe @Ò8ÒLLDÃÏLF£=o¸
MZògúk ùjûA Pûfò[ÔË*DÎ=o¸LDÃ0=ËJÓNÒMDÔ.ÔH<HÃMÌ*LDÃ&_ô^Ü
ùjûAQòö Giaê bâû«ò C_ô^Ü ùjûAQòö Zûjû\ßûeû Giaê aòùghbûa C_ô^Ü
ùjûAQòö bâû«òe @[ð jó aòùghbûaö Zû’e ù~Cñ cìk Êbûa [ôfû, Zûjû
a\kùe aòùghbûa C_ô^Ü ùjûAMfû Gaõ ùijò KûeYeê Giaê _HËDoÉ^
ùjûAQòö @[ðûZ G_eò ùKùa aò ùjûA ^ûjó ù~ _ìùað @ûcôû Kcð ejòZ [ôfûö
@[ðûZ ù~ùa ùi mû^ú_êeêhu _ûLKê @ûùi, ùi_~ðý« @]ôKûõg Kcðe
ùaûS jûfêKû ùjûA iûeò[ûG Gaõ jûfêKû Kcðaûfû ùjûA iûeò[ûGö jûfêKû
Kcðaûfû @ùU ùi[ô_ûAñ Z mû^ú_êeêh còk«òö còk«ò, =ÔMÔFLÔ$nË`òKþ
ieKcþùiÖ^èòdfþ GbòùW^è @ùUö ~\ò ^òR _âdûi \ßûeû KeòaûKê ~ûG ùZùa
G_eò ùja jó ^ûjóö ijR _âdûi, ijReìù_ ~\ò còkò~û«ò, ùZùa Kûc
ùjûA~ûGö
Kcð Gjû iõù~ûM @ùU, Gaõ aòùdûMú Zûjûe Êbûa @ùUö
i´§, @ûcôû Gaõ Kcðe...
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa @ûcôû Gaõ Kcð c¤ùe Kò i´§ @Qò?
\û\ûgâú : &EGXFÒH.oÉÔHÅ_ú KWÿò ~\ò ^ ejòa ùZùa Cbd
@fMû ùjûA~òùaö @ûcôû, @ûcôû RûMûùe Gaõ Kcð, Kcð RûMûùe @fMû
ùjûA~òùaö
_»Jµ.oÉÔ: VòKþùe aêSò ùjfû ^ûjóö
Kcðe aòmû^ 11
\û\ûgâú : ~\Ë.oÉÔ^ jêG ùZùa Kcð jó ^ÔMÌÏ.oÉÔ@Qò, ùZùa
Kcð @Qòö ~\Ë.oÉÔ^ ùja, @ûC Zêùc Gjò Kû~ðý Keê[ôa ùZùa c¤ ZêcKê
Kcða§^ ùja ^ÔMÌÏ*MÔ==ÃFH.oÉÔ_\ @Qò ù~ ‘cêñ Kfòö’ ùi[ô_ûAñ
a§^ ùjfûö
_»Jµ.oÉÔ: Ò=ÒD.FÉMÌ .oÉÔ@ùU?
\û\ûgâú : q.oÉÔrÒL.oÉÔ@Ò8Ïq.FÉr.oÉÔ^êùjñö Zêùc K’Y
KjêQ? ‘cêñ Kfò’ KjêQ ^û ‘Kcð Kfû’?
_»Jµ.oÉÔ: ‘cêñ KeêQò’, G_eò Z bòZùe iaêùaùk [ûG! ‘cêñ Kfò’
G_eò jó Kjêö
\û\ûgâú : jñ, ÒLq.oÉÔr, ‘cêñ KeêQò’ G_eò KjêQ, ùi[ô_ûAñ Zêùc
.oÉÔÒM&4Ï^ÒMÒIq.FÉr.oÉÔ^êùjñö ‘@ÔFÍÔrF.oÉÔ^êùjñö
_»Jµ.oÉÔ: ùMûUòG _ùU Kcð @Qò Gaõ ùMûUòG _ùU @ûcôû @Qòö
ùZùa Cbduê @fMû Kò_eò Keòaê?
\û\ûgâú : @fMû jó @Q«òö Gjò KWÿò ~\ò ùLûfò~òa ùZùa, Kò«ê Gjû
=Ò.DN.oÉÔ_\e KWÿò @Qòö Gjò KWÿò KûeYeê a§û ùjûA[ôaû _eò fûùMö
~\Ë .oÉÔ_\ Mfû, .oÉÔ_\ Keòaûaûfû Mfû, ‘cêñ Kfò’, G_eò Kjòaûaûfû
Mfû ùZùa ùjûAMfû, icû¯ ùjûAMfûö Cbd _êYò @fMû jó @U«òö
Kcða§^ jêG, Zûjû Z @«üKâòdû
_»Jµ.oÉÔ: c^êhýKê Kcð fûMê ùjC[ôa Kò ^ûjó?
\û\ûgâú : ^òe«e Kcð jó aû§ê[ûGö @^ý KòQò Kùe jó ^ûjóö
c^êhýe @juûe G_eò @ùU ù~ LûG ^ûjó, _òG ^ûjó, iõiûe aiûG ^ûjó,
aýû_ûe Kùe ^ûjó, Z[û_ò ùKak @juûe jó Kùe ù~ ‘cêñ KeêQò’,
ùi[ô_ûAñ iaê Kcð aû§ê[ûGö Zûjû c¤ @û½~ðý @ùU ^û? Gjû _îbþ(_âcûYòZ)
ùjûA _ûeòa G_eò @ùU! LûG ^ûjó, _òG ^ûjó, Gjû _îbþ ùjûA _ûeòaö
12 Kcðe aòmû^
Z[û_ò Kcð Kùe, Zûjû c¤ _îbþ ùjûA _ûeòaö @ûC ùKak c^êhý jó Kcð
aûù§ö
_»Jµ.oÉÔ: geúe _ûAñ LûC[ôa-_òC[ôa, Kò«ê Z[û_ò ^òùR Kcð Keê
^[ûA aò _ûùe?
\û\ûgâú : G_eò @ùU, ùKøYiò aýqò ù~ùa Kcð Keê[ôa ùZùa
@ûLôùe ù\Lû~ûG ^ûjóö ZêcKê ù\Lû~ûG? Gjû ù~Cñ @ûLôKê ù\Lû~ûG,
ZûjûKê \ê^ò@ûe ùfûK Kcð Kêj«òö ùi Gjû Kfû, ùi Gjû Kfû, ùi Zû’Kê
cûeòfû, G_eò Kcð aû§òfûö Gùa RMZe ùfûK G_eò jó Kêj«ò ^û?
_»Jµ.oÉÔ: jñ, ù~_eò ù\Lû~ûG ùi_eò Kêj«òö
\û\ûgâú : Kcð @[ðûZ Zû’e Kû~ðýKkû_ K’Y ùjfûö ùi Mûkò ù\fû
ùZùa c¤ Kcð aû§òfû, ùi cûeòfû ùZùa c¤ Kcð aû§òfûö LûAfû ùZùa
c¤ Kcð aû§òfû, ùgûAMfû ùZùa c¤ Kcð aû§òfûö ùi ~ûjû aò Kû~ðýKkû_
Kùe, ZûjûKê ùfûùK Kcð Kêj«òö Kò«ê aûÉaùe ~ûjû ù\Lû~ûG Zûjû
Kcð`k @ùU, Zûjû Kcð ^êùjñö
ù~ùZùaùk Kcða§^ jêG, ùiùZùaùk @«\ðûj ùjûA Pûfò[ûGö
ùQûU gògêKê ~\ò _òZû Jh] _ò@ûAaû ùZùa K’Y Kùe? cêjñ aòMûùWÿ ^û!
@ûC còVû Rò^òh Lê@ûAaû ùZùa? Lêiò jêGö Gjò RMZùe _âùZýK Rúa
eûMþ-ù\ßh(_i¦-^û_i¦) Ke«ò, ùiiaê KùRRþ @ùU Gaõ ùi[ôeê Gjò
Kcð C_ô^Ü ùjûAQòö ~ûjû ^òRKê _i¦ @ùU Zûjû Gaõ ~ûjû _i¦ ^êùjñ
Zûjû, Cbd Kcð @ûùiö ^û_i¦ KûcêWÿòKò ~ûG, @[ðûZ \êüL ù\A ~ûG Gaõ
_i¦aûfû iêL ù\A ~ûGö @[ðûZ KùRRþ _ìaðR^àùe ùjûAQò, Zûjû Gjò
R^àùe `k \òGö
KcðaúRe ^òdc
_»Jµ.oÉÔ: KcðaúRKê G_eò KòQò RûYò ùja Kò ù~ Gjû aúR _Wÿòa
Gaõ Gjû _Wÿòa ^ûjó?
Kcðe aòmû^ 13
\û\ûgâú : jñ, Zêùc ~\ò Kêj ù~ ‘Gjò RkLô@û ùKùZ bf ùjûAQò,
Gjû cêñ LûAfò’, ùZùa aúR _Wÿòfûö ‘cêñ LûAfò’ Kjòaûùe @iêaò]û ^ûjóö
‘KòG LûCQò’ Zûjû ZêcKê RûYòaû CPòZ ù~ ‘cêñ LûC ^ûjó, LûAaûaûfû
LûCQò’, Kò«ê Gjû Z ^ËÒ5.oÉÔÒMÔ$~ûG Gaõ ~\Ë.oÉÔMÃ*Ò=ÒD~ûA
aúR _ùWÿö
Mûkò\òG ùZùa Zû’C_ùe ù\ßh ^ûjó, `êf PXÿûG @[aû Kû§ùe
Kûù§AKò aêùf ùZùa Zû’C_ùe eûMþ(@ûiqò) ^ûjó, ùZùa Zû’Kê Kcða§^
ùja ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ : eûMþ-ù\ßh jêG Gaõ RYû _ùWÿ ^ûjó ùZùa Zûjûe
C_ûd K’Y?
\û\ûgâú : Zûjûe Gjò _êeÄûe còùk, @ûi«û R^àùe Zû’e bUKòaû
Pûfê jó eùjö
i´§, ù\j Gaõ @ûcôûe...
_»Jµ.oÉÔ: ù\j Gaõ @ûcôû c¤e i´§ @]ôK aòÉûeùe aêSû«ê ^û!
\û\ûgâú : Gjò ù\j ù~Cñ @Qò, Zûjû @ûcôôûe @mû^Zûeê C_ô^Ü
ùjûA[ôaû _eòYûc @ùUö ù~Cñ-ù~Cñ ‘KùRRþ(KûeY)’ Keò[ôùf, Zûjûe
Gjû ‘Aù`KÖ(_eòYûc)’ @ùUö ùKjò ZêcKê `êf PXÿûG ùZùa Zêùc Lêiò
ùjûA~û@, @ûC ùKjò Mûkò \òG ùZùa Zêùc PòWÿò~û@ö ùijò PòWÿòaû Gaõ Lêiò
ùjaûùe aûjý \gðê cìfý ^ûjóö @«e-bûa \ßûeû Kcð PûRð jêG, @ûi«û
R^àùe _êYò Zûjûe WòiþPûRð jêG, ùijò icdùe Zûjû ‘Aù`KòÖbþ’ @ùUö
Gjò c^-aP^-Kûdû Zò^òùjñ Aù`KòÖbþ @U«òö Aù`KÖ ùbûMòaû icdùe
@fMû ^ì@û KùRRþ C_ô^Ü jêG, ~ûjû @ûi«û R^àùe _êYò Aù`KÖòbþ jêGö
Gjò_eò KùRRþ GŠþ Aù`KÖ, Aù`KÖ GŠþ KùRRþ, Gjò PKâ ^òe«e Pûfê
ejò[ûGö G[ô_ûAñ `ùe^×HLÔ$nËFÔÒ^ c¤ aêS_ò ûe«ò ù~ bûA Gjò_eò
_ê^Rð^à @Qòö ùZùa ajêZ Lêiò ùjûA~û«ò ù~ Aù`KÖ GŠþ KùRRþ @ùU
Gjû!
14 Kcðe aòmû^
@[ðûZ G iaê Aù`KÖ @ùUö Zêùc IKòfûZò KeêQ, ùi iaê Aù`KÖ
@ùUö Aù`KÖùe @juûe Keòaû CPòZ ^êùjñ ù~ ‘cêñ Kfòö’ Aù`KÖ Z
@ûù_ @ûù_ @ûùiö Gjò _ûYò ZkKê ~ûG, ùi G_eò Kêùj ^ûjó ù~, ‘cêñ
~ûCQò’, ùi icê\â @ûWÿKê, Pûeò gj cûAfþ G_U-ùi_U aêfò aêfò ~ûCQò
^û! @ûC c^êhý Z ~\ò Kûjû ùKiþ(cêKŸcû) RòZûA \òG ùZùa ‘cêñ ùKiþ
RòZûA ù\fò’ Kêùjö Gùa ùi Zûjûe @juûe Kfû, Zûjû\ßûeû Kcða§^
ùjfû, KRþ(cause) ùjfûö Zûjûe `k _êYò Aù`KÖùe @ûiòaö
KûeY-Kû~ðýe ejiý
Aù`KÖ(Kû~ðý) K’Y, Zêùc aêSòMf? ~ûjû @ûù_ @ûù_ ùjûAPûùf,
Zûjû Aù`KÖö @ûùc _eúlû ù\C, Zûjû KRþ(KûeY) Kêjû~ûGö _ùe
@ûcKê _eòYûce Pò«û KeòaûKê jêG ^ûjóö Zûjû Z Aù`KÖ @ùUö Gjò iûeû
RMZ Aù`KÖe Pò«û KeêQòö aûÉaùe Z KRþ _ûAñ Pò«û Keòaû CPòZ!
Gjò aòmû^ ùZûùZ aêSû _Wÿòfû? aòmû^ ùi÷¡û«òK ùjûA[ûGö
@aòùeû]ûbûiú ùjûA[ûGö Zê aòRþùîþ Kfê Gaõ \êA fl KcûBfê, Zûjû
KRþ @ùU ^û Aù`KÖ?
_»Jµ.oÉÔ: KùRRþ @ùUö
\û\ûgâú : Kò_eò KùRRþ @ùU, Zûjû ùcûùZ aêSûö Azû @^êiûùe
Keò_ûeòaê?
_»Jµ.oÉÔ: @ûùc aòRþùîþ Keê Gaõ ~ûjû ùjaûe [ôa Zûjû Z ùja,
Zûjû Aù`KÖ jêGö Kò«ê aòRþùîþ Keòaû _ûAñ KùRRþ Z KeòaûKê _ùWÿ ^û?
ùZùa~ûA aòRþùîþ Keò _ûeòaê ^û?
\û\ûgâú : ^û, KùRRþùe @^ý ùKøYiò eòùfUòbþ Rò^òhe C_ù~ûM
jêG ^ûjóö aòRþùîþ Z, ~\ò geúe bf [ôa, cÉòÃ bf [ôa, iaê [ôa,
ùZùa ùjûA _ûeòa ^û! icÉue @û]ûeùe ~ûjû jêG, Zûjû Aù`KÖ @ùU
@ûC ù~Cñ aýqò ùgûA-ùgûA ‘dû’e Leû_ ùja, GcòZò ùja’, G_eò
Kcðe aòmû^ 15
Kùe, ùiiaê KùRRþ, KûjóKò^û ùi[ôùe @û]ûe @[aû ùKøYiò Rò^òhe
@ûagýKZû ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: Zûùjùf @ûùc ù~Cñ aòRþùîþ Keê, Zûjû Aù`KÖ Kêjû~ûG?
\û\ûgâú : Aù`KÖ jó Kjòaû ^û! aòRþùîþ, Zûjû Aù`KÖ jó @ùUö
_eúlûe _eòYûc @ûùi, K’Y ùi[ô_ûAñ KòQò KeòaûKê _ùWÿ? _eúlûùe
KeòaûKê _ùWÿ, Zûjû KùRRþ Kêjû~ûGö KòQò KeòaûKê _ùWÿ, Kò«ê K’Y
_eòYûcùe KòQò KeòaûKê _ùWÿ?
_»Jµ.oÉÔ: ^ûö
\û\ûgâú : ùijò_eò G[ôùe KòQò KeòaûKê _ùWÿ ^ûjóö ùiiaê
ùjûAPûùfö @ûc geúe C_ù~ûM jêG Gaõ iaê ùjûAPûùfö KRþùe Z
^òRKê KeòaûKê _ùWÿö Gjò ù~&Ê.oÉÔEÔD@Qò, Zûjû KRþ @ùU, aûKò iaê
Aù`KÖ @ùUö ùbûqûbûa, Zûjû KRþ @ùUö
_»Jµ.oÉÔ: ù~Cñ bûa jêG, ùiiaê KùRRþ, VòKþö
\û\ûgâú : jñ, ù~CñVò @^ý Kûjûe ùjfÝ e @ûagýKZû ^ûjóö Zêùc
`ûÁKäûiþ LûAaû Zò@ûeò Ke, ùiiaê Aù`KÖ jó @ùU, Gaõ ùi[ôùe Zêùc
bûa Ke ù~ ‘cêñ ùKùZ bf ùeûùhA Kfò, ùKùZ bf Kfòö’ ùijò bûa
Zêce KRþ @ùUö ~\ò bûa ^ Ke ùZùa iaê Aù`KÖ jó @ùUö gêYò jêG,
ù\Lô jêG, ùiiaê Aù`KÖ @ùUö KùRRþ ù\Lô jêG ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa _Ôb$»ËG\ßûeû ~ûjû KòQò aò jêG, Zûjû Aù`KÖ
@ùU?
\û\ûgâú : jñ, ùi iaê Aù`KÖ @ùUö _êeû fûA`þ jó Aù`KÖ @ùUö
@ûC bòZùe ù~Cñ bûa jêG, ùijò bûa KRþ @ùU, *DÎEÔDH.oÉÔ[ôaû
CPòZþö RMZe ùfûK, ùicûù^ =.oÉÔ@U«òö
Kcða§^ @UKò Mfû @[ðûZ Kûc ùjûAMfûö G_eò ZêcKê aêSû _WÿêQò
Kò? Zêce Kcða§^ @UKê [ôa? ùKùa ù\LôQ Zûjû? gêbùe _Wÿ ùZùa
16 Kcðe aòmû^
gêb a§^ jêG, ^ùjùf @gêb Z [ûGö Kcð QûùWÿ jó ^ûjó! @ûC ‘^òùR KòG,
Giaê KòG KeêQò’ ùiiaê ~\ò RûYò ùâû, ùZùa _êYò Kcða§^ ùja jó
^ûjó ^û!
_â[c Kcð Kò_eò @ûiòfû?
_»Jµ.oÉÔ: Kcðe [ôIeú @^êiûùe Kcða§^ jêG Gaõ ZûjûKê ùbûMòaûKê
_ùWÿö Gùa Gjò_eò @û_Y KRþ Gaõ Aù`KÖ Kjòùf, ùZùa ùi[ôùe
_â[ùc KRþ _êYò Zûjûe Aù`KÖ, ùZùa @ûùc ~\ò ZKð \éÁòeê aòPûe Keê
Gaõ _QKê _QKê ~ûC ùZùa iað _â[c KRþ Kò_eò @ûiò[ôa?
\û\ûgâú : @^û\òùe _â[c ^ [ûG ^û! Gjò ùMûfûKûe cûk Zêùc
ù\LôQ? Gjò iì~ðý^ûeûdY NìeêQ«ò, ùZùa Zûjûe aòMò^òwþ(@ûe¸) ùKCñVê
Keê[ôùa?
_»Jµ.oÉÔ: Zûuê aòMò^òwþ ^[ûGö
\û\ûgâú : @[ðûZ Gjò \ê^ò@ûe aòMò^òwþ ùKøYiò RûMûùe ^ûjóö iaê
ùMûf jó @ùU, eûCŠþ jó @ùUö Kò«ê G[ôeê QêUKûeû(cêqò) @Qòö aòMò^òwþ
^ûjó Gjûe! @ûcôû @Qò, ùi[ô_ûAñ QêUKûeû ùjûA_ûeòaö Kò«ê Zûjûe aòMò^òwþ
^ûjóö eûCŠþ @ùU iaê, _âùZýK Rò^òh eûCŠþö ùKøYiò Rò^òh PûeòùKûYò@û
^êùjñö PûeòùKûYò@û ~\ò ùjûA[û«û ùZùa @ûùc ZûjûKê Kjò[ûù« ù~ Gjò
ùKûYeê @ûe¸ ùjfû Gaõ Gjò ùKûYùe cògòMfûö eûCŠþùe ùKCñ ùKûY?
_êeû RMZ jó eûCŠþ @ùU, ùi[ôùe aê¡ò Kûc Keò_ûeòa, G_eò ^êùjñö
ùi[ô_ûAñ aê¡òKê Kjòaû, aiò ~û ùMûùU _ùU, aê¡ò aêSò _ûeòa G_eò ^êùjñö
mû^ \ßûeû aêSò jêGö
‘@Šû _â[ùc ^û KêKêWÿû _â[ùc?’ @ûùe bûA! eL ZûjûKê ùi_ùUö
ZûjûKê ùMûùU _ùU eLô, @ûMKê aXÿ! ^ùjùf @Šû Gaõ KêKêWÿû ùjaûKê
_Wÿòaö aûe´ûe ùiAVò @UKòa cêLðö ~ûjûe icû]û^ ^ûjó ùi iaê ùMûfö
@ûc ùfûùK Kêj«ò ^û ù~ ùMûf-ùMûf K[û KjêQò G aýqò!
Kcðe aòmû^ 17
_»Jµ.oÉÔ: Z[û_ò Gjò _âgÜ ùjûA PûfêQò ù~ R^à _ìaðeê Kcð ùKCñVê?
ùPøeû@gú fl ùèû @ûe¸ ùjfûö Gjò _û_-_êYý ùKCñVê, ùKùaVê
@ûe¸ ùjfû?
\û\ûgâú : @^û\òeêö
_»Jµ.oÉÔ: Zûjûe @ûe¸ Z KòQò [ôa ^û?
\û\ûgâú : ù~ùaVê aê¡ò @ûe¸ ùjfû ^û ùiùaVê @ûe¸ Gaõ aê¡òe
GŠþ jêG, ùiVò ùgh ùjûA~ûG, aêSû _Wÿòfû ^û? Kò«ê @Qò @^û\òeê!
_»Jµ.oÉÔ: G ù~Cñ aê¡ò @Qò, Zûjû KòG ù\fû?
\û\ûgâú : ù\aûaûfû KòG @Qò? ùKjò aò C_eú (aeòÂ cûfòK,
ùaûiþ) ^ûjó ^û! @^ý ùKjò ^ûjû«ò ^ûö ùKjò ~\ò ù\aûaûfû [ôa, ùZùa
Z C_eú ùjfû! C_eú ùjfû @[ðûZ iað\û ùi @ûc cêŠ C_ùe ejòfûö
_êYò ùcûl ejòa jó ^ûjó \ê^ò@ûùeö ù~CñVò C_eú [ûG, ùiVò ùcûl
ùjC[ôa?
_»Jµ.oÉÔ: Kò«ê iaêVê _â[ùc ùKCñ Kcð ùjfû? ~ûjû KûeYeê Gjò
geúe còkòfû?
\û\ûgâú : Gjò geúe ùKjò ù\A ^ûjû«òö Gjò Q@ =o¸LDÃ*.Ô9Ë
ùjaûeê, ùicûûe G_eò _H H5*n× ÒMDÔHÃ s=ÔrHt*LDÃ @aiÚû
C_ô^Ü ùjûAQòö ùi geúe còkò jó ^ûjóö Gjû Z ZêcKê ù~Cñ G_eò ù\Lû~ûCQò,
Zûjû jó bêfö bâû«ò ù~ûMêñ ù\Lû~ûCQòö Gjò bâû«ò ~\ò Pûfò~ûG, ùZùa KòQò
aò ejòa ^ûjóö Gjû Zêùc ù~Cñ ‘cêñ P¦êbûA @ùU’, G_eò cû^êQ, Zûjû\ßûeû
Gjû C_ô^Ü ùjûAQò iaêö
Kcð, GK ^û @ù^K R^àe?
_»Jµ.oÉÔ: G iaê ù~Cñ Kcð @Qò, Zûjû GK R^àùe ùbûMò jêG ^ûjóö
ùi[ô_ûAñ @ù^K R^à ùâûKê _ùWÿ ^û, ùiiaê ùbûMòaû _ûAñ? ù~_~ðý«
Kcð _ìeû ^ ùjûAQò, ùi_~ðý« ùcûl Kûjó?
18 Kcðe aòmû^
\û\ûgâú : ùcûle K[û Z Kê@ûùWÿ Mfû, ùijò R^àe Kcð ù~ùa _ìeû
jêG, ùiùZùaùk ù\j ZýûM jêGö @ûC ùiùZùaùk bòZùe ^ì@û Kcð
aû§ò ùjûA iûeò[ûGö GYê ùcûle K[û ejòfû jó ùKCñVò? _êeêYû, @^ý
ùKøYiò _ìað Kcð @ûùi ^ûjóö Zêùc Gùa aò Kcð aû§êQö Gùa Zêùc Gjò
K[ÔDÔoÉÔÒM&4^û, Gjò icdùe c¤ _êYýKcð aû§êQö _êYýû^êa§ú _êYýKcð
aû§êQö
Kùe KòG Gaõ ùbûùM KòG?
_»Jµ.oÉÔ: \û\û, _ìað R^àùe ù~Cñ Kcð KeòQê, Zûjû Gjò R^àùe
ùbûMòaûKê _ùWÿ, ùZùa _ìað R^àùe ù~Cñ ù\j ùbûMò[ôfû, ùi ù\j Z
RkòMfû, @ûcôû Z ^òaðòKûe Êeì_ @ùU, ùijò @ûcôû @^ý ù\j ùÂ @ûùi,
Kò«ê Gjò ù\jKê _ìað R^àe ù\j \ßûeû Keû~ûA[ôaû Kcð KûjóKò ùbûMòaûKê
_ùWÿ?
\û\ûgâú : ùijò ù\j\ßûeû Keû~ûA[ôaû Kcð Z ùijò ù\j ùbûMòKò
jó ~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa?
\û\ûgâú : Gjû Z PòZâòZ Keò[ôaû cûîòK Kcðö iìlà Kcðö @[ðûZþ
~ûjûKê @ûùc KRûfþ aWú(causal body) KjêùQ ^û, KùRRþö
_»Jµ.oÉÔ: VòKþ @Qò, Kò«ê ùi ù\j bûa Keò[ôfû ^û?
\û\ûgâú : ù\j bûa Keò^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: Zûùjùf?
\û\ûgâú : ù\j Z ^òùR Zû’e `k ùbûMòfû ^û! \êA PUKYû
cûeòùf, GYê ù\jKê `k còkò jó ~ûGö Kò«ê Zû’e ù~ûR^ûùe (~ûjû) [ôfû,
Zûjû eì_K(_eòYûc)ùe @ûiòfû Gjûö
_»Jµ.oÉÔ: jñ, Kò«ê ù~ûR^û KòG Kfû? ùi ù\j ù~ûR^û Keò[ôfû
^û?
Kcðe aòmû^ 19
\û\ûgâú : ù\jKê Z ùâû-ù\aû jó ^ûjó ^û! aûiþ, @juûe jó Kùe
Giaêö
Gjò R^àe Gjò R^àùe?
_»Jµ.oÉÔ: Gjò iaê Kcðe `k @ûce Gjò R^àùe ùbûMòaûe @Qò ^û
@ûi«û R^àùe aò ùbûMòaûKê _ùWÿ?
\û\ûgâú : _ìað R^àùe ù~Cñ Kcð Keò[ôùf, Zûjû ù~ûR^û eì_ùe
[ôfûö @[ðûZ KûMRùe ùfLû ùjûA[ôaû ù~ûR^ûö Gùa Zûjû eì_K eì_ùe
DoÉFÔ^ @ûùiö `k ù\aû _ûAñ ù~ùZùaùk i¹êL jêG, ùiùZùaùk
Zûjû _âûe² Kêjû~ûGö ùKùZ icdùe _eò_Kß jêG? Zûjû _Pûg, _b£HÓ
@[aû gùj ahðùe _eò_Kß jêG, ùZùa `k ù\aû _ûAñ i¹êL jêGö
@[ðûZ _ìað R^àùe ù~Cñ Kcð aû§ò[ôùf, Zûjû @ù^K ahð _ùe
_eò_Kß jêG, ùiùZùaùk GVò `k \òG Gaõ ùijò `k ù\aû icdùe
RMZe ùfûùK K’Y Kêj«ò, ù~ ùi Kcð aû§òfûö ùi Gjò bûAKê \êA
PUKYû cûeòfû, ZûjûKê RMZe ùfûùK K’Y Kêj«ò? ùi Kcð aû§òfûö
ùKCñ Kcð aû§òfû? ùZùa Kêj«ò, ‘\êA PUKYû cûeòfûö’ Zû’Kê Zûjûe
`k ùbûMòaûKê _Wÿòaö Zûjû GVûùe _ùe còkòa ^ò½òZö KûjóKò^û PUKYû
cûeòfû, Kò«ê @ûRò cûWÿ LûAaû aûfû Xòfû _WÿòMfû, Kò«ê _êYò ù~ùa aò cCKû
còkòa, ùiùZùaùk _âZòùgû] ^ ùÂ ejòa ^ûjó ^û! ùiùZùaùk ùfûK
Kêj«ò ù~ ù\L Kcðe `k ùbûMòfû ^û ùghùe! ùZùa GjûKê Kêjû~ûG,
‘GjòVûùe `k ùbûMòaûö’ Kò«ê @ûùc Zû’Kê Kjê ù~ ùZû K[û iZö Gjûe
`k ùbûMòaûKê ùja, Kò«ê ùi \êAUò PUKYû KûjóKò cûeòfû? Zûjû ùKCñ
@û]ûeùe? ùijò @û]ûe Zû’Kê còùk ^ûjóö AG Z Kjòa ù~ ‘ùi jó
cûeòfûö’ Gjû Z Zû’Kê C\dKcð ^PûGö @[ðûZ _ìùað ù~Cñ Kcð KeòQ,ò
Zûjû ^PûGö
_»Jµ.oÉÔ: ùi ù~Cñ PUKYû cûeòfû Zûjû Kcðe `k @ùU, Kcð
^êùjñ, Gjû VòK @ùU ^û?
20 Kcðe aòmû^
\û\ûgâú : jñ, Zûjû Kcð`k @ùUö GYê C\dKcð Zûjû\ßûeû Gjû
KeûG Gaõ ùi \êA PUKYû cûeò\òGö _êYò ùi cûWÿ LûAaûaûfû K’Y
Kêùj, ù~ ‘bûA, @ûC [ùe-\êA[e cûe ^û!’ ùiùZùaùk ùi Kjòa, ‘cêñ
K’Y ^òaðê¡ò@û cêLð?!’ IfUû Mûkò \òGö _â[ùc ù~Cñ cûeò[ôfû, Zûjûe
KûeY @Qòö Cbdue jòiûa [ûG Gaõ ùijò jòiûaeê aûjûùe KòQò aò jêG
^ûjóö @[ðûZ Gjò RMZ G_eò jòiûaaûfû @ùU, GK-GK @Yû Gaõ _Aiû
ijòZ jòiûa @ùUö GYê Gjò RMZ Weòaû _eò aòfKêf aò ^êùjñ, gû«òùe
ùgûA~òaû _eò @ùUö Z[û_ò G_eò aòfKêf ^òbðd ùjûA~òaû CPòZ ^êùjñ ù~
ùcûùZ KòQò ùja ^ûjóö
Kcð`k - ùfûKbûhûùe, mû^úu bûhûùe
_»Jµ.oÉÔ: GVûKûe iaê GAVò jó ùbûMòaûe @Qò, G_eò Kêj«òö Zûjû
K’Y bêf?
\û\ûgâú : GVûKûe GAVò jó ùbûMòaûe @Qò, Kò«ê Zûjû Gjò RMZe
bûhûùeö @ùføKòK bûhûùe Zûjûe @[ð K’Y jêG?
_ìað R^àùe @juûee, cûê Kcð a§û ùjûA[ûG, ùZYê Gjò R^àùe
Zûue aWÿ aòfWòwþ Zò@ûeò jêG, ùZùa _êYò Zûjû\ßûeû ùi cû^ú jêGö KûjóKò
cû^ú jêG? Kcðe jòiûaùe ùi cû^ú jêGö Gùa cû^ú ùjfû, ZûjûKê
RMZe ùfûùK K’Y Kêj«ò ù~, ‘ùi Kcð aû§êQò, ùi G_eò cû^ KeêQòö’
RMZe ùfûùK GjûKê Kcð Kêj«òö ù~ùaKò bMaûû bûhûùe Z Gjû
Kcðe `k @ûiòQòö `k @[ðûZ cû^ Keòaûe ^[ôa ùZùa c¤ KeòaûKê jó
_ùWÿ, ùjûA jó ~ûGö
@ûC RMZe ùfûùK ù~Cñ Kêj«ò ù~ ‘ùi ùKâû] KeêQò, cû^ KeêQò,
@juûe KeêQò’, Gùa Zûjûe `k GAVòKê GAVò jó ùbûMòaûKê _ùWÿö
cûê `k GAVòKê GAVò K’Y @ûùi Kò @_.ÓoÉËDÖÔÒ_, @_~g aýûù_,
Zûjû GjòVûùe ùbûMòaûKê _ùWÿö Gjò cû^ Ke«ò, ùijò icdùe ~\ò
c^ùe G_eò jêG ù~ Gjû VòKþ ùjC ^ûjó, G_eò ^ùjaû CPòZ, ùcûùZ
Kcðe aòmû^ 21
cû^ aòfd Keòaûe @ûagýKZû @Qò, G_eò bûa ~\ò jêG ùZùa ùi ^ì@û
Kcð aûù§ö ~ûjû\ßûeû _êYò @ûi«û R^àùe cû^ Kc ùjûA~ûGö
Kcðe [ôIeú G_eò @ùUö bêf ùjaû icdùe bòZùe ~\ò bûa
a\kò ~ûG ùZùa ùijò @^êiûùe ^ì@û Kcð a§^ jêGö @ûC ~\ò bêf Kùe
Gaõ C_eê Lêiò jêG ù~, ‘Gjò_eò Keòaû CPòZ’ ùZùa Zûjû\ßûeû _êYò ^ì@û
Kcð cRbêZþ ùjûA~ûG, ^òKûPòZþ (~ûjû ùbûMòaûKê jó _ùWÿ) ùjûA~ûGö
ZûjûKê _êYò ùbûMòaûKê jó _Wÿòa!
_êeû iûA^è jó aêSòaû _eò @ùUö aúZeûMu aòmû^ ajêZ Mj^
@ùUö
...^û Gjò R^àe @ûi«û R^àùe?
_»Jµ.oÉÔ: Gjò R^àùe Keû~ûA[ôaû Kcðe `k K’Y @ûi«û R^àùe
còkò _ûeòa?
\û\ûgâú : jñ, Gjò R^àùe còùk ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: Zûùjùf Gùa @ûùc ~ûjû ùbûMêQê, Zûjû _ìað R^àe `k
@ùU?
\û\ûgâú : jñ, _ìað R^àe `k @ùU Gaõ iûù[-iûù[ @ûi«û R^à
_ûAñ ^ì@û Kcð aû§ò ùjCQòö GYê ZêcKê ^ì@û Kcð bf Keòaû CPòZö Gjû
Z aòMòWÿò iûeòQò Kò«ê @ûMKê @ûiòaûKê [ôaû ^ aòMêWÿê, GZòKò ù\Lê[ôaûe @Qòö
_»Jµ.oÉÔ: Gùa Kkò~êM Pûfê@Qò, Gùa c^êhý bf Kcð Z Keò _ûeê
^ûjó, Kkò~êM _âbûaeêö
\û\ûgâú : bf Kcðe @ûagýKZû ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa Kûjûe @ûagýKZû @Qò?
\û\ûgâú : bòZùe i\þbûa^ûe @ûagýKZû @Qòö bf Kcð Z ~\ò
22 Kcðe aòmû^
_âûe² bf [ôa ùZùa ùjûA_ûeòa, ^ùjùf ùjûA_ûeòa ^ûjóö Kò«ê bf
bûa^û Z ùjûA_ûeòa, _âûe² bf ^[ôùf c¤ö
Leû_ Kcðe `k ùKùa?
_»Jµ.oÉÔ: bf Gaõ Leû_ Kcðe `k Gjò R^àùe @[aû @ûi«û
R^àùe ùbûMòaûKê _ùWÿ, ùZùa ùicòZòùe Rúa ùcûlMZòKê Kò_eò _âû¯
Keòa?
\û\ûgâú : Kcðe `k lZò _MbÔË^ûjóö Kcðe aúR lZò _MbÔËÏ
ùcûlùe ~òaû icdùe KcðaúR _Wÿòaû ~\ò a¦ ùjûAMfû ùZùa Kcð`k
Zû’Kê @aùeû] Ke«ò ^ûjó, KcðaúR @aùeû] Ke«òö aúR K’Y _ûAñ
@aùeû] Ke«ò? ù~ Zê aêYòQê GYê Gjûe Êû\ Zê ùÂKò ~û, Zûjûe `k
PûLôKò ~ûö ZûjûKê ^ PûLô ~ûA _ûeòaê ^ûjóö @[ðûZ aúR jó @aùeû] Ke«ò,
^ùjùf Gjò Kcð`k @aùeû] Ke«ò ^ûjóö `k Z Kêj«ò, ‘Zê ùZû
@^êiûùe LûAKò Pûfò ~ûö’
_»Jµ.oÉÔ: Kò«ê @û_Y Kjò[ôùf ù~ GK _âZògZ aò ~\ò Kcð Keò[ôa
ùZùa Zûjû ùbûMòaûKê jó _ùWÿö
\û\ûgâú : jñ, ùbûMòaûKê jó _ùWÿö ùbûMòaû aò^û Pûeû ^ûjóö Kcðe
`k ùbûMòaû ijòZ c¤ ùcûl ùjûA _ûeòa, G_eò eûÉû [ûGö Kò«ê Kcð
aû§òaû icdùe ùcûl jêG ^ûjóö KûjóKò^û ùi ~\ò Kcð aû§ê[ôa ùZùa
`k LûAaû _ûAñ Gùa @ûjêeò ejòaûKê _Wÿòa ^û!
_»Jµ.oÉÔ : ù~Cñ bf-Leû_ Kcð @ûùc Keê, Zûjû Gjò R^àùe
ùbûMòaûKê jêG ^û _êYò @ûi«û R^àùe?
\û\ûgâú : ù~Cñ Kcð ùfûùK ù\Lô _ûe«ò ù~, ‘AG Leû_ Kcð Kfû,
AG ùPûeò Kfû, AG ùaAcû^ú Kfû, AG ù]ûKû ù\fû, ùi iaê GjòVûùe
ùbûMòaûe @Qò Gaõ ùijò Kcð\ßûeû jó bòZùe eûMþ-ù\ßh(_i¦-^û_i¦)
C_ô^Ü jêG, Zûjûe `k @ûi«û R^àùe ùbûMòaûKê _ùWÿö’
Kcðe aòmû^ 23
_âùZýK R^à _ìað R^àe iûe

