M

èÚ^nÏôÖ] èÚ^Îô]
èÚ^ãi ±fßÖ Ý^nÏÖ] àÂ^› o×FÂ

Ìnß’i
á^ì ^•… ‚Ûuœ ‚ÛvÚ ‚rÛÖ] †fÒ¢] Ý^Ú¦œ
oÖF^Ãi ²] äÛu…
gm†Ãi
†’Ú X å†â^Î X p‚m‚‰ ‚Ûuœ ‡^jÛÚ
Üm‚ϳiþ
ÁçËvÛÖ] ‚Ûuœ ‚ÛvÚ Ý‡^u ‚nŠÖ]
èÛq†jÖ]æ l^Ç×Ö] èn×Óe ‚Â^ŠÛÖ] ƒ^j‰¢]
( †’Ú X Ìm†@Ö] †â‡¢] èÃÚ^q

á^jŠÒ^e o@i]†Ò( ènÛ×ÃÖ] èßm‚ÛÖ] V †B^ßÖ]

P.O.BOX: 18752

E-mail: ilmia26@hotmail.com
 N
èÚ^nøÏôÖ] èöÚ^Îô]

Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ù牆Ö] gvÖ ØnÛrÖ] ÜÖ^ÃÖ]
°… ^ÏÖ] ͆B ÜnÓvÖ] ‚f ‚ÛvÚ
QIIIIO
ܳmþ ‚³þϳ³þ iþ
ÁçËvÛÖ] ‚Ûuœ ‚ÛvÚ Ý‡^u ƒ^j‰¢] è×n–Ê
UIIIIR
³³þ þËÖçÛÖ] èÛq†i
†’Ú (é†â^Î( å^B ‚Ûuœ Ñ^j@Ú
MSIIIIU
Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ý^Þ¢] †nì ‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] á^ne
±ÛB^ãÖ] ±ÓÛÖ] ±ßŠvÖ] ²]‚f ànŠvÖ] çeœ ‚nŠÖ]
NOIIIIMS

Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב èÚ^ãi ±fßÖ Ý^nÏÖ] àÂ^› o× èÚ^nÏÖ] èÚ^Î]
D èÛu†Ö] än×ÂE á^ì ^•… ‚Ûuœ ‚ÛvÚ ‚rÛÖ] †fÒ¢] Ý^Ú¡Ö
SLIIIIOP
 O
Ù牆Ö] gvÖ ØnÛrÖ] ÜÖ^ÃÖ]
Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ä×Ö] oב
^ãi‚â^B ±u]çßÖ] °œ àÚ ÔfrÃi èe]„rÖ] á^ì ^•… ‚Ûuœ Ý^ÚŸ] èn’íB á]
èÂ]†fe äm†‘^ÃÚ ‚uœ Àvm ÜÖæ ( ^Û× ànŠÛì ±Ê è×ñ^â èÂ]†fe äÚ†Òœ oFÖ^Ãi ²] á^Ê(
ÌÖœ ±Ö]çu Ié†nfÒ æ é†nÇ‘ àne^Ú I äi^ËÖçÚ ÅçÛrÚ È×fmæ (Ýç×ÃÖ] ˜Ãe ±ÊçÖæ ä×%Ú
^ÛÚ !]‚×rÚ †@ oß$] ±Ê XX èm畆Ö] °æ^jËÖ] oÊ èmçfßÖ] ^m^_ÃÖ]ZZ ^㉜… o×Âæ( h^jÒ
&m‚vÖ]æ án†ÏÖ] ±Ê ÐnÛÃÖ] 冿Þæ äÖŸ‚j‰] éçÎ æ å†¿Þ è΂e áçʆjÃm Ü×ÃÖ] Ø✠ØÃrm
äi^nu Ù„e äÞ] æ ( ÜrÃÖ] æ h†ÃÖ] ð^Û× äÖ^ÛÒ æ ä×–Ëe ͆jÂ] ‚Îæ ( Ì׊Ö] gjÒæ
( ènÚ^ŠÖ] ènÚ¡‰Ÿ] èÊ^ϳ%þ Ö] smæ†i æ ènßm‚Ö] Ýç×ÃÖ] †@Þæ ànÛ׊ÛÖ]æ Ý¡‰Ÿ] èÚ‚ì ±Ê
( ð^ãeæ ]…çÞ áçÓÖ] ð¡Ûi æ Ä_Ši Ù]ˆi Ÿæ (…^ãßÖ] Ì’Þ ä×–Ê æ äÛ× ‹ÛB kבçÊ
äË‘çÊ äÂ^fi] æ Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ä×Ö] oב Ù牆Ö] gu à é…^f äi^nu kÞ^Òæ
! †@ Äe]†Ö] á†ÏÖ] ‚rÚ gÏ×e ð^Û×ÃÖ]
àÚ †@ èÃe]†Ö] ‡æ^rjm ÜÖæ ‹m…‚jÖ] æ ÌnÖªjÖ]æ ð^jÊŸ] Ù^rÚ±Ê Øì äÞ]æ
àÚ á^Ò ÐvÖ] ÙçÎæ é ð]†rÖ] á] ( äe… h^u… ±Ê †–u oju äi†nŠÚ ±Ê †Ûj‰]æ ( å†ÛÂ
ZZ äjf_ì ±Ê ÙçÏm ^nÚçÓu ^fn_ì ÄÛ‰ é…^mˆÖ]æ sv×Ö ènÞ^$ é†Ú †Ê^‰ ^ÛÖ ( äi^Û‰ ‡†Öœ
á^ì ^•… ‚Ûuœ Ý^ÚŸ] ÄÊ†Ê XXgÖ^› ±eœæ Œ^fÃÖ]æ éˆÛu gñ^›¢] ÔnfÞ Ý^ÛÂœ š…]æ
Ù牆Ö] ÙçÏe ¡Û ÔÖƒ æ XX†ÓßÚ ]„â Üã×Ö] ZZ V ¡ñ^Î é†ÓßÛÖ] è‚fÖ] å„â ‚• äiç‘
á]æ ( äÞ^Š×fÊ III Ä_jŠm ÜÖ á^Ê ( å‚ne å†nÇn×Ê ]†ÓßÚ ÜÓßÚ °œ… àÚ V Ù^Î &nu "
#
^Ûe ØÛ ^•… ‚Ûuœ Ý^ÚŸ] á]æ &m‚vÖ]III á^ÛmŸ] ÌÕœ ÔÖƒæ äf×ÏfÊ Ä_jŠm ÜÖ
àm çqçÛÖ] ð^Û×ÃÖ] lçÓ‰ ÜÆ… Ìm†@Ö] °çfßÖ] &m‚vÖ] àÚ ±Þ^%Ö] ðˆrÖ] ±Ê …æ
! Õ^ßâ
 P
]„âæ æ‚fmæ |æ†Ö] |†ŠÚ äŠËÞ oÊ p†‰ ‚Î á^Ò "
# Ù牆Ö] gu á]æ
äñ^Ï×Ö l^Ãmç‰ ØfÎ Ý^ÚŸ] äÚ^Îœ p„Ö] èvn’ßÖ]æ ÀÂçÖ] ‹×rÚ †ìn oÊ pçfßÖ] gvÖ]
äÚ^ÏÚæ Ù牆Ö] 醖vÖ èÞ^â] oÞ œ àÚ áæ‚ri àÚ ØÒ àÚ] æ ‚Ãeœ V Ù^ÏÊ ±×¢] ÐnʆÖ^e
àÚ h^e„Ö] ÅˆÞ Ø%Ú ÜÓeç×Î àÚ åçˆÞ] (^Ú†ÓÚ ^ínB æ ^Û¿ÃÚ ^Šnñ… á^Ò çÖæ ]
D Ìm†B ^m^‘æE!gn×vÖ]
èÞ] ^e än× ²] èÛu… Ý^ÚŸ] Ý^Î Ìm†@Ö] °çfßÖ] gvÖ] ]„ãFÖ èrnjÞ oâ^âæ
äÛ×Î Ý‚íj‰^Ê ( Ìm†@Ö] °çfßÖ] š†Ã×Ö ^ŠÛvjÚ "
# Ù牆×Ö Œ^ßÖ] ˜Ãe é ð^‰Ÿ
änÖ] é ð^‰Ÿ^e ]ç×Ç@ßm ±ju "
# Ù牆Ö] á^B ±Ê é ð^‰Ÿ] ±fÓi†Ú †• Ý…^’Ö] ÌnŠÖ^Ò
ÙçÏe ¡Û ÔÖƒæ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] o×’Ö牆Ö] áªB ±Ê èÞ^âŸ] àÚ ànƆËßÚ
]畆Ãi àm„Ö] o× †Ö] ±Ê Ù^Î &nu D”E ke^$ àe á^Šu ^Þ‚n‰ Øn×rÖ] ±e^v’Ö]
V Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ²] Ù牅 š†ÃÖ
±•†Â æ ±i‚Ö]æ æ ±eœ á^Ê
ð^Îæ ÜÓßÚ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב‚ÛvÚ š†ÃÖ

àÓÖæ ( èn’í@Ö] …çÚ¢] ±Ê àÓÛm xÚ^ŠjÖ] ᜠ†nŠm ØÏ °ƒ ØÒ Í†Ãmæ

çÖ Ôß¾ ^ÛÊ gnfvÖ] á^B ±Ê äÖ^Ûju] àÓÛm Ÿ gnfvÖ] é ð^‰] o× xÚ^ŠjÖ]æ lçÓŠÖ]
äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ð^nfÞ¢] ͆Bœ æ ؉†Ö] ‚n‰æ ( áçÓÖ] †íÊ gnfvÖ] á^Ò
I ]…^ãÞæ ¡nÖ ±ãÖŸ] †ÃÖ] àÚ l^Ûn׊jÖ]æ l]ç×’Ö] än× وßi °„Ö]æ Ü׉æ
äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] o×’Ö牆Ö] äfu ±Ê ]…çnÆ á^Ò á^ì ^•… ‚Ûuœ Ý^ÚŸ] á]
oב ànÞçÓÖ] ‚n‰ gvm °„×Ö ^Ú]†u ^nÞ‚Ö] Õç×Ú ‚uœ ±Ö] †¿ßÖ] °†m á^Ò &nu Ü׉æ
‚ßãÖ] ±Ê l]…^Ú¢] p‚u^e Õç×ÛÖ] ‚u¢ |‚Ûm ᜠ˜Ê… äÞ^ËÛ׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö]
 Q
V èÚç¿ßÛÖ] å„âF †nì¢] knfÖ] ±Ê Ù^Îæ Ìm†@Ö] °çfßÖ] xm‚ÛÖ] ±Ê ^Û¿Þ š†Î Øe (
¡e p†nÚ 6nÚ ¡e Œ] c<µ ^•… Ùæ Øa] |‚Ú 7æ†Ò
6n`Þ 7^Þ å…^µ àm ]†nÚ ^Ò Üm†Ò 1ßµ] ça ]‚+ 6nÚ
‹nÖ ±ßm á]æ Üm†ÓÖ] ±fnfu Õç×Ñ ^Þœ ^ÛÞ] ( Ùæ‚Ö] Ø✠|‚Ú ±Ö àÓÛm Ÿ ZZ
XX ˆfì èÃ_Î
±×m†e èßm‚Ú ±Ê b Mê
NSN è߉ Ù]çB †ãB àÚ †B^ÃÖ] ±Ê ^•… ‚Ûuœ Ý^ÚŸ] ‚Öæ
oÖ] äuæ… k•^Ê Ìm†@Ö] °çfßÖ] gvÖ] †@Þ Ønf‰ ±Ê ^ãÖ„e è×Ê^u é^nu ‚Ãeæ D‚ßãÖ]E
b Mê
OPL Ý^ †Ë‘ †ãB àÚ NQ ±Ê ÔÖƒæ XX |¡ËÖ] ±× ±u ZZ áƒçÛÖ] Ù^Î ànu äñ…^e
I oFÖ^Ãi ²] äÛu… I

V å…†u

°… ^ÏÖ] ͆B ÜnÓvÖ]‚f ‚ÛvÚ

b Mê
OUL Ý]†vÖ] ݆vÚ †ãB àÚ NL
 R
V ܳmþ ‚³³þ þϳiþ
ÁçËvÚ ‚Ûuœ ‚ÛvÚ Ý‡^u ƒ^j‰¢] è×n–Ê Ü×Ïe
Ìm†@Ö] †â‡¢] èÃÚ^re ‚Â^ŠÛÖ] Œ…‚ÛÖ]

醖u ^Þ‚n‰ àn׉†ÛÖ] †nì o× ݡŠÖ]æ é¡’Ö]æ ànÛÖ^ÃÖ] h… ² ‚ÛvÖ]

I ‚Ãeæ Ü׉æ äfv‘æ äÖn o× æ än× ²] oב ܿ¢] Ù牆Ö]
IbMNSNEoÖ^Ãi ²] äÛu… á^ì ^•… ‚Ûuœ ‚ÛvÚ în@Ö] †fÒ¢] Ý^Ú¢] ‚ÃnÊ
°… ^ÏÖ]æ ( ^Ó×ŠÚ ±ËßvÖ]æ ( ^fŠÞ ±Þ^ÇÊ¢] ( DÝ MUNM I bMOPLE ( D Ý MTQR
( èÂ^ÛrÖ]æ èߊÖ] Ø✠Ý^ڏ ( é†_Ê ±e†ÇÖ]æ ( ^ß›çÚ °‚ßãÖ] ( ]‚ÖçÚ °ç×m†fÖ]æ ( èÏm†›
àne†ãjBœ èm‚ßãÖ] ènÞ^jŠÒ^fÖ] é…^ÏÖ] äfB ±Ê è‰^nŠÖ]æ h ¢]æ Íç’jÖ] Ù^q… †e^Òœ àÚ
ä×Ö] oב Ù牆Ö] 醖u p‚nŠÖ Ñ ^’Ö] äfuæ äÂ…æ æ å]çϳþiæ †m†ÇÖ] äÛ×Ãe äm†‘^ÃÚ
I èÂ^ÛrÖ]æ èߊÖ] Ø✠gâ„Ú à Å^Ê‚Ö]æ (Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi
ÌnÖ^je Ý^Îæ äß›æ ±Ê ^ãÛ×Ãi ±jÖ] ène†ÃÖ] èÇ×Ö é ^q] äm†‘^ÃÚ Ø–Êœ á^Ò ä×ÃÖæ
I é†nÇ‘ Øñ^‰… æ l]‚×rÚ ±Ê h^jÒ àne ^Ú ÌÖœ o× ‚mˆi ±jÖ] I äi^ËÖçÚ àÚ ‚m‚Â
±Ê †Ã@Ö] l^Û‰ änÊ ÄÛq ( ^e„ ^ne†Â ]†ÃB ^ãe Ü¿Þ ‚Îæ ^Þ‚qæ ^ÛÒ ène†ÃÖ] èÇ×Ö^e
! †‘^ÃÛÖ]æ †•^vÖ] †’ÃÖ]æ ( Ý¡‰¦] …‚‘æ ( ±×â^rÖ] †’ÃÖ]
oב èÚ^ãi ±fßÖ Ý^nÏÖ] àÂ^› o× èÚ^nÏÖ] èÚ^Î] ZZ á¢] ^ßm‚mœ àne °„Ö] gnjÓÖ]æ
±jÖ] á^ì ^•… ‚Ûuœ ‚ÛvÚ în@Ö] †fÒ¢] Ý^Ú¦] l^ËÖçÚ ‚uœ Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²]
ØÃÖæ ‚ßãÖ]æ á^jŠÒ^e ±Ê äjÂ^f› Üiæ é†rã×Ö MNUU Ý^ ±Ê ÔÖƒæ èm …¢] èÇ×Ö^e ^ãËÖœ
Ý^ ±Ê °… ^ÏÖ] ͆B ÜnÓvÖ] ‚f ‚vÚ în@Ö] Øn×rÖ] ^Þƒ^j‰œ ^ãÖ Ý‚Îæ ^â†ìn
kßÒ ^Ûßnu äi ð]†Ïe kʆ@i ‚ÏÖæ ( …çâ¡e èmç•… èfjÓÚ à …‚‘æ é†rã×Ö MOUU
 S
æ MUUQ ±Ú^ ±Ê ( …ç⟠èßm‚Ûe èm畆Ö] ènÚ^¿ßÖ] h^rße ±jÃÚ^re÷]†ñ]‡ ]ƒ^j‰œ
Ý^Ú¦] ^ãÛ¿Þ ±jÖ] ène†ÃÖ] …^ÃB¢] gni†iæ ÄÛre ^ãe ±Ú^nÎ ð^ß$œ kÛÎæ ¡nÛ×Ö MUUR
¡nÛ×Ö MUUR Ý^ Øñ]æœ ±Ê ØÛÃÖ] ]„â Üi ²] ‚Ûveæ á^ì ^•… ‚Ûuœ ‚ÛvÚ †fÒ¢]
!XXá]†ËÇÖ] àni^Šfe ZZÝç‰çÛÖ] ±e†ÃÖ] á]çm‚Ö] än× kÏ×›œ æ
Ý^Îœ æ ±e†Â †ÃB àÚ Ü¿Þ ^ÛnÊ XXÝ^nÏÖ] ZZ Åç•çÚ oÖ] ц_i ‚Îæ äi‚qæ ‚Îæ
Ý^Ú¦] ]„â l]‚ϳjþ ÃÚ ^ßÚ^Úœ o×rji ^ãjÃÖ^_Ûe æ ( °†‘†’×Ö †Ã@Ö] àÚ ànjne äßnÛ–je
Ø⢠èvnv’Ö] l]‚ϳjþ ÃÛÖ] gm… áæ ÐÊ]çi ±jÖ] á^ì ^•… ‚Ûuœ ‚ÛvÚ în@Ö] †fÒ¢]
VÙçÏm Ý^nÏÖ] ±Ê äÛ¿Þ ^Ú …æœ æ ( èÂ^ÛrÖ]æ èߊÖ]
! Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²] oב äÞªB Ün¿Ãje Ý^nÏÖ] ±Ê
gâ ƒ ^³ßþ ‰ àn ànÃÖ] áçn ]ç‰
gvm ^Û³Òþ |Ÿ …çvÖ] …çvÞ |çÖ æ
³³þ ³þ ³þ ³þ eþ ¢] ç³Öþ æœ Ù^ÏÖ Ø³þm†fq ØÛm äÞ^Ê
gâ„Ö^e ¼íÖ] oË_’ÛÖ] |‚ÛÖ Øn×Î
gjÒ àÚ àŠuœ ¼ì àÚ è–Ê o×Â

ä³³þ Þþ ¡Ê ÝçÎ |‚ÛÖ] Ðve ÝçÏm

ä³Öþ ] æ èÚçÎ ‚qçÖ^e ÜÎ æ äÖçi
å…^ÓÖ ^ÛÆ… äqçÖ] Åç–ì ÐvÊ
äÂ^Û‰ ‚ß ͆B¢] ˜ãßm á]æ
gÒ†Ö] o× ^n%q æœ ^ÊçË‘ ^Ú^nÎ
äÛ‰ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] áªB ±Ê Ý¡‰¦] îñ^@Ûe äñ]‚jÎ] ànjÚ …^ÃB¢] å„â àÚæ
 T
h… ² ‚ÛvÖ] áZZ V äÖçÎ ÔÖ„Ò †fÒ¢] Ý^ÚŸ] äÖ^Î^ÛÚæ ( Ü׉æ än× ²] oב å‚ÖçÚ æ
h… ( ànÃÛqœ äe^v‘œæ äÖnæ ‚ÛvÚ ( àn׉†ÛÖ] ‚n‰ o× ݡŠÖ]æ é¡’Ö]æ ( ànÛÖ^ÃÖ]
( äÞ^ÓÚ ØnrfjÖ Œ‚ÏÖ] †ñ^¿u ±Ê ‹Þ¢] ‹Ö^rÚ ^Ú]æ á]‚ÏÃm ( ^Ú¡‰æ é¡‘
oב äÞªB Ün¿Ãje ( Õ¡Ê¢] ØÊ^vÚæ ( Õ¡Ú¢] ÄÚ^rÚ ±Ê ^Ú]†Ææ èÂçÖ ^Ú^nÎ á^ÚçÏmæ
I XX Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö]
V ÔÖ„Ò ÙçÏm å‚rÞæ ( Ý^nÏÖ] áçÓm ä×qœ àÚ °„Ö] gfŠÖ] ànfm äßÚ ÙçÏÖ] ]„ãÊ
é†nŠÖ] ±Ê ±Ö^Ãi ²] äÛu… ±f×vÖ] àm‚Ö] á^â†e àe ±× áª@Ö] Øn×q èÚ¡ÃÖ] |†‘ ZZ
&nu èߊu è‚e Ý^nÏÖ] ᜠXX ènf×vÖ] é†nŠÖ] ZZ æœ XX áçnÃÖ] á^ŠÞ ZZ é^ÛŠÛÖ] èÒ…^fÛÖ]
p‚jÏÚæ èÚ¢] ÜÖ^ àÚ Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²] oב äÛ‰œ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] ‚qæ ‚Îæ ÙçÏm
ÔÖƒ o× äÃe^iæ I än× oFÖ^Ãi ²] èÛu… ±ÓfŠÖ] àm‚Ö] ±Ï³þi ZZ ^Â…æ æ ^ßm èÛñŸ]
ÄÛq å‚ß ÄÛjq] ±ÓfŠÖ] Ý^Ú¦] ᜠÜã–Ãe oÓu ‚ÏÊ ( 冒 ±Ê Ý¡‰¦] îñ^@Ú
‚ßÃÊ Ü׉æ än× ²] oב äu‚Ú ±Ê °†‘†’Ö] ÙçÎ änÊ ‚@ÞªÊ ( 冒 ð^Û× àÚ †n%Ò
‹×rÛÖ] ÔÖ„e †n%Ò ‹Þœ Ø’vÊ (‹×rÛÖ] ±Ê àÚ ÄnÛqæ ±ÓfŠÖ] Ý^Ú¦] Ý^Î ÔÖƒ
DMEI ð]‚jΟ] ±Ê ÔÖƒ oËÒæ
^ß×Î ]ƒ ànÇÖ^fÚ ^ßŠÖ Øe ^Þ‚ß äe Œªe Ÿ ( Ý^nÏÖ] ᏠÙçϳÞþ ]„â ØÒ ðç• ±Ê æ
醖u ^Þ‚n‰ ܉]æœ ‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] ^ßn× áæ†Óßm àm„Ö] ^Úœ ( ^Þ‚ß gvjŠÚ äÞœ
æ Üãñ^‰¨… Ý^Úœ áçÚçÏm Üâ‚rÞ ^Þ¬Ê Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] o×’Þ ^Þ‚ÃÖ] Ù牆Ö]
^fuæ ^Ûm†Óiæ ^Ûn¿Ãi ^ÃnÛq ÝçÏÞ áœ …]‚q¢] àÚ ‹nÖœ ( á]çâ æ Ùç⃠ØÓe ÜãÒç×Ú
I Ü׉æ än× ²] oב …^jíÛÖ] Ù牆Ö] 醖u ^Þ‚n‰ ‚ÖçÚ †Òƒ ‚ßÂ
±Ê …^’e¢] ±Öæ¢ Í^Ò çâ^Ú èÖ ¢] àÚ änÊ á¤] ^ßm‚mœ àne °„Ö] gnjÓÖ] á
†e^Òœ Ù]çÎœ Ø_fm ^ÛÒ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ý^Þ¢] †nì ‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]
 U
I Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ý^nÏÖ] áªB ±Ê ànËÖ^íÛÖ]æ àm†ÓßÛÖ]
‚Ûuœ ‡^jÛÚ ˆmˆÃÖ] ±ìœ Üq†jÛÖ] ƒ^j‰£Ö ]†÷m†Ï³þi äqæ] ᜠ^Ú]ˆÖ ‚qœæ
^ßÒ æ ( ène†ÃÖ] èÇ×Ö] ð^ße¢ äÛm‚ϳþjÖæ Ý^nÎ †nì ØÛÃÖ] ]„ãe äÚ^nÏÖ ±Þ^jŠÒ^fÖ] °‚m‚ŠÖ]
èߊÖ] Ø✠Ý^ڏ °œ… o× ÄnÛrÖ] ͆ÃjÞ ±Ò †nfÓÖ] ØÛÃÖ] ]„â o֏ è‰^Ú èq^ve
èÖªŠÚ ±Ê ^Û× ‚mˆjŠÞ ±Òæ è×òŠÛÖ] å„â ±Ê á^ì ^•… ‚Ûuœ ‚ÛvÚ în@Ö] èÂ^ÛrÖ]æ
ènÛ×ÃÖ] è‰]…‚Ö] å„â o× š›¦] ‚Ãe ànËÖ^íÛÖ]æ àm†ÓßÛÖ] °‚ãm ²] ØÃÖ æ Ý^nÏÖ]
å„â Üq†jÚ oFÖ^Ãi ²] pˆqæ ØÛÃÖ] ]„â Ìß’Ú o× äÞ]ç•… æ än× ²] èÛu…I
I ànÛÖ^ÃÖ] h… ² ‚ÛvÖ] ᜠ^Þ]ç †ìnæ ( ð]ˆrÖ] Ùˆqœ èÖ^‰†Ö]
ÁçËvÛÖ] ‚Ûuœ ‚ÛvÚ Ý‡^u
†â‡¢] èÃÚ^re ‚Â^ŠÛÖ] Œ…‚ÛÖ]
èÃÛrÖ] Ýçm ±Ê é†â^ÏÖ]
èm†rãÖ] MPMT Ý^ àÚ Ùæ¢] Äne… †ãB àÚ Äe]†Ö]
èm ¡nÛÖ] MUUS Ý^ àÚ ‹_ŠÆœ †ãB àÚ àÚ^%Ö]
VÌÖ©ÛÖ] èÛq†i
äÖn o×Âæ Üm†ÓÖ] ±fßÖ] äÖ牅 o× ݡŠÖ] æ é¡’Ö] æ å‚uæ ² ‚ÛvÖ]
Iå‚ß ±•†Ú æ hçfvÚ çâ àÚ ØÒæ äe^v‘œæ
( èË×jíÚ …ç’ ±Ê è×n×q ènÛ× l^n’íB ‚ßãÖ] ¡e ±Ê l‡†e ‚ÏÊ ‚Ãe ^Úœ
( ±ËßvÖ] äÏËÖ] ^Ûn‰ Ÿ ( ènÚ¡‰Ÿ] Ýç×ÃÖ] †@Þ ±Ê Ù^ÃÊ ŒçÛ×Ú …æ‚e ‚ßãÖ] ð^Û× Ý^Îæ
oFÖ^Ãi ²] ±•… ±ËßvÖ] °… ^ÏÖ] á^ì ^•… ‚Ûuœ èÚ¡ÃÖ] †fÒ¢] Ý^Ú¦] è×n–Ê ÜãßÚæ
I èßnÛ%Ö] äi^nu àÚ é„fÞ ÜÓn֏ ݂ϳÞþ ( äßÂ
^•… ^ÞŸçÚ àe á^ì o× ±Ï³Þþ ^ÞŸçÚ àe á^ì ^•… ‚Ûuœ V äfŠÞæ äÛ‰]
 ML
! oFÖ^Ãi ²] ÜãÛu… á^ì ±× ܾ^Ò ^ÞŸçÚ àe á^ì ±×Â
Ù]çB †ãB àÚ †B^ÃÖ] ±Ê ànß$¦] Ýçm á^ì ^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] ‚Öæ V äi Ÿæ
I èm ¡nÛÖ] MTQR è߉çnÞçm †ãB àÚ †@ Äe]… ÐÊ]çÛÖ] èm†rãÖ] MNSN è߉ ݆ÓÛÖ]
IV ±iªm ^ÛnÊ ˜ÃfÖ] ^ãßÚ †Ò„Þ é†n%Ò ±â V äe^ÏÖ]

±Ê ±eçm Ün×Îœ ±Ê á‚ÛÖ] Ü✠àÚ ±âæ ( ±×m†e èßm‚Ú oÖ] èfŠÞ V °ç×m†fÖ]
èfŠßÖ^e ݡ¢] ð^Û×ÃÖ] †ãjB] ^ÛÒ °ç×m†fÖ^e †ãjB^Ê ^ãnÊ ±Êçi æ ª@Þæ ‚Öæ äÞ¬Ê ‚ßãÖ]
II°„Ú†jÖ]æ ( ±ñ^ŠßÖ]æ ( °…^ífÖ] Üâ†ãBœ ( ÜãÞ‚Ú o֏
( h^_΢] g_Î o֏ ±ãjßi ±jÖ] èm… ^ÏÖ] ènÊç’Ö] èÏm†_Ö] o֏ èfŠÞ V °… ^ÏÖ]
àe … ^ÏÖ]‚f àm‚Ö] ±vÚ ‚ÛvÚ ±eœ èÏm†_Ö]æ èÃm†@Ö] Ý^ڏ ( ànÛ׊ÛÖ]æ Ý¡‰¦] înB
I 冉 Œ‚Î ±Þ¡nrÖ] xÖ^‘ ±eœ
èËnßu çeœ ܿ¢] Ý^Ú¦] 䊉œ °„Ö] ±ËßvÖ] gâ„ÛÖ] o֏ èfŠÞ V ±ËßvÖ]
äß oFÖ^Ãi ²] ±•… ke^$ àe á^ÛÃßÖ]
l^n×΢]æ ènßm‚Ö] á©@×Ö Ðf‰¢] †m‡çÖ]E °‡^nßÖ] †$çÒ ^j‰¢] ͆ V l†–u o×Âœ
l†–u 7n ZZ èÛ×Ò Ý‚íjŠi ^Ú‚ß V ¡ñ^Î D ±Ú¡‰Ÿ] †ÓËÖ] ‹×rÛÖ Ðf‰¢] ‹nñ†Ö]æ
^Úœ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚæ ^Þ‚n‰ ^ãe ‚’Ïm èmæ …¢] èÇ×Ö] ±Ê XX
( á^ì ^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] çâæ °çfßÖ] h^ßrÖ] Ý]‚ì ‚uœ äe ]†nÊ XX l†–u o×Âœ ZZ gÏÖ
DNEI èÃÚ^rÖ] äjn’íB gfŠe èÃnʆÖ] èfi†ÛÖ] å„ãe oFÖ^Ãi ²] äÚ†Òœ äÖ ^Ûm†Ói ]„â
醖v×Ö ]†nfÒ ^fvÚ á^ì ^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] á^ÒV oË_’ÛÖ]‚fÂ
gÏÖ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ݆Ң] ±fß×Ö äÂ^fi]æ äfu é‚@Ö äÞ¬Ê ( èmçË_’ÛÖ]
! ð^ß%Ö]æ ènvjÖ] gn›œ än× oË_’ÛÖ] Ý ^ì oßÃÛe oË_’ÛÖ] ‚fÃe äŠËÞ
 MM
æ Ìm†@Ö] °çfßÖ] &m‚vÖ] ±Ê èÏñ^ËÖ] äjÆ]†fÖ '‚vÛÖ^e ͆ V '‚vÛÖ]
I Ü×ÃÖ] ]„â ±Ê l^Ïn×Ãi æ ]çu æ Øñ^‰… æ gjÒ äÖ æ ( äÚç×Â
]„â ±Ê †¿Þœæ ‚ßãÖ] æ h†ÃÖ] ð^Û× ànfÏ×Ö] àm„ãe äfÏÖ V ‚rÛÖ] Ý^ÚŸ]
! ‚Ûuœ çÃŠÚ ‚ÛvÚ …çjÒ‚×Ö XX Ý¡‰ô] ÜôÖø^ …æûø] ^•… ‚Ûuœ Ý^ڏ ZZ ‚’Ö]
V äiª@Þ
å ]‚qœ á^Ò &nu è×nfÞ èÛm†Ò ènÛ× 醉œ ±Ê á^ì ^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] ª@Þ‚Î
ojB ±Ê ݡ¢] àÚ ]çÞ^Òæ ( èʆÃÛÖ]æ Ü×ÃÖ] ±u]çÞ ojB ±Ê Ü→ Ù^q… èÛÎ
ènÛ×ÃÖ] éæ†%Ö] h^v‘œ ]çÞ^Òæ ( ^B…¦]æ éç‚Ö]æ ( ÌnÖªjÖ]æ é…]‡çÖ^Ò àm ^nÛÖ]
è×nÛrÖ] Í^‘æ¢]æ pçϳþjÖ^e ^ßmˆÚ á^Òæ ( èÛÃßÖ] ±Ê ^f×ϳþjÚ Ý^Ú¦] ª@Þœ ]„ãÖæ ènÖ^ÛÖ]æ
äñ^en çvÞ ^e ªjÚ oFÖ^Ãi ²] äÛu… á^Òæ (é†Ò]„Ö] °çÎæ ]‚q ^nÒƒ á^Òæ ( èÖçË_Ö] „ßÚ
… ^ÏÖ]‚f în@Ö] ^Þ‚n‰ h^_΢] g_Î èßm‚ÚE ]‚ÇfÖ] èãq ͆ †fÒ ^ÛÖ äÞ¬Ê å ]‚qœ
DOEIå†Û Ùç› èãrÖ] å„â o֏ änÚ‚Î ‚Ûm ÜÖ Ü$ Däß oÖ^Ãi ä×Ö] o•… ±Þ¡nrÖ]
é„i^‰¢] àÚ èfíÞ àÂæ å‚Ö]æ à ènÚ¡‰¦]æ ène†ÃÖ] Ýç×ÃÖ] Ý^Ú¦] oÏ×i ‚Î
á^fÃB †ãB Ì’jßÚ ±Ê äj‰]… ±Ê t†íi ‚Îæ (ènÚ¡‰¦]æ ène†ÃÖ] Ýç×ÃÖ] ±Ê ànÂ…^fÖ]
( Ý^mœ èŠÛìæ †ãBœ é†@ æ ^Ú^ †@ è$¡$ àe] „ñ‚ß á^Òæ èm†rãÖ] DMNSME è߉
çÞœ äjÃÖ^_Ú æ è‰] …‚e ‚mˆjŠmæ gjÓmæ &vfm áçßËÖ] æ Ýç×ÃÖ] ±Ê äq†íi ‚Ãe Ùˆm ÜÖæ
á^Ò °„Ö] äneœ à ð^jʦ] é‡^q Ù^Þ è‰]…‚Ö] àÚ É]†ËÖ] ‚Ãe äޏæ ( áçßËÖ]æ Ýç×ÃÖ] àÚ ^Â]
I^Ú^ ànŠÛì æ ^Ãe…œ äñ^jʏ é‚Ú kÇ×e ( ^–mœ äínBæ åƒ^j‰œ
^qªÊ änÊ Ìß‘ ‚Îæ Ÿ ^ßÊ æœ ^Û× Նjm ÜÖæ ( ^ßÊ æ ^Û× ànŠÛìæ èŠÛì ±Ê àϳþiœ ‚Î
o֏ ä×‘æœ Ÿ ^Âç•çÚ †jím ÜÖæ ( ànڂϳþjÛÖ] àÚ áæ†n%ÓÖ] äe lªm ÜÖ ^Ûe oiœæ Å‚eœ æ
±ÓÛÖ] á¡u ±ßm‡ ‚Ûuœ ‚nŠÖ] é†ÓËÖ] Ñ‚‘ ^ÛÒ Ý¡ÓÖ] ‚mˆÛÖ Ÿ^rÚ Å‚m ÜÖ ‚u
 MN
ä¡› é†Êæ o× èÖ]‚Ö] ÌnÞ^’jÖ] gu^‘ ZZ ^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] áª@e Ù^Îæ ( ±ÃÊ^@Ö]
¡Ó@Ú ]†Úœ Ÿæ ä‘^n‘ xjÊ Ÿ ^Ï×ÇÚ ^e^e Õ†i^Ú °„Ö] Ý^Ú¦] ( äÂ^e Ùç›æ äi ^Ú é…]ˆÆæ
DPEXX änÞ^ÃÚ x•æœ Ÿ
ànÚ†vÖ] ð^Û× àÚ å^Þ œ àm…çÒ„ÛÖ] ð^Û×ÃÖ] à äÏËÖ]æ &m‚vÖ] „ìœæ
V ànËm†@Ö]
D èÚ†ÓÛÖ] èÓÛe ènÃÊ^@Ö] ojËÚE ±ÃÊ^@Ö] ±ÓÛÖ] á¡u ±ßm‡ ‚Ûuœ ‚nŠÖ] în@Ö]!M

