You are on page 1of 54

ĐẠI SỐ 10. CHƯƠNG III.

PHƯƠNG TRÌNH - HỆ PHƯƠNG TRÌNH


BÀI 1. ĐẠI CƯƠNG VỀ PHƯƠNG TRÌNH

I ===I KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Khái niệm phương trình

x f  x  g  x  1
Phương trình ẩn là mệnh đề chứa biến có dạng
f  x g  x f  x g  x
và là những biểu thức của x . Ta gọi là vế trái, là vế phải của phương
trong đó

trình
 1 .
Điều kiện xác định của phương trình (gọi tắt là điều kiện của phương trình) là những điều kiện của
ẩn x để các biểu thức trong phương trình đều có nghĩa.
f  x0   g  x0  x0 được gọi là một nghiệm của phương trình f  x   g  x   1
Nếu thì số thực

Giải phương trình


 1 là tìm tất cả các nghiệm của nó (nghĩa là tìm tập nghiệm).
Nếu phương trình không có nghiệm nào thì ta nói phương trình vô nghiệm (hoặc nói tập nghiệm của nó
là rỗng).
2. Phương trình tương đương
2.1. Phương trình tương đương
f  x  g  x  1 và f1  x   g1  x   2  được gọi là tương đương nếu chúng có tập
Haiphương trình
nghiệm bằng nhau (có thể rỗng)

Kí hiệu:
 1   2  .
2.2. Phép biến đổi tương đương

Phép biến đổi không làm thay đổi tập nghiệm của phương trình gọi là phép biến đổi tương đương. Ta
có một số phép biến đổi tương đương đã biết sau
 Cộng hoặc trừ cả hai vế với cùng một số hoặc biểu thức.
 Nhân hoặc chia hai vế của phương trình với cùng một số hoặc biểu thức khác 0.
Chú ý. Các phép biến đổi trên không làm thay đổi điều kiện của phương trình thì mới được phương trình
tương đương
2.3. Phương trình hệ quả
 1 cũng là nghiệm của phương trình  2  thì ta nói phương trình  2 
Mỗi nghiệm của phương trình

là phương trình hệ quả của phương trình


 1 .
Kí hiệu:
 1   2  .
1
Chú ý. + Phép bình phương hai vế một phương trình không phải là phép biến đổi tương đương mà chỉ là
phép biến đổi hệ quả.
+ Khi hai vế của phương trình đều không âm, bình phương hai vế của phương trình ta được một
phương trình tương đương.
Công thức
B  0
AB
A  B .
2

Phương trình hệ quả có thể có thêm nghiệm không phải là nghiệm của phương trình ban đầu. Ta gọi
đó là nghiệm ngoại lai.
Khi giải phương trình, không phải lúc nào ta cũng áp dụng được phép biến đổi tương đương. trong
nhiều trường hợp ta phải thực hiện các phép biến đổi đưa tới phương trình hệ quả, chẳng hạn bình phương
hai vế, nhân hai vế của phương trình với một đa thức. Lúc đó để loại nghiệm ngoại lai, ta phải thử lại các
nghiệm tìm được.
3. Phương trình nhiều ẩn
Ngoài các phương trình một ẩn, ta còn gặp những phương trình có nhiều ẩn số. Nghiệm của một
 x ;y 
phương trình hai ẩn x, y là một cặp số thực 0 0 thỏa mãn phương trình đó, còn nghiệm của một
 x ;y ;z 
phương trình ba ẩn x, y, z là một bộ số thực 0 0 0 thỏa mãn phương trình đó.

Ví dụ. Cho phương trình

3x  2 y  x 2  2 xy  8,  2
4 x 2  xy  2 z  3 z 2  2 xz  y 2 .  3

Phương trình
 2 là phương trình hai ẩn ( x và y ), còn
 3 là phương trình ba ẩn ( x, y và z ).

Khi x  2, y  1 thì hai vế của phương trình


 2  có giá trị bằng nhau, ta nói cặp  x; y    2;1 là

một nghiệm của phương trình


 2 .

Tương tự, bộ ba số
 x; y; z    1;1; 2  là một nghiệm của phương trình
 3 .
4. Phương trình chứa tham số
Trong một phương trình (một hoặc nhiều ẩn), ngoài các chữ đóng vai trò ẩn số còn có thể có các chữ
khác được xem như những hằng số và được gọi là tham số.

II ===I CÁC DẠNG BÀI TẬP

DẠNG 1: TÌM ĐIỀU KIỆN XÁC ĐỊNH CỦA PHƯƠNG TRÌNH


2
1. Phương pháp

- Điều kiện để căn bậc hai xác định: Biểu thức trong căn phải có nghĩa và không âm.
- Điều kiện để phân thức xác định: Mẫu thức phải có nghĩa và khác 0.

2. Ví dụ

Ví dụ 1.1

x  1  2 x  3  2 x  4  15  5x
Lời giải


 x  1  0 x  1
 
4  x  0   x  4  1  x  4
9  2 x  0  9
 x 
a) Điều kiện xác định:  2 .

 1
 x
2 x  1  0 2
  1
 x  3  0   x  3  x 
x 1  0  x  1 2
 
b) Điều kiện xác định:  .

Bài tập tự luyện

Tìm điều kiện xác định của các phương trình:

1 2x 1 1 x 2 x 1
 x2   
a) 3 x x 1 . b) 6  2x x2 x 1 .

5 x  1  2 x  4 x 1  2x  3 2 x  4  15  5 x
 x 1  1 x 
c) 2x 1 1 . d) x x  2x 1 .
1 2x 1 1 x2
 x2   x2 
e) 3  x x 1 . f) 4  x
2
x x2 .
2

x 1 1 2x 1 x2 7x
  x  3    5x
g) x  1 x
2
x2 . h) x  2
4 x  3 7  2 x .

i) 5 x  1  2 x  3  x  1  1  x . k) x  1  2 x  3  2 x  4  15  5 x .
3
DẠNG 2: PHƯƠNG TRÌNH TƯƠNG ĐƯƠNG, PHƯƠNG TRÌNH HỆ QUẢ
1. Phương pháp
- Hai phương trình được gọi là tương đương khi chúng có cùng tập nghiệm.
f ( x)  g1 ( x) thì phương
- Nếu mọi nghiệm của phương trình f ( x)  g ( x) đều là nghiệm của phương trình 1

trình 1
f ( x)  g ( x)
1 được gọi là phương trình hệ quả của phương trình f ( x)  g ( x ) .
- Để giải phương trình ta thực hiện các phép biến đổi để đưa về phương trình tương đương với phương trình
đã cho đơn giản hơn trong việc giải nó. Một số phép biến đổi thường sử dụng
 Cộng (trừ) cả hai vế của phương trình với một biểu thức mà không làm thay đổi điều kiện xác định
của phương trình ta thu được phương trình tương đương phương trình đã cho.
 Nhân (chia) vào hai vế với một biểu thức khác không và không làm thay đổi điều kiện xác định của
phương trình ta thu được phương trình tương đương với phương trình đã cho.
 Bình phương hai vế của phương trình ta thu được phương trình hệ quả của phương trình đã cho.
 Bình phương hai vế của phương trình (hai vế luôn cùng dấu) ta thu được phương trình tương đương
với phương trình đã cho.
2. Các ví dụ

Ví dụ 2.1

x  3x  3  3  2 x
2

Phân tích

Để giải các phương trình có dạng


f ( x)  g ( x)
,
f ( x)  g ( x )
ta thường dùng hai cách sau:
+ Cách 1: Bình phương hai vế ta được phương trình hệ quả rồi thử lại.
+ Cách 2: Biến đổi tương đương
 f ( x)  0  g ( x)  0
f ( x )  g ( x)   f ( x )  g ( x)  
 f ( x)  g ( x ) hoặc  f ( x)  g ( x) .
 g ( x)  0
f ( x)  g ( x)  
 f ( x)   g ( x)  .
2

Lời giải
a)
 2x  3  0
 2
Điều kiện xác định: 4 x  15  0 (*).
   
2 2
2 x  3  4 x 2  15  2x  3 4 x 2  15  2 x  3  4 x 2  15

 x2
 4 x  2 x  12  0  
2
x   3
 2
Thay vào điều kiện (*) ta thấy chỉ có x  2 thỏa mãn
Vậy phương trình có nghiệm duy nhất x  2 .
4
Ví dụ 2.2

2x 1  x 1
Phân tích
f ( x)  g ( x) f ( x)  g ( x)
Để giải các phương trình có dạng , ta thường dùng hai cách sau:
+ Cách 1: Bình phương hai vế ta được phương trình hệ quả.
+ Cách 2: Biến đổi tương đương
 f ( x)  g ( x )
f ( x )  g ( x)  
 g ( x)   g ( x) .
 g ( x)  0

f ( x)  g ( x )    f ( x )  g ( x )
  f ( x)   g ( x)
 .
Lời giải
a)

Cách 1: Phương trình tương đương với 


2x 1    x  2   4x2  4x  1  x2  4x  4
2 2

 x  3
 3x 2  8 x  3  0  
x1
 3 .
1
x
Vậy phương trình có hai nghiệm là x  3 và 3.
 x  3
2 x  1  x  2
2x 1  x  2   
2 x  1   x  2 x  1
Cách 2:  3 .
1
x
Vậy phương trình có hai nghiệm là x  3 và 3.
b)
2 x  1  x  1   2 x  1   x  1  4 x 2  4 x  1  x 2  2 x  1  3 x 2  6 x  0
2 2

Cách 1: Ta có
 x0

 x  2 .
Thử vào phương trình ta thấy không có giá trị nào thỏa mãn
Vậy phương trình vô nghiệm.

5
 x 1  0 x  1
 
2 x  1  x  1    2 x  1  x  1    x  2
2 x  1   x  1  x  0
Cách 2:   (không có giá trị nào thỏa mãn)
Vậy phương trình vô nghiệm.

Ví dụ 2.3

 3m  1 x  4m  0
Phân tích
Để giải dạng toán này ta thường làm theo các bước:
+ Bước 1: Tìm một nghiệm của một phương trình giải được.
+ Bước 2: Thay nghiệm đó vào phương trình kia, tìm ra m.
+ Bước 3: Thử lại m tìm được vào 2 phương trình có cùng tập nghiệm thì nhận.

Lời giải
Phương trình x  2  0 có nghiệm x  2 .

Phương trình
 3m  1 x  4m  0 có nghiệm duy nhất x  2 khi
 3m  1 2  4m  0  m  1
Thay m  1 vào phương trình sau ta có nghiệm x  2 .
Vậy hai phương trình tương đương khi m  1 .

Bài tập tự luyện

1. Xác định tham số m để các cặp phương trình sau tương đương

x 2  9  0 và 2 x 2  (m  5) x  3(m  1)  0 .

2. Tìm giá trị của tham số m để cặp phương trình sau tương đương

mx 2  2  m  1 x  m  2  0  m  2  x 2  3x  m 2  15  0
(1) và (2)

3. Cho các cặp phương trình sau, phương trình nào là hệ quả của phương trình còn lại?

a) x  1( x  2)  0  1 và x  x  1  1  x  1  2  .
x 2

b) x 1 x  1  3 và x 2  x  2  0  4  .
6
4. Giải các phương trình sau

3 x
 x x3
a) x 3 . b) 2x   x .
c) x  1  x  1  2 x  x  1 .
2
d) ( x  3) 2 (5  3 x)  2 x  3 x  5  4 .

BÀI 2. PHƯƠNG TRÌNH QUY VỀ PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT, BẬC HAI
DẠNG 1: PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT, BẬC HAI CHỨA THAM SỐ
Bài toán 1: Giải và biện luận phương trình chứa tham số.
A. Tóm tắt lí thuyết.

B.
Một
số ví
dụ.

Ví dụ 1

m Lời giải

Phương trình
m 2
 3 x  2m  x  4m   m  4  x  2m 2  4m  1
2 2
.
m  2 2m
m2  4  0   x
TH1: Với  m  2 . Khi đó phương trình đã cho có nghiệm duy nhất m2.

7
m  2
m2  4  0  
TH2: Với  m  2

Khi m  2 ,
 1  0 x  0 : phương trình nghiệm đúng x   .
Khi m  2 ,  
1  0 x  16
: phương trình vô nghiệm.
Kết luận:

Khi m  2 , phương trình   nghiệm đúng x   .


