Maria Gruszka

Prawo, I rok, stacjonarne

nr albumu: 145536

Konstytucja federalna Stanów Zjednoczonych.

“My, Naród Stanów Zjednoczonych, w celu tworzenia doskonalszej unii, 

ugruntowania sprawiedliwości, zapewnienia spokoju wewnętrznego, 
umożliwienia wspólnej obrony, popierania ogólnego dobra i zagwarantowania 
dobrodziejstw wolności dla nas samych i dla naszych potomków, uchwalamy i 
ustanawiamy niniejszą Konstytucję Stanów Zjednoczonych Ameryki.”1 

Konstytucja Stanów Zjednoczonych​jest najstarszą

ustawą zasadniczą pośród państw na świecie. Stanowi
ona najważniejsze prawo państwa. Powstała w
całkowicie innych niż obecnie warunkach politycznych,
ekonomicznych, społecznych, a nawet geograficznych.
Konstytucja składa się z preambuły, siedmiu artykułów
oraz 27 poprawek. Formułuje ona system federalny
przez podzielenie władzy pomiędzy rząd federalny i
rządy poszczególnych stanów. Stanowi ona również
zrównoważony system władzy federalnej poprzez
podzielenie władzy na trzy niezależne jej rodzaje-
wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą. Jednocześ
określa​prawa i swobody obywateli amerykańskich.
Zarys historyczny: 
Po ogłoszeniu ​Deklaracji Niepodległości​w 1776 r. zgodnie z zaleceniem II Kongresu,
poszczególne stany przystępują do uchwalania swych konstytucji. Do większości z nich
dołączona zostaje ​Deklaracja Praw.​Stany wzorują się na ​także na nurtach francuskich.
Przykładem takiej ustawy może być konstytucja stanu Vermont z 1777 r. której rozwiązania
takie jak:
- zasada wolności obywatela,
- prawa do noszenia broni,
- zniesienie niewolnictwa,
- bezpłatne szkolnictwo,
znajdują w późniejszych latach odzwierciedlenie w Konstytucji lub jej poprawkach.
Pierwotny projekt został przygotowany przez Jamesa Madisona. Początkowo miał on służyć
za pewnego rodzaju podporę i pomoc w rządzeniu trzynastoma stanami oraz doprowadzić do

1
​Preambuła, ​Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Tłum. Andrzej Pułło. Warszawa, Wydawnictwo
Sejmowe, 2002
centralizacji władzy, ponieważ rząd stworzony przez Artykuły Konfederacji nie był
wystarczająco silny, by efektywnie rządzić nowym państwem. Brakowało mu, władzy
wykonawczej i systemu sądów federalnych, nie mógł on wydawać przepisów w zakresie
handlu pomiędzy stanami ani nakładać podatków na stany lub ich obywateli. Był więc tylko
czymś niewiele więcej niż zgromadzeniem przedstawicieli trzynastu niezależnych stanów.
Wśród innych, którzy wiele wnieśli przy tworzeniu nowej Konstytucji, byli: John Dickinson,
Gouverneur Morris, Edmund Randolph, Roger Sherman, James Wilson i George Wythe.
Obok Madisona i Waszyngtona, Morris był prawdopodobnie jednym z najbardziej
wpływowych delegatów. Konwencja miała rozpocząć się 14 maja 1787 roku. jednak
niewielka ilość z 55 delegatów dociera do Filadelfii na czas. Ostatecznie konwencja
rozpoczyna się oficjalnie 25 maja w budynku Independence Hall. Dwanaście stanów
odpowiada na wezwanie na konwencję. Stan Rhode Island odmówił wysłania przedstawicieli,
ponieważ nie wyrażał aprobaty, aby rząd ogólnokrajowy wkraczał w wewnętrzne sprawy
stanu. Spośród pięćdziesięciu pięciu delegatów, trzydziestu dziewięciu podpisuje Konstytucję
Stanów Zjednoczonych​17 września 1787 roku.​Stan Delaware, jako pierwszy ratyfikuje
Konstytucję dnia 7 grudnia 1787. Konstytucja nabiera mocy 21 czerwca 1788 roku, kiedy to
jako dziewiąty ratyfikuje ją stan New Hampshire. Tymczasem ojcowie założyciele nie byli
pewni, czy Konstytucja zostanie powszechnie zaakceptowana, dopóki nie ratyfikują jej tak
ważne stany jak Nowy Jork i Wirginia. W stanach tych, a także i w innych, wzrasta silna,
ukierunkowana opozycja przeciwko Konstytucji. Wirginia ratyfikuje Konstytucję 25 czerwca
1788 roku. Nowy Jork wykonuje to 26 lipca. Na początku czerwca 1789 roku wszystkie
stany, które ratyfikowały Konstytucję, z wyjątkiem stanu Nowy Jork (który nie zdążył
mianować elektorów przed upływem terminu), wybierają elektorów prezydenckich decyzją
swoich ciałach ustawodawczych lub w bezpośrednim głosowaniu obywateli. Dnia 4 lutego
Jerzego Waszyngtona zostaje wybrany przez elektorów na pierwszego prezydentem Stanów
Zjednoczonych.