D èÚ†ÓÛÖ] èÓÛe änËßvÖ] ±jËÚE t]†B àÛu†Ö]‚f în@Ö] !N

I ²] ÜãÛu… ±ÓÛÖ] Øn×Ö] ØÛq xÖ^‘ àe ànŠu în@Ö] !O
²] ±Öæ å^@Ö] o֏ å‚߉ È×fm &nu ‚ßãÖ] ð^Û× †e^Òœ à &m‚vÖ] „ìœ
°‚ߊÖ] ‚e^ în@Ö]æ °ç×â‚Ö] '‚vÛÖ]
MONO è߉ ±Ê ^nÞ^$æ ( èm†rãÖ] MNUQ è߉ ±Ê Ÿ÷ æœ àni†Ú svÖ^e ͆@i ‚Îæ
æ ( èÇÖ^e éæ^Ëve ànÚ†vÖ] ð^Û× äÚ†Òœæ å…]ˆÊ ànËm†@Ö] ànÚ†vÖ] š…œ …]ˆÊ ( èm†rãÖ]
Ý‚ÏÊ ( é†nfÒ ènÛ✠l]ƒ Øñ^ŠÚ ±Ê ]æ ^Ëj‰]æ äÏËÖ]æ &m‚vÖ] ±Ê é‡^q¦] äßÂ] æ„ìœ
ØÓ@e è×ò‰¢] àÚ än× åçu†› ^Ú o× ^ãnÊ h^qœæ ène†ÃÖ] èÇ×Ö^e ènÛ×ÃÖ] 'çvfÖ] Ý^Ú¦]
^ãßÚ è×ϳþjŠÛÖ] Øñ^‰†Ö]
!èm†rãÖ] MONO ènfnÇÖ] é ^ÛÖ^e ènÓÛÖ] èÖæ‚Ö] !M
!èm†rãÖ] MONO Üâ]…‚Ö] Œ^›†Î Ý^Óuœ ±Ê Üâ^ËÖ] änÏËÖ] ØËÒN
‚Ûuœ în@Ö] †Ò]ƒæ V¡ñ^Î †Ú¢] ]„â o֏ °æ‚ßÖ] ±× àŠvÖ] çeœ …^Bœ ‚Îæ
ð^ß$œ Øñ^‰†Ö] ˜Ãe ÌÖœæ ( ènÚ¡ÓÖ]æ ènãÏËÖ] Øñ^ŠÛÖ] ˜Ãe ±Ê ‡^rvÖ] ð^Û× ^•…
é…]ˆÇe ]çfrÂœæ ànÚ†vÖ] ð^Û× o× k•†Â ±jÖ] Øñ^ŠÛÖ] ˜Ãe à h^qœ æ äjÚ^Ώ
 MO
D Q E I ä ñ ^ Ò ƒ æ å† m † v i è  † ‰ æ è n Ê ¡ í Ö ] Ø ñ ^ Š Û Ö ] æ è n ã Ï Ë Ö ] á ç j Û Ö ] o × Â ä  ¡ › ] è à ‰ æ ä Û ×Â
äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב oË_’ÛÖ] èÛ¿Â °ç×m†fÖ] ^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] 
±fßÖ] p†Òƒ °†Šmæ ( ^ÃÚ Ü¿ßÖ]æ †%ßÖ] o× ÔÖƒ ±Ê ‚ÛjÂœæ ànÛ׊ÛÖ] hç×Î ±Ê Ü׉æ
š†Î ‚Îæ ( á‚fÖ] ±Ê |æ†Ö] °†Ši ^ÛÒ Ý^Ú¦] l^ËÖ©Ú ±Ê Ün׊jÖ]æ éç×’Ö] än× Üm†ÓÖ]
än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ±fßÖ] èÛ¿Â á^ne ±Ê èÑ†Ú èmçfÞ xñ]‚Úæ èvq^Þ ‚ñ^’Î Ý^Ú¦]
ä×Ö] oב Ù牆Ö] gvÚ äÞªe Œ^ßÖ] àne ͆Ãm xf‘œ oju ( èÃnʆÖ] äjÞ^ÓÚ Ü׉æ äÖ]æ
Í]‚â¢] Ü✠Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²] oב äjÛ¿Â á^ne „íi]æ ( Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi
oÖ^Ãi ä×Ö] oב ^ãnfße ènÚ¡‰¦] èÚ¢] ¼fi†i oju äßn g’Þ ^ã×Ãqæ ènÛ×ÃÖ] äi†nŠÛÖ
ØÓe Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב gnfvÖ] ^ãnfÞ Äfjiæ (gvÖ] ½^e†e Ü׉æ äÖ]æ än×Â
ä$çve ±Ê x•æœ ‚ÏÊ ( äi] çãrÚ Ü¿ÃÚ ØnfŠÖ] ]„â ±Ê Ý^Ú¦] ɆËj‰] ‚Îæ ( ÑçB
gu é…^$¦ ÔÖƒæ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ä×ñ^–Êæ äÊ^‘æœ ènÛ×ÃÖ] ä×ñ^‰…æ
±×m ^ÛnÊæ ( äe… èÂ^›]æ äjÂ^›] o֏ ° çÛÖ] Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ù牆Ö]
V Ù^%ÛÖ] Ønf‰ o× äi^ËÖ©Ú ˜Ãe ð^Û‰œ
MNUS p…çÖ] ØÒ lçÓ×Ú ±Ê oË_’ÛÖ] èß_׉ !M
èm†rãÖ]
á]çÒ¢] ‚n‰ à ®nËÖ] ±ËÞ ±Ê á]†nvÖ] °‚â !N
!èm†rãÖ] MNUU
MOMM ð¡fÖ] ÄÊ]‚e oË_’ÛÖ] ±j ^ßÖô o×ÃöÖ]æ àÚ¢] !O
!èm†rãÖ]
!èm†rãÖ] MONP oË_’ÛÖ] Ø%Ú á^Óڏ ±ËÞ ±Ê p‚ãÖ] ànfÚ !P
!èm†rãÖ] MONS án†Î l^m«e á^Ûm ‚nãÛi !Q
 MP
V äËnÞ^’i
‚ÏÊ ^–mœ ]‡…^e ^Ëß’Ú á^Ò Øe ( gŠvÊ ^Ê æ†ÃÚ ^%u^e á^ì ^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] àÓm ÜÖ
ÐÛÃjÖ^e oFÖ^Ãi ²] ä’’ì ‚Îæ ( ^ßÊæ ^Û× ànŠÛì ±Ê é‚Ö^íÖ] ènÛ×ÃÖ] å…^$n Ì×ì
I ]†nfÒ ^nÊç‘ Íç’jÖ] ±Ê äfjÒ ±Ê å]†Þ ^ÛßnfÊ ( gjÓm^Ú ØÒ ±Ê …]†‰¢] o× ”çÇÖ]æ
^fm œ p†ì¢] äi^ËÖ©Ú ±Êæ (^n‰^n‰ ¡q…æ ( ^ãnÏÊ æ ^$‚vÚ p†ì¢] äi^ËÖ©Ú ±Ê å]†Þ
͆jÆ] ‚ÏÖ ( äjn’íB ^Ãeœ àÚ ÔÖƒ†nÆæ ( †ìn ànu ±Ê ^n‰…^Êæ ^m …œæ( ^Þ^nuœ ^ne†Â
gnjÒ àne àÚ äi^ËÖ©Ú ‚ h†Ïmæ ZZ äÏËÖ] ±Ê †%Ój‰] äÞœ Ÿ Ýç×ÃÖ] ÄnÛq àÚ Ý^Ú¦]
DRE! XX ÌÖœ o֏ ½ç_íÚ æ Åçf_Ú h^jÒæ
…^ËÖ^e ^ã–Ãeæ ène†ÃÖ] èÇ×Ö^e ^ã–Ãe (ç× æ èÃÊ… l]ƒ ^ã×Ò Ý^Ú¦] l^ËÖ©Ú á
Ÿ^Ûq Ý^Ú¦] l^ËÖ©Ú éˆqçÛÖ] èÛq†jÖ] å„â ±Ê †ŠÞ ᜠ^ßÉçe ‹nÖæ (èm …¢]æ èn‰
èÎçÚ†Ú èÞ^ÓÚ Øjvi ±jÖ] Ý^Ú§Ö l^ËÖ©ÛÖ] ˜Ãe ð^Û‰œ †ŠÞ àÓÖæ ( ^ã×n’Ëi à ¡–Ê
V ènÛ×ÃÖ] ½^‰æ¢] ±Ê
o× ØÛj@i ènãÏÊ èÂç‰çÚ ±âæ V èm畆Ö] °æ^jËÖ] ±Ê èmçfßÖ] ^m^_ÃÖ] !M
!±ËßvÖ] äÏËÖ] h]çeœ ÄnÛq ±_Çi èÂç‰çÛÖ] å„â (]‚×rÚ l†@Þ ‚Îæ ( Ý^Ú¦] °æ^jÊ
‹Ûì ±Ê é… ^Þ  Ú]çâ æ l^Ïn×Ãi( …^jvÛÖ] … o× …^jÛÛÖ] ‚q !N
DSEI‚ßãÖ^e á]‚×rÚ ^ãßÚ Äf› ‚Î !l¡rÚ
èmæ …¢] èÇ×Ö] o֏ Üm†ÓÖ] án†ÏÖ] èÛq†i ( án†ÏÖ] èÛq†i ±Ê á^Ûm¦]ˆßÒ !O
I èm‚ßãÖ]æ ènÞ^jŠÒ^fÖ] é…^ÏÖ] äfB ð^q…œ ±Ê ànÛ׊ÛÖ] h^r Ä•çÚ èÛq†jÖ] å„âæ
èÒ†uæ š…¢] áçÓ‰ á^ne ±ÊE ànÚ‡ áçÓ‰ æ ‹ÛB …æû ø †ãøeø ànfÚ ànÃÚ !P
ID^Ûâ†nÆæ †ÛÏÖ]æ ‹Û@Ö] àÚ l]…^nŠÖ]
!Dš…£Ö èÒ†vÖ^e àn×ñ^ÏÖ] o× †Ö] ±ÊE ànÚ‡ kôÒ†u ( …ø …û ø ànfÚ ‡ôçÊø !Q
 MQ
†Ö] ±ÊE èÛò@ÛÖ] èËŠ×ËÖ] ð^âçÖ èÛÓvÛÖ] èÛÓvÖ] ±Ê èÛã×ÛÖ] èÛ×ÓÖ] !R
!DèÛm‚ÏÖ] èËŠ×ËÖ] o×Â
I èßvjÛÛÖ] èm¤] ±Ê èßÛi©ÛÖ] èrvÛÖ] !S
‚ÏvÖ] l…^$œ ‚Î ‚ßãÖ] ð^q…œ ±Ê Ý^Ú¦] ^ãe ÄjÛi ±jÖ] èÉ]çÖ] é†ã@Ö] á
é‚ÃÖ] áæ‚Ãm ]æ„ìªÊ ( ènÊç’Ö] ц_Ö ànËÖ^íÛÖ] ‚ßãÖ] ð^Û× ˜Ãe ŒçËÞ ±Ê ‚ŠvÖ]æ
èÂ]ƒ æ l^Ú^ãi¦] ÐnË×je ÔÖƒæ ( Œ^ßÖ] àne äi†ãB o× ð^–ÏÖ]æ å…‚Î àÚ ¼v×Ö
é‚m‚B èßvÚ °ç×m†fÖ^e k×uæ ( Üâ^ÃŠÚ ±Ê ^Ú ‚u o֏ ]çrvÞ ‚Îæ (äÖçu gmƒ^Ò¢]
àm‚×ÏÛÖ]æ ène^âçÖ] àÚ än× ànÛÎ^ßÖ] †%Òœ á^Òæ kßÃÖ]æ ݪŠÖ] àÚ ^Â]çÞœ ^ãnÊ ±ÏÖ
†@Þ ±Ê é†nfÒ ]‚m äÖ áœæ ( ^‚jfÚ á^Ò äÞªe Ý^ÚŸ] çÛãi] ÜâæID‚ßeçm‚Ö]Eèße^m‚Ö] ð^Û×Âæ
l^ËÖ©Ú o֏ Åçq†Ö] áæ èÏnÏu Œ^ßÖ] ^â†fjÂ] oju é†%Óe èÛãjÖ] å„â kÃmƒœæ Å‚fÖ]
V°‡^nßÖ] †$çÒ în@Ö] ÙçÏm ^ÛÒ ^Ú^Ûi ‹ÓÃÖ] o× †Ú¢] ᜠÜÆ… Ý^Ú¦]
æ Ÿ äjn’íB |^jËÚ ^ßÖ ‡†fm °„Ö] çâ °ç×m†fÖ] äe Üãjm °„Ö] ‚@jÖ] ]„â á
!Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ù牆Ö] gu ±Ê ð^ßËÖ] çâ
V ä³iþ ^³³þ Êþ æ
àm†@ÃÖ]æ ‹Ú^íÖ] ±Ê á^ì ^•… ‚Ûuœ în@Ö] è×n–Ê †fÒ¢] Ý^Ú¦] ±Êçi ‚ÏÖ
±Ê Ý MUNM †eçjÒœ †ãB àÚ †@ÃÖ]æ àÚ^%×Ö ÐÊ]çÛÖ] èm†rãÖ] MOPL †Ë‘ †ãB àÚ
I ^ãnÊ àÊ æ ±×m†e èßm‚Ú
 MR
V è³þÚ^nÏÖ] è³Úþ ^Î] ä³Ëþ nÖªi à 鄳fþ Þ
Ìm†@Ö] °çfßÖ] ‚ÖçÛÖ] áæ ^Ãm àm„Ö] o֏ äËnÖªi á^ì ^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äqæ
±Ê ànÛ׊ÛÖ] Ý^nÎ áçËÖ^ím æ ( Õ…^fÛÖ] ØÛÃÖ] ]„â èÏnÏu èʆÃÚ áæ ^m‚n×ϳiþ é] ^ÃÚ
ÔÖƒ æ ( Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²] oב äÃ•æ †Òƒ ‚ß Ìm†@Ö] °çfßÖ] ‚ÖçÛ×Ö ÜãiŸ^Ëju]
^ߊu áçÛ׊ÛÖ] ån… ^Úæ Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²] oב Ìm†@Ö] ‚ÖçÛÖ] gu^‘ Ün¿ÃjÖ
ÜÃËÚ g×Î àÚèÇe^Þ èÎ ^‘ è’×íÚ è솑 ÌnÖ^jÖ] ]„â á^ÓÊ( DTE àŠu ²] ‚ß çãÊ
ᜠá^ì^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] ]…œ ‚Îæ ( Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ù牆Ö]æ ²] gve
é ^q o× Üâ Õ…^fÛÖ] ØÛÃÖ] ]„â Ø✠ᜠæ ]çʆ ^Ú †nÆ ÐvÖ] ᜠð]‚B¢] ðŸçâ ͆Ãm
‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß ÜãÚ^nÎ áªB oÊ è×ÛÞœ ‚nÎ xÖ^’Ö] Ì׊Ö] Ðm†› à áçq†ím Ÿ h]ç’Ö]
]„ãe äÚ^nÎ o× ð]ˆrÖ] †nì oFÖ^Ãi ²] å]ˆq ( Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö] Ø–Êœ än× Ý^Þ¢] †nì
I Øn×rÖ] ØÛÃÖ]
èÇ×Ö] àÚ ±Û×ÃÖ] çãrÛÖ] ]„â èÛq†i o֏ è‰^Ú èq^ve ènÚ¡‰¦] èÚ¢] kÞ^Ò
‚f ‚ÛvÚ èÚ¡ÃÖ] ƒ^j‰¢] è×n–Ê ØrÞ g×_ÛÖ] ]„â of×Ê ( ène†ÃÖ] èÇ×Ö] o֏ èmæ …¢]
èÃÚ^rÖ] ±Ê sm†ì °‚m‚ŠÖ] ‚Ûuœ ‡^jÛÚ Ø•^ËÖ] ï¢] ( °… ^ÏÖ] ͆B ÜnÓvÖ]
èÃÚ^re †njŠq^ÛÖ] èÖ^‰… †n–vi è×u†Ú ±Ê ^nÖ^uæ ( ^en Ý¡‰^e ( ènÛÖ^ÃÖ] ènÚ¡‰Ÿ]
( gÞ^rÖ] ànÖ ( ènÚ^‰ è×nfÞ l^Ë‘ gu^‘æ ènÖ^Â Ñ¡ìœ æƒ çâæ ( Ìm†@Ö] †â‡¢]
o֏ äãqæ æ äe œ °„Ö] Üm†ÓÖ] å‚Ö]æ o֏ å„â äi^Ë‘ Ø–Ê Äq†mæ ( |^ßrÖ] šçËíÚ
guæ Ñ¡ì¢]æ Ýç×ÃÖ] Üãß oÏ×i àm„Ö] äi„i^‰œ o֏ æ ène†ÃÖ]æ ènÚ¡‰¦] Ýç×ÃÖ] è‰]…
äÞ^vf‰ ²] é^•†Ú ð^Çje] ( ð^ßÂ æ ‚ãq àÚ äÖ„e ^Ú o× ]†nì ämˆrm ᜠ²] Øò‰œ ( †níÖ]
I å^•†mæ äfvm ^ÛÖ äÏÊçmæ äÛ×Âæ å†Û ±Ê Õ…^fm áœæ oFÖ^Ãiæ
 MS
äe… çË ±q]…
^B ‚Ûuœ Ñ^j@Ú
†’ÚI å†â^Î
†ì¤] Äne… INN