_»Jµ.oÉÔ: G ù~Cñ Kcð Gùa @Qò, Zûjû @^« R^àe @ùU?
\û\ûgâú : _âùZýK R^à, @^« R^àe iûe(i«êkòZ jòiûa, bal-
ance sheet) eìù_ ùjûA[ûGö iaê R^àe (Kcð) GKûVò jêG ^ûjóö
KûeY ^òdc G_eò @ùU ù~ _eò_Kß icd ùjùf `k _ûPòaû jó \eKûe,
^ùjùf ùKùZ iûeû Kcð ejò~òaö
_»Jµ.oÉÔ: Giaê _ìað R^à ijòZ ù~ûWÿò ùjûAQò ^û?
\û\ûgâú : jñ, G_eò @ùU ù~ ùKøYiò Rúa ùMûUòG R^àùe \êAUò
Kû~ðý Keò _ûùe ^ûjó, KùRRþ Gaõ Aù`KÖ GKû ijòZ Keò _ûùe ^ûjóö
KûeY KùRRþ Gaõ Aù`KÖe @a]ô GKû ijòZ Kò_eò ùja? Zûjûe @a]ô
_ìeû ùjaû _ùe KùRRþ Aù`KÖòb jê@«òö @a]ô _ìeû ùjaû aò^û jêG ^ûjóö
ù~_eò Gjò @û´ MQ [ûG ^û, ùi[ôùe `êf @ûiòaû _ùe @û´ Khò jêGö
Zûjû _ûPòaû _ûAñ icd fûùM Kò ^ûjó? ~\ò @ûùc _e\ò^ cûîòK eLôaû
ù~ _ûPò~ûC, ùZùa K’Y _ûPò~òa? @[ðûZ Gjò Kcð ù~Cñ aû§«ò, Zûjû
_eò_Kß ùjaû _ûAñ gùj ahð \eKûe, ùZùa~ûA Zûjû `k ù\aû _ûAñ
i¹êL jêGö
_»Jµ.oÉÔ: @[ðûZ Gjò R^àe ù~Cñ Kcð @Qò, Zûjû _ìað R^àe @ùU
^û ZûjûVê aò _ìaðe @^« R^àe @ùU?
\û\ûgâú : ^û, _âKéZòùe G_eò jêG ^ûjóö _âKéZò Z ajêZ ùPûLû(gê¡)
@ùU, ù~_eò ^òdc aýû_ûeúuê aò @ûùi ^ûjó, ùi_HË&oF^òdc! @ûRòeê
\gc R^àùe(\g R^à _ìùað) ù~Cñ Kcð ùjûA[ôa ^û, Zûjûe iûe(jòiûa)
aûjûe Keò, ùijò fûb-lZò @ûMKê UûYò ùÂ~ûG, âc R^àùeö Gùa
ùi[ôùe ùi iaê Kcð @ûùi ^ûjó, ùKak iûe aûjûeò Kcð @ûùiö âceê
@Ácùe, @Áceê i¯cùeö Gjò_eò bòZùe ù~ùZ ahðe @ûdêh [ûG,
ùKak ùiùZ ahðe Kcð [ûGö Kò«ê Zûjû _êYò ùijò eì_ùe bòZùe @ûùi,
24 Kcðe aòmû^
Kò«ê Zûjû ùMûUòG R^àe jó Kêjû~òaö \êA R^àe GKûVò ùjûAQò, G_eò Kjò
ùja ^ûjóö
Kcð _eò_Kß ùjaû _ûAñ icd fûùMö KòQò ùfûKue _ÔbJMDKÉÒH,
jRûe-jRûe ahðùe _eò_Kß jêGö Z[û_ò ajò(account-book)ùe iaê
^ì@û jó @ùUö
_»Jµ.oÉÔ: Kýûeò èIßûWÿð(carry forward) ùjûA~ûG?
\û\ûgâú : jñ, ajò K[û ZêcKê aêSû _Wÿòfû? _êeêYû ajòe ^ì@û ajòùe
@ûiò~ûG Gaõ Gùa ùi bûA ^ì@û ajòùe @ûiò~òaö KòQò aò aûKò ejòaû aò^ûö
@[ðûZ KùRRþ eì_ùe Gjò Kcð a§^ jêG, ùi iaê Aù`KÖòb ùKùa jêG?
_Pûg-hûVòG-_b£HÓ DKÉ DË=Ë~ûG, ùZùa `k ù\aû _ûAñ Aù`KÖòb
jêGö
*LDÃHLbÔN..Ë*?
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa G iaê PfûCQò KòG?
\û\ûgâú : G iaê Z, Gjò Kcðe ^òdc G_eò @ùU ù~ Zêùc ù~Cñ
Kcð KeêQ, Zûjûe _eòYûc @ûù_ @ûù_ _âûKéZòK eìù_ @ûùiö
_»Jµ.oÉÔ: Gjò Kcðe `k @ûcKê ùbûMòaûKê _ùWÿ, Zûjû KòG iÚòe
Kùe? KòG @ûcKê Giaê ùbûMûG?
\û\ûgâú : iÚòe Keòaûe @ûagýKZû jó ^ûjóö Kcð ‘AUþùifÞ(Êdõ)’
Keò Pûùfö @ûù_ @ûù_ Êdõ jó ùjûA~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa _êYò Kcðe ^òdcKê KòG PfûG?
\û\ûgâú : 2H Gaõ O GKûVò ùjûA~ûG ùZùa ahðû ùjûA~ûG,
Gjû Kcðe ^òdcö
_»Jµ.oÉÔ: Kò«ê ùijò ^òdc ùKjò Keò[ôa ^û?
\û\ûgâú : ^òdc ùKjò Kùe ^ûjóö ùZùa Z _êYò ùi cûfòK
Kcðe aòmû^ 25
Kêjû~òaö KûjûKê Keòaûe @ûagýKZû ^ûjóö AUþùifÞ _{fþ ùjûA ~ûAQò
Gaõ Zûjû aòmûê ^òdcû^êiûùe jêGö ZûjûKê cêñ G_eò Kêùj ù~ ‘I^þfú
LÔ$nË `òKþ ieKcþùiÖ ^èòd fþ GbòùW^è(ùKak ùa÷mû^òK iõù~ûM~êq
_âcûY)’\ßûeû RMZ Pûfê@Qòö ZûjûKê MêReûUúùe KjòQò ù~ ‘aýaiÚòZ gqò’
RMZ PfûCQòö
‘aýaiÚòZ gqò’ Gaõ Kcð
_»Jµ.oÉÔ: @û_Y ù~Cñ ‘aýaiÚòZ’ KjêQ«ò, K’Y Zûjû Kcð @^êiûùe
@ùU?
\û\ûgâú : RMZ ùKCñVò Kcð\ßûeû Pûfê ^ûjóö RMZKê ‘aýaiÚòZ gqò’
PfûCQòö ZêcKê KòG ùÂKò @ûiòfû GVûKê? Kcð? ^ûö ZêcKê ‘aýaiÚòZ’
ùÂKò @ûiòQòö Kcð Z bòZùe _Wÿò ejò[ôfûö ùi Kûfò KûjóKò ùÂKò @ûiòfû
^ûjó @ûC @ûRò ùÂKò @ûiòfû? ‘aýaiÚòZ’ Kûk GKZâ Keò\òG, bûa GKZâ
Keò\òGö iaê iõù~ûM GKûVò ùjûAMfû, ùZùa Zê GVûKê @ûiòfêö Kcð Z
‘aýaiÚòZ’e GK @õg @ùUö ~\ò iõù~ûM còkò~ûG ùiùZùaùk Kêùj, ‘cêñ
Kfò’ @ûC ù~ùa iõù~ûM ^ còùk ùiùZùaùk?
`k còùk @ùUûùcUòKþ
_»Jµ.oÉÔ: Kcðe `k ~\ò @^ý ùKjò \òG ùZùa _êYò Zûjû Kcð jó
ùjfû?
\û\ûgâú : Kcðe `k @^ý ùKjò \òG jó ^ûjóö Kcðe `k ù\aûaûfû
ùKjò R^àò jó ^ûjóö GVò ~\ò ùKak IWÿhceû Iøh] _òA \òG ùZùa ceò
jó ~òa, ùi[ôùe `k ù\aûaûfûe cSòùe ùKøYiò @ûagýKZû ^ûjóö
`k ù\aûaûfû ~\ò [û@û«û ^û, ùZùa Z ajêZ aWÿ @`òiþ ùLûfòaûKê
_Wÿ[ò ÔÔÏ*MÔ=LÔ$nË`òKþ _âKâòdûùe PûfêQòö cSòùe Kûjûe @ûagýKZû
^ûjó! ù~ùa Zû’e Kcð _eò_Kß jêG, ùiùZùaùk `k @ûù_ @ûù_ @ûiò
26 Kcðe aòmû^
Cbû jêG, Êdõ @ûù_ @ûù_ö ù~_HË*MË.bÔ@û´ @ûù_ @ûù_ _ûPò ~ûG
^û! _ûùP ^ûjó?
_»Jµ.oÉÔ: jñ, jñö
\û\ûgâú : @û´ K’Y MQùe _ûùP ^ûjó? jñ, MQùe _ûùP ^û,
ùijò_eò Gjò Kcð _eò_Kß jêGö ù~ùZùaùk Zûjûe UûAcþ @ûùi,
ùiùZùaùk _ûPò, _âÉêZ ùjûA `k ù\aû ù~ûMý ùjûA~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: _ìað R^àùe @ûùc ù~Cñ Kcð Keò[ôfê, Gjò R^àùe Zûjûe
`k @ûiòfû, ùZùa Gjò iaê Kcðe jòiûa KòG eùL? Zûjûe ajò(account-
book) KòG eùL?
\û\ûgâú : ù~ùZùaùk [Šû _ùWÿ, ùiùZùaùk _ûA_ bòZùe
ù~Cñ _ûYò [ûG, ZûjûKê ae` KòG Kùe? Zûjû Z aûZûaeY [Šû ùjfû,
ùi[ô_ûAñ! I^×IÓLÔ$nË`òKþ ieKcþùiÖ^èòdfþ GbòùW^è(ùKak ùa÷mû^òK
iõù~ûM~êq _âcûY)! Giaê Kcð-acð Ke«ò, Zûjûe `k @ûùi Zûjû c¤
GbòùW^è @ùUö ùZûùZ ùbûK fûMêQ,ò Zûjû KòG KeûCQò? LDÃLÔ$nË`òKþ
ieKcþùiÖò^èòdfþ GbòùW^è @ùU, Zûjû\ßûeû iaê Pûùf!
Kcð`kùe ‘@Wÿeþ’e @û]ûe
_»Jµ.oÉÔ: ùKCñ @Wÿeþ(Kâc)ùe Kcðe `k @ûùi? ù~Cñ @Wÿeþùe
Zûjû a§û ùjûA[ûG, ùijò @Wÿeþùe Zûjûe `k @ûùi? @[ðûZ _â[ùc Gjò
Kcð aû§òfû, _ùe Gjò Kcð aû§òfû, _ùe Gjò Kcð aû§òfûö Gjû GK ^é
Kcð aû§òfû, ùZùa Zûjûe WòiþPûRð _â[ùc @ûùi? _êYò \êA ^é Kcð
aû§òfû, Zûjûe WòiþPûRð \ßòZúd ^éùe @ûùi, G_eò jêG?
\û\ûgâú : ^û, G_eò ^êùjñö
_»Jµ.oÉÔ: jñ, ùZùa Kò_eò, Zûjû UòKòG aêSû«êö
\û\ûgâú : ^û, G_eò ^êùjñö ùi iaê Zûu(Kcðe) Êbûa @^êiûùe
iaê ùiUþ ùjûA~ûG ù~ Gjû \ò^ùe ùbûMòaûe Kcð, Gjû eûZòùe ùbûMòaûe
Kcðe aòmû^ 27
Kcð, G iaê... Gjò_eò ùiUþ ùjûA~ûGö Gjû \êüLùe ùbûMòaûe Kcð, Gjû
iêLùe ùbûMòaûe Kcð, G_eò ùiUþ ùjûA~ûGö ùijò_eò Zûue(Kcðe) iaê
aýaiÚû ùjûA~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: ùijò aýaiÚû ùKCñ @û]ûeùe jêG?
\û\ûgâú : Êbûa @û]ûeùeö @ûùc iaê cògêùQ, ùZùa iaê GK
Êbûaaûfû ùjûA[ôùa, ùZùa~ûA ùbU jêGö ^ùjùf jêG ^ûjóö
ùKakmû^ùe jó Zûjû ù\Lû~ûG
_»Jµ.oÉÔ: Gjò Kcð ^ì@û @ùU Kò _êeêYû, Zûjû Kò_eò ù\Lû~òa?
\û\ûgâú : Kcð Kfû Kò ^ûjó, Gjû Z ùKjò ù\Lô _ûeòùa ^ûjóö Zûjû
Z bMaûûê, ~ûjûuê ùKakmû^ [ôa, ùi jó RûYò _ûeòùaö Gjò RMZùe
ZêcKê ù~Cñ Kcð ù\Lû ~ûCQò, ùi[ôùe GK ùiûeòh ù~ZòKò aò Kcð ^ì@û
^êùjñö Gjò Kcðe ~\ò mûZû-\âÁû ejòa ùZùa ^ì@û Kcða§^ ùja ^ûjó
@ûC Z^àdûKûe ejòa ùZùa ^ì@û Kcða§^ ùjaö @ûcômû^ú ùjaû _ùe
Kcða§^ jêG ^ûjóö
Gjò RMZùe @ûcôû ù\Lû~ûG ^ûjó, Kcð aò ù\Lû~ûG ^ûjó Kò«ê
Kcð`k ù\Lû~ûGö
ù~ùa Kcð`k @ûùi ùZùa ùfûKuê ùi[ôùe ‘ùUÁþ’ @ûùi,
ùiùZùaùk ùi[ôùe Z^àdûKûe ùjûA~û«ò, ùijò KûeYeê jó ùbûMòaûKê
_ùWÿö
Gjò @ùakùe ùKCñVê?
_»Jµ.oÉÔ: @ù^K [e G_eò jêG ù~ @ûùc @gêb Kcð aû§ê[ôaê Kò«ê
ùijò icdùe aûjûùe Z gêbKcðe C\d [ûGö
\û\ûgâú : jñ, G_eò jêGö Gùa Zêce gêb Kcðe C\d ùjûA[ôa
Kò«ê bòZùe @gêb Kcð aû§ò_ûeö
28 Kcðe aòmû^
Zêùc aûjûeê GVûKê iòUúKê(ijeKê) @ûiò[ôa @ûC ~\ò eûZòùe aòk´
ùjûA~ûG ùZùa bòZùe G_eò jêG ù~ ‘Gùa @ûùc ùKCñVò ùgûAaê?’
ùZùa _êYò Zêùc Kêj ù~ ‘GVò ùcûe RùY còZâ eêj«ò, Pûf ùiVûKê ~òaûö’
ùiùZùaùk ùicûù^ Pûeò RY Gaõ _Ôb^é Zêùc, iûùXÿ GMûeUû
ùaùk ùijò còZâ _ûLKê ~ûA KaûU aûùWÿAfö ùi _Pûeòùf ‘KòG?’
ùZùa Zêùc Kêj, ‘cêñ’ö ùZùa ùi Kêùj, ‘ùLûfêQò’ö ùi _êYò KaûU ùLûfò
K’Y Kêùj @ûcKê? _Ôb5<XÃ Ò\ùL, @ûcKê GKêU@ò û ù\ùL ^ûjó, Pûeò-
_Ôb5<XÃ Ò\ùL, ùiùZùaùk K’Y Kêùj @ûcKê? ‘ùèò ~û@’ G_eò
Kêùj? K’Y Kêùj?
‘@ûi«ê, ai«ê!’ @ûce Z Lû^þ\û^ú ùfûK, ‘@ûi«ê, ai«ê’ Kjò
aiû«òö
_»Jµ.oÉÔ: ùi G_eò aò Kêùj ù~, ‘ùKùa @ûiòf’ Gaõ ‘ùKùa
~òaûe @Qò?’
\û\ûgâú : ^û, Lû^þ\û^ú G_eò _Pûe«ò ^ûjóö ùicûù^ ‘@ûi«ê,
ai«ê’ Keò aiû«ò, Kò«ê Zû’ c^ùe K’Y Pûfê[ûG? ù~ Gjò @ùakùe
ùKCñVê! Zûjû Kcðö ùi_eò Keòaûe @ûagýKZû ^ûjóö ùicûù^ @ûiòQ«ò,
Zûue jòiûa ù~ZòKò [ôa ùi_~ðý« ejòùaö _êYò Pûfò~òùaö ùi G ù~Cñ
@bòmZû ù\LûAfû ù~, ‘Gjò @ùakùe ùKCñVê’ Zûjû Kcð aû§òfûö Gùa
ùijò Kcð aû§òfû ùiùZùaùk ùcûùZ _Pûeòaûe [ôfû ù~ ùcû \ßûeû G_eò
ùjûA ~ûCQò, ùZùa K’Y Keòaò? ùiùZùaùk cêñ Kjòaò ù~, ~\ò Ké¾
bMaûûê cû^ê[ôa, ~ûjûuê aò cû^ê[ôa, ùijò icdùe Zûu ^ûc ùÂ
Kjòa ‘ùj bMaû^! ùcûe bêf ùjûAMfûö @ûC G_eò Keòaò ^ûjóö’
Gjò_eò ~\ò lcû cûMòa ùZùa ù]ûA~òaö a§û ùjûA[ôaû Kcð Zêe«
ù]ûA~òaö ù~_~ðý« PòVò ù_ûÁþùe ^ _KûùjûAQò, ùi_~ðý« Zûjû a\kûA
_ûeòaûö ù_ûÁùe PûfòMfû @[ðûZ Gjò ù\j ZýûM ùjûAMfû, ùZùa _êYò
aû§ò ùjûA~ûGö ù\j ZýûM _ìaðeê ~\ò @ûùc ùi iaê ù]ûAù\aû ùZùa
ù]ûA~òaö Gùa ùi ùMûUòG Kcð aû§òfû ^û?
Kcðe aòmû^ 29
Gùa _êYò _ùe ùZûùZ K’Y Kêùj? ‘P¦êbûA GZòKò GZòKò...’ K’Y
Kêùj ‘GZòKò’? ùi K`ò @[aû Pû’ KòQò Kùj ^ûjó, Kò«ê @ûùc aêSò~ûC ù~
Gjû Pû’ _ûAñ KjêQ«òö Kò«ê ùi ‘GZòKò @Ì-@Ì...’ ùiùZùaùk Zêùc Kêj,
‘Gùa QûWÿ ^û Pûjû-`ûjû, Gùa ~\ò LôPòWÿò-KWÿò(\jòKWÿò) ùja ùZùa
Pkòaö’ ùZùa _êYò bòZùe Zûu Èú PòWÿò~ûGö Zûjû\ßûeû iaê Kcða§^
jêGö Gùa ùijò icdùe ~ûjû _âKéZòe ^òdc @ùU, Zûjû jòiûaùe @ûiòQò,
ùZùa Zûjû _ûAñ bûa aòMûWÿ ^ûjóö ùijò ^òdcùe ejòaû Gaõ _ùQ LôPòWÿò,
KWÿò, ~ûjû @ûc _ûLùe [ôa, Zûjû ù\Aù\aûö @Zò[ú G_eò Kêj«ò ^ûjó ù~
Zêùc còVûA Lê@û@ö LôPòWÿò-KWÿò, ZeKûeú, ~ûjû [ôa Zûjû aûXÿò\ò@ö Gjû Z,
_êYò A{Z Pûfò~òa, ùi[ô_ûAñ ùi LôPòWÿò-KWÿò aûùXÿ ^ûjó, @fMû jûfIßû
AZýû\ò aûùXÿö Kò«ê bòZùe c^ùe _êYò Mûkò \òGö Gjò @ùakùe ùKCñVê!
Zûjû Zû’e (PûRð) Kcðö @[ðûZ G_eò ^ùjaû CPòZö
GYê ùKùa bûa aòMûWÿ ^ûjó
_»Jµ.oÉÔ: _êYýKcð Gaõ _û_Kcðe a§^ Kò_eò jêG?
\û\ûgâú : @^ýKê iêL ù\aûe bûa Kf, Zûjû\ßûeû _êYý a§^ jêG
Gaõ @^ýKê \êüL ù\aûe bûa Kùf _û_ a§^ jêGö ùKak bûaeê jó
Kcða§^ jêG, Kâòdûeê ^êùjñö Kâòdûùe ùi_eò [ûC Kò ^[ûC, Kò«ê bûaùe
ù~_eò [ûG ùi_eò Kcða§^ jêGö GYê bûa aòMûWÿòa ^ûjóö
ùKøYiò aò Kû~ðý ù~ùa Êû[ð bûaùe Keû~ûG ùZùa _û_Kcðe
a§^ jêG Gaõ ù~ùa ^òüÊû[ð bûaùe Keû~ûG ùZùa _êYýKcðe a§^
jêGö Kò«ê Cbd Kcð jó @ùU ^û! _êYýKcðe ù~Cñ `k, Zûjû iê^ûe R¬òe
@ùU Gaõ _û_Kcðe `k, fêjûe R¬òeö Kò«ê Cbd R¬òe jó @ùU ^û?
iÚìkKcð : iìlàKcð
RùY ùiVþ _Pûg jRûe Uuû \û^ùe ù\ùfö ùZùa Zûu còZâ
Zûuê _Pûeòfû, ‘GùZ iûeû Uuû ù\Aù\f?’ ùiùZùaùk ùiVþ Kjòùf,
30 Kcðe aòmû^
‘cêñ Z GK _Aiû aò ù\aò, ùi_eò ^êùjñö Gjû Z Gjò ùcdeþ Pû_
_KûAaûeê ù\aûKê _Wÿòfûö’ Gùa Gjûe `k ‘ùiVò’ K’Y còkòa? _Pûg
jRûe \û^ùe ù\fû, Zûjû iÚìkKcð, Zûjûe `k ùiVþKê GAVò jó còkò~ûGö
ùfûùK ‘aûü-DÔÕr.HËÏ.ÓoËÉ0Ô^ Ke«ò @ûC ùiVþ bòZùe iìlàKcðùe
K’Y PûRð Kfû? ‘GK _Aiû aò ù\aò, ùi_eò ^êùjñö’ Zûjûe `k @ûi«û
R^àùe còkòaö ùiùZùaùk @ûi«û R^àùe ùiVþ GK _Aiû aò \û^ùe
ù\A _ûeòa ^ûjóö Gùa GùZ iìlà K[û KûjûKê aêSû _Wÿòa?
ùijòVûùe @^ý ùKjò Meòa [ôa, Zû’ _ûLKê c¤ ùijò ùfûKcûù^
\û^ ùâû_ûAñ ~ûA[ôùa, ùiùZùaùk ùijò Meòa aýqò K’Y Kêùj ù~,
‘ùcû _ûLùe Z Gùa ùKak _Ôb8XÔ@Qò, Zûjû _êeû ùÂ~û@, Kò«ê ~\ò
ùcû _ûLùe Gùa _ÔbIO[û@û«û ùZùa ùi iaê ù\A ù\A[û«òö’ G_eò
jé\de ij Kùjö Gùa ùi ùKak _Ôb8XÔÒ\fû, Zûjû WòiþPûRðùe
Kcð`k @ûiò[ôfû, Kò«ê bòZùe iìlàùe K’Y PûRð Kfû? _Ôb IO 8XÔ
ù\aûe, ùZùa @ûi«û R^àùe ù~ùa Zûjû WòiþPûRð ùja ùiùZùaùk
_ÔbIOÒ\A _ûeòaö
RùY aýqò iûeû\ò^ \û^ ù\C[ôa, ]cðe bqò Keê[ôa, c¦òeùe
_Aiû ù\C[ôa, G_eò iaê ]cð Kû~ðý Keê[ôa, Zû’Kê RMZe ùfûùK K’Y
Kêj«ò ù~ ‘ùi ]cð^òÂ @ùUö’ Gùa ùijò aýqò bòZùe K’Y aòPûe [ûG
ù~ ‘Kò_eò Vêk Keòaò Gaõ Kò_eò ùbûMòùâò!’ bòZùe Z Zû’Kê @YjKÑ
(jKÑ aò^û, @ùa÷])e flàú QùWÿA ùâûe ajêZ Azû ùjC[ûGö @YjKÑ
e aòhd ùbûMòùâû _ûAñ _âÉêZ jó [ûG!
GYê bMaû^ Zû’e ùMûUòG aò _Aiû Rcû Ke«ò ^ûjóö Zûjûe KûeY
K’Y? KûjóKò^û \û^-]cð-Kâòdû ùiiaê iÚìkKcð @ùUö ùijò iÚìkKcðe `k
GjòVûùe jó còkò~ûGö ùfûùK ùijò iÚìkKcðKê jó @ûi«û R^àe Kcð cû^«òö
Kò«ê Zûjûe `k Z GjòVûùe còkò~ûG @ûC iìlàKcð, ~ûjû bòZùe aû§ò
ùjCQò, ~ûjûe ùfûKuê Lae c¤ ^ûjóö Zûjûe `k @ûi«û R^àùe còùkö
@ûRò ùKøYiò aýqò ùPûeò Kfû, ùijò ùPûeò iÚìkKcð @ùUö Zûjûe
Kcðe aòmû^ 31
`k Gjò R^àùe còkò~ûGö ù~_eòKò Zû’Kê @_~g còùk, ù_ûfòiaûfû
cûùe, ùiiaê `k Zû’Kê GjòVûùe còkò~ûGö
@[ðûZ @ûRò ù~Cñ iÚìkKcð ù\Lû~ûCQò, iÚìk @ûPûe (@ûPeY)
ù\Lû~ûCQò, Zûjû ‘ùiVò’ Kûcùe @ûùi ^ûjóö ‘ùiVò’ Z iìlàbûa K’Y
@Qò, iìlàKcð K’Y @Qò, ùKak ùiZòKò jó ‘ùiVò’ Kûcùe @ûùiö Gùa _êeû
RMZ iÚìkKcð C_ùe jó GWÿRÁ ùjûA~ûAQòö
G iaê iû]ê-i^ýûiú ZýûM Ke«ò, Z_ Ke«ò, R_ Ke«ò, Kò«ê Zûjû
Z iaê iÚìkKcð @ùUö ùi[ôùe iìlàKcð ùKCñVò @Qò? Gjû ù~Cñ ù\Lû~ûCQò
ùi[ôùe @ûi«û R^àe iìlàKcð ^ûjóö Gjû ~ûjû Keû~ûG, ùijò iÚìkKcðe ~g
Zû’Kê GjòVûùe còkò~ûGö
Kâòdû ^êùjñ Kò«ê ¤ûêê PûRðòwþ
@ûPû~ðý cjûeûR _âZòKâcY Ke«ò, iûcûdòK Ke«ò, aqéZû \ò@«ò,
_âaP^ Ke«ò, Kò«ê Zûjû Z Zûue @ûPeY @ùU, Zûjû iÚìkKcð @ùUö Kò«ê
bòZùe K’Y @Qò, Zûjû ù\Lôaûe @Qòö bòZùe ~ûjû PûRð ùjCQò, Zûjû
‘ùiVò’ Kûcùe @ûiòaö Gùa ù~Cñ @ûPeYe _ûk^ KeêQ«ò, Zûjû WòiþPûRð
@ùUö _êeû aûjýûPûe jó WòiPûRð eì_ò @ùUö ùiVò Gcûù^ Kêj«ò ù~, ‘cêñ
iûcûdòK Kfò, ¤û^ Kfò, \û^ ù\fòö’ ùZùa Zûjûe ~g ùZûùZ GjòVûùe
còkò~òaö Zûjû ij @ûi«û R^àe K’Y ùâû-ù\aû? bMaû^ G_eò ùKøYiò
ùLkNe ^êùjñ ù~ ùZûe G_eò ù_ûfþ (ùNûUûfû,MWÿaWÿ) PûfòaûKê ù\ùaö
aûjûùe iûcûdòK Keê[ûG Gaõ bòZùe ùKRûYò K’Y Keê[ûGö
RùY ùiVþ iûcûdòK Keòaû _ûAñ aiò[ôùf, ùiùZùaùk aûjûùe
ùKjò RùY KaûU aûùWÿAfûö ùiVûYú ~ûA KaûU ùLûfòùfö RùY bûA
@ûiò[ôùf, ùi _Pûeòùf, ‘ùiVþ Kê@ûùWÿ ~ûAQ«ò?rÒ=ÒDÒL9Ô<Ó&oH
ù\ùf, ‘@kò@û M\ÔÏrÒL9×EË=ÒHDLË*MÔJÃ<ËIÔ*DÎEË=ÒH5Ôb.IÔ
ùZùa _âKéZùe ùi @kò@û M\û jó ~ûA[ôfû! bòZùe Z Leû_ aòPûe jó
Pûfò[ôfû, Zûjû iìlàKcð Gaõ aûjûùe iûcûdòK Keê[ôùf, Zûjû iÚìkKcðö
32 Kcðe aòmû^
bMaû^ G_eò ù_ûfþ PûfòaûKê \ò@«ò ^ûjóö bòZùe iûcûdòK ejê[ôa Gaõ
aûjûùe ~\ò iûcûdòK ejê aò ^[ôa ùZùa Zû’e ‘ùiVò’ Pkòaö G aûjûee
_â\gð^ ‘ùiVò’ Pkòa, G_eò ^êùjñö
bòZùe a\kû@ bûa Gjò_eò
iÚìkKcð @[ðûZ ùZûùZ jVûZ eûM @ûiòfû, ùiùZùaùk eûMòaûe
^[ôa Z[û_ò eûM @ûiò~ûGö G_eò jêG Kò ^ûjó?
_»Jµ.oÉÔ: jêGö
\û\ûgâú : ùijò eûM @ûiòfû, Zûjûe `k GjòVûùe Zêe« còkò~ûGö
ùfûùK Kêj«ò ù~ ‘QûWÿ ^û Zû’ K[û, ùi Z ùicòZò ajêZ ùKâû]úö’ @ûùe
ùKjò Z Zû’Kê cêjñùe Pû_êWÿû aò cûeò\òGö @[ðûZ @_~g @[aû @^ý ùKøYiò
_âKûùe Zû’Kê GjòVûùe `k còkò~ûGö @[ðûZ eûM ùjaû Zûjû iÚìkKcð
@ùU, Kò«ê ù~ùZùaùk eûM @ûiòfû ùiùZùaùk bòZùe @ûRò ùZûe bûa
K’Y @Qò ù~ ‘eûMòaû jó CPòZö’ Zûjû @ûi«û R^àe _êYò eûMòaûe jòiûa
@ùU, @ûC ~\ò ùZûe @ûRòe bûa @Qò ù~ ‘eûMòaû CPòZ ^êùjñö’ ùZû
c^ùe iÚòe Keò[ôaê ù~ ‘eûMòaûe jó ^ûjó’, Z[û_ò eûM ùjûA~ûG, ùZùa
ùZûùZ @ûi«û R^à _ûAñ a§^ ejòfû ^ûjóö
Gjò iÚìkKcðùe ùZûùZ eûM @ûiòfû, ùZùa ùi[ô_ûAñ ùZûùZ Gjò
R^àùe cûWÿ LûAaûKê _:ØD
Ë Ï=ÔMÔLÒo¸ FÒ=ÔÒ=D^ ùja ^ûjóö
KûeY iìlàKcðùe ùZûe ‘^ò½d(iõKÌ)’ @Qò ù~ eûMòaû aòfKêf aò VòK
^êùjñ Gaõ ùKjò aýqò Kûjûeò C_ùe eûMê ^ûjó, Z[û_ò c^ùe Kùj ù~
‘Gcûù^ G_eò @U«ò ù~ Gcûû C_ùe eûMòùf jó ~ûA Gcûù^ iò]û
ùjùaö’ ùZùa Zûjû\ßûeû @ûi«û R^àùe ùi eûMú Êbûaaûfû ùjûA~ûGö
@[ðûZ aûjûùe ù~Cñ eûM jêG, Zûjû iÚìkKcð @ùU, @ûC ùijò icdùe
bòZùe ù~Cñ bûa jêG, Zûjû iìlàKcð @ùUö ~\ò Gjû aêSòaû ùZùa
iÚìkKcðeê @ûù\ø a§^ ^ûjó! ùi[ô_ûAñ Gjò iûA^è cêñ ^ì@û eì_ùe eLôQòö
G_~ðý« \ê^ò@ûùe G_eò cû^ýZû \éXÿ Keò \ò@û~ûAQò ù~ iÚìkKcðeê a§^
Kcðe aòmû^ 33
jêG Gaõ ùi[ô_ûAñ ùfûùK WeêQ«òö
Gjò mû^ \ßûeû Ne-iõiûe ijòZ ùcûl
Gùa Nùe Èú @Qò, aòaûj ùjûAQò Gaõ ùcûlùe ~òaûe @Qò,
ùZùa c^ùe G_eò ùjC[ûG ù~ cêñ Z aûjû ùjûAQò, Gùa ùcûlùe
Kò_eò ~ûA _ûeòaò? @ûùe, Èú aû]K ^êùjñ(aû]û \òG ^ûjó), ùZû iìlàKcð
aû]K @ùUö G ùZûe iÚìkKcð KòQò aû]K ^êùjñö Zûjû cêñ I_^þ KeòQò @ûC
Gjò iûA^è ~\ò I_^þ ^ Keòaò ùZùa bòZùe aýûKêkZû, aýûKêkZû Gaõ
aýûKêkZû eùjö bòZùe #5Ô #5Ô#5Ô (@iÚòeZû, @gû«ò, @]úeZû)
eùjö ùi iû]êcûù^ Kêj«ò ù~ @ûùc ùcûlùe ~òaêö @ûùe, Zêùc Kò_eò
ùcûlùe ~òa? K’Y QûWÿòaûe @Qò, Zûjû Z Zêùc RûYò ^ûjñö Zêùc Z iÚìkKê
QûWÿòQ, ~ûjû @ûLôùe ù\Lû~ûG, ~ûjû Kû^ùe gêYòjêG, Zûjû QûWÿòQö Zûjûe
`k Z Gjò R^àùe jó còkò~òaö Gjò iûA^è jó ^ì@û _âKûee @ùUö Gjû Z
@Kâc aòmû^ @ùUö ~ûjû\ßûeû Gjò ùfûKcûûê iaê_âKûùe ùìòfòUú (iêMc)
ùjûA~ûAQòö K’Y ÈúKê QûWÿò ùèûeþ ùjûA _ûeòaû? @ûC ÈúKê QûWÿò
ùèûeþ ùjûA~òaû Gaõ @ûce ùcûl ùja, G_eò ùjûA _ûeòa Kò? KûjûKê
\êüL ù\A @ûce ùcûl ùja, G_eò K’Y i¸a?
GYê Èú-_òfûu _»=Ë LDÃ .oÉDÖ _ûk^ Keòa Gaõ Èú ~ûjû aò
‘LûAaû’Kê \òG, Zûjû gû«òùe Lû@, ùi iaê iÚìk @ùUö Gjû aêSò ~û@ö iÚìk
_Qùe Zêc @bò_âûd G_eò ^ ejòaû CPòZ ù~ ~ûjû\ßûeû iìlàùe PûRð
ùjaö G[ô_ûAñ cêñ _ÔÒbÔ8ËDÔ.Ö=ÃF.Ã@ûmû eì_ùe ù\AQòö bòZùe G_eò
@bò_âûd ^ ejòaû CPòZ ù~ ‘Gjû KùeKÖ @ùU, cêñ ~ûjû KeêQò, ~ûjû
ùbûMêQò, Zûjû KùeKÖ @ùUö’ G_eò @bò_âûd ^ ùjaû CPòZö aûiþ ~\ò
ùKak GZòKò @bò_âûd Zêce a\kòfû ùZùa iaêKòQò a\kò~òaö
Gjò_eò ùcûWÿ _òfûuê
_òfûuVûùe ~\ò Leû_ MêY [ôa ùZùa cû-aû_û ùicûûê Mûkò
34 Kcðe aòmû^
Ke«ò Gaõ Kjò aêf«ò ù~, ‘ùcû _ê@ Z G_eò @ùU, @ù~ûMý @ùU, ùPûe
@ùUö’ @ûùe, ùi G_eò KeêQò, ùijò KeòaûKê(Kû~ðýKê) eL ùMûUòG
_ùUö Kò«ê Gùa Zû’e bûa a\kû@! Zû’ bòZee @bò_âûd a\kû@! Zû’e
bûa Kò_eò a\kûAaû, Zûjû cû-aû_ûuê @ûùi ^ûjóö KûeY iûUðò`ûGWÿþ cû-
aû_û ^êjñ«ò, @ûC cû-aû_û ùjûA ~ûAQ«ò! _òfûKê ~\ò ùPûeòe Leû_ @býûi
_Wÿò ~ûA[ôa ùZùa cû-aû_û Zû’Kê Mûkò ù\aûùe fûMò[û«ò, cûeòaûùe
fûMò[û«òö Gjò_eò cû-aû_û iað\û GùKèiþ (@ûagýKZû Vûeê @]ôK) Kêj«ò,
GùKèiþ Kjòaû ùjfÝ Kùe ^ûjóö GYê _ê@ K’Y Kùe? c^ùe iÚòe Kùe
ù~, ‘(~ûjû) _ùQ Kjê[û«ê, cêñ Z Gjò_eò Keòaòö’ @[ðûZ Gjò _ê@Kê cû-
aû_û @]ôK ùPûe Keû«òö \ßû_e, ùZâZdû Gaõ iZý~êMùe ù~Cñ jZò@ûe
[ôfû, @ûRò Kkò~êMùe ùfûùK Zûjûe C_ù~ûM Keòaûùe fûMòQ«òö _ê@Kê
a\kûAaûe eûÉû @fMû @ùUö Zû’e bûa a\kûAaûe @Qòö Zû’ cêŠùe
jûZ aêfûA ù_âce ij Kjòa ù~, ‘@û _ê@, _ùQ ùZû cû PòfäûC, ùi
PòfäûC[ûC, Kò«ê Zê (ù~Cñ) G_eò Kûjûe ùPûeò Kfê, ùijò_eò ùKjò ~\ò ùZû
_ùKUeê ùPûeò Keòa ùZùa ùZûùZ iêL fûMòa? ùiùZùaùk ùZûùZ
bòZùe ùKùZ \êüL ùja? ùijò_eò K’Y iûc^ûaûfûKê aò \êüL ùja
^ûjó?’ Gjò_eò _êeû [ôIeú _ê@Kê aêSûAaûKê _Wÿòaö [ùe Zû’bòZùe
aiò~òaû \eKûe ù~ Gjû VòKþ ^êùjñö Zêùc Zû’Kê cûeò PûfòQ, Zûjû\ßûeû Z
_òfûcûù^ Rò\þùLûe ùjûA~û«òö ùKak eûÉû jó a\kûAaûe @Qòö _êeû
\ê^ò@û iÚìkKcðKê jó aêSòQò, iìlàKcðKê aêSò jó ^ûjóö iìlàKê ~\ò aêSò[û«û ùZùa
Gjò \gû ùjûA^[û«ûö
PûRð Gaõ WòiP
þ ûRð Kcð
_»Jµ.oÉÔ: L³ÅN.FÉ *DÎLÅO¹.FÉH.oÉÔ@fMû-@fMû @U«ò?
\û\ûgâú : &EGXH.oÉÔ@fMû @U«òö G ù~Cñ iÚìkKcð @Qò, Zûjû
WòiþPûRð Kcð @ùUö G aýûùUeú [ûG ^û, Zûjû PûRð Keòaû _ùe WòiþPûRð
ùjûAPûùf ^û? @ûcKê WòiþPûRð Keòaûe ^[ôa, Z[û_ò Zûjû ùjûA Pûfò[ûG
^û?
Kcðe aòmû^ 35
_»Jµ.oÉÔ: jñö
\û\ûgâú : ùijò_eò Gjò iÚìkKcð, Zûjû WòiþPûRð Kcð @ùUö @ûC
bòZùe @fMû ^ì@û PûRð ùjC@Qò, Zûjû iìlàKcðö Gjò R^àùe ~ûjû PûRð
ùjCQò, Zûjû @ûi«û R^àùe WòiþPûRð ùjûA Pûfòaö @ûC Gjò R^àùe _ìað
R^àe aýûùUeú WòiþPûRð ùjûA Pûfò[ûG, GK cê aýûùUeú, GK aûYúe
aýûùUeú Gaõ GK ù\je aýûùUeú - Gjò Zòù^Ô8Ë DÖÔÒ8HÓ DoÉFÔ^
WòiþPûRð ùjûA Pûfò[ûG, @ûC bòZùe ^ì@û Zòù^ûUò aýûùUeú PûRð ùjC@Qòö
Gjû ù~Cñ KjêQò, ùZûùZ G_eò fûMê[ôa ù~ ‘cêñ’ jó KjêQòö Kò«ê ^û, Gjû
Z (ùU_þ) ùeKWÿð Kjê@Qòö Gjû Z aûYúe aýûùUeú WòiþPûRð ùjC@Qòö cêñ
Kêùj jó ^ûjó @ûC G iûeû RMZe ùfûùK K’Y Kêj«ò ù~ ‘cêñ Kò K[û Kjòfò,
cêñ Kòbkò Kjòfò!’ ùi iaê KÌòZ bûa @ùU, AùMûARcþ @ùUö ùKak ùijò
AùMûARcþ (@juûe) ~\ò Pûfò~ûG ùZùa @fMû KòQò ejòfû? Gjò
AùMûARcþ, Gjû jó @m^Zû @ùU Gaõ Gjû jó bMaûû cûdû @ùUö
KûjóK^ò û KeêQò @^ý ùKjò Gaõ ^òRKê G_HË*:Ø5ÒFn×ÒMÔ$~ûCQò ù~
‘cêñ jó KeêQòö’
*MË LÅO¹.FÉ aÔMÔ EË=ÒH 3Ô5É MÃ* =ÔMÔ BÃ<Ë .Ã8H.Ã aÔ*
ùMûUòG aýÁò(personal.ÃÖ8H*DÎ#AÖ8ËLFËuniversal.ÃÖ8H
#Ò8ÏLÅO¹.FÉB»>ÒFDÖË.ÃaÔ**DÎÒL9ÔHÃBÃ<ËLFË.Ã8H.ÃaÔ*Ï
_êYò icÁò Kû~ðý KeòPûùfö ‘cêñ P¦êbûA @ùU’, G_eò eòdfò ÆòKòwþ Kjòaû
\ßûeû jó Kcða§^ jêGö ‘cêñ KòG’, ùKak GZòKò ~\ò aêSòMfû ùZùa
ùiùaVûeê iaê Kcðeê cêq ùjûA~ûGö @[ðûZ Gjû iek Gaõ iò]û aòmû^
eLôQò, ^ùjùf ùKûUò C_ûdùe c¤ GaþùiûfêýUþ ùjaû i¸a ^êùjñ @ûC
Gjû Z aòfKêf GaþùiûfêýUþ [ôIecþ @ùUö
Kcð - Kcð`k - Kcð`k _eòYûc
_»Jµ.oÉÔ: _ìað R^àùe ù~Cñ PûRð ùjûA iûeò[ôaû Kcð @Qò, Zûjû Gjò
R^àùe WòiþPûRð eì_ùe @ûùiö ùZùa Gjò R^àe ù~Cñ Kcð, Zûjû Gjò
36 Kcðe aòmû^
R^àùe WòiþPûRð eì_ùe @ûùi Kò ^ûjó?
\û\ûgâú : ^ûö
_»Jµ.oÉÔ: Zûùjùf ùKùa @ûiòa?
\û\ûgâú : _ìað R^àe KùRRþ, Zûjû Gjò R^àe Aù`KÖ @ùUö Gjò
R^àe KùRRþ @ûi«û R^àe Aù`KÖ @ùUö
_»Jµ.oÉÔ: Kò«ê KòQò Kcð G_eò [ûG ^û ~ûjû GjòVûùe jó ùbûMòaûKê
_ùWÿ! @û_Y G_eò [ùe Kjò[ôùfö
\û\ûgâú : Zûjû Z Gjò RMZe ùfûKuê G_eò fûMêQöò RMZe
ùfûKuê K’Y fûMêQò? jñ... ù\L, ùjûùUfùe ajêZ LûC[ôfû Gaõ ùi[ô_ûAñ
^ûkSûWÿû ùjûAMfûö ‘ùjûùUfùe LûC[ôfû, Zûjû Kcð aû§òfû, Zûjû\ßûeû
Gjò ^ûkSûWÿû ùjûAMfû’ Kjòùaö ù~ùaKò mû^ú K’Y Kêj«ò, ùi ùjûùUfùe
KûjóKò LûC[ôfû? G_eò ùjûùUfùe LûAaû Zû’Kê KòG iòLûAfû? Kò_eò
ùjfû? iõù~ûM @ûiòMfûö _ìùað ù~Cñ ù~ûR^û Keû~ûA[ôfû, ùijò ù~ûR^û
_eòYûcùe @ûiòfû, ùi[ô_ûAñ ùi ùjûùUfKê Mfûö Zû’Kê ~òaûe iõù~ûM
iaê còkò~ûGö ùi[ô_ûAñ Gùa QûWÿòaûKê Pûjêñ[ôùf aò QûWÿò jêG ^ûjóö Zû’
c^ùe G_eò jêG ù~ @ûùe G_eò KûjóKò ùjCQò?
ùiùZùaùk Gjò bâû«òaûfûuê G_eò fûùM ù~ Gjò Kûc Kfû ùi[ô_ûAñ
G_eò ùjfûö bâû«òaûfû G_eò aêS«ò ù~ GVûùe Kcð aû§«ò Gaõ GjòVûùe
jó ùbûM«òö G_eò aêS«òö Kò«ê Gjû i§û^ Ke«ò ^ûjó ù~ ^òRKê ~òaûe ^ûjó,
Z[û_ò Kò_eò ~ûCQò? Zû’Kê ~òaûe ^ûjó Z[û_ò Kò_eò, ùKCñ ^òdc @û]ûeùe
ùi ~ûCQò, Zûjû jòiûa @ùUö
ùiùZùaùk cêñ @ûjêeò @]ôK gòLûG ù~ Gjò _òfûcûûê @~[ûùe
cûeòa ^ûjó, Kò«ê _êYò G_eò bûa ^ Ke«ê, ùi_eò Keö _êYò ù~ûR^û ^
Ke«ê, ùi_eò Keö ùPûeò Leû_ @ùU, ùjûùUfùe LûAaû Leû_ @ùU...
Zû’e G_eò mû^ C_ô^Ü ùjC, G_eò Ke, ~û\ßûeû _êYò @ûi«û R^àùe G_eò
Kcðe aòmû^ 37
ùja ^ûjóö G Z cûeò Pûfê[û«ò Gaõ _ê@Kê Kjòùa, ‘ù\L! Zê ~òaê ^ûjó’,
ùZùa Zû’ c^ IfUû Pûùf, ‘_ùQ Gcûù^ Kjê[û«ê, cêñ Z ~òaò, aûiþö’
IfUû Rò\þ ]ùe Gaõ Zûjû\ßûeû jó Gjò IfUû Kcða§^ ùjCQò ^û! cû-
aû_û IfUû Keû«òö
_»Jµ.oÉÔ: _ìùað ù~Cñ bûa Keò[ôfû, ùijò KûeYeê ùjûùUfKê Mfû,
Gùa ùjùUfKê Mfû, _êYò ùiVûùe LûAfû Gaõ _êYò ^ûkSûWÿû ùjûAMfû,
Giaê WòiþPûRð @ùU?
\û\ûgâú : ùi ùjûùUfKê Mfû, Zûjû WòiþPûRð @ùU Gaõ ^ûkSûWÿû
ùjûAMfû, Zûjû c¤ WòiþPûRð @ùUö WòiþPûRð ^òR @]ú^ùe eùj ^ûjó,
.Òn»ÔI× HÒM^ûjó, @ûCUþ @`× .Òn»ÔI× ÒMÔ$~ûGö
Gùa ~\ò G_eò aêùS ù~ GKþRûKÖ Kcðe [ôIeú KûjûKê Kêj«ò,
ùZùa ùi aýqò _êeêhû[ð ]cðKê aêSò_ûeòaö Gjò RMZe ùfûK ~ûjûKê Kcð
Kêj«ò, Kcðe [ôIeú ZûjûKê Kcð`k Kùjö ùjûùUfùe LûAaûe ù~Cñ bûa
jêG, Zûjû _ìaðR^àùe a§û ùjûA[ôaû Kcðe @û]ûeùe jêGö ùiVûùe Gjû
Kcð Kêjû~ûGö ùijò Kcðe @û]ûeeê Gjò R^àùe ùi aûe´ûe ùjûùUfùe
LûAPûùfö Zûjû Kcð`k @ûiòfû Kêjû~ûG @ûC G ^ûkSûWÿû ùjfû, ZûjûKê
RMZe ùfûK Kcð`k @ûiòfû G_eò cû^«ò ù~ùaKò Kcðe [ôIeú K’Y
Kêùj, Gjò ^ûkSûWÿû ùjfû, Zûjû Kcð`ke _eòYûc @ûiòfûö
ùa\û« bûhûùe, ùjûùUfùe LûAaû _ûAñ @ûKhðòZ jêG Zûjû _ìaðùe
aû§ò[ÍDÔLbÍ= .FÉH@û]ûeùe, Gùa bòZùe aòfKêf ‘^û’ @Qò Z[û_ò
ùjûùUfùe ~ûA LûA @ûiêQò, Zûjû _âûe² Kcð Gaõ _êYò _ùe Gjò R^àùe
jó Zûjûe _eòYûc @ûùi Gaõ ^ûkSûWÿû ùjûA~ûG Zûjû KâòdcûY Kcðö
ùjûùUfùe LûAaû icdùe cRû @ûiòfû, ùijò icdùe aò aúR
aêùY @ûC ^ûkSûWÿû jêG, ùiùZùùaùk ùbûMòaû icdùe aò _êYò aúR
aêùYö Gjò_eò Kcð`k icdùe Gaõ Kcð`ke _eòYûc icdùe, \êA[e
aúR aêùYö
38 Kcðe aòmû^
LbÍ=, _âûe² Gaõ Kâd

