FÍSICA MODERNA

MECÁNICA RELATIVISTA
RELATIVIDADE DE GALILEO. SISTEMAS INERCIAIS.

As leis da Física son as mesmas en todos os sistemas de referencia inerciais. Estes son os que
se atopan en repouso relativo ou en MRU.

Nos sistemas de referencia non inerciais non se cumpren as leis de Newton, sendo necesaria a
introdución de forzas ficticias chamadas de inercia para explicar o movemento dos corpos.

A relatividade de Galileo permite relacionar a información entre dous sistemas inerciais A e B.

Galileo propuxo que si se ten un sistema en repouso e un sistema en movemento, a

velocidade constante respecto do primeiro ao largo do sentido positivo do eixe , e si
as coordenadas de un punto do espazo para son e para son ,
pódese establecer un conxunto de ecuacións de transformación de coordenadas bastante
sinxelo.

Así, si se quere achar as coordenadas de A a partir das coordenadas de B téñense as

ecuacións:

En canto ó tempo, temos que

1
TRANSFORMACIÓNS DE LORENTZ.

As ecuacións de transformación entre sistemas inerciais de Galileo non serven cando se trata
de fenómenos que acontecen a velocidades próximas a da luz.

Se temos un sistema S de coordenadas   e un sistema S' de coordenadas

, desprazándose con unha velocidade v con ríspeto a S as ecuacións que
describen a transformación de un sistema a outro son:

,   

   ,      ,     

Donde     e o chamado factor de Lorentz e   e a velocidade da la

luz no baleiro.

Considerando:

Temos que:

POSTULADOS DE EINSTEIN:

 As leis da física son as mesmas en tódolos sistemas inerciais.

 A velocidade da luz é a mesma en todos os sistemas inerciais, calquera que sexa a

velocidade da fonte ou do observador.

2
DILATACIÓN DO TEMPO:

Δt é o intervalo de tempo para un observador dende un sistema de referencia inercial.

Δto é o intervalo de tempo para un observador que se despraza con unha velocidade v con
respecto ao primeiro.

CONTRACCIÓN DA LONXITUDE:

L é a lonxitude para un observador dende un sistema de referencia inercial. L o é a lonxitude

para un observador que se despraza con unha velocidade v con respecto ao primeiro.

 Exemplo numérico

Supoñamos que Xan se move a velocidade de 240.000 km/s, esto é 0,8 veces a velocidade da luz, escribimos 0,8c. Si
a barra medida para Ivet é de 1 metro, entonces

Contráese a barra realmente?. Non, a barra non experimenta ningún efecto físico extraordinario. Pero os resultados
físicos para Xan actúan como si realmente tivese a lonxitude de 0,6 m.

  Exemplo da paradoxa dos mellizos

Xan viaxa a la estrela Alpha Centauri situada a 4 anos luz de la Terra en una nave espacial a velocidade de 0,8c. A
distancia é de 4 a.l. medida dende a Terra, no sistema de Ivet. Para Xan a distancia entre a Terra e Alpha Centauri e:

3
Para Ivet Xan viaxa a la velocidade de 0,8c y ten que percorrer entre ida y volta 8 anos luz. O tempo de viaxe para
Ivet será

Para Xan:

MASA E ENERXÍA RELATIVISTAS:

A masa das partículas aumenta coa velocidade.

mo= masa en repouso

m=masa en movemento

Calquera variación de masa produce una variación de enerxía e viceversa:

ΔE= mc2

Tendo en conta que a enerxía total e a suma da cinética e a enerxía en repouso:

Exercicios:

 A masa de un electrón en repouso é 9,1 10-31 Kg, calcular a masa cando se move a 2,9 108 m/s. R:
3,55 10-30 Kg

 Calcular a enerxía cinética relativista de un electrón que se move a 0,9c. R: 10-13 J

…………………………………………………………………………………

4
MECANICA CUÁNTICA
RADIACIÓN DO CORPO NEGRO

En Física, un corpo negro é calquera corpo capaz de absorber radiacións electromagnéticas de todas as
lonxitudes de onda.