V è³þÛ×Ò
±ÛB^ãÖ] ±ÓÛÖ] ±ßŠvÖ] ²]‚f ànŠvÖ] ±eœ ‚nŠÖ]
Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ý^Þ¢] †nì‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] á^ne ±Ê
Dàn•…^ÃÛÖ]æ àm‚mçÛÖ] àne °çfßÖ] ‚ÖçÛÖ^e Ù^Ëju¦] ZZ àÚ t†íjŠÚ &ve
ÔÖ„Ò ( ‚ÖçÛÖ] ØÛ ànÛ׊ÛÖ] àÚ Ü¿Â¢] ]çŠÖ] ð^Û× àŠvj‰] ^ÛÒ
ä×Ö] oב äÖ^Ûn¿Ãi Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äÃ•æ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] ]çߊvj‰]
Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi
äe^e xj‰]±Ê Üãß Øϳþßm ÜÖæ ( ð^Û×ÃÖ] …çãÛq ÐËi] Ý^nÏÖ] á^Švj‰] o×Âæ
DUE! äe ªfÃm Ÿ ƒ^B ÙçÎ Ÿ ( Í¡ì
Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב å‡æ†e ᢠ( äÃ•æ †Ò„e Ý^nÏÖ] ]ç’ì ^ÛÞ]æ
‚ÖçÛÖ] Äñ^Îæ †Òƒ àÚ h^f×Ö] gÖ çâ ( àn×Ú^Ã×Ö †níÖ] àÚ än× gi†i ^Úæ çqçÖ] ]„â o֏
I äÃñ^Îæ ÄnÛq †Òƒ ‚ß ^ßÚ^nÎ èe^%Ûe çâ äÃ•æ †Òƒ ‚ß ^ßÚ^nÏÊ (
I èÚ^ à›]çÛÖ] å„â Ø%Ú ±Ê è×ÛrÖ] ±Ê Ün¿Ãj×Ö Ý^nÏÖ] ‚mçm ^Ú ”ç’ßÖ] ±Êæ
‚ß Ý^Î Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äÞœ °…ˆrÖ] ÀÊ^vÖ] äq†ìœ ^Ú V ^ãßÚ
!†Ó@×Ö ð] œ èÛÃßÖ]
o֏ ±ÚçÎ V ^ãi ð]†e l^mn ÙæˆÞ ‚ß è@ñ^ ^ãjßeŸ è@ñ^ ݜ ÙçÎ V ^ãßÚæ
ä×Ö] oב å†ÓB ð] œ ÔÖ„e ±ßÃi ^Ûޏ ^ãÞ¬Ê Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ²] Ù牅
 MT
Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äi†–u ±Ê ÙçÏÖ] ]„â á^Òæ ! Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi
I än× †Óßm Ü×Ê
ä×Ö] oב ²] Ù牅 Ù^Î V Ù^Î äß ²] ±•… ‹Þœ à Ü×ŠÚ äq †ìœ ^Ú V ^ãßÚæ
‚u¢ xjÊœ Ÿ á‡^íÖ] ÙçÏnÊ ( xjËj‰ªÊ èÚ^nÏÖ] Ýçm èßrÖ] h^e ±in Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi
å]ç‰ áæ Ý^nÏÖ^e äÖ á‡^íÖ] “n’íi ᜠÔB Ÿæ DMLE Õ‚Ãe ‚u¢ ÝçÎœ Ÿæ ( Ô×fÎ
! Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äÛn¿Ãi ÈÖ^e àÚ çâ
]çÚçÎZZ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äÖçÎ àÚ ànvnv’Ö] ±Ê °æ…^Ú V ^ãßÚæ
^ÛÒ Ÿ Ün¿ÃjÖ] é ]… o× èßm†Î ÜÒ‚n‰ V äÖçÎæ DMMEXX ƒ^ÃÚ àe ‚É î֏ ÜÒ‚n‰ o֏
†Ú¢] á^ÒçÖ ƒ ( 䕆ÛÖ …^ÛvÖ] à äÖ]ˆÞ ¦ á^Ò ^Ûޏ Ý^nÏÖ^e †Ú¢] ᜠÜã–Ãe ܇
! ÄnÛr×Ö ^Ú^Â †Ú¢] á^Ò ^ÛÖ ÔÖ„Ò
èÛ›^ËÖ ÝçÏm á^Ò Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ±fßÖ] ᜠ°æ… ^Ú V ^ãßÚæ
DMNE!è@ñ^ à °„Ú†jÖ] &m‚u ±Ê ^ÛÒ äÖ Ýçϳiþ kÞ^Ò ^ãޏæ
oÖ^Ãi ä×Ö] oב ±fßÖ] á^Ò é†m†â ±eœ à æ] çeœæ ±ñ^ŠßÖ] å]æ… ^Ú V ^ãßÚæ
DMOE! äq]æ‡] lçne ˜Ãe Øì å]†Þ oju ^Ú^nÎ äÖ ^ßÛÎ Ý^Î]ƒ¬Ê ^ß$‚vm Ü׉æ äÖ]æ än×Â
! Ý^nÏÖ] àÚ ÄßÛÖ^e é†Ã@Ú &m ^uœ kmæ…æ
^ŠÖ^q oב ànu ^ÊçÎæ äË×ì é¡’Ö] àÚ ÜãÃßÚ äÞœ XX †ËÛÖ] h ¢] ZZ ±Ê V ^ãßÚ
Üâæ ÜãÒç×Ú o× áçÚçÏm Ýæ†Ö]æ Œ…^Ê ØÃÊ ]ç×ÃËjÖ Üi‚Ò á ZZ V Ü׉ ànu äÖçÎ ÄÚ
DMPE!XX ]ç×ÃËi ¡Ê çÃÎ
å‚ÃÏÚ o× œçfjn×Ê ^Ú^nÎ Ù^q†Ö] äÖ Ø%Ûjm ᜠguœ àÚ V èmæ^ÃÚ &m‚u V ^ãßÚæ
DMQE! XX …^ßÖ] àÚ
ØÃËi ^Ú o× ^f’ßÚ á^Ò ±ãßÖ] ᜠ†ã¿m ( å„â ÄßÛÖ] &m ^uœ ±Ê á^ÃÚ¦^eæ
 MU
Œ^ßÖ] Ø%Ûjm ᜠáçfvm ÜãÞ¢ ( Œç×q Üâæ ÜãÒç×Ú °‚m àne áçÚçÏm ( Ýæ†Ö]æ Œ…^Ê
!^Ú^nÎ Üãm‚mœ àne
æœ Õç×ÛÖ] Ùçì ‚ß ÍçÎçÖ] †rÚ o× á^Ò ±ãßÖ] ᜠÜÂ]‡ ܇ çÖ ojuæ
ÙŸƒ ±Ê èfÆ… æ èmçnÞ èâ^qæ Øqœ àÚ äÖç’u çâ äÃßÚ è× á¬Ê ÜãÊ]†’ßÖ] æœ ÜãÚ^nÎ
! Ø–ËÖ]æ àm‚Ö] Øqœ àÚŸ Œ^ßÖ]
Üã–ÃfÖ Ý^nÏÖ^e äe^v‘œ †Úœæ ( Í]†’Þ¦] ànu äÖ äe^v‘œ Ý^nÎ lçf$ ᜠÜ$
o֏ ^jÎ©Ú á^Ò ±ãßÖ] ᜠo× قm Üã–ÃfÖ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äÚ^nÎæ ( ^–Ãe
!ÔÖ„Ö ‹ËßÖ] ÙŸƒ æ ^nÞ‚Ö] å^q Øqœ àÚ Ün¿ÃjÖ] ŒçËßÖ] àÚ Ùæˆm ᜠá^Ú‡
ღ] Ü$ ( Üãˆq èn@ì …çfÏÖ] é…^m‡ à ±ãßÖ^Ò Å†@Ö] ±Ê tƒ^ÛÞ V ]„ãÖæ
! Üãeç×Î kÚ^ϳþj‰] ^ÛÖ ^ãnÊ
àÚ ØÓÖ Ý^nÏÖ] gvjŠm ð^ãϳËþ Ö] Ù^Î ]„ãÖæ èߊÖ^e ke^$ Ø–Ë×Ö Ý^nÏÖ]æ
( äŠËßÖ ^Ûn¿Ãi äfvm àÛÖ Ý†vmæ ( |¡’Ö]æ Ü×ÃÖ] Øâœæ ð^e¤] àÚ Ün¿ÃjÖ] ÐvjŠm
! Ä•]çjÖ]æ èfvÛ×Öæ èfv’Ö] àŠvÖ |^fmæ
! ±v×Ö ‹nÖæ knÛ×Ö Ý^nÏÖ] ±Ê ^ßÚ¡Ò V ]çÖ^Î ^Ûe…
lçÚ æœ é^nve ‚nÏm ÜÖ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äÛn¿Ãi hçqæ V ^ß×Î
! ^Ûn¿Ãi ±v×Ö Ý^nÏÖ] ˆnqœ ^ã×qœ àÚ ±jÖ] ±Þ^ÃÛÖ] &ve ±ÏfÊ ! h^nÆ æœ …ç–ve Ÿæ
ä×ÛÃm ^Ûe Ü×ÃÖ]æ ð^‚Ö]æ Ý¡ÓÖ]æ †’fÖ]æ ÄÛŠÖ] o× 酂ÏÖ]æ é^nvÖ] ^ãÞœ ‚e Ÿ
! áæ‚m†m &nu o֏ ÜãÖ^ϳþjÞ]æ ð^nu¢]
àÚ …çfÏÖ] Ø✠èÖ^u á^nfÖ ^ãnÊ š†Ãi Ùç’Ê ÜnÏÖ] àeŸ XX |æ†Ö] ZZ h^jÒ ±ËÊ
! ànßÚ©ÛÖ]
( …çfÏÖ] Ø✠àÚ ànßÚ©ÛÖ] èÚ^ÃÖ é^nvÖ] lçf$ ZZ V äßÚ ^˳þjŠm ^Ú ØÛrÚæ
 NL
š†Âæ ( Üãßne ^ãnÊ …æ]ˆiæ Ý¡Š×Ö …æ Ð_Þæ †’eæ ÄÛ‰ àÚ ÜãÖ ÔÖƒ ݇]çÖ lçf$æ
^Ûn‰Ÿ ÜãÖ …^ËÇj‰¦]æ ( ð^nu£Ö ð^‚Ö] o× 酂Îæ ( ^ãe áˆuæ |†Êæ ( Üãn× Ù^Û£Ö
±Î¡jÖ]æ Üâ…çfÎ àÚ tæ†íÖ] o× 酂Îæ ( ð^nu¢] ä×ÛÃm ^Ûe Ü×Âæ ( Üâ…]æ‡ æ Üãje]†Î
! ð^nu¢^e
kÚ ]ƒ V äÏn栅 Øq†Ö] ÙçÏm ᜠÜâ†nÆæ èe^v’Ö] àÚ Ì׊Ö] à †i]çi ‚Îæ
àÚ äe ‚Âæ ^Ú ÐÏvm á^Ò ÜãßÚ l^Ú àÚ áœ V Ù^Îæ ÔÖƒ ±ßÃÚ ° çm ^Ú æœ ±ßÏÖªÊ ±×fÎ
^ÛnÊ ‚m†m ^Ûe än‘çm ‚Îæ (äÖ^u àÚ äß ٪Šm ^Û ä$‚vmæ äfu^’Ö †–vnÊ ±Î¡jÖ]
^ÛÚ ( å‚Ãe àÚ ä×✠±Ê ÄÎæ ^Ûe ( å†fím æ ( ÔÖƒ †nÆæ äßm ]‚‰ ±Êæ( Ù^Ú àÚ Ô×Ûm
! èÎ ^‘ Ðu °æ… ^ãÞœ o× àñ]†ÏÖ]æ ‚â]ç@Ö] Ù‚i
èeçqœ ±Ê èÃÛ×Ö] ZZ æ XXð^nfÞ¢] é^nve ð^nÒƒ¢] ð^fÞœ ZZ äfjÒ ±Ê ±›çnŠÖ] Ñ^‰ æ
XX Ô×ÛÖ]æ ±fßÖ] èmæ… á^Óڏ ±Ê Ô×vÖ] †mçßiZZ æ ( |]æ…¢^e èÏ×ÃjÛÖ] XX èÃfŠÖ] è×ò‰¢]
! ð^nfÞ¢] é^nu à é†n%Ò ]…^fìœ
ð^nfÞ¢] àÚ å†nÆæ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ^ßnfÞ áœ ZZ å†Òƒ ^Ú ØÛrÚæ
Ÿ ð^nfÞ¢] ^Šqœ áœæ ( ð^nÖæ¢] ÔÖ„Òæ ( ®nB ^ãßÚ “ϳßþ m ÜÖ ÜãÖ‡^ßÚæ Üãi]çfÞ o×Â
! ð^nuœ Üâæ ±×fi
! èߊÖ] àÚ é†i]çjÛÖ] èÖ ¢^e ^ãiçf%Ö ^ãe Åç_ÏÚ Üãi^nuæ V Ù^Î Ü$
Ü×ÃÖ^Ò l^Ò]… ¦] ÄnÛq oiçÛÖ] †ñ^ŠÖæ ÜãÖ áªe ð^nfÞ£Ö Åç_ÏÚ æ Ù^Î Ü$
! …^ËÇj‰¦]æ ð^‚Ö]æ Ý¡ÓÖ] o× 酂ÏÖ] ÜãÖæ ( Å^ÛŠÖ]æ
è×nÖ ÜãßÚ èËñ^› Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ù牆Ö] ‚â^B ‚Îæ Ù^Î Ü$
DMRE! ð^nu] ‚Šq ±Â ‚jŠi l^Ë’e ÜãË‘çÊ ð]†‰¦]
äÚ]†Òœ ²] ð^B àÛÖ Ÿù èÓñ¡ÛÖ] kfnÆ ^ÛÒ …^’e¢] à áçfnÇÚ ÜãÊ Ù^Î Ü$
 NM
±Ê ^ãn× ]çÞ^Ò ±jÖ] Üãjònãe Üâ…çfÎ ±Ê ð^nuœ è‘^íÖ] ˜Ãe Üâ‚â^B ‚Îæ Üãjmæ†e
!]¨^B &nu áç×ϳþjßmæ Üâ…çfÎ àÚ áçq†ím Üâæ é^nvÖ]
è¿ÏnÖ] ±Ê Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äjmæ… á^Óڏ ±× ±›çnŠÖ] Ñ^‰æ
Ø%Ûjm Ÿæ è¿ÏnÖ] ±Ê ±Þ]†nŠÊ Ý^ßÛÖ] ±Ê ±Þ!… àÚ ZZ é†m†â ±eœ à ànín@Ö] &m‚u
DMSE ! XX ±e á^_n@Ö]
ÔÖƒ ᜠ܇ àÚæ ( ÝçÛÃÖ] ±_Ãm &m‚vÖ] ÀËÖ áœ ZZ é†Ûq ±eœ àe] à ØϳþÞæ
±Ê ÄÎæ ‚Ï×Ê ( ^ÛãÛÖ^ læ^ËjÖ knÛ×Ö ±vÖ] èmæ… ÄßÚ áœæ ( ÌŠÃjÛÊ äi^nve ”^ì
é…‚Ïe ØãrÖ] †_ì ±Ê æ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ù牆Ö] Ðm‚’i Ý‚Â †_ì
^ff‰ †n_×Ö Ünâ†e ð^ æ ( äi^nu ±Ê ^ff‰ é†ÏfÖ] ˜Ãfe knÛÖ] h†• ØÃq °„Ö] … ^ÏÖ]
! è߉ èñ^Ú ‚Ãe ^Ûãñ^nu Ü$ å…^Ûu lçÚ æ äiçÛÖ ^fŠ‰ †mˆÂ grÃiæ ( ^ãñ^nu ±Ê
^ff‰ ÝçßÖ] ±Ê Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äjmæ… ØÃrm ᜠo× … ^Î D²^ÊE
DMTEb] XX è¿ÏnÖ] ±Ê äjmæ †Ö
ÔÖƒ á^Óڏ ( Ý¡ŠÖ] ‚f àm‚Ö]ˆÂæ ±e†ÃÖ] àe] æ ±Ö]ˆÇÖ] à ±›çnŠÖ] ØϳþÞæ
g×ÏÖ] ènÒˆiæ ‹ËßÖ] é…^ã› ±Ê ‚â^qæ ( éçfßÖ] é^Ó@Ú …çße äß›^e ð^–j‰] àÛÖ èÚ]†Ò
! ÜãÚ¡Ò áçÃÛŠmæ ð^nfÞ¢]æ èÓñ¡ÛÖ] àÚ ^ß gnÆ ^Ú áæ‚â^@nÊ ²] o× Ù^fΦ]æ
DMUE
àÚ o× ^ãe ‚ã@j‰] èÖ^u àm†@ çvÞ èË×jíÚ l^ËÖ©Ú àÚ ±›çnŠÖ] ØϳþÞæ
än× … æ ( ävÊ^‘æœ ( äÃÚ o×‘æœ ( è¿Ïm Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ±fßÖ] °œ…
äË×Ò æœ ( ‚ñ]çÊ äßÚ ‹fjÎ] æœ (äÃÚ &m‚vÖ^e ͆@i æœ ( ^‚Ö^e äßÚ o¿uæœ ( Ý¡ŠÖ]
àÚ ÔÖƒ †nÇe o¿u æœ ( äe '^Çj‰] àÚ &nÇm æœ ( ͆’jm å‚â^B æœ ( †Úœ ð^–Ïe
! …^’jì]æ ͆’je ±›çnŠÖ] Øñ^‰… àÚ (b] DNLE l^m^ßÃÖ]
 NN
äÖ Üãjm]æ… ±›]çjÒ á^Ò ®nB o× ànßÚçÛÖ] ±ñ]†Ú lª›]çi ]ƒ ZZ VÜnÏÖ] àe] Ù^Î
²] ‚ß çãÊ ^ߊu áçÛ׊ÛÖ] å]… ^Úæ ( äu^fϳþj‰]æ äÞ^Švj‰] o× Üãmœ… ±›]çjÒæ (
DNMEb] XX xnfÎ å‚ß çãÊ ^vnfÎ åæ]… ^Úæ àŠu
ä×Ö] oב äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] ]çߊvj‰] ‚Î ^ãñ^vבæ èÚ¢] ð^Û× áœæ
Üãmœ… äË$ ‰ àÛÊ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äÖ ^Ûn¿Ãi Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi
! Ùæ„íÛÖ] änËŠÖ] çãÊ ^ÃnÛq
ä×Ö] oב ²] Ù牆e Ý^Ûjñ¡Ö Œ‚ÏÛÖ] kne o֏ ð^nfÞ¢] …ç–u lçf$ ‚Ãe äޏæ
Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב å…ç–u …^%Ój‰] äËŠÖ] àÚ äÞ¬Ê Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi
! ä×ϳÞþ ݂ϳiþ ^ÛÒ è‘^íÖ] àÚ äi†n’e ²] …çùÞ àÚ å]†m áœæ ( †níÖ] ‹Ö^rÚ
äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב å…ç–u çâ ÝçÛÃÖ] ±× Ý^nÏÖ] è× kŠnÖ àÓÖæ
]„â à ÜrÞ ^Úæ ( é ŸçÖ] èÖ^u …^–vj‰] çâ äßjÓÞ ^Ûޏæ( å…ç–u Ý‚Â æœ Ü׉æ
! äfu^’Öæ '‚vÖ] ÔÖ„Ö ^Ûn¿Ãi Ý^nÏÖ] á^ÓÊ ( Ðñ¡íÖ] kÛÂ l]†nì àÚ çÖçÛÖ]
&m‚u ±ËÊ V†ñ^¿Þ äÖ ƒ ] †ÓßÚ Ÿæ ^fm†Æ ‹nÖ …^–vj‰¦ ]]„â Ø%Úæ
äqùçjÖ] äÛn×Ãi o× †’jÏm ÜÖ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ²] Ù牆e oÛ¢] ؉çi
ÙçÏm áªe Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב äÖ äqùçjÖ] ÔÖ„Ò äÛ× Øe ( oFÖ^Ãi än֏
oÖ^Ãi ä×Ö] oב E ‚ÛvÚ ^m ( èÛu†Ö] ±fÞ ‚ÛvÚ Ônfße Ôn֏ äqçiœ ZZ V ^m ^ßÚ æ ^f›^íÚ
DNNE! ±–ϳjþ Ö ±jq^u ±Ê ±e… o֏ Ôe äq çiœ ±ÞD Ü׉æ äÖ]æ än×Â
äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ²] Ù牅 o× Ù^fΦ] ᜠá^nfÖ] x•æœ ÔÖƒ ±Êæ
!^ãñ]‚Þ æ äi…ç‘ …^–vj‰] ØnfÎ àÚ çâ än֏ äqçjÖ] ànu äñ]‚Þæ Ü׉æ
±×Âæ ±ÓÛÖ] †ru àe] æ ° …æ†ãŠÖ]æ ±fn_Ö]æ ±ßnÃÖ]æ ±Ö]ˆÇÖ] Ù^Î ^–mœæ
än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ±fßÖ] †–vjŠm ±×’ÛÖ] ᜠXX l^nùvjÖ] ZZ &m‚u ±Ê Üâ†nÆæ °…^ÏÖ]
 NO
ä×%Ûmæ XX äi^Ò†eæ ²] èÛu…æ ±fßÖ] ^ãmœ Ôn× ݡŠÖ] ZZ äÖçÏe äf›^ím ànu Ü׉æ äÖ]æ
! äf×Î ±ßn àne
äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב ±fßÖ] Ôf×Î ±Ê †–uœ V XX ð^nu¦] ZZ ±Ê ±Ö]ˆÇÖ] é…^fÂæ
DNOE b] XX ±fßÖ] ^ãmœ Ôn× ݡŠÖ]ZZ V ØÎ æ ( Üm†ÓÖ] ä’íB æ Ü׉æ
än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב g›çì æ XX h^fÃÖ] |†B ZZ ±Ê ±ÓÛÖ] †rvÖ] àe] é…^fÂæ
áçÓm oju ( äjÚœ àÚ àn×’ÛÖ] à äÖ Ì@Óm oÖ^Ãi äÞœ o֏ é…^B äÞªÒ Ü׉æ äÖ]æ
àÚ ‚mˆÛÖ ^ff‰ å…ç–u †Ò„i áçÓnÖæ ( ÜãÖ^ÛÂœ ؖʪe ÜãÖ ‚ã@m ( ÜãÃÚ †•^vÖ^Ò
DNPE b] XX Åç@íÖ]
æ Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²] oב äÛn¿Ãi Øqœ àÚ Ý^nÏÖ] ]„â èΡ ^Ú Ü$
[ †ËÓÖ]æ Õ†@Ö^e ä’íB …^’íj‰]
^†B é ^f ‹nÖ ð ±@Ö Ün¿ÃjÖ] ^Ûßne änÖ^iæ é ^f Üâ‚ß Ün¿ÃjÖ] ᜠÜãjÊnæ
( ^ã’ñ^’ì àÚ è’n’ì æœ ð±@Ö] ÔÖƒ ±Ê èneçe… ^ϳþjÂ] äÞ…^Ïm oju ^Ò†B Ÿæ
Ý¡ÓÖ] Øn_Þ ¡Ê Õ†@Ö] æ é ^fÃÖ] oßÃÚ ±Ê ¼×ÇÖ] &vfÚ ±Ê ä%ve ݂ϳiþ ^Ú gŠu
I p†ìœ é†Ú å†Ò„e
 NP
V ܳ³þ ³þ þnu†Ö] à³³þ ³þ þÛ³uþ †Ö] ²] ܳ³þ Š
þ e
äe kÚ^Î àÚ o× ݡŠÖ]æ é¡’Ö]æ ( ð^ÛŠÖ] Ýçϳþi äÞƒ¬e °„Ö] ² ‚ÛvÖ]
( ð^n×ÃÖ] èÓñ¡Ú å‚ÖçÚ ±Ê kÚ^Î °„Ö]áô‚ÛvÚ ^ÞŸçÚæ ^Þ‚n‰ ( ð]†ÇÖ] èÃm†@Ö] á^Ò…œ
²] Ÿ] äÖ] Ÿ á] ‚ãBœæ ( ð^ŠÛÖ]æ xf’Ö] ±Ê äÛn¿Ãi h] ªe ànÛñ^ÏÖ] äfv‘æ äÖn o×Âæ
äÚ¡‰æ oÖ^Ãi ²] l]çב ( ð^nfÞ¢] ÜnÎ äÖ牅æ å‚f ‚ÛvÚ áœæ ( äÖ Ôm†B Ÿ å‚uæ
ÝçrÞ ÝçnÏÖ] ±v×Ö l‚r‰æ ( ð]†nÇÖ] …^rBœ Ý^nÏÖ] xnfŠje kÚ^Î ^Ú Üãn×Âæ än×Â
!ànÚn ( ð]†–íÖ]
‚f ( èÂ^Ë@Ö]æ çÛvÛÖ] Ý^ÏÛÖ] gu^‘ o֏ èÂ]†–Ö] ˜Ãfe Üñ^ÏÖ] Ù^Î
äÖ ²] †ËÆ ( °ç×m†fÖ] ±i^Ò†fÖ] °… ^ÏÖ] ±ËßvÖ] ±ßŠÖ] °‚ÛvÛÖ] ^•… ‚Ûuœ oË_’ÛÖ]
ànÚn I èÛ×ÓÖ] é…†fÖ] Ý]†ÓÖ] Ì׊Ö] Ý^ÏÚ äÚ^Îœæ
h]ç’Ö]æ ÐvÖ] èm]‚â Üã×Ö]
IVànÛãÛÖ] àm†Ú¢] Ý¡Â ¬eI oÖ^Ãi ²] ÐnÊçje ÝçϳÞþ ^ßâ
( Ý¡ŠÖ]æ éç×’Ö] Ø–Êœ än× Ý^Þ¢] †nì ‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] ÜÓu ànfÞ V Ÿæœ
I Ø›^fÖ] ÐvÛmæ ÐvÖ] x–jm oju ݡ¢] ð^Û×ÃÖ] pæ^jÊæ gjÓÖ] ðç• ±Ê ÔÖƒæ
äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] ᜠÜâ †Æ^‘œæ àm†ÓßÛÖ] †e^Òœ èÛãi o× †Ö] V ^nÞ^$
±Ê á^Ò çÖæ è$¡%Ö] áæ†ÏÖ] ±Ê ] çqçÚ àÓm ÜÖ äÞ¢ ( è‚e Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
‚ãq èm^Æ ±â å„â ( è$¡%Ö] áæ†ÏÖ] å„â h^v‘œ äÒ†i ^ÛÖ †níÖ] àÚ ð±B †Ú¢] „â
±Êæ äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]æ ( Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] ‚ÖçÚ ð^nu °†ÓßÚ
èߊÖ] Ø⢠ܿ¢] ]çŠÖ] ènf×Æœ è‚fÖ^e áçjÃßm ÜãÞœ &nu ( p†ì¢] ènÊ¡íÖ] …çÚ¢]
Ýçm Íçì Ÿæ ²] èn@ì Üãeç×Î ±Ê ‹nÖæ ( o–Ú °„Ö] ØnÖ‚Ö] o֏ ]†¿Þ èÂ^ÛrÖæ
†nÆ ^–mœ ØÚ^ÓÖ] š]†Â¦] àÓÖæ 醾^ßÛ×Ö ^Þ^ÓÚ ð^jʦ] Ý^ÏÚ àÓm ÜÖ ^ÛãÚ ( ð]ˆrÖ]
 NQ
±Ê ÐnÊçjÖ] ²^eæ ( èÃÚ^rÖ] éˆqçÛÖ] l^Û×ÓÖ] ˜Ãfe †nÏËÖ] ‚fÃÖ] ÝçÏm ]„ã×Ê ( g‰^ßÚ
I ànÛÖ^ÃÖ] h… ² ‚ÛvÖ]æ I ànÃjŠÞ äeæ ØÒçjÖ] än×Âæ ( ànu ØÒ
 NR
V Ùæ¢] Ý^³³þ þÏÛÖ]
è×Ú^B æ èÚ^i èÚ^ ð]†âˆÖ] ð^–nfÖ] ð]†ÇÖ] èÃm†@Ö] ^ßn× وޜ oÖ^Ãi ²] á
( ^ßßm ^ßÖ ØÛÒœ Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²] oב Ý n ‚Öæ ‚n‰ ݆Ң] äfnfve äÞªe äÖ ‚ÛvÖ]æ
V¡ñ^Î †Ú¢] ]„â o֏ …^Bœ ^ÛÒ äjÛÃÞ ^ßn× Üiœæ
 ^÷ßmûô Ýö¡øû¦ô] ÜöÓöÖø könûôøæø ±ûjôÛøÃûÞô ÜûÓönû×øÂø köÛûÛøiûøæø ÜûÓößömûô ÜûÓöÖø kö×ûÛøÒûø ÝøçûnøÖû]ø 
! D O é‚ñ^ÛÖ] E
æ àm‚Ö] oÊ ^ßn× ÜÃÞœ äe àÚ o× oFÖ^Ãi ²] oב æ (ànÛÖ^ÃÖ] h… ² ‚ÛvÖ] æ
àm‚e¢] ‚eœ o֏ æ é†ì¤] oÊ ^ßn× ÜÃßm oFÖ^Ãi ²] ð^B ᏠoFÖ^Ãi ²] oב äe æ (^nÞ‚Ö]
án†ÏÖ] àÚ t…^íe ‹nÖ é†ã_ÛÖ] ^ßjÃm†B Ý^Óuœ àÚ ÜÓu pœ áªe ²‚ÛvÖ]æ
²] h^jÒ ^ßfŠu ZZ äß oÖ^Ãi ²] ±•… †Û ^Þ‚n‰ ànßÚçÛÖ] †nÚœ Ù^Î &nu Üm†ÓÖ]
]†nŠÂ á^Ò ±ñˆq ØÓÖ xm†’Ö] ÜÓvÖ] t]†íj‰]æ ØÚ^ÓÖ] ±Þn†ÏÖ] ÜãËÖ] àÓÖæ DNQEXX
V äe^jÒ ÜãÊ o֏ ànm çÚ ànÞçÞ^Î ^ßÖ xÛ‰ oÖ^Ãiæ Õ…^fi ²^Ê ( Œ^ßÖ] èÚ^ o×Â
DS †@vÖ]E]çûãöjøÞû^Êø äößûÂø ÜûÒö^ãFÞø ^Úøæø åöæûöíöÊø Ùöçûö$ Ö] ÜöÒö^iF! «Úø  V ^ÛãÖæœ

