ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ

«ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ»

ΤΟΜΟΣ Α
 ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ
«ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ»
TOMOΣ A

BIBΛION A – BIBΛION B
[Θαλς, Σλων, Xλων, Πιττακς, Bας, Kλεβουλος, Πε-
ρανδρος, 'Aν(χαρσις, M+σων, 'Eπιμενδης, Φερεκ+δης,
'Aναξμανδρος, 'Aναξιμ1νης, 'Aναξαγρας, 'Aρχ1λαος,
Σωκρ(της, Ξενοφ5ν, A6σχνης, 'Aρστιππος]

Tτλος: Διογ1νους Λαερτου «Bοι Φιλοσφων» – Tμος A Mετ(φρασις: Nικλαος Kυργιπουλος

'Eκδσεις: ΓEΩPΓIAΔH-«BIBΛIOΘHKH TΩN EΛΛHNΩN» \EÈ̤ÏÂÈ·: KˆÓÛÙ·ÓÙÖÓÔ˜ ¶ÔÙ·ÌÈÄÓÔ˜
7Yπε+θυνος 'Eκδσεως: Λεωνδας Γεωργι(δης
Στοιχειοθεσα: «ÁÚ·Ê‹»
Φλμ-Mοντ(ζ: N;κος Xατζηπ1ρης
'Eξ<φυλλο: Δημ=τριος Mπιλιλς
Copyright © Λ. Γεωργι(δης 2013
ISBN: 978-960-316-424-1
SET: 978- 960-316-423-4

KεντρικR δι(θεσις: 210 38 15000

Bιβλιοπωλε;ο:
Kηφισας 263, Kηφισι( T.K. 145 62, τηλ. 210 80 15 113
www.georgiadesbooks.gr- e-mail: sales@georgiadesbooks.gr

'Aπαγορε+εται U Vναδημοσευσις Wλκληρης Z μ1ρους τς παρο+σης μελ1της, μ\

Wποιοδ=ποτε μ1σον, χωρ^ς τRν γραπτR _δεια το` aκδτου Z τ5ν νομμων κληρον-
μων του. 'Eπιτρ1πεται U Vναφορb στc παρcν βιβλο Z στc περιεχμεν του μνον σ\
περπτωσι ποd παρουσι(ζονται ρητ5ς τb στοιχε;α αeτο`.
 ¶ E P I E X O M E N A

EIΣAΓΩΓH...........................................................................................7
BIBΛION A........................................................................................30
Προομιον............................................................................................30
1. Θαλς............................................................................................50
2. Σλων............................................................................................74
3. Xλων ............................................................................................98
4. Πιττακς.....................................................................................106
5. Bας .............................................................................................114
6. Kλεβουλος ...............................................................................122
7. Περανδρος................................................................................128
8. 'Aν(χαρσις..................................................................................136
9. M+σων ........................................................................................142
10. 'Eπιμενδης.................................................................................144
11. Φερεκ+δης .................................................................................152

BIBΛION B......................................................................................162
1. 'Aναξμανδρος...........................................................................162
2. 'Aναξιμ1νης ................................................................................164
3. 'Aναξαγρας ..............................................................................166
4. 'Aρχ1λαος ...................................................................................176
5. Σωκρ(της ...................................................................................180
6. Ξενοφ5ν .....................................................................................210
7. A6σχνης......................................................................................220
8. 'Aρστιππος ................................................................................226

–5–
 E I ™ A ° ø ° H

7H aξαιρετικR Vξα το` Vνb χε;ρας συγγρ(μματος τυγχ(νει

Vναμφισβ=τητος. Efναι Wμφωνος aν προκειμ1νgω U γν<μη hλων
τ5ν μελετητ5ν, Uμετ1ρων κα^ ξ1νων. Tο`το iφελεται, κατ(
πρ5τον, ε6ς τc hτι U 7Iστορα τ5ν φιλοσφων το` Διογ1νους
Λαερτου εfναι U μνη διασωθε;σα aκ τς Vρχαιτητος κα μjς
δδει κ(ποιαν 6δ1αν τ5ν σχετικ5ν aργασι5ν τ5ν Vρχαων. Kα^
κατb δε+τερον λγον, iφελεται ε6ς τc μεγ(λο πλθος τ5ν πλη-
ροφορι5ν ποd συνεκ1ντρωσεν W συγγραφε+ς, μετb Vπc κριτικRν
aπεξεργασαν. TRν σπουδαιτητα το` kργου μαρτυρο`ν κα^ αl
Vλλεπ(λληλοι aκδσεις του m μερ5ν αeτο` κα^ τc πλθος τ5ν
κριτικ5ν aργασι5ν ποd Vφιερ<θησαν ε6ς τc κεμενν του m τ5ν
μελετ5ν ποd aβασσθησαν ε6ς αeτ1.
'Aλλb κα^ _ν nποτεθo hτι W συγγραφεdς nπρξεν _κριτος
Vντιγραφεdς κα^ συμπιλητ=ς, hπως 6σχυρζονται pρισμ1νοι μελε-
τητα, κα^ π(λιν U προσφορ( του θb πρ1πει νb εfναι πολ+τιμος,
καθ' hσον τc nλικν του προ1ρχεται Vπc παλαιοτ1ρους συγγρα-
φε;ς ποd εfχαν βαθυτ1ραν κατανησιν τς φιλοσοφας.
7Hμε;ς θb Vρκεσθ5μεν νb παραθ1σωμεν τbς γν<μας qρμο-
δων κριτικ5ν κα^ aρευνητ5ν, Uμετ1ρων κα^ ξ1νων, κα^ aναπ-

1. Bλ1πε τRν VγγλικR kκδοσι το` βιβλου το` Λαερτου (κεμενον κα^ μετ(-
φρασις): Diogenes Laertius. lives of Eminent Philosophers, μετ. R. D. Hisks, kκδ.
Loeb Classical library, Λονδ;νον 1959, hπου Vναφ1ρονται οl Vπc το` 1533 Vλλε-
π(λληλοι aκδσεις το` βιβλου, 8 aκδσεις τμημ(των το` βιβλου, 6δtα τ5ν
Vφορ<ντων στcν Πλ(τωνα, 'Aριστοτ1λη, Πυθαγρα κα^ 'Eπκουρο, κα^ δεκ(-
δες κριτικ5ν aργασι5ν aπ^ το` κειμ1νου κα^ μελετ5ν aξ Vφορμς το` περιεχο-
μ1νου, aκ τ5ν Wποων σημει<νομε κατωτ1ρω τ^ς μελ1τες το` Nτσε κα^ το`
Howeld.