1

Khi m  2 , phương trình   vô nghiệm.


1
2m
x
Khi m  2 , phương trình  1 có nghiệm duy nhất m2.

Ví dụ 2

m Lời giải
xm x2
  2  1
Xét phương trình x  1 x .
x  0

Điều kiện:  x  1 .
xm x2
  2   m  3 x  2  2 
Ta có x  1 x .

Phương trình   vô nghiệm khi và chỉ khi hoặc phương trình   vô nghiệm hoặc có nghiệm duy nhất
1 2

bằng 0 hoặc 1 .
m  3  0
 m3
TH1: Phương trình  2
vô nghiệm khi và chỉ khi  2  0 .
m  3

 2  0
  3  m  m5
 2
  1
TH2: Phương trình  2 0
có nghiệm duy nhất bằng hoặc  1  3 m
 .
m   3;5
Vậy thỏa yêu cầu bài toán.
Bài tập tự luyện

xm x3

1. Giải và biện luận phương trình x  1 x  2   theo tham số m .
1

8
x  m m 2  2m
  1  1
2. Giải và biện luận phương trình x  2 x theo tham số m .

3. Giải và biện luận phương trình


 2m 2  5m  2  x 2  4mx  2  0  1
theo tham số m .
4. Giải và biện luận phương trình
 m  1 x   2m  1 x  m  2  0.  1 theo tham số m .
2

Bài toán 2: Tìm điều kiện tham số để phương trình có nghiệm thỏa mãn điều kiện cho trước.
A. Tóm tắt lí thuyết

 b
 x1  x2  
a

 x .x  c
Khi phương trình ax  bx  c  0 có 2 nghiệm phân biệt 1 , 2 thì: 
2 x x 1 2
a

B. Một số ví dụ

Ví dụ 1

m 2
– 4m  3 x  m – 3m  2 2

Lời giải
9
m  1

Phương trình có nghiệm duy nhất khi
 m – 4m  3   0  m  3 .
2

Ví dụ 2

 4m  5  x  3 x  6m  3
Lời giải
Cách 1:

Xét phương trình:


 4m  5  x  3 x  6m  3   4m  5  x  3 x  6m  3
  4m  2  x  6m  3  2  2m  1 x  3  2m  1  1
.
1
m
Khi 2 thì phương trình  1 trở thành: 0 x  0 , phương trình nghiệm đúng x   .
1 3
m  1 x
Khi 2 thì phương trình có nghiệm duy nhất 2.
Vậy phương trình đã cho luôn có nghiệm m   .
Cách 2:

Xét phương trình:


 4m  5  x  3 x  6m  3   4m  5  x  3 x  6m  3
  4m  2  x  6m  3  2  2m  1 x  3  2m  1  1

 1
 2  2m  1  0  m  
 2
 
3  2m  1  0 m   1
Phương trình   vô nghiệm khi và chỉ khi 
1 2 . Suy ra không tồn tại giá trị m để

phương trình  1 vô nghiệm.

Vậy phương trình (1) luôn có nghiệm với mọi m

Ví dụ 3

x 2
1  x 2
2  20
Lời giải

10
Phương trình x  2(m  1) x  m  3m  4  0 có hai nghiệm phân biệt 1 2 khi và chỉ khi
2 2
x ,x

  0   m  1  m  3m  4  0  m  3  0  m  3  *
2 2

 x1  x2  2m  2

x x  m 2  3m  4
Ta có  1 2 .

x12  x22  20   x1  x2   2 x1 x2  20   2m  2   2  m 2  3m  4   20
2 2

m  4
 2m 2  2m  24  0  
 m  3

Kết hợp với điều kiện  * , vậy m  4 thỏa yêu cầu bài toán.

Bài tập tự luyện

1.Cho phương trình


 m  1 x 2  2  m  2  x  m  3  0  1 (với m là tham số). Tìm m để phương trình có 2

nghiệm phân biệt


x1 , x2 thỏa x1  x2  x1 x2  1 ?

2. Cho hai phương trình x  mx  2  0 và x  2 x  m  0 . Tìm các giá trị của tham số m để một nghiệm
2 2

của phương trình này và một nghiệm của phương trình kia có tổng là 3?

DẠNG 2. PHƯƠNG TRÌNH TRÙNG PHƯƠNG


Bài toán 1: Giải và biện luận phương trình chứa tham số.
A. Tóm tắt lí thuyết.

Để giải và biện luận phương trình: ax  bx  c  0   , a  0 , ta thực hiện các bước:


4 2 1

B1: Đặt t  x với điều kiện t  0 .


2

B2: Khi đó, phương trình  1 trở thành: at  bt  c  0   .


2 2

B3: Khi đó:

a. Phương trình  1 có nghiệm duy nhất  


2
có nghiệm 1
t  0  t2 .

b. Phương trình   có hai nghiệm phân biệt    có nghiệm 1


1 2 t  0  t2 .

c. Phương trình   có ba nghiệm phân biệt    có nghiệm


1 2 0  t1  t2 .

d. Phương trình   có bốn nghiệm phân biệt    có nghiệm


1 2 0  t1  t2 .

B. Một số ví dụ.

11
Ví dụ 1

x 4
 3x 2
20
Lời giải

t  1
t 2  3t  2  0  
Đặt t  x  t  0 Phương trình đã cho trở thành
2
t  2 .

Với t  1  x  1  x  1 .
2

Với t  2  x  2  x   2 .
2

Vậy phương trình đã cho có 4 nghiệm.

m
Ví dụ 2

Lời giải

Đặt t  x , t  0 .
2

t 2   m  2 t  m  0  2
Khi đó, phương trình được biến đổi về dạng: .

a) Phương trình  1 có nghiệm duy nhất khi và chỉ khi  2 có hai nghiệm
t1 , t2 thỏa t1  0  t2

S  0 m  2  0
  
  P  0  m  0 không tồn tại m .
Vậy không tồn tại m thoả mãn yêu cầu bài toán.

b) Phương trình   có hai nghiệm phân biệt khi và chỉ khi


1  2 có 2 nghiệm phân biệt trái dấu
 ac  0  m  0
Vậy m  0 thoả mãn yêu cầu bài toán.

12
c) Phương trình  1 có ba nghiệm phân biệt khi và chỉ khi  2 có 2 nghiệm phân biệt
t1 , t2 thỏa 0  t1  t2

  0 m 2  4  0
 
  P  0  m  0 m0
S  0 
 m  2  0 .
Vậy m  0 thoả mãn yêu cầu bài toán.

  0

 P  0
S  0
d) Phương trình   có bốn nghiệm phân biệt khi và chỉ khi   có 2 nghiệm dương phân biệt
1 2 

m 2  4  0

 m  0 m0
m  2  0
 .

Vậy m  0 thoả mãn yêu cầu bài toán.

Bài toán 2: Tìm điều kiện tham số để phương trình có nghiệm thỏa mãn điều kiện cho trước.

Ví dụ 5

4 Lời giải

Đặt t  x ( t  0 ).
2

Ta có phương trình t  2(m  1)t  4m  8  0   .


2
2

PT  1 có 4 nghiệm phân biệt khi và chỉ khi  2 có 2 nghiệm dương phân biệt

 m  1 2  4m  8  0
   0  m  2
   4m  8  0 
 P  0
2 m  1  0 m  3
S  0
   
.

Vậy m  2 và m  3 thỏa mãn yêu cầu bài toán.


Bài tập tự luyện
13
1.Giải phương trình x  2018 x  2019  0 .
4 2

2. Cho phương trình x  2 x  3  0 . Tính tổng các nghiệm của phương trình.
4 2

3. Cho phương trình x  2mx  m  1  0 . Tìm tất cả các giá trị của tham số m để phương trình đã cho có
4 2 2

hai nghiệm phân biệt.

DẠNG 3 – PHƯƠNG TRÌNH CHỨA DẤU GIÁ TRỊ TUYỆT ĐỐI


1. Kiến thức cần nhớ
 Để giải phương trình chứa ẩn trong dấu giá trị tuyệt đối (GTTĐ), ta tìm cách để khử dấu GTTĐ,
bằng cách:
– Dùng định nghĩa hoặc tính chất của GTTĐ.
– Bình phương hai vế.
– Đặt ẩn phụ.

 Phương trình dạng f ( x)  g ( x ) ta có thể giải bằng cách biến đổi tương đương như sau
 f ( x)  g ( x)
f ( x)  g ( x )  
 f ( x)   g ( x) hoặc f ( x)  g ( x)  f ( x )  g ( x ) .
2 2

2. Các ví dụ minh họa


a. Loại 1. Dùng định nghĩa, tính chất của giá trị tuyệt đối và phương pháp bình phương hai vế
 Ví dụ:

Ví dụ 1
2 x  1  x 2  3x  4
Lời giải
 5  45
x 
2
 2 x  1  x 2  3x  4 
  x  5x  5  0
2
 1  13
 2
Phương trình
 2 x  1   x 2
 3 x  4
 x  x  3  0 x
 2

5  45 1  13
x
Vậy phương trình có nghiệm là 2 và 2 .

Chú ý: Phương trình này, ta không sử dụng phương pháp bình phương hai vế để tránh giải
phương trình bậc cao (bậc 4).

14
Ví dụ 2

3x  2  3  2 x
Lời giải
3
3  2x  0  x 
Cách 1:Với 2 ta có VT  0, VP  0 suy ra phương trình vô nghiệm.
3
3  2x  0  x 
Với 2 khi đó hai vế của phương trình không âm.PT
 3 x  2   3  2 x   9 x 2  12 x  4  4 x 2  12 x  9
2 2

 5 x 2  5  x  1 (thỏa mãn).

Vậy phương trình có nghiệm là x  1 .


2
3x  2  0  x 
Cách 2:Với 3 : Phương trình tương đương với
3x  2  3  2 x  5 x  5  x  1 (thỏa mãn).
2
3x  2  0  x 
Với 3 : Phương trình tương đương với

  3 x  2   3  2 x  x  1
(thỏa mãn).

Vậy phương trình có nghiệm là x  1 .


Chú ý: Phương trình này, ta có thể sử dụng biến đổi tương đương sau đây
 g  x   0
f  x  g  x   2
 f  x   g  x 
2

Bài tập tự luyện


1. Giải phương trình: 2 x  5  2 x  7 x  5  0 .
2

x  1  2 x  1  3x
2. Giải phương trình: .

3. Giải phương trình: | 3x  2 | x  2 x  3 .


2

x  1  x 2  3x  2
4. Giải phương trình: .

x2  x  2x 1  1
5. Giải phương trình: .

b. Loại 2: Giải phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối bằng cách đặt ẩn phụ
 Phương pháp

15
Trường hợp nếu biến đổi đưa được phương trình về dạng
f  u x   0 .
t  u  x  (1)
+ Ta đặt ẩn phụ
f  t  0 (2)
+ Phương trình trở thành

Giải phương trình ( 2 ) tìm được t , thay t vào (1) ta tìm được x .
 Ví dụ

Ví dụ 1

 x  1
2
 3 x 1  2  0
Phân tích

Do 
x  1  x  1
2 2
t  x 1
nên ta nghĩ đến việc đặt với điều kiện t  0 .
Lời giải
t  x 1 t  0
Đặt , .
Phương trình trở thành
 t  1( n)
t 2  3t  2  0  
 t  2 ( n)
 x0
x  1  1  x  1  1  
Với t  1 ta có  x  2 .

 x 1
x  1  2  x  1  2  
Với t  2 ta có  x  3 .

S   3; 2;0;1
Vậy phương trình có tập nghiệm là .

Bài tập tự luyện


4 x  x  1  2 x  1  1
1. Giải phương trình: .

9 x2  2x  2
x2  1  2x  7
 x  1 x 1
2

2. Giải phương trình: .

3.Giải phương trình: 


2 x  1
2
 3 2x 1  4  0
.

x2  4x  4 2 x  4
 3
4. Giải phương trình: x 2
 2 x  1 x  1 .