ò cûY Kcð
_»Jµ.oÉÔ: ùiiaê _ìaðR^¹HLbÍ=.FÉ &_ùe @û]ûeòZ @ùU?
\û\ûgâú : G_eò @ùU ù~, LbÍ=.FÉ $=ÖÔ\ò iaê g± aêSòaûe
@ûagýKZû @Qòö @[ÉÔ=LbÍ=.FÉ, Zûjû KùRRþ @ùU Gaõ _âûe² Kcð Gjò
LbÍ= .FÉH $Ò`KÖ @ùU @ûC Aù`KÖe `k Zêe« jó còk~ò ûG, Zûjû
.»ËGFÔ<.FÉÏLbÍ=.FÉH`k, _Pûg-hûVòG-gùj ahð _ùe Zûjûe Kûk
ù~ùa _eò_Kß jêG ùiùZùaùk còùkö
*MÔLbÍ=.FÉH`k @Ò8ÏLbÍ=.FÉ`k ù\DÔLFGÒHLbÍ=
Kêjû~ûG ^ûjóö `k ù\aû icdùe _âûe² Kcð Kêjû~ûGö ùijòKê ùijò
LbÍ=.FÉÒ~ùa `k ù\aû _ûAñ _âÉêZ jêG, ùiùZùaùk Zûjû _âûe² Kcð
Kêjû~Ô*Ï LbÍ=@[ðûZþ iò¦êKùe eLô[ôaû MY×òfòö ùi MY×òfò ~\ò aûjûe
Keòaû, Zûjû _âûe²ö _âûe²e @[ð K’Y ù~ ~ûjû `k ù\aû _ûAñ i¹êL
ùjûAMfûYò, Zûjû _âûe²ö ~ûjû `k ù\aû _ûAñ i¹êL ùjûA^ûjó, Gùa Z
ùKùZ icd _ùe `k ù\a, ùi_~ÉÖ ÒL LDÃ LbÍ= @ùUö iaê
LbÍ=.FÉ_Wÿò ejò[ûGö ]úùe-]úùe ù~còZ-ò ù~còZò MY×òfò ùLûùf, ùicòZ-ò
ùicòZò `k \òGö
@ûC KâòdcûY Z @ûLôùe ù\Lû~ûGö _Ôb $»ËG\ßûeû @^êbaùe
@ûùi, Zûjû KâòdcûYKcðö Gjò_eò Gjò KcðKê Zò^ò _âKûeùe PòjÜò jêGö
ùfûùK Kêj«ò ù\L, ùi \êA PUKYû cûeò ù\fûö PUKYû cûeòaû aûfûKê
ù\L«ò, PUKYû LûAaû aûfûKê ù\L«ò, Zûjû KâòdcûY Kcð @ùUö Gùa
KâòdcûY Kcð @[ðûZ K’Y? `k ù\aû _ûAñ ~ûjû i¹êL ùjfû, Zûjû Gjò
`kö Zû’Kê `k G_eò @ûiòfû ù~ \êA PUKYû ù\A ù\fûö @ûC cûWÿ
LûAaû aûfûKê `k G_eò @ûiòfû, ùi \êA PUKYû LûA ù^fûö Gùa ùijò
KâòdcûYe _êYò `k @ûùiö ùZùa ~òG PUKYû cûeò[ôfû, Zû’Vûeê _êYò
c^ùe _âZòùgû]e bûa^û eùL ù~ ù~ùZùaùk ùcû jûZKê @ûiòa,
ùiùZùaùk ù\Lôùâòö ùi[ô_ûAñ _êYò _ùe ùi Zûjûe _âZòùgû] ^òGö
Kcðe aòmû^ 39
Gaõ _êYò _ùe ^ì@û aúR _Wÿò Pûùfö ^ì@û aúR Z aêYò Pûùf bòZùeö
^ùjùf, LbÍ= = /ÔIË *FË=Ë _Wÿò[ôaû, ÁKþùe eLû ùjûA[ôaû cûfþö
_êeêhû[ð @fMû Rò^òh @ùUö KâòdcûY Z _âûe²e ùeRfÖ @ùU, _âûe²e `k
@ùUö
_»Jµ.oÉÔ: Gjò _êeêhû[ðKê @û_Y Kcðù~ûM KjêQ«ò?
\û\ûgâú : Kcðù~ûM aêSòaû CPòZö Kcðù~ûM ~ûjû bMaû^ ùfLôQ«ò
Gaõ ùfûK ~ûjûKê Kcðù~ûM KjêQ«ò, ùi Cbd c¤ùe @ûKûg-_ûZûk
ù~ZòKò èK @Qòö
_êeêhû[ð @[ðûZ Kcðù~ûM @ùU, Kò«ê Kcðù~ûM Kò_eò? @^þ ù__eþö
ù~ûR^û Keòaû, Zûjû Kcðù~ûM Kêjû~ûGö ùi ù~Cñ Kcðù~ûM ùjfû,
Zûjû\ßûeû _êYò jòiûa aû§òùjfû, Zûjûe `NLbÍ=.ÃMÔ~Ô**DÎLbÍ=DË
ù~Cñ @Qò Zûjû ù~ûR^ûùe jó @Qò, Kò«ê ù~ùa `k ù\aû _ûAñ i¹êL jêG
ùiùZùaùk _âûe² Kêjû~ûG, @ûC ù~ùa _âûe² `k \òG ùiùZùaùk
KâòdcûY Cbû jêGö ~\ò _êYý [ûG ùZùa KâòdcûY bf jêG @ûC (ù~ùa)
_û_ @ûùi ùZùa KâòdcûY IfUû jêGö
@RûYZùe Keò[ôaû Kcðe `k còùk Kò?
_»Jµ.oÉÔ : RûYògêYò Keò[ôaû _û_e ùKùZ ù\ûh fûùM? @ûC
@RûYZùe Keò[ôaû bêfe ùKùZ ù\ûh fûùM? @RûYZùe Keò[ôaû bêf
_ûAñ lcû còkê[ôa ^û?
\û\ûgâú : ùKjò GcòZò _ûMk ^ûjó ù~ G_eò lcû Keòù\aö ~\ò
Zêc\ßûeû @RûYZùe ùKøYiò aýqò ceòMfû ùZùa ùKjò ùKCñVò Lûfòùe
aiò ^ûjó ù~ lcû KeòaûKê @ûiòaö Gùa @RûYZùe ~\ò ^ò@ñûùe jûZ
_Wÿò~ûG ùZùa K’Y ùja?
_»Jµ.oÉÔ: Rkò~òaö
\û\ûgâú : Zêe« `k! @RûYZùe Ke aû RûYò-gêYò Keö
40 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: @RûYZùe Keò[ôaû bêf iaê G_eò ùbûMòaûKê _WêQò,
ùZùa RûYòaû _ùe ùKùZ ùbûMòaûKê _Wÿòa?
\û\ûgâú : jñ, ùi[ô_ûAñ Zûjû jó cêñ ZêcKê aêSûCQò ù~ @RûYZùe
Keû~ûA[ôaû Kcð Kò_eò ùbûM«ò? RùY aýqò ajêZ _êYýKcð Keò[ôa, eûRû
ùjaûe _êYýKcð Keò[ôa, Kò«ê @RûYZùe Keò[ôa, aêSò-iêSò ^êùjñö ùfûKuê
ù\Lô-ù\Lô ùi_eò Kcð ^òùR aò Kfûö ùi _êYò âêSò eûRû jêG, ùi_eò Kcð
aûù§ö Gùa ùi _ÔbDKÉ DGLÒHHÔ50Ô\òKê @ûùi, KûeY `û\eþ @`þ
ùjûAMùf (ceò Mùf)ö Gaõ 11 ahð adi _~ðý«, @[ðûZ Zû’Kê Q@ ahð
eûRý ùbûMòaûe [ôfû, ùi[ô_ûAñ 11 ahðùe Mû\òPêýZ ùjûAMfûö Gùa
@^ý RùY aýqò ~òG 28 ahðùe eûRû ùjfû Gaõ 34 ahðùe eûRý
PûfòMfûö ùicûû c¤eê KòG @]ôK iêL ùbûMòfû? Q@ ahð Cbduê eûRý
còkòfûö
_»Jµ.oÉÔ: ~òG 28 ahðùe @ûiòfû Gaõ 34 ahðùe Mfû, ùiö
\û\ûgâú : ùi RûYògêYò _êYý aû§ò[ôfû, ùi[ô_ûAñ RûYògêYò ùbûMòfûö
@ûC ùi _òfûUò @RûYZùe _êYý Keò[ôfû, ùi @RûYZùe ùbûMòfûö Gjò_eò
~\ò @RûYZùe _û_ aû§ ùZùa @RûYZùe ùbûMò ^ò@û~ûG Gaõ @RûYZùe
_êYý Ke ùZùa @RûYZùe ùbûMò ^ò@û~ûGö cRû @ûùi ^ûjóö aêSò _ûeòf
^û?
@RûYZùe Keò[ôaû _û_ aòhdùe ZêcKê aêSûCQòö G_ùU \êAUò
ùMûaeù_ûK ~ûC[ôùf, aWÿ-aWÿ ùMûaeù_ûK Gaõ Gjò eûÉûùe \êA còZâ
~ûC[ôùfö ùiùZùaùk GK còZâe ùMûWÿ ùMûaeù_ûK C_ùe _WÿòMfû,
Gaõ ùi \kò ùjûAMfû Gaõ @^ý còZâ RYK ùMûaeù_ûKKê ù\Lôfû Gaõ
Zû’Kê \kòKò cûeòù\fûö \êùjñ Kò Kûc Kùf?
_»Jµ.oÉÔ: ùMûaeù_ûKKê cûeòùfö
\û\ûgâú : _â K éZ ò _ûLùe \ê ù jñ jZýûKûeú MYû~òù aö ùi
ùMûaeù_ûKu _eòaûeaûfû @bòù~ûM Kùf ù~ @ûc \êjóu _Zòuê Gjò
Kcðe aòmû^ 41
_òfûcûù^ cûeò ù\AQ«òö \êjóu ù\ûh GK icû^ @ùUö \êùjñ ù\ûhú,
jZýûKûeú _eò jó ]eû ùjùfö jZýû Keòaûe _âKâòdû @fMû-@fMû @ùU,
Kò«ê Gùa Zûjûe `k ù\aû icdùe Cbduê Kò `k còùk? Cbduê \êA
PUKYû Gaõ Pûeò Mûkò, G_eò \Šûù\g ùjfûö Gùa ùi ~òG Giaê
@RûYZùe Keò[ôfû, ùi aýqò @ûi«û R^àùe \ò^cRêeò@û ùjûA[ôfû, ùZùa
Zû’Kê KòG \êA PUKYû cûeòù\fû Gaõ Pûeò Mûkò ù\Aù\fû ùZùa KòQò
aûU jó @ûMKê ~ûA ùi Zûjû SûWÿò ù\fû(bêfò Mfû) @ûC @^ý RYK, @ûi«û
R^àùe Mûñ’e cêLô@û [ôfû, ajêZ aWÿ, ajêZ bf aýqòö Zû’Kê ùKjò \êA
PUKYû cûeòfû Gaõ Pûeò Mûkò ù\fû, ùZùa ùKùZ \ò^ ~ûGñ ùi ùgûAfû
^ûjóö ùKùZ \ò^ ~ûGñ ùbûMòfû! AG Z RûYò-gêYò cûeò[ôfû, cRêeò@û RYK
@RûYZùe Keò[ôfûö GYê aêSò-aòPûeò Keòa Giaêö ~ûjû KòQò Keòa, Zûjûe
&oH\ûdòZß ^òRe jó @ùUö dê @ûeþ ùjûfþ GŠþ ùiûfþ ùeÆ^èa ò fþ, MWþÿ ARþ
Ûþ ùeÆ^èaò fþ GUþ @fþö (=ÃÒFMÌLÅjÉ &oH\ûdú @U, bMaû^ aòfKêf
DË &oH\ûdú ^êjñ«òö)
_âûe² ùbûMòaû _ùe jó QêUKûeû
_»Jµ.oÉÔ: Zûjûùf cêLýZü ^òRe jó Kcð aû]K @ùU(aû]û \òG)?
\û\ûgâú : ^ùjùf @ûC KòG! @ûC ùKjò Kùe ^ûjóö aûjûeaûfû
ùKjò Kùe ^ûjóö Zêce jó Kcð ZêcKê jAeûY Ke«òö ùjûiòdûe Èú @ûùY
Gaõ _êYò _ûMòkò ùjûA~ûGö ùZùa Zûjû KòG Keòù\fû? Êûcúe jó Kcðe
C\deê _ûMòkò ùjûA~ûGö GYê @ûcKê c^ùe Gjû aêSò~òaû CPòZ ù~
‘ùcûe jó bêf @ùU, ùcûe jó jòiûa @ùU, Gaõ ùcûùZ iêSò ù\aûe @Qò
icÉuêö ìòMùf bûA, ìòMùfö’
^òRKê ùbûMòaû aò^û Pûeû ^ûjóö _âûe² ùcûùZ aò ùbûMòaûKê _WêQò,
icÉuê, cjûaúe _âbê c¤ ùbûMê[ôùfö bMaû^ cjûaúeuê Z ù\aùfûK
jAeûY Keê[ôùf, ùi c¤ ùbûMê[ôùfö ù\aùfûK aWÿ-aWÿ Qûeù_ûK
_KûC [ôùfö
42 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: ùijò _âûe² Zûuê ùbûMòaûKê _Wÿòfû ^û?
\û\ûgâú : ùKøYiò Pûeû jó ^ûjó ^û! ùi ^òùR aêSê[ôùf ù~ Gjû
ù\aùfûK KeêQ«ò, Z[û_ò _âûe² ùcûe @ùUö
ùKCñ Kcðeê ù\jKê \êüL?
_»Jµ.oÉÔ: ùKCñ Kcðe @û]ûeùe geúee ùeûM jêG?
\û\ûgâú : Ò4Ô8ÔÒ.ÔÒMÔ$aÔ*AÔMÊÒLLDÃ.r<ÒMÔ$4Ë"
Zûjû Kûjûe `k? Zûjû Z, @ûùc ~\ò Kûê \êeì_ù~ûM Keòaû ùZùa
Kû^ Leû_ ùjûA~ûGö @ûLôe \êeì_ù~ûM Keòaû ùZùa @ûLô Pûfò~ûG,
^ûKe \êeì_ù~ûM Keòaû ùZùa ^ûK Pûfò~ûG, Rúbe \êeì_ù~ûM Keòaû
ùZùa Rúb Leû_ ùjûA~ûG, cÉòÃe \êeê_ù~ûM Keòaû ùZùa cÉòÃ
Leû_ ùjûA~ûG, ùMûWÿe \êeì_ù~ûM Keòaû ùZùa ùMûWÿ bûwò~ûG, jûZe
\êeì_ù~ûM Keòaû ùZùa jûZ bûwò~ûGö @[ðûZ ~ûjûe \êeì_ù~ûM Kùe,
ùijò `k ùbûMòaûKê _ùWÿ, GVûùeö
^òùŸðûh gògêKê KûjóKò ùbûMòaûKê _ùWÿ?
_»Jµ.oÉÔ: @ù^K [e G_eò ù\LôaûKê còùk ù~ ùQûU gògê R^àeê
jó @_w ùjûA[û«òö _wê ùjûA[û«òö KòQò ùQûU _òfû KêZacú^ûe Gaõ
jòcûkd \gðê \êNðUYûùe ceò~û«òö ùZùa Gjò ùQûU-ùQûU _òfûcûù^
Kò _û_ Keò[ôùa ù~ Zûu ijòZ G_eò jêG?
\û\ûgâú : _û_ Keò[ôùf ^ò½òZ, Zûjûe jòiûa iêSòMfûö G[ô_ûAñ
ù\Xÿ ahðe ùjfû, cû-aû_ûu ijòZ [ôaû iaê jòiûa _ìeû ùjfû, ùi[ô_ûAñ
PûfòMfûö jòiûa iêSòù\aû CPòZö Gcûù^ jòiûa iêSòaû _ûAñ @ûi«òö
_»Jµ.oÉÔ: ùi aûkK cû-aû_ûu Keû~ûA[ôaû \êÃéZýe `k ù\aû_ûAñ
@ûiò[ôfû?
\û\ûgâú : cû-aû_ûu ijòZ ù~Cñ jòiûa ^òùdûRòZ @Qò, ù~ZòKò \êüL
Kcðe aòmû^ 43
ù\aûe [ôa ùZùa \êüL ù\A ~ûG Gaõ iêL ù\aûe [ôa ùZùa iêL ù\A
~ûG Gaõ aùhð-\êA ahðe ùjûA ceò~ûG, ùZùa @Ì \êüL ù\A ~ûG @ûC
RùY aûAgò ahðe aûjûNe _ùe ceò~ûG ùZùa @]ôK \êüL \òGö G_eò
jêG Kò ^ûjó?
_»Jµ.oÉÔ: G_eò Z jêG, VòK K[ûö
\û\ûgâú : @[ðûZ Gcûù^ \êüL ù\aû_ûAñ jê@«ò @ûC KòQò @Q«ò
ùicûù^ aWÿ ùjûA iêL \ò@«òö ùgh _~ðý«, _êeû Rúa^ iêL \ò@«òö Gjò
iêL Gaõ \êü L ù\aû _ûAñ jó _eÆe Giaê i´§ @ùUö Gjû
eòùfUòbþ(iûù_lòK) i´§ @ùUö
@ûRòe KêKcðe `k Gjò R^àùe?
_»Jµ.oÉÔ: Gjò ù~Cñ Kcðe `k @ûùi, cû^ò^ò@«ê ù~ C\ûjeY
Êeì_ @ûùc Kûjûe aòaûjùe aû]û ù\fê, ùZùa _êYò _ùe ùijò_eò jó `k
@ûcKê @ûi«û R^àùe còkòa? K’Y ùijò aýqò @ûc aòaûjùe aû]û ù\a?
K’Y Kcðe `k Gjò_eò jêG? ùijò _âKûee Gaõ ùijò WòMâúe?
\û\ûgâú : ^û, Gjò R^àùe còùk, aòaûjùe ~\ò aû]û \ò@, Zûjû Z
_âZýl _eò jó Kêjû~òa Gaõ _âZýle `k GjòVûùe còkò~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: @ûùc Kûjûe aòaûjùe aû]û ù\fê, Zû’_ìaðeê ~\ò @ûùc
aòaûj KeòùÂ[ôaê, ùZùa ùKCñVê còkòa?
\û\ûgâú : ^û, ùijò _âKûee jó `k còkòa, G_eò ^êùjñö Zêùc ù~Cñ
Zû’e c^ \êüL Kf, ùijò_eò Zêc c^ \êüLôZ ùjaûe eûÉû còkò~òaö ~\ò
Kûjûe Sò@ ^ [ôa, ùi Kò_eò `k _ûAa? @^ý ùfûKue Sò@ aûjûNeùe
aû]û iéÁò Kùe Gaõ ^òRe Sò@ ^[ûG @ûC Gjò R^àùe jó Kcðe `k
còkò~ûGö Gjò R^àùe jó `k ^ còkò eùj ^ûjóö G_eò @ùU ù~, _ùeûl
Kcðe `k @ûi«û R^àùe còùk @ûC _âZýle `k Gjò R^àùe còùkö
_»Jµ.oÉÔ: _ùeûl g±e @[ð K’Y?
44 Kcðe aòmû^
\û\ûgâú : ùijò Kcð ~ûjû @ûcKê RYû _ùWÿ ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: ~\ò cêñ ùKøYiò aýqòe \gfl Uuû lZò Keòaûe bûa
Keò[ôaò ùZùa _êYò ùcûùZ _ùe ùijò_eò jó lZò ùja?
\û\ûgâú : ^û, lZò ^êùjñö Zûjû Z @^ý eì_ùe, ZêcKê ùiZòKò jó
\êüL ùjaö ù~ZòKò \êüL Zêùc Zû’Kê ù\AQ ùiZòKò jó \êüL ZêcKê ùjaö
_êYò _ê@ _Aiû Lyð Keòù\A \êüLú Keê @[aû @^ý ùKøYiò aò eûÉûùe, Kò«ê
ùiZòKò jó \êüL ùja ZêcKêö ùiiaê G_eò jòiûa ^êùjñ, aûjûee jòiûa
^êùjñö ùi[ô_ûAñ GVò Giaê bòKûeú Kêj«ò ^û, eûÉûùe RùY Kjê[ôfû,
‘@ûùc G ù~Cñ bòK cûMêQê, Zûjû @ûùc ù\AQê, Zûjû jó Zêùc @ûcKê
ùèûCQö’ ùi Z ùLûfûùLûfò Kêùjö ‘Zêùc ù~Cñ ù\CQ, Zûjû @ûùc
ù\A[ôfê Zûjû jó ù\CQ, @ûC ^ùjùf @ûùc ZêcKê ù\aêö \êAUòeê ùMûUòG
Z VòK!’ ^û, G_eò ^êùjñö Zêùc Kûjû jé\dKê gû«ò _MbÔ$IÒ=ÒD=ÃF
jé\dKê gû«ò _MbÍDÏ=ÃÒF=Ôr.Ã\êüL ù\f ùZùa ZêcKê \êüL ùja,
aûiþö ùghùe iaê Kcðe icûùag eûMþ-ù\ßhùe jêGö eûMþ-ù\ßhe `k
còùkö eûMþe `k iêL Gaõ ù\ßhe `k \êüL còkòaö
_»Jµ.oÉÔ: Gjò ù~Cñ @û_Y Kjòùf ^û ù~ eûMþe `k iêL Gaõ
ù\ßhe `k \êüL ùZùa Gjû _ùeûl `ke K[û ^û _âZýl `ke?
\û\ûgâú : ùKak _âZýl jóö G_eò @ùU ù~, eûMþeê _êYýa§^ jêG
Gaõ _êYýeê flàú còkòfûö Gùa flàú còkòfû Kò«ê Lyð ùjaû icdùe _êYò
\êüL ù\A ~ûG, @[ðûZ Giaê ù~Cñ iêL Zêùc ù^CQ, Zûjû ùfû^þùe
^ò@û~ûC[ôaû iêL @ùUö GYê ~\ò _êYò ù_ÒFn×.HËDÔH[ôa ùZùa~ûA Gjò
iêL ùâö jñ, ùZùa~ûA iêL PûLôa, ^ùjùf PûLôa ^ûjóö ~\ò Gùa
Zêce iêSòaûe gqò ^ûjó, Gùa _êYò ù_ÒFn×.HËDÔHJTË^ûjó, ùZùa Zûjû
PûLôaû a¦ Keò\ò@ö aûKò, Gjû ùfû^þaûfû iêL @ùU iaêö ùKøYiò aò
_âKûee iêL, Zûjû ùfû^þùe ^ò@û ùjûA[ôaû (iêL) @ùUö
_êYýe `k iêL, Kò«ê iêL c¤ ùfû^þaûfû Gaõ _û_e `k \êüL, \êüL
Kcðe aòmû^ 45
c¤ ùfû^þaûfûö @[ðûZþ Gjûiaê ùfû^þaûfû @ùUö GYê ~\ò ùiø\û Keòaûe
^[ôa ùZùa Ke ^ûjóö ùi[ô_ûAñ _êYý Gaõ _û_ ùjd (ùZRý) MYû
~ûAQòö
_»Jµ.oÉÔ: Gjû _â[ùc ù\A[ôùa Gaõ Gùa ùèûA ù^CQ«ò,
GYê jòiûa iêSòMfûö @[ðûZ ZûjûKê ùfû^þùe ùâû Z Kêjû~òa ^ûjó ^û?
\û\ûgâú : Gùa ù~Cñ iêL PûLêQ ùi iaê ùèòKò @ûiò[ôaûaûfû
^êùjñ, Kò«ê ~\ò Giaê PûLêQ, ùZùa ù_ÒFn× .HËDÔ.Ã _Wÿòaö Gùa
ù_ÒFn× .Ë_eò KeòaûKê _Wÿòa? bf @û´ LûAùf, ùZùa ùi\ò^ Lêiò
ùjûAMùf Gaõ @ûcKê iêL C_ô^Ü ùjfûö @û^¦ùe \ò^ aòZòfûö Kò«ê \ßòZúd
[e @û´ Leû_ @ûiòa, ùZùa ùiZòKò jó \êüL @ûiòaö Kò«ê ~\ò G[ôùe iêL
^ ùâû, ùZùa ùi \êüL @ûiòa ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: ùi[ôùe ~\ò cìzðû ^ ejòa ùZùa?
\û\ûgâú : ùZùa _êYò @û´ LûAaûùe @iêaò]û ^ûjóö
gûgê ij iêùck eL
_»Jµ.oÉÔ: gûgê ijòZ ùcûe ajêZ NhðY(SòKþSòKþ) ùjCQò, ùi[ôeê
Kò_eò cêKk
ê òaò?
\û\ûgâú : ùMûUò-ùMûUò Keò _âùZýK Kcðeê cêqò ùjaû \eKûeö
~\ò gûgêê jAeûY KeêQò ùZùa _âùZýK [e Kcðeê cêqò còkòaû \eKûeö
ùZùa ùi[ô_ûAñ @ûcKê K’Y Keòaû CPòZ? gûgêKê ^òùŸðûh ù\Lôaû CPòZ,
ù~ gûgêe aû Kò ù\ûh? ùcû Kcðe C\d @ùU, ùi[ô_ûAñ ùi còkòQ«òö ùi
Z aòPûeú ^ËFËo @U«òö ùZùa ùijò Kcðeê cêqò ùjûA~òa @ûC ~\ò gûgêe
ù\ûh ù\Lôa ùZùa Kcð aXÿòa, _êYò Zû’e KòG K’Y Keòa? iûc^ûaûfûe
ù\ûh ù\Lôaû \ßûeû Kcða§^ jêG Gaõ ^òRe ù\ûh ù\Lôaû \ßûeû Kcðeê
cêqò jêGö
@ûcKê G_eò ejòaû CPòZ ù~_eò Kcða§^ ùja ^ûjó, Gjò \ê^ò@ûeê
46 Kcðe aòmû^
\ìùeA ejòaû CPòZö Gjò Kcð aû§ò[ôùf, ùi[ô_ûAñ Z Gcûù^ còkòQ«òö
@ûc Nùe Gcûù^ iaê KòG GKûVò ùjûAQ«ò? ù~Cñ cûû ijòZ Kcðe
jòiûa a§û ùjûAQò, ùijòcûù^ jó iaê GKûVò ùjûAQ«ò @ûC _êYò @ûcKê
aû§òKò cûe«ò c¤! @ûùc iÚòe Keò[ôaû ù~ ùcûùZ Zû’ ijòZ K[û ùjaûe
^ûjó, Z[û_ò iûc^ûaûfû cêñjùe @ûwêkò _êeûA Kjòaû _ûAñ aû]ý KeûC [ûGö
@ûùe, @ûwêkò _êeûA KûjóKò KjòaûKê aû]ý KeêQê? ZûjûKê Kêj«ò ùa÷e(gZîZû)!
iaê _ìaðe ùa÷e! ùKCñVò ù\LôQ G_eò?
_»Jµ.oÉÔ: iaê@ûùWÿ Zûjû jó ù\Lû ~ûCQò ^û!
\û\ûgâú : ùi[ô_ûAñ cêñ KjêQò ^û, ù~ ùiVûeê Liò~û@ Gaõ ùcû
_ûLKê @ûiò~û@ö Gjû cêñ ù~Cñ _ûAQò Zûjû ZêcKê ù\A ù\aò, Zêce Kûc
ùjûA~òa Gaõ QêUKûeû ùjûA~òaö ^ùjùf, QêUKûeû ùja ^ûjóö
cêñ Kûjûe ù\ûh aûjûe Kùe ^ûjó, Kò«ê ù^ûUþ Kùe ù~ ù\L Gjò
\ê^ò@û K’Y @ùU? cêñ Gjò \ê^ò@ûKê iaê _âKûùe ù\LôQòö ajêZ _âKûùe
ù\LôQòö ~\ò G_~ðý« ùKjò ù\ûhú ù\Lû~ûCQò, Zûjû ^òRe jó bêf @ùUö
ùKùa ^û ùKùa Z ^òùŸðûh ù\LôaûKê _Wÿòa ^û? ^òR jòiûa KûeYeê jó
@ùU Giaêö GZòKò @Ì aò ~\ò aêSò~òa ^û, ùZùa c¤ ajêZ Kûcùe
@ûiòaö
ù~CñVò @ûce MûXÿ EYû^êa§ [ôa, ùiVò @ûce MûXÿ Kcðe C\d
@ûùi Gaõ Zûjû @ûce EYû^êa§ QWÿûAaû _ûAñ @ûùiö iaê ^òRe jó jòiûa
@ùUö ùKjò Mûkò ù\fû ùZùa K’Y Zûjû @aýajûe @ùU? aýajûe
@ùUö ‘mû^ú’uê Z ~\ò ùKjò Mûkò \òG ùZùa ùi Lêiò jê@«ò ù~ ‘a§êê
cêq ùjfòö’ ù~ùaKò @mû^ú ]KÑû cûùe Gaõ ^ì@û Kcð aûù§ö iûc^ûaûfû
ù~Cñ Mûkò ù\CQò, Zûjû Z ^òR Kcðe jó C\d @ùUö iûc^ûaûfû Z
ùKak ^ËFËo @ùU, ùi_eò RûMéZò ~\ò eùj ùZùa ^ì@û Kcða§^ jêG
^ûjóö _âùZýK Kcð Zûjûe ^òRðeû (@ûcô _âù\geê Kcð @fMû ùjaû)e ^ËFËo
(cû¤c) ùÂ @ûiò[ûGö ùKCñ ùKCñ ^ËFËo \ßûeû ^òRðeû ùja, Zûjû ^ò½òZ
Kcðe aòmû^ 47
@ùUö C\d Kcðùe eûMþ-ù\ßh(_i¦-^û_i¦) ^ Keòaû, Zûjûe ^ûc
]cðö
^òùR jó _KûAùQ @«eûd?
_»Jµ.oÉÔ : (ù~ùa) @ûùc iZþiwùe @ûiêQê, ùiùZùaùk ~\ò
ùKjò aýqò @aùeû] Kùe, ùZùa K’Y ùijò @aùeû] ^òR Kcð KûeYeê
@ùU?
\û\ûgâú : jñö ~\ò Zêce bêf ^[ôa ùZùa ùKjò Zêce ^ûc c¤
]eòa ^ûjóö Zêc bêfe jó _eòYûc @ùUö ^òùR jó aû§ò[ôaû @«eûd Kcð
@ùUö Keò[ôaû Kcðe iaê jòiûa ùbûMòaûe @Qòö
_»Jµ.oÉÔ: ùijò bêf cêñ _ìað R^àùe Keò[ôfò?
\û\ûgâú : jñ, _ìað R^àùeö
_»Jµ.oÉÔ: DoÉFÔ^ ùcû aýajûe Zûu _âZò bf @Qò, Z[û_ò ùi
KjêQ«ò, Leû_ aýajûe KeêQ«ò, Zûùjùf (Zûjû) _ìað R^àe @ùU?
\û\ûgâú : _ìað R^àe Kcð @[ðûZ K’Y? ù~ûR^û eì_ùe Keû~ûA[ûGö
@[ðûZ cê aòPûe \ßûeû Kcð Keû~ûA[ûG, Zûjû Gùa eì_Kùe @ûùi Gaõ
@ûcKê ùijò Kû~ðý KeòaûKê _ùWÿö KeòaûKê Pûjêñ ^[ôaû Z[û_ò KeòaûKê jó
_ùWÿö @ûc _ûLùe ùKøYiò Pûeû(C_ûd) jó eùj ^ûjóö G_eò ù~Cñ Kû~ðý
Ke«ò, Zûjû _ìað ù~ûR^û KûeYeê Ke«ò Gaõ _êYò Zûjûe `k _ùe
ùbûMòaûKê _ùWÿö
_Zò-_ZÜúu Kkj
IWÿg KûcêWÿ«ò, ùicûù^ Z aòPeû ajêZ bf, Kò«ê Gjò _Zò _ZÜúKê
KûcêùWÿ, _ZÜú _ZòKê KûcêùWÿ, Zûjû ajêZ _úWÿû\ûdK ùjûA[ûGö KûcêWÿ«ò
Kò ^ûjó?
_»Jµ.oÉÔ: KûcêWÿ«òö
48 Kcðe aòmû^
\û\ûgâú : ùZùa ùijò KûcêWÿòaû a¦ Keòaûe @Qòö IWÿg KûcêWÿ«ò,
ùicûù^ Z KûcêWÿò iûeò Pûfò~û«òö ùi aòPeû bòZùe Zé¯ ùjùf Pûfò~ûGö
Kò«ê _ZÜú Z iaêùaùk KûcêWÿò Pûfò[ûGö RùY aýqò Z ùcûùZ Kjòfû, ‘ùcû
IßûA`þ ùcûùZ ^ûMêYò _eò KûcêWÿêQòö’ ùZùa _êYò bûA, aûjû KûjóKò ùjûA[ôfê
ùi ^ûMêYò ij?! ùZùa K’Y ùi ^òùR ^ûM ^êùjñ?! Lûfò GcòZò K’Y
^ûMêYò @ûiê[ôa? ^ûM ùjûA[ôa ùZùa ^ûMêYò @ûùi ^û!
_»Jµ.oÉÔ: Zû’ Kcðùe ùfLû ùjûA[ôa ùi[ô_ûAñ Zû’Kê ùbûMòaûKê jó
_Wÿòfû, ùi[ô_ûAñ ùi KûcêùWÿ, ùi[ôùe _ZÜúe bêf ^ûjó!
\û\ûgâú : aûiþ, @[ðûZ Gjû Kcðe ùbûMaûUû (iêL-\êüLe _âbûa)
@ùU iaêö ùi[ô_ûAñ G_eò IßûA`þ còkò~ûG, G_eò _Zò còkò~ûGö gûgê G_eò
còkò~ûGö ^ùjùf Gjò \ê^ò@ûùe ùKùZ bf gûgê @Q«òö _Zò ùKùZ bf
@Q«ò! ùKùZ bf _ZÜú @Q«ò, @ûC @ûcKê jó G_eò ùZXÿû KûjóKò còkòùf?
G Z _ZÜú ij SMWÿû KeòPûfò[ûGö @ûùe, ùZû Kcðe ù\ûh @ùUö
@[ðûZ @ûc ùfûùK ^ËFËo Kê KûcêWÿòaû _ûAñ ù\øWÿ«òö _ZÜú, ùi ^ËFËo @ùUö
^ËFËo Kê KûjóKò KûcêWÿêQ? ^ËFËo Kê KûcêWÿòaû _ûAñ ù\øùWÿ, Zûjû\ßûeû K’Y
ùKùa cwk jêG? @ù]ûMZòùe ~ûG _êYòö Gjû Z ùfûKue Kò MZò
ùjaûKê @Qò, Zûjû Kjê ^ûjó ùi[ô_ûAñ Weê ^ûjû«òö ~\ò Kjò ù\aò ^û ù~
Pûeò ùMûWÿ Gaõ C_eê fû¬ còkòa, ùZùa Gùa iò]û ùjûA~òùaö
_»Jµ.oÉÔ: _Zò-_ZÜú \êùjñ ~\ò fXÿê[ôùa-SMWÿû Keê[ôùa, ùi[ôùe
Kûjû Kcð Leû_ ùaûfò aêSòaê?
\û\ûgâú : \êjóu c¤eê ~òG aòeq jêG, Zû’eö
_»Jµ.oÉÔ: ùicûû c¤eê Z ùKjò aòeq ùjC jó ^ûjû«ò, ùicûù^
Z fXÿò PûfòQ«òö
\û\ûgâú : ùZùa Cbdue GKû _eòö aêSòaûgqòe @bûaeê iaê
ùjCQòö
Kcðe aòmû^ 49
_»Jµ.oÉÔ: ~\ò Gjû aêSû _Wÿò~ûG ùZùa KòQò \êüL jó ^ûjó ^û!
\û\ûgâú : Zûjû ~\ò aêSò~òaû ùZùa ùKøYiò \êüL jó ^ûjóö Gjû Z
G_eò @ùU ù~, ~\ò GK _òfû _[e cûùe ùZùa _êYò Zû’Kê cûeòaû _ûAñ
ù\øùWÿ Gaõ eûMò~ûG GK\cþö eûMò~ûG ^û ^ûjó? @ûC ~\ò _ûjûWÿ C_eê
_[e cêŠ C_ùe _ùWÿ, Gaõ eq aûjûùe ùZùa? Kûjû C_ùe eûMòa?
_»Jµ.oÉÔ: Kûjû C_ùe ^êùjñö
\û\ûgâú : Gjû c¤ ùijò_eò @ùUö cûeòaûaûfû iað\û ^ËFËo jó
@ùU, Gjûe bû^þ (RûMéZò) ^ûjó ùi[ô_ûAñ eûùM! Gjò_eò ~\ò ^ËFËo
aêSò~ûG ùZùa \êüL jó ^ûjó!
iêL ù\A iêL ^ò@
ù~_eò @ûùc aaêf (MQ) ù_ûZòaû Gaõ _êYò ùi[ôeê @ûé @ûgû
eLôaû ùZùa Pkòa ^ûjó ^û? ù~_eò aêYòaû, ùijò_eò `k còùkö ù~_eò-
ù~_eò Kcð KeòùQ, ùijò_eò `k @ûcKê ùbûMòaûe @Qòö Gùa KûjûKê Mûkò
ù\f, ùZùa ùijò \òêê jó ùi G_eò Pûjó ejò[ûG ù~ ùKùa còkòa Gaõ
ùèûA ù\aòö ùfûK _âZòùgû] ^ò@«ò, ùi[ô_ûAñ G_eò Kcð Keòa ^ûjó
~û\ßûeû ùfûK \êüLú ùjùaö ZêcKê ~\ò iêL \eKûe ùZùa iêL \ò@ö
ùKjò \êAUò Mûkò ù\A~ûG ùZùa K’Y Keòaû CPòZ? Rcû Keòùâö
_ìùað ù\A[ôùf, Zûjû ùèûA ù\AMfû @ûC ~\ò _i¦ ùjC[ôa ùZùa
_êYò \êA-_Ôb0ÔNË&]ûe ù\a, @ûC _i¦ ^êùjñ ùZùa C]ûe ù\a ^ûjóö
^ùjùf ùi _êYò ùèûAa, ùiùZùaùk ij^ ùja ^ûjóö G[ô_ûAñ ~òG
~òG \ò@«ò, Zûjû Rcû Keòùâö
Gjò \ê^ò@ûùe @^ýûd ^ûjóö aòfKêf GK ùiùKŠþ c¤ ^ýûdeê
aûjûeKê ~ûA^ûjó Gjò \ê^ò@ûö GYê Zêùc ~\ò ^òdcû^êiûùe ejòa ùZùa
ùKjò Zêc ^ûc ù^ùa ^ûjóö jñ, \êAUò Mûkò ù\aûKê @ûùi, ùZùa ùÂ
^ò@ö ùÂKò Rcû Keò\ò@ Gaõ Kjò\ò@ ù~ Gjò jòiûa _ìeû ùjûAMfûö
50 Kcðe aòmû^
ùKæg, Zûjû ^êùjñ C\dKcð

