2022

ՊԱՏՐԱՍՏԵՑ` ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ-ՄԻՔԱՅԷԼ ՀԱՃԻԼԻՐԱՍ

 Յունուար 2022
Սուրբ Խրիսոստոմոսի վանք, Կուձովէնտիս

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

06:54
16:44
u

06:45
17:14

u
 Փետրուար 2022
Օթէլլօյի բերդ եւ Ֆամակուսթայի պարիսպներ

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

06:46 u
17:13

06:16
17:41

u
 Øարտ 2022
Պելլաբայիսի Աբբայարան

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

06:17 u
17:40

k s


06:33
19:07

u
 Ապրիլ 2022
Կանտարայի ամրոց, Տավլոս

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

06:35 u
19:06

05:55
19:32
u
 Øայիս 2022
Սուրբ Մակարայ վանք, Հալէֆքա

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð
u
05:56
19:31

05:33
19:55
u
 Յունիս 2022
Բառնաբաս Առաքեալի վանք, Սաղամիս

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

u
05:33
19:54

f
05:35
20:04
u
 Յուլիս 2022
Եղիա մարգարէի վանք, Այիա Մարինա Սկիլլուրաս

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

u
05:35
20:05

05:54
19:50
u
 Օqոստոս 2022
Սուրբ Պանդալէոնի վանք, Միրդու

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

05:55
19:49

u
06:18
19:13
 Սուրբ Հեղարիոն ամրոց, Կարմի

ՍեպտեÙμեր 2022
´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

06:18
19:15

s u
06:41
18:30
 Կիրենիայի ամրոց

ՀոկտեÙμեր 2022
´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

06:40
18:32

u

06:07
16:52
 ՆոյեÙμեր 2022
Անդրէաս Առաքեալի վանք, Ռիզոկարպասօ

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

06:06
16:53

u
06:36
16:34
 Սուրբ Սփիրիդոնի վանք, Տրեմէթուշա

ԴեկտեÙμեր 2022
´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

06:54
16:44

f u
06:54
16:45
 Յունուար 2023
Պուֆավէնդօյի ամրոց, Կլէպինի

´Þ ¶Þ ¸Þ ºÞ àôð Þ´ ÎÆð

06:54
16:44

06:45
17:14

k
 ԿԻՊՐՈՍ ԵՒ 1974-Ի ԹՐՔԱԿԱՆ ՆԵՐԽՈՒԺՈՒՄԸ
Գտնուելով երեք ցամաքամասերու (Եւրոպա, Ասիա եւ Ափրիկէ) խաչmeրուկին վրայ, Կիպրոս Միջերկրական Ծովուն
երրորդ աmeնաmeծ կղզին է, 9.251,47 km² ընդհանուր տարածքով եւ շուրջ 1.200.000 բնակչութեամբ (ներառեալ՝
թրքագրաւեալ շրջանները)։ Անոր նախապատմութիւնը կը սկսի շուրջ Ք.ա. 10.500 թ.։ Ք.ա. 1400-1050 թ. miջեւ, բազմաթիւ
Միկենեան եւ Աքայեան Յոյներ կղզիին մէջ հաստատուեցան, miնչ Փիւնիկեցիները հաստատուեցան Ք.ա. 1200-850 թ.
miջեւ։ Ք.ա. 709 թ. սկսեալ եւ գրեթէ 2.550 տարիներու ժամանակաmiջոցի մը համար, ան կը գտնուեր օտար
տիրապետութեան տակ (Ասորիներ, Եգիպտացիներ, Պարսիկներ, Մեծն Ալեքսանդր, Պտղոmeոսներ, Հռոմէացիներ,
Բիւզանդացիներ, Հռիքարտոս Առիւծասիրտ, Տաճարականներ, Լուսինեաններ, Վենետիկցիներ, Օսմանցիներ եւ
Բրիտանացիեր)։ Ազատագրական պայքարէ մը ետք (1955-1959), Կիպրոս ի վերջոյ անկախ եղած1960-ին։
Սակայն, Թուրք Կիպրական փոքրամասնութեան ղեկավարները ապստամբութիւն մը կազմակերպեցին Կիպրոսի
Հանրապետութեան դէմ, որ առաջնորդեց 1963-1964-ի miջ-համայնքային բախուmnերուն 39 ապօրինի շրջափակուած
տարածքներու կազմութեան։ Տասը տարիներ ետք, Թուրքիան ներխուժեց կղզիէն ներս երկու հանգրուաններով (20-22
Յուլիս եւ 14-16 Օգոստոս 1974). Թէեւ ան երկու հրադադարի համաձայնութիւններ ստորագրեց, ան չյարգեց զանոնք եւ
ապօրինի կերպով գրաւեց 3.241,68 km2 ընդհանուր տարածք մը (Կիպրոսի 35,04%-ը) - մայրաքաղաք Նիկոսիոյ մէկ մասը,
Ֆամակուսթայի եւ Կիրենիայի քաղաքները, 8 դաշտային գիւղաքաղաքներ եւ 188 գիւղեր։