( hçqç×Ö ±iªm èÃm†@Ö] ±Ê ±ãÖ¦] †Ú¢]æ †Úœ ØÃÊ XX]æ„ì èÛ×ÒZZ V ÙçÎœ
‚nËm ±ãßÖ]æ ±ãÞ ØÃÊ XX ]çãjÞ]æ ZZ ènßm‚Ö] l^fq]çÖ] o× èm¤] àÚ Ùæ¢] ðˆrÖ] pçju^Ê
ᜠؑ^vÖ^Ê ( èn†@Ö] l^nãßÛÖ] o× çjvÚ é…çÒ„ÛÖ] èm¤] àÚ ±Þ^%Ö] ðˆrÖ^Ê ( †qˆÖ]
äe^_ì oÖ^Ãi ^ßÏÖ^ì äqæ &nu Üm†ÓÖ] án†ÏÖ] ±Ê …çÒ„Ú l^nãßÛÖ]æ l^fq]çÖ] àÚ ¡Ò
D TU ØvßÖ]E— ®nB ØÓÖ ^Þ^nfi h^jÓÖ] Ôn× ^ßÖˆÞæ™ V ¡ñ^Î Üm†ÓÖ] äfnfu o֏
DPP ØvßÖ]E ÜãnÖ ÙÞ ^Ú ^ß×Ö ànfjÖ ÒÖ] ÔnÖ ^ßÖÞæ V Ù^Îæ
kÞœ ànfÊ ð±B ØÒ ÔÖ àne án†ÏÖ] á] = gnfvÖ] ^ãmœ V ÙçÏm oÖ^Ãi æ äÞ^vf‰ äÞªÒ
o֏ èfŠÞ XXÔn× ^ßÖˆÞ ZZ V Ÿæœ é…çÒ„ÛÖ] èm¤] ±Ê oÖ^Ãi Ù^Î ]„ãÖæ ( ^ãf‰^ßm ^Ú ÔjÚ¢
 NS
èm‚ÛvÛÖ] èÚ¢] o֏ èfŠÞ XX Üãn֏ ÙˆÞ ^Ú ZZ V ^nÞ^$ Ù^Îæ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ]
Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö] Ø–Êœ ^ãfu^‘ o×Â
' ]çvÖ] DNRE DPOØvßÖ]EoáøçûÛö×øÃûiø ø ÜûjößûÒö áû]ô ôÒû( Ö] Øøâû]ø çû×öòøû^Êø V ^ÛãnÞ^$
l^nñˆq Ý^Óuœ ÄnÛrÖ ^fÂçjŠÚ Ìm†@Ö] °çfßÖ] &m‚vÖ] á^Ò çÖæ !ènâ^ßjÚ †nÆ
ð^Û×ÃÖ] ͆@jm ÜÖ †Ú¢] ]„â gÞ^q o֏ æ ( èÚ¢] ±× ]†nŠÂ ^ã_f• á^ÓÖ ' ]çvÖ]
èÊÖ]æ èÛu†Ö] à ànÚæ†vÚ ^ßÒæ( ÜãÖ kvÛ‰ ±jÖ] ènÖ^ÃÖ] t…]‚ÛÖ^e áæ‚ãjrÛÖ]
é æ‚ÃÛÖ] l^nñˆrÖ^e &m‚vÖ] ±ËjÒœ ]„ã×Ê ( èm ^ãjq¦] èÛñ¤] l^Ê¡íe èìçÛŠÛÖ]
áæ‚ãjrÛÖ] ð^Û×ÃÖ] Ý^ÏÊ (' ]çvÖ] àÚ æ‚vÛÖ] †nÇÖ èfÂçjŠÛÖ] l^n×ÓÖ] o֏ ð^Ûm
àÚ æ‚vÛÖ] †nÇÖ è›^u¦] kÞ^Ò ^ÛÖæ DNSE ^ã×n‘ªiæ ^ãÃm†Ëi æ l^nñˆrÖ] å„â á^nfe
؉†ÛÖ] ‚nnÏiæ ØÛrÛÖ] Øn’Ëi æ ØÓ@ÛÖ] |^–m èq^u kÖ]‡ ^Ú é…„ÃjÚ ' ]çvÖ]
^Þ†ÏÊ ^ކΠá^ÚˆÖ] …æ†Ûe èÏf› à èÏf› Ý^¿ÃÖ] îñ^@ÛÖ] æ ݡ¢] ð^Û×ÃÖ] Ù]‡^ÛÊ( ^nÎ^e
ð^Û×ÃÖ] àÚ Ý¡‰¦] è×Ûuæ äÏËÖ] è×Ûu á¬Ê ( …çÚ¢] å„â çvÞ Ù^ÃËÖ] Üâ…æ‚e áçÚçÏm
]ç×¾ Üãޏæ ( ÜãÖ é†‘^ÃÛÖ] é‚m‚rÖ] ' ]çvÖ] Ý^Óuœ á^nfe ( Ý^nÎ †nì ]çÚ^Î ( Ý]†ÓÖ]
æ ²] †Úœ ±iªm oju (Üãßm Ø‘œ o֏ áæ‚ßjŠm áçÖ]ˆm Ÿæ èߊÖ]æ án†ÏÖ] o× áæ‚ÛjÃm
I ÔÖƒ o× Üâ
V ±Ï@Ú‚Ö] ±× àe ‚ÛvÚ èÚ¡ÃÖ] Ù^Î
àÛÖ Äq†m ᜠˆnÛm ÜÖ àÚ o×Âæ( ^ß¾ Ÿ èÏnÏu ]„â ˆnÛm àÛ çqçÖ] ç×ím Ÿæ
DNTE D …^jíÚ… E äjÚƒ é ð]†fÖ ˆnÛm
oÖ^Ãi ²] ±×‘ äÖçÎ àÚ °…^ífÖ] å]æ… ^ÛÚ ]„ìœ ÔÖ„e ݈q V …^jvÛÖ] … ±Êæ
V Ü׉æ än×Â
DNUE XX ²] †Úœ ±iªm oju ÐvÖ] o× àm†â^¾ ±jÚœ àÚ èËñ^› Ù]ˆiŸ ZZ
 NT
V±Ö^Ãi äÖçÎ ±Ê äe †Ú£Ö hçqç×Ö é‚nËÛÖ] o×Ãe †fù XX ˆnÛm ÜÖ àÚ o× ZZ æ V äÖçÎ
DOLEoáøçûÛö×øÃûiø ø ÜûjößûÒö áû]ô ôÒû( Ö] Øøâû]ø çû×öòøû^Êø
‚’Ö] ]„â ±Ê å†‰ Œ‚Î ±Þ]†Ã@Ö] h^âçÖ]‚f °‚n‰ ²^e Í…^ÃÖ] Ý^Ú¦] Ù^Î
oב Å…^@Ö] àÚ Ø’jÛÖ] …çß×Ö Ÿù …]æ ¢] àÚ ä×fÎ àÚ Ý¡Ò ±Ê ØÛqœ ^Ú ÜÖ^Â Ø’Ê ^Ú
Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²] oב ²] Ùç‰†Ö èÏnÏu ÔÖƒ ±Ê èßÛÖ^Ê ( Ü׉æ än× oFÖ^Ãi ²]
^Ú ^ãe ]ç×’Ê ±jÖ] é ^ÛÖ] Ô×i ð^Û×ÃÖ] o_Âœ °„Ö] çâ äÞ¢ ņ@Ö] guª‘ çâ °„Ö]
…æ Ø✠ᜠ…‚Î ç×Ê ( äjvi àÚ o× …æ ØÓÖ å‚Ãe èßÛÖ] ᜠ^ÛÒ ( äÚ¡Ò ±Ê ØÛqœ
|^–m¦ ]æ‚jãm ÜÖæ ( Å…^@Ö^e Üãjבæ kÃ_ϳþÞ¢ ä×fÎ °„Ö] …æ‚Ö] o֏ ÜãÎçÊ àÚ ]æ‚Ãi
än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 ᜠŸçÖ =±ìœ ^m ØÚªiæ ( ØÛrÚ Øn’Ëi Ÿæ ØÓ@Ú
èÛñŸ?] ᜠ^ÛÒ ( äÖ^Ûq o× án†ÏÖ] ±ÏfÖ án†ÏÖ] ±Ê ØÛqœ ^Ú èÃm†@Ö] ±Ê Ø’Ê Ü׉æ
o֏ ]„Óâæ ^ãÖ^Ûq o× èߊÖ] knÏfÖ èߊÖ] ±Ê ØÛqœ ^Ú ]ç×’Ëm ÜÖ çÖ àm‚ãjrÛÖ]
Ÿæ ( gjÓÖ] ku†B ^Ú ä×Ò ÜÖ^ÃÖ] ±Ê èm…^‰ Ù^Ûq¦] èÏnÏu ᜠŸ ç×Ê ]„â ^Þ†’Â
èÃm†@Ö] á]ˆnÚE |æ†@×Ö |æ†@Ö^Ò ±B]çu |æ†@Ö] o× ð^Û×ÃÖ] Ä•æ Ÿæ (kÛq†i
DOMEIDp†fÓÖ]
( é çqçÚ kÞ^Ò èÛñ¤] … ]çÞ æ gjÓÖ] àÚ èm]æ†Ö] †â^¾ á¬Ê o–Ú ^ÛnÊ ]æ†ÓËi
áçjÛÖ] kËÖœ …ç’ÃÖ] Ì×jíÚ ±Ê ÔÖƒ ‚Ãe Ü$ Äñ^ÎçÖ]æ Ù‡]çßÖ] gjÒ l†ã¾ Ü$
çãrÖ] o× Üãi] ^ãjq^e ]çÊ^•œ áç×fÏÛÖ] Í¡ì¢]æ pæ^jËÖ]æ  Ú]çãÖ]æ |æ†@Ö]æ
á^ne ä×Ò ]„âæ ÜãÖ àm†‘^ÃÛÖ] ð^Û×ÃÖ] ÙçfÎ ÜãnÂ^ŠÚ kÏ×iæ ( ÜãÊ¡‰¢ ènÛ×ÃÖ]
I èmçfßÖ] èߊÖ]æ án†ÏÖ] Ù^Ûq¦ ±×n’Ëi
á^_׊Ö] †’ l^Ëß’Ú àÚ èm‚ßãÖ] pæ^jËÖ]æ h^Šju¦] h^’Þ àÚ ¡Ò áæ
±jÖ] é‚m‚rÖ] ' ]çvÖ] l^nñˆq Ý^Óuœ á^ne ^ÛãnÊ ‚rÞ ( äÞ^â†e oÖ^Ãi ²] …^Þœ †nÓÛÖ^Â
 NU
á^ne á^Òæ Ì׊Ö] gjÒ ±Ê ^ãÚ^Óuœ o× †%ÃÞ Ü×Ê èn•^ÛÖ] …ç’ÃÖ] ±Ê ÐÏvji ÜÖ
àÚ ^’Þ gÖ^_m °„Ö]æ Äñ^ÎçÖ]æ Ù‡]çßÖ] gjÒ Åç•çÚ é‚m‚rÖ] ' ]çvÖ] Ý^Óuœ
àÚ “ßÖ] ^ãn× gÖ^_m æœ ( é‚m‚rÖ] ' ]çvÖ] å„â Ý^Óuœ áªB ±Ê ànÃe^jÖ] æœ èe^v’Ö]
I áçjËÚ Ù^•æœ áçßrÚ ÐÛuœ ^ڏ ð†ÛÖ] ]„ãÊ änfu^‘ æ èËnßu ±eœ ܿ¢] Ý^Ú¦] Ù]çÎœ
±Ê kËß‘ èm‚ßãÖ] pæ^jËÖ] ÌnÖªi àÚ è×mç› é‚Ú ‚Ãe ᜠ†ÓËÖ^e Ðn×m ^ÛÚæ
( èm‚Ú^vÖ] pæ^jËÖ]æ ( èm‚É¢] pæ^jËÖ^Ò ènãÏÊ gjÒ é‚ÂDONEgm†ÏÖ] ±•^ÛÖ]
…^jvÛÖ] … æ èm…‚Ö] çÏÃÖ] æ ( |¡ËÖ] ±Î]†Ú o× °æ^_v_Ö]æ (…‚Ö] o× °æ^_v_Ö]æ
å„â ØÓÊ ( Í^ßu¢] ð^Û×ÃÖ] ‚ß é‚ÛjÃÛÖ] gjÓÖ] àÚ ^â†nÆæ ±Ú^@Ö] Øñ^‰… æ
†nÆ o× ^Ûj¦] àÂE ànÃÞ^ÛÖ] p†Þæ ( †@ &Ö^%Ö] á†ÏÖ] t^jÞ ànÖæ¢] †nÆ l^Ëß’ÛÖ]
å„â àÚ áæ‚ÛjŠm DànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö]æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] àÚ ”ç’ßÖ]
p†Þæ ( ÐfŠi ÜÖ ±jÖ] D é‚m‚rÖ] ' ]çv×ÖE Ý^Óu¢] àÚ èñ^Ú ^ãnÊæ ( èÛnÏÖ] gjÓÖ]
I oÖ^Ãi ²] äÛu… °ç×â‚Ö] '‚vÛÖ] ˆmˆÃÖ] ‚f în@Ö] pæ^jÊ o× áæ‚jÛÃm ànÃÞ^ÛÖ]
VäŠËÞ Ù]çŠÖ] |†_m ^ßâ XX ànÃe…œZZ æ XX Øñ^ŠÚ é ªÚZZ æ
àÚ é‚ÛjŠÚ XX ànÃe…œZZ æ XXØñ^ŠÚ éªÚ ZZ ±Ê é …]çÖ] l^nñˆrÖ] Ý^Óuœ Øâ
[ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] o֏ ^â ^ßj‰] à ¡–Ê …^jvÛÖ] … æ èm‚ßãÖ]
‚m†fÖ] o× èÖ]çvÖ]æ ( ènÎ…çÖ] è×ÛÃÖ]æ ( ènΆfÖ]æ ( …^_ÏÖ] àÚ ØÒ Í^@jÒ] á
°„Ö^Ê àâ]†Ö] ^Þ†’ ±Ê ènqçÖçßÓjÖ] l^†jíÛÖ] àÚ ^â†nÆæ ±ŠÛ@Ö] †mç’jÖ]æ
ˆmˆÃÖ]‚f în@Ö] pæ^jÊ àÚ ènqçÖçßÓjÖ] l^Ê^@jÒ¦] å„â Ý^Óuœ á^ni^e gÖ^_m
èËnßu ±eœ Ý^Ú¦] æœ ànÃe^jÖ] æœ èe^v’Ö] àÚ ^ãÞ^ni à ¡÷–Ê oÖ^Ãi ²] äÛu… °ç×â‚Ö]
ÜÖ ]ƒ ^ßÞ¬Ê ( …^jvÛÖ] … àÚ æœ ( °æ^_v_Ö] æœ ( èm‚ßãÖ] æœ ( …^jíÛÖ]…‚Ö] æœ ( èm]‚ãÖ] æœ
XX ànÃe…œZZ o× ] ^ÛjÂ] ±ËjÓm °„×Ö èf‰^ßÛÖ] èÛ×ÓÖ] ±â ^ÛÊ áçßrÖ^e Øq†Ö] ]„â kÃßÞ
 OL
I ànÃe^jÖ] æ èe^v’Ö] Ù]çÎœ àÚ ^’Þ àm†ì¢] gÖ^_m æ †@ kÖ^%Ö] á†ÏÖ] ±Ê ÌÖ©ÛÖ]
oÖ^Ãi ²] ±×‘ ±fß×Ö ànËm†@Ö] ànÛÃÖ] †Òƒ D oÖæ¢] è$¡%Ö] áæ†ÏÖ] ‚ÃeE '‚u
V …^jvÛÖ]…‚Ö]±Ê ð^q ^ÛÒ äe^fvj‰^e ]çu†‘ ð^Û×ÃÖ] àÓÖæ èf_íÖ] ±Ê Ü׉æ än×Â
DOOE XX ànÛÃÖ]æ àm‚B]†Ö] ð^Ë×íÖ] †Òƒ h‚ßm ZZ
±Ê ^e^_ì Ør‰ °‚ß↊Ö] ‚Ûuœ în@Ö] ±Þ^%Ö] ÌÖœ ‚rÚ în@Ö] è×n–Êæ
†Òƒ äÖ^Û⦠&nfíÖ^e äË‘æ oju †nÓßÖ] ‚Bªe än× †ÓÞœæ àm†‘^ÃÛÖ] ð^f_íÖ] ‚uœ Ðu
!äf_ì ‚uœ ±Ê èÃe…¢] ð^Ë×íÖ]
Ý^Þ¢] ‚n‰ o× ݡŠÖ]æ é¡’Ö] ÜÓu ±Ï@Ú‚Ö] ±× àe ‚ÛvÚ èÚ¡ÃÖ] àne
DOPE I ànËm†@Ö] ànÚ†vÖ^e Íæ†ÃÚ çâ ^ÛÒ á]ƒ¢] ‚Ãe Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
V Ù^rÛÖ] ]„â ±Ê Ù^ÏÊ
±Ê ànÞ^Û$æ p‚u]æ èñ^Ú Äf‰è߉ †ìŸ6 ] Äne… ±Ê '‚u á]ƒ¢] ‚Ãe Ün׊jÖ]
^ãnÊ Ü$ h†ÇÛÖ] Ÿ ØÓÖ] ±Ê '‚u àn߉ †@ ‚Ãe Ü$ ( èÃÛrÖ] Ýçm Ü$ ànß$Ÿ] è×nÖ ð^@Â
DOQE D …^jíÛÖ] …‚Ö]EI èߊu è‚e çâæ àni†Ú
àm…çÒ„ÛÖ] àm†Ú¢] Ø%Ú …çÚœ 'æ‚vÖ †ñ^¿ßÖ] èñ^Ú ènßm‚Ö] gjÓÖ] ±Ê ‚q çi
o× ànߊÖ] èñ^Ú k–Ú ( Ü→ ±Ê è%m‚vÖ] l^mˆrÖ] Ý^Óuªe ]çu†‘ ð^Û×ÃÖ]æ ( ^ËÞn
I l¡ËvÖ] å„â Ù¡ì Ý^nÏÖ]æ ‚ÖçÛÖ] l¡Ëu 'æ‚u
èe^v’Ö] Ý¡Ò àÚ ‚ÖçÛÖ] o× ØnÖ‚Ö] èfÖ^_Ú á V ÙçÏÞ o–Ú ^Ú ðç• ±Ê
o֏ Ÿ ^eç×_Ú ^ßj‰¦] áçÓm Ÿæ ( ^ÞçßqŸ ‹nÖ àm‚ãjrÛÖ] èÛñ¤]æ ànÃe^jÖ]æ
l] ^B… o֏ ‚ÖçÛÖ] ÜÓu ±Ê ‚ßjŠm ^ÛÒ ( l^$‚vÛ×Ö àm†‘^ÃÛÖ] ð^Û×ÃÖ] l^ãnqçi
Ý^Ú¦]æ ( ±›çnŠÖ] àm‚Ö] Ù¡q Ý^Ú¦] Á^ËvÖ] Üi^ìæ ±Þ¡ÏŠÃÖ] †ru àe] Ý^Ú¦]
ð^Û×ÃÖ] l] ^B… ±× ‚ÛjÃm ÔÖ„Òæ oÖ^Ãi ²] ÜãÛu… ±Þ¡_ŠÏÖ] ‚Ûuœ gn_íÖ]
 OM
I ÐnÊçjÖ] ²^eæ ‚Ãe ^ÛnÊ àm…çÒ„ÛÖ]
ˆqçÛÖ] Ý¡ÓÖ] ]„â ᜠÐf‰ ^ÛnÊ äe kniœ ^Ú ðç• ±Ê ÙçÎœ ᜠ±Ö àÓÛm
àÚ ànËÖ^íÛÖ] †Ûi ^Úœæ ( àm‚Ö] ð^Û× àÚ Í^’Þ¦]æ ÐvÖ] Ø✠Å^fiŸ ±ËÓn‰
¡–Ê ð^Û×ÃÖ] …^fÒ áç×Ûãm ÜãÞ¬Ê ( Üâ çvq ±ßÛãm¡Ê àm‚×ÏÛÖ] †nÆ æ DORE àm‚×ÏÛÖ]
±Â^ŠÛÖ] o× á¡_fÖ^e áçÛÓvm Üãޏ æ ( ^Ïe^‰ àm…çÒ„ÛÖ] ð^Û×Ã×Ö ÜãÊ]†jÂ] àÂ
èÖ¡–Ö^e ÜãÂ^fiœ áçÚ†mæ ( àm‚Ö] èÛñn è×Ûqæ èËnßu ±eœ ܿ¢] Ý^Ú§Ö èm ^ãjq¦]
ÜãßÚ áç‚m àm„Ö]æ ( è×ÛãÛÖ] ÜãÚ^ãÊœ o× ð^ße …çÚ¢] å„â ØÓe áçÚçÏmæ ( Õ†@Ö]æ
†Ú¢] á^Ò ]ƒæ ( èߊÖ]æ án†ÏÖ] áç–ʆmæ ( Üãñ]ç✠Ÿ áçf×m Ÿ ^÷–mœ Üâ ( ‚n×ÏjÖ]
[ Üâ‚ß àm‚Ö] èÛñn èÖˆßÚ ±â ^ÛÊ ÔÖ„Ò
á^Ê Ÿ æ gÃ@×Ö èÂ‚ì Ÿ èߊÖ]æ án†ÏÖ] ܉^e áçÏ_ßm Ÿ Œ^ßÖ] ðŸ©â á
( ±ßÇÖ^e äÖç‰…æ ²] ±ßÚ†Òœ V ÙçÏm °„Ö] Ü׊ÛÖ] o֏ Õ†@Ö] ]çfŠÞ &nu †â^¾ ÜãÖ^u
XXá^Ûm¦] èmçÏi ZZ±Ê ^ÛÒ Üâ‚ß Ն@Ú ‚uçÛÖ] Ü׊ÛÖ] ]„â ᜠgrÃÖ] àÚ
V án†ÏÖ] ±Ê …æ &nu ènÞn†ÏÖ] èm¥Ö ÜãÖ^Û⏠gf‰ ͆ÃÞ ÜÖ ^ßâæ ( DOSE°ç×â‚×Ö
o× Ն@Ö^e ÜãÛÓu  â‚ÛÖ] àÚæ DSO èeçjÖ]E —ä×–Ê àÚ äÖç‰…æ ²] ÜãßÆœ™
^ÛãnÊ ð^_ÃÖ] oßÃÚ ‚m‚vi Ý‚Â ÄÚXX  íe ‚ÛuœZZ æ XX íe ‚ÛvÚZZ ànÛ‰¦^e ènÛŠjÖ]
…]‚‘ ‚ß Üãޏæ ( ð^_ÃÖ] gÞ^q o֏ gn’ßÖ]æ ÀvÖ] oßÃÚ àÛ–jm  íe èÛ×Ò á¬Ê
Øm†fq ^Þ‚n‰ ð±rÚ è’Î àÚ ÜnÓvÖ] án†ÏÖ] ±Ê …æ ^Û ]ç×ËÆ ±‰^ÏÖ] ÜÓvÖ] ]„â
V ¡ñ^Î Ý¡ŠÖ] ^ãn× Üm†Ú ^ßi‚n‰ o֏ Ý¡ŠÖ] än×Â
DMU Üm†ÚE  ^n&Òôø ^Ú÷¡øÆö Ô ô e(ø Ùöçûöø ^Þø]ø «ÛøÞ$ô 
ô Öø gøâøøôÔ
èm¤] å„â ðç• ±Ê Ý¡ŠÖ] än× Øm†fq áçË’i ]ƒ ^Ûe !èn×Â^Û‰¦] èòËÖ] Å^fiœ ^m
XX ÔÖ g⢠ZZ èu]†’e Ù^Î äÞ¬Ê
 ON
‚Ûuœ æ  íe ‚ÛvÚ ènÛŠi o× Ն@Ö^e ÜÓÛÓu ‚Ãe ÜÒ]çjÊ áçÓm ]ƒ ^ÛÊ
tƒ^ÛÞ Õ^ßâ æ (^Ò†B åçÛjÛ‡ ^Ú kf$œ ^Ïe^‰ é…çÒ„ÛÖ] èm¤] ]†m¬e án†ÏÖ]æ (  íe
Ÿæ èÛñ¤] ÜãÓm†@i àÚ œ†fm ÜÖ äÞ¬Ê Ý^ÃÖ] ØÚ^@Ö] Ôm†@jÖ^e ène^âçÖ] ð]‚j¦ é†n%Ò
²] o×‘æ ¡Âæ Øq ànÛÖ^ÃÖ] h… Ÿæ oju ànÚ¢] Øm†fqŸæ ð^nfÞ¢] ‚n‰ Ÿæ ð^nfÞ¢]
I Ü׉æ Üãn×Âæ gnfvÖ] o× oÖ^Ãi
Ø✠±ËÖ^íÚ ð^ßjÂ] Ý‚ÃÖ ànÏnÖ]æ ÐvÖ] Ø✠Å^fiœ o֏ èÖ ¢^e äqçiœ áœ æœ ^ßâ
( è%m‚vÖ] …^ÓÊ¢] àÚ åçÛ‡ ^Ú o× ÜâˆnÒ†i æ àm‚Ö] èÛñn Ù]çÎœ æ èߊÖ]æ án†ÏÖ^e èߊÖ]
æ äÖn o×Âæ ‚ÛvÚ ^Þ‚n‰ o× oÖ^Ãi ²] oבæ ànÃjŠÞ äe æ ànÃÛÖ]æ ÐÊçÛÖ] ²]æ
I ànÚn ànÃÛqœ äeˆu æ äße]æ äfv‘
é Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ^e áçÛjãm l]çߊÖ] èñ^Ú „ßÚ Ý¡‰¦] ¡e ±Ê ð^Û×ÃÖ] á
( ݡ¢] èÛñ¤] àÚ ‚uœ än× †Óßm ÜÖæ (Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö] Ø–Êœ äÖn o×Âæ än× Ý^Þ¢] †nì
áæ ( æ †Ú än× ņ@Ö] …^Óޏ áæ‚e ØÛ àÚ ÄßÛÖ] ᜠÑ^nŠÖ] ]„ãÖ èrnjßÒ ÙçϳÞþ
I ²] àÚ çËÃÊ äß kÓ‰ ^Úæ ²] ݆u ^Ú Ý]†vÖ] ^ÛÞæ ²ôŸ ÜÓvÖ]
o× oÖ^Ãi ²] oב ànfn_Ö] ànÚ†vÖ] ð^Û× †Ò„Ö^e “íÞ Ð×_ßÛÖ] ]„â ±Ê
ð^Û× äߊvj‰]æ …^fÖ] ØÛÃÖ] ]„ãe ànÓŠÛjÚ ]çÖ]‡^Ú ÜãÞ¬Ê ( Ü׉æ Õ…^eæ ^Ûâ…çßÚ
I l^ϳ%þ Ö] èÛñ¤] àÚ ‚uœ äÚ†vm ÜÖæ èÃe…¢] ènãÏËÖ] gâ]„ÛÖ]
ᜠXX áçnÃÖ] á^ŠÞ ZZ äËnÖªi ±Ê ±f×vÖ] àm‚Ö] á^â†e àe ±× èÚ¡ÃÖ] |†‘ ‚ÏÖ
äÛ‰] †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] ‚qæ ‚Î V Ù^Î &nu èߊu è‚e èmçfßÖ] é ŸçÖ] †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]
àm‚Ö] ±Ï³iþ Ý^Ú¦]^Â÷…æ æ ^ßm èÛñ¢] p‚jÏÚ æ èÚ¢] ÜôÖ^ àÚ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
oÓu ‚ÏÊ å†’Â ±Ê Ý¡‰¦] îñ^@Ú ÔÖƒ o× äÃe^i æ ( oÖ^Ãi ²] äÛu… ±ÓfŠÖ]
ÙçÎ änÊ ‚@ÞªÊ å†’Â ð^Û× àÚ †n%Ò ÄÛq å‚ß ÄÛjq] ±ÓfŠÖ] Ý^Ú¦] ᜠÜã–Ãe
 OO
!Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äu‚Ú ±Ê °†‘†’Ö]
gâ„Ö^e ¼íÖ] oË_’ÛÖ] |‚ÛÖ Øn×Î
gjÒ àÚ àŠuœ ¼ì àÚ è–Ê o×Â
äÂ^Û‰ ‚ß Í]†B¢] ˜ãßm áœæ
gÒ†Ö] o× ^n%q æœ ^ÊçË‘ ^Ú^nÎ
ÔÖ„e †n%Ò ‹Þœ Ø’vÊ ‹×rÛÖ] ±Ê àÚ ÄnÛqæ ±ÓfŠÖ] Ý^Ú¦] Ý^Î ÔÖƒ ‚ßÃÊ
DOTEI ð]‚jΦ] ±Ê ÔÖƒ oËÒæ ‹×rÛÖ]
å„â ܾ^Þ °†‘†’Ö] Ý^Ú¦] Ì‘æ ±Ú^@Ö] ±× àe ‚ÛvÚ èÚ¡ÃÖ] ᏠVÙçÎœ
( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] gvÚæ (冒 á^Šu gÏ×e ènu‚ÛÖ] é‚n’ÏÖ]
èÃe]… ±Ê ‹Û@Ö] |ç•æ àÚ x•æœ ±ÓfŠÖ] àm‚Ö] ±Ï³iþ èÛñ¤] Ý^Ú¦ èÃnʆÖ] èÖˆßÛÖ]æ
͆jÃm °ç×â‚Ö] ànŠu †m„Þ în@Ö] ‚ßãÖ] ±Ê ène^âçÖ] Ý^ڏ kÃÊ èÏnÏvÖ] å„âæ( …^ãßÖ]
Øn×rÖ] Ý^Ú¦] gÏ×e ±ÓfŠÖ] Ý^Ú¦] Ì‘æ o× èÚ¢] Å^Ûq¬e ämæ^jÊ p‚u ±Ê
†Òƒ ‚ß äÚ^nÎ áªB ±Ê Ý^Ú§Ö àm†‘^ÃÛÖ] îñ^@ÛÖ]æ ð^Û×ÃÖ] èÏÊ]çÚ æ (†nfÓÖ] ‚ãjrÛÖ]
&nu èÇÚ] èru ànvÖ^’Ö] Ì׊Ö] Å^fi¢ ànfi Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö] Ø–Êœ än× Ý^Þ¢] ‚n‰
DOUEI ð]‚jΦ] ±Ê ÔÖƒ oËÒæ V ±f×vÖ] èÚ¡ÃÖ] Ù^Î
‚nŠÖ] ^ÞŸçÚ ‚ߊÖ] ‚nŠÖ] ²^e Í…^ÃÖ] ØÚ^ÓÖ] ÜÖ^ÃÖ] …^ŠÛÖ] ]„â ±Ê Ð×_Þ]æ
oב XX †â‡¢] ±fßÖ] ‚ÖçÚ ±Ê †âçrÖ] ‚Ï ZZ äËnÖªi ±Ê ˆmˆÃÖ] 冉 Œ‚Î ±rÞ‡†fÖ] †ËÃq
ànÚ†vÖ] ±Ê ^â……^@jÞ^e èÖ^‰†Ö] å„â èÖˆßÚ ^ßÖ x–jiæ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö]
±Ê àm‚Ö] ÄnÊ… ^ÞŸçÚ ànÃÞ^ÛÖ] ‚ßjŠÚ oß$] ‚ÏÊ ]„â o× æ Ý¡‰¦] ¡e æ ànËm†@Ö]
äjÖ^‰… ±Ê ±rÞ‡†fÖ] ‚nŠÖ] Ù^Î ( Øn×rÖ] ^ãËÖ©Úæ èÖ^‰†Ö] å„â o× ànÚ†vÖ] îm…^i äËnÖªi
( èmæ… æ èm]æ… æƒ èÛñn èËm†@Ö] äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] àŠvj‰] ‚Î V Ý^nÏÖ] áªB ±Ê å„â
 OP
DPLEI å^Ú†Ú æ äÚ]†Ú èm^Æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÛn¿Ãi á^Ò àÛÖ ±eç_Ê
°ç×ÃÖ] àm‚e^ÃÖ] àm‡ àe ØnÂ^Û‰] àe †ËÃq °‚n‰ Øq¢] Ø•^ËÖ] ‚mùœ æ ^qœ ‚Îæ
‚Ï o× †â‡¢] gÒçÓÖ] äu†B ±Ê ^Ïe^‰ …çÒ„ÛÖ] “ßÖ] ]„ãÖ ^u…^B äÚ¡Ò ±Þ‚ÛÖ]
DPMEI †âçrÖ]
†Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] h^fvj‰] ±›^nÚ‚Ö] àŠu àe á^Û% ^ÞŸçÚ '‚vÛÖ] änÏËÖ] x•çm
V ÙçÏm &nu XX Ý^nÏÖ] l^f$ZZ äjÖ^‰… ±Ê ÔÖƒ æ èmçfßÖ] é ŸçÖ]
±Ê ÔBŸ †Úœ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב àn׉†ÛÖ] ‚n‰ é Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]
äÞ¢ †fÒ¢] †níÖ] æ †Êæ¢] h]ç%Ö] àÚ ä×Â^ËÖ Ø’vm ( äe‚Þæ äÞ^Švj‰]æ äe^fvj‰]
°„Ö] Ün¿ÃÖ] Ð×íÖ] °ƒ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב Üm†ÓÖ] ±fß×Ö Ün¿Ãi °œ Ün¿Ãi
l^ßq o֏ ØãrÖ] …^Þ äe ²] ^ß’×ì æ ( á^Ûm¦] o֏ †ËÓÖ] l^Û×¾ àÚ äe ²] ^ßq†ìœ
h… ð^•… o֏ èÂ…^ŠÚ änÊ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÛn¿ÃjÊ ( á^Ïm¦]æ Í…^ÃÛÖ]
Iàm‚Ö] †ñ^ÃB pçÎœ …^㾏 æ ànÛÖ^ÃÖ]
 ohôçû×öÏöÖû] pçøϳûiþø àûÚø ^ãø$Þ¬ôÊø ²ô] øñô^Ãøø Üû¿( Ãû$m àûÚøæø 
DON svÖ]E
 ä́e(ø øßûÂô äüÖ$ ºnûìø çøãöÊø ²ô] lô^Úøöuö Üû¿ôùÃû%m àûÚøæø 
DOLsvÖ]E
Ý^nÏÖ] h^fvj‰] ^Þ†Òƒ ^Ú ÅçÛrÚ àÚ ‚nËj‰^Ê V ØñŸ‚Ö] ˜Ãe †Òƒ ‚Ãe Ù^Îæ
²] oב äÖ Ün¿ÃjÖ] àÚ ÔÖƒ ±Ê ^ÛÖ äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÖ
ØÒ ‹nÖ V ÙçϳþÞ ^ßÞ¢ (DPNE è‚e äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] Ù^Ïm Ÿ Ü׉æ än× oÖ^Ãi
à Øò‰ ànu ±Î]†ÃÖ] èÂ…‡ çeœ ±ÖçÖ] ( ÐÏvÛÖ] Ý^Ú¦] ÔÖ„e h^qœ ^ÛÒ èÚçÚ„Ú è‚e
[ äe p‚jÏm àÚ äe ØÃÊ æœ [ ð±B änÊ …æ Øâæ [ åæ†ÓÚ æœ gvjŠÚœ ‚ÖçÛÖ] ØÃÊ
 OQ
Ü–Þ] ]ƒ ÌnÓÊ ( kÎæ ØÒ gvjŠÚ Ý^Ã_Ö] Ý^ۏæ èÛnÖçÖ] V äÖçÏe h^qªÊ
( Ì׊Ö] à ÔÖƒ Ü×ÃÞ Ÿæ Ìm†@Ö] †ã@Ö] ]„â ±Ê éçfßÖ] …çÞ …çã¿e …憊Ö] ÔÖƒ o֏
Ü–ßi ÜÖ ]ƒ ( èfq]æ Øe èfvjŠÚ è‚e àÚ ÜÓÊ ( ^âæ†ÓÚ äÞçÒ è‚e äÞçÒ àÚ Ýˆ×m Ÿæ
I ÐÊçÛÖ] ²]æ é‚ŠËÚ ÔÖ„Ö
èߊÖ] Ø✠àÚ èm‚ÛvÛÖ] èÚ¢] kÃÛjq] ‚Î V …^ŠÛÖ] ‹ËÞ ±Ê ^Ï×_Ú Ù^Îæ
Ÿ V Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב Ù^Î ‚Îæ (…çÒ„ÛÖ] Ý^nÏÖ] á^Švj‰] o× èÂ^ÛrÖ]æ
DPOE I èÖ¡–Ö] ±× ±jÚœ ÄÛjri
ÝçÏÖ] é ^ l†q äÞœ o֏ oÖ^Ãi ²] äÛu… ±ÏÖ]‚ÛÖ] èÚ¡ÃÖ] Ý^Ú¦] g⃠‚ÏÖ
è‚e ±âæ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב å‚ÖçÚ †Òƒ o֏ |]‚ÛÖ] oãjÞ] ]ƒ Œ^ßÖ] Ý^nÏe
D±›^nÚ‚Ö] oÖçÛÖ] ä×ϳþÞE îÖ] Ün¿ÃjÖ] æ …æ†ŠÖ] æ |†ËÖ] …^㾏 àÚ änÊ ^ÛÖ èfvjŠÚ
DPPE
V ¡nÛÖ] äjÖ^‰… ±Ê ‚m‡ çeœ èÚ¡ÃÖ] Ù^Î
DPQEXX é ŸçÖ] †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] àŠvj‰] ZZ
݆ÓÖ] ànÂæ ݆vÖ] àm‡ àn$‚vÛÖ] èÛi^ì Ý^nÏÖ] èÖªŠÚ ±Ê ämœ… à h†Âœ ‚ÏÖæ
äÛn¿Ãi àÚ V ‚’Ö] ]„â ±Ê Ù^Îæ 冉 Œ‚Î ±ÓÛÖ] á¡u ±ßm‡ ‚Ûuœ ‚nŠÖ] ^ÞŸçÚ
äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]æ ‚ÖçÛÖ] é ð]†Îæ ( äi Ÿæ è×n×e |†ËÖ] Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
Å]çÞœ àÚ ä×ÃÊ Œ^ßÖ] ^jÃm ^ÛÚ ÔÖƒ †nÆæ Ý^Ã_Ö] Ý^ۏ æ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
‚ÖçÛÖ] è×òŠÚ l †Êœ ‚Îæ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÛn¿Ãi àÚ ä×Ò ÔÖƒ á¬Ê ( †fÖ]
èÞçv@Ú l^Ëß’Ú ÔÖƒ ±Ê ]çËÖªÊ ð^Û×ÃÖ] àÚ †n%Ò ÔÖ„e oßjÂ]æ ÌnÖªjÖ^e ^ãe Ð×Ãjm ^Úæ
DPREI ÔÖ„e èÖ^›¦] o֏ ^ßÖ èq^u ¡Ê ànâ]†fÖ]æ èÖ ¢^e
±jËÚ àn‰…‚ÛÖ] ‚n‰ ( ð^Û×ÃÖ] Ý^ڏ (àÏnÏvÛÖ] èÛi^ì ^ßíñ^@Ú înB …^Bœ
 OR
²] äÛu… ±ÓÛÖ] †Û ²]‚f àe Ù^Ûq èÚ¡ÃÖ] ^ßjÒ†e æ ^Þ‚n‰ ènÛvÛÖ] èÓÛe ènËßvÖ]
V ¡ñ^Î Ý^Þ¢] †nì é Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] o֏ ämæ^jÊ ±Ê oÖ^Ãi
àÚ ÄÛq äߊvj‰] Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב †_¢] å‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]
DPSEI èߊu è‚e çãÊ Ì׊Ö]
V ¡ñ^Î °…^fÞ¢] èÚ¡Ã×Ö á«Û¿Ö] …çÚ à ²]‚f àe Ù^Ûq èÚ¡ÃÖ] ØϳþÞ ‚Îæ
ð]‚jΦ] ±Ê ÔÖƒ Ø%Ûe oËÒæ ‹×rÛÖ^e àÚ ÄnÛqæ ±ÓfŠÖ] Ý^Ú¦] Ù^Î
D^’í×ÚE
‚rŠÛÖ] Œ…‚Ú Ù^ÛÒ àÛu†Ö] ‚f àe Ðm‚‘ în@Ö] ^ÞŸçÚ pçjËÖ] ]„â ÐÊ]æ
±ßm‡ ‚Ûuœ ‚ߊÖ] ‚nŠÖ] ^ßjÒ†e æ ^ßínBæ ^ÞŸçÚ p‚ãÖ] Ü× °…çÖ] èÚ¡Âæ Ý]†vÖ]
Ünâ]†e] àe ànŠu ^ÞŸçÚ æ ( ±ÓÛÖ] ±fjÓÖ] ‚ÛvÚ àe ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚæ ±ÃÊ^@Ö] á¡u
]çÏÊ]æ àm„Ö] áæ†ìn ð^Û× é ^ŠÖ] ðŸ©â gÞ^q o֏ æ ènÓÖ^ÛÖ] ±jËÚ ±ÓÖ^ÛÖ] ±ÓÛÖ]
I ànÚn ÜãÚç×Ãe oÖ^Ãi ²] ^ßÃËÞ pFçjËÖ] å„â
‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] à ±ÓÖ^ÛÖ] ±ÓÛÖ] Ünâ]†e] àe ànŠu ^ÞŸçÚ ÙçÏm
grm ^ÛÖ àŠu çâæ ð^Û×ÃÖ] àÚ †n%Ò äߊvj‰] Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב Ù牆Ö]
I Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÛn¿Ãi ^ßn×Â
&nu gâ„ÛÖ] ‹ËÞ o֏ è×e^ßvÖ] ±jËÚ ±×fßvÖ] ±Fvm àe ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ gâƒ
äjnÞ^uæ… †–vm ƒ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] grm ÜÃÞ V Ù^Î
! Ý^nÏÖ]æ Ün¿ÃjÖ] grm ÔÖƒ ‚ßÃÊ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
I XX îÖ] Ý^nÏÖ] grm ZZ ²] äÛu… äÖçÎ
( ±× gq]æ ÔÏu äfnfvÖ Øñ^ÏÖ] ÙçÏÒ h ¢] ØvÚ ±Ê ‚ÒªjÖ] ]…œ V ÙçÎœ
…ç–u ^Úœæ Üãi^Û×Ò Äfji àÚ o× oËím Ÿ ^ÛÒ Üãßne èÃñ^@Ö] l]…æ^vÛÖ] àÚ çâæ
 OS
ð^Û×ÃÖ] Ý]‚ÏÚ ±ñŸçÚ æ ±eœ xϳÞþ æ Ø’Ê ^Ú o×ÃÊ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äjnÞ^uæ…
I Ü×Â] oÖ^Ãi ²]æ DPTEXX Ý^$¤] èÎ]ƒ ZZ äe^jÒ ±Ê Dá^ì ±× ±ÏÞ în@Ö] è×n–ÊE Ý]†ÓÖ]
înB Ù^Î áæ†n%Ò äߊvj‰] V ènËßvÖ] ±jËÚ ‚ÛvÚ àe ²]‚f èÚ¡ÃÖ] Ù^Î
±ÓÛÖ] t]†‰ ²]‚f ð^Û×ÃÖ] t]†‰ ( '‚vÛÖ] ( änÏËÖ] (Øq¢] Ý^Ú¦] ^ÞŸçÚ ^ßíñ^@Ú
å†Îœæ (ݡ¢] èÛñ¤] ä$]…çi V Ù^Î &nu Ý^nÏÖ] èÖªŠÚ ±Ê ämœ… à h†Âœ æ ènËßvÖ] ±jËÚ
å†nÆ Ün¿ÃjÖ] ÐvjŠm àÚæ ^ߊu á^Ò ]„ãÖæ ]… …æ †ÓßÚ †nÓÞ †nÆ àÚ Ý^ÓvÖ]æ èÛñ¤]
ån… ^ÚZZ V äß oÖ^Ãi ²] ±•… çÃŠÚ àe ²]‚f †$œ ±ËÓmæ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