‘aêSò Mfû’ Z KûjûKê Kêj«ò, ù~ Nùe cZùb\ jêG ^ûjó, c^ùb\
jêG ^ûjó, ùKæg-SMWÿû jêG ^ûjóö Gjû Z cûiKê [ùe@ù] Nùe ùKæg
ùjûA~ûG ^û jêG ^ûjó? _êYò Gjû Rúa^ Kò_eò Kêjû~òa? Gjû @ù_lû Z
@û\òaûiú bfùe ejêQ«òö
_»Jµ.oÉÔ: Kò«ê ~\ò C\dKcðùe [ôa, ùZùa ùKæg-Kkj ùja
^ò½òZ?
\û\ûgâú : ^û, ùKæg C\dKcðe @]ú^ ^êùjñ, Kò«ê @mûêê C_ô^Ü
jêGö ùKæg C_ô^Ü jêG Gaõ ùi[ôeê ^ì@û KcðaúR _ùWÿö C\dKcð ùKægaûfû
ùjûA ^[ûGö @mû^Zû KûeYeê ùi RûùY ^ûjó ù~ ^òùR GVûùe Kò_eò
aýajûe Keòa, ùi[ô_ûAñ ùKæg ùjûA~ûGö
Gùa ~\ò GVûùe ùcûùZ G_eò Lae @ûYò ù\a ù~ ùcûe RùY
Lûiþ ù`âŠþ ceòMfû, ùZùa Zêe« mû^\ßûeû ùcûùZ _é[KÑeY ùjûA~ûG ù~
Gjû K’Y ùjfû, ùi[ô_ûAñ _êYò ùcûùZ ùKæg ùjaûe ùKøYiò KûeY jó ^ûjó
^û! Gjû Z @mû^ `ùiA \òG(aòPkòZ Keò\òG) ù~ ùcû iûw ceòMfû,
Gaõ Zûjû(@mû^) jó iaê ùKæg KeûG!
ùKæg @[ðûZ @mû^Zûö @mû^Zûeê iaê ùKæg C_ô^Ü jêGö ~\ò @mû^Zû
Pûfò~òa ùZùa ùKæg \ìe ùjûA~òaö
Giaê K’Y, Zûjû RûYòùâû CPòZö iû]ûeY eìù_ ~\ò @ûc Nùe
ùQûU _òfûUòG cûVò@û bûwò \òG ùZùa ùKjò ùKæg Ke«ò ^ûjó, @ûC ùKøYiò
GK KûP_ûZâ ~\ò bûwò\òG ùZùa? Êûcú K’Y Kêùj ÈúKê? Zê i¸ûkê ^ûjêñ
G _òfûKê, ùZùa cêLð cûVò@û _ûAñ KûjóKò Kjòfê ^ûjó? ùZùa Kêùj, ‘Zûjû
Z Wò-ùbfêý [ôfûö Zûjûe cìfý jó ^[ôfûö’ ~\ò cìfý ^[ôa ùZùa @ûùc
ùKæg Keò ^ [ûC, @ûC cìfý [ôùf ùKæg Keê! Cbd Rò^òh C\dKcðe
@]ô^ùe jó bûùw ^û! Kò«ê ù\L @ûùc cûVò@û _ûAñ ùKæg Keê ^ûjñê!
Kcðe aòmû^ 51
RùY aýqòe ~\ò \êA jRûe Uuû jRò~ûG, ùZùa Zû’Kê cûîòK
Pò«û-C_û]ô (aûjûeê @ûiê[ôaû \êüL) jêGö @^ý GK aýqòe jRò~ûG ùZùa
ùi Kjòa, ‘Gjû Kcðe C\d ùjûA[ôa ùZYê G_eò ùjûAMfûö’ @[ðûZ ~\ò
G_eò \éÁò [ôa ùZùa icû]û^ @ûYò_ûùe, ^ùjùf ùKæg ùjûA~ûGö
_ìaðR^àe Kcðùe ùKæg ^[ûGö ùKæg Z @ûRòe @mû^Zûe `k @ùUö
KòQò ùfûKue \êA jRûe Pûfò~ûG ùZùa c¤ KòQò _âbûa _ùWÿ
^ûjó, G_eò jêG Kò ^ûjó? ùKøYiò \êüL C\dKcðe @]ú^ ùjûA ^[ûGö
iaê \êüL ^òR @mû^Zûe _eòYûc @ùUö
aúcû KeûA ^[ôùa Gaõ ~\ò ùMûWûC^þ Rkò~ûG ùZùa KòQò ùfûK
ùijò icdùe gû« ejò_ûe«ò, bòZùe c¤ gû« ejò _ûe«ò, aûjûùe Gaõ
bòZùe Cbd eìù_, @ûC KòQò ùfûK Z bòZùe \êüL Gaõ aûjûùe c¤ \êüL
ù\Lû«òö ùi iaê @mû^Zû, aêSòaûgqòe @bûa @ùUö ùi ùMûWûC^þ Z
Rkòaûe jó [ôfûö G[ôùe ^ì@û KòQò aò ^ûjóö _êYò Zê cêŠ _òUò ceò~òaê ùZùa
c¤ ùi[ôùe _HËDoÉ^ ùjaûe ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: ùKøYiò aò Rò^òhe _eòYûcKê bf eì_ùe ÊúKûe Keòaû
CPòZ?
\û\ûgâú : jñ, _RòUòbþ ùâ, Kò«ê ~\ò mû^ [ôa ùZùa ùi _RòUòbþ
^òG ^ùjùf _êYò aê¡ò Z ù^ùMUòbþ jó ù\LûGö Gjò _êeû RMZ \êüLú
@ùUö cûQ ù~_eò QU_U jêG ùi_eò QU_U ùjCQ«òö GjûKê Rúa^
Kò_eò Kêjû~òa? aêSòaûe @ûagýKZû @Qò, Rúa^ RúAñaûe Kkû RûYòaûe
@ûagýKZû @Qòö icÉu _ûAñ ùKCñVò ùcûl ^êùjñ, Kò«ê Rúa^ RúAñaûe
Kkû, Zûjû Z [ôaû \eKûe ^û!
@cwk _Zâ, ù_ûÁcýû^þe Kò ù\ûh?
Gjò \ê^ò@ûùe iaê \êüLe KûeY ùjCQò aêSòaûgqòe @bûa! ^òùR jó
iéÁò KeòQò iaê, ^ ù\Lû~òaû KûeYeê! ù~ùa Rkò~ûG ùiùZùaùk ~\ò
_Pûeòaû ù~ bûA, Zêùc Kò_eò RkòMf? ùZùa Kêùj, ‘bêfùe RkòMfò,
52 Kcðe aòmû^
K’Y RûYò-gêYò Rkòaò?’ ùijò_eò Gjò iaê \êüL bêf KûeYeê @ùUö iaê
\êüL ^òR bêfe _eòYûc @ùUö bêf ~\ò Pûfò~òa ùZùa (\êüL) icû¯
ùjûA~òaö
_»Jµ.oÉÔ : MûXÿ Kcð @Qò, ùijò KûeYeê @ûcKê \êüL ùbûMòaûKê
_WêQò?
\û\ûgâú : ^òR\ßûeû jó Keû~ûA[ôaû Kcð @ùU, GYê ^òRe jó bêfö
@^ý Kûjûe ù\ûh Gjò RMZùe @ûù\ø ^ûjóö @^ýcûù^ Z ùKak ^ËFËo
@U«òö \êüL Zêce @ùU Gaõ iûc^ûaûfû ^ËFËo jûZùe \ò@û ~ûCQòö
aû_ûu céZêýe PòVò ù_ûÁcýû^þ ù\A~ûG ùZùa ùi[ôùe ù_ûÁcýû^þe Kò
ù\ûh?
_ìaðR^àe EYû^êa§ú
_»Jµ.oÉÔ: #ÔFHÒa&ÊL.ÉÓG#4Ë#>DÔ¢ÓÒM&BËIÔFÔÒA
MÃ#Ã#Ô5Ë#ÔFHÒa&ÊL.ÉÓG(<ÔAÃDÓ#8ËÒLFÔÒA.r<*>ÍBÔ$Ê
còk«ò ù~ Zûu ijòZ @ûce ùKøYiò _ìaðR^àe KòQò i´§ [ûG?
\û\ûgâú : VòK K[ûö EYû^êa§ aò^û Z KòQò aò ùjûA_ûeòa ^ûjó ^û!
iaê jòiûa @ùUö jêGZ @ûùc Zûuê \êüL ù\AùQ ^ùjùf ùicûù^ @ûcKê
\êüL ù\AQ«òö C_Kûe Keò[ôaû, ùZùa Zûjûe `k Gùa còVû @ûiòaö
\êüL ù\A[ôaû, Zûjûe _òZû `k @ûiòaö
_»Jµ.oÉÔ: cû^ò^ò@«ê ù~ Gùa ùcûùZ ùKøYiò aýqò jAeûY KeêQò
Gaõ ùcûùZ \êüL ùjCQò, ùZùa G ù~Cñ \êüL ùcûùZ ùjCQò Zûjû Z ùcû
^òR Kcðe jó `kö Kò«ê ùijò aýqò jó ùcûùZ jAeûY Kùe ùZùa K’Y
_ìað R^àùe Zû’e ùcû ijòZ KòQò G_eò jòiûa a§û ùjûA[ôa ùi[ô_ûAñ ùi
jó ùcûùZ jAeûY Kùe, G_eò KòQò @Qò Kò?
\û\ûgâú : @Qò ^ûö iaê jòiûa @ùUö ù~ZòKò jòiûa [ôa ùiZòKò
icd _~ðý« \êüL ù\aö \êAUò jòiûa [ôa ùZùa \êA[e ù\a, Zòù^ûUò
Kcðe aòmû^ 53
jòiûa [ôa ùZùa Zò^ò[e ù\aö K’Y fuû \êüL \òG ^ûjó?
_»Jµ.oÉÔ: \òGö
\û\ûgâú : cêjñùe Rk^ jêG, ^êùjñ? ùijò_eò @ùU G iaêö ^òùR
jAeûY Kùe ^ûjó, _ê\Mfþ (~ûjû _ìeY Gaõ Mk^ jêG) jAeûY Kùe
@ûC @ûùc cû^òù^C ù~ ùi Gjû KeêQòö Zûjû _êYò ù\ûh @ùUö _ê\Mfþ
\êüL \òGö fuû \êüL \òG, ùZùa _êYò Kûjû cêŠùe f\ò\òG ZûjûKê?!
fuû ~\ò ùKùa \êüL \òG ùZùa ùi[ôeê @ûcKê aêSò~òaûe @Qò ù~
bûA G[ôùe \êüLú ùjaûaûfûe ù\ûh @ùUö fuû Z ^òR Êbûaùe jó @Qòö
_»Jµ.oÉÔ: @ûùc aò ~\ò KûjûKê jAeûY Keê Gaõ Zû’Kê \êüL jêG,
ùZùa K’Y Keòaû CPòZ?
\û\ûgâú : @ûcKê _âZòKâcY KeòaûKê _Wÿòaö K_Wÿû Z Êz eLôaûKê
_Wÿòa ^ûö KûjóKò cAkû Keòaû Zûjû!
&oF_âKûee aýajûe G_eò ùjaû CPòZ ù~_HË.ÔMÔ.Ã.ËbÍ=FÔ=»
aò \êüL ùja ^ûjóö Z Gùa ù~Cñ \êüL ùjCQò, Zûjûe ~\ò _âZòKâcY Keòaû
ùZùa @«òc \gû @ûiòaö
ùKjò Kûjûe \êüL ùÂ _ûeòa?
_»Jµ.oÉÔ: RùY cjû^ i^Ú \êAahð _ìùað GK jÆòUûfþùe ajêZ
_úWÿû ùbûMê[ôùfö ùiùZùaùk cêñ Zûuê _âgÜ _Pûeò[ôfò ù~ @û_Yuê G_eò
KûjóKò ùjCQò? ùZùa G_eò Kjòùf ù~ cêñ ajêZ ùfûKu \êüL ùÂ
~ûAQòö ùi[ô_ûAñ ùcûùZ Giaê ùjCQòö ùKjò G_eò Keò _ûeòa?
\û\ûgâú : ùKjò Kûjûe \êüL ùÂ _ûeòa ^ûjóö Gjû Z aûjû^û
Kùf, i^Ú eìù_ _ìR^úd ùjûAö ^òRe jó KùRRþe Gjû _eòYûc @ùUö
Gjû Z aûjû^û a^û«ò, ^òRe _âZòÂû eLôaû _ûAñö aWÿ \êüL ùâûaûfû R^à
ùjùf! _ûALû^û ~òaûe gqò ^ûjó, ùi Kò \êüL ùÂ[ûù«! ùKjò Kûjûe
Kò_eò ùÂ _ûeòa?
54 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: cêñ c¤ cûù^ ^ûjóö \êüL ^ò@û~ûA _ûeòa jó ^ûjóö
\û\ûgâú : ^û, ^û! Gjû Z ùfûKuê cìLð a^ûCQ«òö ùKjò ùÂ
_ûeòa jó ^ûjóö @[ðûZ Giaê Z aûjû^û a^û«ò! _ùe ùfûK _ìRû Ke«ò! cêñ
Z cêñjùe Kjòù\aò ù~ @û_Y ^òRe \êüL ùbûMêQ«òö K’Y ù\LôKò G_eò
KjêQ«ò? aWÿ \êüL ùâûaûfû @ûiòùfö
_»Jµ.oÉÔ: \êüL ù\A Z ùja ^û?
\û\ûgâú : ùi \êüL ùÂ _ûeòa ^ûjó Gaõ ù~ ùKjò @ûcKê \êüL
ù\A _ûeêQò, Zûjû Z @ûce Aù`KÖ @ùUö ù\A _ûeêQò Zûjû c¤ Aù`KÖ
@ùU Gaõ ùÂ _ûeêQò Zûjû c¤ Aù`KÖ @ùUö Aù`KÖ cûù^ AUþ
jûù_^è(@ûù_ @ûù_ jêG)ÏÒ.MË .oÉÔ^êùjñ!
bdû^K ~ªYû, _û_Kcðeê
_»Jµ.oÉÔ: ù~ùa ùKøYiò ùeûM KûeYeê céZêý jêG, ùiùZùaùk
ùfûùK G_eò Kêj«ò ù~ _ìaðR^àe ùKøYiò _û_ aû]û ù\CQòö Gjò K[û
K’Y iZ?
\û\ûgâú : jñ, _û_ KûeYeê ùeûM jêG @ûC ~\ò _û_ ^[û«û, ùZùa
ùeûM jê@«û ^ûjóö Zêùc ùKCñ ùeûMúKê ù\LôQ?
_»Jµ.oÉÔ: ùcû cû’ Gùa \êA cûi _ìùað Kýû^èeþ KûeYeê PûfòMùfö
\û\ûgâú : Zûjû Z iaê _û_Kcðe C\deê jêGö _û_Kcðe C\d jêG
ùZùa Kýû^èeþ jêGö Giaê jûUð @ûUûKþ AZýû\ò _û_Kcðeê jêGö ^òùeûkû
_û_ jó aû§òQ«ò, Gjò Kûke Rúau ]¦û jó Gjû, \òîûeû _û_Kcð jó
Keê[û«òö bû^þ (ùjûiþ) ^ûjó ùi[ô_ûAñö ~\ò bû^þ [û@û«û ùZùa G_eò
Keù« ^ûjó!
_»Jµ.oÉÔ: ùi _êeû Rúa^ bqò Keò[ôùf, ùZùa Zûuê Kýû^èeþ KûjóKò
ùjfû?
Kcðe aòmû^ 55
\û\ûgâú : bqò KeòQ«ò, Zûjûe `k Z _ùe @ûiòaö @ûi«û R^àùe
còkòaö Gjû _ìað R^àe `k @ûRò còkòQò @ûC ~\ò @ûRò Zêùc bf Mjc
aêYêQ, ùZùa @ûi«û R^àùe ZêcKê Mjc còkòaö
_»Jµ.oÉÔ: Kcð KûeYeê ùeûM ùjCQò, ùZùa Jh] \ßûeû Kò_eò bf
ùjCQò?
\û\ûgâú : jñö ùijò ùeûMùe ùi _û_ jó KeòQ«ò ^û, ùijò _û_
âêSò Keò[ôùf, ùi[ô_ûAñ Iøh]eê iûjû~ý còkò~ûG Gaõ ùjfÝ ùjûA~ûGö
RûYò-gêYò ~\ò Keû~ûA[ôa ùZùa Zûuê Jh]-ù`øh] KòQò còùk ^ûjóö
Jh] còùk jó ^ûjóö âêSò Keò[ôaû ùfûK @U«ò, aòPeû! âêSò Keò[ôaû
_û_ QûùWÿ ^ûjó Gaõ RûYò-gêYò Keòaû aûfûKê c¤ QûùWÿ ^ûjóö Kò«ê âêSò
Keò[ôaû aûfûKê KòQò iûjû~ý còkò~ûG @ûC RûYò-gêYò Keòaû aûfûKê còùk
^ûjóö
Zûjû @ùU @^ýuê jAeûY Keòaûe _eòYûc
_»Jµ.oÉÔ : @ûùc ù~Cñ geúee iêL-\êüL ùbûMê@Qê, Zûjû aýû]ô
ùjC aû _ùQ KòQò aò ùjC, Zûjû _ìaðe ùKCñ _âKûe Kcðe _eòYûc @ùU?
\û\ûgâú : G[ôùe Z G_eò @ùU, KòQò ùfûK ùLk ùLkùe aòeûWÿòKê
cûeò \ò@«ò, KêKêeKê cûeò \ò@«ò, ùicûûê \êüL \ò@«ò, jAeûY Ke«òö
ùicûù^ ù~ùa \êüL \ò@«ò, ùijò icdùe ^òRKê bû^þ(ùjûiþ) ^ [ûG ù~
Gjûe _eòYûc K’Y @ûiòa? ùQûU [ôfûùaùk aòeûWÿòe Qê@ûKê cûeò \ò@«ò,
KêKêee Qê@û cûeò \ò@«ò @ûC _êYò G WKÖe ùaw KûU«ò, ùZùa Zû’e
_âZòÆ¦^ Zûu geúe C_ùe _Wÿòaö ~ûjû Zêùc Keê@Q, Zûjûe jó _âZòÆ¦^
@ûiòaö _âZòÆ¦^ @ùU Giaêö
_»Jµ.oÉÔ: @[ðûZ Kûjû geúe ij ùLkò[ôùf Zûjûe _âZòÆ¦^ @ûùi?
\û\ûgâú : jñ, =ÔMÔMÌÏÒ.Ñ<LË5ÓD.Ã.ËbÍ=FÔ=»DË~\ò \êüL ù\a
ùZùa Zûjû Zêc geúe C_ùe jó @ûiòaö
56 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: ùi Giaê ù~ùa Keò[ôa, Rúauê Pòeò[ôa ùZùa ùijò
icdùe ùi @mû^ \gûùe [ûG ^û! Zû’Kê G_eò ùa÷ebûa aò jêG ^ûjó,
Z[û_ò Zû’Kê ùbûMòaûKê _Wÿòa?
\û\ûgâú : bêfùe @mû^ \gûùe ~\ò @wûeùe jûZ _ùWÿ, ùZùa
@wûe ^ò½òZ `k \òGö @[ðûZ ùKjò QûùWÿ ^ûjóö @mû^ @[aû imû^,
@RûYZùe @[aû RûYò-gêYò, ùbûMòaûe eúZò @fMû jêG, Kò«ê KòQò QûùWÿ
^ûjó! Giaê ùfûKcûù^ \êüL ùbûMêQ«ò, Zûjû Zûu ^òRe jó jòiûa @ùU
iaêö ùi[ô_ûAñ bMaû^ KjòQ«ò ù~ c^-aP^-Kûdûeê @jòõiûe _ûk^
Keö G_eò Ke ù~_HËÒ.Ñ<LË5ÓD.Ã.ËbÍ=FÔ=»\êüL ^ùjC, ~\ò ZêcKê
iêLú ùjaûe @Qò ùZùa!
_»Jµ.oÉÔ: ùKøYiò cjûcôûuê WKÖe ùjaû CPòZ ^êùjñ?
\û\ûgâú : ùjaû CPòZ Kò ^ ùjaû CPòZ, Zûjû Wò`ÒHn× FÖÔ8H×
@ùUö Zûjû Z Zû’e _âKéZò @^êiûùe ùjûA Pûfòaö Kò«ê, c^ùe bûa
G_eò ùjaû CPòZö @[ðûZ ùi Wûqe fûA^þùe ~ûA _ûeòa jó ^ûjó _ùeö
~ûjûe G_eò bûa @Qò ù~ .ÔMÔ.Ã .ËbÍ=FÔ=»\êüL ^ùjC, ùi ùiVûùe
KûjóKò ùaw cûeòa?
_»Jµ.oÉÔ: @^ý _ùU Wûqeú gòLô jRûe-jRûe ùfûKu ~ªYû \ìe
Keò `ûA\û aò Kùe ^û?
\û\ûgâú : Zûjû \ê^ò@ûe aýajûe @ùUö ZûjûKê `ûA\û Kêjû~ûG
^ûjóö
]úcû cÉòÃaûfûe Kcða§^ Kò_eò?
_»Jµ.oÉÔ: ~òG bf aýqò ùjûA[ûG, Zû’Kê Z ^û^û _âKûe aòPûe
@ûùi, GK cò^òUùe ùKùZ iûeû aòPûe Keò \òGö Kcð aû§ò\òG @ûC ]úcû
cÉòÃaûfû Z aêSò_ûùe ^ûjó KòQò, GYê Zû’Kê Z G_eò KòQò jêG jó ^ûjó,
^òùŸðûh @ùU ^û!
Kcðe aòmû^ 57
\û\ûgâú : ùi aêSòaûaûfû aêSòaûe Kcð aûù§ Gaõ ^ aêSê[ôaû aýqò
^ aêSòaûe Kcð aûù§ö Kò«ê ^ aêSê[ôaû ùfûKu Kcð ajêZ ùcûUû ùjûA[ûG
Gaõ aêSòaû aûfû Z aòùaK ijòZ G_eò aû§«òö ^ aêSê[ôaû aýqòe Kcð iaê
Rwfú _eò ùjûA[ûG, _gê _eò, Zû’Kê Z aêSû _ùWÿ jó ^ûjó, bû^þ jó ^ûjó,
ùi Z KûjûKê ù\Lê ù\Lê _[e cûeòaû _ûAñ _âÉêZ ùjûA~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: K’Y @ûcKê G_eò ùfûKu C_ùe \dû eLôaû CPòZ
^êùjñ?
\û\ûgâú : eLôaû jó CPòZö ~òG @Ì aêSê[ôa, Zû’ _âZò \dû bûa
eLôaû CPòZö Zû’Kê KòQò ùjfÝ Keòaû CPòZö cÉòÃ Leû_ ù~ûMêñ aòPeû
G_eò @ùU, ùi[ôùe _êYò Zû’e Kò ù\ûh? ùi _[e cûeò~ûG, Z[û_ò @ûùc
Zû’ ijòZ ùa÷e eLò ^ [ûC, Zû’ C_ùe KeêYû eLôaû CPòZö
]^ú-Meòa ùKCñ Kcðeê?
~ûjû ùjCQò, Zûjû jó ^ýûd ~\ò ÊúKûe Keû~ûG ùZùa KfýûY
ùjûA~òaö
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa \û\û, @û_Yuê fûMê^ûjó ù~, ùKøYiò \êA ùfûK
[ôùa, ùicûû c¤eê RùY ù\Lê[ûG ù~ ‘Gjò aýqò GùZ Leû_ @ùU,
Z[û_ò GùZ bf iÚòZòùe @Qò @ûC cêñ GùZ ]cð_eûdY, Z[û_ò G_eò \êüLú
@ùU’, ùZùa Zû’ c^ ]cðeê jUò~òa ^ûjó?
\û\ûgâú : G_eò @ùU, Gjû ù~Cñ \êüLú @Qò ùi_eò iaê ]cð_eûdY
aûfû \êüLú ùjûA ^[û«òö gùjeê _Ôb_âZògZ iêLú aò [û@û«òö
@ûRò ù~Cñ \êüL @ûiòQò, Zûjû ^òR Kcðe jó _eòYûc @ùUö @ûRò ùi
ù~Cñ iêLú ùjûAQò, @ûRò Zû’_ûLùe _Aiû @Qò Gaõ ùi iêL ùbûMêQò ùZùa
Zûjû Zû’ Kcðe _eòYûc @ùUö @ûC Gùa ù~Cñ Leû_ KeêQò Zûjûe ù~ùa
_eòYûc @ûiòa, ùiùZùaùk ùi ùbûMòaö @ûùc Gùa ù~Cñ bf KeêùQ,
ù~ùa @ûcKê Zûjûe _eòYûc còkòa, ùiùZùaùk ùbûMòaûö
58 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: \û\û, @û_Yue Gjò K[û iZý @ùUö Kò«ê ~\ò aýajûeòK
?ÂËHÃ Ò?/ÔaÔ* Ò=ÒD *. DÖTË 6ÃÃ:ØË 1ÒH HMÃ>Ô* ÒEÔ.ËIÔ >Ô*
ÒJÔLËIÔ>Ô*ÏLÔFAÔÒHFMIÒH*.DÖTËHMÃ>ÍDÏ6ÃÃ:ØËDÔIÔÒ?/Ã>Ô*
ù~ ‘ùcûe Gjû Kòbkò \gûö cêñ Z GùZ iZý^òÂö PûKòeú KeêQò, Z[û_ò
ùcû _òfûuê LûAaûKê còkê ^ûjóö ù~ùaKò Gjò aýqò Z GùZ iaê IfUû
KeêQò, Z[û_ò ùi cjfùe ejêQòö’ ùZùa Zû’Kê eûM @ûiòa ^ûjó? ùi
iÚòeZû Kò_eò eLô_ûeòa?
\û\ûgâú : Gùa ù~Cñ \êüL ùbûMêQò, Zûjû _ìaðùe ù\A[ôaû _eúlûe
_eòYûc @ûiêQò @ûC ùi cjfaûfû c¤ _eúlû ù\AQò, Zûjûe Gjò _eòYûc
@ûiòQòö _ûiþ ùjûAQò Gaõ Gùa _êYò ù`fþ ùjaûe flY C_ô^Ü ùjCQò
Zû’eö @ûC Gjò Meòae _ûiþ ùjaûe flY C_ô^Ü ùjCQòö
_»Jµ.oÉÔ: Kò«ê ù~_~ðý« ùijò Meòa aýqòe ^òRe cûîòK iÚòZò
_eò_Kß ^ ùjûAQò, ùi_~ðý« ùi Kò_eò aêSò _ûeòa?
\û\ûgâú : Zû’Kê Gjû ÊúKûe jêG ^ûjóö ùi[ô_ûAñ IfUû @ûjêeò @]ôK
_û_ aûù§ö Zû’Kê Gjû aêSòaû jó CPòZ ù~ ùcû Kcðe jó _eòYûc @ùUö
Keòaû bf Gaõ `k Leû_
_»Jµ.oÉÔ: @ûùc bf KeêQê Kò«ê Zûjûe `k bf còkê ^ûjóö Zûjûe
@[ð G_eò ùjfû ù~ _ìaðR^àe KòQò Leû_ Kcð [ôa ~ûjû ZûjûKê Kýûù^èfþ Keò
\ò@«òö
\û\ûgâú : jñ, Keò \ò@«òö @ûùc ~a(GK _âKûee giý) Z aêYòùf
Gaõ Zûjû aWÿ c¤ ùjûAMfû, Kò«ê ~\ò _ìaðR^àe ^òRe Leû_ Kcðe C\d
ùja ùZùa ùgh ahðû jêG ^ûjó, ùiùZùaùk iaê ìf iêLô~ûG, @ûC
~\ò _êYý ùRûe Kùe ùZùa _âÉêZ ùjûA~ûG, ^ùjùf jûZKê @ûiò[ôaû
Rò^òh c¤ Pûfò~ûGö GYê bf Kcð Ke, ^ùjùf cêqò ùLûRö \êAUòeê
ùMûUòG eûÉû ]e! Gjò \ê^ò@ûeê Liò _kûAaûe eûÉû ùLûR, ^ùjùf _êYò
Kcðe aòmû^ 59
i\û-iað\û bf Kcð Keö Kò«ê iað\û bf Kcð ùjûA _ûeòa ^ûjó c^êhý
\ßûeû, IfUû-eûÉûùe PXÿò jó ~ûGö Kêiw còkò Pûfò[ûGö
_»Jµ.oÉÔ: gêb Kcð Gaõ @gêb Kcð PòjÜòaûe [ùcðûcòUe K’Y?
\û\ûgâú : ù~ùa gêb Kcð @ûùi ùiùZùaùk @ûcKê @û^¦ fûùM,
gû«ò fûùM, aûZûaeY gû« fûùM @ûC ù~ùa @gêb Kcð @ûùi ùiùZùaùk
ZòqZû C_ô^Ü jêG, c^ @gû«òùe eùjö @~êq Kcð (^ò@ûñùe) ZZûG Gaõ
~êq Kcð jé\dKê @û^¦ \òGö
céZêý_ùe iû[ôùe K’Y ~ûG?
_»Jµ.oÉÔ: ù~Cñ gêb Gaõ @gêb Kcð @Qò, Zûjûe ù~Cñ _eòYûc,
Gùa ùi @fMû ù~Cñ ù~û^òùe ~ûG, ùiVûùe Zû’Kê Zûjû ùbûMòaûKê _ùWÿ
^û?
\û\ûgâú : ùiVûùe ùbûMòaûKê jó _ùWÿö ù~ùZùaùk céZêý jêG,
ùiùZùaùk GVûeê cìk gê¡ûcôû ~ûGö Zûjû ijòZ iûeû Rúa^ ù~Cñ
gêbûgêb Kcð Kùf, Zûjû ù~ûR^û eìù_, ~ûjûKê KûeY geúe @[ðûZ KRûfþ
aWú(causal body) Kêjû~ûG, _êYò iìlà aWú @[ðûZ AùfpòKfþ aWú, G
iaê iû[ôùe ~òaö @ûC KòQò ~ûG ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: c^êhý R^à ù~Cñ còùk, Zûjû aûe´ûe còùk ^û _êYò KòQò
icd _ûAñ c^êhýùe @ûiò Zû’Kê _êYò[ùe @fMû ù~û^òùe ~òaûKê _ùWÿ?
\û\ûgâú : iaê ù~û^òKê GjòVûeê ~û@û«òö Gùa _ûLû_ûLô iZêeú
_âZògZ ùfûK Pûeò ùMûWÿùe (_gêMZò) ~òùaö GVûeê iZêeú _âZògZ! Gaõ
RîõLýû ZúaâZûe ij icû¯ ùjûA~òaö
@[ðûZ c^êhýeê _gê aò ùjûA_ûùe, ù\aZû ùjûA_ûùe, ^KðMZò
ùjûA_ûùe Gaõ _êYò c^êhý aò ùjûA_ûùeö ù~Cñ-ù~Cñ _âKûe Kcð Keò[ôa,
ùijò ùijò ù~û^òùe ~ûGö K’Y ùfûùK _ûgaZûe ù~ûMý Kcð KeêQ«ò
Gùa?
60 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: Gùa Z ajêZ ùfûK _ûgaZûe jó Kcð KeêQ«ò ^û!
\û\ûgâú : ùZùa ùiVûKûe UòKU @ûiòMfû, eòRùbðg^þ ùjûAMfûö
@[ðûZ ~\ò @_cògâY Keê[ôa, @YjKÑ (@ùa÷])e LûA ~ûC[ôa, ùbûMò
ù^C[ôa, còQ Kjê[ôa, ùPûeò Keê[ôa, ùi icÉue Gùa ^ò¦û Keòaûe @[ð
jó K’Y? Zûu UòKU Zûuê còkò MfûYò!
Pûeò MZòùe bUKY
_»Jµ.oÉÔ: c^êhý ^òy ù~û^òùe ~ûA _ûeòa Kò?
\û\ûgâú : c^êhýeê Z _êYò ù\aZûùe, iaêVê aWÿ ù\aZû c¤ ùjûA
_ûeòa, Gjò \ê^ò@ûùe U_ùcûÁþö @ûC ^òy ù~û^ò @[ðûZ Kòbkò ^òy ù~û^ò?
NéYûR^K ù~û^òùe ~ûGö ~ûjûe ^ûc gêYòaû cûùZâ NéYû fûùMö
c^êhý, c^êhý R^àùe jó Kcð aû§ò _ûeòaö aûKò @^ý ùKøYiò
ù~û^òùe Kcð aûù§ ^ûjóö @^ý iaê ù~û^òùe Kcð ùbûùMö @ûC GVò
c^êhýùe Kcð aûù§ c¤ Gaõ Kcð ùbûùM c¤, Cbd jêGö _ìaðKcð ùbûMò
Pûf«ò Gaõ ^ì@û aû§«òö ùi[ô_ûAñ GVûeê Pûeò MZòùe bUKòaûe @Qò,
GVûeê ~û@û«ò @ûC G MûA-cAñhú, Giaê _gê-_lú ù~Cñ ù\Lû~ûCQ«ò, G
ù\aú-ù\aZû, ùicûûê ùKak Kcð ùbûMòaûe @Qò, ùicûûê Kcð Keòaûe
@]ôKûe ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: Kò«ê _ûLû_ûLô ù\LôaûKê Mùf Z c^êhýe bf Kcð ùjC
jó ^ûjó ^û?
\û\ûgâú : Gjû Z Kkò~êM @ùU Gaõ \êhcKûk @ùU, ùi[ô_ûAñ
ajêZ-KòQò Kcð Leû_ jó jêGö
_»Jµ.oÉÔ: @[ðûZ GVûùe @fMû ^ì@û Kcð aû§òùa ^ò½òZ ^û?
\û\ûgâú : eûZò-\ò^ aû§ò ùjûAPûfòQòö _êeêYû ùbûMòPûùf Gaõ ^ì@û
aû§òPûùfö
Kcðe aòmû^ 61
_»Jµ.oÉÔ: Zûùjùf Gùa GjûVûeê bf @^ý ùKøYiò R^à @Qò Kò?
\û\ûgâú : ùKCñVò aò ^ûjóö GZòKò jó bfö @fMû Z \êA _âKûee R^à
@ùUö GVûùe ~\ò EY ùjûA ~ûA[ôa, cûù^ Leû_ Kcð aû§ò ùjûA
~ûA[ôa, Zûjû EY Kêjû~ûGö ùZùa _êYò _gêMZòù e ~òaûKê _ùWÿ,
ùWaòUþ(EY) ùbûMòaû _ûAñ @ûC ~\ò ùWaòUþ @]ôK ùjûA~ûA[ôa ùZùa
^KðMZòùe ~òaûKê _ùWÿö ùiVûùe EY ùbûMòiûeò ùèò @ûiòaûe @Qò,
ùWaòUþ ùbûMòiûeòö GVò bf Kcð ~\ò ùjûA[ôa, ùZùa aWÿ, Cy RûZòe
c^êhý jê@«òö ùiVò iûeû Rúa^ iêL còùkö Zûjû ùbûMòiûeòaû _ùe _êYò
ù~còZò [ôfû ùicòZòKê ùicòZò, ^ùjùf _êYò ù\aMZòùe ~ûGö ùKâWÿòUþe
iêL ùbûMòaû _ûAñö Kò«ê ùKâWÿòUþ _ìeû ùjûAMfû, fùl Uuû ieòMfû, Lyð
ùjûAMfû ùZùa _êYò GAVòKê GAVò!
_»Jµ.oÉÔ: @^ý iaê R^àeê Gjò c^êhý R^àe @ûdêh @]ôK @ùU ^û?
\û\ûgâú : ^û, G_eò KòQò ^ûjóö Gjò ù\aú-ù\aZûcûûe @ûdêh
fl-fl ahðe ùjûA[ûGö
_»Jµ.oÉÔ: Kò«ê ù\aú-ù\aZû ùjaû _ûAñ Z Giaê Kcð _ìeû ùjaû_ùe
^é fûMòa ^û?
\û\ûgâú : ^û, G_eò KòQò ^ûjóö ~\ò ùKjò iê_ejêýcû^þ [ôa ùZùa
ùi ù\aZû jó jêGö ^òR iêL ^òùR ùbûùM ^ûjó Gaõ @^ýuê ù\A\òG, ùi
iê_ejêýcû^þ Kêjû~ûGö ùi ù\aMZòùe ~ûG!
_»Jµ.oÉÔ: ^òRKê iêL ^[ôa, ùZùa _êYò ùi @^ýuê Kò_eò iêL ù\A
_ûeòa?
\û\ûgâú : ùi[ô_ûAñ Z ù\A _ûeòa ^ûjó ^û! Kò«ê ~\ò ùKjò G_eò
aýqò [ôa, ùKûUòGùe RùY@ù] aýqò, ~òG ^òR iêL @^ýcûûê ù\A
ù\C[ôa, ùi ù\aMZòùe ~ûGö _ìùað Z G_eò ajêZ ùfûK [ôùfö gùjeê
\êA-\êA, Zò^ò-Zò^ò _âZògZ, _Ôb-_Ôb_âZògZ [ôùfö Gùa Z ajêZ ùjùf
62 Kcðe aòmû^
ùKûUòGeê \êA-Pûeò aûjûeêQ«òö Gùa Z ~\ò \êüL ^ \òG ùZùa c¤
ùjûiò@ûe Kêjû~òaö @^ýuê ~\ò ùKøYiò aò \êüL ^ \òG ùZùa _êYò c^êhýùe
@ûùi, c^êhýùe bf RûMûùe Kò ù~CñVò awkû _âÉêZ [ôa, MûWÿò _âÉêZ [ôa,
ùiVûùe R^à jêG @ûC ~\ò _ûgaZûe Kcð Kùe, @_cògâY Kùe, ùaAcû^ú
Kùe, ùPûeò Kùe, ùZùa _gêMZòùe ~òaûKê _ùWÿö
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa ^òdc K’Y?
\û\ûgâú : @ù]ûMZòùe ~òaûaûfû ]eû _ùWÿ ^ûjó @ûC ~ûjûKê C¡ßðMZòùe
~òaûe @Qò, G_eò c^êhýue jûfêKû Kcð ùjûA[ûG, ùZYê Zû’Kê ù_ûfòiaûfû
\ßûeû ]eû _KûA \òG Zêe«ö ùi @ûMKê IfUû ~òaûeê @UKò ~ûG Gaõ Zû’e
bûa a\kò~ûGö _âKéZò KûjûKê ùjfÝ Kùe? ~òG bûeú @ùU, Zû’Kê bûeú
ùjaûKê \òGö jûfêKû @ùU, Zû’Kê jûfêKû ùjaûKê \òGö jûfêKûaûfû C¡ßðMZòùe
~ûGö bûeúaûfû @ù]ûMZòùe ~ûGö @[ðûZ G_eò @ùU Gjò _âKéZòe ^òdcö
ù~_eò ùKjò ùKùa ùPûeò Keò ^[ôa @ûC Gùa [ùe ~\ò ùPûeò Kùe,
ùZùa Zêe« ]eû _Wÿò~ûG @ûC ]ÅoÉÒ3ÔH]eû _ùWÿ ^ûjóö KûeY Zû’e
Kcð bûeú @ùU, ùi[ôùe aò _êeû cûKèð \eKûe ^û! cûAîþ cûKèð aò _êeû
\eKûe ^û! ùZùa~ûA \ê^ò@û Pûfòa ^û?
c^êhýRûZòùe jó Kcða§^ jêG
_»Jµ.oÉÔ: G[ô_ûAñ cêñ _PûeêQò ù~ c^êhý R^àKê QûWÿò @^ý ùKøYiò
G_eò R^à @Qò Kò ^ûjó ù~ ù~Cñ[ôùe Kc Kcða§^ ùjC[ôa?
\û\ûgâú : @^ý ùKCñVò Kcða§^ jêG jó ^ûjóö @^ý ùKøYiò ù~û^òùe
Kcða§^ jêG jó ^ûjó, ùKak GjòVûùe a§^ jêG @ûC ù~CñVò a§^ jêG
^ûjó, ùicûù^ K’Y Kêj«ò? ù~ GVò ùKCñVòKò @ûiòfê Gjò ùRfþKê? ù~CñVò
Kcða§^ ùjûA_ûùe ùi_eò RûMû Z cêqZû Kêjû~ûG, @ûC Gjû Z ùRfþ
Kêjû~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: c^êhý R^àùe jó Kcða§^ jêGö bf Kcð c¤ GjòVûùe
jó aû§ò jêG ^û?
Kcðe aòmû^ 63
\û\ûgâú : bf Kcðe a§^ c¤ GjòVûùe jêG Gaõ Leû_ Kcðe
a§^ c¤ GjòVûùe jêGö
Gjò c^êhý Kcð aû§«òö ùi[ôùe ~\ò ùfûKuê lZò _MbÔ$DÔENË,