16
c. Loại 3: Giải phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối có tham số
 Ví dụ:

Ví dụ 1
mx  2m  mx  x  1
Lời giải
 mx  2m  mx  x  1  x  2m  1
mx  2m  mx  x  1   
Ta có  mx  2m    mx  x  1  2m  1 x  2m  1 (1)
Giải (1)
1
2m  1  0  m  
Với 2 phương trình trở thành 0 x  0 suy ra phương trình nghiệm đúng với
mọi .x
1
2m  1  0  m  
Với 2 phương trình tương đương với x  1
Kết luận
1
m
2 phương trình (*) nghiệm đúng với mọi x .
1
m
2 phương trình (*) có hai nghiệm là x  1 và x  2m  1

Ví dụ 2

mx  2 x  1  x  1
Lời giải
 mx  2 x  1  x  1  (m  1) x  0 (2)
mx  2 x  1  x  1   
Ta có  mx  2 x  1    x  1  (m  3) x  2 (3)
Với phương trình (2) ta có
m  1 thì phương trình (2) nghiệm đúng với mọi x
m  1 thì phương trình (2) có nghiệm x  0
Với phương trình (3) ta có
m  3 thì phương trình (3) vô nghiệm
2
x
m  3 thì phương trình (3) có nghiệm m3
Kết luận
m  1 phương trình (*) nghiệm đúng với mọi x
m  3 phương trình (*) có nghiệm x  0
2
x
m  1 và m  3 phương trình (*) có nghiệm x  0 và m3 .
Bài tập tự luyện

17
x 2  x  mx 2  (m  1) x  2m  1
1. Tìm m để phương trình có ba nghiệm phân biệt

2. Giải và biện luận các phương trình sau

mx  2m  x  1
a. b. mx  2 x  mx  1

DẠNG4 – PHƯƠNG TRÌNH CHỨA CĂN


I. DẠNG 1: PHƯƠNG PHÁP NÂNG LÊN LŨY THỪA
1. Phương pháp
Mô ̣t số dạng phương trình cơ bản
 f  x   0
 
f  x   g  x    g  x   0


 f  x   g  x  .
 g  x   0
f  x  g  x  
 f  x   g  x  .
2

f  x  g  x  h  x

 f  x  0

g  x  0

h  x  0
Điều kiện:  .
f  x  2 f  x  .g  x   g  x   h  x 
Với điều kiện trên, bình phương hai vế PT đã cho ta được .
Đến đây ta đưa về phương trình dạng 2.
2. Ví dụ

Ví dụ 1

 2x  4  2 x
2
x
Phân tích
Áp dụng phương trình dạng:
 f  x   0
 
f  x   g  x    g  x   0

 f  x   g  x  .
Lời giải

18
2  x  0 2  x  0
x  2x  4  2x   2  2  x  2
2

x  2x  4  2  x x  x  6  0 .
Ví dụ 2

x2  6x  6  2x 1
Phân tích
 g  x   0
f  x  g  x  
 f  x   g  x  .
2
Áp dụng phương trình dạng:
Lời giải

 1
2 x  1  0 x 
x  6x  6  2x 1   2
2
 2  x 1
 x  6 x  6  4 x  4 x  1 3 x 2  2 x  5  0
2

 .
Ví dụ 3

15  x  3 x  6
Phân tích
Áp dụng phương trình dạng:
f  x  g  x  h  x
.
Lời giải

 x  3
15  x  3  x  6  
18  2 x  2 (15  x)(3  x)  36

 x  3 9  x  3 9  x  3
  2    x  1
 (15  x)(3  x)  9  x (15  x )(3  x)   9  x  36 x  36  0 .

Bài tập tự luyện

1. Giải phương trình: 3 x  4 x  4  2 x  5 .


2

2. Giải phương trình:  


x  3x 2 x  3x  2  0
2 2

3. Giải phương trình: x  4  1  x  1  2 x .

19
3
4 x  3  1 4x 
4. Giải phương trình: x.

5. Giải phương trình: 4 x  3 x  3  4 x x  3  2 2 x  1 .


2

6. Giải phương trình: 12 x  2 x  1  3x  9 .

2  x 2  2 x   x2  2 x  3  9  0
7. Giải phương trình: .

8. Giải phương trình: 3 x  15 x  2 x  5 x  1  2 (1) .


2 2

9. Giải phương trình: 2 x  3  x  1  3x  2 2 x 2  5 x  3  16 .

10. Giải phương trình:


 4 x  1 x3  1  2 x3  2 x  1
.

BÀI 3. PHƯƠNG TRÌNH VÀ HỆ PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT NHIỀU ẨN

DẠNG 1: PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN


1. Phương Pháp
1.1 Khái niệm:

Phương trình bậc nhất hai ẩn x, y là hệ thức dạng:  ax  by  c    


1

Trong đó a , b , c là ba số cho trước với a , b không đồng thời bằng 0.


1.2 Tập hợp nghiệm của phương trình:

a) Một nghiệm của phương trình   là một cặp số  0 0  sao cho 0


1 x ,y ax  by0  c .

b)Phương trình bậc nhất hai ẩn  ax  by  c  luôn có vô số nghiệm. Tập nghiệm của nó được biểu diễn bởi

đường thẳng  ax  by  c , kí hiệu là    .


d

-  Nếu  a  0  và  b  0 thì công thức nghiệm là:


x    c  by
 x 
 c  ax  a
 y  b  y  
 hoặc  .

Khi đó đường thẳng  d cắt cả hai trục tọa độ.

- Nếu a  0  và  b  0 thì công thức nghiệm là:

20
x  

 c
 y  b
.
c
.
Khi đó đường thẳng   song song hoặc trùng với trục Ox , cắt Oy
d
tại điểm có tung độ b
- Nếu a  0  và  b  0 thì công thức nghiệm là:
y

 c
 x  a
.
c
.
Khi đó đường thẳng   song song hoặc trùng với trục Oy , cắt Ox
d
tại điểm có hoành độ a
2. Ví dụ

Ví dụ 1

4x  2 y  3
Phân tích

Cặp  x0 ; y0 
là nghiệm của phương trình ax  by  c nếu khi thay
x  x0 , y  y0 vào phương trình ta được
hai vế bằng nhau. 
Lời giải

Xét cặp số  


2;  1
. Thay x  2, y  1 vào phương trình  4 x  2 y  3  ta được
VT  4.2  2.  1  6
  VT  VP
VP  3 .
  2;  1
 không là nghiệm của phương trình  4 x  2 y  3 .
 3 3
 0;  x  0, y 
Xét cặp số   2  . Thay 2 vào phương trình  4 x  2 y  3  ta được
 3
VT  4.0  2.  3
 2  VT  VP
VP  3
.
 3
  0; 
 2   không là nghiệm của phương trình  4 x  2 y  3 .

21
Ví dụ 2

2x  y  3
Lời giải
a)
Ta có phương trình: x  y  2  y  x  2.
x  
 .
Suy ra nghiệm tổng quát của phương trình là:  y  x  2

Vẽ đường thẳng biểu diễn tập nghiệm của phương trình y  x  2

Cho x  0  y  2 ta được 
A 0; 2 
.

Cho y  0  x  2 ta được 
B 2;0 
.
A  0;  2  , B  2;0 
Biểu diễn cặp điểm trên hệ trục tọa độ và đường thẳng AB chính là tập nghiệm của
phương trình x  y  2 .
8 y

15 10 5 O B 5 10 15
x

b)
Ta có phương trình: 2 x  y  3  y  2 x  3.
x  
 .
Suy ra nghiệm tổng quát của phương trình là:  y   2 x  3

Vẽ đường thẳng biểu diễn tập nghiệm của phương trình y  2 x  3
3 3 
y  0  x  B  ;0
Cho x  0  y  3 ta được 
A 0;3 2 ta được  2  .
. Cho
3 
A  0;3 , B  ;0 
 2  trên hệ trục tọa độ và đường thẳng
y
AB chính là tập nghiệm của
8

Biểu diễn cặp điểm


phương trình y  2 x  3 .
6

A
2

15 10 5 O B 5 10 15
x

2
22
4

8
DẠNG 2: HỆ PT BẬC NHẤT HAI ẨN, HỆ PT BẬC NHẤT BA ẨN(không chứa tham số)
1. Phương pháp
 a1 x  b1 y  c1

a x  b2 y  c2
a.Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn có dạng tổng quát là  2 (3)
Trong đó x , y là hai ẩn; các chữ còn lại là hệ số.

Nếu cặp số  0 0  đồng thời là nghiệm của cả hai phương trình của hệ thì  0 0  được gọi là một nghiệm
x ;y x ;y
của hệ phương trình (3).
Giải hệ phương trình (3) là tìm tập nghiệm của nó.

-Giải hệ (3) bằng phương phápcộng đại số (biến đổi hệ phương trình đã cho thành hệ phương trình tương
đương).
+Nhân các vế của hai phương trình với số thích hợp (nếu cần) sao cho các hệ số của một ẩn nào đó trong hai
phương trình của hệ bằng nhau hoặc đối nhau.
+Cộng hay trừ từng vế hai phương trình của hệ đã cho để được một phương trình mới (phương trình một
ẩn).
+Dùng phương trình một ẩn thay thế cho một trong hai phương trình của hệ (và giữ nguyên phương trình
kia).
+Giải phương trình một ẩn vừa thu được rồi suy ra nghiệm của hệ đã cho.

-Giải hệ (3) bằng phương pháp thế (biến đổi hệ phương trình đã cho thành hệ phương trình tương đương).
+Từ một phương trình của hệ đã cho, ta biểu diễn một ẩn theo ẩn kia rồi thế vào phương trình thứ hai để
được một phương trình mới (chỉ còn một ẩn).
+Giải phương trình một ẩn vừa có rồi suy ra nghiệm của hệ đã cho.

-Nhận xét
+Phương pháp thế sẽ sử dụng thuận tiện hơn khi một trong hai phương trình của hệ có các hệ số của x hoặc
y là 1 hay -1. Khi đó chỉ cần rút x hoặc y ở phương trình có hệ số là 1 hay -1 này và thay vào phương trình
còn lại để giải hệ.
+Đối với các hệ phương trình mà không có hệ số nào của x và y là 1 hay -1 thì việc sử dụng phương pháp
thế làm phát sinh các phân số và việc cộng trừ dễ làm ta sai sót. Khi đó dùng phương pháp cộng đại số giúp
các em đỡ nhầm lẫn hơn trong các phép tính.
 a1 x  b1 y  c1 z  d1

 a2 x  b2 y  c2 z  d 2
a x  b y  c z  d
b.Hệba phương trình bậc nhất ba ẩn có dạng tổng quát là  3 3 3 3
(4)
Trong đó x , y , z là ba ẩn; các chữ còn lại là hệ số.

23
Mỗi bộ ba số  0 0 0  nghiệm đúng cả ba phương trình của hệ thì được gọi là một nghiệm của hệ
x ;y ;z
phương trình (4).
-Giải hệ (4) bằng cách biến đổi hệ về dạng tam giác bằng phương pháp khử dần ẩn số.
2. Ví dụ

Ví dụ 1
x  y  z  3

 2 x  y  z  3
 2 x  2 y  z  2

Lời giải
2 x  3 y  1 2 x  3 y  1 2 x  3 y  1  x  2
   
a) Ta có:  x  4 y  6  2 x  8 y  12 11 y  11 y 1 .

Vậy nghiệm của hệ là 


x; y    2;1
.
x  y  z  3 z  3  x  y
 
2 x  y  z  3  2 x  y  z  3
 2 x  2 y  z  2  2 x  2 y  z  2
b) Ta có:  

z  3  x  y z  3  x  y  x  8
  
 2 x  y   3  x  y   3   x  2 y  6   y  1
  x  3 y  5  z  12
2 x  2 y   3  x  y   2  

Vậy nghiệm của hệ là


 x ; y ; z    8;1;12  .
Ví dụ 2

Ở một hội chợ, vé vào cửa được bán ra với giá 15.000 đồng cho trẻ em và 40.000 đồng cho người lớn. Trong một ngày, có

Lời giải
Gọi x , y lần lượt là số trẻ em, người lớn vào tham quan hội chợ trong ngày.
Điều kiện x, y là các số nguyên dương.
 x  y  2.600
 .
Theo giả thiết của bài toán, ta có hệ phương trình: 15.000 x  40.000 y  91.500.000
 x  500
 .
Giải hệ phương trình ta được  y  2.100
Vậy có 500 trẻ em và 2.100 người lớn tham gia hội chợ trong ngày đó.