DPUEI XX àŠu ²] ‚ß çãÊ ^ߊu áçÛ׊ÛÖ]
( ±ÃÊ^@Ö] †Óe ±eœ àe †Û ±jËÛÖ] äÞ^Švj‰]æ Ý^nÏÖ] h^fvj‰^e |†‘ ]„Óâæ
é Ÿæ †Òƒ ‚ß äe^fvj‰]æ Ý^nÏÖ] á^Švj‰^e Üâ]çjÊ ±Ê ànËm†@Ö] ànÚ†vÖ] ð^Û× |†‘
^ÞŸçÚ èÚ†ÓÛÖ] èÓÚ ±jËÚ àÚ ØÒ ^â‚mœæ ^ã΂’Ê Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö] än× Ý^Þ¢] ‚n‰
±ËßvÖ] Ù^Ûq ^ÞŸçÚ àn‰…‚ÛÖ] înB ð^Û×ÃÖ] ‹nñ…æ ( ±ËßvÖ] ±fjÓÖ] ànŠu àe ‚ÛvÚ
àm‡ àe ‚Ûu] ^ÞŸçÚ ànÏÏvÛÖ] ‚nù‰ æ ±ÓÛÖ] Ünâ]†e] ànŠu ^ÞŸçÚ ènÓÖ^ÛÖ] ±jËÚ æ
äÖn o×Âæ ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ æ ^Þ‚n‰ o× ²] oבE °çfßÖ] ‚rŠÛÖ] Œ…‚Ú ( ±ÃÊ^@Ö]
ÜnÓvÖ]‚f àe Üm†ÓÖ]‚f ^ÞŸçÚ ( ±ÃÊ^@Ö] h†Æ ‚ÛvÚ àe ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ D Ü׉æ
æ é…çßÛÖ] èßm‚ÛÖ] ØmˆÞ °†’fÖ] ±×fßvÖ] …^frÖ]‚f ^ÞŸçÚ Øn×rÖ] änÏËÖ]æ ±Þ‚ÛÖ] ±ËßvÖ]
!oÞ‚ÛÖ] ±ÃÊ^@Ö] ±ßnŠvÖ] …^nì àe ‚ÛvÚ àe Ünâ]†e] ^ÞŸçÚ
ð^Û×ÃÖ] ðŸçâ àÚ èϳ$þ çÛÖ] èÚçjíÛÖ] pçjËÖ] å„â é ð]†Ïe kʆ@i ±ßޏæ
Ùçu &vfÖ] àÚ änÊ ^Ûe †nÏËÖ] ‚fÃÖ] ]„â ‚ß è×mç› é‚Ú o֏ pçjËÖ] å„â ؾæ ð¡q¢]
à ^ãnÊ †Òƒ ‚Îæ é†â^fÖ] ØñŸ‚Ö^e äÞ¡_eæ ànne^âçÖ] gâ„Ú †›æ ènÂ]ˆßÖ] Øñ^ŠÛÖ]
ØËvÛÖ] ÔÖƒ ±Ê Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö] än× äi Ÿæ †Òƒ ‚ß ݡ‰Ÿ] Ø✠Ý^nÎ ^Úœæ V Ý^nÏÖ]
 OT
é†nŠÖ]ZZ…çã@ÛÖ] XXáçnÃÖ] á^ŠÞZZ ±Ê |†‘ ‚ÏÊ ( Ý]†ju§Ö ]…^㾏æ Ün¿Ãj×Ö èÂ^B
DQLEIÔÖ„Ò äÞ^Švj‰^e XX ènf×vÖ]
å‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] àŠvj‰] ‚Î( ‚ÖçÛÖ] èÖ^‰… ±Ê ±rÞ‡†fÖ] èÚ¡ÃÖ] Ù^Îæ
èm^Æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב änÛ¿Ãi á^Ò àÛÖ oeç_Ê èmæ… æ èm]æ… æƒ èÛñn Ìm†@Ö]
DQMEI ä¿Ë×e oãjÞ] å^Ú†Úæ äÚ]†Ú
±Ê ”ç’íÖ^e å†Òƒ Ý‚Â ØnÖ‚e äjÃÞ^ÛÚ æ Ün¿ÃjÖ] ÔÖƒ èÚ†ve ÜÓvÖ] ^Úœ
ÜÖ ^ÛnÊ ‚Â^ŠÛÖ^e …]†‰¢]æ V Ü×ÃÖ] àn ±Ê Ù^Î ( ànÏÏvÛÖ] …çãÛq ‚ß ‚‰^Ê çãÊ èߊÖ]
I îÖ] è‚e á^Ò á æ àŠu Ü→ ‚Ãe ] ^jÃÚ …^‘ æ äß äßm
^ÂçÊ†Ú äß oÖ^Ãi ²] ±•… çÃŠÚ àe] à °æ… ^Ú V ]„â o× ØnÖ‚Ö]æ VÙçÎœ
é¡’Ö] än× äÖçÎæ DQNEXX !àŠu ²]‚ß çãÊ ^ߊu áçÛ׊ÛÖ] 圅 ^ÚZZ ^ÊçÎçÚ æ
½†B ±× xnv‘ Ù^Îæ ÜÒ^vÖ] å]æ… DQOE XX ÜãΡìªe Œ^ßÖ] ]çÏÖ^ìZZ Ý¡ŠÖ]æ
I ànín@Ö]
Ý^nÏÖ] ±Ê ÝçÏÖ] èÏÊ]çÚ ‹Ú^íÖ] h ¢] V ð^nu¦] ±Ê Ý¡‰¦] èru Ý^Ú¦] Ù^Îæ
‚qæ †nÆ àÚ …^njì^e Ý^Î æœ Ì×Ói æœ ð^m… †nÆ àÚ Ñ ^‘ ‚qæ ±Ê ÜãßÚ ‚u]æ Ý^Î ]ƒ
Œ^ßÖ] èÏÖ^íÚ àÚ ‚e Ÿæ ( ܉… ÝçÎ ØÓÖæ ( èfv’Ö] h n àÚ ÔÖƒ èÏÊ]çÛÖ] àÚ ‚e ¡Ê
gnn_iæ ( é†@ÃÖ] àŠu ^ãnÊ ^Î¡ìœ kÞ^Ò ]ƒ ^Ûn‰Ÿ ( †fíÖ] ±Ê …æ ^ÛÒ ÜãΡìªe
äju^e¬e ÜÓvm ^Ú ØÒ ‹n×Ê èe^v’Ö] ±Ê àÓm ÜÖ è‚e ÔÖƒ áù Øñ^ÏÖ] ÙçÎæ ( g×ÏÖ]
à ±ãßÖ] Øϳßþ m ÜÖæ é…ç$^Ú è߉ ÜÆ]†i è‚e …æ„vÛÖ] ^Ûޏæ ( Üãß ä×Ö] o•… èe^v’Ö] à Ÿ÷çϳßþ Ú
x×_‘]æ g×ÏÖ] gnn_i ^ãe ‚’Î ]ƒ l]‚Â^ŠÛÖ] Å]çÞœ †ñ^‰ ÔÖ„Ò æ ]„â àÚ ð±B
±ãjÞ] ( DQPE ØmæªjÖ] ØfÏm Ÿ ±ãÞ …æ ^ÛnÊ Ÿ ^ãn× é‚Â^ŠÛÖ] àŠu¢^Ê èÂ^Ûq ^ãn×Â
!DànËm†@Ö] ànÚ†vÖ] ð^Û× pçjÊ kãjÞ]E !Ý]†ÛÖ] …^’jì^e Ý¡‰¦] èru ( Ý^Ú¦] Ý¡Ò
 OU
^ãnÊ ^Ûe Üâ]çjÊ ±Ê Ìm†@Ö] °çfßÖ] ‚ÖçÛÖ] ð^nu l^f$ ‚Ãe èßm‚ÛÖ] ð^Û× Ù^Î
ÜñŸçÖ] àÚ Äß’m ^Ú äÞœ Ø‘^vÖ]æ V ØnÎ &nu ÜnÃßÖ] è•æ†e èÏv×ÛÖ] ð^Û×ÃÖ] pçjÊ àÚ
é Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]æ l]†fÛÖ] Ñ^Ëޏæ ànÛ׊ÛÖ] 醖ve äjñ]†Îæ Ìm†@Ö] ‚ÖçÛÖ] ±Ê
ànmˆi æ …çífÖ] ð^Ï֏æ ( …çÖ] ð^Ú … æ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ànÚ¢] Ù牆Ö]
…^㾏æ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] o× éç×’Ö] æ án†ÏÖ] àÚ ð±B èñ]†Îæ á^ÓÛÖ]
ƒ ( èߊvjŠÚ èËm†B è×n–Ê æ èfvjŠÚ èߊu è‚e äÞœ ±Ê èãfB ¡Ê …憊Ö] æ |†ËÖ]
çvßÖ] Ü×Ãiæ èÖ^–Ö] цËÖ] o× èÖ ¢] g’ßÒ èfq]æ áçÓi ‚Î Øe ^Ú]†u è‚e ØÒ ‹nÖ
¼e†Ö] ð^ßfÒ èeæ‚ßÚ æ ( ±Çfßm ^ÛÒ èߊÖ]æ h^jÓÖ] ÜãÊ o× èßnÃôÛÖ] Ýç×ÃÖ] †ñ^‰æ
±Ê …æ ^ÛÒ ( h^n%Ö]æ é„m„×Ö] h…^@ÛÖ]æ ØÒ]^FÛÖ] ±Ê ĉçjÖ^Ò èu^fÚ æ ( Œ…]‚ÛÖ]æ
Ÿ Å‚jfÚ Ÿ ^â†Óßm ¡Ê ( °æçßÖ] gm„ãi à †nÇ’Ö] ÄÚ^rÖ] o× °æ^ßÛÖ] |†B
IÜ×Âœ oÖ^Ãi ²]æ (å…ˆÃm ᜠݡ‰¦] ÜÒ^u o× Øe äÖçÏÖ Å^Ûj‰]
æ ^ËÞn é…çÒ„ÛÖ] pçjËÖ] ]„â o× …^nì àe Ünâ]†e] æ …^frÖ]‚f ^ÞŸçÚ Üjì ‚ÏÖ
h^fvj‰] Ì׊Ö] ð^Û× à ]ç×ϳþÞ ^Ú ‚Ãe èÚ†ÓÛÖ] èÓÚ ð^Û×Âæ ^ÛÖ^ áç$¡$ ^ÛãÃÚ
V ]çÖ^Î Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]æ Ìm†@Ö] °çfßÖ] ‚ÖçÛÖ] ð^nu
ànÛ׊ÛÖ]æ ²]‚ß àŠu ð±B o× å…^ÓÞ¦ èÚçÚ„Ú èòn‰ è‚e Å‚jfÚ (]„ãÖ †ÓßÛÖ^Ê
çãÊ ^ߊu áçÛ׊ÛÖ] å! … ^Ú ZZ Ù^Î äß oÖ^Ãi ²] ±•… çÃŠÚ àe] &m‚u ±Ê ð^q ^ÛÒ
ð^Û×ÃÖ^Ò Ý¡‰¦] ]ç×ÛÒ àm„Ö] ^ßãâ ànÛ׊ÛÖ] àÚ ]†ÛÖ]æ DQQEXX àŠu ²] ‚ßÂ
á^Ú‡ àÚ ^ߊu å朅 Üã×Ò ‹Ö‚Þ¢] æ Ýæ†Ö] æ Ý^@Ö] æ †’Ú æ h†ÃÖ] ð^Û× æ ( àn×Ú^ÃÖ]
‹nÖ Ðu çãÊ èÚ¢] Å^Ûq¬e kf$ °„Ö] †Ú¢]æ Å^Ûq¦] …^’Ê ( á¤] o֏ Ì׊Ö]
XXèÖ¡–Ö] o× ±jÚœ ÄÛjri Ÿ ZZ V Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 Ù^Î !Ù¡–e
oÖ^Ãi ²]æ (†ÓßÛÖ] †mˆÃi èÃm†@Ö] ÜÒ^u o×ÃÊ DQREDèÖ¡• o× ÄÛjriŸ ±jÚ] á]E
 PL
! Ü×Âœ
ð^Û×ÃÖ] ‚n‰ Ü㉜… o×Âæ ( ^ÛÖ^ áçÃe…œ æ èŠÛì pçjËÖ] å„â Ñ‚‘ ‚Îæ
^ÞŸçÚ ð¡–ËÖ] t]†‰ ^ßjÒ†e æ ^ßínBæ ènÃÊ^@Ö] ±jËÚ á¡u ±ßm‡ ‚Ûuœ în@Ö]
±Ê†B ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ ( è×e^ßvÖ] ±jËÚ àŠu ^ÞŸçÚ ( ènËßvÖ] ±jËÚ t]†‰ àÛu†Ö]‚fÂ
! ènÓÖ^ÛÖ] ±jËÚ
±× àe †‘^e ^ÞŸçÚ è×n–Ê pçjË×Ö Ùæ¢] gnrÛÖ] Ù^Î é‚q ð^Û× pçjÊ ±Êæ
‚ß Ý^nÏÖ]æ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב å‚ÖçÚ p†Ò„e Ù^˳þju¦] áªB ±Ê ‚Ûuœ àe
án†ÏÖ] é ð]†Îæ gn_Ö] Ý]‚íj‰]æ á^ÓÛÖ] ànmˆiæ Ù^Ëju¦] Ýçm ànnÃi æ å‚ÖçÚ †Òƒ
è‚e é…çÒ„ÛÖ] ð^nB¢] àÚ èÂçÛrÛÖ] é…ç’Ö] å„ãe V Ý^Ã_Ö] Ý^ۏ æ …æ†ŠÖ] …^㾏æø
oב äÖ ˜ÇfÖ] æ Ñ^ËßÖ] gÃB àÚ èfÃB ä×fÎ ±Ê àÚ Ÿù ^â†Óßm Ÿ ^†B èfvjŠÚ èߊu
V ±Ö^Ãi äÖçÎ ÄÚ [ ÔÖƒ äÖ ÉçŠm ÌnÒæ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²]
DQSEXX hç×ÏÖ] pçϳiþ àÚ ^ãÞ¬Ê ²] †ñ^ÃB Ü¿Ãm àÚæ ZZ
^ÞŸçÚ în@Ö] pçjËÖ ^΂’Ú Ðm‚‘ àe †ËÃq àe Œ^f ^ÞŸçÚ è×n–Ê ÙçÏm
±Ê ^Úæ Ñ^ËßÖ] Ø✠Ÿù äËÖ^ím Ÿ h]ç’Ö] çãÊ èÚ¡ÃÖ] în@Ö] äe h^qœ ^Ú V ±× àe †‘^e
än× oÖ^Ãi ²] oב ±Ë_’ÛÖ] Ün¿Ãi ÔÖ„e ‚’Î ‚Î æ Ÿ ÌnÒ ( àŠu ä×Ò Ù]çŠÖ]
†ÓÞœ àÚ æ ( p†ì¢] ±Ê äjÂ^ËB àÚ Ÿ æ ^nÞ‚Ö] ±Ê äi…^m‡ àÚ oÖ^Ãi ²] ^ßÚ†u Ÿ ( Ü׉æ
!^ÛãßÚ Ýæ†vÚ çãÊ ÔÖƒ àÚ
VpçjËÖ] å„ãÖ ^΂’Ú |^jÊ ‚Ûuœ ^ÞŸçÚ è×n–Ê ÙçÏm
äi]ˆrÃÚ àÚ ÄÎæ ^Úæ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] é Ÿæ †Òƒ ᜠÜ×Â]
é…çÒ„ÛÖ] ð^nB¢] àÚ èÂçÛrÛÖ] é…ç’Ö] å„â ÄÚ àÓÖ gm… ¡e è߉ äÂ^ÛŠÖ …ç–vÖ]æ
(èfvjŠÚ èߊu è‚e h†ÃÖ] …^m ÄnÛq æ ànËm†@Ö] ànÚ†vÖ] ±Ê ÙçÛÃÛÖ] çâ ^ÛÒ
 PM
! ^ãÃÞ^Ú æ ^â†ÓßÚ gÎ^Ãmæ ^ã×Â^Ê h^%m
V ‚’Ö] ]„â ±Ê á^Ûn׉ àe ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ è×n–Ê Ù^Îæ
è‚e èÂçÛrÛÖ] ènËnÓÖ] å„ãe æ è߉ äÂ^Û‰ æ Ìm†@Ö] ‚ÖçÛÖ] †Òƒ Ø‘œ =ÜÃÞ
àe ²]‚f †$œ ±Ê ð^q ^ÛÒ oÖ^Ãi ²] ‚ß èÖçfÏÚ èÛn¿Â è×n–Ê æ ( èfvjŠÚ èߊu
áçÛ׊ÛÖ]æ XXàŠu ²] ‚ß çãÊ ^ߊu áçÛ׊ÛÖ] ån… ^Ú ZZ äß oÖ^Ãi ²] ±•… çÊÚ
†Óßm ¡Ê á^’ϳÞþ ¡e ^ߊu å朅 Üã×Ò á^ʆÃÖ]æ Ü×ÃÖ] Ø✠àÚ á¤] o֏ Ì׊Ö] á^Ú‡ àÚ
! á^_n@Ö] ØÛ ÔÖƒæ á^Šu¦] æ †níÖ] ÄÞ^Ú Ÿù ÔÖƒ àÚ ÄßÛm Ÿ æ
V áª@Ö] ]„â ±Ê ‹×fu ‚Ûuœ ^ÞŸçÚ è×n–Ê Ù^Îæ
( Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב oËF_’ÛÖ] o× éç×’Ö]æ oËÒæ ² ‚ÛvÖ]
äÂ^ÛŠÖ …ç–vÖ]æ äjn×uæ ( äi]ˆrÃÚ æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] é Ÿæ †Òƒ ÜÃÞ
†Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]æ ( ÝçnÖ] ànnÃiæ ( çÃÖ^e …çífÖ]æ ( …çÖ] ð^Ú … æ á^ÓÛÖ] ànmˆi æ
àÚ ð±B é ð]†Îæ ( †ÛjÖ] ÜnŠÏ³þiæ ( Ý^Ã_Ö] Ý^ۏ æ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äi Ÿæ
I gnÇÖ^e Ü×Âœ oÖ^Ãi ²]æ (gm… æ ÔB ¡e èfvjŠÚ ^ã×Ò ( án†ÏÖ]
V Ð×_ßÛÖ] ]„â ±Ê xÖ^‘ ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ è×n–Ê ÙçÏm
æ Ýæ†Ö] æ Ý^@Ö] æ †’Ú æ h†ÃÖ] àÚ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] èÚœ
I äÞ^Švj‰]æ äe^fvj‰] o× ÐËjÚ æ ÄÛjrÚ Ý¡‰¦] ¡e ÄnÛqæ ( ‹Ö‚Þ¢]
àe ‚Ûuœ æ á^Û% àe ‚Ûuœ în@Ö] àÚ ØÒ Ðm†_Ö] ‹ËÞ ÔÖ„Ò …^‰æ
†‘^e èÚ¡ÃÖ] pçjËÖ àn΂’Ú °‚neôˆÖ] ‚ÛvÚ àe Ünu†Ö]‚fÂæ è΂‘ ‚ÛvÚ æ (á¡rÂ
I ^ÃnÛq oÖ^Ãi ²] ÜãÛu… ‚Ûuœ àe
än× oÖ^Ãi ²] oב å‚ÖçÛe Ù^Ëju¦] áªB ±Ê ݆ÓÚ àe onvm ^ÞŸçÚ ojÊœ
V Ù^Î &nu é‚ømû‚øvöÖ] ð^Û× pæ^jÊ àÛ• ^ãe oiœ ‚Îæ Ü׉æ
 PN
ÜÒ^u o×ÃÊ Å‚jfÚ¦ù] ^â†Óßm Ÿ ]çÖ^ÏÊ ( ä×ÃÊ o× ]ç%uæ ð^Û×ÃÖ] ÔÖƒ ±Ê ÌÖœ
I å…ˆÃm ᜠèÃm†@Ö]
V Ð×_ßÛÖ] ]„â ±Ê ±Ú^@Ö] ±× ^ÞŸçÚ Ù^Îæ
àÚ ]„â ᜠo× èߊÖ] ð^Û× “Þ ‚Î æ äf×Î o× ²] Äf› àÚ Ÿ ]„â †Óßm Ÿ
I å†ÓßÚ o× àŠvÖ] †Ö] ]æ … æ ( än× h^%ÛÖ] àŠvjŠÛÖ]
V ‚’Ö] ]„â ±Ê ²]‚f àe ±× ^ÞŸçÚ Ù^Îæ
I †mˆÃjÖ] äe Ðn×m Å‚jfÚŸ änÊ Ô@m Ÿ
V ”ç’íÖ] ]„â ±Ê á^v_Ö] ±× ^ÞŸçÚ Ù^Îæ
Ÿ ( çvq çãÊ ÔÖƒ †ÓÞœ àÚæ ( gvjŠÚ änÊ Ý^nÏÖ]æ Ìm†@Ö] ‚ÖçÛÖ] é ð]†Î
I Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב Ù牆Ö] gi]†Ú ͆Ãm
‚ÖçÛe Ù^Ëju¦] à ämœ… àÛu†Ö]‚f àe æœ àe ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ h†Âœæ
V ¡ñ^Î Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב Ù牆Ö]
I Å‚jfÚŸ å†Óßm Ÿæ ä×Â^Ê h^%m gvjŠÚ
V áª@Ö] ]„â ±Ê ²]‚f àe ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ Ù^Îæ
ØÒæ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äi Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]æ Ìm†@Ö] ‚ÖçÛÖ] é ð]†Î
ÐvjŠm àÚæ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב oËF_’ÛÖ] Ün¿Ãje àŠu Ù]çŠÖ] ±Ê ð±B
! å†nÆ Ün¿ÃjÖ]
±ßfÖ] ‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] áªB ±Ê Øn×ì àe ‚ÛvÚ àe ‚Ûuœ ^ÞŸçÚ ±jÊœæ
V Ù^Î &nu Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
ÜÒ^u o×ÃÊ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב oË_’ÛÖ] Ün¿Ãje Ðñ¡Ö] h]ç’Ö] çâ
I å†mˆÃi æ †ÓÞœ àÚ †q‡ é†ã_ÛÖ] èÃm†@Ö]
 PO
V Ðe^ŠÖ] Åç•çÛÖ] ±Ê ±Ú†–vÖ] ±× àÛu†Ö]‚f ^ÞŸçÚ ÙçÏm
^Úæ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב å‚ÖçÚ †Òƒ ð^q ]ƒ äÖ ^Ûn¿Ãi Ý^nÏÖ] ]çߊvj‰]
^Ú †Óßm Ÿ æ äe Ý^nÏÖ] æ å¨] œ ^ßn× gqçÊ (Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÖ ^Ûn¿Ãi …^‘
ð^Ç‘ Ÿæ Å^Ûj‰] Ÿ ( èÂ^ÛrÖ]æ èߊÖ] Ø⏠Ðm†› à ÌÖ^íÚ Å‚jfÚ Ÿ ^Þ†Òƒ
I å†mˆÃi Ý¡‰¦] ÜÒ^u o×Âæ ( äÚ¡ÓÖ
ÜãfjÒ àÚ ”ç’ßÖ]æ Üã×ÛÂæ ð^Û×ÃÖ] Ù]çÎœ àÚ …‚ÏÖ] ]„â †Ò„e ±ËjÒ]æ
Ø–Êœ än× Ý^Þ¢] †nì ‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß äÞ^Švj‰]æ Ý^nÏÖ] h^fvj‰] áªB ±Ê Üâ]æ^jÊæ
XX èÖ^‰†Ö] ±Ê Äf› ‚Îæ ( ÜÖ^ èñ^Ú àÚ †%Ò¢ Ä›^‰ Ðm‚’i àÚ änÊ ^Ûe Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö]
æ ^ÛÖ^ ànŠÛì àÚ †%Òœ ÄnÎçje è΂’ÛÖ] ^–mœ ‚ßãÖ] ð^Û× pæ^jÊ ˜Ãe XX Ý]†ÛÖ] èm^Æ
I ÜãÛi^ì
å‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] èÖªŠÚ ±Ê Ì’ßm ᜠ٠^ÃÖ] Ì’ßÛÖ] o× grm á¤]æ
èÚ†ÓÛÖ] èÓÚ ð^Û× àÚ †nfÓÖ] ‚ÃÖ] ]„â ÙçÏÃÖ] Ø⢠±ËÓm Ÿœ ( Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö] än×Â
醒e æ ‚neô‡ æ àÛnÖ]æ ½^nÚ æ †’Ú æ Ý^B æ Ýæ… æ å‚ømû‚øuöæ é‚q æ é…çßÛÖ] èßm‚ÛÖ]æ
!‚ßãÖ] æ ‹Ö‚Þ¢] æ á^jŠÆ] æ †Ò æ ņe æ sÞ‡†e æ  fu æ g×u æ lçÚ †–u æ
]ç$ ‚uœ ð]†ÇÖ] èÃm†@Ö] é‚ÛÂœ æ ð^Û×ÃÖ] ðŸçâ Øâ äŠËÞ Ù]çŠÖ] |†_m ^ßâ
ènßÖ^e †ÓËi æ gÞ^q o֏ ènf’ÃÖ] |†› = Üm†ÓÖ] °…^ÏÖ] ^ãmœ = ²] ƒ^ÃÚ [ èÖ¡• è‚e
èñ^Ú á^Ò ]…ç’jÚ æ ( Ô‰œ… ^Ά_Ú Ônßn ^–ÛÇÚ ( Õ]ƒ æ ]„â à ]‚ÃjfÚ èvÖ^’Ö]
á^ÓÚ ±Ê ènÖ^ÃÖ] Üãfi]†Ûe àm çqçÚ æ ð^nuœ ^Ïe^‰ àm…çÒ„ÛÖ] ð^Û¿ÃÖ] ð^Û×ÃÖ] ðŸçâ
‚ß Ý^nÏÖ] áªe V ^ÃnÛq ]çe^qªÊ ( ^â ‚’e àvÞ ±jÖ] èÖªŠÛÖ] Üãn× |†› æ …‚ÏÖ] Ün¿Â
èÖ ¢^e ^ßniªm ᜠ|^fÛÖ] ØÛÃÖ] ]„â h^fvj‰] †Óßm àÚ o×Âæ ( gvjŠÚ Ý^Þ¢] †nì †Òƒ
! ØÛÃÖ] ]„â ÄßÚ o× èÖ]‚Ö]
 PP
àÚ ]‚m‚ ‚ϳþËi †ìn gÞ^q o֏ æ ÜãjÛ¿Â …ç’i = Üm†ÓÖ] °…^ÏÖ] ^ãmœ
àne ±f׊Ö] äËÎçÚ à h†Ãm ᜠÄn_jŠm àÚ ÜãnÊ ‚ri Øâ ( Ý^nÏÖ] à ànm‚ßãÖ] ànÃÞ^ÛÖ]
†Â^@Ö] ÙçÏÖ Ñ]‚’Ú †nì àm†ÓßÛÖ] ðŸçâ Ꮰæ [ ð^Û¿ÃÖ] àÚ ÄÛrÖ] ]„â °‚mœ
…]ˆÆ†Ú ‡] ‚ßjʆe 7]†nB 7ç2
…^Ó³³þ Bþ ÍŸ -ßÖ ä³þeæ… ‚³Þþ ‡
D ‚n’Ö] èm^ ±Ê t†Â¢] g×Ã%Ö] ÈÖ^fm ( èe^ÇÖ] àÚ ç‰¢] gâ„m ^Ú ‚ßÂE
Ÿ ÜÓÞªe àn×ñ^Î Ý¡‰¦] ð^Û¿Â àÚ á¨^@i àÚ ÙçÎ áç–ʆi = áæ†ÓßÛÖ] ^ãmœ
á^ne ±Ê ]æ^_ìœ ð¡q¢] ð^Û×ÃÖ] ðŸçâ áªe àn•†jËÚ ]æ…ç’i ( ÜãÖçÎ ènrve áçʆjÃi
[ èm]æ†Ö] æ ØϳþßÖ] ±Ê ²] ƒ^ÃÚ ( h„ÓÖ] áçfÓi†m ØãÊ ÜÓmœ… gŠu è×òŠÛÖ]
]ç×ϳÞþ ÜãÞœ ±Ê ]æ†ÓËi æ ^Ïe^‰ é…çÒ„ÛÖ] ”ç’ßÖ] ±Ê †¿ßÖ] ]æ‚nÂœ á¤]æ
Ý^nÏÖ] h^fvj‰] o× ݡ‰¦] …] ¡e ð^Û× æ èÂ^ÛrÖ]æ èߊÖ] Ø✠ð^Û× àÚ Å^Ûq¦]
[ èߊÖ] Ø✠Å^Ûq ÜÓnËÓm Ÿœ äÞ^Švj‰]æ
[ Å^Ûq¦] ]„â o× š›¦] ‚Ãe ØnÖ‚Ö] áçÇfi œ
Ðfi ÜÖ ‚×e ±Ê Å^Ûq§Ö | ^Î ÜÓÊ¡ì ᜠÜjÛ‡ çÖ = áçm‚ßãÖ] áæ†ÓßÛÖ] ^ãmœ
葆ËÖ] ‚rm àÚ Í†vßmæ ð^@m ^Ú ð^@m àÚ Ð_ßmæ ±Ú¡‰¦] ÜÓvÖ] é ^n‰ ^ãnÊ
&nu Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב Ù牆Ö] ÙçÎ o֏ ]„â ÜÓÛ‡ ‚Ãe ÜÒç‚ßÊ ( èf‰^ßÛÖ
V Ù^Î
DQTE( XX…^ßÖ] ±Ê „B „B àÚ äÞ¬Ê Ü¿Â¢] ]çŠÖ] ]çÃfi] ZZ
XXèn‘^ÏÖ] gñ„Ö] ØÒ^m ^ÛޏZZ Ù^Îæ
Ý^nÎ Ý^Þ¢] †nì é Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] o× ànÛ׊Û×Ö èÃßÏÛÖ] èrvÖ] àÚ á^Òæ
ð^Û¿ÃÖ] ð^Û×ÃÖ]æ ±ÓfŠÖ] àm‚Ö]æ è×ÛÖ] ±Ï³þi ^Þ‚n‰ ܿ¢] ÐÏvÛÖ] æ Øq¢] Ý^Ú¦]
 PQ
I äÖ àm†‘^ÃÛÖ] àÚ á^n¢] é^–ÏÖ]æ ð¡q¢] îñ^@ÛÖ]æ
= áæ†ÓßÛÖ] ^ãmœ
±jÖ] èrvÖ] |ç•æ ‚Ãe †ìn ØnÖ o֏ èq^u ÜÓÖ Ðfi ÜÖ ànË’ßÚ ÜjßÒ çÖ
°…^fÞ¢] èÚ¡ÃÖ]æ ±f×vÖ] á^â†e àe ±× Øn×rÖ] èÚ¡ÃÖ] äe |†‘ ^ÛÒ ( ^ËÞn ^â^Þ†Òƒ
¡e ÄnÛq ±Ê ànߊÖ] èñ^Ú „ßÚ Ý¡Â¢] èÛñŸ] Ý^nÎ ÜÓÃßÏm ÜÖ á ( ð^Û×ÃÖ] àÚ ^Ûâ†nÆæ
ÌÖœ Øe ( é†Ú èñ^Ú ÜÓn× ̉¢^Ê ( ØÛÃÖ] ]„â o× ð^nÖæ¢] æ ð^Û×ÃÖ] Å^Ûq æ Ý¡‰¦]
Øâœæ [ áç‚jfÚ ÜÓÛ‡ gŠu Üã×Òæ á†Î ‚Ãe ^ކΠÝ^nÏÖ^e ànÃßjÏÚ ð^Û×ÃÖ] ؾ ( é†Ú
é ^n‰ Ý‚Â gŠe ^Ï×_Ú ÜãÚ^Ú‡ áæ‚rm àm„Ö] [ ¼ÏÊ ÜÓÖ^%Úœ àÚ é‚m‚ é‚ èߊÖ]
I áçÃq] änÖ] ^Þ]æ ² ^Þ (ènÚ¡‰¦] Ý^Óu¢]
Õ^ßâæ ( ¼ÏÊ ð^Û×ÃÖ] Å^Ûq ðç• ±Ê Ý^nÏÖ] h^fvj‰] o× ÐnÏvi ØÛrÚ ]„â
æ Ùç‘¢]æ &m‚vÖ]æ án†ÏÖ] àÚ é†â^ÏÖ] ànâ]†fÖ]æ é†â^fÖ] srvÖ] æ é†$^ÓjÛÖ] ØñŸ‚Ö]
(Ì×íÖ] èru Üãvn–Ëi æ àm†ÓßÛÖ] l^ãfB èÚæ^ÏÚ æ ^ãvn•çje oiœ ( ņ@Ö] ‚Â]çÎ
‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ ‚q^ÛÖ] ‚Ö]çÖ] ±ñŸçÚæ °‚n‰ ð¡ÛÓÖ] Œœ… æ ð^Û×ÃÖ] t^i Ì׊Ö] ènÏe
±Ê … ^Þ ÐnÏvje oiœ äÞ¬Ê (±ÒˆÖ] 冉 oÖ^Ãi ²] Œ‚Î ±i^Ò†fÖ] °… ^ÏÖ] á^ì o× ±Ï³Þþ
èËm†@Ö] é ŸçÖ] †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] ^Úœ XX Ý^nÏÖ] æ ‚ÖçÛÖ] ØÛ ±ÃÞ^ÛÖ Ý^$¤] èÎ]ƒœ ZZ äjÖ^‰…
Vá^ãqæ ä×Ê Ü׉æ äÖn o×Âæ än× oÖ^Ãi ²] oב Ý^Þ¢] ‚ŠnÖ
é Ÿæ †Òƒ ‚ß áçÚçÏm ]çÖ]‡ ^Ú Ý¡‰¦] ¡e ±Ê Ý^¿ÃÖ] ð^Û×ÃÖ] ᜠV^ÛãÖæœ
I Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö] än× Ý^Þ¢] ‚n‰
oÖ^Ãi ²] oב ÕŸçÖ gu^‘ †Òƒ Ün¿Ãi áªe ]çu†‘ ð^Û×ÃÖ] ᜠV ^ÛãnÞ^$
gnÖ^‰œ ‚uœ àÚ ^÷–mœ Ý^nÏÖ]æ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äi]ƒ Ün¿Ãi èe^%Ûe Ü׉æ än×Â
á牅^Ûm ð^Û×ÃÖ^Ê ( ݆jvÚ Ü¿ÃÚ Ýæ‚Î ‚ß Ý^nÏÖ] çâ ØÛÃÖ] än× p†q °„Ö]æ Ün¿ÃjÖ]
 PR
I Ü×Â] oÖ^Ãi ²]æ ( é†_ÃÖ] p†Ò„Ö] å„ãÖ ^÷Ûn¿Ãi ( èmçfßÖ] é ŸçÖ] è¿vÖ †Òƒ ‚ß äe
àÚ †n%Òæ oÖ^Ãi ²] èÛu… ÌßÒ ±Ê èÂ^ÛrÖ]æ èߊÖ] Ø✠ᜠo× ² ‚ÛvÖ]
Ý^Þ¢] †nì †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] áçË’m Üãޏ æ ( Üãiçne ±Ê Ý¡ÓÖ] Ù^rÚ áæ‚rm Ÿ àm†ÓßÛÖ]
á^nÚ ÜãjËñ^› ‚ãjrÚæ ( Üâ ‚B†Ú æ ÜâŸçÚ æ ÜãÚ^ڏ àÓÖæ ^Ú]†uæ è‚e àŠ×Ö] é†@e
°„Ö]æ ( ØÓÖ] ±Ê ØÓÖ] în@e ÜãßÚ gÏ×ÛÖ]æ ‚ßãÖ] ène^âæ ‹nñ… ( °ç×â‚Ö] ànŠu †m„Þ
V äjÖ^‰… ±Ê ±qçßÏÖ] àm‚Ö] †n@e á^nÚ äjfi†Ú ‡†eœ
V äß Ù^Î &nu Ý¡ÓÖ] èm^Çe é^ÛŠÛÖ] XX Ý^nÎæ ‹×rÚ èÃÞ^ÛÚ ZZ
° ^en á^ãørøâû^Bø ànŠu †m„Þ ‚nŠÖ] ^ÞŸçÚ àn$‚vÛÖ] é‚ÛÂæ ( ànÏÏvÛÖ] é‚e‡
I á^m„ãÖ] †ìn o֏ àâ]†Ö] ^Þ†’Ãe ànvÖ^’Ö] ð^nÖæ¢]æ ð¡q¢] ð^Û×ÃÖ] ‚uœ
(é†n%Ò h^ÏÖªe ±uçßÏÖ] în@Ö] äË‘æ °„Ö] °ç×â‚Ö] ànŠu †m„Þ în@Ö] áæ
èÚ¢] ÜÖ^ Øq¢] Ý^Ú¦] èfi†Ú o֏ äi…^B ànu ÔÖƒæ ( ±Âæ áæ‚e Ý^nÏÖ] ‡]çre ͆jÂ]
àÚ æ Ý^Ú¦] ]„â Ý^nÎ ^ßjf$œ ‚Îæ ( ±ÓfŠÖ] àm‚Ö] æ è×ÛÖ] ±Ïi ^Þ‚n‰ ( èÛÇÖ] ÌB^Ò
Ÿ …çÒ„ÛÖ] °ç×â‚Ö]æ ( ð^ß%Ö]æ ènvjÖ] Ø–Êœ än× DoËF_’ÛÖ] †Òƒ ‚ß äŠ×rÛe
èÚ¡ÃÖ] ±ßÂœE °ç×â‚Ö] ‚ß ‚ßjŠÚ çâ àÚ ^ã×ϳþÞ ‚ÏÊ è’ÏÖ] å„⠘ʆm ᜠÄn_jŠm
±Ê èm^ÓvÖ] å„â ØϳÞþ &nu oÖ^Ãi ²] äÛu… ±Ú^@Ö] D±vÖ^’Ö] ̉çm àe ‚ÛvÚ
I XX ^B†Ö]æ pF‚ãÖ] Øf‰ ZZ äËnÖªi
]„âæE ämæ^jÊ ‚uœ ±Ê Ý^Ú¦] ]„â èfi†Ú o֏ °ç×â‚Ö] ànŠu †m„Þ în@Ö] …^Bœ
VÙ^Î &nu D †nÏËÖ] ‚fÃÖ] ‚ß çqçÚ äÛjìæ äÃnÎçje Ð$çÛÖ] DpçjËÖ]
Ý^Ú¦] èfi†Ú o֏ …^Bœ ^ÛÒ ±ÓfŠÖ] àm‚Ö] ±Ï³þi ^ãjq] o× ]çÃÛqœ ð^Û×ÃÖ] á
I å ^ãjq]æ äjÖ¡q o× ÄÛrÛÖ] Ý^Ú¦] V ¡ñ^Î ±ÓÛÖ] †ru àe] ‚ãjrÛÖ] èÚ¡ÃÖ]
èÖçfÏÚ ±ÓfŠÖ] àm‚Ö] ±Ï³iþ Ý^Ú§Ö èm ^ãjq¦] èq…‚Ö] ᜠ“ßÖ] ]„â àÚ x–i]æ
 PS
±Ê …çÒ„ÛÖ] †Ú¢]æ D°ç×â‚Ö] ànŠu †m„Þ în@Ö]E †@ &Ö^%Ö] á†ÏÖ] ‚ãjrÚ ‚ßÂ
V äŠËÞ pçjËÖ]
±Ê ÔB Ÿæ ( å ^ãjq^e Ÿ äe lªm ÜÖ äÞ¬Ê ØÛÃe ^ãjq¦] xnv‘ Ý^ڏ oiœ ]ƒ
I ‚ãjrÛÖ] ^ãjq] ènru
àm†ÓßÛÖ] Ý^ڏ àÚ x•]çÖ] xm†’jÖ] ]„â ‚Ãe Ý^nÏÖ] áªB ±Ê Ô@Ö] àÚ oÏfm ]ƒ^Ú
V °ç×â‚Ö] Ù^Î &nu ^ãŠËÞ pçjËÖ] ±Ê †ìn “Þ o֏ ]ç×’Ëiæ
ᜠàÓÛm Ÿ èÃe…¢] èÛñ¤] ÙçΠᜠ^ÛÒ è‚fÖ] ÐÊ]çmŸ ‚ãjrÚ gâ„Ú á
æ …^fu¢] ÄfjÚ &nfíÖ] ÔÖ„Ê ( gñ^’Ö] °]†Ö] ]„â †Óßm àÚ æ èÖ¡• o֏ ^m çÚ áçÓm
ÜÓvÖ ^jf%Ú áçÓm Ÿ àm†ìªjÛÖ] àÚ æœ ànڂϳþjÛÖ] àÚ á^Ò ð]ç‰ ‚ãjrÛÖ^Ê ( á^fâ†Ö]
I å†ã¿Ú áçÓm Øe ( oÖ^Ãi ²]
èònŠÖ] è‚fÖ^e Ý^nÏÖ] kÃßm àÚ áçÓm ᜠ݈×m ^ËÞn …çÒ„ÛÖ] “ßÖ] ]„â ðç• ±Ê
á^Ò àÚ o× Ðm†_Ö] Ðn• °ç×â‚Ö] ‚ãjrÛÖ]æ á^fâ†Ö] æ …^fu¢] ÄfjÚ ^‚jfÚ ^%nfì
±Ê è$‚vÛÖ] …çÚ¢] ݃ o֏ ]†¿Þ è$‚vÛÖ] …çÚ¢] àÚ å‚Ãm æ èònŠÖ] è‚fÖ^e Ý^nÏÖ] kÃßm
…^㾦 àm‚ãjrÛÖ] Ð×ì oÖ^Ãi ²] ᏠpçjËÖ] ±Ê Ù^Î &nu Ìm†@Ö] °çfßÖ] &m‚vÖ]
±Ê àÃ_Ö]æ (&m‚u †Úœ ØÓÖ ÔÖƒæ èߊÖ]æ án†ÏÖ] àÚ é‚ÛjŠÛÖ] èn†@Ö] Ý^Óu¢]
!&m‚vÖ]æ án†ÏÖ] ±Ê àÛ èÛñ¤] ðŸçâ
Ý^Þ¢] †nì†Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] o×ÂDQUE îÖ] '‚uœ àÚ V °çfßÖ] &m‚vÖ] Ðnf_iæ
æ †Ú¢] ]„â Ñ^Ïu ( ä×vÚ †nÆ ±Ê ^Ïnf_iæ ^e„Ò Ÿ ‹nÖ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
äÖ oÖ^Ãi ²] †ËÆ †nÏËÖ] ‚fÃÖ] èÖ^‰… ±Ê †ã¿n‰ ^ãÖ^_e æ ànÃÞ^ÛÖ] èÖ œ Ñ^⇏æ äÖ^Ûҏ
] … XX±â]çÖ] h†@ÛÖ] ‚m^Û o× ±ãÖ¦] Ý…^’Ö] ZZ á]çß kvi ^ãËnÖªje ÝçÎœ Íç‰ ±jÖ]
o֏ ^B…¦^e ±ãÖ¦] ˜nËÖ] ^Þ‚m©m Íç‰æ °ç×â‚Ö] ànŠu †m„Þ în@Ö] pçjÊ o×Â
 PT
èòÊ ‚ñ^Û l^Ê]†jÂ^e Ÿ änÊ Ù‚j‰] Ÿæ (Ý^nÏÖ] è×òŠÚ xn•çjÖ é‚m‚rÖ] gnÖ^‰¢]
I Ün¿ÃÖ] ±×ÃÖ] ²^eŸ éçΟæ Ùçu Ÿæ ànÃÛÖ]æ ÐÊçÛÖ] ²]æ ( àm†ÓßÛÖ]
V ±³Þþ ^³%þ Ö] Ý^³³þ ³þ þÏÛÖ]

