ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET

SARAJEVO

INŽENJERSKA FIZIKA I

--TUTORIJAL br. 1—

U cilju što efikasnijeg korištenja časova tutorijala molim studente prve

godine da pogledaju slijedeće gradivo i pripreme se za časove tutorijala .

FIZIČKE VELIČINE I JEDINICE MJERA

U osnovi fizike kao nauke od bitnog značaja je mjerenje različitih veličina. Izmjeriti
neku fizičku veličinu znači odrediti koliko se puta u njoj sadrži neka druga veličina
koja je konvencijom izabrana za jedinicu mjere. Kad se prikazuje vrijednost neke
fizičke veličine, onda se pored brojne vrijednosti uvijek mora navesti i jedinica mjere
tj. jedinica dotične fizičke veličine. Sve fizičke veličine mogu se izraziti pomoću
izvjesnog broja unaprijed odabranih osnovnih veličina, pa prema tome i jedinica koje
se koriste za te osnovne veličine: Izbor jedinica je u principu potpuno proizvoljan, ali
je sa praktične tačke gledišta neophodno da one budu uskladjene- koherentne.

Skup koherentnih jedinica obrazuje sistem mjernih jedinica. Prema izboru osnovnih
veličina i njihovih jedinica postoje različiti sistemi mjera što je posljedica raznih
praktičnih potreba i odraz razvoja nauke. Kod nas postoji zakonska obaveza korištenja
Međunarodnog sistema ( SI ) mjernih jedinica.

SI sistem je koherentan sistem jedinica koji čine.: osnovne, dopunske i

izvedene jedinice mjera, kao i tabela decimalnih dijelova i dekadskih
višekratnika.
 Jedinice SI sistema

Osnovne jedinice

fizička veličina naziv oznaka

dužina metar m
masa kilogram kg
vrijeme sekunda s
jačina električne struje amper A
termodinamička temperatura kelvin K
količina supstance mol mol
jačina svetlosti kandela cd

Dopunske jedinice

fizička veličina naziv oznaka

ugao radijan rad

prostorni ugao steradijan sr

Prefiksi koji se dodaju na oznaku jedinice da bi se dobili

decimalni dijelovi ili dekadski višekratnici osnovne jedinice

faktor prefiks oznaka

24
10 jota Y
1021 zeta Z
1018 eksa E
1015 peta P
1012 tera T
109 giga G
106 mega M
103 kilo k
102 hekto h
101 deka da
faktor prefiks oznaka
-2
10 centi c
10-3 mili m
10-6 mikro µ
10-9 nano n
10-12 piko p
10-15 femto f
10-18 ato a
10-21 zepto z
10-24 jokto y

Fizičke veličine koje se dobijaju kombinacijom osnovnih, primjenom odgovarajućih

matematičkih relacija koje ih povezuju, zovu se izvedene fizičke veličine. Prema tome
i jedinice za takve veličine su izvedene od osnovnih jedinica, pa se zovu izvedene
jedinice. (npr. jedinice za gustinu, brzinu, silu, pritisak)

Grčki alfabet

Alfabet je spisak pisanih simbola od kojih svaki predstavlja određen glas i koji u kombinaciji sa
drugim simbolima alfabeta formira riječi. Sama riječ alfabet dolazi od prva dva slova grčkog
alfabeta (alfa i beta)
Grčki alfabet ima 24 slova. Koristi se za označavanje nekih veličina i jedinica u fizici
i matematici..