Tło Konstytucji: 
Delegaci uzgodnili, że każdy stan powinien zwołać specjalne zgromadzenie, aby
przekonsultować Konstytucję i w drodze głosowania zadecydować o jej przyjęciu.Zostaje
podjęta decyzja, że Konstytucja nabierze mocy, gdy tylko dziewięć stanów ją ratyfikuje
(zaaprobuje) i że wtedy wówczas będzie można przystąpić do pracy nad stworzeniem
nowego rządu. Delegaci byli jednomyślni w potrzebie oraz pragnieniu stworzenia nowego
rządu, który miałby dostateczną władzę, by rządzić państwem, lecz nie byłby na tyle silny, by
mógł zagrozić wolności stanów i ludzi. Stworzenie nowego rządu nie było łatwą kwestią.

Karta Praw: 
W latach 20. XX wieku poprzez rozwój doktryny materialnej interpretacji zasady zwanej ​due
process of law​(znajdującej się w 14. poprawce, która w przeciwieństwie do Karty Praw
odnosi się do stanów) rozpoczyna się w Stanach proces inkorporacji federalnej Karty Praw na
grunt stanowy. Obecnie Federalna Karta Praw chroni w większości nie tylko przed
nadużyciami ze strony władz federalnych, ale również przed rządami stanowymi, warto
jednak zauważyć, że do dziś nie dotyczy to drugiej (prawo do noszenia broni), trzeciej (zakaz
kwaterowania żołnierzy bez zgody właściciela domu) oraz siódmej (prawo do sądu
przysięgłych w procesach cywilnych) poprawki do Konstytucji, a także piątej poprawki w tej
części, w której gwarantuje ona, że oskarżenie w procesach karnych musi być zatwierdzone
przez Wielką Ławę Przysięgłych.

Podział władz: 
 
- WŁADZA USTAWODAWCZA: 
Zgodnie z artykułem I, § 1:
,,​
Wszelka niniejszym przyznana władza ustawodawcza przysługuje Kongresowi Stanów
Zjednoczonych, który składa się z Senatu i z Izby Reprezentantów”2.
W skład Kongresu Stanu włącza się Izba Reprezentantów oraz Senat. Artykuł ustanawia
sposób wyborów członków każdej z izb. Dodatkowo określa procedury legislacyjne. W
końcu ustanawia ograniczenia na federalne i stanowe władze ustawodawcze.

- WŁADZA WYKONAWCZA: 
Artykuł II, § 1:
,,​
Władza wykonawcza należy do prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki. Urząd swój
piastuje on przez okres lat czterech, a wraz z wiceprezydentem wybranym na ten sam okres
wybierany jest w sposób podany poniżej​”3.
Silni prezydenci wykorzystywali swój autorytet do poszerzenia prostych sformułowań
drugiego artykułu Konstytucji i zdobycia większej władzy dla urzędu, który piastowali. Owi
prezydenci to: Jerzy Waszyngton, Thomas Jefferson, Andrew Jackson, Abraham Lincoln,
Theodore Roosevelt, Woodrow Wilson, Franklin D. Roosevelt i George W. Bush.
Washington, dla przykładu, uczynił z prezydenta czołową postać na arenie spraw
międzynarodowych. Lincoln wykorzystał prawa nadane w Artykule II do wyzwolenia
niewolników w zbuntowanych stanach południowych w trakcie wojny secesyjnej
(1861-1865). Artykuł drugi opisuje prezydenturę – sposób wyboru, przysięgę, przywileje
oraz obowiązki prezydenta. Wprowadza także urząd wiceprezydenta, który obejmuje urząd
po śmierci, rezygnacji lub ubezwłasnowolnieniu prezydenta. Ustanawia wiceprezydenta
przewodniczącym senatu (choć w praktyce funkcję tę pełni wybierany przez Senat
przewodniczący ​Pro Tempore​). Artykuł podaje także procedurę impeachmentu i usuwania ze
stanowisk urzędników państwowych (prezydenta, wiceprezydenta, sekretarza stanu, sędziów
. 
i innych)​
 

2
​Art.1, ​Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Tłum. Andrzej Pułło. Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe,
2002
3
​Art.2, ​
Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Tłum. Andrzej Pułło. Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe,
2002
 