–7–
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
κειται ε6ς τcν Vναγν<στην νb σχηματσoη 6δαν Vντληψιν, aκ τς
γνωριμας του μ\ τcν |διον τcν συγγραφ1α.
7O καθηγητRς τς φιλοσοφας Xαρ(λ. Θεοδωρδης γρ(φει
σχετικ5ς τb uξς: «Tc kργο το` Λαερτου kχει τb γνωρσματα
nποδειγματικς lστορας τς φιλοσοφας, hπως τRν aννοο`σαν
οl Vρχα;οι, μ\ τb προτερ=ματα κα^ aλαττ<ματα ποd παρουσα-
ζαν τb παρμοια kργα τους. Efναι πλο+σιο σ\ βιογραφικ\ς κα^
δοξογραφικ\ς σημει<σεις σ\ πρωττυπα kγγραφα, aπιστολ1ς,
διαθκες, κα^ πολ+τιμους κατ(λογους συγγραμμ(των, ποd προ-
1ρχονται πιθαν<τατα Vπc τοdς Πνακες τς 'Aλεξανδρινς
Bιβλιοθ=κης. Tc δοξογραφικc μ1ρος (=περιγραφR θεωρι5ν)
εfναι πολλ\ς φορ\ς Vξιλογο, διτι kρχεται Vπc παλαιτερους, μ\
βαθ+τερη κατανησι τς φιλοσοφας συγγραφε;ς.
»Γιb μjς σ=μερα, W Λα1ρτιος εfναι Vνεξ(ντλητο μεταλλε;ο.
Xωρ^ς αeτν, οl γν<σεις μας γιb τRν Vρχαα φιλοσοφα, Vπc τcν
Θαλ ~ς π1ρα Vπc τcν 2ο α65να, κα^ γενικ<τερα γιb τRν πνευμα-
τικR ζωR τ5ν 'Aρχαων, θb ταν Vπογοητευτικb φτωχικ1ς.
»Ol πηγ\ς το` Διογ1νη, W τρπος ποd δο+λεψε π(νω στb
nποδεγματ( του, U συναρμολγηση το` kργου, γ1ννησαν πολλb
προβλ=ματα, ποd δ\ν βρκαν €ς σ=μερα τRν τελειωτικR λ+ση
τους. Tον κατηγρησαν σbν _κριτο Vντιγραφ1α κα^ συμπιλητ=,
τcν στλισαν μ\ βαριb aπθετα. Mb W Λα1ρτιος βρσκει τc καριο
κα^ τc χαρακτηριστικ. 7H kρευν( μου, π(νω στb καταφρονε-
μ1να aπιγρ(μματ( του, τb σπαρμ1να στc kργο του, μ' kκανε νb
ξεχωρσω πσω Vπc τRν μ(σκα το` λογι<τατου ξ+πνιο μυαλc
κα^ ψυχR εeκολοσυγκνητη.
Ol «Bοι Φιλοσφων» εfναι σωστR δεξαμεν=, ποd πρε νερb
Vπc δι(φορες πηγ1ς, κι' Vποταμευσε μακρχρονη παραγωγ=.
Ol πληροφορες του kρχονταν Vπc δε+τερο χ1ρι, μb οl πηγ1ς του
— τ^ς Vναφ1ρει εeσυνεδητα — εfναι συγγραφε;ς το` 2ου, λγοι
το` 1ου π.X. α65νος κα^ οl περισστεροι Vπ' αeτοdς εfχαν ο6κει-
τητα μ\ τb πρωττυπα kργα τ5ν φιλοσφων ποd πραγματε+θη-
καν».
–8–
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
Kατb τcν καθηγητR κα^ διαπρεπ φιλλογο K. Δ. Γεωργο+λη,
«τc aν λγgω σ+γγραμμα, παρb τRν Vκρισαν το` συγγραφ1ως
του, μjς παρ1χει πολυτμους πληροφορας, κα^ εfναι Vπαρατη-
τον διb τRν aκ τ5ν πηγ5ν σπουδRν τς uλληνικς φιλοσοφας».
7O Γ. Γαρδκας, καθηγητRς τς Vρχαας uλληνικς φιλολογας
κα^ παπυρολογας, kγραψε σχετικ5ς τb uξς: Tc kργον kχει μεγ(-
λην Vξαν διb τc πλθος τ5ν βιογραφικ5ν κα^ φιλολογικ5ν
ε6δ=σεων, wς aκ προγενεστ1ρων συγγραφ5ν Vντιγρ(φει, aνοτε
κα^ Vκρτως. Θ1λοντας W Διογ1νης νb aπιδεξη πολυμ(θεια, μνη-
μονε+ει πλθος συγγραφ1ων. Al πολυειδε;ς αeτο` ε6δ=σεις
προ=ρχοντο aξ ε6δικ5ν συγγραφ5ν, μ(λιστα δ' aκ τς πλουσας
«Παντοδαπς lστορας» το` Φαβωρνου. 'Eκ τοιο+του συμφυρ-
μο` Vπετελ1σθη, πολλο` μ\ν λγου Vξα, Vλλb κακοσ+νθετος
συναγωγR aρανισμ(των».
'Eκ τ5ν ξ1νων, W Tσ1λλερ (Eduard Zeller, 1814–1908), ποd
nπρξε xνας Vπc τοdς βαθυτ1ρους μελετητ\ς τ5ν Vρχαων
7Eλλ=νων σοφ5ν, στc περφημο βιβλο του «Φιλοσοφα τ5ν
7Eλλ=νων», γρ(φει τb uξς κατb μετ(φρασιν το` καθηγητο`
Xαρ. Θεοδωρδη: «7H συγγραφR το` Διογ1νη, κοντb σ\ πολλb
παρακατιαν(, περι1χει aξαιρετικb πολ+τιμες πληροφορες»2. Δ\ν
θb πρ1πει λοιπν, νb θεωρηθο`ν nπερβολικα^ γν5μαι, pς U το`
Mεναγου (Aegidius Menagius), καθ' yν τc kργον το` Λαερτου
εfναι αeτR U lστορα τς Vνθρωπνης διανο=σεως, κα^ U το`
Mοντα^ν (Montaigne), hστις aλυπε;το, διτι δ\ν nπρξαν πολλο^
Λα1ρτιοι.
'Aναμφισβητ=τως, οeδλως μει<νουν τRν Vξα το` kργου οl
περιττ\ς λεπτομ1ρειες ποd Vναφ1ρει, διτι W Vναγν<στης zμπο-
ρε; νb τ^ς παραβλ1ψoη. {Oσον Vφορtj στRν VνεκδοτολογικR
2. Bλ. τRν συντομευμ1νη Vπc τcν Tσ1λλερ kκδοσι το` Vνωτ1ρω βιβλου του
nπc τcν ττλον Grundriss der Geschichte der griechischen Philosophie, συμπληρω-
θε;σα nπc το` Nestle κα^ σημει<σασαν μ1χρι το` 1928 Vλλεπαλλ=λους aκδ-
σεις, μετ(φρασις X. Θεοδωρδη, 1942, σ. 9.
–9–
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
πλευρ(, στRν Wποα πολd aπιμ1νει, αeτc iφελεται ε6ς τc hτι W
συγγραφεdς δ\ν ταν κα^ φιλσοφος, Vλλb xνας κοσμικcς τ+πος,
un homme du monde, hπως παρατηρε; W Delatte, τcν Wπο;ον U
lστορα τ5ν φιλοσφων τcν aνδι1φερε κυρως Vπc τRν Vνεκδο-
τολογικR της _ποψι»3. {Oμως, τb Vν1κδοτα αeτ(, δ\ν συντελο`ν
λιγ<τερο Vπc τ^ς 6δ1ες το` aξεταζομ1νου φιλοσφου στc νb γνoη
βαθ+τερα κατανοητR U προσωπικτης του. Γιατ, hπως γρ(φει W
Πλο+ταρχος, «πρjγμα βραχd πολλ(κις κα^ ρμα κα^ παιδι( τις,
kμφασιν mθους aποησεν μjλλον (Vπεκ(λυψε τcν χαρακτρα), Z
μ(χαι μυρινεκροι κα^ παρατ(ξεις αl μ1γισται κα^ πολιορκαι
πλεων»4.
'Aπc τc _λλο μ1ρος, τc βιβλο, πολλ\ς φορ1ς, παρ1χει πληρο-
φορες γιb τ^ς πολιτικ\ς συνθκες στcν καιρc το` φιλοσφου
ποd aξετ(ζει, κα^ παρελα+νει Vπc τ^ς σελδες του τc γλωσσικc
‰φος το` 7Eλληνικο` κσμου aνν1α α6<νων, Vπc τοdς Vρχαϊκοdς
τ+πους το` 7ου α65νος:
A‹ γbρ _τερ νο+σων τε κα^ Vργαλ1ων
μελεδων1ων (βλ1πε A, 60),
xως τc λεξιλγιο το` Πλουτ(ρχου, ποd νομζεις hτι διαβ(ζεις
σημερινc κεμενο στRν καθαρε+ουσα:
«Oˆσης δ\ μετε<ρου τς 7Eλλ(δος κα^ μ(λιστα το;ς 'Aθηνα-
οις τ5ν πραγμ(των aπισφαλ5ς aχντων, _νδρες aξ ο|κων aπι-
φαν5ν κα^ χρημ(των μεγ(λων π1νητες nπc το` πολ1μου γεγο-
ντες κα^ πjσαν Œμα τg5 πλο+τgω τRν aν τo πλει δ+ναμιν αeτ5ν
κα^ δξαν ο6χομ1νην Wρ5ντες, uτ1ρων τιμωμ1νων κα^ Vρχντων,
συνλθον ε6ς ο6καν τινb τ5ν aν Πλαταια;ς κρ+φα κα^ συνωμ-
σαντο καταλ+ειν τcν δμον»5.
3. Bλ1πε Delatte, Vie de Pythagore, κριτικR kκδοσις, Bρυξ1λλαι, 1922, σ. 39.
4. Bλ. Πλουτ(ρχου 'Aλ1ξανδρος.
5. Bλ1πε Πλουτ(ρχου 'Aριστεδης, 15.
– 10 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
'Eξ _λλου, U _ποψις νεωτ1ρων ξ1νων φιλολγων, hτι W συγ-
γραφεdς δ\ν παρουσασε Vμερληπτα τ^ς 6δ1ες κα^ τRν ζωR τ5ν
φιλοσφων, λγgω προτιμ=σε<ς του πρcς τc xνα Z τc _λλο φιλο-
σοφικc σ+στημα, Vπεδεχθη aξ Wλοκλ=ρου σφαλερ=: W Λα1ρτιος
kκαμε qπλc συμπλημα, χωρ^ς ν' Vναμξoη προσωπικ1ς του δοξα-
σες.
Mετb τRν γενικR αeτRν aνημ1ρωσι θb πρ1πει mδη νb προχω-
ρ=σωμε στRν aξ1τασι τς ζως το` συγγραφ1ως κα^ τ5ν περιεχο-
μ1νων το` βιβλου του, καθƒς κα^ σ\ μιb λεπτομερ1στερη kρευνα
τς Vξας το` kργου.
H ZΩH TOY ΣYΓΓPAΦEΩΣ
7O Διογ1νης Λα1ρτιος Z Λα1ρτιος Διογ1νης παραμ1νει γιb
μjς α|νιγμα. Γιb τRν ζω= του, τRν καταγωγ= του, τRν μρφωσ
του, τc σ+νολο το` kργου του, τRν προσωπικτητ( του, Vκμη
κα^ γιb τ ‡νομ( του, δ\ν ξ1ρουμε σχεδcν τποτε. Oˆτε οl Γερμα-
νο^ σοφο, ποd τσο τcν μελ1τησαν, οˆτε οl Γ(λλοι, παλαιο^ κα^
σ+γχρονοι, δδουν γιb τcν συγγραφ1α αeτν, οˆτε κ_ν πιθαν\ς
πληροφορες. 7O H. Estienne, W Casaubon, W Wilamowitz, W
Schwartz, W Glavier (Biographie universelle, 1814), W Croset
(Histoire de la litterature grecque, V, σ. 818–820 6), W V. Brochard
(Mεγ(λη Γαλλ. 'Eγκυκλοπαιδεα), W Delatte (Vie de Pythagore
1922), W R. Genaille (Diogène Laërce, traduction nouvelle, 1933),
hλοι τους καταλ=γουν: «7H ζωR το` Διογ1νους Λαερτου μjς
εfναι aντελ5ς _γνωστη.
Ol Vρχα;οι συγγραφε;ς, lστορικο^ Z φιλσοφοι, παραμ1νουν
aπσης _φωνοι aν προκειμ1νgω. Σοβαρb Vποδεικτικb στοιχε;α δ\ν
nπ(ρχουν. E|μεθα uπομ1νως Vναγκασμ1νοι νb Vναζητ=σωμε
6. Bλ. A. κα^ M. Croiset, 7Iστορα τς 7Eλληνικς Λογοτεχνας, uλλην.
μετ(φρ. 'Aνδρ. Πουρν(ρα.
– 11 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
μ1σα στc |διο τc kργο τRν λ+σι το` προβλ=ματος. ΠλRν hμως
αeτc δ\ν μjς δνει γιb τcν συγγραφ1α, παρb Vποσπασματικ\ς
πληροφορες, οl Wπο;ες γιb νb aπαληθευθο`ν, χρει(ζεται νb
προστρ1ξωμε σ\ _λλα κεμενα. Kα^ kτσι, εnρισκμεθα μ1σα σ'
xναν φα`λο κ+κλο, Vπc τcν Wπο;ον δ\ν θb μπορ1σωμε νb βγο`με
παρb μ\ τRν Vνακ(λυψι ν1ων στοιχεων τb Wπο;α hμως, μ1χρι
σ=μερα, δ\ν Vνευρ1θησαν.
Π5ς Žνομαζταν W συγγραφε+ς; Δ\ν τc ξ1ρομε aπακριβ5ς.
