ÇEVRE SORUNLARI FİNAL NOTLARI

TOPRAK KİRLENMESİ:

- Toprağın tarıma uygun olan yüzdesi %26, %10 ve %1 alandır.

- Toprak için en büyük kirletici katı ve sıvı atıklarıdır.
- Sentetik organik atıkların ve diğer maddelerin toprağı kirlettiği gereği
- Evrensel atık su arıtma çamurları çığ gibi birikecek.
- Toprak kirliliği açısından büyük sorun çimento fabrikaları
- Türkiye topraklarının %75’i erozyon tehlikesi ile karşı karşıyadır.

TOPRAK KİRLENMESİ YANİ DEGREDESYONU

- Kimyasal erozyonda bir toprak kirlenmesidir.

- Taşlık sorunu, tarım alanları için önemlidir.
- Endüstri tesisi için yanlış yer seçimi tarım toprakları
- Tarım değeri yüksek toprakların yapı malzemeleri ihmal etmek
- Karayolların düz ovalardan geçilmesine tarıma zarar verir
- Hava alanlarının alüvyal birinci sınıf arazilere yapılması

TOPRAK KİRLENMESİ: Toprağın fiziksel, kimyasal, biyolojik, jeolojik yapısının planlanan kulanım
amaçlarına aykırı diyecek biçimde insan uğraşla sarsıcı bozulma olayıdır.

KENTLERİN PLANSAL BÜYÜMESİ

- Verimli tarım alanlarının sanayileşme ve insan yerleşmesi amacıyla kullanma olması

- Tarım teknikleri, tarım ilaçları, gübreleme de yönlü gübre çeşidinin seçilmesi toprağı kirletir.
- Toprak 10-40 cm kalınlığı kullanılan kısım
- Toprakla kimyasal kirlenme hava ve su yoluyla olmaktadır.
- Büyük hayvan çiftlikleri ve mandıraların katı ve sıvı atıkları tarımsal kirlik kirleticileridir.
- Aşırı azotlu gübrelerin kullanılması zarar verir.

TOPRAK VE EREZYON: Türkiye de orman %29

- Üretim alanı %10 çayır, orman ise %29

- Rüzgâr, deniz dalgaları, deniz akıntıları, buzul gibi...
- Bitki örtüsünün bozulmuş olduğu eğimli yerlerde toprak erozyonda zarar görür.
- KONYA DOĞUNDA KARAPINAR EROZYON FAZLA

SULARIN NEDEN OLDUĞU EROZYON

- Yağmur damlası erozyonu (raindrop eroison)

- Yüzey erozyonu (sheet erosion)
- Oluk erozyonu (nill erosion)
- Oyuntu erozyonu (gully erosion)

YÜZEY EREZYONU: Eğimli arazilerde toprağın sel oluşturabilen yağmur suları ile ince bir tabaka
halinde taşıması
YAĞMUR DAMLASI EROZYONU: Bulutta oluşup toprağa düşmeye başlayan yağmur büyüklüğü ile
arazide bir kinetik enerji kazanır.

OLUK EROZYONU: Toplanıp bir kanaldan akmaya başlayan su hem kendi çevresinde dönme hem de
taşma enerjisi kazanır. Dönme enerjisi, toprak zedelenip gevşeyip yerlerden kopartır.

SEL OYUNTU EROZYONU: Bazı arazilerde oluşan olukların, önlem alınmadığı takdirde zamanla
derinleşip genişleyerek sel oyuntu şeklini alır.

RÜZGAR EROZYONU NEDENİ?

1-Taneciklerin boyutları

2-Rüzgârın esiş şiddeti

3-Taneciklerin yoğunluğu

4-Şekil

RÜZGAR EROZYONU

- DOĞAL NEDENİ: İklim, toprak, vejetasyon..

- BEŞERİ NEDENİ: Yanlış tarım sistemleri ve rotasyon, yanlış arazi kullanımı, aşırı otlanma, bitki
örtüsünün yok edilmesi.

NOT: Rüzgâr erozyonunda 3 tip toprak hareketi vardır; SIÇRAMA, HAVA AKIMLARI İLE UÇMA, ARAZİ
YÜZÜNDE SÜRÜKLENME

DÜNYA EROZYON BÖLGELERİ

- KUZEY AFRİKA
- GÜNEY AFRİKA
- SRİ LANKA ADASINDA SU EROZYONU
- RUSYA’DA KARA TOPRAKLAR
- KÜBADA İSPANYOLLAR ORMANLARI KIRSAL EROZYONA NEDEN OLUR.
- ABD’NİN MİSSİSİPİ RÜZGAR EROZYONU
- TÜRKİYE’DE HER YIL IRMAKLARLA DERELERDE 540 MİLYON TON KADAR TOPRAK
TAŞIMAKTADIR.

NOT: YOL TAHRİBATLARIDA EROZYON SONUCUDUR.

- FİRAH HAVZASI EROZYON 20 530 KM2 ALANIN %75’İ ŞİDDETLİ EROZYON OLDUĞU
- GEDİZ HAVZASI ARAZİNİN %95’İ EROZYONA UĞRAMAKTADIR.

EROZYON AÇLIK DEMEKTİR.

- Lodos gibi ^KAR YİYENİ^ rüzgarların esmesiyle sel oluşturmakta etkilidir.

- Azerbaycan’da bir atasözü vardır’ Seller, en çok kızıl gül açılarda ve kaz çatlayarak yararır.’

SELLERİN OLUŞUM NEDENLERİ

1- Dik yamaçlarda tarım

2- Tahıl, nadan sıralaması
3- Arazi yamaçları
 4- Aşırı otlatma
5- Anız yakma
6- Keçi Beslenmesi
7- Tezeklerin gübre olarak toprağa verilmeyip yakılması
8- Yasakların yetersizliği

ÇÖLLEŞME SORUNU:

- Çölün yüzey şekiller, kuraklığa nedenleri

- Çöllerde yüzey akışı ancak yoğun yağışlar
- Bugünkü çöllerde var olan akaçlama sistemleri. (Pleistosenin plsiyal dönemlerinde
oluşmuştur.)
- Akaçlama(drainge) çoğu zaman denize ulaşmadığı için büyük ve kalıcı akarsular oluşturmaz.
- Çöllerin hemen hemen tamamında yer altı suları bulunur.
- Bazı çöller havza görünümümdedir.
- Jeolojik tarih boyunca çöller, bozlar, dozlar alanla hep aynı kalmamıştır.
Bozlar>dozlar>çöl
- Çölleşme (Devastation)
- Badlands nehirlerin ortaya çıktığı alanlar çölleşmiş demektir.
- 20.yy’in en büyük doğal felaketi günümüzde BÜYÜK SAHRA’da yaşanıyor.
- ABD’de vahşi batının en verimli yörelerde 450 bin km 2 toprak elden çıkmıştır.
- Türkiye’nin 55 yıl içinde çölleşeceği saptanmıştır.