 
- WŁADZA SĄDOWNICZA: 
Artykuł III, § 1:
,,​
Władzę sądową Stanów Zjednoczonych sprawuje jeden Sąd Najwyższy oraz takie sądy
niższe, które Kongres może z biegiem czasu ustanowić i utworzyć. Zarówno sędziowie Sądu
Najwyższego jak i niższych instancji zachowują swoje urzędy, dopóki sprawują je
nienagannie; za swoją służbę otrzymują w określonych terminach wynagrodzenie, które nie
może być obniżone, dopóki sprawują swój urząd​”4.
Wyżej podany artykuł charakteryzuje wymiar sprawiedliwości, w tym Sąd Najwyższy. Poza
Sądem Najwyższym Kongres może ustanawiać sądy niższego szczebla, których sędziowie i
wyroki podlegają Sądowi Najwyższemu. Artykuł statuuje ławę przysięgłych, wprowadza
pojęcie zdrady i daje Kongresowi prawo (z ograniczeniami) do ustanowienia za nią kary.
Sędziowie federalni i stanowi stosują zasady Konstytucji w wielu sprawach sądowych. Sąd
Najwyższy jest ostatecznym autorytetem w interpretacji znaczenia Konstytucji we
wszystkich sprawach. Sąd posiada prawo kontroli sądowej, co oznacza, że może uznać prawo
za niezgodne z Konstytucją. Sąd Najwyższy ma to prawo głównie ze względu na historyczne
postanowienie prezesa Sądu Najwyższego Johna Marshalla w sprawie Marbury’ego
przeciwko Madisonowi z 1803 roku. Od tamtej pory Sąd uznał za niezgodne z Konstytucją
ponad sto dwadzieścia pięć praw federalnych i setki praw stanowych.

OGRANICZENIA STANÓW:
Artykuł IV, § 1:
,,​
Każdy stan przyjmuje wszystkie dokumenty urzędowe, ustawy i sądowe orzecznictwo
wszystkich innych stanów z pełną wiarą i zaufaniem. Kongres może ogólną ustawą określić
tryb uwierzytelniania takich dokumentów urzędowych, ustaw i sądowego orzecznictwa oraz
wynikających z nich konsekwencji prawnych​”5.
Artykuł czwarty opisuje łączność pomiędzy rządem federalnym a stanami i pomiędzy
samymi stanami. Przykładem jest nakaz pełnej współpracy w zakresie sądów, jednocześnie
pozwalając Kongresowi na regulację tej współpracy. Zakaz dyskryminacji obywateli z innych
stanów, ustanawia sposób ekstradycji pomiędzy stanami i daje swobodę przemieszczania się i
podróży pomiędzy stanami.

WŁADZA FEDERALNA:
Artykuł VI:
,, (...) Niniejsza Konstytucja i ustawy Stanów Zjednoczonych, które na jej podstawie zostaną
uchwalone oraz wszystkie traktaty zarówno już istniejące jak i zawierane w przyszłości przez
Stany Zjednoczone, stanowić będą najwyższe prawo dla całego państwa i obowiązywać będą

4
​Art. 3, ​Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Tłum. Andrzej Pułło. Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe,
2002
5
​Art. 4, ​
Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Tłum. Andrzej Pułło. Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe,
2002
sędziów we wszystkich stanach, nawet jeśli postanowienia konstytucji stanowych lub praw
stanowych są odmienne”6.
Artykuł szósty nakreśla konstytucję jako nadrzędne prawo we wszystkich stanach.
Jednocześnie domaga się aby wszelkie ciała ustawodawcze, funkcjonariusze władz sądowych
i wykonawczych ślubowali służbę konstytucji bądź złożyli równoważne oświadczenie.
Zakazane jest indagowanie kandydatów na funkcjonariuszy o ich religię.

Konstytucja Stanów Zjednoczonych, jako pierwsza konstytucja w znaczeniu formalnym,

utorowała drogę rozwojowi konstytucjonalizmu światowego7. Obowiązuje 231 lat. Była
również wzorem umowy spisanej oraz opartej na zasadzie suwerenności narodu oraz podziału
władzy. Przyczyniła się do kształtowania pierwszych konstytucji europejskich w tym
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Bibliografia:
1. M. Sczaniecki, ,,​Powszechna historia państwa i prawa”​, wydawnictwo
LexisNexis Polska, Warszawa, 2009 r.
2. J. Szczepański ,,​Władza ustawodawcza i wykonawcza w skonfederowanych Stanach
Ameryki​”, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytet Warszawski,
Warszawa 2011 r.
3. http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/usa.html, Źródło:​Konstytucja Stanów
Zjednoczonych Ameryki. Tłum. Andrzej Pułło. Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe,
2002, ​dostęp 10.06.2020, godzina 14:40

6
​Art.6, ​
Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Tłum. Andrzej Pułło. Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe,
2002
7
​M. Sczaniecki, ,,​Powszechna historia państwa i prawa”​, wydawnictwo
LexisNexis Polska, Warszawa, 2009 r., str. 377