ùfûKuê \êüL ù\aûbkò Kcð [ûG, ùZùa ùi _gêMZòùe ~ûG Gaõ ^KðMZòùe
~ûGö ùfûKuê iêL ù\aûe Kcð [ûG ùZùa c^êhýùe @ûùi Gaõ ù\aMZòùe
~ûGö @[ðûZ ù~_eò Kcð ùi Kùe, ùijò @^êiûùe Zû’e MZò jêGö Gùa
MZò ùjfû @[ðûZ ùbûMòiûeòaû _ùe _êYò GVûKê @ûiòaûKê _ùWÿö
Kcð aû§òaûe @]ôKûe c^êhýKê jó @Qò, @^ý KûjûKê ^ûjó, Gaõ ~ûjûKê
aû§òaûe @]ôKûe @Qò, Zû’Kê Pûeò MZòùe bUKòaûKê _ùWÿö @ûC ~\ò Kcð
^ Kùe, @ûù\ø Kcð jó ^ Kùe ùZùa ùcûlùe ~ûGö c^êhýeê ùcûlùe
~ûA ùjûA _ûeòaö @^ý ùKøYiò RûMûeê ùcûlùe ~ûA _ûeòa ^ûjóö Kcð
^ Kùe ùi_eò Zêùc ù\LôQ?
_»Jµ.oÉÔ: ^û, ùi_eò ù\Lô ^ûjóö
\û\ûgâú : Zêùc G_eò ù\LôQ ~òG Kcð ^ Kùe? AG ù\LôQ«ò @ûC
Zêùc ù\Lô^ûjñ?!
G _gê_lú AZýû\ò iaê @Q«ò, ùicûù^ Lû@û«ò, _ò@«ò, cûe_òU
fûM«ò, fùXÿA-SMWÿû Ke«ò, Z[û_ò ùicûûê Kcða§^ jêG ^ûjóö ùijò_eò
c^êhýu _ûAñ c¤ Kcða§^ ùja ^ûjó G_eò iÚòZò @Qòö Kò«ê ~\ò ‘^òùR’
.FÉH.oÉÔ^ jêG ùZùa Gaõ ùKak Kcð ùbûMò^òG! ùi[ô_ûAñ GVûKê ùcû
_ûLKê (~\ò) @ûùi Gaõ ‘ùifÞ eòdfûARþ(@ûcô iûlû}ûe)’e mû^ _âû¯
Kùe, Ò=ÒD .FÉH .oÉÔEÔD 3ÔIË~ûG, Keòaû bûa jó Pûfò~ûG, _ùe
ùKak ùbûMòaû jó eùjö ù~_~ðý« @juûe @Qò ùi_~ÉÖ.FÉH.oÉÔÏ
@ûV R^à _~ðý« e _ê¬ò iû[ôùe
_»Jµ.oÉÔ: ù~Cñ-ù~Cñ ù~û^òùe Kcða§^ jêG ^ûjó, ùKak Kcð
ùbûMòaûKê jó _ùWÿ, ùZùa ùijò Rúae @ûi«û R^à Kò_eò jêG?
64 Kcðe aòmû^
\û\ûgâú : Gjû GùZ @]ôK @ùU ù~ c^êhý GVûeê Mfû, ùZùa
MûBe R^à còkòfûö ùi MûBe R^à ùbûùMö Zûjû _ìeû ùjûA~ûG, Zû’_ùe
ùQkòe R^à còùkö ùi ùQkòe jó còùk G_eò ^êùjñö ù~ ùKCñ ù~û^òùe
Zû’e jòiûa [ûG ùijò @^êiûùe còùkö WòRûA^þ(ù~ûR^û) @^êiûùe còùkö
_êYò M]e R^à còùkö gùj-\êAgj ahð Gjò_eò bUKòiûeò @ûùiö ù~ùa
iaê ùWaòUþ(EY) ùbûMò ^ò@û~ûG ùZùa _êYò GVûùe c^êhý R^àùe @ûùiö
@^ýiaê ù~û^òùe ù~ùa GK R^à _ùe @ûC GK R^à jêG, ùZùa Zûjû
Kcð Keòaû\ßûeû jêG ^ûjóö Zûjû G[ô_ûAñ jêG ù~ ùijò Kcð ùbûMò ^ò@ûMfûö
Gjû GK _eÉ Mfû Gaõ \ßòZúd _eÉ @ûiòfû, \ßòZúd _eÉ Mfû Gaõ
ZéZúd _eÉ @ûiòfû, Gjò_eò ù~ùa iaê _eÉ ùbûMò ^ò@û~ûG, ùiùZùaùk
icÉ @ûVR^à _ìeû ùjûA~ûG Gaõ _êYò GVûKê c^êhýùe @ûiò~ûGö @Zò
ùagúùe @ûV R^à @^ý MZòùe bUKòiûeò _êYò c^êhýùe @ûiò jó ~ûGö
G_eò @ùU Kcðe ^òdcö
c^êhý ùjaû ù~ûMý Kcð Z Zû’_ûLùe _ê¬ò eì_ùe ejò jó [ûGö
ù~CñVòKê ~ûC, ù\aMZòùe Mùf c¤ö @[ðûZ _ê¬ò @û]ûeùe _êYò ùèòKò
@ûùiö @[ðûZ Gjò _ê¬òKê eLô, aûKò @^ý iaê Kcð ùbûMò ^ò@û~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: c^êhýùe @ûùi, _êYò Zû’e Rúa^ Kò_eò Pûùf? Zûjû
Zû’e bûa @^êiûùe jó Pûùf ^û? Zû’e ùKCñ Kcðe @û]ûeùe Zû’e
Rúa^ Pûùf?
\û\ûgâú : Zû’ _ûLùe c^êhýe Kcð Z _ê¬òùe ejò[ûGö Gjò _ê¬ò
Z @ûc _ûLùe @Qò, Kò«ê ~\ò EY ùjûA ~ûA[ôa ùZùa EY ùbûMò^ò@ Gaõ
_êYò ùèò @ûi, Kêj«òö ùKâWÿòUþ ùjûA~ûA[ôa, ùZùa ùKâWÿòUþ ùbûMòiûeò
_êYò GVûKê @ûiö Gjû Z _ê¬ò @Qò @ûc _ûLùeö Gjò _ê¬ò Z Kc _ùWÿ,
G_eò ^êùjñö Gjò _ê¬ò ùKùa Kc _ùWÿ? Kò ù~ÒD.oÉÔ_\ ~ûG ùZùa
~ûGö ùiùZùaùk ùcûlùe Pûfò~ûGö ^ÒMÒI.oÉÔ_\ ~ûG jó ^ûjó ^û!
@juûe aòfd ùjûA~ûG, ùZùa (.oÉÔ_\) ~ûGö ~\ò @juûe [ôa,
ùZùa ùijò Kcð ùbûMòiûeò _êYò GVûKê jó @ûiò~ûG ùiö
Kcðe aòmû^ 65
_»Jµ.oÉÔ: @^ýiaê ù~û^òeê ù~ùa _êYò c^êhýùe @ûùi, ùZùa
@ûiòaû _ùe ùKCñVò R^à ^òG? ùKCU Nùe ^û eûRû Nùe?
\û\ûgâú : GVò c^êhý ù~û^òùe ^òRe ù~Cñ _âÉêZ iûcMâú eLô
~ûA[ôfû, @ûC Gjò ù~Cñ EY ùjûAQò, ùijò EY iêSòiûeò @ûùi Gaõ _êYò
ù~CñVò [ôfû ùiVûKê jó @ûùi Gaõ ùijò iûcMâúeê _êYò @ûe¸ Kùeö @[ðûZ
@ûùc ù~Cñ aRûeKê ~ûC, ùi iaê Kûc iûeò _êYò NeKê jó ùèò @ûiêö
ùijò_eò Gjû Ne @ùUö GVûKê jó ùèòKò @ûiòaûe @Qòö GVûùe Gjû Ne
@ùUö GVûùe ù~ùa @juûe aòfd ùjûA~òa, ùiùZùaùk GVûùe aò
ejòaû ^ûjóö ùcûlùe Pûfò~òaû, aûiþ! Gùa @^ý R^àùe @juûee C_ù~ûM
jêG ^ûjóö ù~CñVò ùbûMòaûe @Qò, ùiVò @juûee C_ù~ûM jêG ^ûjóö
ùi[ô_ûAñ Kcða§^ jó jêG ^ûjóö Gjò cAñhúcûûê, Gjò MûBcûûê, KûjûeòKê
@juûe ^[ûGö ù\Lû~ûG ^ò½òZ ù~ Gjò ùNûWÿû @juûeú @ùU, Kò«ê Zûjû
WòiþPûRð @juûe @ùUö _âKéZ @juûe ^êùjñö _âKéZ @juûe ~\ò [ôa
ùZùa Kcða§^ jêGö @[ðûZ @juûe KûeYeê _êYò GVûKê(c^êhý ù~û^òùe)
@ûùiö @juûe ~\ò Lfûi ùjûA~òa ùZùa ùcûlùe Pûfò~òaö
eòU‰ð UòKU @ûYòQò _gêMZòeê!
_»Jµ.oÉÔ: @û_Y Kjòùf ù~ Kcðe `k còùk, ùZùa G ù~Cñ _gê-
_lú @Q«ò, ùicûù^ _êYò c^êhýùe @ûiò _ûeòùa Kò?
\û\ûgâú : ùijòcûù^ jó @ûi«òö ùijòcûù^ jó Gùa @ûiòQ«òö
ùicûû iõLýû aXÿò ~ûAQò Gaõ ùijòcûù^ jó Giaê @_cògâY KeêQ«òö
_»Jµ.oÉÔ: ùijò _gêcûù^ ùKCñ iZþKcð Keò[ôùa ù~ cûâ ùjùf?
\û\ûgâú : ùicûûê iZþKcð KeòaûKê _ùWÿ ^ûjóö cêñ ZêcKê aêSûCQòö
RùY aýqò EYú ùjûAMfûö EYú ùjfû ùi[ô_ûAñ ùi ù\aûkò@û Kêjû~ûGö
ùfûùK ù\aûkò@û Kêj«ò Zû’Kêö ùZùa _ùe ùi EY iêSòù\fû, ùiùZùaùk
_êYò Zû’Kê ù\aûkò@û Kjòùa Kò?
66 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: ^û, _ùe Kjòùa ^ûjóö
\û\ûgâú : ùijò_eò GVûeê _gêMZòKê ~û@û«ò ^û, ùKak EY iêSòaû
_ûAñ jó, EY iêSòiûeò _êYò GVûKê @ûiò~ûG @ûC ~\ò ù\aMZòùe ~ûG ùZùa
ùKâWÿòUþ (Rcûeûgò) ùbûMòiûeò _êYò GVûKê @ûùiö
Gjò_eò ^òcªòZ Ke«ò @ù]ûMZò
_»Jµ.oÉÔ: c^êhýKê _gê R^à jó còkòa, Zûjû Kò_eò RYû_ùWÿ?
\û\ûgâú : Zû’e iaê flY jó Kjò \òGö Gùa Zû’e ù~Cñ aòPûe,
ùijò aòPûe jó _ûgaZûe @ûùiö Kòbkò (aòPûe) @ûùi? Kûjûe ùbûMòùâò,
Kûjûe LûA~òaò, Kûjûe G_eò Keòaò? céZêý icdùe c¤ _gêe `ùUû
CùVö
_»Jµ.oÉÔ: @û´ UûKê@û ù_ûZòùf @û´ jó jêG, K’Y ùijò_eò ù~ùa
c^êhý cùe ùZùa c^êhýeê _êYò c^êhý jó jêG?
\û\ûgâú : jñ, c^êhýeê _êYò @[ðûZ Gjò cýûU^ðòUú IßûWÿð(_âiìZò aòbûM)ùe
c^êhýe Èú ù_Ueê KêKêe R^à jêG ^ûjóö aêSò ùjCQò ^û! Kò«ê c^êhýùe
~ûjûKê i{^Zûe aòPûe [ôa @[ðûZ cûâZûe MêY [ôa ùZùa _ùe _êYò
c^êhýùe @ûùiö ~òG ^òR jKÑe ùbûMòaûe Rò^òh c¤ ùfûKuê ù\A\òG
ùZùa ù\aMZòùe ~ûG, iê_ejêýcû^þ Kêjû~ûGö @ûC ^òR Èú ùbûMòaûùe
@iêaò]û ^ûjó, Zûjû jKÑe Kêjû~ûG, Kò«ê @YjKÑ (@ùa÷]) e ùbûMò _ûeòaû
^ûjóö Zûjû ùbûMòùâûe ù~Cñ aòPûe, Zûjû jó Zû’e c^êhýeê _eR^àùe
_gêùe ~òaûe iùuZ @ùUö Zûjû bòiû @ùU, @ûùc Zû’e bòiû ù\Lôùâû
^û, ùZùa RYû _Wÿò~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: Kcðe iò¡û« G_eò @ùU ù~ c^êhýKê Zû’e Kcð c^êhý
ù~û^òùe jó ùbûMòaûKê _ùWÿö
\û\ûgâú : ^ûö Kcð Z GAVò jó ùbûMòaûe @Qòö Kò«ê ù~Cñ aòPûe
Keò[ôa ù~ Kûjûe ùbûMòùâò, Kûjûe ùÂ~òaò, Gaõ Kûjûe G_eò Keòù\aò,
Kcðe aòmû^ 67
G_eò iuÌ-aòKÌ Keò[ôa, Zûjû Zû’Kê ùÂ~ûG ùiVûKêö GVûùe Keò[ôaû
Kcð Z GAVò jó ùbûMò^òGö _ûgaZûe Kcð ~\ò Keò[ôa, ùZùa GAVò jó
ùbûMò^òGö ùi[ôùe @iêaò]û ^ûjóö @ûLôùe ù\Lû~ûG G_eò _ûgaZûe Kcð
~\ò Keò[ôa, Zûjû GjòVûùe ùbûMòaûKê _ùWÿö Zûjû Kò_eò ùbûùM? ùfûKu
c¤ùe ^ò¦û jêG, ùfûùK ZòeÄûe Ke«òö Kò«ê ~\ò _ûgaZûe aòPûe Kfû,
iuÌ-aòKÌ Leû_ Kfû ù~ G_eò Keòaû CPòZ, G_eò Keòaû CPòZ, G_eò
ùbûMòaû CPòZ, ù~ûR^û Kfûö ùijò ù~ûR^û Zû’Kê _gêMZòùe ùÂ~ûGö
ù~ûR^û MùXÿ ^û bòZùe? MùXÿ ^ûjó? Zûjû _gêMZòùe ùÂ~ûGö
G[ôùe ùbûMòaûaûfû KòG?
_»Jµ.oÉÔ: bf Kcð Kùe ùZùa _êYýa§^ jêG Gaõ Leû_ Kcð
Kùe ùZùa _û_ö Gjò _û_-_êYý KòG ùbûùM, geúe ^û @ûcôû?
\û\ûgâú : Gjò _û_-_êYý ~òG Kùe, ùi ùbûùMö KòG ùbûùM?
@juûe Kùe Gaõ @juûe ùbûùMö geúe ùbûùM ^ûjó Gaõ @ûcôû aò
ùbûùM ^ûjóö Gjû @juûe ùbûùMö ~\ò @juûe geúe ijòZ [ûG, ùZùa
geúe ijòZ ùbûùMö geúe aò^û Keû~ûA[ôaû @juûe geúe aò^û ùbûùMö
ùKak cûîòK eìù_ ùbûùMö
_»Jµ.oÉÔ: céZêý _ùe ÊMð @[aû ^Kð _eò KòQò @Qò Kò?
\û\ûgâú : céZêý _ùe ÊMð Gaõ ^Kð Cbd @Qòö
_»Jµ.oÉÔ: @[ðûZ ~\ò Leû_ Kcð Keò[ôa ùZùa ^Kðùe KòG ~ûG?
@ûcôû ~ûG?
\û\ûgâú : @ûùe @ûcôû Gaõ geúe Cbd iû[ôùe ejòùa ^û!
_»Jµ.oÉÔ: ceò~òaû _ùe geúe Z GjòVûùe ejò~ûG ^û?
\û\ûgâú : ùiVûùe _êYò ^ì@û geúe jêGö ^Kðùe @fMû _âKûee
geúe jêG, ùiVûùe _ûe\ _eò geúe ùjûA[ûGö
68 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: ùiVûùe geúe ùbûùM ^û @ûcôû ùbûùM?
\û\ûgâú : @juûe ùbûùMö ~òG Keò[ûG ^û, ^Kðe Kûc Keò[ûG,
ùi ùbûùMö
jòUfe Kòbkò Kcð aû§òfû?
jòUfe Gjò ùfûKcûûê cûeòfû, Zû’Kê Zûjûe `k KûjóKò còkòfû
^ûjó? ùi ù~Cñcûûê cûeòfû, ùicûù^ iaê Zû’Kê ùKCñVê còkòùf? Zû’Kê
Gjò ù_ä^þ ùKCñVê còkòMfû? Giaê ùKCñVê còkòfû? còkòMfû ùZYê cûeòfû,
@[ðûZþ Gjû ùi aòPeûe Kcð`k [ôfûö Zûjûe aò `k _êYò ^KðMZò @ûiòaö
gûÈKûe @ûMKê KjòQ«ò, GVûeê ~òG ceòMfû Gaõ RMZùe ^ò¦^úd ùjûAMfû
ùZùa ^KðMZò @[aû _gêMZòùe ~òaö RMZùe ~\ò ùKùa _âgõiûe
ù~ûMý ùjfû Gaõ Zû’e LýûZò aòÉûe jêG ùZùa ù\aMZò @[aû ajêZ
ùjfû ùZùa c^êhýùe ~ûG! @[ðûZ Zûjûe _êYò `k Z @ûiòaö @Zü Gjû
ùfûKu ZeûRêùe ù\Lôùâö
gûiKe jòiûa _âRûu ij
_»Jµ.oÉÔ: ùKøYiò ù\ge gûi^.oÉÔ[û@û«ò ^û, @[aû _êYò ùiVûKûe
]cðMêeê Kêj«ê, Gùa icÉ lcZû Zûu jûZùe @Qòö ùi ù\ge ùc^þ(_âcêL)
Kêjû~û«ò Gùaö Gùa fl-fl ùfûK ceêQ«òö \ê^ò@ûe icÉ ù\g Zûuê
@^êùeû] Kùf ù~ Zêùc icû]û^ Keö cûZâ ùi icû]û^ KeòaûKê _âÉêZ
^ûjû«ò Gaõ flfl ùfûKue êiõjûe ùjaûùe fûMòQòö Zûjû Kòbkò
Kcð? Zûu ijòZ flfl ùfûKu ijòZ Gjû Kò EYû^êa§?
\û\ûgâú : ùicûù^ Z ^òR Kcð ùbûMêQ«òö ùicûù^ aû§ê ^ûjû«ò,
ùicûù^ ùbûMêQ«òö
_»Jµ.oÉÔ: @ûC ùi ~òG cûeêQò, Zû’e?
\û\ûgâú : ùi Z Kcð aû§ê@Qòö ùi ^KðMZòùe ~òaö
Kcðe aòmû^ 69
_»Jµ.oÉÔ: Gcûù^ icùÉ ceêQ«òö Zûjûe ^ËFËo Z Gjò cûeòaûaûfû
ùjCQò ^û? Zûjû ùKCñ KûeYeê?
\û\ûgâú : ^ËFËo jêG Gaõ ùi[ô_ûAñ ùi ^Kðùe ~òaö
_»Jµ.oÉÔ: ^Kðùe ~òa Zûjû VòK @Qòö Kò«ê Gjû ùjfû Kò_eò? ùKCñ
jòiûaeê ùjûA[ôa?
\û\ûgâú : ùfûKu jòiûaö cûeòaûaûfû ijòZ jòiûa ^êùjñ, ùfûKcûù^
ù\ûh Keò[ôùf ùi[ô_ûAñ ùi_eò ^ËFËo còkòMfûö
ùfûKcûù^ ù\ûh Keò[ôùf, ùi[ô_ûAñ ùKjò aò ^ËFËo còkòMfû Gaõ
ùicûûê LZcþ Keòù\fûö ùicûûe Kcð aýqòMZ ^êùjñö aýqòMZ Z
ùKùa Kêjû~òa? Zêùc KòQò aò Kêj ^ûjó Z[û_ò ZêcKê ù\LôaûcûùZâ ùcûe
bòZùe (cêŠ) Mec ùjûA~ûG, Zûjû aýqòMZö \ìeùe ejò Kûc jêG, Zûjû
aýqòMZ Kêjû~ûG ^ûjóö
GjûKê Kêjû~ûG iûcìjòK Kùcðû\d
_»Jµ.oÉÔ: *ÒD*MË 50=ÒHÒa&Ê EÅ.#ÔÒL*DÎ5¸ÔNÔFÃ/Ó
aòùÆûeY jêG, ùiiaê ùKCñ gqò Kùe?
\û\ûgâú : iaê aýaiÚòZ gqòö aýaiÚòZ gqò iaê KòQò Kùeö
GbòùW^è(_âcûY) GKûVò ùjaû \eKûeö iaê GbòùW^è GKûVò ùjfû @[aû
~\ò @Ì KòQò ejò~ûA[ôa, Zûjû còkòaû cûùZâ aòùÆûeY jêG ùRûeùeö
_»Jµ.oÉÔ: K’Y Gjò SWÿ ùZû`û^ iaê aýaiÚòZ _VûG?
\û\ûgâú : ùZùa @ûC KòG _VûAa? Gjò ùZû`û^ Z _êeû cê´ûAùe
jêG, Kò«ê KòQò ùfûK G_eò _Pûe«ò, ‘ùZû`û^ @ûiòfûYò Kò ^ûjó?’ G_eò
_Pûe«òö ‘@ûùe bûA, _PûeêQ?’ ùZùa Kêj«ò, ‘@ûùc Z ù\Lô ^ûjêñ
G_~ðý«, @ûc @ûùWÿ Z @ûiò ^ûjóö’ G_eò @ùU G iaêö ùZû`û^ cê´ûAùe
icÉuê Ægð Kùe ^ûjóö KûjûKê iûcû^ý Ægð jêG, Kûjûe _êeû Ne CWÿûA\òG
GKû[eùK, @ûC Kûjûe _ûf _Wÿò[ôa, Zûue KòQò jêG ^ûjóö iaêKòQò
70 Kcðe aòmû^
_¡Zò_ìaðK Kûc Keê@Qòö ùZû`û^ @ûiòùf Zûjûe We eLôa ^ûjóö iaê
aýaiÚòZ _VûGö
_»Jµ.oÉÔ: *LDÃÒa&ÊEÅ.#ÔLÃ4ËLÔ$Ò.½ÔA×#ÔLÃ4ËaÃ~ÒM&4Ë
ùi iaêKòQò jû^ò-aé¡òe @û]ûeùe ^êùjñ?
\û\ûgâú : ^û, Kcðe C\d @û]ûeùe @ùU ùi iaêö icùÉ ^òRe
&?GÒEÔ0Ã4ËÏFAÃKÖXDÂ~ËÒM&>ÍDÒLÒ=ÒDÒNFEÅ.ÒM&>Ô*Ï
~\ò jû^ò-aé¡òe @]ú^ @ùU ùZùa ùja ^ûjó ^û?
_»Jµ.oÉÔ: ~ûjûKê ùbûMòaûe @Qò Zû’e C\d?
\û\ûgâú : c^êhýue C\d, _gê_lúue C\d, icÉueö jñ,
iûcìjòK C\d @ûùiö ù\L, jòùeûiòcû Gaõ ^ûMûgûKúùe C\d @ûiò[ôfû
^û!
_»Jµ.oÉÔ: ù~_eò ùKøYiò GK aýqò _û_ Kùe, ùijò_eò ùfûùK
~\ò iûcìjòK _û_ Ke«ò ùZùa Zûjûe `k iûcìjòK eì_ùe còùk? RùY
aýqò ^òùR ùPûeò Keòaû _ûAñ Mfû @ûC \gRY iû[ôùe WKûdZò Keòaû _ûAñ
Mùf, ùZùa Zûjûe \Š iûcìjòK còkê[ôa?
\û\ûgâú : MÊCNLÅjÉ FËNËD.ËÃ ?J5<LÔHÔXÃ .FÒDJÓÏ
Zûue bûa Kò_eò @Qò, ùijò @û]ûeùeö ùKjò aýqò Z G_eò Kêùj ù~
‘Gjû ùcû \û\ûu RûMûKê ùcûùZ Rae\Éò ~òaûKê _Wÿòfû’, G_eò bûa
[ûGö @[ðûZ bûa ù~ZòKò Áâwþ, ùijò @^êiûùe iaê jòiûa iêSòaûe @Qòö
LÅjÉ.ÒH.¯Ï@FÉ AË.Ë=Ë BHËÏ
_»Jµ.oÉÔ : Kò«ê G ù~Cñ _âKéZòe ùKû_ ùjCQò, ù~_eò ùKøYiò
RûMûùe ù_ä^þ Liòfû Gaõ GùZ ùfûK ceòMùf @[aû ùKøYiò RûMûùe
RßûkûcêLú aòùÆûeY ùjfû Gaõ \êAjRûe ùfûK ceòMùf, ùZùa K’Y
Zûjû ùicûûe GKû iû[ôùe cògò Keò[ôaû Kcðe iûcìjòK \Še _eòYûc
ùjûA[ôa?
Kcðe aòmû^ 71
\û\ûgâú : ùiiaê ùicûûe jòiûa @ùUö ùKak ùiZòKò jòiûaaûfû
]eû _Wÿ«ò ùi[ôùe, @^ý ùKjò ]eû _Wÿ«ò ^ûjóö @ûRò cê´ûA ~ûA[ôa Gaõ
=ÔrBÒH.ÔIË*9ÔÒHEÅ.ÒMÔ$aÔ*#Ô&Ò.MËFÃÔ$DÔIÔ*9Ô.Ã#ÔLË>ÍÒD
Gaõ ùi cê´ûAaûfû GVûùe ceò~û«ò, @[ðûZ G iaê jòiûa @ùUö
_»Jµ.oÉÔ: Zûùjùf Gùa ù~Cñ GùZ iûeû ùfûK GVò-ùiVò iaê
ceò ~ûCQ«ò, _ÔbJM-\êAgj, G_eò iõLýûùeö ~ûjû _ìùað ùKùa aò GùZ
iûeû, iûcìjòK céZêý ù\LôaûKê còkê ^[ôfû, ùZùa GùZ iûeû iûcìjòK _û_
ùjC[ôa?
\û\ûgâú : _ìùað Z icìj aò ^[ôfû ^û! Gùa Z ~\ò fûf _ZûKûaûfû
aûjûeò [ôùa ùZùa ùKùZ ùjC[ôùa? G ]kû _ZûKûaûfû ùKùZ
ùjC[ôùa? Gùa icìj @Qò, @[ðûZ icìje Kûcö _ìùað icìj jó ^[ôfû ^û!
_»Jµ.oÉÔ: jñ... @[ðûZ _âKéZòe ùKû_, Zûjû icìje jó _eòYûc @ùU
^û! Gjò ceêWÿò _Wÿòaû, G ùKøYiò RûMûùe búhY a^ýû @ûiò~òaû, ùKøYiò
5Ô0ÔÒHEÅ.ÒHIOIOÒIÔ.XHFHËaËDÔÏ
\û\ûgâú : iaê Gjò ùfûKcûûe jó _eòYûcö
_»Jµ.oÉÔ: @[ðûZ ù~Cñ icdùe \Š còkòaûe [ôa, ùiùZùaùk
ùi ùKCñVê aò UûYò ùjûA GVûKê @ûiò~ûA[ûG?
\û\ûgâú : _âKéZò jó Zû’Kê (UûYò) @ûùY ùiVûKê Gaõ iòùSA \òG,
ùiKò \òGö Zû’Kê ù_ä^þùe ùÂ ù_ä^þKê LiûA \òGö
_»Jµ.oÉÔ : jñ, \û\ûö G_eò C\ûjeY ù\LôaûKê còùk ù~ ~òG
~òaûe [ôa, ùi ùKøYiò KûeYagZ ejò~ûG @ûC ~òG ùKùa aò ~ûG ^ûjó,
ùi Zû’e UòKUþ ùÂ bòZùe aiò~ûA[ûGö _êYò ù_ä^þ Liò LŠ LŠ ùjûA~ûGö
\û\ûgâú : jòiûa @ùU iaêö _¡Zòa¡ ^ýûdö aòfKêf ]cð ^òKòZò
_eòö KûjóKò^û Zûjûe cûfòK ùKjò ^ûjóö ~\ò cûfòK [û@û«û ùZùa Z
@^ýûd ùjûA_ûe«ûö
72 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: Gdûeþ-AŠò@ûe ù_ä^þ bûwòMfûö Zûjû icÉue ^ËFËo
[ôfû? Gjû aýaiÚòZ [ôfû?
\û\ûgâú : ùKak jòiûaö jòiûa aò^û Z KòQò aò jêG ^ûjóö
_û_-_êYýe jêG ^ûjó _äiþ-cûAîþ
_»Jµ.oÉÔ: K’Y _û_Kcð Gaõ _êYýKcðe _äiþ-cûAîþ ùjûA ùÛþ
ùeRfÖ @ûùi, ùbûMaUû (iêL @[aû \êüLe _âbûa, ùbûMòaû) eì_ùe?
\û\ûgâú : ^û, _äiþ-cûAîþ jêG ^ûjóö Kò«ê Zûjûe ùbûMaUû Kc
Keû~ûA _ûeòaö _äiþ-cûAîþ Z, ù~ùaVê Gjò \ê^ò@û @Qò ùiùaVê ùi
^òdc jó ^ûjóö ^ùjùf, @Kfaûfû ùfûùK jó fûb CVûA ^ò@ù«, G_eò
Keòö KûjóKò^û gùj _êYý Kùe Gaõ \g _û_ Kùe, ùijò \gKê aû\þ Keò
ùcûe ^ÒDDbÍ4,Ë Rcû Keòù\a, Kjòùaö ùZùa @Kfaûfûuê Z cRû
@ûiò~òa icÉuêö G Z Kêj«ò, Gjò _êYý ùbûM @ûC _êYò _ùe \g _û_
ùbûMö
_»Jµ.oÉÔ: \û\û, ùcû \ßûeû ~\ò aò^û @juûùe ùKøYiò iZþKû~ðý jêG
@[aû ùKøYiò iõiÚû Kò´û jÆòUûfþ @û\òKê _Aiû \òG ùZùa ^òR Kcð
@^êiûùe ~ûjû ùbûMòaûe [ûG, Zûjû Kcþ ùjûA~ûG, Gjû VòK K[û?
\û\ûgâú : ^û, Kc jêG ^ûjóö Kc-ùagú jêG ^ûjóö Zûjû\ßûeû @fMû
Kcða§^ jêGö @fMû _êYýKcð a§^ jêGö Kò«ê ~\ò @ûùc KûjûKê cê[ cûeò
@ûiòùf, Zûjûe `k Z ùbûMòaûKê _Wÿòaö ^ùjùf, Giaê aýû_ûeú ùfûK
Zûjû cûAîþ Keò ùKak `ûA\û jó eLù«ö Gjû G_eò ^êùjñö ^òdc ajêZ
iê¦e @ùUö ùMûUòG cê[ ~\ò cûeò[ôa, Zûjûe `k @ûiòaö gùj _êYýeê
\êA cûAîþ ùja ^ûjóö \êA _û_ aò ejòa Gaõ gùj _êYý aò ejòaö Cbd
@fMû-@fMû ùbûMòaûe @Qòö
_»Jµ.oÉÔ: @[ðûZ Gjò gêb Kcð Ke«ò Gaõ @gêb Kcð Ke«ò, Cbde
`k @fMû-@fMû còùk?
Kcðe aòmû^ 73
\û\ûgâú : @gêbe @gêb `k jó @ûùiö gêbe gêb @ûiòaö KòQò aò
Kc-ùagú jêG ^ûjóö bMaûûVûùe ^òdc Kò_eò? ù~ Zêùc @ûRò gêb
Kcð Kf @[ðûZ gùj Uuû \û^ùe ù\f, ùZùa gùj Uuû Rcû Ke«ò @ûC
KûjûKê Mûkò ù\A _Ôb8XÔ&]ûe PùXÿAf, ùZùa Zêc LûZûùe C]ûe
ùfLô \ò@«òö ùi _ÔbÔ^ùa Rcû Ke«ò ^ûjóö ùi _Ôb8XÔ&]ûe aò ùfL«ò
Gaõ gùj Uuû Rcû aò ùfL«òö ajêZ jòiûaaûfû @U«òö ^ùjùf Gjò
aýû_ûeú ùfûKuê _êYò \êüL jó _Wÿ«û ^ûjóö G_eò ~\ò ùjûA[û«û ùZùa
Rcû-C]ûe Keò Zûue Rcû jó eêj«û, @ûC ùZùa _êYò ùKjò ùcûlùe
~û@û«û jó ^ûjóö GVûùe iûeû\ò^ ùKak _êYý jó [û@û«ûö _êYò KòG
~ûA[û«û ùcûlùe? ^òdc G_eò jó @ùU ù~ gùj Rcû Ke«ò Gaõ
_Ôb8XÔ&]ûe aò ùfL«òö aòùdûM (cûAîþ) Ke«ò ^ûjóö ùi[ô_ûAñ ~ûjû
Rcû Keò[ôa, c^êhýKê _êYò Zûjû ùbûMòaûKê _ùWÿ, ùijò _êYý _êYò bf fûùM
^ûjó, ajêZ _êYý ~\ò GKûVò ùjûA[ûG, \g \ò^, _¦e \ò^ LûG _òG, iaê
aòaûj icûùeûj AZýû\ò Pûfò[ôa ùZùa bf fûùM ^ûjó, aòeq fûùMö
ajêZ _êYýùe aò aòeq fûùM, ajêZ _û_ùe aò aòeq fûùMö _¦e \ò^
_~ÉÖÒLn× *DÎ@Ze GcòZò Niê[ôa, ajêZ LûAaûKê ù\A[ôa, Z[û_ò
ùLPêWÿò LûAaû _ûAñ NeKê ù\øWÿò _kûGö KûeY Gjû _âKéZ(gûgßZ) iêL
^êùjñö Gjû KÌòZ iêL @ùUö _âKéZ iêL _âZò ùKùa aò @bûa jêG ^ûjóö ùi
@ûcôûe ù~Cñ gûgßZ iêL @Qò, Zûjû _âZò ùKùa @bûa jêG jó ^ûjóö Gjû Z
KÌòZ iêL @ùUö
Kcða§êê cêqòe cûMð...
_»Jµ.oÉÔ: _ê^Rð^àùe Kcða§ê icû]û^ @ûYòaûe eûÉû K’Y?
ùcûùZ G_eò iû]ûeY RYû @Qò ù~ _ìað R^àùe @ûùc bf @[aû Leû_
Kcð iaê KeòQê ^ò½òZ, ùZùa ùi[ôeê cêKêkòaûe eûÉû K’Y?
\û\ûgâú : ~\ò ùKjò ùZûùZ jAeûY Keê[ôa, ùZùa Zê Gùa aêSò
~ûCQê ù~ cêñ Gjò aýqò ij _ìaðR^àùe Leû_ Kcð KeòQò, Zûjûe Gjû ùi
74 Kcðe aòmû^
`k ù\CQò, ùZùa ùZûùZ gû«ò Gaõ icZûe ij Zûjûe ^òùaWÿû (icû]û^
_ìaðK @«) @ûYòaûe @Qòö ^òR\ßûeû gû«ò ejê ^ûjó @ûC _êYò (@fMû) aúR
_KûCQê Zêö @Zü _ìaðR^àe a§^ ùLûfòaûe ùMûUòG jó eûÉû @Qò, gû«ò Gaõ
icZûö Zû’_ûAñ Leû_ aòPûe c¤ ^ @ûiòaû CPòZ Gaõ G_eò ejòaû CPòZ
ù~ ‘ùcû jòiûa jó ùbûMêQòö Gjû ùi ~ûjû KòQò aò KeêQò, Zûjû ùcû _û_e
@û]ûeùe jó @ùU, cêñ ùcû _û_ jó ùbûMêQò’, G_eò fûMòaû CPòZ, ùZùa
QêUKûeû(cêqò) ùjaö @ûC aûÉaùe Zêce jó Kcðe C\d KûeYeê ùi
\êüL \òGö ùi Z ^ËFËo @ùUö _êeû RMZ ^ËFËo @ùU, \êüL ù\aûaûfû,
eûÉûùe gùj Wfûe ùÂ ~òaûaûfû, icùÉ ^ËFËo @U«òö jòiûa Zêce jó
@ùUö ZêcKê Gjò _â[c ^ée _êeÄûe ùKCñVê còkòfû? G bûAuê KûjóKò
còkê^ûjó? gùj Wfûe ùÂMùf, K’Y Zûjû _êeÄûe Kêjû~òa ^ûjó?
_âû[ð^ûe cjZß, Kcð ùbûMòaû icdùe
_»Jµ.oÉÔ: \û\û, cêñ Gjò _âgÜ _PûeòaûKê Pûjêñ[ôfò ù~ _âûe² Z (iÚòe)
ùjûA iûeòQò, Kûjûe ù\j Leû_ ùjaûe @Qò @[aû Kûjûe KòQò lZò ùjaûe
@Qò, ùZùa _âû[ð^û \ßûeû ZûjûKê a\kû ~ûA _ûeòa?
\û\ûgâú : G_eò @ùU, _âûe²e bûM [ûGö _âûe²e _âKûe [ûGö
GK _âKûe G_eò [ûG ù~ Zûjû _âû[ð^û Keòaû \ßûeû CWÿò~ûGö \ßòZúd _âKûe
G_eò @ùU ù~ Zêùc iû]ûeY _êeêhû[ð Kùf CWÿò~ûGö @ûC ZéZúd _âKûe
G_eò @ùU ù~ Zêùc _ùQ ù~ùZ _êeêhû[ð Ke Kò«ê ùbûMòaû aò^û Pûeû jó
eùj ^ûjóö ajêZ MûXÿ ùjûA[ûGö ùKjò aýqò @ûc K_Wÿû C_ùe ùQ_
_KûAfû, ZûjûKê GcòZò ù]ûAaûKê ~òaû ùZùa ~\ò Zûjû jûfêKû(\ûM)
ùjûA[ôa ùZùa _ûYò _KûAùf ù]ûA ùjûA~òaö ajêZ MûXÿ ~\ò ùjûA[ôa
ùZùa?
_»Jµ.oÉÔ: ~òa ^ûjóö
\û\ûgâú : ùijò_eò ù~Cñ Kcð MûXÿ ùjûA[ûG, ZûjûKê ^òKûPòZþ(ù~Cñ
Kcð ùbûMòaûKê jó _ùWÿ) Kcð KjòQ«òö
Kcðe aòmû^ 75
_»Jµ.oÉÔ: Kò«ê Kcð ~\ò ajêZ MûXÿ ùjûA[ôa ùZùa _âû[ð^û \ßûeû
c¤ KòQò èK _ùWÿ ^ûjó?
\û\ûgâú : KòQò èK _ùWÿ ^ûjóö Kò«ê _âû[ð^û \ßûeû ùijò icdùe
iêL fûùMö
_»Jµ.oÉÔ: ùbûMòaûe gqò còùk?
\û\ûgâú : ^û, Gjû ZêcKê ù~Cñ \êüL @ûiòQò ^û, \êüLùe iêLe
bûM(aòbûR^) jêG, _âû[ð^û KûeYeêö Kò«ê _âû[ð^û ejò _ûeòaû, Zûjû KÁKe
@ùUö ù~ùa iõù~ûM Leû_ [ôa Gaõ c^ aòMòWÿò ~ûA[ôa, ùijò icdùe
_âû[ð^û ejò _ûeòaû KÁKe @ùUö ùijò icdùe ~\ò eùj ùZùa ajêZ
&oF.ÃMÔ~òaö ùiùZùaùk \û\û bMaûû _eò KûjûKê iàeY Keò WûKòa
ù~ ~òG ^òùR geúeùe ejê ^ûjû«ò, geúee cûfòK ^êjñ«ò, Zûuê ~\ò iàeY
Keò WûKòa ùZùa Zûjû ejòa, ^ùjùf ejòa ^ûjóö
_»Jµ.oÉÔ: ^ùjùf ùijò iõù~ûMùe _âû[ð^û cù^ _Wÿòa ^ûjó?
\û\ûgâú : cù^ jó _Wÿòa ^ûjóö iàeY jó CWÿûA \òG, bû^þ (RûMéZò)
_êeû CWÿò~ûGö
ù\aú-ù\aZûu cûîòKe a§^?
_»Jµ.oÉÔ: ùKøYiò aò ù\aú-ù\aZûu cûîòK eLôùf Kcða§^
jêG Kò?
\û\ûgâú : cûîòK eLôùf Kcða§^ @agý jêGö cûîòK @[ðûZþ
K’Y ù~ Zûu _ûLeê @ûùc Ké_û cûMòùfö GYê ùi Ké_û Ke«ò c¤ Gaõ
Zêùc Zûjûe a\kcìfý \ò@ Gaõ Zûjû\ßûeû jó Kcða§^ jêGö
_»Jµ.oÉÔ: i^Ú_êeêhu iû^ò¤ùe ejòùf Kcðeê cêKêkò jêG Kò?
\û\ûgâú : Kcða§^ Kc ùjûA~ûG Gaõ _êYýKcðe a§^ jêG, Kò«ê
Zûjû Zû’Kê lZò _MbÔ*^ûjóö _û_e a§^ jêG ^ûjóö
76 Kcðe aòmû^
RûMéZò, Kcða§^ iûc^ûùe