Tb χειργραφα _λλοτε το` δδουν το ‡νομα: Λα1ρτιος Διογ1νης,
_λλοτε Διογ1νης W Λαερτιεdς» (δηλ. W Διογ1νης Vπc τRν πλι
Λα1ρτη τς Kιλικας). 7O Wilamowitz υlοθετε; τRν πρ<τη μορφ=,
κα^ βλ1πει στcν Λα1ρτιο xνα aπ<νυμο ποd W Διογ1νης τc πρε
Vπc τcν πργον του, υlc το` Λα1ρτη, W Wπο;ος (υlς), π(ντοτε
στcν {Oμηρο, λ1γεται ττε: «Διογ1νης Λαερτι(δης». 'Aλλb U
aρμηνεα αeτR εfναι καθαρR ε6κασα. Aς δεχθο`με λοιπν, γιb
τRν εeκολα μας, τRν τρ1χουσα kκφρασι, κα^ ‘ς iνομ(ζωμε τcν
συγγραφ1α Διογ1νη Λα1ρτιον. Πρκειται _λλωστε γιb δευτε-
ρε`ον ζ=τημα.
'Aκμη πιc δ+σκολο εfναι νb aξακριβ<σωμε σ\ ποιb aποχR
kζησε W συγγραφε+ς. 7H διερε+νησις το` βιβλου θb μπορο`σε aκ
πρ<της ‡ψεως νb δ<σtη aν προκειμ1νgω μα Vπ(ντησι, διτι W
Λα1ρτιος συνεχζει τRν μελ1την uκ(στης φιλοσοφικς σχολς,
μ1χρι μιjς χρονολογας ποd εfναι εˆκολο νb προσδιορισθo.
Eτσι, θb μπορο+σαμε νb σκεφθο`με hτι W Λα1ρτιος εfναι σ+γ-
χρονος τ5ν πλ1ον νεωτ1ρων φιλοσφων ποd Vναφ1ρει, Z Vμ1-
σως μεταγεν1στερος Vπ' αeτο+ς. {Oμως, οl τελευτα;ες κριτικ\ς
aργασες aπ^ το` συγγρ(μματος δ\ν aπιτρ1πουν Vκμη ν' Vπο-
φανθ5μεν, abν τc βιβλον, hπως παρουσι(ζεται, τc συν1ταξε W
|διος W Λα1ρτιος, χρησιμοποι5ν aξ _λλου πηγ\ς πολd διαφορε-
τικ5ν aποχ5ν, Vκμη ‘ν εfναι VντιγραφR ποd W Λα1ρτιος kκαμε
Vπc _λλο παρμοιο σ+γγραμμα, πρjγμα ποd δ\ν θb aπ1τρεπε
πλ1ον νb aξαγ(γωμε xνα συμπ1ρασμα Vπc τRν χρονολογα τ5ν
τελευταων φιλοσφων ποd aξετ(ζει.
– 12 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
'Ebν U τελευταα nπθεσις (τς Vντιγραφς) εfναι Vληθιν=,
hπως nποστηρζεται, θb πρ1πει, γιb τRν ~ρα, ν' Vποφ+γωμε νb
προσδιορσωμε μ\ Vκρβεια πτε kζησε W Διογ1νης W Λα1ρτιος.
Aeτc θb μπορ1σoη νb γνoη, hταν καθορισθο`ν τb παρμοια συγ-
γρ(μματα, οl συγγραφε;ς κα^ U χρονολογα τους κα^ τc σ+γ-
γραμμα Vπc τc Wπο;ο Vντ1γραψε W Λα1ρτιος Vλλb U διερε+νη-
σις αeτR δ\ν kχει Wλοκληρωθ Vκμη. 'Eν το+τοις, μπορο`με νb
καταλ=ξωμε σ' xνα πιθανc θετικc Vποτ1λεσμα κα^ νb καθορ-
σωμε γενικ5ς τb χρονικb hρια μ1σα στb Wπο;α kζησε W συγγρα-
φε+ς. Δοθ1ντος hτι διεξ(γει τRν διερε+νησι τς Σκεπτικς
Σχολς (βιβλον Θ), xως τcν δι(δοχο το` Σ1ξτου το` 'Eμπειρι-
κο`, δηλαδR xως τc τ1λος το` δευτ1ρου α65νος μ.X., μπορο`με
νb nποθ1σωμε hτι kζησε κατb τcν 3ο α65να. 'Aλλb αeτc δ\ν εfναι
παρb μιb ε6κασα. Tc hτι hμως W Λα1ρτιος δ\ν κ(νει λγο γιb τcν
νεοπλατωνισμc Vποτελε;, κατb τcν Croiset (kνθ. Vνωτ.), πρ-
σθετο aπιχερημα, νb γνoη δεκτR U pς _νω χρονολογα. 'Aλλb W
Delatte (Vie de Pythagore)7 παρατηρε; hτι τb aπιχειρ=ματα ποd
συν(γονται Vπc τRν σιωπR uνcς συγγραφ1ως «δ\ν εfναι καλ+-
τερα aνημερωμ1νοι aν προκειμ1νgω Vπ' h,τι ταν κατb τcν 16ο
α65να W Casaubon, ποd στRν aσφαλμ1νη Vλλb aμπλουτισμ1νη μ\
aκτεν κα^ kξυπνα σχλια λατινικR kκδοσ του γρ(φει τb uξς:
Σ\ ποιb aποχR kζησε W Λα1ρτιος δ\ν εfναι εˆκολο νb τc
μ(θωμε, θb ταν hμως εeκολ<τερο νb μ(θωμε σ\ ποι( aποχR
δ\ν kζησε. Δοθ1ντος hτι Vναφ1ρει κατ' aπαν(ληψιν τcν Πλο+-
ταρχο, κα^ κ(μνει μνεα το` Σ1ξτου το` 'Eμπειρικο`, γιb τοdς
Wποους οl Vρχα;οι συγγραφε;ς μjς λ1νε hτι kζησαν μ1χρι τς
αeτοκρατορας το` M(ρκου 'Aντωννου βγανει τc συμπ1ρασμα
hτι W Λα1ρτιος δ\ν kζησε πρc το` 200 μ.X. 'Aπc μα _λλη
πλευρ(, δοθ1ντος hτι τcν Vναφ1ρει (τcν Λα1ρτιο) W Στ1φανος W
Bυζ(ντιος σbν xνα Vρκετb παλαιcν συγγραφ1α, zμπορο`με νb
7. Bλ1πε Delatte, Vie de Pythagore, κριτικR kκδοσις (Mémoires de l’
Académie Royale de Belgique, Bruxelles, 1922).
– 13 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
βεβαι<σωμε hτι kζησε πολd πρc το` 500 μ.X. Tο`το καταφανε-
ται Vκμη κα^ aκ το` γεγοντος, hτι Wμιλ5ν περ^ το` Ποτ(μω-
νος, W Λα1ρτιος γρ(φει hτι W συγγραφεdς αeτcς ταν λγο προ-
γεν1στερος Vπc αeτν, τc δ\ λεξικc «Σου“δα»8 μjς πληροφορε;
hτι W Ποτ(μων kζησε τRν aποχR το` Aeγο+στου. (Πρκειται
hμως περ^ παρανο=σεως: βλ. σημεωσιν 30). M1χρι στιγμς δ\ν
βρκα τποτε πιc Vσφαλ\ς aπ^ το` aν λγgω θ1ματος. T<ρα, πο`,
πτε, κα^ πσο kζησε θb τc π5, hταν θb βρ5 κ(ποιο στοιχε;ο
ποd θb μ\ πληροφορ=σoη».
Tποτε σχεδcν τc διαφορετικc Vπc τcν Casaubon δ\ν μπο-
ρο`με νb πο`με σ=μερα, kχοντες δ\ nπ' ‡ψιν τ^ς aνδεξεις το`
6δου το` βιβλου, κα^ τRν γν<μη το` Στεφ(νου το` Bυζαντου,
τοποθετο`με, προσωριν(, τRν ζωR το` Λαερτου μεταξd το` 200
κα^ 500 μ.X., υlοθετο`ντες pς πιθανR χρονολογα τRν VρχR το`
3ου α65νος. Kατb τα`τα, θb ταν iλγον μεταγεν1στερος το`
στωϊκο` M(ρκου Aeρηλου, το` σκεπτικο` Σ1ξτου το` 'Eμπειρι-
κο` κα^ το` Λουκιανο`.
ΣXEΔION KAI ΠEPIEXOMENA TOY BIBΛIOY
Tc φιλοσοφικc σ+γγραμμα το` Λαερτου διεσ<θη Wλκληρο.
Συν=θως iνομαζμενον Bοι φιλοσφων φ1ρει στRν πραγματι-
κτητα xνα πλ1ον μακρc κα^ aκφραστικc ττλο: Bοι κα γν
μαι Vναζητε; τRν καταγωγR τς φιλοσοφας κα^ Vναλ+ει τ^ς Vνατο-
τ
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
818–819) kκρινε κ(πως αeστηρb τc kργο, 6σχυριζμενος hτι τc
Vποτ1λεσμα δ\ν δικαι<νει τcν ττλο. «Tc νb Vπαριθμ=σoη», γρ(-
φει, «τοdς κυριωτ1ρους Vντιπροσ<πους uκ(στης σχολς, νb
συγκεφαλαι<σoη τ^ς βιογραφες τους, νb ε6σαγ(γη σ' αeτ\ς hσο
γνεται περισστερα Vν1κδοτα κα^ εeφυολογ=ματα, νb δ<σoη
κατπιν xνα κατ(λογο τ5ν συγγραμμ(των κα^ μα σ+νοψι τους,
θεωρι5ν των αeτb εfναι hλα κα^ hλα ποd εfχε nπ' ‡ψιν. 7O συγ-
γραφεdς φανεται νb aπστευε hτι ε6ς αeτb kγκειται hλη U lστορα
τς φιλοσοφας». Π(ντως, αeτb καλ+πτουν xνα σημαντικc
τμμα της, κα^ abν W Λα1ρτιος εfχε π(ντοτε aπιτυχ5ς γεμσει γιb
τcν κ(θε φιλσοφο τc πλασιο, ποd W ττλος του Vναγγ1λλει, θb
μjς προσ1φερε στοιχε;α Vδιαμφισβητ=του Vξας.
Tc σ+γγραμμα διαιρε;ται σ\ δ1κα βιβλα (τμ=ματα), προτ(σ-
σεται δ\ αeτ5ν xνα προομιο (ε6σαγωγ=). K(θε βιβλο εfναι Vφιε-
ρωμ1νο στRν διερε+νησι μιjς αlρ1σεως. M\ τRν α’ρεσι W Λα1ρ-
τιος, hπως κα^ hλοι οl lστορικο^ το` καιρο` του, aννοε; ‡χι μνον
μαν σχολ=, δηλαδR τcν διδ(σκαλο κα^ τοdς Vμ1σους μαθητ1ς
του, Vλλb κα^ hλους τοdς μετ1πειτα φιλοσφους, ποd hλες τ^ς
aποχ\ς aσυν1χισαν τRν διδασκαλα το` διδασκ(λου, κα^ 6διαιτ1-
ρως τRν διαδοχR aκενων ποd W xνας ‰στερα Vπc τcν _λλον διη-
+θυναν Wλκληρη τRν σχολ=, δηλαδR τοdς «αlρεσι(ρχας».
'Eννοε;, μ\ _λλες λ1ξεις, τRν φιλοσοφικR κατε+θυνσι. 'Iδοd τ<ρα
τc περιεχμενο το` συγγρ(μματος: Στc προομιο W συγγραφεdς
ν ν φιλοσοφα εδοκιμησντων κα τ
ν κστη αρσει ρε- λικ\ς aπιδρ(σεις ('Iνδαι, Περσα, A|γυπτος κ.λ.π.) ποd nπ1στη-
σκντων ν πιτμω συναγωγ!". 7O ττλος αeτcς aκτcς τ5ν βιο-
γραφικ5ν σημει<σεων nπσχεται κα^ μα σπουδR τ5ν φιλοσο-
φικ5ν θεωρι5ν, nπογραμμιζομ1νη Vπc μα συλλογR λογοπαι-
γνων κα^ Vνεκδτων. 7O Croiset (7Iστ. Λογ. kνθ. Vνωτ. σ.
8. 'Aπεδεχθη Vπc τcν Aeστριακc καθηγητR 'A. Λ1σκυ hτι U kνδειξις
«Σου“δα» δ\ν εfναι ‡νομα προσ<που Vλλb ττλος λεξικο`, hπως λ1με π.χ.
λεξικcν «7Hλου». Bλ. A. Lesky, 7Iστορ. Vρχ. 7Eλλ. λογοτεχνας, μετ(φρ. 'A. Tσο-
παν(κη, 1964.
– 14 –
σαν οl {Eλληνες φιλσοφοι. Δδει τcν Wρισμc τς φιλοσοφας,
Vναφ1ρει τοdς διαφρους φιλοσφους κα^ ξεχωρζει τ^ς γενε1ς
τους. T1λος, Vναγγ1λλει τc σχ1διο τς μελ1της του κα^ δδει
μερικ\ς τεχνικ\ς λεπτομ1ρειες aπ^ τ5ν μελετωμ1νων προβλημ(-
των.
Tc βιβλο A εfναι Vφιερωμ1νο στοdς lδρυτ\ς τς φιλοσοφας.
Aeτο^ εfναι οl 7Eπτb Σοφο, W δ\ hρος «φιλοσοφα» εfναι μεταγε-
ν1στερος Vπ' αeτο+ς. Kοντb σ' αeτοdς hμως Vναφ1ρει κα^
– 15 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
_λλους τ1σσερεις. 'Aλλb οl πρ5τοι εfναι οl Vληθινο^ σοφο^ κατb
τcν Λα1ρτιο: W Θαλς, W Σλων, W Xελων, W Περανδρος, W Kλε-
βουλος, W Bας κα^ W Πιττακς. {Yστερα kρχονται W M+σων, W
Φερεκ+δης, W 'Aν(χαρσις και W 'Eπιμενδης. K(θε βιογραφα
περιλαμβ(νει, σ+μφωνα μ\ τcν ττλο το` συγγρ(μματος, τRν ζωR
το` φιλοσφου, μαν περληψιν τ5ν δοξασι5ν του, κα^ μαν συλ-