O problema da radiación do corpo negro foi plantexado por o físico alemán Gustav R. Kirchoff. Se un
corpo negro absorbía radiación do entorno (e por tanto enerxía) en todas as lonxitudes de onda, hasta
alcanzar unha temperatura dada, o enfriarse debería emitir igualmente enerxía en todas as lonxitudes
de onda.

Sen embargo descubriuse que emitía radiación en un certo abanico de lonxitudes de onda, pero a
intensidade non era a mesma en todas elas; o máximo da enerxía emitida achábase a unha certa
lonxitude de onda que dependía da temperatura do corpo negro.

PLANCK

A enerxía que emite un corpo non é continua, está formada por paquetes chamados
Cuantos. A enerxía de un cuanto ven dada por:

E= h.f h=6,626.10 -34 j.s

Para n cuantos E=n h.f

EFECTO FOTOELÉCTRICO:

É a emisión de electróns dende a superficie de metais cando incide sobre eles una radiación
electromagnética.

E= W+Ec h.f = hf0+1/2mv2

E= enerxía da radiación incidente

W= enerxía mínima para extraer o electrón
Ec= enerxía cinética coa que sae o electrón.
Fo= frecuencia mínima.

5
O efecto fotoeléctrico non se pode explicar mediante o comportamento ondulatorio da luz,
solo se explica se a luz se comporta coma un feixe de partículas.

Exemplo:

Un metal desprende electróns a unha velocidade de 1000ms-1 ó recibir luz dunha

lonxitude de onda de 400nm. Calcula

a) o traballo de extracción.

b) a enerxía cinética máxima dos electróns.

Datos: me = 9,1.10-31kg; h = 6,62.10-34Js.; 1 m= 109 nm; c= 3.108 m/s.

SOLUCIÓN

a) A ecuación básica no efecto fotoeléctrico é

h = We + mev2/2 = hc/; We = hc/ - mev2/2

polo tanto, We = 6,62.10-34.3.108/400.10-9 – 9,1.10-31.(1000)2/2 = 4,96.10-

19
J

b) A enerxía cinética é mev2/2 = 9,1.10-31.(1000)2/2 = 5,55.10-25J

DUALIDADE ONDA PARTÍCULA:

O efecto fotoeléctrico pon de manifesto a natureza corpuscular das ondas electromagnéticas.

Louis de Broglie propón que se as ondas se poden comportar coma partículas as partículas
deben poder comportarse coma ondas, a súa lonxitude de onda sería:

h=constante de Planck

m=masa

v=velocidade

PRINCIPIO DE INDETERMINACIÓN (Heisenberg)

Non é posible coñecer con exactitude e o mesmo tempo a posición de una partícula e súa
cantidade de movemento. As indeterminacións para estes valores cumpren que:

6
CONCLUSIÓNS:

Os sistemas atómicos e as partículas elementais non se poden describir coas teorías que
usamos para estudar os copos macroscópicos.

E.Schrödinger, apoiándose nas teorías anteriores, formula a Mecánica Cuántica

Ondulatoria. Fronte ó determinismo da mecánica clásica,a mecánica cuántica, é esencialmente
probabilística e utiliza un aparato matemático máis complicado que a mecánica clásica.
Actualmente, o modelo atómico que se admite é o modelo proposto por la mecánica cuántica
(modelo de Schrödinger).

………………………………………………………………………………………………………

FISICA NUCLEAR
O NÚCLEO ATÓMICO

Un núcleo está constituído por un número de neutróns N e un número de protóns Z.

A=N+Z

A
Notación:      X
z

A = número másico

N = número de neutróns

Z = número de protóns

FORZAS NUCLEARES

  Las forzas nucleares son forzas atractivas de gran intensidade que predominan no núcleo
vencendo a repulsión electrostática entre os protóns.

·        Son de corto alcance, e dicir, cada nucleón interacciona con los nucleóns máis próximos.