24
DẠNG 3: HỆ HAI PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN CÓ THAM SỐ

1.1. Giải và biện luận hệ phương trình


Phương pháp:

 ax  by  c

  
 *
Cho hệ phương trình:  a x  b y  c
Để giải và biện luận hệ phương trình (∗), ta thực hiện các bước sau:

 Bước 1. Từ hai phương trình của (∗), sau khi dùng phương pháp thế hoặc cộng đại số, ta thu được
một phương trình mới ( chỉ còn một ẩn).
 Bước 2. Giải và biện luận hệ phương trình mới, từ đó đi đến kết luận về giải và biện luận hệ phương
trình đã cho.
1.2. Tìm điều kiện của tham số để hệ phương trình thỏa mãn điều kiện cho trước
Phương pháp:

 Bước 1: Giải hệ phương trình tìm nghiệm  x ; y  theo tham số  m .

 Bước 2: Thay nghiệm  x ; y  vừa tìm được vào biểu thức điều kiện.
 Bước 3: Giải điều kiện tìm m .
 Bước 4: Trả lời yêu cầu bài toán.

1.3. Tìm mối liên hệ giữa  


x ; y
 không phụ thuộc vào tham số m .
Phương pháp:

Bước 1: Giải hệ phương trình tìm được nghiệm 


x;y
 theo tham số  m .
 Bước 2: Dùng phương pháp cộng đại số hoặc phương pháp thế làm mất tham số  m  và kết luận.

25
2. Ví dụ

Ví dụ 1
x  y  3

 mx  2 y  1

Lời giải
 Cách 1:
 y  3  x  y  3  x
   I

 mx  2  3  x   1  m  2  x  5
 Hệ phương trình tương đương .
Xét phương trình 
m  2  x  5  1
5
 1 x
 Nếu m  2 thì phương trình có một nghiệm duy nhất m2 .
 5
 x  m  2

 y  3    5   3  5
Khi đó hệ   có một nghiệm duy nhất 
I  m2 m2 .

 Nếu m  2 thì phương trình   trở thành 0 x  5 (vô lý).


1

 phương trình  1 vô nghiệm.


 hệ  I  vô nghiệm.
 Kết luận:
5
 x ; y   
5 
;3  
 m  2 : hệ có nghiệm duy nhất m2 m2.
 m  2 : hệ vô nghiệm.
 Cách 2:
1 1 3 1 1 3
D  2  m. Dx   5. Dy   1  3m.
 m 2 1 2 m 1
 Dx 5
 x  D  2  m

 y  Dy  1  3m
 Trường hợp 1: D  0  m  2 : Hệ phương trình có một nghiệm duy nhất  D 2m .

 Trường hợp 2: D  0  m  2
D  0

D  5  0 m
Ta có  x nên hệ phương trình vô nghiệm.
 Kết luận:
5 1  3m 
 x ; y    ; 
 m  2 : hệ có nghiệm duy nhất  2m 2m .
26
 m  2 : hệ vô nghiệm.

Ví dụ 2
 mx  y  m  1

 4 x  my  2

Phân tích
- Hệ phương trình đã cho có thể dùng phương pháp thế để chuyển bài toán biện luận hệ phương trình về bài
toán biện luận phương trình bậc nhất một ẩn, nhưng phải qua nhiều bước biến đổi và cồng kềnh trong việc
kết luận nghiệm. Do đó, ta nên dùng định thức để giải và biện luận trực tiếp hệ trên.
Lời giải
 Cách 1:
 y  m  1  mx  y  m  1  mx
    I
4 x  m  m  1  mx   2  4  m  x  m  m  2
2 2

 Hệ phương trình tương đương .

Xét phương trình


 4  m 2  x  m 2  m  2  1
.
 Nếu 4  m  0  m  2 thì phương trình   có một nghiệm duy nhất
2 1
 m 2  m  2   m  1  m  2  m 1 m 1
x   
4m 2
 2  m  2  m 2m m2
.
 m 1
 x  m  2

 y  m  1  m.  m  1   2
Khi đó hệ   có một nghiệm duy nhất 
I  m2 m2 .

 Nếu m  2 thì phương trình   trở thành 0 x  4 (vô lý).


1

 phương trình  1 vô nghiệm.


 hệ  I  vô nghiệm.

 Nếu m  2 thì phương trình   trở thành 0 x  0 (đúng x   ).


1

 phương trình  1 có vô số nghiệm.


x  

 hệ  I  có vô số nghiệm  x ; y  thỏa  y  2 x  1 .
 Kết luận:
m  1 2 
 x ; y    ; 
 m  2 và m  2 : hệ có nghiệm duy nhất  m2 m2.
x  

 m  2 : hệ có vô số nghiệm  y  2 x  1 .
 m  2 : hệ vô nghiệm.
27
 Cách 2:
m 1
D  m2  4   m  2   m  2  .
 4 m

m 1 1
Dx   m2  m  2   m  1  m  2  .
 2 m

m m 1
Dy   2m  4   2  m  2  .
 4 2
m  2
D0
 Trường hợp 1:  m  2
 Dx m  1
 x  D  m  2

 y  Dy  2
Hệ phương trình có một nghiệm duy nhất  D m2 .

 Trường hợp 2: D  0  m  2 hoặc m  2 .


* Với m  2
D  0

D 40
Ta có  x nên hệ phương trình vô nghiệm.
* Với m   2
D  0

 Dx  0 x  
D  0 
nên hệ phương trình có vô số nghiệm 
x; y
Ta có  y thỏa  y  2 x  1 .

 Kết luận:
m  1 2 
 x ; y    ; 
 m  2 và m  2 : hệ có nghiệm duy nhất  m2 m2.
x  

 m  2 : hệ có vô số nghiệm  y  2 x  1 .
 m  2 : hệ vô nghiệm.

Bài tập tự luyện

x  y  3

Bài 1: Giải và biện luận theo tham số m hệ phương trình: 
mx  2 y  1

28
mx  y  m  1

Bài 2: Giải và biện luận theo tham số m hệ phương trình: 4 x  my  2 .
m x  1  y  m  1

x 1  m y  2
Bài 3: Giải và biện luận theo tham số m hệ phương trình:  .
Bài 4:Tìm các giá trị thực của tham số m , n đểhệ phương trình
 2 x   m  1 y  m  2n  1

 nx   1  m  y  3  I  có nghiệm  x ; y    3; 2  .

Bài 5 : Định các giá trị nguyên của tham số m để hệ phương trình
{mx+2y=m+1¿¿¿¿  I  có nghiệm duy
nhất là nghiệm nguyên.
x  2 y  m
 2
x  2 y 2  4 y  7
Bài 6:Tìm m để hệ phương trình  có nghiệm duy nhất.
x  y  2  m
 2
x  y 2  xy  3
Bài 7:Tìm m để hệ phương trình  có nghiệm?

BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

ĐẠI SỐ 10 - Chuong 3
Bài 1: Đại cương về phương trình
2x 3
5  2 2
Câu 1. Tập xác định của phương trình x  1 x  1 là:
D   \  1 D   \  1 D   \  1
A. . B. . C. . D. D   .
1 3 4
  2
Câu 2. Tập xác định của phương trình x  2 x  2 x  4 là:
A.  2;  . B.
 \  2;2
. C.  2;  . D.  .
x2 1 2
 
Câu 3. Tậpxác định của phương trình x  2 x x( x  2) là:
A.
 \  2;0;2
. B.  2;   . C.  2;   . D.
 \  2;0
.
x 1 x 1 2x 1
 
Câu 4. Tập xác định của phương trình x  2 x  2 x  1 là:
A.
 \  2;2;1
. B.  2;   . C.  2;   . D.
 \  2; 1
.
4x 3  5x 9x  1
 2  2
Câu 5. Tậpxác định của phương trình x  5 x  6 x  6 x  8 x  7 x  12 là:
2

29
A.  4;  . B.
 \  2;3;4
. C.  . D.
 \  4
.
5 5
3x   12 
Câu 6. Tập xác định của phương trình x4 x  4 là:

B. 
A.
 \  4
.
4;  
. C.  4;   . D.  .
2x 1 6  5x
 
Câu 7. Tập xác định của phương trình 3  x 2 x  1 3x  2 là:
1 2 1 3
 \  ;3;   \  ;3; 
A.  3;   . B.  3;   . C. 2 3 . D. 2 2 .
1
 x2  1  0
Câu 8. Điều kiện xác định của phương trình x là:
2 2
A. x  0 . B. x  0 và x  1  0 . C. x  0 . D. x  0 và x  1  0 .

Câu 9. Điều kiện xác định của phương trình 2 x  1  4 x  1 là:


1 
 3;   .  2 ;    1;  .  3;   .
A. B. . C. D.

Câu 10. Điều kiệnxác định của phương trình 3 x  2  4  3 x  1 là:


4  2 4 2 4 2 4
 ;    ;  \ ;   ; 
A.  3 . B.  3 3  . C. 3 3. D.  3 3  .
2x  1
 2x  3  5x 1
Câu 11. Tập xác định của phương trình 4  5 x là:
4  4  4 4 
D  \  D   ;  D   ;  D   ;  
A. 5 . B.  5 . C.  5 . D. 5 .

Câu 12. Điều kiện xác định của phương trình x  1  x  2  x  3 là:

A.  3;   . B.  2;   . C.  1;  . D.  3;   .
Câu 13. Hai phương trình được gọi là tương đương khi:
A. Có cùng dạng phương trình. B. Có cùng tập xác định.
C. Có cùng tập hợp nghiệm. D. Cả A, B, C đều đúng.
Câu 14. Trong các khẳng định sau, khẳng định nào đúng?
2 2
A. 3 x  x  2  x  3 x  x  x  2 . B. x  1  3x  x  1  9 x 2 .
2
C. 3 x  x  2  x  x  2  3x  x 2 . D. Cả A, B, C đều sai.
f1  x   g1  x   1 f2  x   g2  x    2
Câu 15. Cho các phương trình
;
f1  x   f 2  x   g1  x   g 2  x   3
.
30
Trong các khẳng định sau, khẳng định nào đúng?
A.  3 tương đương với  1 hoặc  2  . B.  3 là hệ quả của  1 .

C.  2  là hệ quả của  3 . D. Cả A, B, C đều sai.


Câu 16. Chỉ ra khẳng định sai?
A. x  2  3  2  x  x  2  0 . B. x3  2  x 3  4.

x( x  2)
2 x 2  x2
C. x  2  x  2. D. .
Câu 17. Chỉ ra khẳng định sai?
A. x  1  2 1  x  x  1  0 . B. x  x  2  1  x  2  x  1 .

x  2  x  1   x  2    x  1
2 2
x  1  x  1
C. . D. .
Câu 18. Chỉ ra khẳng định sai?
A. x  2  3  2  x  x  2  0 . B. x3  2  x 3  4.

x  2  2 x  1   x  2   (2 x  1) 2
2
D. x  1  x  1 .
2
C. .

Câu 19. Phương trình


 x  1  x – 1  x  1  0 tương đương với phương trình:
2

A. x  1  0 . B. x  1  0 .
2
C. x  1  0 . D.  x  1  x  1  0 .
3 x  1 16

Câu 20. Phương trình x  5 x  5 tương đương với phương trình:
3x  1 16 3x  1 16
3 3  2 x   2 x
A. x  5 x 5 . B. x  5 x 5 .
3x  1 16 3x  1 16
 2 x   2 x  2x   2x
C. x  5 x 5 . D. x  5 x 5 .

Câu 21. Cho hai phương trình x  x  1  0   và 1  x  x  1  2   . Khẳng định đúng nhất trong các
2 1 2
khẳng định sau là:
A.   và   tương đương. B. Phương trình   là phương trình hệ quả của phương trình   .
1 2 2 1

C. Phương trình   là phương trình hệ quả của phương trình   . D. Cả A, B, C đều đúng.
1 2

Câu 22. Phương trình 3 x  7  x  6 tương đương với phương trình:


 3x  7   x  6  3x  7    x  6 
2 2 2

A. . B. 3 x  7  x  6 . C. . D. 3x  7  x  6 .

Câu 23. Phương trình 


x  4
2
 x2
là phương trình hệ quả của phương trình nào sau đây
A. x  4  x  2 . B. x2  x 4. C. x  4  x  2 . D. x  4  x  2 .