λογR Vνεκδτων. Tελει<νει μ\ τ^ς aπιστολ\ς ποd Vποδδονται
στcν κ(θε σοφ.
Tc βιβλο B εfναι Vφιερωμ1νο στcν Σωκρ(τη κα^ hλους τοdς
μαθητ1ς του, ποd aσυν1χισαν τRν σκ1ψι του, χωρ^ς μεγ(λες τρο-
ποποι=σεις. 7O Λα1ρτιος διερευνtj aν πρ<τοις τοdς διανοητ\ς
ποd δ\ν εfχαν καμμιb σχ1σι μ\ τcν Σωκρ(τη: 'Aναξμανδρο,
'Aναξιμ1νη, 'Aναξαγρα. Ol μαθητ\ς το` Σωκρ(τους εfναι W
Ξενοφ5ν, W A6σχνης, W 'Aρστιππος, W Φαδων, W Eeκλεδης, W
Διδωρος, W Στλπων, W Σμων, W Γλα+κων, W Σιμμας, W K1βης
κα^ W Mεν1δημος. Tc βιβλο τc συνθ1τουν κυρως τc κεφ(λαιο
γιb τcν Σωκρ(τη κα^ τc κεφ(λαιο ποd εfναι Vφιερωμ1νο στcν
'Aρστιππο κα^ τοdς Kυρηναϊκοdς φιλοσφους, οl Wπο;οι δι1δω-
σαν τRν zθικR τς Uδονς, ποd συχνb περιε;χε κα^ στοιχε;α Vπc
τcν 'Eπικουρισμ.
7Oλκληρο τc Γ βιβλο περιλαμβ(νει τRν βιογραφα το` Πλ(-
τωνος. 7O Λα1ρτιος aρευνtj aν πρ<τοις τRν ζωR το` φιλοσφου
κα^ τ^ς aπιδρ(σεις ποd nπ1στη, nπενθυμζει τ^ς ε6ρωνε;ες ποd το`
Vπη+θυναν, σκιαγραφε; μα kκθεσι τ5ν θεωρι5ν του, ποd γρ=-
γορα καταλ=γει στcν κατ(λογο τ5ν kργων του, ταξινομουμ1νων
σ\ τετραλογες, κα^ τελει<νει μ\ τRν κατb Πλ(τωνα διαρεσιν
τ5ν πραγμ(των το` κσμου.
Tc Δ βιβλο εfναι Vφιερωμ1νο στRν 'Aκαδ=μεια, δηλ. στοdς
μαθητ\ς το` Πλ(τωνος Σπε+σιππο, Ξενοκρ(τη, Πολ1μωνα,
Kρ(τη, Kρ(ντορα, 'Aρκεσλαο, Bωνα, Λακ+δη, Kαρνε(δη κα^
Kλειτμαχο. Efναι Wλοφ(νερο hτι τc περιεχμενο το` βιβλου
το+του εfναι δευτερευο+σης σημασας κα^ θb kπρεπε ν' Vποτελo
συν1χεια το` προηγουμ1νου. 'Aλλb W συγγραφεdς Vναγκ(σθηκε
– 16 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
νb τc ξεχωρσoη, γιατ^ το` χρει(σθηκε xνα Wλκληρο βιβλο γιb
νb aξετ(σoη τcν Πλ(τωνα.
Πιc σπουδαιτερο τc E βιβλο, μjς γνωρζει τcν 'Aριστοτ1λη
κα^ τRν περιπατητικR φιλοσοφα. 'Aλλb U βιογραφα το` 'Aριστο-
τ1λους, τς μεγ(λης αeτς μορφς τς Vρχαας διανο=σεως,
εfναι πολd συντομευμ1νη W κατ(λογος τ5ν kργων του δδεται
στc Vκ1ραιο, Vλλb U διερε+νησις τ5ν θεωρι5ν του εfναι Vν+παρ-
κτος, ο‰τως ε6πε;ν. 'Aκολουθο`ν κεφ(λαια γιb τcν Θεφραστο,
τcν Στρ(τωνα, τcν Λ+κωνα, τcν Δημ=τριο τcν Φαληρ1α κα^ τcν
7Hρακλεδη. 7H Vξα το` βιβλου αeτο` kγκειται κυρως στ^ς
πολυ(ριθμες διαθκες ποd περι1χει.
Πιc aκτεν1στερο τc ΣT βιβλο, εfναι Vφιερωμ1νο στοdς Kυνι-
κοdς φιλοσφους. Aeτο^ |σως, Vπ' hλους τοdς Vρχαους φιλοσ-
φους, kγιναν VφορμR γιb τb περισστερα εeφυολογ=ματα κα^
σκ<μματα, W δ\ συγγραφεdς τb παραθ1τει μ\ μεγ(λη εeχαρ-
στησι. {Eνα κεφ(λαιο Vναφ1ρεται στcν 'Aντισθ1νη, τcν lδρυτR
τς αlρ1σεως, Vλλb τc μεγαλ+τερο μ1ρος το` βιβλου τc Vποτελε;
U βιογραφα το` Διογ1νους, το` Vνθρ<που μ\ τc βαρ1λι, το`
Wποου U θρυλικR μορφR Vν(γλυφα Vπεικονζεται. Tc nπλοιπο
τμμα το` βιβλου aξιστορε; aν συντομtα τRν ζωR φιλοσφων
μικροτ1ρας σημασας, hπως εfναι W Kρ(της, W Mητροκλς, U
7Iππαρχα, W Mνιμος, W 'Oνησκριτος, W M1νιππος κα^ W Mεν1δη-
μος.
Στc Z βιβλο, aκτεταμ1νο κα^ αeτ, παρουσι(ζονται U ζωR κα^
οl 6δ1ες τ5ν Στωϊκ5ν. 7O Z=νων W Kιτιεdς καλ+πτει τc μεγαλ+-
τερο τμμα το` βιβλου, κατb τc Vκλουθο δι(γραμμα: ζω=,
εeφυολογ=ματα, μαθητα, δγματα (λογικR κα^ διαλεκτικ=, μ\
θεωρα τς κρσεως, το` διαλογισμο` κα^ το` συλλογισμο`,
zθικR μ\ Wρισμc τς Vρετς κα^ τς σοφας φυσικR μ\ aξ=γησι
το` κσμου). Λγες μνον σελδες Vφιερ<νονται κατπιν στοdς
μαθητ\ς 'Aρστωνα, Διον+σιο, {Hριλλο, Kλε(νθη, Σφα;ρο κα^
Xρ+σιππο.
Tc H βιβλο aρευνtj τοdς Πυθαγορεους: τcν Πυθαγρα,
– 17 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
lδρυτR τς αlρ1σεως, κα^ κατπιν τcν 'Eμπεδοκλ, 'Eπχαρμο,
'Aρχ+τα, 'Aλκμαωνα, {Iππασο, Φιλλαο κα^ Eˆδοξο.
Tc Θ βιβλο Vποτελε; μα συγκεχυμ1νη Vν(μιξι διερευν=σεων
τ5ν «μεμονωμ1νων» φιλοσφων, hπως W 7Hρ(κλειτος κα^ W
Ξενοφ(νης κα^ τς aλεατικς φιλοσοφας (Παρμενδης, M1λισ-
σος, Z=νων W 'Eλε(της, W Wπο;ος aλ(χιστα φανεται νb aνδια-
φ1ρoη τcν Λα1ρτιο). Σ\ αeτb προστθεται μα διερε+νησις
Vφορ5σα στcν σ+γχρονο το` Σωκρ(τους σοφιστR Πρωταγρα
κα^ τRν α’ρεσι το` Π+ρρωνος.
Tc I βιβλον, τ1λος, τc aκτεν1στερο κα^ τc πιc σπουδα;ο,
aρευνtj μνον τcν 'Eπκουρο, Vλλb παρουσι(ζει το`το τc μεγ(λο
aνδιαφ1ρον: aκτcς Vπc τRν ζωR το` φιλοσφου, περι1χει κα^
τρε;ς aκτενε;ς aπιστολ1ς: πρcς τcν 7Hρδοτο, τcν Πυθοκλ κα^
τcν Mενοικ1α, ποd Vποτελο`ν Vντιστοχως σ+ντομη περληψι
τς φυσικς, τς μετεωρολογας κα^ τς zθικς το` 'Eπικο+ρου.
Tc hλον βιβλον δ\ν τελει<νει μ\ xνα πραγματικc συμπ1ρα-
σμα, Vλλb περατο`ται προχερως μ\ διαφρους στοχασμοdς aπ^
τς aπικουρικς zθικς, κα^ aπαναλαμβ(νει, χωρ^ς μεγ(λες
Vλλαγ1ς, h,τι aλ1χθη στRν πρcς τcν Mενοικ1α aπιστολ=.
***
T1τοια εfναι U παρο`σα 7Iστορα τ5ν φιλοσφων. 'Aλλb U pς
Vνωτ1ρω διαρεσις σ\ δ1κα βιβλα εfναι μιb βολικR aξωτερικR
διαρεσις. ΣτRν πραγματικτητα κρ+βει μιb διαφορετικR aσωτε-
ρικR δομ=, τRν Wποα W Λα1ρτιος σαφ5ς nποδεικν+ει στRν
ε6σαγωγ= του.
Oντως, τc σ+νολον περιλαμβ(νει δ+ο διακεκριμ1να τμ=ματα,
Vνσου σπουδαιτητος. Tc πρ5το, ποd aκτενεται aπ^ τ5ν uπτb
πρ<των βιβλων, εfναι Vφιερωμ1νο στRν lστορα τς 'Iωνικς
φιλοσοφας, ποd προλθε Vπc τcν Θαλ κα^ _ρχισε μ\ τcν 'Aνα-
ξμανδρο. Tc δε+τερο, ποd περιλαμβ(νει τb τρα τελευτα;α
βιβλα, εfναι Vφιερωμ1νο στRν 7EλληνικR φιλοσοφα ποd Vνεπτ+-
χθη στRν 'Iταλα. AeτR προλθε Vπc τcν Φερεκ+δη κα^ _ρχισε
– 18 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
μ\ τcν Πυθαγρα. 7O συγγραφεdς δ\ν δικαιολογε; aπαρκ5ς τRν
διαρεσι αeτ=, Vλλb περιορζεται νb σημει<σoη τb uξς:
«Φιλοσοφας δ\ δ+ο γεγνασιν Vρχα, ” τε Vπc 'Aναξιμ(ν-
δρου κα^ U Vπc Πυθαγρου το` μ\ν Θαλο` διακηκοτος,
Πυθαγρου δ\ Φερεκ+δης καθηγ=σατο. Kα^ aκαλε;το μ\ν
'Iωνικ=, hτι Θαλς Iων •ν, Mιλ=σιος γ(ρ, καθηγ=σατο 'Aναξι-
μ(νδρου U δ\ 'IταλικR Vπc Πυθαγρου, hτι τb πλε;στα κατb τRν
'Iταλαν aφιλοσφησεν».
Tc οeσι5δες εfναι νb γνωρζωμε hτι W Λα1ρτιος Vκολουθε;
μα καθιερωμ1νη παρ(δοσι κ(μνοντας αeτR τRν δι(κρισι κα^ hτι
τc 8ον (H) βιβλον το` συγγρ(μματς του δ\ν Vποτελε; συν1χεια
το` 7ου βιβλου. M\ αeτc Vρχζει μα δευτ1ρα ο‰τως ε6πε;ν lστο-
ρα τς φιλοσοφας, παρ(λληλη τς πρ<της. 'Aπc τcν Σ1ξτο τcν
'Eμπειρικ, φιλσοφο το` 2ου μ.X. α65νος, μεταπηδj Vπτομα
στcν Πυθαγρα, φιλσοφο το` 6ου π.X. α65νος.
'Eξ αeτο` κα^ μνου το` γεγοντος καταφανονται τb aλατ-
τ<ματα τς nπc το` συγγραφ1ως Vκολουθουμ1νης μεθδου.
'Ebν παραβλ1ψωμε μερικ( σφ(λματα, hπως U θ1σις στRν
Wποα τ(σσεται W 7Hρ(κλειτος, Vδικαιολογ=τως τοποθετο+μενος
στRν 'IταλικR φιλοσοφα, abν θ1σωμε, hπως θb kπρεπε νb τc
κ(μoη W συγγραφε+ς, σ\ xνα ξεχωριστc κεφ(λαιο τοdς τρε;ς φυσι-
κοdς 'Aναξμανδρο, 'Aναξιμ1νη κα^ 'Aναξαγρα, ποd Vδικαιολο-
γ=τως aρευν5νται στc βιβλο ποd Vφορtj στcν Σωκρ(τη, abν
τ1λος αeξ=σωμε λγο τb κεφ(λαια γιb τοdς σοφιστ1ς, ποd aδ5
καταντο`ν ν' Vσχολο`νται μ\ τRν βιογραφα το` Πρωταγρα —
αeτR U lστορα το` Λαερτου εfναι μα σχεδcν VκριβRς Vνακεφα-
λαωσις το` συνλου τς 7Eλληνικς φιλοσοφας, ποd θb μπο-
ρο`σε νb aπιδειχθ σ\ xνα πολd καθαρcν πνακα. 7H συνολικR
αeτR ‡ψις εfναι aνδιαφ1ρουσα, διτι εfναι U πρ<τη ποd kφθασε
€ς aμjς τσο πλ=ρης. Στb _λλα συγγρ(μματα δ\ν nπ(ρχουν
παρb Vποσπασματικ\ς μελ1τες Z μονογραφες. Tc παρcν σ+γ-
γραμμα uπομ1νως δδει τRν δυναττητα νb γνωρσωμε πιc
εˆκολα τRν σκ1ψι τσων φιλοσφων, τ5ν Wποων τb γραπτb δ\ν
– 19 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
διεσ<θησαν Z kχομε μνον Vποσπ(σματα. Θb zμπορο`σε μ(λι-
στα νb μjς βοηθ=σoη νb παρακολουθ=σωμε καλ+τερα τRν Vν(-
πτυξι τ5ν 6δε5ν κα^ τς προσωπικτητος τ5ν φιλοσφων, καλ+-
τερα νb καταλ(βωμε τb κεμενα ποd kχομε, θb zμπορο`σε νb
δ<σoη τς 7Eλληνικς σκ1ψεως κα^ τς aξελξε<ς της μ\ Vλληλου-
χα κα^ πρωττυπη διερε+νησι, προερχομ1νη Vπc xνα σ+γχρον
της {Eλληνα. Θb zμπορο`σε νb τb δ<σoη hλα αeτ(, a(ν τc kργο
εfχε γνει hπως θb kπρεπε.