_»Jµ.oÉÔ: Kcða§^ ^ ùjC, Zûjûe C_ûd K’Y?
\û\ûgâú : Gjû Kjòfò ^û, Zêe« jó bMaûûê Kjòù\a Gjû,
‘@ûùeùe! cêñ Gbkò iaê Leû_ aòPûe Kfòö Gùa Gcûù^ ù~Cñ @ûiòQ«ò
ùicûù^ Z, ù~_~ðý« Zûu jòiûa @Qò ùi_~ðý« ejòùa, Kò«ê ùcûùZ Z
G_eò ùjfû ù~ ‘Gcûù^ Gjò @ùakùe ùKCñVê @ûiòMùf!’ Gjû cêñ jòiûa
aû§òfòö ùi[ô_ûAñ lcû cûMêQò, @ûC G_eò Keòaò ^ûjóö’
_»Jµ.oÉÔ : ùKjò jZýû Kùe Gaõ _êYò _½ûZû_ Keò bMaûûê
G_eò Kêùj, ùZùa Kcðeê Kò_eò cêKêkò ~ûG?
\û\ûgâú : jñ, cêKêkò~ûGö jZýû Keò Lêiò jêG ùZùa Leû_ Kcðe
a§^ jêG, @ûC jZýû Keò G_eò _½ûZû_ Keòaû \ßûeû Kcð jûfêKû ùjûA~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: KòQò aò Keê, Z[û_ò Kcða§^ Z ùjfû ^û?
\û\ûgâú : a§^ùe @ûùi Gaõ cêKêùk c¤ö jZýû ùjfû, @[ðûZ
ùijò Kcð Mfûö ùijò icdùe a§^ ùKùZùaùk jêG? ~\ò c^ùe
G_eò jêG ù~ Gjò jZýû Keòaû jó \eKûeö ùZùa _êYò ^ì@û a§^ ùjfûö
Gjò Kcð(Kcð`k) ùbûMòaû icdùe ~\ò _½ûZû_ Kùe, ùZùa cêq
ùjûA~òaö cûeòfû, Zûjû ajêZ aWÿ lZò Kùeö Gjò cûeòfû, Zûjû\ßûeû
@_.ÓoÉË ÒMD, geúeùe ^û^û _âKûe ùeûM C_ô^Ü ùjûA~òaö ùbûMòaûKê
_Wÿòaö GAVò jó ùbûMòaûe @Qòö ^ì@û MûXÿ Kcða§^ ùja ^ûjó(_½ûZû_
Keòaû \ßûeû)ö Zûjû Kcð`k @ùU, Zûjû ùbûMòaûe @Qòö cûeòfû, Zûjû
Kcðe C\deê jó cûeòfû, @ûC cûeòfû @[ðûZþ Kcð`k ùbûMòaûKê _Wÿòa, Kò«ê
jé\de ij ~\ò _½ûZû_ Kùe ùZùa ^ì@û Kcð Xòfû _Wÿò~ûGö cûeòaû\ßûeû
^ì@û Kcða§^ ùKùZùaùk jêG? ù~ ‘cûeòaû jó CPòZ’(G_eò bûa Kfû),
Zûjû ^ì@û Kcðö eûRò-Lêiòùe cûùe ùZùa MûXÿ Kcða§^ jêG, @ûC _½ûZû_
ijòZ Kùe ùZùa Kcð Xòfû _Wÿò~ûGö Cfäûiùe aû§ò[ôaû Kcð _½ûZû_
\ßûeû ^ûg jêGö
Kcðe aòmû^ 77
RùY Meòa aýqòKê Zû’ Èú-_òfûcûù^ jAeûY Keê[ôùa ù~ Zêùc
cûõi Lê@ûC ^ûjñö ùZùa ùi Kêùj, ‘_Aiû ^ûjó, K’Y Lê@ûAaò?’ ùZùa
(Èú) Kêùj, ‘jeòY cûeò @ûYö’ ùZùa Pê_Pû_ ~ûA jeòY cûeò ùÂ
@ûiòfû Gaõ Lê@ûAfûö Gùa Gjû\ßûeû Zû’Kê ù\ûh fûMòfûö @ûC RùY
eûRûu _êZâ [ôfû, ùi c¤ ùijò_eò GK jeòY gòKûe KeòaûKê Mfûö ùi
gòKûe Keò Lêiò ùjûAMfûö Gùa jeòY Z Cbd cûeòùfö eûRûu _êZâ ^òR
iCK _ûAñ cûeòfû, ù~ùaKò ùi Meòa aýqò LûAaû _ûAñ cûùeö Gùa ~òG
LûG, Zû’Kê Zûjûe `k, ùi c^êhýeê _gê jêG, ùi Meòa aýqò! @ûC
eûRûu _ê@ iCK _ûAñ Kùe, LûG ^ûjóö iûc^ûaûfûKê cûeò\òGö ^òRe
ùKøYiò aò fûb aò^û, ^òRKê @^ý ùKøYiò fûb jêG ^ûjó @ûC @~[ûùe
gúKûe Keò cûeò\òGö GYê Zûjûe `k ^KðMZò @ûùiö Kcð GK _âKûee jó
@ùU Kò«ê bûa @fMû-@fMûö Meòa aýqòKê Z Zû’ _òfûcûù^ jAeûY
Ke«ò, ùi[ô_ûAñ aòPeû, @ûC AG Z iCK _ûAñ Rúauê cûùeö gúKûee
iCK [ûG ^û! _êYò jeòY ùiAVò jó _Wÿò ejò[ûG, Zû’Kê KòQò ùâû-ù\aû
^[ûGö Kò«ê K’Y Kùj _êYò? ù\L, GKRûKÖ fl iû]ôfò Gaõ Gjò_eò
MùWÿA ù\fò Zû’Kêö ~\ò @ûùc Gjò Uâû`òKþe ^òdc iaê aêSòaû ^ûjó, ùZùa
_êYò Uâû`òKþùe iûcÜûiûcÜò cûeò _KûAùa ^û! Kò«ê Zûjû Z @ûùi icÉuê!
‘Gjû’ @ûùi G_eò ^êùjñ, ùi[ô_ûAñ ùcû _eò gòLûAaûaûfû \eKûeö
`ûgú\Še @ûù\gùe RRþKê Kò a§^?
RùY RRþ ùcûùZ Kjòùf ù~, ‘iûùja @û_Y ùcûùZ mû^ Z
ù\Aù\ùf @ûC Gùa ùcûùZ ùiVò ùKûUðùe `ûgú \Š ù\aû CPòZþ ^û
^êùjñ?’ ùZùa cêñ Zûuê Kjòfò, ‘`ûgú \Š ^ù\ùf K’Y Keòa Zû’Kê?’
ùi Kjòfû, ‘Kò«ê ~\ò ù\aò ùZùa ùcûùZ ù\ûh fûMòaö’
_êYò cêñ Zû’Kê C_ûd aZûAfò ù~ ZêcKê Gjû Kjòaûe @Qò ù~, ‘ùj
bMaû^, ùcû bûMùe Gjò Kûc ùKCñVê @ûiòfû?’ @ûC jé\de ij Zûjûe
_âZòKâcY Keòaö @ûC _êY,ò Mb^ÉÒFn×(ieKûe)e ^òdc @^ê~ûdú Kûc
KeòPûfòaö
78 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ: KûjûKê @ûùc \êüL _MbÔ$DÃ*DÎ_êYò @ûùc _âZòKâcY
Keòùâê, Kò«ê Zû’Kê bûeú @ûNûZ-\êüL ùjûA[ôa ùZùa Zûjû\ßûeû @ûcKê
Kcða§^ ùja ^ûjó?
\û\ûgâú : @ûùc Zû’ ^ûcùe _âZòKâcY KeòPûfòaû, Gaõ Zû’Kê
ù~ùZ cûZâûùe \êüL ùjûA[ôa, ùiùZ cûZâûùe _âZòKâcY KeòaûKê _Wÿòaö
@ûcKê Z _âZòKâcY KeòPûfòaûe @Qò, @^Ö&oH\ûdòZß @ûce ^êùjñö
ùKøYiò aò Kû~ðýe ~\ò _½ûZû_ Ke, ùZùa ùijò Kû~ðýe `k aûe
@Yû ^ûg ùjûA jó ~ûGö _êYò Rkò ~ûA[ôaû \CWÿò [ûG ^û, Zûjû _eò `k
@ûùiö @ûi«û R^àùe ùijò Rkò~ûA[ôaû \CWÿòKê Lûfò GcòZò Keòaû cûùZâ
CWÿò~òaö ùKøYiò Kâòdû GcòZò ùaKûe Z ~ûG jó ^ûjóö _âZòKâcY Keòaû\ßûeû
ùijò \CWÿò Rkò~ûG, Kò«ê WòRûA^þ ùicòZòKê ùicòZò eêùjö Gùa @ûi«û
R^àùe K’Y KeòaûKê _Wÿòa? Lûfò GcòZò Kf, SûWÿò ù\f @[ðûZ CWÿòMfûö
R_-Z_ \ßûeû Kcða§^ jêG ^û ^ûg jêG?
_»Jµ.oÉÔ: R_-Z_ \ßûeû Kcða§^ jêG ^û Kcð ^ûg jêG?
\û\ûgâú : ùi[ôùe Kcða§^ jó jêG ^û! _âùZýK aûa\ùe Kcða§^
jó jêGö eûZòùe ùgûA~òaû ùZùa c¤ Kcða§^ jêG, @ûC G R_-Z_
Ke«ò Zûjû\ßûeû Z aWÿ Kcða§^ jêGö Kò«ê Zûjû _êYýKcðe a§^ jêGö
Zûjû\ßûeû @ûi«û R^àùe ùbøZòK iêL còùkö
_»Jµ.oÉÔ: ùZùa Kcð ^ûg Keòaû _ûAñ ]cðe gqò ùKùZ?
\û\ûgâú : ]cð-@]cð Cbd Kcð ^ûg Keò\òGö iûõiûeòK a§^
ùjûA[ôaû KcðKê, ~\ò aòmû^ [ôa ùZùa Zêe« Kcðe ^ûg Keò\òGö ~\ò
aòmû^ [ôa ùZùa Kcðe ^ûg ùjûA~ûGö ]cð\ßûeû _êYý Kcðe a§^ jêG,
@ûC @]cð\ßûeû _û_Kcðe a§^ jêG, @ûC @ûcômû^ \ßûeû Kcðe ^ûg ùjûA~ûG,
biàúbìZ ùjûA~ûGö
_»Jµ.oÉÔ: ~\ò ]cð Gaõ @]cð, CbdKê ^ûg Keò\òG ùZùa ZûjûKê
Kcðe aòmû^ 79
]cð Kò_eò Kjò _ûeòaû?
\û\ûgâú : ]cð\ßûeû _êYý Kcðe a§^ jêG Gaõ @]cð\ßûeû _û_
Kcðe a§^ jêGö Gùa ~\ò ùKjò PUKYû cûeò\òG ùZùa K’Y ùja?
ùKjò ~\ò PUKYû cûùe ùZùa K’Y Keòa Zêùc? Zû’Kê \ò’Uû fùMA
ù\a ^û! Waf KeòKò ù\aö lZò ^KeûA Waf KeòKò \ò@«òö Zûjû Zêce
_û_e C\d @ûiòfû, ùi[ô_ûAñ Zû’e PUKYû cûeòaûKê c^ ùjfûö Zêc
Kcðe C\d ZêcKê @^ý _ûLeê PUKYû Lê@ûG, cûeòaûaûfû Z ^ËFËo ùjfûö
Gùa ~\ò ùKjò ùMûUòG PUKYû \òG, ùZùa @ûcKê Kjòù\aûe @Qò ù~
‘ieòMfû jòiûa @ûce, cêñ Rcû Keòù^CQò’, Gaõ Rcû Keò^ò@ö _ìùað
ù\A[ôf, Zûjû ùèûA ù\A Mfûö Rcû Keò ù\aûe @Qò, ^ì@û C]ûe
ù\aûe ^ûjóö bf fûMê[ôa ùZùa C]ûe \ò@ö bf fûùM Kò? ^û? ùZùa
Zû’Kê ^ì@û C]ûe \ò@ ^ûjóö
^òRe _êYýe C\dKcð ùjûA[ôa ùZùa iûcÜûaýqò bf Kêùj Gaõ
_û_e C\dKcð ùjûA[ôa ùZùa iûcÜûaýqò Mûkò \òGö ùi[ôùe ù\ûh
Kûjûe? ùi[ô_ûAñ @ûcKê Kjòaûe @Qò ù~ ‘C\dKcð ùcûe jó @ùU Gaõ
iûcÜûaûfû Z ^ËFËo @ùUö’ G_eò Keòaû\ßûeû @ûc ù\ûhe ^òRðeû (@ûcô_âù\geê
Kcð @fMû ùjaû) ùjûA~òa Gaõ ^ì@û a§^ ùja ^ûjóö
Kcð-@Kcð \gûe iÚZ
ò ò
_»Jµ.oÉÔ: cêñ G_eò cû^êQò ù~ ùKøYiò aò Leû_ Kûc Kùf Kcða§^
Z ùja ^ò½òZö
\û\ûgâú : ùZùa K’Y bf Kcðe a§^ ^ûjó?
_»Jµ.oÉÔ: bf Gaõ Leû_, Cbdeê Kcða§^ jêG ^û!
\û\ûgâú : @ûùe! Gùa aò Zêùc Kcð aû§êQö Gùa Zêùc aWÿ
_êYýe Kcð aû§êQ! Kò«ê Kcða§^ jêG ^ûjó, ùi_eò \ò^ ùKùa @ûùi ^ûjó
^û? Zûjûe K’Y KûeY ùjûA[ôa?
80 Kcðe aòmû^
_»Jµ.oÉÔ : ùKøYiò ^û ùKøYiò _»DÂoË = .HÃ[ôaê ^û, bf @[aû
Leû_?
\û\ûgâú : jñ, Kò«ê K’Y G_eò eûÉû ^[ôa ù~ Kcða§^ ^ ùja?
bMaû^ cjûaúe Kò_eò Kcð âû§ò cêq ùjûA[ôùa? Gjò ù\j @Qò @[ðûZ
Kcð Z ùjûA Pûfòa! _ûALû^û ~òaûKê _ùWÿ, iaêKòQò KeòaûKê _ùWÿ ^ûjó?
_»Jµ.oÉÔ: jñ, Kò«ê ù~Cñ Kcð aû§ò[ôaê Zûjûe `k _êYò ùbûMòaûKê
_ùWÿ ^û!
\û\ûgâú : ~\ò Kcð aû§òaû ùZùa Z _êYò _eR^à ùjaû aò^û ejòa
^ûjóö @[ðûZþ Kcð aû§òùf _eR^àùe ~òaûKê _Wÿòa! Kò«ê Gjò R^àùe cjûaúeuê
_eR^àùe ~òaûKê _Wÿò ^[ôfû, ùZùa KòQò eûÉû Z [ôa ^û? .FÉ.HËDÔLÒo¸
c¤ Kcða§^ ùja ^ûjó, G_eò?
_»Jµ.oÉÔ: [ôaö
\û\ûgâú : K’Y ZêcKê G_eò Azû ùjCQò ù~ Kcða§^ ^ ùjC?
.FÉ.HËDÔLÒo¸F.FÉD^ jêG ^ûjó G_eò aòmû^ [ûGö ùijò aòmû^Kê
~\ò RûYòa ùZùa cêq ùjûA~òaö
aû]K @ùU @mû^Zû, Kcð ^êùjñ ùe...
_»Jµ.oÉÔ: @ûc Kcðe `kÊeì_ jó Gjò R^à còùk ^û?
\û\ûgâú : jñ, _êeû Rúa^ Kcðe `k ùbûMòaûe @Qò! @ûC ~\ò eûMþ-
ù\ßh(_i¦-^û_i¦) Keòaû ùZùa ùi[ôeê ^ì@û Kcð C_ô^Ü jêGö ~\ò
eûMþ-ù\ßh ^Keòaû ùZùa KòQò aò ^ûjóö
Kcðùe @iêaò]û ^ûjó, Kcð Z, Gjò geúe @Qò GYê Kcð ùja ^ò½òZ,
Kò«ê eûMþ-ù\ßh Keòaûùe @iêaò]û @Qòö aúZeûM K’Y Kêj«ò ù~ aúZeûM
jê@ö
Gjò \ê^ò@ûùe bfû ùKøYiò aò Kûc Ke Kò«ê ùi[ôùe Kûce cìfý
Kcðe aòmû^ 81
^ûjóö ~\ò Zûjû _Qùe eûMþ-ù\ßh jêG, ùZùa~ûA _eR^àe jòiûa aû§ò
jêGö eûMþ-ù\ßh ~\ò ùjC ^[ôa, Ò=ÒD&oH\ûdòZß ^ûjóö
_êeû ù\j, R^àeê ùÂ céZêý _~ðý« @^òaû~ðý @ùUö ùi[ôùe ù~Cñ
eûMþ-ù\ßh jêG, ùKak ùiZòKò jòiûae a§^ jêGö
ùi[ô_ûAñ aúZeûM K’Y Kêj«ò ù~ aúZeûM ùjûA ùcûlùe Pûfò~û@ö
ùcûùZ Z ~\ò ùKjò Mûkò \òG ùZùa cêñ RûùY ù~ Gjû @´ûfûf
_ùUfKê Mûkò ù\CQò, _ê\Mfþ (~ûjû _ìeY Gaõ Mk^ jêG) Kê Mûkò
ù\CQòö @ûcôûKê Z ùi RûYò _ûùe ^ûjó, PòjÜò _ûùe ^ûjó ^û, ùi[ô_ûAñ ‘cêñ’
ÊúKûe Kùe ^ûjóö ‘ùcûùZ’ Ægð jó Kùe ^ûjó, cêñ aúZeûM eùjö ùcûùZ
Zû’C_ùe eûMþ-ù\ßh jêG ^ûjóö ùi[ô_ûAñ _êYò GK @aZûeú @[aû \êA
@aZûeú ùjûA iaê icû¯ ùjûA~òaö
aúZeûM GZòKò jó KjòaûKê Pûjñû«ò ù~ ‘Kcð aû]K ^êùjñ, ùZû
@mû^Zû aû]K @ùU!’ @mû^Zû Kûjûe? ‘cêñ KòG’ Zûjûeö ù\j @Qò
ùi_~ðý« Kcð Z ùjûAPûfòa, Kò«ê ~\ò @mû^ ~òa ùZùa Kcða§^ a¦
ùjûA~òa!
Kcðe ^òRðeû ùKùa jêG?
_»Jµ.oÉÔ: Kcð ùjaû ùKùa @UùK?
\û\ûgâú : ‘cêñ gê¡ûcôû @ùU’ Zûjûe @^êba ùjaû \eKûeö @[ðûZþ
Zê ~\ò gê¡ûcôû ùjûA~òaê, Zûjû _ùe Kcða§^ @UKòaö Kcðe ^òRðeû ùjûA
Pûfòa Gaõ Kcð ùjaû @UKò ~òa!
@[ðûZ Kcða§^ ^ ùjC, Zûjûe eûÉû K’Y? ù~ Êbûa-bûaùe
@ûiò~òaûö ù~ùa ‘mû^ú_êeêh’ ^òR Êeì_e bû^þ (iûlû}ûe) KeûA \ò@«ò,
Zûjû_ùe Kcða§^ jêG ^ûjóö _ùe ^ì@û Kcð PûRð jêG ^ûjóö _êeêYû Kcð
WòiþPûRð ùjûAPûùf Gaõ ù~ùa iaê Kcð _ìeû ùjûA~ûG, ùZùa ùghùe
ùcûl jêG!
82 Kcðe aòmû^
Gjò Kcðe K[û ZêcKê aêSû _Wÿòfû? ~\Ë.oÉÔÒMDÒ=ÒD.FÉD^
ùjaö Gùa ~\Ë .oÉÔ_Y Pûfò~ûG, ùZùa _êYò Kcða§^ ùja ^ûjóö
@[ðûZþ Zêùc @ûRò Kcð aû§ê@Q, Kò«ê ù~ÒDFÃÊ=ÃFH.oÉÔ_Y QWÿûA ù\aò,
Zû’_ùe ZêcKê Kcða§^ ùja ^ûjó Gaõ ~ûjû _êeêYû @Qò Zûjû ùbûMò
ùâûe @Qòö @[ðûZþ _êeêYû jòiûa iêSò~òa Gaõ ‘KRþ’ C_ô^Ü ùja ^ûjóö
ùKak ‘Aù`KÖ’ jó ejòa @ûC _êYò Aù`KÖ aò _êeû_êeò ùbûMò^ò@û Mfû
#>ÉÔ=LÅjÉ ÒFÔOÒMÔ$0IÔ
- Rd iyò\û^¦
_âZòKâcY aò]ô
_âZýl \û\û bMaûû iûlúùe, ù\j]ûeú ......... (~ûjû _âZò
ù\ûh ùjûA[ôa, ùi aýqòe ^ûc)e c^-aP^-Kûdûe ù~ûM, bûaKcð-
\âaýKcð-ù^ûKcðeê bò^Ü, G_eò ùj gê¡ûcôû bMaû^! @û_Yu iûlúùe,
@ûRò \ò^ _~ðý« ùcû \ßûeû ù~Cñ ù~Cñ ù\ûh ùjûAQò, ùi iaê _ûAñ
cêñ lcû cûMêQò, jé\d_ìaðK ajêZ _½ûZû_ KeêQòö ùcûùZ lcû Ke«ê Gaõ
_êYò G_eò ù\ûh ùKùa c¤ Keòaò ^ûjó, G_eò \éXÿ ‘^ò½d’ KeêQòö
ùi[ô_ûAñ ùcûùZ _ec gqò \ò@«êö
ùKâû]-cû^-cûdû-ùfûb, aòhd-aòKûe, Khûd @û\ò \ßûeû ùijò aýqòKê
~ûjû aò \êüL _MbÔ$[ôa, ùi ù\ûhMêWÿòKê c^ùe iàeY Ke«êö