^ßÛÎ çÖæ oju Ømç_jÖ]æ h^ß›¦] o֏ Ÿ ° ©m Ÿ äu†Bæ Ý^ÏÛÖ] ]„â Øn’Ëi
ð^Û× àÚ ^ßÊ¡‰œ ᜠÔB Ÿæ ( Åç•çÛÖ] ]„â ±Ê ØϳþjŠÚ h^jÒ †ã¿Ö äßÚ ðˆq kf%e
àߊÖ] ±Ú^u ( è‘^ì Ø›^fÖ] Ù^_e æ ÐvÖ] Ñ^Ïu¬e Ý^nÎ †nì ]çÚ^Î ÜrÃÖ] æ h†ÃÖ]
ävm†• …çÞ æ äuæ… ²] |æ… †ì^ËÖ] °‚Ö]æ ( ±ñŸçÚ æ °‚n‰ 醖u ( àjËÖ] ±u^Úæ
èÃm‚fÖ] l^ÏnÏvjÖ^e änÊ ±iœ äÞœ &nu XX ^ŠËÖ] ±Þ^fÚ ÄÛÏÖ ^B†Ö] Ùç‘œ ZZ äËnÖªi ±Ê
‹nÖæ á^nfÖ]æ ð¡rÞ¦] èm^Æ Ÿ Ðv×Ö ‹nÖ Üm†ÓÖ] ‚ãrÖ] ]„â ‚Ãeæ ( èÃnßÛÖ] l^Ïn΂jÖ]æ
I ànÛÖ^ÃÖ] h… ² ‚ÛvÖ]æ ( Øq^ÃÖ] lçÛÖ] Ÿ Ø›^f×Ö
Ðm†› o× ènÖ^Ûq¦] kÓßÖ] ˜Ãe ‡]†e¬e ^ßãâ åŸçÚ o֏ †nÏËÖ] ‚fÃÖ] ÝçÏm
‚ãrÖ] àÚ †nŠnÖ] …‚ÏÖ] ]„ãe ànÃßjÏÚ Í^’Þ¦] Ø✠l‚qæ çÖæ ð^Ûm¦] æ é…^B¦]
²^e Ÿ éçÎ Ÿæ Ùçu Ÿæ (ØnÛÓjÖ]æ Øn’Ëj×Ö ‚ÃjŠÚ †nÏËÖ] ‚fÃÖ^Ê Ÿ æ ^ãfÊ Ä•]çjÛÖ]
I Ün¿ÃÖ] ±×ÃÖ]
^Þ‚qæ ]ƒ Ÿ ð±B à ÄßÛÞ Ÿ ±ßÃm ( èu^e¦] ±â ð^nB¢] ±Ê Ø‘¢] V Ùæ¢]
( ^ãvfϳiþ èn†@Ö] èÖ ¢] ^Þ‚qæ ]ƒ Ÿ ]†Úœ Ý„Þ Ÿæ ( ^ãß èÃÞ^Ú é†ã_ÛÖ] èÃm†@Ö]
ÄßÛi ÜÖ ±jÖ] …çÚ¢] àÚ ±Î^fÖ]æ ( ¼ÏÊ ^ãÚçÚ„Ú ÝçÚ„ÛÖ]æ èÃm†@Ö] ÅçßÛÚ ÅçßÛÛÖ^Ê
( Ÿ Ýœ &m‚vÖ]æ án†ÏÖ] ^â‡]çq o× “Þ ð]ç‰ ( èu^fÚ ±ãÊ ^ãvfϳþi ÜÖæ ( èÃm†@Ö] äßÂ
o× èrvÖ^e än×ÃÊ ( äjâ]†Ò æœ äjÚ†uæœ ‡]çrÖ] Ý‚Ãe Ù^Û¢] àÚ ¡Û ̒m °„Ö]æ
±ËÓm ÄßÛÖ] o× ØnÖ‚Ö] Ý‚Â á¬Ê ( ØnÖ‚Ö^e gÖ^_m àÖ ävnfm æ †Ú¢] ‡çrm °„Ö]æ ( å]çÂ
 PU
°„Ú†jÖ] ÄÚ^q ±Ê äß oÖ^Ãi ²] ±•… ±‰…^ËÖ] á^Û׉ ^Þ‚n‰ à °æ… ^ÛÒ ‡]çr×Ö
V Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 Ù^Î &nu ÜÒ^v×Ö Õ…‚jŠÛÖ]æ èq^Ú àe] à߉æ
kÓ‰ ^Úæ ( äe^jÒ ±Ê ²] ݆u ^Ú Ý]†vÖ]æ ( äe^jÒ ±Ê ²] Øuœ ^Ú Ù¡vÖ] ZZ
DRLEI XX äß ^Ë ^ÛÚ çãÊ äßÂ
VÙ^rÛÖ] ]„â ±Ê éçÓ@ÛÖ] |†B ±Ê é^ΆÛÖ] ±Ê …æ ^ÛÒ æ
DRM EI èu^e¦] ð^nB¢] ±Ê Ø‘¢] ᜠänÊ
°ç×â‚Ö] '‚vÛÖ] ÐvÖ]‚f în@Ö] ÐÏvÛÖ] în@Ö] “Þ é…^fÃÖ] å„â ‹Ëßeæ
DRNEI l^ÃÛ×Ö] èÃBœ oÊ èn‰…^ËÖ] èÇ×Ö^e Ìm†@Ö] °çfßÖ] &m‚vÖ] ]„â ^u…^B
²] ±•… Ñæ…^ËÖ] †Û ànßÚçÛÖ] †nÚœ °œ… èrvÖ] h^jÒ ±Ê †’Þ èÚ¡ÃÖ] °æ…
V é ‚’e àvÞ °„Ö] †Ú¢] o× ðç–Ö] oÏÖœ &nu äß oÖ^Ãi
àÚ Ÿç‰… ÜÓn֏ &ÃfÊ ÜÓËÖe Ü×Âœ çâæ ÜÓÏ×ìDØqæˆÂE ²] ᏠV Ù^Î
š†Ê æ ( ^âæ‚jÃi ÜÖ áœ ÜÒ †Úœ (] æ‚u änÊ ÜÓÖ ‚uæ (^e^jÒ ÜÓn× وޜæ ( ÜÓŠËÞœ
^ã‚m ÜÖ ð^nBœ Õ†iæ^âçÓãjßi ᜠÜÒ^ãÞ l^Ú†u ݆uæ ( ^âçÃfji ᜠÜÒ†Úœ ˜ñ]†Ê
I ÜÓÖ èÛu… ^ãÒ†i ^Ûޏæ ^âçË×Óji ¡Ê ^Þ^nŠÞ
V ¡ñ^Î †Ú¢] ]„â ±Š×e^ßÖ] ±ßÇÖ]‚f °‚n‰ oÖ^Ãi ²^e Í…^ÃÖ] Ý^Ú¦]  Î^Þ æ
‚e Ÿ àm„Ö] èâ]†ÓÖ] æœ èÚ†vÖ] l^f$¬e oÖ^Ãi ²] o× ð]†jÊŸ] ±Ê ½^njuŸ] ‹nÖ
DROI Ø‘¢] ±â ±jÖ] èu^e¦] ±Ê Øe (ØnÖ àÚ ^ÛãÖ
V ¡ñ^Î Ù^rÛÖ] ‹ËÞ XXÌÖ^íÛÖ^e ð]‚jΟ] ZZ äËnÖªi ±Ê °…^ÏÖ] ±× Ý^Ú¦] Ð×_Þ]
æœ ^ŠËÖ^e ÙçÏÖ] ^Úœæ èv’Ö] çâ è×òŠÚ ØÒ ±Ê Ø‘¢] ᜠÝç×ÃÛÖ] àÚ
I èÚ¢] Å^Ûq æœ èߊÖ] æœ h^jÓÖ] àÚ èru o֏ t^jvnÊ ènâ]†ÓÖ]
èmçfßÖ] &m ^u¢]æ é†n%ÓÖ] ènÞn†ÏÖ] l^m¤] àÚ ‚ÛjŠÚ ^ßËÎçÚ ÔÖƒ o֏ æ
 QL
†m„Þ 7^nÚ áœ oju Í¡‰¢] èÛñ¢] äe |†‘ ‚Îæ (^ËÞn ^â^Þ†Òƒ ±jÖ] ànâ]†fÖ] †nÆ èËm†@Ö]
( ‚B†Ö] ‚Î^Ê ^m ÐÊœ V ÜjíÖ]æ ÄnÎçjÖ^e Ð$çÛÖ] å]çjÊ ±Ê DäËÞœ ÜÆ…E Ù^Î °ç×â‚Ö] ànŠu
Ý‚Ãe °æ^Šm Ÿ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÖ牅 æ oÖ^Ãi ²] àÚ †Úœ ‡]çq á^ne Ý‚Â
än֏ Üjf⃠^Ú o× Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÖ牅 æ oÖ^Ãi ²] àÚ ØnÖ‚Ö] àmœ ( å‡]çq
I ^’í×Ú îÖ] [ å‡]çq Ý‚Â àÚ
àÚ ^Ûâ†nÆæ äÖ¡ì àÚ Ý^nÏÖ]æ °çfßÖ] ‚ÖçÛÖ] ð^nu¦ ØnÖ‚Ö] o֏ t^jvÞ ¡Ê
çâ èÃm†@Ö] àÚ ÄßÛÖ] lçf$ Ý‚Â á¬Ê ( ànâ]†fÖ^e ànfÖ^_Ú ^ߊ×Ê ( ^ãnÊ èË×jíÛÖ] …çÚ¢]
( ÝçˆÛÖ] ‚ãjrÛÖ] ÜÓve ØÏÃÖ] à ‚Ãeœ æ ØãrÖ] èm^Æ ^ßÚ ‚ߊÖ] g×› (°çÏÖ] ØnÖ‚Ö]
I ]çßnfÊ (‡]çrÖ] Ý‚Âæ ÄßÛÖ] o× ØnÖ‚Ö] èÚ^Ώ ÜÓn×Âæ
áªB ±Ê Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÖ牅 æ oÖ^Ãi ²] Üm†vi …æ àmœæ
èÃm†@Ö] o× Üjm†jÊ] ÜÓÞªe ]æ†ÎªÊ ]çjf%i àÖ æ ]çjf%i ÜÖ á¬Ê ÜÓËÎçÚ çjf$œ [ Ý^nÏÖ]æ ‚ÖçÛÖ]
V oÖ^Ãi æ äÞ^vf‰ Ù^Î &nu ( án†ÏÖ] ±Ê …]çÖ] ÜÒ†n’Ú o֏ ]çãfjÞ^Ê ð]†ÇÖ] é†ã_ÛÖ]
ÜÓÞ grÃÖ] àÚæDRPEáøçûvö×ôËûmö ø høôÓøÖû] ²ô] o×øÂø áøæûöjøËûmø àømûôÖû] á$ ]ô
[ ^ßÚ ØnÖÖ] áçfÖ^_i
†’ „ßÚ ð¡q¢] ð^Û×ÃÖ] ‚ß ÙçÛÃÚ Ñ¡›¦] æ ÝçÛÃÖ^e ÙŸ‚j‰Ÿ] V ±Þ^%Ö]
^†B çvÛÖ] †Ú¢] ±ßÃm ( àâ]†Ö] ^Þ†’ o֏ ànÃÛqœ Üãß oÖ^Ãi ²] ±•… èe^v’Ö]
( ”^ì ØÓ@e èÃm†@Ö] àÚ ÄßÛÖ] oiœ ]ƒ Ÿ ( á^Ò ojÚæ á^Ò &nu ]‚eœ æ ^Úæ çÛvÚ
á^ÓÚ ±Ê oÖ^Ãi ²] †Òƒ ^Û×Òæ ( &m‚vÖ]æ án†ÏÖ] àÚ ke^$ oÖ^Ãi ²] †Òƒ èÊ^ޏ ¡%Ú
oÖ^Ãi å†Òƒ àÓÖæ (h]ç%Ö] æ èÒ†fÖ]æ àÛnÖ] àÚ ‚ñ^ l]ƒ †Ò„Ö] á^Ò ( ^Ú hç׉ªe
Ð×_ÛÖ^Ê ( ^†B †Ò„Ö] àÚ hç׉¢] ]„â xnfϳiþ gfŠe å^nÛÖ] é…æ ±Ê ÅçßÛÚ á^Š×Ö^e
gnÖ^‰œ ^ãÞ¬Ê ( èË×jíÛÖ] äfnÖ^‰¢ èߊvÖ] l^ÛŠÖ] ‡]†e g×_jm Ÿ äߊve Íæ†ÃÛÖ]
 QM
gnÖ^‰œ à‰^vÚ †Òƒ o֏ ±Â] ¡Ê ( äjÎ^B…æ äߊu kf$ °„Ö] Ð$çÛÖ] Ð×_ÛÖ] ]„â
XX lçf%Ö] Ü×ùŠÚZZ ±Ê …æ &nu ØnÖ‚Ö] o֏ t^jvm †Úœ xnfϳþi àÓÖæ ( ] †Ê ] †Ê Ð×_ÛÖ]
V äÞ^neæ å†Òƒ ±Ê àvÞ ^Ûe Ð×Ãji ±jÖ] …çÚ¢] ˜Ãe
änÊ …æ ‚ÎæE †nÓÞ †nÆ àÚ l^ÚçÛÃÖ^e ^Ë×ìæ ^Ë׉ Üãq^rju] Å] æ Å^B
DRQEIÑ¡›¦] ±–jϳmþ Ð×_ÛÖ^e ØÛÃÖ] Dᜠ^–mœ
V äjnruæ äßÞ^ÓÚ ^v•çÚ Ð×_ÛÖ] áªB ±Ê Ý^ÛãÖ] àe] èÚ¡ÃÖ] ÙçÏm
D Ùç‘¢] †m†viE Ð×_ÛÖ] än× т‘^Ú ØÒ ±Ê °†rm ᜠäe ØÛÃm
ànŠu †m„Þ în@Ö] àÚ èϳþ$çÛÖ] °çjËÖ] ±Ê …æ èfnrÃÖ] l^Î…^ËÛÖ] àÚæ
V Ù^Î &nu °ç×â‚Ö]
äΡ› æ äÚçÛÃe ÙŸ‚j‰] Ä•çÚ Ùˆm ÜÖ äÚçÛ æ äΡ› ±× Õæ†jÛÖ] †Ú¢] ZZ
I ]„â ^ßÚçm o֏ èe^v’Ö] †’ „ßÚ †nÓÞ ¡e
]„â±Ê oÖ^Ãi ²] Ù^Î &nu ^†B ke^$ äΡ›¬e ±ãÖ¦] †Ò„Ö] Ø–Ê á
VÐ×_ßÛÖ]
DPM h]ˆuŸ]E ]÷nû%ôÒø ]÷Òûô ²] ]æöÒöû]
†Òƒæ ( ð^nfÞ¢] àÚ äÞ]çì †Òƒ Øe ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] †Òƒæ
æ oÖ^Ãi ²] ð^nfÞœ ÜãÞ¢ Ÿ ÜãÖ p†Òƒ Ÿ äÞ¢ ( oÖ^Ãi ²] †Òƒ èe^%Ûe ^–mœ ( ð^nÖæ¢]
‹Ö^rÛÒ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] p†Òƒ ‹Ö^rÚ á¬Ê ( ]„â o֏ ]†¿Þ ( äñ^nÖæœ
æ lŸ^ÛÓÖ^e Ü׉ æ än× oÖ^Ãi ²] oב änfÞ Ý†Òœ äÞªB Øùq äÞ¢ oÖ^Ãi ²] †Òƒ
²] oב Ù牆×Ö ^u‚Ú Ý¡ÓÖ] ]„â †fjÃi ᜠ°…^ÏÖ] ^ãmœ ÔÖ àÓÛm æ ( èϳþñ^ËÖ] gi]†ÛÖ]
V oÖ^Ãi äÖçÏe ^Ûñ¡jÚ Ý¡ÓÖ] áçÓnÊ Ü׉æ än× oÖ^Ãi
DNQO é†ÏfÖ]E lõ^qøøø ÜûãöøÃûeø ÄøÊøøæø
 QN
݆Ҝ Õ…^fi ^ße… ᜠoßÃÛÖ] áçÓm &nu oÖ^Ãi ²] ‚Ûu å†fjÃi ᜠÔÖ àÓÛm æ
V oÖ^Ãi äÖçÏÖ ^Ûñ¡Ú áçÓnÊ( èÃnʆÖ] l^q…‚Ö] å„ãe Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב änfÞ
DM Ønñ]†‰] oßeE  ǻfûÃøeô pFûø p?ôÖ$] áø^vøfûö 
DOO èeçjÖ]E  pFãöÖû^eô äüÖøçûöø Øøøûø °?ôÖ$] çøâö 
Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äfnfu o֏ oÖ^Ãi æ äÞ^vf‰ ^ße… h^_ì äqçi ‚Îæ
V¡ñ^Î
ø øÒûô Ô
D P |†@Ö]E — Õ ø Öø ^ßøÃûÊøøæø ™
°‚n‰ à èm¤] å„â †nŠËi oÖ^Ãi ²] äÛu… š^n ±•^Î èÚ¡ÃÖ] Ý^Ú¦] ØϳÞþ
V änfßÖ ÙçÏm äÞªe ènãÖ¦] é ]…¦] à ð^_ÇÖ] Ì@Ò &nu 冉 Œ‚Î (^_ àe]
XX ±Þ†Òƒ Õ†Òƒ àÛÊ ( °†Òƒ àÚ ]†Òƒ Ôj×Ãq ZZ
DRRED Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב oË_’ÛÖ] ÑçÏu Ìm†Ãje ð^Ë@Ö]E
p†Òƒ ᜠ±Ê h^i†m Ÿ Ü׊ÛÖ] ᏠV ÙçÎœ ᜠ±Ö àÓÛm Ý¡ÓÖ] ]„ãÖ èrnjÞ
°ªe å]†Ò„e Ù^ËjuŸ^Ê ( oÖ^Ãi ²] †Òƒ àn çâ ( ð^ß%Ö]æ ènvjÖ] Ø–Êœ än× oË_’ÛÖ]
o֏ t^njuŸ] áæ‚e Ñ¡›¦]æ ÝçÛÃÖ] ÜÓu gŠu ] çÛvÚ æ ^ߊu Ø¿m hç׉œ
àÓÖ æ ( á]ƒ¢] ‚Ãe é¡’Ö]æ ‚ÖçÛÖ] ð^nu áªB ±Ê Ð×_ÛÖ] l^f$¦] †nÆ è%m‚vÖ] èÖ ¢]
èÛÃßÖ] á^nfe ^Þ†Úœ Ñ¡›¦^e ÔÖ„Ò æ ( ÄßÛÖ^e ^ã’ím æ …çÚ¢] å„â †Óßm àÚ ±× ØnÖ‚Ö]
V oÖ^Ãi Ù^Î &nu ^â…^㾏 æ ènãÖ¦]
'( vøÊø Ô
ø e(ø èôÛøÃûßôeø ^Ú$ ø æø 
æ ènãÖ¦] ÜÃßÖ] Ø‘œ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ÕŸçÖ gu^‘ ‚ÖçÚ á æ
ÄÛrÖ] Ý^Úœ Ÿ èÎ^B†e ÜjmŸ ^â†Òƒ æ (^ãÞ^ne æ èÛÃßÖ] &m‚vje ^Þ†Úœ ±Ã_ÏÖ] “ßÖ^e
²] oב Ù牆Ö] ‚ÖçÚ &m‚vi Øq¢ Œ^ßÖ] ÄÛq àŠvjŠnÊ ( ànÛ׊ÛÖ] àÚ †nfÓÖ]
 QO
I Ü׉æ än× oÖ^Ãi
á¬Ê å†nÎçi æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] Ün¿Ãje àÚ©Ú ØÒ àÚ©m ÔÖ„Òæ
VoFÖ^Ãi Ù^Î &nu Üm†ÓÖ] án†ÏÖ] àÚ ‚ÛjŠÚ Ñ¡›¦^e äÞ^Švj‰]
æø åöæûö( Ãøiö æø ä́Öôçûöø æø ²ô^eô ]çûßöÚôç+ jöÖô ]÷mûôÞø æ$ ]÷( føÚö æ$ ]÷âô^ø Ô
ø ßF×ûøûø ^Þ$]ô 
DTxjËÖ]E åöæûöÎ( çøiö
V †ìn Ä•çÚ ±Ê Ù^Îæ
DON svÖ]E  ohôçû×öÏöÖû] pçøϳûiþø àûÚô ^ãøÞ$¬ôÊø ²ô] øñô^Ãøø Üû¿( Ãø%m àûÚøæø 
VoÖ^Ãi Ù^Îæ
DOLsvÖ]E  ä́e(ø øßûÂô äüÖ$ ºnûìø çøãöÊø ²ô] lô^Úøöuö Üû¿ôùÃø%m àûÚøæø 
]†Úœ Ün¿ÃjÖ] á]çÖœ àÚ áçÖ °ªe Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] Ün¿Ãi Ø¿nÊ
°„Ö] hç׉¢] †nÆ Ün¿Ãj×Ö è‘^íÖ] gnÖ^‰¢] o× ^eç×_Ú ØnÖ‚Ö] áçÓm Ÿæ ( ^ߊvjÚ
é‚rŠÖ] 艅^ÛÒ ( ÔB oÞ œ ¡e ^ÂçßÛÚ áçÓm äÞ¬Ê (ð^vÛŠÖ] ènÚ¡‰¦] èÃm†@Ö] ±Ê^ßm
²] oב ±fßÖ] ܉^e lç’Ö] ÄÊ… ÜÓu ÔÖ„Ò æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fß×Ö
àe] èÚ¡ÃÖ] Ù^Î ‚’Ö] ]„â ±Êæ ( †nfÓjÖ] àÚ Ÿ‚e á]çnu °œ xeƒ ‚ß Ü׉æ än× oÖ^Ãi
V XX Ü¿ßÛÖ] †âçrÖ] ZZ ±Ê ±ÓÛÖ] †ru
^ãnÊ ‹nÖ ±jÖ] Ün¿ÃjÖ] Å]çÞœ ÄnÛre Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] Ün¿Ãi
DRSEI Üâ…^’eœ ²] …çÞ àÚ ‚ß àŠvjŠÚ †Úœ ènâçÖ¢] ±Ê oÖ^Ãi ²] èÒ…^@Ú
äÞ¬Ê ( Ý¡ŠÖ]æ éç×’Ö] Ø–Êœ än× Ý^Þ¢] †nì é Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] àŠvjŠnÊ
á^Švj‰Ÿ] ]„â Ù]ˆm Ÿæ ( å†nÎçi æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] Ün¿Ãi Ÿ ‹nÖ
kf$ ‚ÏÊ [ ÔÖƒ ÜãÖ oÞùœæ ( &m‚vÖ] æ án†ÏÖ] àÚ èÖ ªe áæ†ÓßÛÖ] ±iªm oju ] çqçÚ
án†ÏÖ^e èmçfßÖ] é ŸçÖ] †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]æ (°çfßÖ] ‚ÖçÛÖ^e Ù^Ëju¦] èÚ^Ώ á^Švj‰]
 QP
I ànÛÖ^ÃÖ] h… ² ‚ÛvÖ]æ ÜãnÃe^iæ ànÃe^jÖ] Ù]çΪe äi^f$ à ¡–Ê (Üm†ÓÖ]
±Â†@Ö] pçjŠÛÖ] çâ^Ú ( Ù]©ŠÖ] ]„â =áæ†ÓßÛÖ] ^ãmœ ÜÓn× |†_Þ V &Ö^%Ö]
o× ÍçÎçÚ äŠÓÂæ ‡]çrÖ] ᜠáæ†i ÜjßÒ á¬Ê [ äÚ‚Âæ ‡]çrÖ] l^f$¦ ÜÒ ‚ßÂ
x–jiæ [ ^ãñ^Û‰œ èu]†’e …çÚ¢] ‡]çq kf%m Øâ ÜÓÖªŠßÊ ( èߊÖ] æ án†ÏÖ] èu]†‘
±ËÓm Øe [ l^Ë×ÓjÖ] å„â o֏ èq^u Ÿ Ýœ [ èu]†‘ èÚ†vÛÖ] …çÚ¢] †Ò„e èÚ†vÖ]
±ãßÛÖ] Ñ¡› kvi äÖçì æ ( äe …çÚªÛÖ] Ñ¡›¦] æœ ÝçÛÃÖ] kvi äÖçì †Úœ ‡]çrÖ
æ ‚ÖçÛÖ^e Ù^Ëju¦] ‡]çq xm†’i ^ßÚ Üjf×› ]ƒ æ ( äjÚ†u l^f$¦ ±ËÓm ÝçÛÃÖ]æ æœ äßÂ
ÜÖ á¬Ê ( èߊÖ] æ án†ÏÖ] àÚ xm†’Ö] ÄßÛÖ^e ]çiªi ᜠÜÓßÚ g×_ßÊ äÖ¡ì àÚ Ý^nÏÖ]
æ (Ñ¡›¦] æ ÝçÛÃÖ] †nÆ èvm†’Ö] ØñŸ‚Ö^e ^ßÞç’íi ]ƒ^Û×Ê (]慂ϳþi àÖæ än× ]慂ϳiþ
†Ò„Ö] ÜÓu ±ËÞ çqçÛÖ] Ñ¡›¦] æ ÝçÛÃ×Ö Äe^i Ý^nÏÖ] æ ‚ÖçÛÖ] ᜠáçÛãËi Ÿ ÜÖ
I Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] Ün¿Ãiæ ( èÛÃßÖ] &m‚viæ
±jÖ] è$‚vÛÖ]æ ±Â†B ÜÒ^u †’ÃÖ]æ á†ÏÖ] áªe ànÃÞ^ÛÖ] èËñ^› ܈i V Äe]†Ö]
àÚ áçÓi ”^ì †’ ±Ê l‚qæ ]ƒ ( &m‚vÖ]æ án†ÏÖ] ±Ê ØÚ^ÓÖ] ^ã×Ó@e ‚qçi Ÿ
ànŠvi ±Ê †$©m Ÿ äŠËße á^ÚˆÖ] ᜠÜÆ… ( èËñ^_Ö] å„â ‚ß èÖ¡• ±ãÊ Ÿæ l^ߊvÖ]
†Ú¢]æ gn› †’ ØÒ ±Ê (gn_Ö] †Ú¢] ᢠ( ¡ÏÂæ ^†B ^ãvnfϳþiæ ņ@Ö] Ý^Óuœ
oÖ^Ãi ²] ±•… á^Û% ^Þ‚n‰ o× †’Ú Ø✠Ýçrâ á¬Ê ®n‰ á^Ú‡ ØÒ ±Ê ( 𱳊
þ Ö]
&ñ^fì æ ( ˜Ê]æ†Ö] l^Â^ßBæ ( t…]çíÖ] Å‚e æ é†u ' ^uæ ( ð¡e†Ò èÃnrÊ æ ( äßÂ
æ èe^v’Ö] †’ ±Ê l†ã¾ ( èÃnß@Ö] …çÚ¢] àÚ ^â†nÆæ èÖˆjÃÛÖ] l^Ê]†ìæ ( g‘]çßÖ]
ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] †’ ±Ê ^â…çã¾ o֏ ]†¿Þ l^$‚vÛÖ] å„â àŠvjŠi ¡Ê ( ànÃe^jÖ]
o× †Ö]æ Ýç×ÃÖ] àmæ‚iæ gjÓÖ] Ìnß’i æ Œ…]‚ÛÖ] ð^ße xfϳþÞ áœ ^ßÖ àÓÛm Ÿæ
ð^nÖæœ Ù^ÇBœ …ç‘ æ ènÊç’Ö] …^Òƒœ ц›æ ^ÛãÛ×Ãiæ çvßÖ]æ ͆’Ö] Ün×Ãi æ àn‚jfÛÖ]
 QQ
èe^v’Ö] †’ ±Ê ^â çqæ Ý‚Â o֏ ]†¿Þ èߊvÖ] …çÚ¢] àÚ ÔÖƒ †nÆæ ènÊç’Ö] ц_Ö]
ØÛÃÖ^Ê ( äŠËÞ ±Ê †’vßm ävfÎ æ ØÛÃÖ] àŠu á¬Ê ( ànÃÛqœ Üãß oÖ^Ãi ²] ±•…
…‚‘ ^ÛãÚ àŠu çãÊ é…^B¦] æœ xm†’jÖ^e &m‚vÖ]æ án†ÏÖ] àÚ äÞ^Švj‰] kf$ °„Ö]
°œ ±Ê èm^ßÒ æœ èu]†‘ &m‚vÖ] æœ án†ÏÖ] ±Ê ävfÎ …æ °„Ö] ØÛÃÖ] xfÏmæ ( ØÃËÖ]
I '‚u †’Â
^ËÞn ^Þ†Òƒ ^ÛÒ è‚fÖ] áªB ±Ê ð^Û×ÃÖ]æ èÛñ¤] àÚ ànÏÏvÛÖ] …çãÛq |†‘ ‚Î
( èâ]†ÓÖ] gqçjŠm Ÿ †Úœ 'æ‚u ᜠànùe &nu ±Î]†ÃÖ] èÂ…‡ çeœ àm‚Ö] ±Öæ Ý^Ú¦] ÙçÎ
( èn†B é‚ŠËÚ ^ãÃfji Ÿ ᜠ½†@e (èfq]æ ^ã–Ãe Øe èfvjŠÚ l^$‚vÛÖ] àÚ ]†n%Ò á¬Ê
èru ^ÞŸçÚ æ ^Þ‚n‰ èÚ¢] ÜnÓuæ ( è×ÛÖ] ‚B†Ú èÚ¡ÃÖ] Ý^Ú¦] ÙçÎ ^ËÞn †Ú ÔÖ„Òæ
^ßj‰Ÿ] ݂ ᜠo֏ g⃠&nu äß oÖ^Ãi ²] ±•… ±Ö]ˆÇÖ] ‚ÛvÚ ( Ý¡‰¦]æ ÐvÖ]
é…çÚªÛÖ] èߊÖ] ÌÖ^íi ±jÖ] ±â èònŠÖ] è‚fÖ] ^Ûޏ( ÄßÛÖ] o֏ ° ©m èe^v’Ö] o֏
V é ^ÊÖ] ð^nÛnÒ ±Ê Ù^Îæ DRTE^ãÂ^fiªe
è‚e ØÒ ‹nÖ àÓÖæ èe^v’Ö] àÚ ÙçϳþßÚ †nÆæ è‚e á^Ò áæ ä×Ò ]„â
DRUEI èÚçÚ„Ú ±ãÊ èߊÖ] ÌÖ^íi ±jÖ] è‚fÖ]æ ( èfvjŠÚ Å‚fÖ] àÚ ]†n%Ò á¬Ê ( èÖ¡•
oÖ^Ãi ²] ±•… ±ÃÊ^@Ö] Ý^Ú¦] à ð^Û×ÃÖ] àÚ å†nÆæ ±ÏãnfÖ] Ý^Ú¦] pæ… ‚Îæ
æœ ^e^jÒ ÌÖ^ím ^ÛÚ '‚uœ ^Ú ^Ûâ‚uœ( á^e†• ^ãÖ …çÚ¢] àÚ l^$‚ÛvÖ] V Ù^Î äÞœ äßÂ
änÊ Í¡ì Ÿæ †níÖ] àÚ '‚uœ ^Ú ±Þ^%Ö] æ èÖ¡–Ö] è‚fÖ] å„ãÊ( ^Â^Ûq æœ ]†$œ æœ è߉
!èÚçÚ„Ú †nÆ ±ãÊ å„â àÚ ‚u]çÖ
°œ… o֏ °…^íf×Ö xnv’Ö] |†B ±Ê ±Þ¡ÏŠÃÖ] †ru àe] èÚ¡ÃÖ] Ý^Ú¦] …^Bœæ
VÙ^Î &nu gñ^‘
^ÛÚ kÞ^Ò áæ ( èߊu ±ãÊ àŠvjŠÚ kvi t…‚ßi ^ÛÚ kÞ^Ò á è‚fÖ]æ
 QR
I|^fÛÖ] ÜŠÎ àÛÊ Ÿæ èvfϳþjŠÚ ±ãÊ xfϳjþ ŠÚ kvi t…‚ßi
èÛñ¡jÛÖ] l^$‚vÛÖ] h^fvj‰^e ܾ^¢] ð^Û×ÃÖ] àÚ èñ^Ú |†‘ ÔÖ„Òæ
Ý‚Â o֏ ]†¿Þ l^$‚vÛÖ] å„â Å^ßjÚ^e ÜÓÖçÎ Ø_e ‚ÏÊ ( èÒ…^fÛÖ] é†_ÃÖ] èߊÖ^e
å„â ”ç‘ èËÖ^íÚ o× l^f$¬e Üjniœ ]ƒ ÜÓޏæ ( ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] †’ ±Ê ^â çqæ
†Úœ kvi è×ì]‚Ö] l^$‚vÛÖ] å„â ØÓÊ Ÿæ (^ãjÖ¡–e †Ï³þßÊ èÃm†@×Ö l^$‚vÛÖ]
àÚ °œ kvi l^$‚vÛÖ] å„â t…‚ßi ÜÖ áæ é çÛvÚ æ èߊvjŠÚ †fjÃi àŠvjŠÚ
ènßÖ^e l^u^fÛÖ^e ØÛÃÖ] áæ ( l^$‚vÛÖ] å„â ènu^e oÏfi (^ËÞn àm…çÒ„ÛÖ] ànÂçßÖ]
o–Ú ^Ú ðç• ±Ê kf$ ‚ÏÊ ( å†nÆæ Ðñ]†Ö] †vfÖ] ±Ê …æ ^ÛÒ ^†B çÛvÚ èvÖ^’Ö]
I ÜãnÃe^i æ ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] ØÛ àÚ l^$‚vÛÖ] o× l^f$¦] g×_m àÚ Øãq
ØnÖ Ü¿Âœ îÖ] XX ±Þ†Î áæ†ÏÖ] †nì ZZ Ìm†@Ö] °çfßÖ] &m‚vÖ] ᏠV ‹Ú^íÖ]
än× oÖ^Ãi²] oב äi Ÿ æ†Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]æ °çfßÖ] ‚ÖçÛÖ] ð^nu¦E àm†ÓßÛÖ] ‚ßÂ
]„â ±Ê …æ^Ú ØÒ áæ ( °çfßÖ] &m‚vÖ] ]„â èvñ]… o֏ oju ]ç×’m ÜÖ ÜãßÓÖ æ DÜ׉æ
V Ù^Î &nu Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äÖçÎ &m‚vÖ]
DSLE !XX &m‚vÖ]ZZ ÜãÞç×m àm„Ö] Ü$ ( ÜãÞç×m àm„Ö] Ü$ ±Þ†Î áæ†ÏÖ] †nì ZZ
è$¡%Ö] …ç’ÃÖ] å„â ‚Ãe è$ ^vÖ] …çÚ¢] èÖ¡•æ èÂ^ß@Ö] ÜÓu kf$ àmœ àÛÊ
l^f$¬e ±Â‚m °„Ö]æ ( äe †Úœ Ð×_Ú Ý^Â æœ ±Â†B Ø‘œ ÜÓu kvi èq…‚ßÚ kÞ^Ò áæ
ÝçãËÛÖ] ]„â t†íj‰] …çÒ„ÛÖ] °çfßÖ] &m‚vÖ] l^Û×Ò àÚ èÛ×Ò °œ àÚ ànfn×Ê å]çÂ
I ‚ñ^ŠÖ]
( ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] †’ ±Ê ^Ï×_Ú †@Ö] çqæ Ý‚Ãe pç‚Ö] Ꮰ= ˆmˆÃÖ] ^ãmœ
†’ ±Ê Œ^ßÖ] †%Òœ ᜠ±Ê ÔB Ÿæ ( èâ]‚fÖ^e Ø›^e Ü→ ‚Ãe †níÖ] çqæ Ý‚Âæ
]ç$…]çjm ÜÖ àm„Ö] ±Ê ‚Ãe ^ÛnÊ ^ŠËÖ]æ èßjËÖ] àÚ ØÒ †@jÞ] æ ( ànÏjÛÖ] àÚ ]çÞ^Ò Ì׊Ö]
 QS
†níÖ] ÄfßÚ †’ ØÒ ±Ê ð^Û×ÃÖ] Ù]‡ ^ÛÊ Ÿæ ( Ý¡‰¦] Ø✠†e^Òªe èfvÚ Ÿæ ^Û×Â
è×ÏÖ] å„â àÓÖæ ( è×n×Î è×Î ]çÞ^Ò Ù^ãrÖ]æ ( Ü×ÃÖ^e ]…çÛÃÚ á^Ò Ü→Âæ ( äÃÛrÚæ
^ŠËÖ] †@jßm Ü×Ê (Ü×ÃÖ^e ^_fi†Ú ànjÛÖ] àm‚Ö] á^Ò &nu ( ð^Û×Ã×Ö èÕ^ì kÞ^Ò è×n×ÏÖ]
( ^ÚçnÊ ^Úçm ØãrÖ] †@jßmæ ( ªn@Ê ªnB “ϳþßm †’ÃÖ] ]„â ‚Ãe Ü×ÃÖ] Ù]‡ ^ÛÊ (¡n×Î Ÿ
I àjËÖ] lª@Þæ á^ÚˆÖ] …æ†Ú ÄÚ Ù^ãrÖ] †ÛjÊ
°çfßÖ] ‚ÖçÛÖ^e l]ç߉ èñ^Ú „ßÚ ÈÖ^fÖ] ÜãÚ^Ûjâ] æ àm‚Ö] ð^Û× o֏ †¿Þ]
^ãßÚ ¡Ò áæ†fjÃm Üãޏ æ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב å‚ÖçÚ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] æ Ìm†@Ö]
±Ê …]çÖ] Ý„Ö]æ (†@×Ö áæ†B^ßÖ] Üâ ÜãÛÓve á畆m Ÿ àm„Ö]æ ( ^ߊvjŠÚ æ ^fvjŠÚ
‚ϳjþ ÃÞŸ ^ßÞ¬Ê [ Üãe Ù‚jŠm àÚæ ( é†ìªjÛÖ] …ç’ÃÖ] Ù^ãq o֏ äqçjm °çfßÖ] &m‚vÖ]
àÚ †’ °œ ±Ê ±ò›^íÖ] ÜãÛãÊ gŠu Üâ]çãÖ ànÕ^ì Ù^ãrÖ] äq†íj‰] ^Ú ØÒ áœ
àÚ èÚ¢] ܾ^Âœ äߊvj‰] ^Ú ØÒ áœ ±Ê Ý¡ÓÖ] ^Ûޏ (^Ï×_Ú ] çÛvÚ áçÓm ( …ç’ÃÖ]
æ á^Ú‡¢] àÚ àÚ‡ °œ ±Ê †@Ö] o× áçÃÛjrm Ÿ ÜãÞ¬Ê ( ÔB ¡e àŠvjŠÚ çãÊ ð^Û×ÃÖ]
I ànÛÖ^ÃÖ] h… ² ‚ÛvÖ]
ᜠoßÃÛe ( †ìn †’ “ϳÞþ æ †’ |‚Ú ÝçãËÚ á^ÒçÖ V Œ ^ŠÖ]
]ƒ^ÛÊ ( †ìªjÚ †’ ±Ê ^ã$æ‚vÖ èòn‰æ ݂ϳþjÚ †’ ±Ê ^ã$æ‚vÖ èߊvjŠÚ l^$‚vÛÖ]
[ ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] †%Òœ †’ ±Ê áçÖçϳiþ
çße ±ß%Ãe Ù^Î äß oÖ^Ãi ²] ±•… ‹Þœ à ävv‘æ ÜÒ^vÖ] t†ìœ
²] oב ²] Ù牅 ^ßÖ Ø‰]çÖ^ÏÊ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 o֏ Ð×_’ÛÖ]
'‚u á¬Ê V Ù^ÏÊ ( †Óe ±eœ o֏ V ]çÖ^ÏÊ [ Õ‚Ãe ^ßi^΂‘ ÄÊ‚Þ àÚ o֏ Ü׉æ än× oÖ^Ãi
( á^Û% o֏ Ù^ÏÊ [ '‚u †ÛÃe '‚u á¬Ê ]çÖ^Î ( †Û o֏ V Ù^Î [ '‚u †Óe ±eªe
^fi †â‚Ö] ÜÓÖ ^fjÊ '‚u á^Û%Ãe '‚u ᏠV Ù^ÏÊ [ '‚u á^Û%Ãe '‚u á¬Ê ]çÖ^Î
 QT
DSME!D^’í×ÚE
oÖ^Ãi ²] ±•… èÛ%u ±eœ àe Ø㉠à ±Þ]†f_Ö]æ èn×vÖ] ±Ê ÜnÃÞ çeœ t†ìœæ
†ÛÂæ ( ä×qœ †Óe ±eœ o× oiœ ]ƒ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב Ù^Î ( Ømç› &m‚u ±Ê äßÂ
DSNEI kÛÊ lçÛi ᜠkÃ_j‰] á¬Ê ä×qœ á^Û% æ ä×qœ
Ù^Î ( Ù^Î äß oÖ^Ãi ²] ±•… ÔÖ^Ú àe èÛ’Â à †nfÓÖ] ±Ê ±Þ]†f_Ö] t†ìœæ
lçÛi ᜠkÃ_j‰] á¬Ê †Û l^Ú ]ƒ Ôvmæ V Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅
DSOEI ±›çnŠÖ] àm‚Ö] Ù¡q Ý^Ú¦] äߊuæ kÛÊ
†’vßm ᜠD è‚fÖ] ÝçãËÚ ±Ê áç_fíjÛÖ] ^ãmœE ÜÓÖçÎ àÚ Ýˆ×m ]„â o×ÃÊ
±•… ànín@Ö] †’ ±Ê ¼ÏÊ Øe Üãß oÖ^Ãi ²] ±•… è$¡%Ö] ð^Ë×íÖ] †’ ±Ê †níÖ]
gŠu èÖ¡• è‚eæ ^vnfÎæ ]†B áçÓm †ìªjÚ †’ ±Ê ' ^vÖ]æ (^Ûãß oÖ^Ãi ²]
( äãqæ oÖ^Ãi ²] Ý†Ò o–Fi†ÛÖ] ±× ^Þ‚nŠÖ é‚B]†Ö] èÏvÖ] èÊ¡íÖ] oju ÜÓÛ‡
]çiªi ᜠáçÃn_jŠi Ÿ ÜÓޏæ ( xnfÏÖ] ØÏÃÖ] ]„â Ø%Ú àÚ ²] ^Þƒ^Âœ oÖ^Ãi ²^e ƒ^nÃÖ]æ
ØnÂ^Û‰] în@Ö] ‚q á¬Ê ^ËÞn é…çÒ„ÛÖ] &m ^u¢] èãq]çÚ ±Ê áæ†ÏÖ] †nì &m‚ve
æ &m ^u¢] å„â ±Ê å†¿Þ ‚Ãe °ç×â‚Ö] ²] ±Öæ în@Ö] èÏm†›æ ^Û×Âæ ^fŠÞ °ç×â‚Ö]
VÙ^Î &nu XX ð^ËíÖ] èÖ]‡ ZZ änËÖªi ±Ê áæ†ÏÖ] †nì &m‚vÖ ^‘^ì oßÃÚ àne ^ãÖ^%Úœ
ᜠ±× ‚â^B †nì &m ^u¢] †%Òœ áªe xnv‘ änqçi o× ±ßfÚ ÙŸ‚j‰Ÿ] á
o֏ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] é†râ àÚ é ðæ‚fÛÖ] é†jËÖ] o× °çjvm Ùæ¢] á†ÏÖ]
±eœ ^Þ‚n‰ èÊ¡ì àÚ é ðæ‚fÛÖ] é†jËÖ] ±Ê Ø%Ûjm ±Þ^%Ö] á†ÏÖ]æ ( o×¢] ÐnÊ… o֏ äj×u…
çâ &Ö^%Ö] á†ÏÖ]æ ^Ûãß oÖ^Ãi ²] ±•… Ñæ…^ËÖ] †Û ^Þ‚n‰ é^Êæ o֏ Ðm‚’Ö] †Óe
( è߉ é†@ ±jß$] àÚ h…^ϳjþ m á†Î ØÒæ äß oÖ^Ãi ²] ±•… á^Û% ^Þ‚n‰ èÊ¡ì †’Â
‚Ãe ^ÛnÊ kÏ×›œ ^ãßÓÖæ ànmçÇ×Ö] ‚ß àŠÖ] oÊ àne…^ÏjÚ ÝçÎ o× Ð×_i á†ÏÖ] èÛ×Òæ
 QU
ð]†Úœ æ ( ð]…‡çÖ] †nÇi ÄÚ èËn×íÖ] †nÇi ^Û×Òæ ( èÊ¡íÖ]æ è‰^m†Ö] ±Ê á†jÏÚ ÝçÎ o×Â
Db]E DSPEIá†ÏÖ] †nÇjm èÚ„Ö] Ø✠æ h†vÖ] Øâœ æ çnrÖ] ð^‰¨… æ …^’Ú¢]
V^ãŠËÞ èn–Ï×Ö ^v•çÚ äe^jÒ àÚ †ìn Ä•çÚ ±Ê ÙçÏmæ
( äe… oΟ ᜠo֏ Ü׉æ äÖ]æ än× oÖ^Ãi ä×Ö] oב Ù牆Ö] é†râ àÚ œ‚fm Ùæ¢] á†ÏÖ]
lª@Þ ( àm…çßÖ] °ƒ †’ çâ &Ö^%Ö] á†ÏÖ]æ ( ànín@Ö] †’ °çjvm ±Þ^%Ö] á†ÏÖ]æ
Iè$¡%Ö] áæ†ÏÖ] å„â ‚Ãe àjÊ l†ã¾æ ( l^Ê]†ì
åçÛjq†íj‰] °„Ö] oßÃÛÖ^Ê ( &m‚vÖ] ±Ê ØÛjvÚ ±ßÃÛÖ] ]„â ᜠÔBŸ æ