·        A forza de interacción entre dous nucleóns é independente da carga, po lo que a forza
entre dous nucleóns, sexan protón-protón, neutrón-neutrón o protón-neutrón, é
aproximadamente a mesma.

ENERXÍA DE ENLACE NUCLEAR

Defínese como a enerxía necesaria para separar os nucleóns de un núcleo, ou ben como a
enerxía que se libera cando se unen os nucleóns para formar o núcleo.

A orixen da enerxía de ligadura ou de enlace nuclear reside na desaparición de unha parte da

masa dos nucleóns que se combinan para formar o núcleo. Esta diferenza de masa recibe o

7
nome de defecto másico Dm, e transformase en enerxía cuxo cálculo se pode realizar po la
ecuación de Einstein, E=m c2

Se a suma das masas dos nucleóns e electróns dun átomo lle restamos a masa medida
experimentalmente a través do espectrógrafo de masas, obtemos o defecto másico, e
podemos calcular a enerxía total de enlace. A enerxía de enlace ou de ligadura será
equivalente a enerxía liberada na formación de un núcleo.

RADIACTIVIDADE:

Consiste na emisión de partículas dende o núcleo dos átomos.

Partículas α son núcleos de He. Resulta un átomo de nº atómico 2 unidades menor e de nº

másico 4 unidades menor.

Partículas β son electróns. Resulta un átomo de nº atómico 1 unidade maior e de igual nº

másico.

n p+e

Radiación γ é una radiación electromagnética. Acompaña as emisións de partículas.

VELOCIDAD DE DESINTEGRACIÓN

A velocidade de desintegración é a taxa de variación del número de núcleos radiactivos

por unidade de tempo:

Esta será proporcional o número de núcleos existentes:

dN
dt
¿−λN λ é a constante de desintegración radiactiva característica de cada
isótopo

8
Integrando a ecuación anterior temos: N = Noe-λt
VIDA MEDIA

Tempo que tarda en desintegrarse a metede.

Partimos de No átomos iniciais de una determinada sustancia radiactiva de constante. Despois de un

tempo t quedan N átomos.

Para que queden a metade:

No átomos iniciais tardan T1/2 en ser No/2

Exemplo:

.- Unha mostra dun material radiactivo ten 3.1024 átomos. a) En tres anos reduce o seu
número á metade. Calcula o número de átomos que quedará en trinta anos. b) ¿Cánto
vale o período de semidesintegración de dito conxunto de átomos?

SOLUCIÓN

a) Segundo a lei de desintegración nuclear, N = N0.e-t, e, neste caso, ó

quedar reducido á metade, 0'5 = e-=> ln0'5 = -3 = -0'69 =>  =
0'23anos-1

Con este dato, obtemos N30 = N0.e-0'23.30 = 3.1024 .e-0'23.30 =

3,02.1021átomos.

b) Segundo os datos do problema, en tres anos queda a metade de

átomos, logo ese é o período de semidesintegración.

REACCIÓNS NUCLEARES:

9
 FISIÓN NUCLEAR:

FUSIÓN NUCLEAR:
2
H + 3H 4
He + 1n

PARTÍCULAS ELEMENTAIS:

Os átomos están constituídos por un núcleo que contén protóns e electróns e una cotiza que
contén electróns.

Os electróns pertencen a un grupo de partículas chamadas leptóns e os protóns e neutróns a

outro chamado hadróns.

Hai dous tipos de padróns que están formados por quarks, e hai seis quarks distintos.

 Quarks: u c t teñen carga=2/3

 Quarks: d s b teñen carga -1/2

Tamén existen as correspodentes antipartículas.

Hadróns:

 Barións están formados por tres quarks (exemplo protón e neutrón 2 u e 1 d)

 Mesóns están formados por un quark e un antiquark.

Os leptóns divídense en dous grupos:

 Con q=-1 → e µ τ

 Con q=0 → neutrinos γe γµ γτ

Existen ademais outras partículas portadoras de forza que son as responsables das interacións
entre as partículas anteriores por exemplo os gluóns.

10
11