cìk MêReûUú g±e icû[ðK g±
ùbûMaUû : iêL-\êüLe _âbûa
ù_ûfþ : ùNûUûfû,MWÿaWÿ
bû^þ : RûMéZò, ùjûiþ
@YjKÑ : @ùa÷],~ûjû ^òR jKþ e ^êùjñ
^ËFËo : cû¤c
^òRðeû : @ûcô _âù\geê Kcð @fMû ùjaû
C_û]ô : aûjûeê @ûiê[ôaû \êüL
C_eú : aeòÂ cûfòK, ùaûiþ
^ò½d : iõKÌ
_ê\Mfþ : ~ûjû _ìeY Gaõ Mk^ jêG
akMYû : `ûg, a§^
eûMþ-ù\ßh : Lêiò ùjaû-PòWÿòaû, _i¦-^û_i¦
^òKûPòZþ : ù~Cñ Kcð ùbûMòaûKê jó _ùWÿ
aúZeûM : eûMþ ù\ßh ejòZ
bUKY : bUKòaû
\û\û bMaû^ `ûCùŠi^þ \ßûeû _âKûgòZ _êÉK
jò¦ú
1. mû^ú_êeêh Kú ù_jPû^þ 18. ijRZû
2. iað \êüùLñû ùi cêqò 19. @û¯aûYú - 1
3. @ûcôùaû] 20. @û¯aûYú - 2
4. DoÉFÔ^ Zú[ðue gâú iúc§e Êûcú 21. @û¯aûYú - 3
5. \û\û bMaû^ ùKø^þ? 22. @û¯aûYú - 4
6. ù_÷ùiñû Kû aýajûe 23. @û¯aûYú - 5
7. ù_âc 24. @û¯aûYú - 6
8. icSþ ùi _âû¯ aâjàP~ðý (iõ.) 25. @û¯aûYú - 7
9. \û^ 26. @û¯aûYú - 8
10. ^òRù\ûh \gð^ ùi... ^òùŸûðh 27. @û¯aûYú - 9
11. _Zò-_ZÜú Kû \òaý aýajûe 28. @û¯aûYú - 13 (_ìaûð¡ð - &oHÔ~É)
12. ùKæg ejòZ Rúa^ 29. @û¯aûYú - 14 (bûM-1)
13. Mêeê-gòhý 30. icSþ ùi _âû¯ aâjàP~ðý (_ìaðû¡ð -
14. @jòõiû &oHÔ~É)
15. iZý-@iZý ùK ejiý 31. mû^ú _êeêh (bûM-1)
16. Pc}ûe 32. _âZòKâcY (Mâ^Ú)
17. aûYú, aýajûe ùc...
IWÿò@û _êÉK :
1. @ûcôiûlûKôûe 8. ùiaû _ùeû_Kûe 15. ~òG ùbûùM Zû’e bêf
2. Pò«û 9. _âZòKâcY 16. ~ûjû ùjfû Zûjû ^ýûd
3. ùKâû] 10. Kcðe aòmû^ 17. bûa^û iê]ûùe Rù^àûR^à
4. cûâ ]cð 11. 50=.oÉÔ.Ë*? 18. cûZû-_òZû Gaõ _òfûu aýajûe
5. cêñ KòG? 12. Kcðe iò¡û« 19. céZêý icdùe, _ìaðeê Gaõ _ùe
6. Zâòcª 13. NhðY Uûk«ê 20. @«üKeYe Êeì_
7. _û_-_êYý 14.GWÿRhÖ Gbâùò jßdûe
\û\û bMaû^ `ûCùŠi^þ \ßûeû MêReûUú bûhûùe c¤ @ù^K _êÉK _âKûgòZ
ùjûAQòö ùIßaiûAUþ www.dadabhagwan.org Gaõ Dadabhagwan App
ùe c¤ @û_Y G icÉ _êÉK _âû¯ Keò_ûeòùaö
\û\û bMaû^ `ûCùŠi^þ \ßûeû _âùZýK cûi jò¦ú, MêReûUú Z[û AõeûRú bûhûùe
“\û\ûaûYú” cûMûRò^þ _âKûgòZ ùjCQòö
C_ùeûq IWÿò@û _êÉK jò¦ú bûhûùe c¤ C_f²ö
L.ÉLÅ=»
\û\û bMaû^ _eòaûe
@WÿûfR : Zâòc¦òe, iúc§e iòUú, @jc\ûaû\-Kùfûf jûAùIß,
ù_ûÁ-@WÿûfR,Ròfäû-Mû§ú^Me, MêReûU-382421
ù`û^-9328661166, 9328661177
E-mail : info@dadabhagwan.org
cê´ûA : Zâòc¦òe, Ehòa^, KûRê_ûWû, ùaûeòafò (E)