( Ù^ÛjuŸ] ]„â lçf$ ‚Ãe än× ‚ÛjÃÚ †nÆ áæ†ÏÖ] †nì &m‚u àÚ = áæ†ÓßÛÖ] ^ãmœ
I ànÛÖ^ÃÖ] h… ² ‚ÛvÖ]æ
äi^$‚vÚ á^Švj‰Ÿ ^fqçÚ &m‚vÖ] ±Ê àÚ‡ |‚Ú æ…æ á^Ò ]ƒ V Äe^ŠÖ]
DSQE°„Ú†jÖ] Ý^Ú¦] å]æ… °„Ö] &m‚vÖ] èÃÖ^_Ûe ]çÖ^ÃjÊ Dáæ‚Þ^ÃÛÖ] ^ãmœ ÜjÛ‡ ^ÛÒ E
±Ê á^fu àe] å]æ… æ †‰^m àe …^Û àÂDSRE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] å]æ… æ ‹Þœ à àŠu ‚ߊe
‚Îæ ànÃÛqœ Üãß oÖ^Ãi ²] ±•… ±‰…^ËÖ] á^Û׉ æ †‰^m àe …^Û à DSSEävnv‘
]†¿Þ èm]æ†Ö] å„â èv‘ o× éçÓ@ÛÖ] |†B l^ÃÛ×Ö] èÃBœ ±Ê °ç×â‚Ö] ÐÏvÛÖ] ÜÓu
V Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] Ù^Î ( ^ãΆ› é†%Ò o֏
å†ìn Ýœ †nì äÖæœ °…‚m Ÿ †_ÛÖ] Ø%Ú ±jÚœ Ø%Ú
èÚ¢] °çjvm †níÖ] ᜠoßÃÛe èm^ßÒ å„â ZZ V ‚’Ö] „â ±Ê ÐÏvÛÖ] în@Ö] ÙçÏm
DSTEI XX ä×Ò ÄÊ^Þ †_ÛÖ] ᜠ^ÛÒ ^ã×Ò
V Ù^Î äÞœ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] à ävnv‘ ±Ê Ü×ŠÚ Ý^Ú¦] °æ…æ
oju ÜãËÖ^ì æœ ÜãÖ„ì àÚ Ü↖m Ÿ ( ²] †Úªe èÛñ^Î ±jÚœ àÚ èËñ^› Ù]ˆiŸ ZZ
DSUEIŒ^ßÖ] o× áæ†â^¾ Üâæ ²] †Úœ ±iªm
 RL
V ¡ñ^Î ‚’Ö] ]„â±Ê ämœ… à ^Â^ßÎ ²] ±Öæ å^@Ö] în@Ö] Ì@Óm
à èÆ…^Ê ènãÖ¦] l^m^ßÃÖ]æ ( †@Ö] …^@jÞ] ‚ã ±Ê …]†Bœ Œ^ßÖ] ØÒ áœ Üˆi Ÿ
…]çÞ¢] ^ãn× وßi Œ^ßÖ] àÚ èËñ^› Ù]ˆi Ÿæ ( èfnr …]†‰œ Õ^ßâ Øe ( Üã‰çËÞ gm„ãi
DTLEI á^Ú‡ ØÒ ±Ê l^Ò†fÖ]æ
±Ê l†@jÞ] ±jÖ] …çÚ¢] ±Ê †níÖ] ànÃjm Ÿ ÌnÒæ [áæ†ÏÖ] “n’íi àmœ
h… ² ‚ÛvÖ]æ [ ^ãΡ› æ ^ãÚçÛ æ ^ãÖç‘œ o֏ ]†¿Þ ‚Ãe ^ÛnÊ ð^ʆÃÖ]æ ð^Û×ÃÖ]
I ànÛÖ^ÃÖ]
( ànÃÛqœ Üãß oÖ^Ãi ²] ±•… èe^v’Ö] l^$ ^vÚ Ù¡ì àÚ x–jm V àÚ^%Ö]
( ^Þ†’ ±Ê ^ãÞçÒ Ý‚ÃÖ †@e Ÿæ ( ^Þ†’ oÊ ^ãÞçÓÖ †níe †Úœ Ì‘çm Ÿ áçÖçÏm ÜãÞœ
oב ±fßÖ] ‚ã ±Ê ÐfŠi ÜÖ ^ãÞ¢ é‚@e ^âæ†ÓÞœæ l^$‚vÛÖ] àÚ ]†n%Ò ]çvfÎ ÜãÞ¬Ê
^ãe ]æ‡^qœ Øe l^$‚vÛÖ] ˜Ãe ]ç×fÎ gÞ^rÖ] ]„â o֏ ÜãßÓÖæ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²]
áªB ±Ê äß oÖ^Ãi ²] ±•… ܿ¢] Ñæ…^ËÖ] ^Þ‚n‰ ànßÚçÛÖ] †nÚœ Ù^Î &nu Œ^ßÖ]
DTMEXX å„â è‚fÖ] kÛÃÞ XX xmæ]†jÖ] éçFב
V ov–Ö] éçFב áªB ±Ê ^Ûãß oÖ^Ãi ²] ±•… †Û àe ²] ‚f ^Þ‚n‰ Ù^Îæ
DTNE! Œ^ßÖ] ä$‚uœ ^Ú àŠuœ àÛÖ ^ãޏæ ( è‚fÖ] kÛÃÞ æ è‚fÖ ^ãޏ
á^–Ú… Ý^nÎ Üj$‚uœ V á^–Ú… Ý^nÎ áªB ±Ê ±×â^fÖ] èÚ^Úœ çeœ ^Þ‚n‰ Ù^Îæ
DTOEI ]çÒ†ji Ÿæ Üj×ÃÊ^Ú åçÒ†jiŸæ åçÛj×ÃÊ ƒ Ý^nÏÖ] o× ]çÚæ‚Ê
]„âæ ( èߊvÖ] è‚fÖ^e Ù^ÃÊ¢] å„â ]çË‘æ Üãß oÖ^Ãi ²] ±•… èe^v’Ö] á
Ù^Î ‚rŠÛÖ] ±Ê Øq… àÚ gmç%jÖ] ÄÛ‰ ^Ú ‚ß ^Ûãß oÖ^Ãi ²] ±•… †Û àe ²] ‚fÂ
DTPEI Å‚jfÛÖ] ]„â ‚ß àÚ ^ße t†ì] V å‚fÃÖ
äiç‘ ^ÃÊ]… äÃÛ‰ ^Ûßnu äße] äß oÖ^Ãi ²] ±•… ØËÇÚ àe ²]‚f ^Þ‚n‰ äfÞ
 RM
DTQEI XX '‚vÖ]æ Õ^m '‚vÚ ±ße °œZZ V äÖ Ù^Î &nu éç×’Ö] ±Ê ènÛŠjÖ^e
Ü×ÃÊ (è‚fÖ^e ^Ûâ^Ë‘æ ^ÛãßÓÖæ èe^v’Ö] †’ ±Ê ^$‚u ^–mœ á¡ÛÃÖ] á]„â
èòn‰ Ÿæ Ü→ ±Ê ^ãÞçÓÖ èߊu l^$‚vÛÖ] ]æ†fjÃm ÜÖ ^–mœ èe^v’Ö] ᜠ]„â àÚ
]…æ„vÚ ^ÛãnÊ ]æ‚rm ÜÖ ]ƒ] ( äŠËße ØÃËÖ] áæ†m ]çÞ^Ò Øe ( Ü→ ±Ê ^ãÞçÒ Ý‚ÃÖ
]æ‡^qœ &nu (sãßÖ] ‹Ëße ÜãÃfiæ áçÃe^jÖ] sãjÞ]æ ( ^ãßÂ]çÃßÚŸ æ ^ãe ]æ‡^qœ ^n†B
ØnÖ †nÇe àÓm ÜÖ é‡^q¦] æ ÄßÛÖ] àÚ ¡Ò áæ ( ^ã–Ãe à ]çãÞæ l^$‚vÛÖ] ˜Ãfe
Å^Ûq¬e èn†@Ö] é‚Â^ÏÖ] kv–i^Ê ( ØÃËÖ] ‹ËÞ ±Ê gnÃÖ Ý„Ö] á^Ò ^ÛÞæ ±Â†B
Ù^u ØÒ ±Ê xnfÎ xnfÏÖ]æ ( ^$‚vÚ á^Ò çÖæ àŠu àŠvÖ] †Ú¢] ᜠànÃe^jÖ] æ èe^v’Ö]
Ø‘¢] ]„â †nÇÞ áœ ^ßÖ àÓÛm ÌnÒ ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] Å^Ûq ‚Ãeæ (^Ûm‚Î á^Ò çÖæ
Ùç‘¢] å„â á¬Ê èÚ^nÏÖ] Ýçm o֏ ^ãÖç‘œ †nÇji Ÿ èm‚eœ ènÚ¡‰¦] ^ßjÃm†B ² ‚ÛvÖ]æ
I l]ç߉ '¡$ ØÒ ‚Ãe †nÇji oju æ †ÛÂæ ‚mˆÖ kŠnÖ
±fßÖ] †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] æ ‚ÖçÛÖ] ð^nu h^fvj‰] o× š†jÂ] àÚæ V ĉ^jÖ]
‚Î ä•]†jÂ^Ê [ äe ØÛÃÞ ÌnÓÊ ä×ÃËm ÜÖ xÖ^’Ö] Ì׊Ö] áªe Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
àÚ ^Ûâ†nÆæ †Û ^Þ‚n‰ æ Ðm‚’Ö] †Óe ±eœ ^Þ‚n‰ †Úªe …†Ï³þiæ ( èe^v’Ö] †–vÚ ±Ê …
ÜÖ çÖæ ^vÖ^‘ äŠËße ØÛÃÖ] áçÓm ᜠgrm äÞœ ànÃÛqœ Üãß oÖ^Ãi ²] ±•… èe^v’Ö]
V Ù^Î äß oÖ^Ãi ²] ±•… ke^$ àe ‚m‡ à °…^íf×Ö xnv’Ö] ±Ê …æ ( Í¡‰¢] äe ÜÏm
ä×Ö] o•…†Óe çeœ Ù^Î ( å‚ß h^_íÖ] àe †Û ]ƒ¬Ê èÚ^ÛnÖ] Ø✠ØjÏÚ †Óe ±eœ o֏ ؉…œ
ᜠo@ìœ ±Þæ (án†ÏÖ] ð]†Ïe èÚ^ÛnÖ] Ýçm †vj‰] ‚Î ØjÏÖ] ᏠÙ^ÏÊ ±Þ^iœ †Û ᏠäßÂ
án†ÏÖ] ÄÛre †Úªi ᜠp…œ ±Þæ ( án†ÏÖ] àÚ †n%Ò gâ„nÊ à›]çÛÖ^e ð]†ÏÖ^e ØjÏÖ] †vj‰]
†Û Ù^ÏÊ [Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 ä×ÃËm ÜÖ ªnB ØÃËi ÌnÒ V†ÛÃÖ k×Î (
±Ê kmœ… æ ( ÔÖ„Ö °…‚‘ oÖ^Ãi ²] |†B oju ±ßÃq]†m †Û وm Ü×Ê ( †nì ²]æ ]„â V
 RN
‚Îæ ( ÔÛãjÞ Ÿ ØÎ^ h^B Øq… Ôޏ V †Óeçeœ Ù^Î V ‚m‡ Ù^Î (†Û °œ… °„Ö] ÔÖƒ
²]çÊ ( äÃÛqœæ án†ÏÖ] ÄfjjÊ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ùç‰†Ö ±uçÖ] gjÓi kßÒ
( án†ÏÖ] ÄÛq àÚ äe ±Þ†Úœ ^ÛÚ o× Øϳþ$œ á^Ò ^Ú Ù^frÖ] àÚ Øfq ØϳþÞ ±Þ çË×ÒçÖ
Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 ä×ÃËm ÜÖ ªnB áç×ÃËi ÌnÒ V †Óe ±e¢ k×Î DÙ^ÎE
äÖ |†B °„×Ö °…‚‘ ²] |†B oju ±ßÃq]†m †Óe çeœ Ùˆm Ü×Ê ( †nì ²]æ çâ V Ù^Î (
DTREI &m‚vÖ] ( äÃÛqœ æ án†ÏÖ] kÃfjjÊ †ÛÂ æ †Óe ±eœ …‚‘
o֏ æ ( †fÒ¢] Ðm‚’Ö] ^Þ‚n‰ o× š†jÂ] ànu ke^$ àe ‚m‡ ^Þ‚n‰ o֏ ]憿ޜ
Ü×Ê án†ÏÖ] ÄÛq †Úœ ±Ê ܿ¢] Ñæ…^ËÖ] ^Þ‚n‰ o× š†jÂ] ànu †fÒ¢] Ðm‚’Ö] ^Þ‚n‰
èe^v’Ö] àvÞ æ ( ØfϳþjŠÛÖ] ±Ê áçÓm ^Ûޏ è$‚vÛÖ] àÚ ÄßÛÖ] ᜠ^ÛãßÚ ‚uœ grm
ØÛÃÖ] ]„â áªe ^ÛãßÚ ‚u]æ ØÒ Ù^Î Øe ( ^ßn֏ ÄßÛÖ] äqçjm Ÿæ áæ†ÏÖ] †nì h^v‘œ
†fjÃm ÌnÓÊ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב Ù牆Ö] äe ÜÏm ÜÖ á æ †nì äŠËÞ ±Ê |†jÏÛÖ]
án†ÏÖ] á¬Ê ( äe^fvj‰] o× èe^v’Ö] ÄÛqœ ^Ú ‚Ãe ( ^ÂçßÛÚ '‚vÛÖ] àŠvÖ] ØÛÃÖ]
²] g–ÇÖ é†n%ÛÖ] …çÚ¢] àÚæ ( än× èe^v’Ö] Å^Ûq ‚Ãe Ÿ äÃÛq Üjm ÜÖ Ün¿ÃÖ]
I ÜãÂ^Ûq¬e èe^v’Ö] å†Îœ °„Ö] Ø‘¢] o× Œ^ßÖ] ˜Ãe …^Óޏ oÖ^Ãi æ Õ…^fi
Øâ áçÖçÏm &nu Ý^nÏÖ]æ ‚ÖçÛÖ] æ †ÓßÚ ^ßn֏ äãqçm °„Ö] ‚ϳþßÖ] V †B^ÃÖ]
æ èe^v’Ö] äe lªm ÜÖ ^Ú Ün¿ÃjÖ^e áçiªjÊ ànÃe^jÖ] æ èe^v’Ö] àÚ ^Ûn¿Ãi æ ^fu †%Òœ ÜjÞœ
o֏ ]†¿Þ ànÃe^jÖ] Å^fiœ o× †m èm^ßÃÖ^e ^ÏñŸ á^Ò ]ƒ š]†j¦] ]„â ÙçϳþßÊ [ áçÃe^jÖ]
²] Ù牅 o֏ ]†¿Þ èe^v’Ö] o× æ ( èe^v’Ö] o֏ ]†¿Þ ànÃe^jÖ] o× †m æ ànÃe^jÖ]
Å^fiœ †’ ±Ê l^$‚vÛÖ] o× èn‚fÖ^e áçjËi Ÿ ÜÓޏæ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
Ùçϳßþ Ê †Ú¢] ÜÓÖ x–jm oju ^ßn֏ åçÛjãqæ °„Ö] ÜÓ•]†jÂ] ÜÓn× ‚nÃÞ ^ßÞ¬Ê ( ànÃe^jÖ]
oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 äe oi¢ ^ߊu ànÃe^jÖ] Å^fiœ †’ ±Ê '‚vÛÖ] ØÛÃÖ] á^ÒçÖ
 RO
àÚ àm‚Ö^e ^÷Ú^Ûjâ] †%Òœ ]çÞçÓm ÜÖ ànÃe^jÖ] Å^fiœ á¬Ê ( áçÃe^jÖ]æ äe^v‘œæ Ü׉æ än×Â
²] á]ç•… èe^v’Ö]æ ànÃe^jÖ] †’ l^$‚vÚ o֏ š]†jŸ] äqçjm ÔÖ„Òæ ( ÜãÊ¡‰œ
I ànÃÛqœ Üãn× Ù^Ãi
^Ë‘ æ Ñ ‚‘æ çÒ Å…æ æ ‚eˆe
Ü׉æ än× ä×Ö] oב o˳³þ _þ ³’
þ Ú †³³þ þe 1³³þ þñ]ˆ³þËnÚ àÓ³³þ þnÖ æ
²] gnfu o× ˆiŸ àÓÖæ( ^Ë’Ö]æ Ñ‚’Ö]æ Å…çÖ]æ ‚âˆÖ] ±Ê ‚ãjq]ZZ
XX Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב oË_’ÛÖ]
醑^ÃÛÖ] l^$‚vÛÖ] †nì o× Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 Ä×_m ÜÖ œ
áæ‚e Üjniœ áç×Ê^ÇÖ] ^ãmœ ÜÓޏ [ †níÖ] Ù^Ãʪe èm^ß †%Òœ èe^v’Ö] á^Ò Ý] [ èe^v’×Ö
l^$‚vÚ o֏ ]†¿Þ àn‚jfÚ ²^e ]ƒ^n ÜãnÃe^iæ èe^v’Ö] ØÃrm š]†jÂ^e ±Âæ
ØÛÃe á^ni¦] Ý‚Â æ ÄßÛÖ] ᜠÜÓÚ^ãÊœæ ÜÓeç×Î äÒ…‚m ÜÖ °„Ö] Ø‘¢] àÓÖæ (Ü→Â
àÚ äe^v‘œ ÄßÛm ÜÖ ]ƒ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] ᢠ( ÜÓvÖ] ±Ê á^mæ^Šjm Ÿ
àÚ ÜãnÃe^iæ èe^v’Ö] ÄßÛm ÄÞ^Ú °ªÊ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äe lªm ÜÖæ ØÛÂ
]„â Ø%Ûe ^ßniœ ]ƒ t†u àÚ ^ßn× ^Úæ ànÃe^jÖ] Å^fiœ o× ]ƒ ^Úæ [ ØÛÃÖ] ]„ãe á^ni¦]
I ènÚ¡‰¦] èÃm†@Ö] äjvfÎ °„Ö] '‚vÛÖ] †Ú¢] h†jϳþÞ Ÿ ᜠ^ßn× grm àÓÖæ ØÛÃÖ]
ànÃe^jÖ] æ äe^v‘œ æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] á^ni ݂ ᜠgrÃÖ] àÚ
( äÖ¡ì Ý^nÏÖ] æ °çfßÖ] ‚ÖçÛÖ^e Ù^ËjuŸ] èn‚e o× Œ^ßÖ] ˜Ãe ‚ß èru †fjÃm ØÛÃe
l^Î…^ËÛÖ] àÚæ ( ànÃe^jÖ] Å^fi¢ éˆñ^q l^$‚vÛÖ] áæ†fjÃm †Ú¢] ]„â gÞ^q o֏ Üãޏæ
o× = ^ˉœ ]æ ( Üâ‚Ãe áçiªm àÛÖ l^$‚vÛÖ^e ØÛÃÖ] h^e Ð×Çm ØÛÃe ÜãÞ^ni Ý‚Â áœ
àŠu Ðm‚‘ h]çßÖ] än֏ g⃠^Ú †Ú¢] ]„â ±Ê ÙçÎ h†Æœæ ( àm†ÓßÛÖ] èâ^ˉ
²] Ù牅 ä×ÃËm ÜÖ^Ú ØÒ ZZ V Íçì °œ áæ‚e Ù^Î &nu Ù^Êçe èŠnñ… tæ‡ DTSEá^ì
 RP
àÚ †m àÚ o× ÜÓvÖ] ]„â ᜠäÛãm ÜÖæ XX èÖ¡•æ è‚e Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
²] ±•… Ñæ…^ËÖ] †Û ^Þ‚n‰ ànßÚ©ÛÖ] †nÚœ Í„Î ]„â äÖçÏe äޏæ ( ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö]
]„â äÖçÏe ‚Éœ ‚Îæ (èÂ^Ûq xmæ]†jÖ] é¡‘ ärmæ†jÖ èrnjÞ èÖ¡–Ö] èÛãje äß oÖ^Ãi
Ø‘æ ‚u °œ o֏ !áçÃq]… än֏ ^Þæ ² ^ޏ (^f‰ àe] ²] ‚f àm‚Ö] ð]‚Âœ ‹nñ… |æ…
oÖ^Ãi ²^e ƒçÃÞ ( Ý^Þ¢] †nì é Ÿæ †Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ]æ °çfßÖ] ‚ÖçÛÖ^e Ù^ËjvÖŸ] æ †ÓßÚ
I äe^ÏÂæ äf–Æ àÚ
‚ÛvÚ àe ‚Ûuœ èÚ¡ÃÖ] Ý^Ú¦] °…^ífÖ] xnv‘ |…^B Ù^Î V †@ ° ^vÖ]
o× قm ÝŸ ØÃËÖ] Ý‚Âæ ‡]çrÖ] o× قm ØÃËÖ] V ènÞ‚×Ö] gâ]çÛÖ] ±Ê ±Þ¡_ŠÏÖ]
DTTE ÄßÛÖ]
V èm†@ ^ß$] èËvi ±Ê °ç×â‚Ö] '‚vÛÖ] ˆmˆÃÖ] ‚f å^B în@Ö] Ù^Îæ
!á^Ë×jíÚ á]†Úœ ^Ûâæ ÄßÛÖ] à Ì×jím ØÃËÖ] Ý‚Â áœ
I ÄßÛÖ] o× قm ØÃËÖ] ݂ ᜠÜjÛ‡ &nu áæ†ÓßÛÖ] ^ãmœ ÜÓ×ãq àÚ á]æ
²] èÛ×Ò ð¡Â¦ á牆Óm ]çÖ]‡ ^Ú ÜãnÃe^iæ èe^v’Ö] ᏠV †@ ±Þ^%Ö]
¡fÖ] |¡‘æ …^ËÓÖ] èe…^vÚæ ànjÛÖ] àm‚Ö] †@Þæ ±Ú¡‰¦] ']†jÖ] o× Á^ËvÖ]æ
ènãÖ¦] æ‚vÖ]æ ˜ñ]†ËÖ^e ànÛ׊ÛÖ] ݡæ ^ŠËÖ]æ èßjËÖ] …^Þ ð^Ë›æ ^fÃÖ]æ
^â†nÆæ ä¿Ëu æ Ìm†@Ö] °çfßÖ] &m‚vÖ] èm]æ… æ á^Ûm¦] Ùç‘œ é^Â]†Ú æ |¡‘¦]æ
æ ‚Â]çÏÖ] ‹n‰ªje Ý^jÖ] Ù^ÇjB¦] o× ]çßÓÛjm ÜÖ ÜãÞœ æ èÛãÛÖ] èn×ÓÖ] …çÚ¢] àÚ
o× †Ö] æ ÐvÖ] ØñŸ Ü¿Þ æ Ýç×ÃÖ] àmæ‚i æ Åæ†ËÖ] æ l^nñˆrÖ] Äm†Ëi æ Ùç‘¢]
ènñˆrÖ] …çÚ¢^e ÜãÖ^ÇjB] à ¡–Ê èÛn¿ÃÖ] …çÚ¢] àÚ ^â†nÆ æ àn‚jfÛÖ] l^ãfB
è×ÛÖ] l†Ï³jþ ‰]æ Üâ çÛrÖ èrnjÞ ±ãÖ¦] àm‚Ö] ‹‰œ kÛÓvj‰] ^ÛÖ æ ( èfvjŠÛÖ]
o֏ ð^Û×ÃÖ] æ èÛñ¢] äqçi ( oÖ^Ãi ²] Ø–Ëe ^ãe…^ÇÚ æ š…¢] Ñ…^@Ú ±Ê ènËßvÖ]
 RQ
å„â ±Ê æ ( äÖ¡q Øq Üãe… o× àm‚ÛjÃÚ Üâ¢^Ê Üâ¢^e ]ç×ÇjB] æ àn‚jfÛÖ] èÚæ^ÏÚ
†ÓËÖ] Ý^Îæ ( àni^ŠfÖ] ]‚¦ çãq kÃÎæ ÝçÛŠÖ]æ †‘†’Ö] |^m… àÚ èÞçÚªÛÖ] é†jËÖ]
( ÐnÏvjÖ] áçn ٟˆe ‚ÎçjÛÖ] àâ„Ö] oiœæ ( Ðn΂jÖ] š…œ ±Ê …^ãÞ¢] †Ëve gñ^’Ö]
ð^Û×ÃÖ] Œ^ËÞœ gn› ^ãe ÐfÂæ è%m‚vÖ] …^rB¢] èmæ†e ð^nÖæ¢]æ ð^Û×ÃÖ] ànÂœ l†Î
gn›œ än× oËF_’ÛÖ] ^Þ‚n‰ èÏm‚u l†–ì^Ê àm‚Ö]æ è×ÛÖ] ±rÚ àÚ ànvÖ^’Ö]æ
( èe¡íÖ] ^ãÎ]… æœæ ( é†_ÃÖ] ^â… ^⇪e ð]†–íÖ] èÏm‚vÖ] å„â lˆjâ^Ê ( ð^ß%Ö]æ ènvjÖ]
ènvjÖ] ØÛqœ än× oËF_’ÛÖ] ^Þ‚n‰ h^fuœ hç×Î o× Äm‚fÖ] †¿ßÛÖ] ]„â àÓÛi &nu
!ànÛÖ^ÃÖ] h… ² ‚ÛvÖ]æ ( ð^ß%Ö]æ
àÂæ ( èe]„rÖ] ^ãÞ^’Æœ àÂæ ( …^rB¢] å„ãÖ èÞ^jËÖ] Ñ]…æ¢] à ØòŠm °„Ö]æ
†¾^ßÛÖ] å„â kÞ^Ò Øâ V ØòŠm &nu è$‚vÛÖ] †¾^ßÛÖ] å„â ÄnÛq àÂæ ( èÏnΆÖ] ^â…^⇜
…^⇜ ÄÛŠi ^Û×Òæ (^âçÒ†i ^ÛÖ Í¡‰¢] ^ãߊvj‰] çÖæ [ ±•^ÛÖ] ±Ê èe¡íÖ]
^ãmœ V àn×ñ^ÏÖ] èâ^ˉ ±× ^ÛŠfjÚ Ùçϳþi ð^ÏÛvÖ] àÚ l^Û×ÓÖ] å„â Ø%Ú èÏm‚vÖ]
å„â àÚ ]ç’×íi çÖæ …^rB¢] …æˆq èm^Â… ±Ê áçÏe^ŠÖ] Ù]‡^Ú = ÐÛu¢] Øâ^rÖ]
^Úæ†vÚ änËŠÖ] ]„â ؾ èâ^ËŠÖ] å„ãÖ èrnjÞ (èe¡íÖ] †¾^ßÛÖ] å„â ØÒ ]çϳþÏvÖ èÛãÛÖ]
I ^â…^⇜ æ èÏm‚vÖ] …^Û$ àÚ
Ù]çÚ¢^e ®n×ÛÖ] ÜnÏÖ] äßne àÚ …^ßÖ] kÃËi…] °„Ö] ÜnÓvÖ] Øq†Ö] ±Ê ]æ†ÓËi
å Ÿæœ †nÆ ð±B ƒ^ϳÞþ  o× àÓÛjm ÜÖæ †_íÖ] Ä•çÛÖ] ]„â ±Ê äŠËÞ Øì ªÊ è×ñ^_Ö]
Üãiçne ±Ê …^ßÖ] kÃÎæ éˆnqæ é†jÊ ‚Ãeæ †¿ßÛÖ] ]„â æ]… ‚Î ð^ã×fÖ] ˜Ãe á^Òæ (…^Ç’Ö]
àÚ ‚uœ ÜããfßÊ ( Üãiçne ±Ê^Ú ØÒ Ñ†ju] oju ªnB ]æ„ϳßþ m Ü×Ê ¼ÏÊ Ù]çÚ¢^e èòn×ÛÖ]
äÖ^Ú àÚ „ϳþßm ÜÖ °„Ö] ÜnÓvÖ] Øq†Ö] Ðm†› ]çÓ׉ ÜãÞœ ]çe^qªÊ (ÜãÖ^Û✠o× Œ^ßÖ]
oju Ÿæ¢] ƒ^ϳþޏ àÚ É†Ëjm ÜÖ ÜnÓvÖ] Øq†Ö] ᜠ]çÒ…‚m ÜÖ ð^ã×fÖ] ðŸ çâ àÓÖæ ( ªnB
 RR
I ÜnÏŠÖ] ØÏÃÖ] àÚ oÖ^Ãi ² ^e ƒçÃÞ ( äÖ]çÚ¢ äjâ]†ÓÖ äÖ]çÚœ Õ†jm ÜÖ äÞœ æ äÖ] çÚœ „ϳßþ m
è$¡%Ö] áæ†ÏÖ] ±Ê àÓm ÜÖ^Ú ØÒ áœ Ðñ^΂Ö] ˜ÃfÖ ^ß•†jÊ] çÖ V †@ &Ö^%Ö]
l^†fjÖ] ÄÛq àÂæ è‘^íÖ] Ü㉅]‚Ú ð^@ޏ à áæ†ÓßÛÖ] ÙçÏm ]ƒ ^ÛÊ ( Ý]†u oÖæ¢]
ÀÂçÖ^e Ý]ˆjÖ¦]æ (ML A Ü’íe ‚ßãÖ^e ( …ç@ÓÖçÞ èÃf_Ú àÚ gjÓÖ] ð]†jBô]æ †ãB ØÒ
æ èÊ^n–Ö] àÚ ÄjÛjÖ]æ ÀÂçÖ] o× …æ„ßÖ] „ìœ æ èÃÛrÖ] éçב ‚Ãe èÃÛrÖ] Ýçm ØÒ
ànËÖ^íÛÖ] o× †Ö] ±Ê gjÓÖ] ÌnÖªi æ ÜÓvÖ] ànnÃiæ èÖ ^rÛÖ]æ 醾^ßÛ×Ö Œ^ßÖ] ÄÛq
àÚ ànjÎ…æ é ð]†Î ‚Ãe &m‚vÖ] é‡^q „ìœ æ á‚ÛÖ] o֏ Ùçrj×Ö Á^ÂçÖ] Ù^‰…] æ
=áæ†ÓßÛÖ] ^ãmœ ( ÜÒ†Æ^‘œæ ÜÒ†e^Òœ ±Ê é ^jÃÛÖ] …çÚ¢] àÚ ÔÖƒ †nÆæ ànvnv’Ö]
[ è$¡%Ö] áæ†ÏÖ] ±Ê é çqçÚ …çÚ¢] å„â kÞ^Ò Øâ
æ ±Â‚ÛÖ] àÚ ØÒ ØÛvnÊ ‹íe àÛ%e áçjËm àm„Ö] è%m‚vÖ] èòËÖ] å„â èÛñœ æ
xm†’jÖ] o× áç×’vm sv×Ö áçfâ„m ^Û×Òæ ànnjËÛÖ] ðŸ©â àÚ °çjËÖ] än× ^‚ÛÖ]
æœ [ è$¡%Ö] áæ†ÏÖ] ±Ê ] çqçÚ á^Ò ]„â ØÒ Øâ ( ±ñ^fÚçeæ ±ãÖ †¾^Þ àÚ ±Û‰†Ö]
…çÚœ ±Ê †’vßi èm‚ϳßþ Ö] ÜÓi^ÛrãÊ Ÿù æ [ l^$‚vÛÖ^e ØÛÃ×Ö ^‘^ì ^Þƒ Üj×’u
l^$‚vÛÖ] àÚ ÔÖƒ ]‚ ^Ú ØÒæ [ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fß×Ö Ün¿ÃjÖ] æ gvÖ]
I Ün¿ÃÖ] ±×ÃÖ] ²^e Ÿ éçÎ Ÿæ Ùçu Ÿæ [ ÜÓÖ ˆñ^q
oju ànÛ׊ÛÖ] èÛñ¢] Ý^Ûjâ] Ä•çÚ †nÎçjÖ]æ Ün¿ÃjÖ] Ù]‡ ^Ú V †@ Äe]†Ö]
h ¢] ±Ê ¡ì] á^Ò ^Ú ØÒ V ]çÖ^Î &nu ±×Ò áçÞ^Ïe ]çu†‘ Üãޏæ ( àâ]†Ö] ^Þ†’Â
°‚n‰ ‹ËßÖ] änÏÊ Ñ¡›¦] o× ÐÏvÛÖ] Ý^Ú¦] äe |†‘ ^ÛÒ ( ^ߊu á^Ò Ù¡q¦]æ
±Ê °‚ߊÖ] ²] èÛu… în@Ö] å„nÛ×iæ DTUE†m‚ÏÖ] xjÊ ±Ê ‚ÛvÚ àm‚Ö] æ è×ÛÖ] Ù^ÛÒ
èm‚ßãÖ] ±Ê å†$n æ ¼ŠÏ³jþ ÛÖ] Ô׊ÛÖ] ±Ê °…^ÏÖ] Ø•^ËÖ] å†Îœæ ¼‰çjÛÖ] ÔŠßÛÖ]
I ^â†nÆæDULE
 RS
oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] Ün¿Ãi V Ù^Î äÞùœ &nu †ru àe] Ý^Ú¦] ÙçÎ ^ËÞn †Ú ‚ÏÖ
†Úœ ènâçÖ¢] oÊ oÖ^Ãi ²] èÒ…^@Ú ^ãnÊ ‹nÖ ojÖ] Ün¿ÃjÖ] Å]çÞœ ÄnÛre Ü׉æ än×Â
I Üâ…^’eœ oÖ^Ãi ²] …çÞù àÚ ‚ß àŠvjŠÚ
²] ±fßÖ †nÎçjÖ] gnÖ^‰œ ]ç$‚uœ Ì×ì à ^Ë׉ ànÛ׊ÛÖ] á¬Ê ]„ãÖ èrnjÞæ
( ²] ƒ^ÃÚ èÖ¡–Ö]æ è‚fÖ^e ^âçjÃßm ÜÖæ ð^Û×ÃÖ] ^ãߊvj‰]æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב
æ á¡Ê äe ØÛ ojÚ †Úœ ØÒ à áç×òŠm ÜãÞ¬Ê ¼ÏÊ àm†ÓßÛÖ] ±Ê èn×fÖ] l†@jÞ] ‚Îæ
]çÖ]‡ ^Ú æ ( á¡Ê æ á¡Ê ^ãe lªm ÜÖæ é†n%Ò …çÚªe áçiªm ÜãŠËÞªe ÜãÞœ ÜÆ… [ á¡Ê
^Ûñ] æ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] Ün¿Ãi ц› ±Ê “nϳþßjÖ] o֏ ^Ά› áç%vfm
æ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] ±×‘ ²] Ù牅 gu o֏ èm çÛÖ] …çÚ¢] o֏ ‚ϳþßÖ] áçãqçm
èmçϳþiZZ äËnÖªi ±Ê |†‘DUME D °ç×â‚Ö] ØnÂ^Û‰] ‚ÛvÚE †fÒ¢] ÜãÚ^ڏ á¬Ê ( äÛn¿Ãi
ÜÓ–Ãe |‚ÛÒ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±fßÖ] |‚Ú ]ç×Ãq] ZZ V Ù^Î &nu XXá^ÛmŸ]
XXäßÚ ØÎœ Øe ^–Ãe
!Ün¿ÃÖ] ±×ÃÖ] ²^e Ÿ éçÎ Ÿæ Ùçu Ÿæ (]„â ämœ†e á^Ûm¦] ±Â‚m çãÊ
˜Ãe Ùæ^ßiœ &nu Ý¡ÓÖ] Ùç› àÚ ^Êçì Åç•çÛÖ] gב o֏ Äq…]
àn$‚vÛÖ] ]çË‘æ æ ð^Û×ÃÖ] ^ãߊvj‰]æ °çfßÖ] Ün¿ÃjÖ] o֏ èm çÛÖ] l^$‚vÛÖ]
IV ±i¤^Ò ^ã–Ãe æ é†n%ÓÖ] è×%Ú¢] á^ni àÓÛÛÖ] àÚ á^Òæ ( èfn_Ö] l^Û×ÓÖ^e
Ý^Ú¦] ^Þ‚n‰ ±ãÏËÖ] gâ„ÛÖ] gu^‘æ é…çßÛÖ] èßm‚ÛÖ] ÜÖ^ ᏠV ^ãÖæœ
àe ²]‚fÂ æ †Û àe ²]‚f ^Þ‚n‰ Ø%Ú èe^v’Ö]æ Ì׊Ö] Å^fi^e Üjãm á^Ò p„Ö] ÔÖ^Ú
oב ²] Ù牆×Ö ÈÖ^fÖ] äfuæ äÞ^Ûm o–jÏÛÖ] äޏ ( ànÃÛqœ Üãß oÖ^Ãi ²] ±•… ØËÇÚ
ð^Û×ÃÖ] å†fjÂ]æ ( ànÃe^jÖ] æ èe^v’Ö] ‚ã ±Ê ÐfŠi ÜÖ ]…çÚœ †Óje] Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²]
Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] ±fß×Ö Ðñ^ËÖ] äÚ]†ju]æ äfu o× ¡nÖ æ ä́߉^vÚ àÚ
 RT
V ͆_Ú Ù^Î ( ‚’Ö] ]„â ±Ê oÖ^Ãi ²] äÛu… š^n ±•^Î èÚ¡ÃÖ] Ý^Ú¦] Ù^Î &nu
áæ‚m†i V în@Ö] ÜÓÖ ÙçÏm V ÜãÖ ÙçϳþjÊ èm…^rÖ] Üãn֏ kq†ì ^ÓÖ^Ú Œ^ßÖ] oiœ ]ƒ á^Ò
Øì &m‚vÖ] ]çÖ^ΠᏠæ ( Üãn֏ t†ì ( Øñ^ŠÛÖ] ]çÖ^Î á¬Ê [ Øñ^ŠÛÖ] æœ &m‚vÖ]
䉜… o× ĕæ æ ( ÜÛÃi æ äq^‰ ‹fÖæ ÷] ‚q ^e^n$ ‹fÖ æ gn_i æ ØŠjÆ]æ ä׊jÇÚ
çÃÖ^e †ífjm Ù]ˆm Ÿæ Åç@íÖ] än×Âæ ^ãn× ‹×rmæ t†ínÊ è’ßÚ äÖ oÏ×i æ å ð] …
àÓm ÜÖæ å†nÆ Ù^Î ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 &m‚u àÚ É†Ëm oju
Ù^Î ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 à '‚u ]ƒ Ÿ è’ßÛÖ] Ô×i o× ‹×rm
oב ²] Ù牅 &m‚u Ü¿Âœ ᜠguœ V Ù^ÏÊ ( ÔÖƒ ±Ê ÔÖ^ÛÖ ØnÏÊ V ‹mæœ ±eœ àe]
DUNED^Ë@Ö]E I ^ßÓÛjÚ é…^ã› o× Ÿ äe '‚uœ Ÿæ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²]
ÔÖ^Ú á^Ò V oÖ^Ãi ²] äÛu… š^n ±•^ÏÖ] Ý^Ú§Ö ð^Ë@Ö] ±Ê …æ V ^ãnÞ^$
ª›œ ᜠoÖ^Ãi ²] àÚ ±vj‰œ V ÙçÏm á^Òæ èe] èßm‚ÛÖ^e gÒ†m Ÿ än× oÖ^Ãi ä×Ö] èÛu…
DUOEI èe] †Ê^ve Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ²] Ù牅 ^ãnÊ èe†i
á^Òæ ‚â]ˆÖ] èmç×–Ê àe ‚Ûuœ à ±Û׊Ö] àÛu†Ö]‚f çeœ oÓu ‚Î V ^ã%Ö^$
oב ±fßÖ]^Þœ ±ßÇ×e „ßÚ é…^ã› o× Ÿ °‚ne ŒçÏÖ] kŠÚ^ÚV Ù^Î äÞœ é^Ú†Ö] é]ˆÇÖ] àÚ
DUPE D ^Ë@Ö]E I å‚ne ŒçÏÖ] „ìœ Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²]
]‚ßjŠÚ ¡q… áæ†ÓßÛÖ] å†fjÃm °„Ö] ±ÓÖ^ÛÖ] t^vÖ] àe] Ý^Ú¦] oÓu V ^ãÃe]…
Üã–Ãe èm^Óu kڂϳþiæ V ‚’Ö] ]„â ±Ê Ù^Î &nu Å‚fÖ] o× †Ö] ±Ê ^f×’jÚ á^Òæ
äÖ gvjŠm ]„â Ø%ÛÊ ( Är_–m ÜÖæ ݆vÖ] ±Ê Øfm ÜÖæ è߉ ànÃe…œ èÓÛe …æ^q äÞœ
DUQE D Øì‚ÛÖ]E ^ãe†Úçm æœ é…æ^rÛÖ]
Øì‚m Ü×Ê Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב äi…^m‡ o֏ Üã–Ãe ð^q ‚Îæ V ^ãŠÚ^ì
 RU
( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב änfÞ ÄÚ oÖ^Ãi ²] äÛu… äßÚ ^e œ ^ãq…^ì àÚ …]‡ Øe èßm‚ÛÖ]
Ÿ ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ànÞçÓÖ] ‚n‰ ‚×e Øì‚m ±×%Úœ Ù^ÏÊ [ Øì‚i Ÿœ äÖ ØnÏÊ
DURE D Øì‚ÛÖ]EIÙ^Î ^ÛÒ æœ ÔÖƒ o× …‚ϳþi ±ŠËÞ ‚qœ
‚ÛvÚ çeœ °‚n‰ ±Ö Ù^Î ‚Î V ±ÓÖ^ÛÖ] t^vÖ] àe] Ý^Ú¦] Ù^Î V ^㉠^‰
±Ê Œç×rÖ] Ÿ ‚rŠÛÖ] ±Ê kŠ×q ^Ú ( èßm‚ÛÖ] ‚rŠÚ Øì ^ÛÖ V oÖ^Ãi ²] äÛu…
o֏ t†ìœ ÜÖæ ( gÒ†Ö] Øu… ±ju Õ^ßâ ^ËÎ]æ kÖ‡ ^Úæ ( å^ßÃÚ ]„â ^Ú¡Ò æœ éç×’Ö]
o֏ t†ìœ ᜠ±Ö †_ì ‚Î á^Òæ( Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב å†nÆ …‡œ ÜÖæ å†nÆ Ÿæ ÄnÏe
æ ànfÖ^_Ö] æ àn×ñ^Š×Ö |çjËÛÖ] oÖ^Ãi ²] h^e ]„â [ g⃜ àmœ o֏ V k×ÏÊ ‚ΆÇÖ] ÄnÏe
o× ØÛ àÛÊ ä×%Ú ‚’Ïm àÚ Ü$ ‹nÖæ ( ànÒ^ŠÛÖ]æ ð]†ÏËÖ]æ àm†_–ÛÖ]æ àm†ŠÓßÛÖ]
DUSE D Øì‚ÛÖ]E I Ù^Î ^ÛÒ æœ ( hç×_ÛÖ]æ ÙçÚªÛÖ^e xrÞ æ †Ë¾ ]„â
ࠡϳÞþ èÒ…^fÛÖ] l^Û×ÓÖ^e å]çjÊ èm… ^ÏÖ] é ^nŠÖ] Õç×Ñ †nÏËÖ] ‚fÃÖ] oãßm
²] წe ÙçÚªÛÖ^e †Ë¿m pçjËÖ] ]„ãe ØÛÃm àÚ áœ äÖ ^Â^fi] æ ±ÓÖ^ÛÖ] t^vÖ] àe] Ý^Ú¦]
xn•çjÖ ^nÊ^Ò äÖçve ‚ãrÖ] ]„â ØÃrm ᜠoÖ^Ãi æ Õ…^fi ²] Ø–Ê àÚ çq†mæ ( oÖ^Ãi
†Òƒ ‚ß Ý^nÏÖ] ÜÓvÖ ^ßnfÚ äÞçÒ à ¡–Ê ^ÏßÖ]æ Ù‚rÖ] ^ãÖçu †%Ò ±jÖ] Øñ^ŠÛÖ]
Ðm†_Ö] ±Ê ¡Ã@Ú ±ÃŠÖ] ]„â ØÃrm ᜠæ ( Ý¡ŠÖ]æ éç×’Ö] Ø–Êœ än× Ý^Þ¢] †nì é Ÿæ
æ äÏ×ì †nì o× oÖ^Ãi ²] oבæ I Ün¿ÃÖ] ±×ÃÖ] ²^e Ÿ] éçÎ Ÿæ Ùçu Ÿæ ( ð^@m àÛÖ
I ànÚn ànÚn ànÚn ( ànÃÛqœ äfv‘æ äÖn æ ‚ÛvÚ ^ÞŸçÚ æ ^Þ‚n‰ äÏÊœ t]†‰