'Aλλb W Λα1ρτιος, μ\ τRν μ1θοδο ποd Vκολο+θησε, Vπ1κλεισε
αeτRν τRν δυναττητα. Διτι πραγματικb aξετ(ζει χωριστb κ(θε
φιλοσοφικR κατε+θυνσι, pσbν xνα σ+νολο, το` Wποου aξαντλε;
τb θ1ματα, χωρ^ς νb kχtη πλησι(σει τc _λλο σ+νολο ποd εfναι U
uπομ1νη κατε+θυνσις. Παρνει κ(θε κατε+θυνσι Vπc τRν kναρξ
της xως τc τ1λος της, δεχνει τ^ς διαδοχ\ς ποd μεσολ(βησαν,
Vλλb τRν πραγματε+εται σbν Vπομονωμ1νη.
Aeτc δημιουργε; γιb τcν Vναγν<στη xνα δυσ(ρεστο χ(σμα
μεταξd τ5ν κεφαλαων, Vφο` θb kπρεπε, κ(θε φορ(, νb Vνα-
τρ1χoη Vπτομα πολλοdς α65νες πσω. 'Aπc τc _λλο μ1ρος, οl
συγγραφε;ς ποd kζησαν τRν |δια aποχ=, δ\ν aξετ(ζονται μαζ,
Vλλb καταν1μονται σ\ δι(φορα βιβλα. ΠλRν hμως, abν εfναι
Vληθινc hτι κ(θε κατε+θυνσις kχει μιb 6διτυπη μορφR σκ1ψεως,
εfναι aπσης Vληθινc hτι οl σ+γχρονοι φιλσοφοι hλων τ5ν
κατευθ+νσεων kχουν μιb κοινR ψυχολογικR κατ(στασι κα^ νοο-
τροπα, κα^ παραπλ=σιες μορφ\ς σκ1ψεως, ποd εfναι Vπρροια
τς lστορικς στιγμς ποd kζησαν κα^ τς μεταβολς τ5ν γν<-
σεων τς aποχς τους. 7O Πυθαγρας π.χ. εfναι πιc κοντb στcν
Θαλ, παρ' hσον πρcς τcν τελευτα;ο iπαδc του Eˆδοξο. Ol
τελευτα;οι Πλατωνικο, οl τελευτα;οι Περιπατητικο, οl τελευ-
τα;οι Στωϊκο, δ\ν kχουν παρb πολd λγη σχ1σι μ\ το`ς Vρχηγ1τες
τς κατευθ+νσε<ς τους. —Aν U zθικR κα^ U λογικR Vνεπτ+χθησαν
σχετικb iλγον, U φυσικR Vντιθ1τως _λλαξε πολd κατb τRν δια-
δρομRν τ5ν α6<νων, καθ' hσον οl φιλσοφοι Vπεσπ(σθησαν Vπc
τ^ς μυθολογικ\ς κοσμογονες, γιb νb στηριχθο`ν στRν παρατ=-
– 20 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
ρησι κα^ τb δεδομ1να τ5ν aπιστημ5ν.
7H κατ(ταξις το` Λαερτου, ποd θ1λει νb εfναι καθαρ5ς χρο-
νολογικ=, δ\ν δδει στRν πραγματικτητα παρb μιb τεχνητR κα^
VποσπασματικR χρονολγησι. Tc σ+γγραμμα θb aκ1ρδιζε σ\
aνδιαφ1ρον κα^ σαφ=νεια, ‘ν εfχε διαιρεθ κατb χρονολογικ\ς
περιδους κα^ ‡χι κατb κατευθ+νσεις.
7Ως aπακλουθον τ5ν Vνωτ1ρω προκ+πτει κα^ μα _λλη kλλει-
ψις: ‡χι μνον οl μεγ(λοι σταθμο^ τς uλληνικς σκ1ψεως δια-
φε+γουν, Vλλb κα^ οl aπιδρ(σεις, ποd nπ1στησαν οl φιλσοφοι
τς μιjς κατευθ+νσεως Vπc τRν _λλη, aντελ5ς παραμελο`νται.
B1βαια, εˆκολα Vντιλαμβ(νεται κανε^ς τc hτι W Πλ(των προ1ρ-
χεται Vπc τcν Σωκρ(τη, κα^ τc τ χρωστ(ει W 'Aριστοτ1λης στcν
Πλ(τωνα, κα^ W 'Eπκουρος στοdς Kυρηναϊκοdς κα^ στοdς 'Aτο-
μικο+ς. 'Aλλb μνον σ' αeτοdς κα^ σ\ aλ(χιστες _λλες aπιδρ(σεις
περιορζονται αl aπιδρ(σεις ποd nπογραμμζονται Vπc τcν
Λα1ρτιο.
Γιb τcν κ(θε φιλσοφο, W Λα1ρτιος Vκολουθε; τc κατωτ1ρω
στερτυπο σχ1διο aρε+νης: Oνομα κα^ καταγωγR — σπουδ\ς
κα^ φιλοσοφικR διαμρφωσις — aκλογR αlρ1σεως — Vξιοσημε-
ωτα γεγοντα τς ζως του — Xαρακτ=ρας το` φιλοσφου—
Vφ=γησις το` θαν(του του κα^ χρονολογικ\ς λεπτομ1ρειες, Vνα-
φερμενες κα^ στRν VκμR το` φιλοσφου — iπαδο^ — συγγρ(μ-
ματα — δγματα κα^ θεωρες — Wμ<νυμοι (στc κεφ(λαιο γιb
τcν Kρ(τη π.χ. στc Δ βιβλο γρ(φει: «Γεγνασι δ\ Kρ(τητες
δ1κ፠πρ5τος...»).
***
7H pς _νω μ1θοδος κατατ(ξεως, VσφαλRς Vλλb μοντονη,
aξηγε;ται aν μ1ρει, καθƒς κα^ τb _λλα χαρακτηριστικb ποd Vνα-
φ1ραμε προηγουμ1νως, Vπc xνα _λλο οeσι5δες γν<ρισμα το`
συγγρ(μματος: Vπc τc hτι δ\ν εfναι παρb μιb καταγραφR λεπτο-
μερει5ν ποd kλαβε Vπc _λλα βιβλα. 7O Λα1ρτιος Vναφ1ρει
π(ντοτε εeσυνεδητα τ^ς πηγ1ς του, κα^ kτσι θα aνμιζε κανε^ς
– 21 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
hτι Vρκε; γιb νb μ(θωμε τοdς συγγραφε;ς Vπc τοdς Wποους aνε-
πνε+σθη, νb σημει<σωμε τb iνματα ποd παραθ1τει. Tc πρjγμα
hμως δ\ν εfναι τσο qπλ. Σ\ πσες πηγ\ς πρ1πει ν' Vποδ<σωμε
hλα τb nλικb το` Λαερτου; 7Yπ(ρχει μα κυρα πηγ=, κα^ ποιb
εfναι αeτ=; 7O Delatte στRν ε6σαγωγR το` προαναφερθ1ντος
βιβλου του «7H ζωR το` Πυθαγρα, 1922 (σελ. 16–34), σημει<νει
λεπτομερ5ς τb συμπερ(σματα στb Wπο;α κατ1ληξαν οl aρευνη-
τ1ς. 'Eκ τς μελ1της του προκ+πτει hτι Vπc τ^ς aργασες το`
Nτσε τc 1868 9, xως aκε;νες το` Howald (Hermès, 192010), π(νω
Vπc μιb δωδεκ(δα Γερμαν5ν aρευνητ5ν παρουσασαν διαφορε-
τικ\ς κα^ κ(ποτε Vντιφατικ\ς nποθ1σεις, καθ' hσον οl μ1ν, pς οl
Yolkmann, Gercke κα^ Schmidt, θ1λησαν νb μει<σουν τRν μερδα
τς προσωπικς aργασας το` Λαερτου, οl δ\ _λλοι, pς W
Bahnsch Z W Schwartz, Vντιθ1τως nπεγρ(μμισαν hτι W συγγρα-
φεdς kκαμε πρωττυπη aργασα.
Kα^ οl μ\ν κα^ οl δ\ παραθ1τοντες τ^ς πολλαπλ\ς πηγ\ς aπιμ1-
νουν ν' Vνε+ρουν τRν κυρα πηγ=. Πιc qπλc |σως aν προκειμ1νgω
θb ταν νb aξετ(σωμε τc κεμενο hπως μjς εfναι δοσμ1νο κα^ ν'
Vποφ+γωμε νb aκφ1ρωμε δ+σκολα aπαληθε+σιμες nποθ1σεις.
E|τε σημαντικb nπρξαν ε|τε δευτερε+οντα, W Λα1ρτιος π(ντοτε
ν φιλο-
Vναφ1ρει τb συγγρ(μματα Vπc τb Wπο;α mντλησε. 'Iδοd πƒς
μπορο`με νb τb κατατ(ξωμε:
7O συγγραφεdς κατ' VρχRν aχρησιμοποησε πρωττυπα στοι-
χε;α: διαθκες κυρως στc βιβλο E, ποd τ^ς παραθ1τει aν aκτ(σει
(διαθκες το` 'Aριστοτ1λους, το` Θεοφρ(στου, το` Στρ(τωνος,
το` Λ+κωνος), aπιστολ\ς ποd οl περισστερες δ\ν εfναι γν=σιες,
hπως οl aπιστολ\ς τ5ν uπτb σοφ5ν, κα^ _λλες ποd δ\ν εfναι
παρb περιλ=ψεις το` συγγρ(μματος uνcς φιλοσφου, hπως οl
aπιστολ\ς το` 'Eπικο+ρου Vποφ(σεις το` Vθηναϊκο` λαο`
ν δξαι)12, το` 'Aετου, το`
9. Bλ. Nietzsche E. De L. D. fontibus, σ. 632–653.
10. Bλ. Howald, E: Die Schriftenvergeichnisse des Aristoteles und des
Theophrast, σ. 204–221.
– 22 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
(πρβλ. βιβλ. H , ζωR το` Z=νωνος) δικαστικb κεμενα (κατηγο-
ρητ=ριο κατb το` Σωκρ(τους, βιβλ. B).
Kατb δε+τερον λγον, aχρησιμοποησε λογοτεχνικb στοιχε;α,
σκ<μματα τ5ν κωμικ5ν ποιητ5ν aναντον τ5ν φιλοσφων (το`
'Aριστοφ(νους, κα^ κυρως τ5ν ποιητ5ν τς μ1σης κωμgωδας),
στχους Vπc τRν 'Iλι(δα κα^ τRν 'Oδ+σσεια, κα^ σ(τιρες Vπc τcν
σιλλογρ(φο (συγγραφ1α πειραχτικ5ν ποιημ(των) Tμωνα, το`
Wποου U συλλογR παρατθεται σχεδcν aξ Wλοκλ=ρου.
T1λος mντλησε Vπc καθ' αnτc φιλοσοφικ\ς πηγ1ς. Πρ^ν Vπc
τcν Λα1ρτιο, δ\ν nπρχε γενικR lστορα τς φιλοσοφας,
nπρχαν hμως aπ^ μ1ρους συγγραφ\ς γιb τοdς φιλοσφους.
K(θε κατε+θυνσις (α’ρεσις) εfχε τRν lστορα της κα^ τb Vρχε;α
της κα^ διατηρο`σε xνα κατ(λογο τ5ν μελ5ν της κα^ τ5ν διαδο-
χικ5ν Uγετ5ν τς σχολς. ˜Hταν U γενεαλογα της, νb πο`με. 7O
Λα1ρτιος εfχε nπ' ‡ψιν του πολλ\ς Vπc αeτ\ς τ^ς πραγματε;ες,
κα^ κυρως τ^ς Διαδοχ\ς το` Σωτωνος το` 'Aλεξανδρ1ως, ποd
kγραψε Vν(μεσα στb 200 κα^ 170 π.X. 11, κα^ τ5ν Wποων μιb
περληψι εfχε κ(νει στcν 2ο α65να π.X. W 7Hρακλεδης Λ1μβος,
τcν Wπο;ον W Λα1ρτιος πολλ\ς φορ\ς Vναφ1ρει. 'Eχρησιμοποησε
aπσης παρμοια πραγματεα μ\ τcν ττλο Διαδρομ$ τ
σφων το` Διοκλ1ους Vπc τRν Mαγνησα (1ος α6ƒν π.X.). Tc
kργο το` Λαερτου Vποτελε; γιb μjς σ=μερα τRν τελευταα δια-
κλ(δωσι τς συγγραφικς αeτς κατηγορας.
'Aπc τc _λλο μ1ρος, nπρχαν aπ^ μ1ρους βιογραφες, στ^ς
Wπο;ες Vναφ1ρεται W Διογ1νης: οl βιογραφες ποd kγραψαν W
'Aριστοξ1νης, W {Eρμιππος κα^ W 'Aντγονος W Kαρ+στιος (U βιο-
γραφα γιb τcν Πυθαγρα το` 'Iαμβλχου οeδαμο` Vναφ1ρε-
ται). 7Yπρχαν aπσης δοξογραφικ\ς συλλογ\ς ποd περιε;χαν τb
οeσι<δη σημε;α τς διδασκαλας uκ(στης αlρ1σεως, hπως U συλ-
λογR το` Θεοφρ(στου (Φυσικ
11. Bλ. Tσ1λλερ — N1στλε — Θεοδωρδης, kνθ. Vνωτ. σ. 8.
– 23 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Nε(νθους Vπc τRν K+ζικο κα^ το` Σατ+ρου, περιπατητικο` το`
3ου α65νος π.X. 'Aκμη nπρχαν βιβλιογραφικ\ς συλλογ1ς,
hπως W τερ(στιος κατ(λογος το` Kαλλιμ(χου το` Kυρηναου13
κα^ κατ(λογοι 7Oμων+μων, hπως W κατ(λογος το` Δημητρου
Vπc τRν Mαγνησα. T1λος nπρχαν χρονολογικ\ς συλλογ1ς,
hπως τb Xρονικ' το` 'Aπολλοδ<ρου το` 'Aθηναου, τRν σπου-
δαιτητα τ5ν Wποων τονζει κα^ W Tσ1λλερ 14.
Aeτο^ περπου εfναι οl συγγραφε;ς Vπc τοdς Wποους kλαβε
nλικc W Λα1ρτιος. Σ\ αeτοdς hμως πρ1πει νb προστεθo κα^ μα