ù`û^-9323528901
\òfäú : 9810098564 ùawûfêeê : 9590979099
ùKûfKZû : 9830080820 jûA\âûaû\ : 9885058771
ùP^ÜûB : 7200740000 _êù^ : 7218473468
Rd_êe : 8890357990 Rk§e : 9814063043
ùbû_ûk : 6354602399 PŠòMW : 9780732237
Aù¦ûe : 6354602400 Kû^_êe : 9452525981
eûd_êe : 9329644433 iûwfú : 9423870798
_ûU^û : 7352723132 bêaù^gße : 8763073111
@ceûaZú : 9422915064 aûeûYiú : 9795228541
U.S.A : DBVI, Tel . :+1 877-505-DADA (3232),

Email : info@us.dadabhagwan.org
U.K. : +44 330-111-DADA (3232)
Kenya : +254 722 722 063
UAE : +971 557316937
Dubai : +971 501364530
Australia : +61 421127947
New Zealand : +64 21 0376434
Singapore : +65 81129229
www.dadabhagwan.org

The Science of Karma (In Oriya)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

The Science of Karma (In Oriya)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

A B

\û\û bMaû^ K[ôZ

cìk MêReûUú iuk^ : Wû. ^úeìùa^ @cú^

All Rights Reserved. No part of this publication may be shared,

_â[c iõÄeY : 500 LŠ, Rê^ 2021

cê\âK : @´û cfÖú_»n

_ec _ìRý \û\ûgâú Mûñ’-Mûñ’, ù\g-aòù\g _eòbâcY Keò

‘cêñ P¦êfûf @ùU’ G_eò bû^þ (cû^ýZû) @Qò, ZûjûKê Rúa\gû

ewþ aòfò`þeê Kcða§^

Gjû @ùU cjûbR^e ccð

_âùZýK R^à _ìað R^àe iûe

LbÍ=, _âûe² Gaõ Kâd

ùKæg, Zûjû ^êùjñ C\dKcð

RûMéZò, Kcða§^ iûc^ûùe

cê´ûA : Zâòc¦òe, Ehòa^, KûRê_ûWû, ùaûeòafò (E)

\òfäú : 9810098564 ùawûfêeê : 9590979099

ùKûfKZû : 9830080820 jûA\âûaû\ : 9885058771

ùP^ÜûB : 7200740000 _êù^ : 7218473468

Rd_êe : 8890357990 Rk§e : 9814063043

ùbû_ûk : 6354602399 PŠòMW : 9780732237

Aù¦ûe : 6354602400 Kû^_êe : 9452525981

eûd_êe : 9329644433 iûwfú : 9423870798

_ûU^û : 7352723132 bêaù^gße : 8763073111

@ceûaZú : 9422915064 aûeûYiú : 9795228541

U.S.A : DBVI, Tel . :+1 877-505-DADA (3232),

You might also like