α.

Η γερμανική γλώσσα διακρίνει τρία γραμματικά γένη:

1. αρσενικό (mannlich/maskulin, άρθρο ,der"),
2. θηλυκό (weiblich/feminin, άρθρο , die") και
3. ουδέτερο (sichlich/neutral, άρθρο ,das").
Ένα μεγάλο πρόβλημα για τους Έλληνες μαθητές είναι ότι το γένος των ουσιαστικών
στα γερμανικά είναι συχνά διαφορετικό απ' ό,τι στα ελληνικά:
der Salat = η σαλάτα
die Wand = ο τοίχος
die Blume = το λουλούδι
das Meer = η θάλασσα
β. Προκειμένου για έμψυχα όντα (= πρόσωπα ή ζώα) ισχύει ο κανόνας ότι το
γραμματικό γένος συμπίπτει με το φυσικό γένος (που είναι βέβαια αρσενικό ή
θηλυκό):
der Lehrer - die Lehrerin
der Kaufmann - die Marktfrau
Εξαιρέσεις: das Mädchen, das Fräulein, das Weib, das Kind, das Pferd και άλλα.
γ. Μερικές φορές (όχι πάντα!) μπορεί κανείς να προσδιορίσει το γένος ενός
ουσιαστικού βοηθούμενος από τα εξής στοιχεία: τη σημασία του, την κατάληξή του
και το πρόθεμά του (αν έχει).
Στη συνέχεια θα γνωρίσουμε τις πιο χαρακτηριστικές κατηγορίες αρσενικών,
θηλυκών και ουδέτερων ουσιαστικών.

Ουσιαστικά αρσενικού γένους

Αρσενικά είναι τα ουσιαστικά που ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες:

αρσενικά πρόσωπα ή ζώα
der Schüler, der Arzt, der Affe, der Löwe
- διαστήματα της ημέρας, ημέρες, μήνες, εποχές
der Morgen, der Montag, der Januar, der Frühling
Ich komme am Fünften.
Εξαίρεση: die Nacht, die Mitternacht
σημεία του ορίζοντα, μετεωρολογικά φαινόμενα, άνεμοι
der Norden, der Regen, der Passat
Εξαίρεση: die Brise=το αεράκι
ορυκτά
der Diamant, der Bauxit
Εξαίρεση: die Kreide
μάρκες αυτοκινήτων
der Fiat, der Mercedes
νομισματικές μονάδες
der Euro, der Dollar, der Rubel
Εξαιρέσεις: die Drachme, die Mark, die Krone, das Pfund
παράγωγες λέξεις που λήγουν σε ,-er, -el, -ling, -s"
der Maler, der Schlüssel, der Feigling, der Knicks
* Ουσιαστικά σε -en (όχι όμως τα ουσιαστικοποιημένα απαρέμφατα)
der Wagen, der Besen
Εξαιρέσεις: das Kissen, das Zeichen
Ουσιαστικά με ξένη ρίζα που λήγουν σε rand, ant, -ar, -ent, eur, ler, -ismus, -ist,
or, -us"
der Doktorand, der Adjutant, der Pensionär, der Student, der Dompteur, der Portier,
der Chauvinismus, der Sozialist, der Doktor, der Rhythmus
τα παρακάτω ουσιαστικά σε -ee":
der Kaffee, der Klee, der Schnee, der See, der Tee
οινοπνευματώδη ποτά
der Wein, der Ouzo, der Whisky
Εξαίρεση: das Bier
ονομασίες βουνών
der Olymp, der Mount Everest

Ουσιαστικά θηλυκού γένους

Θηλυκού γένους είναι τα ουσιαστικά που ανήκουν σε μια από τις παρακάτω
κατηγορίες:
- Θηλυκά πρόσωπα ή ζώα
die Frau, die Witwe, die Katze, die Kuh
! Εξαιρέσεις: das Mädchen, das Fräulein, das Weib, das Mannequin, das Model
ονομασίες πλοίων και αεροπλάνων
die Titanic, die Queen Mary, die Boeing
Εξαιρέσεις: der Airbus, der Eurofighter
ποτάμια (γερμανικά, καθώς και ξένα που το όνομά τους λήγει σε ,-e, -a")
die Donau, die Mosel, die Themse, die Wolga
Εξαιρέσεις: der Rhein, der Main, der Neckar, der Inn
ουσιαστικοποιημένοι αριθμοί
Im Test hab' ich eine Zwei bekommen.
Das hier ist die Zehn; die Elf fährt drüben.
δέντρα, λουλούδια, καρποί
die Kiefer, die Tanne, die Rose, die Nelke, die Kirsche, die Erdbeere
Εξαιρέσεις: der Apfel, der Pfirsich και δέντρα με δεύτερο συνθετικό ,-baum":
der Olivenbaum, der Tannenbaum
ουσιαστικά που λήγουν σε ,-heit, -keit, -schaft, -ung, -ei, -t, -a, -in"
die Schönheit, die Dankbarkeit, die Freundschaft, die Zeitung, die Bäckerel
die Fahrt, die Jagd, die Lehrerin
ουσιαστικά ξένης προέλευσης σε -age, -enz, -esse, -euse, -ie, -ik, -ion, -itis, -tät,
--ur"
die Blamage, die Potenz, die Zypresse, die Friseuse, die Ironie, die Tragik,
die Religion, die Hepatitis, die Kriminalität, die Natur
τα συνήθως δισύλλαβα ουσιαστικά σε ,-e"
die Klas-se, die Wol-ke
Εξαιρέσεις: das Gebäude, das Gebirge, der Gedanke, das Gemüse, der Glaube, der
Käse, der Name, der Same, der Wille
μάρκες τσιγάρων
die HB, die Marlboro

Ουσιαστικά ουδέτερου γένους

Ουδέτερα είναι στα γερμανικά τα ουσιαστικά των εξής κατηγοριών:

νεαρά πρόσωπα ή ζώα
das Kind, das Baby, das Kalb, das Lahm
ονομασίες ζώων που είναι κοινές για το αρσενικό και για το θηλυκό
das Pferd, das Schwein
 μέταλλα
das Gold, das Blei
Εξαίρεση: der Stahl
ουσιαστικοποιημένα απαρέμφατα
das Essen, das Trinken
υποκοριστικά σε ,-chen / -lein"
das Gläschen, das Männlein
τόποι, πόλεις, χώρες και ήπειροι, εφόσον συνοδεύονται από επίθετο
das moderne Deutschland
das schöne Madrid
Εξαιρέσεις: die Schweiz, die Turkei, die Slowakei, die Mongolei, die Vereinigten
Staaten (PI.), die USA (PI.), die Niederlande (PI.), der Iran, der Irak, der Libanon, der
Sudan, der Südsudan, der Balkan
περιεκτικά ουσιαστικά (εκτός από όσα λήγουν σε ,-schaft, -ei”)
das Volk, das Geld, das Obst, das Gebirge
με ξένη προέλευση και κατάληξη ,-ett, -ium, -um, -ment"
das Omelett, das Stadium, das Datum, das Parlament
ονομασίες ξενοδοχείων, κινηματογράφων και θεάτρων
das Hilton, das Pallas
Η μονάδες μέτρησης, γράμματα, νότες, γλώσσες, χρώματα
das Volt, das Ypsilon, das Re, das Griechische, das Rot