ä³þf³þj³Òþ
oË_’ÛÖ] ‚ÛvÛe äß ±Ë ^•… ‚Ûuœ gÞ„ÛÖ] å‚fÂ
Ü׉æ än× oÖ^Ãi ²] oב ±Ú¢] ±fßÖ]
 SL
á^ì ^•… ‚Ûuœ oË_’ÛÖ]‚fÂ
°… ^Î ±Ëßu ±ß‰ °‚ÛvÚ
èm†rãÖ] MOLM
 SM

…çËÚ]… æ áçm]‚e ð^Û× àÚ l^Ïm‚’i

gnrÛÖ] … ä××Ê ( h^ni…] Ÿæ änÊ gm…Ÿ ( h]ç’Ö] çâ h^rÃÖ] h]çrÖ] ÔÖƒ

I h^qœ ^ÛnÊ ÐnÏvÖ] ÐnÏvjÖ^e oiœ &nu ( h^%ÛÖ]
äß ±Ë o× †âç+ ‚ÛvÚ ‚fÃÖ]
çvrÖ] Ø✠^eœ æ ^qœ æ ( h^›œ æ ^Êœ &nu ( h^%ÛÖ] gnrÛÖ] … ²
I h^ÏÃ×Ö ànÏvjŠÛÖ]
°‚Ûuœ ànŠu ^B… ‚ÛvÚ
Än_Ú †ÏjËÛÖ] †nÏËÖ] å…†u ( h]ç‘ æ xnv‘ h]çrÖ]æ ( h^%Ú æ gn’Ú gnrÛÖ]
²] å†ËÆ ±ËßvÖ] °… ^ÏÖ] ±Þ^Û%ÃÖ] …‚jÏÛÖ]‚f ‚ÛvÛe ç‚ÛÖ] ( … ^ÏÖ] ²] Ù牅
Ün׊jÖ]æ éç×’Ö] än× Üm†ÓÖ] änfÞ å^re oÖ^Ãi
…‚jÏÛÖ]‚f °çÖçÚ V Üjì

ä×¾‚Ú æ ä×–Ê Ý] ( Ð΂ÛÖ] ^Þƒ^j‰œ æ ÐÏvÛÖ] ^ÞŸçÚ äe h^qœ ^Ú ² ‚ÛvÖ]

I Ü×Âœ oÖ^Ãi ²]æ ( èm†Ú ¡e Ø›^e äÊ¡ì æ ( èm†Ê ¡e ÐvÖ] çãÊ
V äfjÒ
äÖ oÖ^Ãi ²] †ËÆ ±@m†ÏÖ] ‚Ûuœ àe ²]‚f †nÏËÖ]
I h^qœ àÚ h^‘œ
äß ±Ë °… ^ÏÖ] … ^ÏÖ]‚f †nÏËÖ] å…†u
IIIII h]ç‘ h]çrÖ]
 SN
ànŠu ]‚Ú] ‚ÛvÚ
III h^qœ àÚ h^‘œ ‚Î
 íe ÀÊ^u ‚ÛvÚ
III h^ni…] ¡e h]çrÖ] x‘
èÚ†ÓÛÖ] èÓÛe à›^ÏÖ] ( ‚Û’Ö] ‚f àe Ñ]‡†Ö] ‚fÂ
^ʆB oÖ^Ãi ²] ^â ]‡
oϳ$þ æ éæ†ÃÖ ^ãÞ] °†ÛÃÖæ ( h]ç’Ö]æ Ñ‚’×Ö ÐnÏvjÖ] ]„fu æ h]çrÖ] ÜÃÞ
( °æ… æ é†n’e oÞ œ äÖ àÚæ Ÿ ÌnÒ ( pç‰ ^Û ^ãe ±ßÇjŠm( p‚ãÖ]æ ‚B†Ö] gÖ^_Ö
àÚæ ( °çŠÖ] Ðm†›æ ÜnÏjŠÚ ½]†‘ o֏ ^ãe °‚ãmæ (^’ÃÖ] Ðm…^Ëi àÚ p‚qœ ^â]†m äÞ¬Ê
Ø•^Ë×Ö ^•… ‚Ûu¢ äÞ¬Ê oÏjÖ]æ Í^’Þ¦] ØvÓe äi†n’e ànÂ…çÞæ ( ]…çÞ äÖ ²] ØÃq
±•†Ú ÐnÏvje oiœæ ( oÊæœ æ èÖ ¢] ÄÛq æ ( oÉæ Ðv×Ö å‚ãq Ù„e °„Ö] gnrÛÖ]
ØÓÖ †ñ^ŠÖ] Ø%ÛÖ]æ †ñ]‚Ö] ÙçÏ×Ö ^Î]‚’Ú Ù¡–Ö] Ø✠è×e^ÏÛe …^‘ oju (o’ϳþj‰ æœ
æ Ðâ]‡ çâ ]ƒ¬Ê ( äÇÚ ‚nÊ Ø›^fÖ] o× äÊ„Ïm æ ÐvÖ] ²] Ðvm ÔÖ„Òæ ( o‰çÚ áç†Ê
ÜÓe… æ ( ¡nf‰ Ø•œ æ oÛÂœ é†ì¤] ±Ê çãÊ oÛÂœ ^nÞ‚Ö] å„â ±Ê á^Ò àÚæ ( pçâœ
I p‚jâ] àÛe Ü×Âœ çâæ ä×nf‰ à ؕ àÛe Ü×Âœ
²] èÚ¡‰ ‚ÛvÚ ‚fÃÖ] å]æ¢] Ün$¢]
xnrÞ °]…çÖ] xnv‘ h]çrÖ]
äß ±Ë ‚Ûuœ á^_׉ ‚ÛvÚ V äfjÒ
h^qœ àÚ h^‘œ æ h]çrÖ] x‘
²] äß ^Ë å^B ‚ÛvÚ å]æ¢] å‚f V äfjÒ
ýýýþþþþþýýý
 SO

Äq]†Ú
Üm†ÓÖ] án†ÏÖ] DM
±f›†Ï×Ö án†ÏÖ] Ý^Óu†nŠËi DN
ÔÖ^Ú Ý^Ú¦ ^›©ÛÖ] DO
±Ö]ˆÇÖ] Ý^Ú§Ö é ^ÊÖ] ð^nÛnÒ DP
±Þ]†f_×Ö ¼‰æ¢] ÜrÃÛÖ] DQ
Ü׊ÛÖ] xnv’Ö] DR
°…^ífÖ] xnv’Ö] DS
¨] ±eœ à߉ DT
°…^íf×Ö †ËÛÖ] h ¢] DU
…^jíÛÖ]…‚Ö] DML
±Ú^B pæF^jÊ Íæ†ÃÛÖ] …^jvÛÖ] … DMM
±Ö]ˆÇ×Ö àm‚Ö] Ýç× ð^nu DMN
äq^Ú àe] à߉ DMO
áçnÃÖ] á^ŠÞ oÛŠÛÖ] ènf×vÖ] é†nŠÖ] DMP
ÜÒ^v×Ö ànvnv’Ö] o× Յ‚jŠÛÖ] DMQ
°„Ú†jÖ] à߉ DMR
°…^ÏÖ] ±× Ý^Ú§Ö xne^’ÛÖ] éçÓ@Ú |†B xni^ËÛÖ] é^Î†Ú DMS
°ç×â‚Ö] '‚vÛÖ] ÐvÖ]‚fÃ×Ö l^ÃÛ×Ö] èÃBœ DMT
h^_íÖ] …ç$ªÛe Œæ †ËÖ] DMU
±›çnŠ×Ö °æô^jË×Ö pæ^vÖ] DNL
 SP
°‡^nßÖ]†$çÒ ƒ^j‰£Ö V ±ËßvÖ] ^•… ‚Ûuœ Ý^Ú¦] DNM
°…^ÏÖ] ±× äÚ¡ÃÖ ÌÖ^íÛÖ^e ð]‚jΦ] DNN
š^n ±•^Ï×Ö Ü׉æ än× oÖ^Ãi ä×#Ö] oב oFË_’ÛÖ] ÑçÏu Ìm†Ãje ð^Ë@Ö] DNO
°… ^ÏÖ] …^_ÃÖ] Œ^n֏ ‚ÛvÚ èߊÖ] Ø✠†nÚ ¦ èߊÖ] á^–nÊ DNP
°æ‚ßÖ] ±×´Â àŠvÖ] ±eœ‚nùŠÖ]æ ±ßŠvÖ] ±vÖ]‚f ‚nŠÖ †›]çíÖ] èâˆÞ è×ÛÓi DNQ
xne^’ÛÖ] éçÓ@Ú DNR
±Š×e^ßÖ] ±ßÇÖ]‚f Ý^Ú§Ö èm‚ÛvÛÖ] èÏm†_Ö] DNS
±Þ]†Ã@Ö] h^âçÖ]‚fÃ×Ö p†fÓÖ] èÃm†@Ö] á]ˆnÚ DNT
ÜnÎ àeŸ |æ†Ö] h^jÒ DNU
än× ä×#Ö] èÛu… ±ÓÛÖ] †ru àe¦ h^fÃÖ] |†B DOL
ˆmˆÃÖ] 冉 Œ‚Î ±rÞ ‡†e †ËÃq ‚nŠÖ †â‡¢] ±fßÖ] ‚ÖçÚ ±Ê †âçrÖ] ‚Ï DOM
±›^nÚ‚Ö] àŠu àe á^Û% änÏËÖ Ý^nÏÖ] l^f$ DON
†âçrÖ]‚Ï o× †â‡¢] gÒçÓÖ] D |†BE DOO
‚m‡çeœ äÚ¡ÃÖ ¡nÛÖ] D èÖ^‰…E DOP
á¡u ±ßm‡ ‚Ûuœ ‚n‰ ^ÞŸçÛÖ ène^âçÖ] o×Â…‚Ö] ±Ê ènߊÖ]……‚Ö]´ DOQ
±ÓùÛÖ] †Û àe ä×#Ö]‚f àe Ù^ÛrÖ pæF^jËÖ] DOR
p…^ße] äÚ¡ÃÖ á^Û¿Ö] …çÚ DOS
äÛ¿ÃÚ äÓÚ ð^Û× pæ^jÊ DOT
å‚q ð^Û× pæ^jÊ DOU
Ý]†ÛÖ] èm^Æ äÖ^‰†Ö] DPL
†’Þ äÚ¡ÃÖ èrvÖ] h^jÒ DPM
 SQ
lçf%Ö] Ü×ŠÚ DPN
Ý^ÛãÖ] àe] äÚ¡ÃÖ Ùç‘¢] †m†vi DPO
Ùç‘¢] †m†vi |†B DPP
±ÓùÛÖ] †rvÖ] àe] äÚ¡ÃÖ Ü¿ßÛÖ]†âçrÖ] DPQ
ÜnÃßÖ] è•æ… DPR
°…^ífÖ] |†B °…^fÖ] xjÊ DPS
†rvÖ] àeŸ †nrÖ] “ní×i DPT
ovÖ]‚fÃ×Ö †›]çíÖ] èâˆÞ DPU
°ç×â‚Ö] ØnÂ^Û‰¦ á^Ûm¦] èmçÏi DQL
±ÓùÛÖ] t^vÖ] àeŸ Øì‚ÛÖ] DQM
ä×#Ö] ±Öæ å^@Ö] ð^ËíÖ] èÖ]‡ DQN
±Ï`nf×Ö p†FfÓÖ] à߉ DQO