Vρκετb διαφορετικR συλλογ=, Vπc τRν Wποα W συγγραφεdς τ5ν
Bων τ5ν φιλοσφων Vντλε; τσο συχν(, ~στε W Nτσε κα^ κα^ οl
_λλοι Γερμανο^ σοφο^15 θ1λησαν νb τRν θεωρ=σουν pς τRν
οeσιαστικR πηγ= του, τ' (Aπομνημονε)ματα κα * Παντοδαπ$
lστορα το` Φαβωρνου. TRν |δια _ποψι nπεστ=ριξε κα^ W
12. 'Aπετελε;το Vπc 18 βιβλα (τμ=ματα) κα^ ταν τc πρ5το kργο lστορας
τς φιλοσοφας στRν uλληνικR λογοτεχνα. ˜Hταν καταταγμ1νο κατb προβλ=-
ματα: Vρχ1ς, θετητα, κσμος, μετ1ωρα, ψυχολογα, φυσιολογα. 'Aπc αeτc
μjς kμεινε, aκτcς Vπc πολυ(ριθμα Vποσπ(σματα, xνα Vρκετb μεγ(λο τμμα,
Περ^ α6σθ=σεων. Aeτc τc kργο nπρξε σ' hλη τRν Vρχαιτητα βασικc γιb πλη-
ροφορες π(νω στRν προσωκρατικR φιλοσοφα. 7O 'A1τιος εfχε φ1ρει τRν
δοξογραφα |σια μ\ τb μ1σα το` 1ου π.X. α65νος. Tc πολd μπερδεμ1νο ζ=τημα
τς Vρχαας δοξογραφας τc ξεκαθ(ρισε W Γερμανcς φιλλογος Hermann
Diels μ\ τRν kρευν( του ποd _φησε aποχ=: Doxographi Graeci, Berolini 1897
(βλ. Tσ1λλερ — Θεοδωρδη, kνθ' Vνωτ. σ. 6–7).
13. Πνακες τ5ν aν π(σoη παιδεtα διαλαμψ(ντων κα^ ™ν συν1γραφον 120
βιβλα.
14. 7O Tσ1λλερ γρ(φει σχετικ5ς (kνθ. Vνωτ., σ. 9): «Bασικc γιb τRν χρονο-
λογα κα^ τRν lστορα τς uλληνικς φιλοσοφας σαν τb Xρονικb το` 'Aπολ-
λοδ<ρου το` 'Aθηναου, γραμμ1να σ\ 6αμβικb τρμετρα γιb νb εeκολ+νουν
τRν Vποστ=θισι, ποd kφθαναν κ(που €ς τb 110 π.X. κα^ στb παλαιτερ( τους
μ1ρη στηρζονταν στRν Xρονογραφα το` 'Eρατοσθ1νους. TRν VκμR τ5ν lστο-
ρικ5ν προσ<πων τRν kβαζε στb σαρ(ντα τους χρνια, τRν συσχ1τιζε μ\
καν1να σπουδα;ο lστορικc γεγονcς ποd kτυχε νb γνoη στRν δι(ρκεια τς ζως
τους, κι' Vπ' αeτc nπελγιζε κατb προσ1γγισι τRν χρονολογα τς γενν=σε<ς
τους».
– 24 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
Delatte (kνθ' Vνωτ. σ. 46–48), κατb τcν Wπο;ον, τb pς _νω συγ-
γρ(μματα, καθƒς κα^ οl νε<τεροι σκεπτικο^ φιλσοφοι, nπρξαν
U _μεσος πηγR το` βιβλου το` Λαερτου.
H AΞIA TOY BIBΛIOY
7O Λα1ρτιος, hπως ε|παμε κα^ παραπ(νω, δ\ν ταν προικι-
σμ1νος μ\ φιλοσοφικc πνε`μα, ταν μjλλον xνας μυθιστοριο-
γρ(φος. Γι' αeτ, W Διογ1νης W κυνικcς τcν γοητε+ει περισσ-
τερο, παρb W nπερβολικb βαθdς 'Aριστοτ1λης. Aνετα κινε;ται,
μνο στRν zθικ=, ποd εfναι xνα iλιγ<τερο Vφoηρημ1νο κα^ περισ-
στερο προσιτc τμμα τς φιλοσοφας. 'Eξ αeτο` κα^ U aκτετα-
μ1νη θ1σις ποd παραχωρε; στοdς Kυρηναϊκο+ς, τοdς Σκεπτι-
κο+ς, τοdς Kυνικο+ς, τοdς Στωϊκοdς κα^ τοdς 'Eπικουρεους.
{Oποιος θ1λει νb διαβ(σoη σ' xνα μνο Vρχα;ο βιβλο μα περ-
ληψι τ5ν 7Eλληνικ5ν zθικ5ν συστημ(των, Vναμφισβητ=τως
πρ1πει νb συμβουλευθo τοdς «Bους τ5ν φιλοσφων» το` Διο-
γ1νους Λαερτου.
Ol διαφορ\ς στ^ς zθικ\ς Vπψεις μεταξd τ5ν Kυρηναϊκ5ν κα^
τ5ν 'Eπικουρεων, καθƒς κα^ οl Wρισμο^ τς εeδαιμονας κα^ τς
σοφας, ποd aδθησαν Vπc τcν 'Aρστιππο, τcν Z=νωνα, τcν
'Eπκουρο κα^ τcν Π+ρρωνα, Vν(γλυφα προβ(λλονται στc kργο
του. 'EπειδR δ\ ταν |σως W |διος σκεπτικιστ=ς, κα^ aπειδR υlοθε-
τε; κ(ποτε μαν στ(σι παραπλ=σια πρcς το` Λουκιανο`, κατ(-
λαβε καθαρb τRν μεγ(λη σημασα τς πυρρωνικς αlρ1σεως.
Efδε τcν χαρακτρα της κα^ aσημεωσε τc hτι U φιλοσοφικR αeτR
Vντληψις Vντετθετο ‡χι πρcς τRν τ(δε Z δε;να κατε+θυνσι Vλλb
15. Mεταξd τ5ν Wποων κα^ W Tσ1λλερ, W Wπο;ος γρ(φει hτι τc kργο το`
Λαερτου «εfναι xνα συμπλημα Vπc δι(φορα παλαιτερα συμπιλ=ματα, ποd
W συγγραφεdς τc δημιο+ργησε κβοντας Vπ' h,τι εfχε μπροστ( του κα^ προ-
σθ1τοντας ν1α συστατικ(, ποd τb πρε Vπc τcν Διοκλ κι' Vπc το` Φαβωρ-
νου τb (Aπομνημονε)ματα κα^ τRν Παντοδαπ$ στορα» (kνθ' Vνωτ., σ. 8–9).
– 25 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
πρcς hλες hσες aπστευαν hτι μποορ`σαν νb βεβαι<σουν τRν
‰παρξι κ(ποιου πρ(γματος, δηλαδR πρcς τ^ς δογματικ\ς κατευ-
θ+νσεις16.
Tc προτ1ρημα αeτc το` συγγρ(μματος εfναι, |σως, γιb κ(θε
σκεπτμενο _νθρωπο, U κυριωτ1ρα Vρετ= του, διτι το` δδει xνα
π(ντοτε aπκαιρο aνδιαφ1ρον abν σκεφθο`με hτι hλες αeτ\ς οl
Vπψεις γιb τRν σχετικτητα τ5ν α6σθ=σεων κα^ τ5ν κρσεων κα^
τRν Vβεβαιτητα τ5ν γν<σεων προεκ(λεσαν στοdς νεωτ1ρους
χρνους τση ταραχR κα^ μα τσο σωτ=ρια Vγωνα, Vκμη στb
μυαλb ποd σαν συνηθισμ1να νb κινο`νται _νετα μ\ τ^ς σκ1ψεις.
U μανα το` Πασκbλ (Pascal) νb καταπολεμ=σoη τcν Πυρρωνισμc
στRν «'Aπολογητικ=» του, iφελεται στcν Λα1ρτιο, ποd Vντελ=-
φθη hτι U φιλοσοφικR αeτR στ(σις δ\ν ταν Vμελητ1α, κα^ kκαμε
μιb τσο γερR κα^ τσο διεξοδικR kκθεσ της.
'Aπc τc _λλο μ1ρος, τc σ+γγραμμα περι1χει aνδιαφ1ροντα
στοιχε;α Vπc τRν ζωR τ5ν φιλοσφων. Ol κατ(λογοι τ5ν συγ-
γραφ5ν τους, ποd θb πρ1πει β1βαια νb aπανεξετασθο`ν σ\
VντιπαραβολR πρcς τb χειργραφα, γιατ^ εfναι γεμjτοι μ\ λ(θη
κα^ aπαναλ=ψεις, μjς εfναι, κα^ στRν σημεριν= τους κατ(στασι,
πολυτιμτατοι.
7O Γ(λλος καθηγητRς R. Genaille γρ(φει hτι «τc βιβλο το`
Λαερτου διασαφηνζει κα^ μερικ\ς ‡ψεις τς 7Eλληνικς ζως
ποd δ\ν kχουν Vρκετb διαφωτισθ». Δ\ν aννο5 μνο, συνεχζει
τ^ς διαθκες ποd μjς aνημερ<νουν γιb τb κρατο`ντα ττε στcν
τομ1α αeτν, κα^ ποd δεχνουν hτι τb πρ(γματα, aν προκειμ1νgω,
δ\ν _λλαξαν κα^ πολd κατb τRν διαδρομR τ5ν α6<νων. Σκ1πτο-
μαι κυρως τc πλθος τ5ν πληροφορι5ν ποd δδονται γιb τb
7Eλληνικb mθη. Διορθ<νουν τRν nπερβολικb διαδεδομ1νη Vνα-
κριβ _ποψι, ποd παρουσι(ζει τRν 7EλληνικR ζωR pς 6δε<δη κα^
16. 7O Π+ρρων kφθανε νb nποστηρζoη hτι εfναι ζ=τημα ‘ν nπ(ρχoη κα^
ν. TRν γν<μη αeτR δ1χεται κα^ W
κσμος. 7O Γοργας πρωτ+τερα εfχε aπσης διακηρ+ξει: «Oeδ\ν aστν». Kα^ W
lερcς Aeγουστ;νος κατb τRν πρ<τη περοδο τς πνευματικς του aξελξεως
nπ1στη τc βασανιστ=ριο μιjς aντονωτ(της Vμφιβολας.
– 26 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH
qρμονικ=. 7Yπρχαν κα^ ττε _νθρωποι εeτελε;ς, φιλ(ργυροι,
βαιοι, _πληστοι κα^ παντcς ε|δους Vκλαστοι. 7H μαρτυρα το`
Λαερτου, κοντb σ' aκε;νες το` Λουκιανο`, το` 'Aριστοφ(νους
κα^ το` Θουκυδδου17, kρχεται νb διαφωτσoη πολλb σημε;α aν
προκειμ1νgω.
»Δ\ν nπ(ρχει τποτε στc σ+γγραμμα, xως τοdς θρ+λους κα^ τb
Vν1κδοτα, ποd νb μR παρουσι(ζoη κ(ποιο aνδιαφ1ρον γιb μjς.
—Aν U ζωR τ5ν φιλοσφων διαβ(ζεται εeχ(ριστα, τc iφελει σ'
αeτ\ς τ^ς μικρ\ς lστορες, ποd στc σ+νολ τους εfναι διασκεδα-
στικ1ς. M\ εeχαρστησι π.χ., θb διαβ(σoη κανε^ς τRν lστορα το`
χρυσο` τρποδα, ποd βρ1θηκε στc δχτυ τ5ν ψαρ(δων τς
Mιλ=του κα^ ποd κατb τcν χρησμc aδικαιο`το νb τcν λ(βη W
σοφ<τερος _νθρωπος. 'Aφο` kκανε τcν γ`ρο hλων τ5ν σοφ5ν,
Vπc τcν Θαλ €ς τcν Σλωνα, κα^ καν1νας δ\ν τcν κρατο`σε,
κατ1ληξε στcν 'Aπλλωνα, διτι μνον W θεcς εfναι W πιc σοφcς
(βιβλ. A). 'Eπσης μ\ aνδιαφ1ρον θb διαβ(ση κανε^ς τb λεγμενα
γιb τcν φιλσοφο Z=νωνα σχετικb μ\ xνα τ+ραννο (βιβλ. Θ.
Z=νων W 'Eλε(της): «καθελε;ν δ\ θελ=σας N1αρχον τcν τ+ραν-
νον, συνελ=φθη. {Oτε δ\ aξεταζμενος τοdς συνειδτας (τοdς
συνεργο+ς του), κα^ περ^ τ5ν hπλων ™ν γεν ε6ς Λιπ(ραν,
π(ντας aμ=νυσε (κατωνμασε) αeτο` τοdς φλους (το` τυρ(ν-
νου), βουλμενος αeτcν kρημον καταστσαι (γιb νb το` δεξoη
πσο τcν εfχαν aγκαταλεψει οl π(ντες) εfτα περ τινων ε6πε;ν
kχειν τινb kφη αeτg5 πρcς τc οšς κα^ δακƒν (το` δ(γκασε τ'
αeτ^) οeκ Vνκεν xως Vπεκεντ=θη, ταυτcν 'Aριστογετονι τg5
τυραννοκτνgω παθ<ν». {Yστερα Vπc τRν αeτοθυσα αeτR το`
17. Kα^ W Πλο+ταρχος τb λ1γει ξεκ(θαρα: «T5ν δ\ δημοσων προσδων
αlρεθε^ς aπιμελητRς (W 'Aριστεδης), οe μνον τοdς καθ' αnτν, Vλλb κα^ τοdς
πρc αnτο` γενομ1νους _ρχοντας Vπεδεκνυε πολλb νενοσφισμ1νους κα^ μ(λι-
στα τcν Θεμιστοκλ1α:
Σοφ.ς γ'ρ ν0ρ, τ"ς δ2 χειρ.ς ο κρατ
lστορικcς K. Παπαρρηγπουλος, γρ(φων: «7O Θεμιστοκλς οeδενcς aφεδετο
τρπου ’να aπιτ+oχηo το` σκοπο`, μεταχειριζμενος aπ^ το+τgω Vδιστ(κτως κα^
βαν κα^ Vδικαν».
– 27 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – EIΣAΓΩΓH