31
x2 7x
  5x
Câu 24. Tập xác định của phương trình x  4 x  3
2
7  2x là:
 7  7  7  7
D   2;  \  3 D   \ 1;3;  D   2;  D   2;  \  3
A.  2 . B.  2. C.  2. D.  2 .

x2  5
x2  0
Câu 25. Điều kiện xác định của phương trình 7x là:
A.  2;  . B.  7;   . C. 2;7  . D.  2;7 .
1
2
 x3
Câu 26. Điều kiện xác định của phương trình x  1 là:
A.  3;   . B. 3;   \  1
.  1; 
C. . D.  3;   \  1 .
1 5  2x

Câu 27. Điều kiện xác định của phương trình x  1 x  2 là:
5 5
1 x  1 x 
A. x  1 và x  2 . B. x  1 và x  2 . C. 2. D. 2 và x  2 .
2 2
Câu 28. Tậpnghiệm của phương trình x  2 x  2 x  x là:
T   0 T   0 ; 2 T   2
A. . B. T   . C. . D. .

x
 x
Câu 29. Tậpnghiệm của phương trình x là:
T   0 T   1 T   1
A. . B. T   . C. . D. .

Câu 30. Cho phương trình 2 x  x  0   . Trong các phương trình sau đây, phương trình nào không phải
2 1

là hệ quả của phương trình  1 ?


x
 2x 
2
2x  0 3
2
x 0
1 x B. 4 x  x  0 . D. x  2 x  1  0 .
2
A. . C. .
2
Câu 31. Phương trình x  3x tương đương với phương trình:
1 1
2 x2   3x 
A. x  x  2  3 x  x  2 . B. x3 x3.
2
C. x x  3  3 x x  3 . D. x  x  1  3 x  x  1 .
2 2 2

Câu 32. Khẳng định nào sau đây sai?


x  x  1
1
A. x  2  1  x  2  1. B.  x  1  x 1.

32
3x  2  x  3  8 x 2  4 x  5  0 x  3  9  2 x  3x  12  0 .
C. . D.

Câu 33. Khi giải phương trình 3x 2  1  2 x  1  1 , ta tiến hành theo các bước sau:

Bước 1 : Bình phương hai vế của phương trình  1 ta được:

3 x 2  1   2 x  1   2 
2

Bước 2 : Khai triển và rút gọn   ta được: x  4 x  0  x  0 hay x  –4 .


2 2

2 2
Bước 3 : Khi x  0 , ta có 3 x  1  0 . Khi x  4 , ta có 3 x  1  0 .

Vậy tập nghiệm của phương trình là:  0; –4 .


Cách giải trên đúng hay sai? Nếu sai thì sai ở bước nào?

A. Đúng. B. Sai ở bước 1 . C. Sai ở bước 2 . D. Sai ở bước 3 .

Câu 34. Khi giải phương trình x  5  2  x   , một học sinh tiến hành theo các bước sau:
2 1

Bước 1 : Bình phương hai vế của phương trình  1 ta được:


x 2  5  (2  x) 2   2 

Bước 2 : Khai triển và rút gọn   ta được: 4 x  9 .


2

9
 2  x 
Bước 3 : 4.
9
x
Vậy phương trình có một nghiệm là: 4.
Cách giải trên đúng hay sai? Nếu sai thì sai ở bước nào?

A. Đúng. B. Sai ở bước 1 . C. Sai ở bước 2 . D. Sai ở bước 3 .


x  2  2 x  3  1
Câu 35. Khi giải phương trình , một học sinh tiến hành theo các bước sau:
Bước 1 : Bình phương hai vế của phương trình  1 ta được:
x 2  4 x  4  4 x 2  12 x  9   2 

Bước 2 : Khai triển và rút gọn   ta được: 3 x  8 x  5  0 .


2 2

5
 2  x  1  x 
Bước 3 : 3.
5
x
Bước 4 :Vậy phương trình có nghiệm là: x  1 và 3.
Cách giải trên sai từ bước nào?
33
A. Sai ở bước 1 . B. Sai ở bước 2 . C. Sai ở bước 3 . D. Sai ở bước 4 .
 x  3  x  4  0
Câu 36. Khi giải phương trình x 2  1 , một học sinh tiến hành theo các bước sau:
 x  3
  x  4   0   2 
Bước 1 :  
1 x 2


 x  3  0 x4  0
Bước 2 : x 2 .
Bước 3 :  x  3  x  4 .
T   3; 4
Bước 4 :Vậy phương trình có tập nghiệm là: .
Cách giải trên sai từ bước nào?

A. Sai ở bước 1 . B. Sai ở bước 2 . C. Sai ở bước 3 . D. Sai ở bước 4 .


 x  5  x  4  0
Câu 37. Khi giải phương trình x 3  1 , một học sinh tiến hành theo các bước sau:
 x  5
  x  4   0   2 
Bước 1 :  
1 x 3


 x  5  0 x4  0
Bước 2 : x 3 .
Bước 3 :  x  5  x  4 .
T   5; 4
Bước 4 :Vậy phương trình có tập nghiệm là: .
Cách giải trên sai từ bước nào?

A. Sai ở bước 1 . B. Sai ở bước 2 . C. Sai ở bước 3 . D. Sai ở bước 4 .


1 2x  3
x 
Câu 38. Khi giải phương trình x2 x  2  1 , một học sinh tiến hành theo các bước sau:
Bước 1 : đk: x  2

Bước 2 :với điều kiện trên  


1  x  x  2   1    2 x  3  2 

Bước 3 :    x  4 x  4  0  x  2 .
2 2

T   2
Bước 4 :Vậy phương trình có tập nghiệm là: .
Cách giải trên sai từ bước nào?

A. Sai ở bước 1 . B. Sai ở bước 2 . C. Sai ở bước 3 . D. Sai ở bước 4 .

34
Câu 39. Cho phương trình: 2 x – x  0   . Trong các phương trình sau, phương trình nào không phải là
2 1

hệ quả của phương trình  1 ?


x
 
2
2x  0 2 x2  x +  x  5  0
2
3
1 x .B. 1 4 x – x  0 . C. . D. x  2 x  1  0 .
2
A.

Câu 40. Phương trìnhsau có bao nhiêu nghiệm x  x .


A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. vô số.
x  x
Câu 41. Phương trình sau có bao nhiêu nghiệm .
A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. vô số.

Câu 42. Phương trình sau có bao nhiêu nghiệm x2  2 x .


A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. vô số.
x2  2 x
Câu 43. Phương trình sau có bao nhiêu nghiệm .
A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. vô số.
2
Câu 44. Phương trình  x  10 x  25  0
A. vô nghiệm. B. vô số nghiệm. C. mọi x đều là nghiệm. D. có nghiệm duy nhất.

Câu 45. Phương trình 2 x  5  2 x  5 có nghiệm là:


5 5 2 2
x x x x
A. 2. B. 2. C. 5. D. 5.

Câu 46. Tập nghiệm của phương trình x  x  3  3  x  3 là


S   3 S   3;  
A. S   . B. . C. . D. S   .

Câu 47. Tập nghiệm của phương trình x  x  x  1 là


S   1 S   0
A. S   . B. . C. . D. S   .

Câu 48. Tập nghiệm của phương trình



x  2 x 2  3x  2  0  là
S   1 S   2 S   1; 2
A. S   . B. . C. . D. .

Câu 49. Cho phương trình x  1( x  2)  0   và x  x  1  1  x  1   .


1 2
Khẳng định đúng nhất trong các khẳng định sau là:
A.   và   tương đương. B.   là phương trình hệ quả của   .
1 2 2 1

C.  1 là phương trình hệ quả của  2 . D. Cả A, B, C đều đúng.


x 2

Câu 50. Cho phương trình x  1 x  1  1 và x 2  x  2  0  2  .
Khẳng định đúng nhất trong các khẳng định sau là:
35
A.  1 và  2 tương đương. B.  2 là phương trình hệ quả của  1 .

C.  1 là phương trình hệ quả của  2 . D. Cả A, B, C đều đúng.

Bài 2. Phuongr trình bậc nhất, bậc hai


b
= a
Câu 101. Phương trình x + 1 có nghiệm duy nhất khi:

A. a ¹ 0 . B. a = 0 . C. a ¹ 0 và b ¹ 0 . D. a = b = 0 .
3 3x
2x + =
Câu 102. Tập nghiệm của phương trình x - 1 x - 1 là:
ìï 3 ü ìï 3 ü
S = í 1; ïý S = í ïý
ïîï 2 ïþ S = { 1} ïîï 2 ïþ
A. ï. B. . C. ï. D. S = Æ .

( m2 + 2) x + 3m
= 2
Câu 103. Tập nghiệm của phương trình x trường hợp m ¹ 0 là:
ïì 3 ïü
T = í- ý
A. ïîï m ïþ
ï. B. T = Æ . C. T = ¡ . D. Cả ba câu trên đều sai.
( m + 2) x + 2m 2

= 2 ( m ¹ 0)
Câu 104. Tập hợp nghiệm của phương trình x là:
ïì 2 ïü
T = í- ý
ïîï m ïþ
ï. T = R \ { 0}
A. B. T = Æ . C. T = R . D. .
x- m x- 2
=
Câu 105. Phương trình x + 1 x - 1 có nghiệm duy nhất khi:

A. m ¹ 0 . B. m ¹ - 1 . C. m ¹ 0 và m ¹ - 1 . D. Không có m .
x+ a
x- 2+ = a
Câu 106. Biết phương trình: x- 1 có nghiệm duy nhất và nghiệm đó là nghiệm nguyên. Vậy
nghiệm đó là:

A. - 2 . B. - 1 . C. 2 . D. 0 .
2mx - 1
=3
Câu 107. Cho phương trình: x + 1 ( 1) . Với giá trị nào của m thì phương trình ( 1) có nghiệm?
3 3 3 1
m¹ m¹ m¹ m¹ -
A. 2. B. m ¹ 0 . C. 2 và m ¹ 0 . D. 2 và 2.

ax + b = cx + d
Câu 108. Phương trình tương đương với phương trình:

36
ax + b = - ( cx + d )
A. ax + b = cx + d B.
ax + b = - ( cx + d ) ax + b = cx + d
C. ax + b = cx + d hoặc D.

x - 2 = 3x - 5
Câu 109. Tập nghiệm của phương trình: (1) là tập hợp nào sau đây ?
ìï 3 7 ü ìï 3 7 ü ìï 7 3ü
ï ìï 7 3 ü
í ; ïý í - ; ïý í - ;- ý í - ; ïý
A. ïîï 2 4 ïþï . B. ïîï 2 4 ïþï. C. îï 4 2 ïþï .
ï D. ïîï 4 2 ïþï.

2x - 4 + x - 1 = 0
Câu 110. Phương trình có bao nhiêu nghiệm ?

A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. Vô số.
2x - 4 - 2x + 4 = 0
Câu 111. Phương trình có bao nhiêu nghiệm ?

A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. Vô số.
3 x + 2ax = - 1
Câu 112. Với giá trị nào của a thì phương trình: có nghiệm duy nhất:
3 - 3 ì - 3 3ü - 3 3
a> a< a ¹ ïí ; ïý a< Úa >
A. 2. B. 2 . C. ï
îï 2 2 ïþ
ï. D. 2 2.

x + 1 = x2 + m
Câu 113. Phương trình: có 1 nghiệm duy nhất khi và chỉ khi:

A. m = 0 B. m = 1 .

C. m = - 1 . D. Không tồn tại giá trị m thỏa.


x - 2 = 2x - 1
Câu 114. Tập nghiệm của phương trình: là:
S = { - 1;1} S = { - 1} S = { 1} S = { 0}
A. . B. . C. . D. .
x - 1 - 3x + 1
=
2x - 3 x + 1 ( 1)
Câu 115. Tập nghiệm của phương trình là:
ìï 11 + 65 11 + 41 üï ìï 11- 65 11- 41 ü
ïï
ïí ; ïý ïí ; ý
ïï 14 10 ïï ïï 14 10 ïï
A. î þ. B. î þ.

ïìï 11 + 65 11- 65 ïüï ïìï 11 + 41 11- 41 ïü


ïý
í ; ý í ;
ïï 14 14 ïþï ïï 10 10 ïþ ï.
C. î . D. î
x2 - 4x - 2
= x- 2
Câu 116. Tập nghiệm của phương trình x - 2 là:
S = { 2} S = { 1} S = { 0;1} S = { 5}
A. . B. . C. . D. .