Իբրեւ հետեւանք ներխուժուmiն, չէզոք գօտի մը կ՚երկարի կղզիի բոլոր լայնքին (երկայնք՝ 180,5 km, տարածութիւն՝ 242,23 km²,
կամ կղզիին 2,62%-ը)։ Աւելի քան 165.000 Յոյն Կիպրացիներ, Մարոնի Կիպրացիներ, Կիպրահայեր եւ Լատին Կիպրացիներ
գաղթական դարձան (ինչպէս նաեւ 45.000-է աւելի Թուրք Կիպրացիներ), եւ շուրջ 2.500 հոգի սպաննուեցան։ Գրաւեալ
շրջաններուն մէջ ներկայիս կան շուրջ 35-40.000 զօրքեր եւ 160.000-է աւելի ապօրինի Թուրք, Քիւրտ եւ Ալեւի վերաբնակեցեալներ
բերուած են Անատոլիայէն, Կիլիկիայէն եւ Պոնտոսէն։ 1974-էն ի վեր, տակաւին կան շուրջ 1.000 անյայտ կորսուածներ
(նախնական 2.130-էն) եւ շուրջ 370 շրջափակուած Յոյն Կիպրացիներ եւ Մարոնի Կիպրացիներ (նախնական 20.000-էն)։
Գրաւման տակ են շուրջ 645 մատուռներ, եկեղեցիներ եւ վանքեր, 35 հնագիտական վայրեր, 150 քրիստոնէական
գերեզմանատուներ, 10 բերդեր եւ ամրոցներ, ինչպէս նաեւ 200 դպրոցական շէնքեր, եւ տասնեակ թանգարաններ,
գրադարաններ, պատկերասրահներ եւ ակումբներ։ Գրաւեալ Կիպրոսը թրքականացնելու իրենց ճիգերուն մէջ, Թուրքերը
անունները փոխած են 179 բնակավայրերու, գիւղերու եւ (գիւղա)քաղաքներու, ինչպէս նաեւ 21.000 տեղանուններու եւ
փողոցի անուններու, առնուազն 77 եկեղեցիներ վերածած են մզկիթներու, կառուցած են առնուազն 87 նոր մզկիթներ,
կանգնեցուցած են mi քանի տասնեակ թրքական յուշարձաններ, նաեւ ստեղծած են Պենտատակթիլոսի գրգռիչ
դրօշակները։ Ի վերջոյ, 1983-ին Թրքագրաւեալ տարածքները հռչակած են իբրեւ «Հիւսիսային Կիպրոսի Թրքական
Հանրապետութիւն», կեղծ պետութիւն մը miայն Թուրքիոյ կողմէ ճանչցուած։
ՏԵՂԵԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ՎԱՆՔԵՐՈՒՆ ԵՒ ԱՄՐՈՑՆԵՐՈՒՆ ՄԱՍԻՆ՝
 Սուրբ Խրիսոստոմոսի վանք, Կուձովէնտիս՝ հաստատուած 1090 թ. եւ վերակառուցուած 1891 թ.։ Կը
պատկանի Երուսաղէmi Յոյն Ուղղափառ Պատրիարքարանին։
 Օթէլլօյի բերդ եւ Ֆամակուսթայի պարիսպներ՝ կառուցուած 14-րդ դարուն & 14-րդ եւ 16-րդ դարերուն miջեւ։
 Պելլաբայիսի Աբբայարան՝ կառուցուած 1198-1205 թ. miջեւ։ Կիպրոսի աmeնակարեւոր լատինական վանքն է։
 Կանտարայի ամրոց, Տավլոս՝ կառուցուած 11-րդ դարուն եւ աւերակ դարձաւ 1560 թ.։
 Սուրբ Մակարայ վանք, Հալէֆքա՝ հաստատուած շուրջ Ք.ե. 1000 թ. եւ վերակառուցուած 15-րդ դարուն։
Կիպրոսի miակ հայկական վանքն է։
 Բառնաբաս Առաքեալի վանք, Սաղաmiս՝ հաստատուած 5-րդ դարուն եւ վերակառուցուած 1674-1740 թ. miջեւ։
 Եղիա մարգարէի վանք, Այիա Մարինա Սկիլլուրաս՝ կառուցուած 1735-1740 թ. miջեւ։ Յաւելեալ meնաստան
մը կառուցուեցաւ 1943-1944 թ. miջեւ։ Կիպրոսի miակ մարոնիական վանքն է։
 Սուրբ Պանդալէոնի վանք, Միրդու՝ հաստատուած շուրջ 1600 թ. եւ վերակառուցուած 1710 թ.։
 Սուրբ Հեղարիոն ամրոց, Կարmi՝ կառուցուած 11-րդ դարուն եւ աւերակ դարձաւ 1489 թ.։
 Կիրենիայի ամրոց՝ հաստատուած 7-րդ դարուն եւ վերակառուցուած 1540-1544 թ. miջեւ.։
 Անդրէաս Առաքեալի վանք, Ռիզոկարպասօ՝ հաստատուած 10-րդ դարուն եւ վերակառուցուած 1861-1865 թ. miջեւ։
 Սուրբ Սփիրիդոնի վանք, Տրեմէթուշա՝ հաստատուած 5-րդ դարուն եւ վերակառուցուած 1729 թ.։
 Պուֆավէնդօյի ամրոց, Կլէպինի՝ կառուցուած 11-րդ դարուն եւ աւերակ դարձաւ 1529-էն քանի մը տարի անց։

ՕՐԱՑՈՅՑԻ ՄԷՋ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈԻԱԾ ԽՈՐՀՐԴԱՆՇԱՆՆԵՐ՝

u k Նորալուսին / Լիալուսին Արեւամերձ/Արեւահեռ կէտ
  Ամառնային/Ձmeռնայինաmi ժաmi փոփոխութիւն Ասուպային անձրեւ
s s Գարնանային/Աշնանային գիշերահաւասար Լուսնային/Արեւային խաւարում
f f Ամառնային/Ձmeռնային արեւադարձ 05:56 Արեւածագ
1 Պետական տօն 19:31 Մայրամուտ