φιλοσφου, οl πολ;τες ~ρμησαν κατb το` τυρ(ννου κα^ τcν τοdς πολυαρθμους lστορικοdς τς φιλοσοφας, ποd aπ^ μακρcν
aσκτωσαν μ\ π1τρες. πραν το;ς μετρητο;ς hλα τb Vν1κδοτα το` συγγραφ1ως. 'Aλλb
Δ\ν kχουν οl διηγ=σεις αeτ\ς τcν τνο τ5ν παλαι5ν κα^ Vθ<ων κα^ οl σημερινο^ lστορικο, ποd διαστ1λλουν τcν θρ`λο Vπc τ^ς
θρ+λων; 7O Λα1ρτιος ξ1ρει aπσης, μ\ μιb aπιτυχ συγκ1ντρωσι Vληθοφανε;ς λεπτομ1ρειες, π(λι σ' αeτcν εfναι nποχρεωμ1νοι νb
Vνεκδτων, ν' Vναδεικν+oη Wλοκ(θαρη τRν μορφR μερικ5ν προσφ+γουν, kστω κα^ γιb νb τcν aπικρνουν».
ξακουστ5ν φιλοσφων, hπως το` Π+ρρωνος κα^ το` Διογ1νους
***
το` Kυνικο`. 7Oπο;ο Vπολαυστικc κεφ(λαιο Vφι1ρωσε στcν
Tο` συγγρ(μματος το` Λαερτου kγιναν πολλ\ς aκδσεις Vπc
τελευτα;ον αeτcν φιλσοφο (βιβλ. Z)! T γραφικR κα^ συγκινητικR
τc 1533 (στην Bασιλεα) σ' hλες τ^ς χ5ρες τς Δ. Eeρ<πης, πρ
προσωπογραφα κατ<ρθωσε νb δ<σtη γι' αeτν! 'Aναμφιβλως, U
π(ντων στRν Γερμανα. Ol προσιτ\ς σ=μερα aκδσεις εfναι οl
προσωπογραφα αeτR Vν=κει στcν θρ`λο, δ\ν εfναι kργο το`
'Aγγλικ1ς: U kκδοσις το` Loeb classical library, Diogenes Laertius,
Λαερτου, εfναι xνα συμπλημα, Vλλb τc σ+νολο εfναι ρωμαλ1ο.
Lives of eminent philosophers, Λονδ;νον 1959, κεμενο κα^ μετ(-
Mjς δδει, μ\ τ^ς Wρμητικ\ς Vπαντ=σεις το` Vνθρ<που μ\ τc
φρασις μ\ σημει<σεις κα^ U kκδοσις τς 'Oξφρδης: Diogenis
πιθ(ρι, τ^ς _λλοτε κοιν\ς m α6σχρ1ς, _λλοτε δηκτικ\ς Z ε6ρωνικ1ς,
Laertii, Vitae Philosophorum, Oxford classical texts 1964, μνο τc
συχνb σοβαρ\ς κα^ βαθει1ς, μιb συναρπαστικR ε6κνα το` Kυνι-
Vρχα;ο κεμενο, Vλλb μ\ aκτεν ε6σαγωγR κα^ σημει<σεις. 'Aπc
κο` φιλοσφου. Δ\ν ξ1ρεις ποιb εfναι πιc πλο+σια σ\ νημα και
τ^ς γερμανικ\ς aκδσεις U πιc πρσφατη, Vλλb δυσε+ρετη, εfναι
πιc Vξιοθα+μαστη, τc «τραβ=ξου Vπc τcν ”λιο», ποd εfπε στcν
U kκδοσις H. G. Hübner, 2 τμοι 1828–1831, μαζ^ κα^ 2 τμοι μ\
M1γα 'Aλ1ξανδρο («A|τησν με œ θ1λεις», κα^ œς «Vποσκτησν
σχλια 1830–1833. ΓερμανικR μετ(φρασις πρσφατη, μ\
μου» φησν), Z U Vπ(ντησις ποd W φιλσοφος kδωσε σ' aκε;νον ποd
ε6σαγωγR κι' uρμηνευτικ(, εfναι το` O. Apelt, 1921. Tελευταως
τcν ρ<τησε, ποι( ~ρα πρ1πει νb τρ5με: {Oταν εfναι κανε^ς πλο+-
aκυκλοφρησε κα^ U kκδοσις: Diogenes Laertius, Leben und
σιος, τρ<ει hποτε θ1λει, hταν εfναι φτωχς, hταν kχoη! (Πρcς τcν
Meinungen berühtmter Philosophen, uberz, von Otto Apelt. Mit
πυθμενον ποtα ~ρtα δε; Vριστjν, «ε6 μ\ν πλο+σιος», εfπεν, «hταν
einem Vorwon von Dr Marie Simon. Bd. 1–2 Berlin, 1956. ΣτRν
θ1λoη, ε6 δ\ π1νης, hταν kχoη»).
7Eλλ(δα πρ<τη μετ(φρασις εfναι U παρο`σα.
«7H VνεκδοτολογικR πλευρb προεκ(λεσε τc aνδιαφ1ρον τ5ν
Γ(λλων συγγραφ1ων, εeθdς μετb τRν kκδοσι το` kργου του. NIKOΣ KYPΓIOΠOYΛOΣ
'Eγο=τευσε πολd τcν Mοντα^ν (Montaigne) ποd τcν θ1τει στRν 'Aθναι, M(ρτιος 1970
|δια σειρb μ\ τcν Πλο+ταρχο. 7O Mοντα^ν εfχε ζωηρR kφεσι πρcς
τb lστορικb συγγρ(μματα, hπου Vναζητο`σε τRν καθολικR
γν5σι, Vπελ(μβανε δ\ μ\ 6διατερη χαρb τοdς Bους, τοdς βους
τ5ν μεγ(λων στρατηγ5ν κα^ πολιτικ5ν Vνδρ5ν στcν Πλο+-
ταρχο, κα^ τοdς βους τ5ν φιλοσφων στcν Διογ1νη Λα1ρτιο. 18. Bλ. Montaigne (Essais, II, 10): Λυπο`μαι πολd ποd kχομε μα δωδεκ(δα
Kα^ πραγματικ(, τc ‡νομα το` συγγραφ1ως το+του Vναφ1ρεται Λαερτων Z ποd δ\ν nπρξε πιc aκτενRς Z πιc νο=μων, Vφο` εfμαι aξ |σου
συχνb στb Δοκμια (Essais) το` Mονταν18. 7O Πασκ(λ κα^ W περεργος νb μ(θω τ^ς τ+χες κα^ τRν ζωR τ5ν μεγ(λων αeτ5ν διδασκ(λων τς
Vνθρωπτητος, hσο κα^ νb γνωρσω τ^ς δι(φορες θεωρες κα^ 6διοτροπες
Pουσσƒ Vκολο+θησαν τc παρ(δειγμ( του, χωρ^ς νb Vναφ1ρω τους.