37
x 2 - 2 ( m + 1) x + 6m - 2
= x- 2
Câu 117. Cho x- 2 ( 1) . Với m là bao nhiêu thì ( 1) có nghiệm duy nhất

A. m > 1 . B. m ³ 1 . C. m < 1 . D. m £ 1 .

Câu 118. Với giá trị nào của tham số a thì phương trình:
( x2 - 5 x + 4) x- a = 0
có hai nghiệm phân biệt

A. a < 1 . B. 1 £ a < 4 . C. a ³ 4 . D. Không có a .


x - 4 ( x 2 - 3 x + 2) = 0
Câu 119. Số nghiệm của phương trình: là:

A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. 3 .

Câu 120. Phương trình


( x2 - 3 x + m) ( x - 1) = 0
có 3 nghiệm phân biệt khi:
9 9 9 9
m< m£ Ùm ¹ 2 m< Ùm ¹ 2 m>
A. 4. B. 4 . C. 4 . D. 4.
2

Câu 121. Cho phương trình:


( x2 - 2 x + 3) + 2 ( 3 - m) ( x 2 - 2 x + 3) + m 2 - 6m = 0
. Tìm m để phương trình
có nghiệm:

A. Mọi m. B. m £ 4 . C. m £ - 2 . D. m ³ 2 .
x 2 - mx + 2
m 2- x =
Câu 122. Tìm tất cả giá trị của m để phương trình: 2 - x có nghiệm dương:

A. 0 < m £ 2 6 - 4 . B. 1 < m < 3 . C. 4 - 2 6 £ m < 1 . D. 2 6 - 4 £ m < 1


æ x 2 ö÷2 2 x 2
çç ÷+ + a= 0
çè x - 1ø÷
÷ x- 1 ( 1)
Câu 123. Có bao nhiêu giá trị nguyên của a để phương trình: có đúng 4 nghiệm.

A. 0. B. 1. C. 2. D. 3 .
æ 2 1 ö÷ æ ö
ççx + ÷- 2m ççx + 1 ÷
ç
è x 2 ÷
ø èç x ÷+ 1 + 2m = 0
÷
ø
Câu 124. Định m để phương trình: có nghiệm:
é 3
êm ³
ê 2
ê
3 3 3 3 ê 1
- £ m£ m³ m£ - êm £ -
A. 4 4. B. 4. C. 4. D. êë 2.

4 æ 2ö
x2 + - 4 ççx - ÷÷+ k - 1 = 0
÷
x 2 çè xø
Câu 125. Định k để phương trình: có đúng hai nghiệm lớn hơn 1:

A. k < - 8 . B. - 8 < k < 1 . C. 0 < k < 1 . D. Không tồn tại k .

 x 2  2 x  4  – 2m  x 2  2 x  4   4m –1  0
2
m
Câu 126. Tìm để phương trình: có đúng hai nghiệm.
38
A. 3 < m < 4 . B. m < 2 - 3 Úm > 2 + 3 .

m  2  3

m4
C. 2 + 3< m< 4. D.  .

2 25 x 2
x + 2
= 11
Câu 127. Nghiệm dương nhỏ nhất của phương trình:
( x + 5) gần nhất với số nào dưới đây?
A. 2,5. B. 3. C. 3,5. D. 2,8.
2
2 ( x 2 + 2 x) - ( 4m - 3) ( x 2 + 2 x) + 1- 2m = 0
Câu 128. Có bao nhiêu giá trị nguyên của m để phương trình:

có đúng 3 nghiệm thuộc


[ - 3;0] .
A. 1. B. 2. C. 3. D. 0.
6 3
Câu 129. Phương trình sau đây có bao nhiêu nghiệm âm: x + 2003 x - 2005 = 0

A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. 6 .
- b c
ax 4 + bx 2 + c = 0 ( 1) ( a ¹ 0) S= P=
Câu 130. Cho phương trình . Đặt: D = b - 4ac ,
2
a , a . Ta có ( 1)
vô nghiệm khi và chỉ khi:
ìï D ³ 0
ïï
D < 0 Úí S < 0 ïìï D > 0 ïìï D > 0
ïï í í
ïïî P > 0 ïïî S < 0 ïïî P > 0
A. D < 0 . B. . C. . D. .

Câu 131. Phương trình


x4 + ( 65 - )
3 x2 + 2 8 + ( )
63 = 0
có bao nhiêu nghiệm ?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 0.

Câu 132. Phương trình


- x4 - 2 ( ) (
2 - 1 x2 + 3- 2 2 = 0 ) có bao nhiêu nghiệm ?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 0.

Câu 133. Phương trình:


2 x4 - 2 ( 2+ )
3 x 2 + 12 = 0

A. vô nghiệm

2+ 3+ 5 2+ 3+ 5
x= x= -
B. Có 2 nghiệm 2 , 2 .

2 + 3- 5 2 + 3- 5
x= x= -
C. Có 2 nghiệm 2 , 2 .

39
2+ 3+ 5 2+ 3+ 5 2+ 3- 5 2 + 3- 5
x= x= - x= x= -
D. Có 4 nghiệm 2 , 2 , 2 , 2 .
4 2
Câu 134. Cho phương trình x + x + m = 0 . Khẳng định nào sau đây là đúng:
1
Û m£
A. Phương trình có nghiệm 4. B. Phương trình có nghiệm khi m £ 0 .

C. Phương trình vô nghiệm với mọi m . D. Phương trình có nghiệm duy nhất Û m = - 2 .

Câu 135. Phương trình


- x4 + ( 2- )
3 x2 = 0
có:
A. 1 nghiệm. B. 2 nghiệm. C. 3 nghiệm. D. 4 nghiệm.
4 2
Câu 136. Phương trình sau đây có bao nhiêu nghiệm âm: x - 2005 x - 13 = 0

A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. 3 .
3- x + 2x + 4 = 3
Câu 137. Phương trình: , có nghiệm là:
- 4 2
x= x=
A. 3 . B. x = - 4 . C. 3. D. Vô nghiệm.
2x - 4 + x - 1 = 0
Câu 138. Phương trình: có bao nhiêu nghiệm ?

A. 0 . B. 1 . C. 2 . D. Vô số.
a x+ 2 + a x- 1 = b
Câu 139. Cho phương trình: . Để phương trình có hai nghiệm khác nhau, hệ thức giữa

hai tham số a, b là:

A. a > 3b . B. b > 3a . C. a = 3b . D. b = 3a .
x + 2 + 3x - 5 - 2 x - 7 = 0
Câu 140. Phương trình: , có nghiệm là:
é 5ù
" x Î ê- 2; ú
A. êë 3 úû. B. x = - 3 . C. x = 3 . D. x = 4 .

x2 3 x2 3
- 2x + + - 3x + 4 =
2 2 2 4
Câu 141. Phương trình có nghiệm là:
1 7 13 3 7 11
x= x= x= x= x= x=
A. 2, 2, 3 . B. 2; 3, 3.
7 5 13 7 5 13
x= x= x= x= x= x=
C. 5, 4, 2 . D. 4, 2, 4 .
2
x + 2x - k + x - 1 = 0
Câu 142. Định k để phương trình: có đúng ba nghiệm. Các giá trị k tìm được có
tổng:

A. - 5 . B. - 1 . C. 0 . D. 4 .

40
x2 - 6x + 5 = k 2x - 1
Câu 143. Phương trình: có nghiệm duy nhất.

A. k < - 1 . B. k > 4 . C. - 1 < k < 4 . D. k > - 1 .


æx 2 - 2 x + 1 ö÷ x+ 2
çç ÷- m = 12
2 ÷
çè x + 4 x + 4 ø÷ x- 1
Câu 144. Có bao nhiêu giá trị nguyên của m để phương trình: có đúng 4
nghiệm?

A. 14 . B. 15 .

C. 16 . D. Nhiều hơn 16 nhưng hữu hạn.


3mx + 1 2 x + 5m + 3
+ x+ 1=
Câu 145. Cho phương trình: x + 1 x + 1 . Để phương trình có nghiệm, điều kiện để

thỏa mãn tham số m là:


ém < 0 é 1
ê êm < -
1 ê 1 1 ê 3
0< m< êm > - < m< 0 ê
ê 3. êëm > 0
A. 3. B. ë C. 3 . D. .
x + m x- 2
+ = 2
Câu 146. Cho phương trình: x + 1 x . Để phương trình vô nghiệm thì:
é 1
êm = -
ê 3
ém = 1 ém = - 1 ém = 2 ê
ê ê ê ê 1
ê ê ê êm =
A. ëm = 3 . B. ëm = - 3 . C. ëm = - 2 . D. êë 2 .
x2 - 1+ x + 1
= 2
x ( x - 2)
Câu 147. Cho phương trình: . Có nghiệm là:

A. x = 1 . B. x = 3 . C. x = 4 . D. x = 5 .
2x - m
= m- 1
Câu 148. Tìm m để phương trình vô nghiệm: x - 2 ( m là tham số).

A. m = 3 . B. m = 4 . C. m = 3 Ú m = 4 . D. m = 3 Ú m = - 4 .
3- 2x - x
=5
3 + 2x + x - 2
Câu 149. Phương trình có các nghiệm là:
1 21 2 22 1 23 3
x= - x= - x= x= - x= x= - x=
A. 8, x= - 7. B. 9 , 23 . C. 9 , 23 . D. 9 , 23 .

x- 3 x- 3
=
Câu 150. Tập nghiệm T của phương trình: x - 4 x - 4 là:

T = [ 3; + ¥ ) T = [ 4; + ¥ ) ( 4;+ ¥ ) .
A. . B. . C. D. T = Æ .
Câu 151. Cho phương trình ax  b  0 . Chọn mệnh đề đúng:
41
A. Nếu phương trình có nghiệm thì a khác 0 . B. Nếu phương trình vô nghiệm thì a  0 .

C. Nếu phương trình vô nghiệm thì b  0 . D. Nếu phương trình có nghiệm thì b khác 0 .

Câu 152. Phương trình ax  bx  c  0 có nghiệm duy nhất khi và chỉ khi:
2

a  0 a  0 a  0
  
A. a  0 . B.   0 hoặc b  0 . C. a  b  0 . D.   0 .

Câu 153. Phương trình


 
x2  2  3 x  2 3  0
:
A. Có 2 nghiệm trái dấu. B. Có 2 nghiệm âm phân biệt.
C. Có 2 nghiệm dương phân biệt. D. Vô nghiệm.

Câu 154. Phương trình x  m  0 có nghiệm khi và chỉ khi:


2

A. m  0 . B. m  0 . C. m  0 . D. m  0 .

Câu 155. Cho phương trình ax  bx  c  0   . Hãy chọn khẳng định sai trong các khẳng định sau:
2 1

A. Nếu P  0 thì   có 2 nghiệm trái dấu.


1

B. Nếu P  0 và S  0 thì   có 2 nghiệm.


1

C. Nếu P  0 và S  0 và   0 thì   có 2 nghiệm âm.


1

D. Nếu P  0 và S  0 và   0 thì   có 2 nghiệm dương.


1

Câu 156. Cho phương trình ax  bx  c  0 


2 a  0
. Phương trình có hai nghiệm âm phân biệt khi và chỉ
khi:

A.   0 và P  0 . B.   0 và P  0 và S  0 .
C.   0 và P  0 và S  0 . D.   0 và S  0 .

Câu 157. Cho phương trình


   
3  1 x2  2  5 x  2  3  0
. Hãy chọn khẳng định đúng trong các
khẳng định sau:
A. Phương trình vô nghiệm. B. Phương trình có 2 nghiệm dương.
C. Phương trình có 2 nghiệm trái dấu. D. Phương trình có 2 nghiệm âm.

Câu 158. Hai số 1  2 và 1  2 là các nghiệm của phương trình:

A. x – 2 x –1  0 . B. x  2 x –1  0 . C. x  2 x  1  0 . D. x – 2 x  1  0 .
2 2 2 2

Câu 159. 2 và 3 là hai nghiệm của phương trình:

42
A.
x2   
2  3 x 6 0
. B.
x2   
2 3 x 6 0
.

C.
x2   
2  3 x 6  0
. D.
x2   
2  3 x 6 0
.

Câu 160. Phương trình


m 2
 m x  m  3  0
là phương trình bậc nhất khi và chỉ khi:

A. m  0 . B. m  1 . C. m  0 hoặc m  1 . D. m  1 và m  0 .
Câu 161. Câu nào sau đây sai ?

A. Khi m  2 thì phương trình:


 m  2  x  m 2  3m  2  0
vô nghiệm.

B. Khi m  1 thì phương trình 


: m  1 x  3m  2  0
có nghiệm duy nhất.
xm x 3
 3
C. Khi m  2 thì phương trình: x  2 x có nghiệm.

m  2 m  0 :  m 2  2m  x  m  3  0 
D. Khi và thì phương trình có nghiệm.
Câu 162. Khẳng định đúng nhất trong các khẳng định sau là:
5
x
A. Phương trình: 3 x  5  0 có nghiệm là 3. B. Phương trình: 0 x  7  0 vô nghiệm.

C. Phương trình: 0 x  0  0 có tập nghiệm  . D. Cả a, b, c đều đúng.

Câu 163. Phương trình:  a – 3 x  b  2 vô nghiệm với giá tri a, b là:

A. a  3 , b tuỳ ý. B. a tuỳ ý, b  2 . C. a  3 , b  2 . D. a  3 , b  2 .

Câu 164. Cho phương trình: x  7 x – 260  0   . Biết rằng   có nghiệm 1


2 1 1 x  13 . Hỏi x2 bằng bao

nhiêu:

A. –27 . B. –20 . C. 20 . D. 8 .

Câu 165. Phương trình


m 2
– 4m  3  x  m 2 – 3m  2
có nghiệm duy nhất khi:

A. m  1 . B. m  3 . C. m  1 và m  3 . D. m  1 và m  3 .

Câu 166. Phương trình


m 2
– 2m  x  m 2 – 3m  2
có nghiệm khi:

A. m  0 . B. m  2 . C. m  0 và m  2 . D. m  0 .

Câu 167. Tìm m để phương trình


m 2
– 4 x  m  m  2
có tập nghiệm là  :

A. m  2 . B. m  2 . C. m  0 . D. m  2 và m  2 .

Câu 168. Phương trình


m 2
– 3m  2  x  m 2  4m  5  0
có tập nghiệm là  khi:

43
A. m  2 . B. m  5 . C. m  1 . D. Không tồn tại m .

Câu 169. Phương trình


m 2
– 5m  6  x  m 2 – 2m
vô nghiệm khi:

A. m  1 . B. m  6 . C. m  2 . D. m  3 .

 m  1 x  1   7m – 5 x  m
2

Câu 170. Phương trình vô nghiệm khi:

A. m  2 hoặc m  3 . B. m  2 . C. m  1 . D. m  3 .

Câu 171. Điều kiện để phương trình m( x  m  3)  m( x  2)  6 vô nghiệm là:

A. m  2 hoặc m  3 . B. m  2 và m  3 . C. m  2 hoặc m  3 . D. m  2 hoặc m  3 .

Câu 172. Phương trình 


m –1 x 2 +3 x – 1  0
. Phương trình có nghiệm khi:
5 5 5 5
m m m m
A. 4. B. 4. C. 4. D. 4.

x 2  2  m  2  x – 2m –1  0  1
. Với giá trị nào của m thì phương trình   có
1
Câu 173. Cho phương trình
nghiê ̣m:

A. m  5 hoặc m  1 . B. m  5 hoặc m  1 . C. 5  m  1 . D. m  1 hoặc m  5 .


mx 2 – 2  m – 2  x  m – 3  0
Câu 174. Cho phương trình . Khẳng định nào sau đây là sai:

A. Nếu m  4 thì phương trình vô nghiệm.


m2 4m m2 4m
x x
B. Nếu 0  m  4 thì phương trình có nghiệm: m , m .
3
x
C. Nếu m  0 thì phương trình có nghiệm 4.
3
x
D. Nếu m  4 thì phương trình có nghiệm kép 4.

mx 2  2  m  2  x  m  3  0
Câu 175. Với giá trị nào của m thì phương trình: có 2 nghiệm phân biệt?

A. m  4 . B. m  4 . C. m  4 và m  0 . D. m  0 .

Câu 176. Cho phương trình


 x  1  x 2  4mx  4   0 .Phương trình có ba nghiệm phân biệt khi:
3 3
m m
A. m   . B. m  0 . C. 4. D. 4.

Câu 177. Cho phương trình


 m  1 x 2  6  m  1 x  2m  3  0  1 . Với giá trị nào sau đây của m thì

phương trình  1 có nghiệm kép?


44
7 6 6
m m m
A. 6. B. 7. C. 7. D. m  1 .
2  x 2  1  x  mx  1
Câu 178. Với giá trị nào của m thì phương trình có nghiệm duy nhất:
17 17
m m
A. 8 . B. m  2 hoặc 8 . C. m  2 . D. m  0 .

Câu 179. Để hai đồ thị y   x  2 x  3 và y  x  m có hai điểm chung thì:


2 2

A. m  3,5 . B. m  3,5 . C. m  3,5 . D. m  3,5 .

Câu 180. Nghiệm của phương trình x – 3 x  5  0 có thể xem là hoành độ giao điểm của hai đồ thị hàm số:
2

A. y  x và y  3 x  5 . B. y  x và y  3 x  5 . C. y  x và y  3 x  5 . D. y  x và y  3x  5 .
2 2 2 2

Câu 181. Tìm điều kiện của m để phương trình x  4mx  m  0  có 2 nghiệm âm phân biệt:
2 2

A. m  0 . B. m  0 . C. m  0 . D. m  0 .

Câu 182. Gọi


x1 , x2 là các nghiệm của phương trình x 2 – 3 x –1  0 . Ta có tổng x12  x22 bằng:

A. 8 . B. 9 . C. 10 . D. 11 .

Câu 183. Gọi


x1 , x2 là 2 nghiệm của phương trình 2 x 2 – 4 x –1  0 . Khi đó, giá trị của T  x1  x2 là:

A. 2. B. 2 . C. 6. D. 4.

Câu 184. Nếu biết các nghiệm của phương trình: x   px  q  0 là lập phương các nghiệm của phương
2

trình x  mx  n  0 . Thế thì:


2

A. p  q  m . B. p  m  3mn . C. p  m  3mn .
3 3 3
D. Một đáp số khác.
3  m  4  x  1  2 x  2  m – 3
Câu 185. Phương trình: có nghiệm có nghiệm duy nhất, với giá trị của m là:
4 3 10 4
m  m  m  m 
A. 3. B. 4. C. 3 . D. 3.

Câu 186. Tìm m để phương trình:


 m2 – 2  x  1  x  2 vô nghiệm với giá trị của m là:
A. m  0 . B. m  1 . C. m  2 . D. m   3 .
m 2  x –1  4 x  5m  4
Câu 187. Để phương trình có nghiệm âm, giá trị thích hợp cho tham số m là:

A. m  –4 hay m  –2 . B. – 4  m  –2 hay – 1  m  2 .

C. m  –2 hay m   2 . D. m  –4 hay m  –1 .

Câu 188. Điều kiện cho tham số m để phương trình 


m  1 x  m  2
có nghiệm âm là:
45
A. m  1 . B. m  1 . C. 1  m  2 . D. m  2 .

Câu 189. Cho phương trình: m x  mx  m – m . Để phương trình có vô số nghiệm, giá trị của tham số
3 2

m là:

A. m  0 hay m  1 . B. m  0 hay m  1 .

C. m  1 hay m  1 . D. Không có giá trị nào của m.


x 2 – 2  m  6  x  m 2   0
Câu 190. Cho phương trình bậc hai: . Với giá trị nào của m thì phương trình có
nghiệm kép và tìm nghiệm kép đó ?
x  x2  3 . B. m  –3 , x1  x2  –3 . C. m  3 , x1  x2  3 .
A. m  –3 , 1
x  x2  –3 .
D. m  3 , 1

Câu 191. Cho phương trình bậc hai:


 m –1 x 2 – 6  m –1 x  2m – 3  0 . Với giá trị nào của m thì phương
trình có nghiệm kép ?
7 6 6
m  m  m 
A. 6. B. 7. C. 7. D. m  –1 .
m x 2  2  m – 3 x  m – 5  0
Câu 192. Để phương trình vô nghiệm, với giá trị của m là

A. m  9 . B. m  9 . C. m  9 . D. m  9 và m  0 .

1 1

Câu 193. Giả sử
x1 và
x2 là hai nghiệm của phương trình: x 2
 3 x –10  0 . Giá trị của tổng x1 x2 là:

10 3 3 10
A. 3 . B. - 10 . C. 10 . D. - 3 .
x 2 – 2a  x –1 –1  0
Câu 194. Cho phương trình: . Khi tổng các nghiệm và tổng bình phương các nghiệm
của phương trình bằng nhau thì giá trị của tham số a bằng:
1 1 3 3
a a– a a–
A. 2 hay a  1 . B. 2 hay a  –1 . C. 2 hay a  2 . D. 2 hay a  –2 .

Câu 195. Khi hai phương trình: x  ax  1  0 và x  x  a   0 có nghiệm chung, thì giá trị thích hợp của
2 2

tham số a là:

A. a  2 . B. a  –2 . C. a  1 . D. a  –1 .

Câu 196. Có bao nhiêu giá trị của a để hai phương trình: x  ax  1  0 và x – x – a  0 có một
2 2

nghiệm chung?
A. 0 B. vô số C. 3 D. 1

46
Câu 197. Nếu a, b, c, d là các số khác 0 , biết c và d là nghiệm của phương trình x  ax  b  0 và a, b
2

là nghiệm của phương trình x  cx  d  0 . Thế thì a  b  c  d bằng:


2

1  5
A. 2 . B. 0 . C. 2 . D. 2.

Câu 198. Cho phương trình x   px  q  0 , trong đó p  0 , q  0 . Nếu hiệu các nghiệm của phương trình
2

là 1 . Thế thì p bằng:

A. 4q  1 . B. 4q  1 . C.  4q  1 . D. Một đáp số khác.

Câu 199. Cho hai phương trình: x – 2mx  1  0  và x – 2 x  m  0 . Có hai giá trị của m để phương trình
2 2

này có một nghiệm là nghịch đảo của một nghiệm của phương trình kia. Tổng hai giá trị ấy gần nhất với
hai số nào dưới đây?

A. 0, 2 B. 0 C. 0, 2 D. Một đáp số khác


2 x  kx – 4  – x 2  6  0
Câu 200. Số nguyên k nhỏ nhất sao cho phương trình: vô nghiệm là:

A. k  –1 . B. k  1 . C. k  2 . D. k  4 .
 2 x  y  1

3x  2 y  2
Câu 51. Nghiệm của hệ:  là:

A.
 
2  2; 2 2  3 .
B.
 
2  2; 2 2  3 .
C.
 2 2;3  2 2 .  D.
 2 
2; 2 2  3 .

2 x  3 y  5
 x; y  : 
Câu 52. Hệ phương trình sau có bao nhiêu nghiệm  4 x  6 y  10

A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.
3x  4 y  1

Câu 53. Tìm nghiê ̣m của hê ̣ phương trình:  2 x  5 y  3

 17 7   17 7   17 7   17 7 
 ;  .   ; .   ;  .  ; .
A.  23 23  B.  23 23  C.  23 23  D.  23 23 
0,3 x  0, 2 y  0,33  0

Câu 54. Tìm nghiệm 
x; y 
của hệ: 1, 2 x  0, 4 y  0, 6  0

A.  –0, 7;0, 6  . B.  0, 6; –0, 7  . C.  0, 7; –0, 6  . D. Vô nghiệm.


x  2 y  1

Câu 55. Hệ phương trình: 3 x  6 y  3 có bao nhiêu nghiệm ?

47
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số nghiệm.
2 x  y  4

 x  2z  1 2 2

y z  2 2
Câu 56. Hệ phương trình:  có nghiệm là?

A.
 1; 2; 2 2  B.
 2;0; 2  C.
 1; 6; 2  . D.
 1; 2; 2  .
 x 2  y 2  16

Câu 57. Cho hệ phương trình x  y  8 . Để giải hệ phương trình này ta dùng cách nào sau đây ?

A. Thay y  8  x vào phương trình thứ nhất. B. Đặt S  x  y, P  xy .


C. Trừ vế theo vế. D. Một phương pháp khác.
x  y  9

Câu 58. Hệ phương trình  x. y  90 có nghiệm là:

A.
 15;6  ,  6;15  . B.
 –15; –6  ,  –6; –15 .

C.
 15; 6  ,  –6; –15 . D.
 15;6  ,  6;15 ,  –15; –6  ,  –6; –15  .


 2  1 x  y  2  1


Câu 59. Nghiệm của hệ phương trình 

 2x  2 1 y  2 2
là:

 1  1
1;   .  1;  .  1; 2  .  1; 2  .
A.  2 B.  2 C. D.
3 x  my  1

Câu 60. Tìm điều kiện của tham số m để hệ phương trình sau có đúng một nghiệm:  mx  3 y  m  4
A. m  3 hay m  3. B. m  3 và m  3. C. m  3. D. m  3.

Câu 61. Với giá trị nào của m thì hai đường thẳng sau trùng nhau
 d1  :  m2 –1 x – y  2m  5  0 và

 d2  : 3x – y  1  0
A. m  2. B. m  2. C. m  2 hay m  2. D. Không có giá trị m .
x  y  S

Câu 62. Để hệ phương trình:  x. y  P có nghiệm, điều kiện cần và đủ là:

A. S – P  0. B. S – P  0. C. S – 4 P  0. D. S – 4 P  0.
2 2 2 2

 x. y  x  y  11
 2
Câu 63. Hệ phương trình  x y  xy  30
2

48
A. có 2 nghiệm  2;3 và  1;5 . B. có 2 nghiệm  2;1 và  3;5 .

C. có 1 nghiệm là  5;6  . D. có 4 nghiệm


 2;3 ,  3; 2  ,  1;5  ,  5;1 .
 x2  y2  1

Câu 64. Hệ phương trình y  x  m có đúng 1 nghiệm khi và chỉ khi:

A. m  2. B. m   2.

C. m  2 hoặc m   2. D. m tùy ý.
 2  x  y   3  x  y   4

Câu 65. Hệ phương trình: 
 x  y   2  x  y   5 . Có nghiệm là
 1 13   1 13   13 1   13 1 
 ; .  ;   ; .   ;  .
A.  2 2  B.  2 2  . C.  2 2  D.  2 2 
 x  1  y  0

2x  y  5
Câu 66. Hệ phương trình:  có nghiệm là ?

A. x  3; y  2. B. x  2; y  1. C. x  4; y  3. D. x  4; y  3.


mx  3 y  2m  1

Câu 67. Phương trình sau có nghiệm duy nhất với giá trị của m là:  x  ( m  2) y  m  3
A. m  1. B. m  3. C. m  1 hoặc m  3. D. m  1 và m  3.
 mx   m  4  y  2

m  x  y  1 y
Câu 68. Cho hệ phương trình:  . Để hệ này vô nghiệm, điều kiện thích hợp cho tham số
m là:

1 1
m . m
A. m  0 B. m  1 hay m  2. C. m  1 hay 2 D. 2 hay m  3.

x2  y2  6x  2 y  0

Câu 69. Cho hệ phương trình x  y  8 . Từ hệ phương trình này ta thu được phương trình sau
đây ?

A. x  10 x  24  0. B. x  16 x  20  0. C. x  x – 4  0.
2 2 2
D. Một kết quá khác.
 x 2  3 xy  y 2  2 x  3 y  6  0

2x  y  3
Câu 70. Hệ phương trình  có nghiệm là:

A.  2;1 . B.  3;3 . C.  2;1 ,  3;3 . D. Vô nghiệm.

49
x  y  1
 2
x  y2  5
Câu 71. Hệ phương trình  có bao nhiêu nghiệm ?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
2 3
x  y
 13


3  2
 12

Câu 72. Hệ phương trình  x y có nghiệm là:
1 1 1 1 1 1
x ;y . x ;y . x ;y  .
A. 2 3 B. 2 3 C. 2 3 D. Hệ vô nghiệm.
 x  y  10
 2
 x  y  58
2
Câu 73. Hệ phương trình có nghiệm là:
x  3 x  7 x  3 x  7
 .  .  
A.  y  7 B.  y  3 C.  y  7 , y  3. D. Một đáp số khác.
 ax  y  a 2

x  ay  1
Câu 74. Tìm để hệ phương trình 
a vô nghiệm:
A. a  1. B. a  1 hoặc a  1 . C. a  1. D. Không có a .
x  y  z  9

1 1 1
   1
x y z

Câu 75. Nghiệm của hệ phương trình:  xy  yz  zx  27

A.  1;1;1 . B.  1; 2;1 . C.  2; 2;1 . D.  3;3;3 .


 x  y  xy  5
 2
x  y  5
2
Câu 76. Hệ phương trình có nghiệm là:

A.  2;1 . B.  1; 2  . C.  2;1 ,  1; 2  . D. Vô nghiệm.


 7
 x  y  xy  2

 x 2 y  xy 2  5
Câu 77. Hệ phương trình  2 có nghiệm là:

 1 1 
 3; 2  ;  2;1 .  0;1 ,  1;0  .  0; 2  ,  2;0  .  2;  ;  ; 2  .
A. B. C. D.  2   2 

50
 x  y  xy  5
 2
x  y 2  xy  7
Câu 78. Hệ phương trình  có nghiệm là:

A.  2;3 hoặc  3; 2  . B.  1; 2  hoặc  2;1 .

C.  2; 3 hoặc  3; 2  . D.  1; 2  hoặc  2; 1 .


 x  y  xy  11
 2
 x  y  3( x  y )  28
2
Câu 79. Hệ phương trình có nghiệm là:

A.  3; 2  ,  2;3 . B.  3; 7  ,  7; 3 .

C.
 3; 2  ;  3; 7  . D.
 3; 2  ,  2;3 ,  3; 7  ,  7; 3 .

 x  3x  8 y
3

 3
Câu 80. Hệ phương trình  y  3 y  8 x có nghiệm là  x; y  với x  0 và y  0 là:

A.
 11;  11 ;  11; 11 .  B.
 0; 11 ;  11;0 .
C.
 11;0 .  D.
 11;0 . 
 x  5 x  2 y
2

 2
Câu 81. Hãy chỉ ra các cặp nghiệm khác 0 của hệ phương trình:  y  5 y  2 x

A.  3;3 . B.
 2; 2  ;  3;1 ;  3;6  .

C.  1;1 ,  2; 2  ,  3;3 . D.  2; 2  ,  1; 2  ,  6;3

 x  y  6
2

 2
Câu 82. Hệ phương trình  y  x  6 có bao nhiêu nghiệm ?
A. 6. B. 4. C. 2. D. 0.

 x  3 x  y
2

 2
có bao nhiêu cặp nghiệm 
y  3y  x x; y 
Câu 83. Hệ phương trình  ?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
x  y  4
 2
x  y  m
2 2
Câu 84. Cho hệ phương trình . Khẳng định nào sau đây là đúng ?
 m 8
A. Hệ phương trình có nghiệm với mọi m . B. Hệ phương trình có nghiệm .
 m  2.
C. Hệ phương trình có nghiệm duy nhất D. Hệ phương trình luôn vô nghiệm.

51
3 x 2  4 xy  2 y 2  17
 2
y  x 2  16
Câu 85. Cho hệ phương trình:  . Hệ thức biểu diễn x theo y rút ra từ hệ phương trình
là ?
y2 y2 y 3 y3
x x x x
A. 2 hay 2 . B. 2 hay 2 .
y 1 y 1 5 3
x x x y x y
C. 2 hay 2 . D. 13 hay 5

 mx  y  3

Câu 86. Cho hệ phương trình:  x  my  2m  1 .Các giá trị thích hợp của tham số m để hệ phương trình có
nghiệm nguyên là:

A. m  0, m  –2. B. m  1, m  2, m  3. C. m  0, m  2. D. m  1, m  –3, m  4.
 x  2 y  3

Câu 87. Các cặp nghiệm  x; y 
của hệ phương trình: 
7x  5 y  2
là:
 11 23   11 23   11 23   11 23 
 ; .   ;  .  1; 1   ; .  ; .
A.   hay  19 19  B. 
1;1 1; 1  19 19  C.  19 19  D.  1;1 hay  19 19 
hay hay
 xy  x  y  5
 2
x y  y x  6
2
Câu 88. Nghiệm của hệ phương trình: là:
 1 1 
 1; 2  ,  2;1 .  0;1 ,  1; 0  .  0; 2  ,  2;0   2;  ,  ; 2  .
A. B. C. . D.  2   2 

2 x  y  3 xy  12
2 2


2( x  y ) 2  y 2  14
Câu 89. Cho hệ phương trình:  . Các cặp nghiệm dương của hệ phương trình là:

2   2  1   2 
 1; 2  ,    2;1 ,    ;1 , 
 ;3  ,  3,  ; 3  .
2; 2 . 3; 3 . 2   3
A. B. C.  3   3 D. 

 x  3x  y  3 y
3 3

 6
 x  y  27
6
Câu 90. Hệ phương trình có bao nhiêu nghiệm ?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
 2 x  y  1  1

Câu 91. Hệ phương trình  2 y  x  1  1 có bao nhiêu cặp nghiệm 
x; y 
?
A. 1. B. Vô nghiệm. C. 2. D. 3.

52
x  y  m 1
 2
x y  y 2 x  2m 2  m  3
Câu 92. Cho hệ phương trình  và các mệnh đề:
(I) Hệ có vô số nghiệm khi m  1 .
3
m
(II) Hệ có nghiệm khi 2.
(III) Hệ có nghiệm với mọi m .
Các mệnh đề nào đúng ?
A. Chỉ (I). B. Chỉ (II). C. Chỉ (III). D. Chỉ (I) và (III).

2 xy  y  4 x  3 y  2  0
2


 xy  3 y  2 x  14 y  16  0
2
Câu 93. Hệ phương trình có nghiệm là:
1
x  3, y  2; x  3, y  –1; x  2, y  – .
A. x bất kỳ, y  2 ; x  1 , y  3 B. 2
1 1
x  5, y  2; x  1, y  3; x  , y  2. x  4, y  2; x  3, y  1; x  2, y  .
C. 2 D. 2

 x  y  2a  1
 2
x  y 2  a 2  2a  3
Câu 94. Cho hệ phương trình  . Giá trị thích hợp của tham số a sao cho hệ có nghiệm

 x; y  và tích x. y nhỏ nhất là:


A. a  1. B. a  1. C. a  2. D. a  2.

 a  b  x   a  b  y  2

 3 3
Câu 95. Cho hệ phương trình: 
 a  b  x   a 3  b3  y  2  a 2  b 2  )

Với a  b , a.b  0 , hệ có nghiệm duy nhất bằng:


1 1 a b a b
x ,y . x ,y . x ,y .
A. x  a  b, y  a – b. B. ab a b C. ab ab D. a b a b

2 x  y  2  a

Câu 96. Cho hệ phương trình:  x  2 y  a  1 . Các giá trị thích hợp của tham số a để tổng bình phương hai
nghiệm của hệ phương trình đạt giá trị nhỏ nhất:
1 1
a . a .
A. a  1. B. a  1. C. 2 D. 2

53
mx  (m  1) y  3m

 x  2my  m  2
x  2 y  4
Câu 97. Cho hệ phương trình:  . Để hệ phương trình có nghiệm, giá trị thích hợp của
tham số m là
5 5 2 2
m . m . m . m .
A. 2 B. 2 C. 5 D. 5

 mx  ( m  2) y  5

Câu 98. Cho hệ phương trình:  x  my  2m  3 . Để hệ phương trình có nghiệm âm, giá trị cần tìm của
tham số m là:
5 5 5 5
m . 2m . m   m  1.
A. m  2 hay 2 B. 2 C. 2 hay m  2. D. 2

2 x  xy  y  0
2 2

 2
Câu 99. Cho hệ phương trình:  x  xy  y  3x  7 y  3  0
2
. Các cặp nghiệm  x; y  sao cho x, y đều là
các số nguyên là:

A.
 2; 2  ,  3; 3 . B.
 2; 2  ,  3;3 . C.
 1; 1 ,  3; 3 . D.  1;1 ,  4; 4  .
 x 2  4 xy  y 2  1

Câu 100. Nếu  x; y 
là nghiệm của hệ phương trình: 
y  4 xy  2
. Thì xy bằng bao nhiêu ?
A. 4. B. 4.
C. 1. D. Không tồn tại giá trị của xy .

54

You might also like