– 28 – – 29 –
 Δ Ι Ο Γ Ε Ν ΟΥ Σ Λ Α Ε Ρ Τ Ι ΟΥ
BIOI KAI ΓNΩMAI TΩN EN ΦIΛOΣOΦIΑ
EYΔOKIMHΣANTΩN
BIBΛION A
ΠPOOIMION
1 T τς φιλοσοφας ργον νιο φασιν π βαρβρων
ρξαι, γεγενσθαι γ"ρ παρ" μ#ν Π$ρσαις Mγους,
παρ" δ# Bαβυλωνοις & 'Aσσυροις Xαλδαους, κα
γυμνοσοφιστ"ς παρ' 'Iνδο(ς, παρ τε Kελτο(ς κα Γαλ-
ταις το*ς καλουμ$νους Δρυ+δας κα Σεμνοθ$ους, καθ
φησιν 'Aριστοτ$λης /ν τ01 Mαγικ01 (Rose 35) κα Σωτων
/ν τ01 ε3κοστ01 τρτ0ω τς Διαδοχς. Φονικ τε γεν$σθαι
6Ωχον κα Θρ9:κα Zμολξιν κα Λβυν <Aτλαντα.
2 A3γ=πτιοι μ#ν γ"ρ Nελου γεν$σθαι πα(δα >Hφαιστον,
?ν ρξαι φιλοσοφας, @ς το*ς προεστ1τας Cερ$ας εDναι
κα προφEτας. π δ# το=του ε3ς 'Aλ$ξανδρον τν Mακε-
δFνα /τ1ν εDναι μυριδας τ$σσαρας κα Gκτακισχλια
GκτακFσια JξEκοντα τραL /ν οOς Pλου μ#ν /κλεψεις
γεν$σθαι τριακοσας JβδομEκοντα τρε(ς, σελEνης δ#
Gκτακοσας τρικοντα δ=ο.
'Aπ δ# τ1ν Mγων, Rν ρξαι Zωροστρην τν Π$ρσην,
SEρμFδωρος μ#ν V Πλατωνικς /ν τ01 Περ μαθημτων
(Zeller p. 18) φησν ε3ς τWν Tροας Yλωσιν τη γεγον$ναι
πεντακισχλιαL Ξνθος δ# V Λυδς (FGrH 765 F 32) ε3ς τWν
Ξ$ρξου διβασιν π το\ Zωροστρου Jξακισχλι φησι,
19. H λξις «β/ρβαρος»δ@ν ε^χε στ`ν (ρχαι0τητα τ`ν σημασα πο+ gχει
σkμερα. 8Eσkμαινε rπλLς τ*ν μ` \Eλληνα, τ*ν ξνο, τ*ν (λλοδαπ0. Osτε D
(ποκαλο?μενος «β/ρβαρος» τ* θεωρο]σε προσβολk.
– 30 –
Δ Ι Ο Γ Ε Ν ΟΥ Σ Λ Α Ε Ρ Τ Ι ΟΥ
BIOI KAI ΓNΩMAI TΩN EN ΦIΛOΣOΦIΑ
EYΔOKIMHΣANTΩN
BIBΛION A
ΠPOOIMION
1. H μελτη τς φιλοσοφας, λγουν μερικο, &ρχισε (π* το+ς
βαρβ/ρους19. Δι0τι δημιουργο της 3πρξαν στο+ς Πρσες ο5
M/γοι, στο+ς Bαβυλωνους 7 8Aσσυρους ο5 Xαλδα:οι, στο+ς
8Iνδο+ς ο5 Γυμνοσοφιστς, κα; στο+ς Kλτες κα; Γαλ/τες ο5 λεγ0-
μενοι Δρυ=δες κα; Σεμν0θεοι, σ?μφωνα μ@ Cσα (ναφρει D 8Aρι-
στοτλης στ*ν Mαγικ κα; D Σωτων στ* εFκοστ* τρτο βιβλο τς
Διαδοχς (φιλοσ0φων). 8Eπσης λγουν Cτι D MLχος Qταν
Φο:νιξ, D Z/μολξις ΘρSUξ κα; D VAτλας Λβυς.
2. O5 AFγ?πτιοι, (π* τ* &λλο μρος, Fσχυρζονται Cτι D \Hφαι-
στος, D γυι*ς το] Nελου, ε^ναι _κε:νος πο+ &ρχισε τ`ν φιλοσο-
φα, τς Dποας πρLτοι διδ/σκαλοι 3πρξαν 5ερε:ς κα;
προφτες. 8Aπ* αaτ0ν, bως τ*ν 8Aλξανδρο τ*ν Mακεδ0να, _π-
ρασαν 48.863 χρ0νια κα; gγιναν 373 _κλεψεις jλου κα; 832
σελkνης.
8Aπ* το+ς M/γους, _κ τLν Dποων πρLτος 3πρξε D Πρσης
Zωρο/στρης, bως τ`ν lλωσι τς Tροας, _πρασαν, Cπως λγει D
Eρμ0δωρος D Πλατωνικ*ς στ* Περ μαθημτων20 gργο του,
5.000 χρ0νια. O Ξ/νθος D Λυδ*ς 3πολογζει Cτι (π* τ*ν Zωρο/-
στρη bως τ`ν δι/βασι τς θαλ/σσης 3π* το] Ξρξου _πρασαν
6.000 χρ0νια, κα; μετp (π* αaτ0ν, τοποθετε: μα μακρp σειρp
20. «Περ μαθημτων»: πραγματε?εται γιp τ;ς _πιστμες πο+ (νkκουν
στ`ν «_γκ?κλιον παιδεαν»: γραμματικk, ρητορικk, γεωμετρα, (ριθμητικk,
(στρολογα, μουσικk.
– 31 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
κα μετ' α]τν γεγον$ναι πολλο=ς τινας Mγους κατ" δια-
δοχEν, 'Oστνας κα 'Aστραμψ=χους κα Γωβρ=ας κα Πα-
ζτας μ$χρι τς τ1ν Περσ1ν `π' 'Aλεξνδρου καταλ=σεως.
3 Λανθνουσι δ' α]το*ς τ" τ1ν SEλλEνων κατορθa-
ματα, φ' Rν μW bτι γε φιλοσοφα, λλ" κα γ$νος
νθρaπων cρξε, βαρβροις προσπτοντες. 3δο* γο\ν
παρ" μ#ν 'Aθηναοις γ$γονε Mουσα(ος, παρ" δ# Θηβα-
οις Λνος. κα τν μ#ν E]μFλπου πα(δ φασι, ποισαι δ#
Θεογοναν κα Σφα(ραν πρ1τονL φναι τε /ξ Jνς τ"
πντα γνεσθαι κα ε3ς τα]τν ναλ=εσθαι. το\τον
τελευτσαι Φαληρο(, κα α]τ01 /πιγεγρφθαι τFδε τ
/λεγε(ον (A. Pal. vii. 615).
E]μFλπου φλον υCν χει τ Φαληρικν οdδας,
Mουσα(ον, φθμενον σ1μ', `π τ01δε τφ0ω.
π δ# το\ πατρς το\ Mουσαου κα E]μολπδαι
καλο\νται παρ' 'Aθηναοις.
4 Tν δ# Λνον πα(δα εDναι SEρμο\ κα Mο=σης O]ρα-
ναςL ποισαι δ# κοσμογοναν, Pλου κα σελEνης
πορεαν, κα ζ0aων κα καρπ1ν γεν$σεις. το=τ0ω ρχW τ1ν
ποιημτων eδεL
cν ποτ$ τοι χρFνος οfτος, /ν 0R Yμα πντ' /πεφ=κει.
bθεν λαβgν 'AναξαγFρας πντα φη χρEματα γεγον$ναι
Vμο\, νο\ν δ# /λθFντα α]τ" διακοσμσαι. τν δ# Λνον
τελευτσαι /ν E]βο9α τοξευθ$ντα `π' 'AπFλλωνος, κα
α]τ01 /πιγεγρφθαι (A.Pal. vii. 616).
Rδε Λνον Θηβα(ον /δ$ξατο γα(α θανFντα,
Mο=σης O]ρανης υCν /ϋστεφνου.
κα Rδε μ#ν φ' SEλλEνων cρξε φιλοσοφα, @ς κα α]τ τ
iνομα τWν βρβαρον π$στραπται προσηγοραν.
– 32 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
(π* M/γους: το+ς 8Oστ/νες, 8Aστραμψ?χους, Γωβρ?ες κα;
Παζ/τες bως τ`ν κατ/κτησι τς Περσας 3π* το] 8Aλεξ/νδρου.
3. \Oλοι Cμως ο5 συγγραφε:ς αaτο; πλανLνται (π* &γνοια,
(ποδδοντας στο+ς ξνους τp _πιτε?γματα τLν Eλλkνων, δι0τι
ο5 \Eλληνες tχι μ0νον τ`ν φιλοσοφα _δημιο?ργησαν, (λλp (πε-
τλεσαν κα; τ`ν (ρχ` Dλοκλkρου το] (νθρωπνου γνους. Στ`ν
8Aθkνα π.χ. _γεννkθη D Mουσα:ος, κα; στ`ν Θkβα D Λνος. Kα; D
Mουσα:ος, D γυι*ς το] Eaμ0λπου, Qταν _κε:νος πο+ gγραψε,
Cπως λγει j παρ/δοσις, τ`ν πρuτη Θεογονα, κα; τ`ν πρuτη
περ; σφαρας πραγματεα. Kα; πρLτος ε^πε Cτι τp π/ντα γνο-
νται (π* bνα, κα; (ναλυ0μενα καταλkγουν π/λι σ8 αaτ* τ* vδιο
τ* bνα. Πθανε στ* Φ/ληρο κα; στ*ν τ/φο του gγραψαν τ* (κ0-
λουθο _λεγε:ο:
T*ν (γαπημνο γυι* το] Eaμ0λπου φυλ/σσει τ* Φαληρικ*
gδαφος, τ*ν Mουσα:ο, το] Dποου τ* σLμα ε3ρσκεται σ@ αaτ*ν
_δL τ*ν τ/φο.
8Aπ* τ*ν πατρα δ@ το] Mουσαου gχουν τ* tνομ/ τους ο5
Eaμολπδες τLν 8AθηνLν.
4. \Oσο γιp τ*ν Λνο, αaτ*ς Qταν γυι*ς το] Eρμο] κα; τς
Mο?σας Oaρανας. VEγραψε ποιkματα στp Dπο:α περιγρ/φει
τ`ν δημιουργα το] κ0σμου, τ`ν πορεα το] jλου κα; τς σελk-
νης κα; τ`ν γννησι τLν ζuων κα; τLν καρπLν.
Tp ποιkματ/ του (ρχζουν μ@ τ*ν wξς στχο:
Yπρξε κ/ποτε _ποχ` πο+ Cλα Qταν (ντ/μα.
Kα; (π* τ`ν Fδα αaτ` (φο] ξεκνησε D 8Aναξαγ0ρας, ε^πε Cτι
Cλα τp πρ/γματα στ`ν (ρχ` Qσαν μαζ; κα; Cτι D κ0σμος τακτο-
ποιkθηκε, Cταν προσετθη σ8 αaτp D νο]ς. O Λνος πθανε στ`ν
Esβοια, Cταν κτυπkθηκε μ@ βλος (π* τ*ν 8Aπ0λλωναx κα; στ*ν
τ/φο του gγραψαν:
8EδL, Cταν πθανε, _δχθη j γ τ*ν Λνο τ*ν Θηβα:ο,
γυι* τς Oaρανας, τς Mο?σας μ@ τ* yρα:ο στεφ/νι.
O5 \Eλληνες, λοιπ0ν, ε^ναι _κε:νοι πο+ δημιο?ργησαν τ`ν
φιλοσοφα, τς Dποας κα; αaτ* τ* tνομα (ρνkθηκε νp διατυ-
πωθz ξενικ/ .
– 33 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
5 OC δ# τWν εjρεσιν διδFντες /κενοις παργουσι κα
'Oρφ$α τν Θρ9:κα, λ$γοντες φιλFσοφον γεγον$ναι κα
εDναι ρχαιFτατον.
'Eγg δ$, ε3 τν περ θε1ν /ξαγορε=σαντα τοια\τα χρW
φιλFσοφον καλε(ν ο]κ οDδα, <ο]δ#> τνα δε( προσαγο-
ρε=ειν τν π:ν τ νθρaπειον πθος φειδο\ντα το(ς
θεο(ς προστρ(ψαι, κα τ" σπανως `πF τινων νθρaπων
α3σχρουργο=μενα τ01 τς φωνς Gργν0ω. το\τον δ# V
μ#ν μ\θος `π γυναικ1ν πολ$σθαι φησL τ δ' /ν Δ0ω
τς Mακεδονας /πγραμμα, κεραυνωθναι α]τFν, λ$γον
οjτως (A. Pal. vii. 617).
ΘρEϊκα χρυσολ=ρην τnδ' 'Oρφ$α Mο\σαι θαψαν,
?ν κτνεν `ψιμ$δων Zε*ς ψολFεντι β$λει.
6 OC δ# φσκοντες π βαρβρων ρξαι φιλοσοφαν
κα τν τρFπον παρ' Jκστοις α]τς /κτθενταιL κα φασι
το*ς μ#ν γυμνοσοφιστ"ς κα Δρυ+δας α3νιγματωδ1ς
ποφθεγγομ$νους φιλοσοφσαι, σ$βειν θεο*ς κα μηδ#ν
κακν δρ:ν κα νδρεαν σκε(ν. το*ς γο\ν γυμνοσοφι-
στ"ς κα θαντου καταφρονε(ν φησι Kλεταρχος /ν τn φησαν, (φο] μUς συνστησαν νp σεβuμεθα το+ς θεο?ς, νp μ`
δωδεκτnη (FGrH 137 F 6). το*ς δ# Xαλδαους περ
στρονομαν κα πρFρρησιν σχολε(σθαιL το*ς δ#
Mγους περ τε θεραπεας θε1ν διατρβειν κα θυσας
κα ε]χς, oς α]το*ς μFνους κουομ$νους. ποφανε-
σθα τε περ ο]σας θε1ν κα γεν$σεως, οpς κα π\ρ εDναι
κα γν κα jδωρL τ1ν δ# ξονων καταγινaσκειν, κα
μλιστα τ1ν λεγFντων ρρενας εDναι θεο*ς κα θηλεας.
Περ τε δικαιοσ=νης λFγους ποιε(σθαι, κα νFσιον
7 Pγε(σθαι πυρ θπτεινL κα bσιον νομζειν μητρ & θυγα-
– 34 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
5. 8Aλλp _κε:νοι πο+ (ποδδουν στο+ς ξνους αaτ`ν τ`ν _φε?-
ρεσι, φρουν yς (π0δειξι τ*ν 8Oρφα τ*ν ΘρSUκα, τ*ν Dπο:ον
παρουσι/ζουν yς bνα (π* το+ς (ρχαιοτρους φιλοσ0φους. 8Eγ~
Cμως δ@ν ξρω ν πρπει νp τ*ν πL φιλ0σοφο, _κε:νον πο+
yμλησε γιp το+ς θεο?ς, Cπως αaτ*ς yμλησε, οsτε πLς πρπει
νp τ*ν πL _κε:νον πο+ (διστ/κτως (ποδδει στο+ς θεο+ς Cλα τp
(νθρuπινα _λαττuματα κα; το+ς φορτuνει μ@ εFδεχθ _γκλk-
ματα, πο+ κι8 αaτο; ο5 &νθρωποι σπανως τολμο]ν νp διαπρ/-
ξουν. Aaτ0ς, κατp μ@ν τ*ν θρ]λον, _θανατuθη 3π* γυναικLνx
(λλp τ* κατωτρω _πγραμμα, πο+ 3π/ρχει στ* Δ:ον τς Mακε-
δονας, τ*ν φρει κεραυνοβοληθντα:
8EδL gθαψαν ο5 Mο]σες τ*ν 8Oρφα τ*ν ΘρSUκα μ@ τ`ν
χρυσ λ?ρα, (π* τp €ψη το] οaρανο] D Zε+ς τ*ν
_σκ0τωσε μ@ π?ρινο βλος.
6. O5 3ποστηρζοντες Cτι j φιλοσοφα gχει τ`ν (ρχk της στο+ς
ξνους, _κθτουν _π; πλον κα; τ;ς δι/φορες μορφ@ς πο+ αaτ`
προσλαβε στ;ς δι/φορες χLρες. Γιp το+ς Γυμνοσοφιστ@ς κα;
το+ς Δρυ=δες λγουν Cτι αFνιγματωδLς _κφραζ0μενοι _φιλοσ0-
κ/νουμε καννα κακ0, κα; νp (σκο]με τ`ν (ρετk. O5 Γυμνοσοφι-
στ@ς αaτο; (ψηφο]σαν κα; τ*ν θ/νατο, λγει D Kλεταρχος στ*
δωδκατο βιβλο του.
O5 Xαλδα:οι σχολο]ντο μ@ τ`ν (στρονομα κα; τ`ν πρ0-
βλεψι το] μλλοντος. O5 M/γοι διθεταν τ*ν χρ0νο τους σ@
λατρε:ες τLν θεLν, θυσες κα; εaχς, Fσχυριζ0μενοι Cτι μ0νο
αaτο; &κουαν τ`ν φων` τLν θεLν. 8Eπσης (πεφανοντο κα; περ
τς φ?σεως κα; τς προελε?σεως τLν θεLν, μεταξ+ τLν Dποων
συγκατλεγον κα; τ* π]ρ, τ`ν γ κα; τ* €δωρ. Kατεδκαζαν τ`ν
χρσι ξο/νων (Dμοιωμ/των τLν θεLν) κα; κατ8 _ξοχ`ν τ`ν
πλ/νη νp (ποδδεται στο+ς θεο+ς διαφορp φ?λων.
7. VEκαναν συζητkσεις περ; δικαιοσ?νης κα; θεωρο]σαν (σ-
βεια τ`ν κα]σι τLν νεκρLν. Θεωρο]σαν Cμως κανονικ* νp νυμ-
– 35 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
τρ μγνυσθαι, oς /ν τ01 ε3κοστ01 τρτ0ω φησν V ΣωτωνL
σκε(ν τε μαντικWν κα πρFρρησιν, κα θεο*ς α`το(ς /μφα-
νζεσθαι λ$γοντας. λλ" κα ε3δaλων πλEρη εDναι τν
$ρα, κατ' πFρροιαν `π' ναθυμισεως ε3σκρινομ$νων
τα(ς iψεσι τ1ν Gξυδερκ1νL προκοσμEματ τε κα χρυσο-
φορας παγορε=ειν. το=των δ# /σθWς μ#ν λευκE, στιβ"ς
δ# ε]νE, κα λχανον τροφW τυρFς τε κα ρτος ε]τελEς,
κα κλαμος P βακτηρα, 0R κεντο\ντες, φασ, το\ τυρο\
νnηρο\ντο κα πEσθιον.
8 TWν δ# γοητικWν μαγεαν ο]δ' γνωσαν, φησν 'Aρι-
στοτ$λης /ν τ01 Mαγικ01 (Rose 36) κα Δενων /ν τn λνε, τσιμπο]σαν τp κομμ/τια τ* τυρ, κα; τp gφερναν στ* στ0μα
π$μπτnη τ1ν SIστορι1ν (FGrH 690 F 5)L ?ς κα μεθερμηνευ-
FμενFν φησι τν Zωροστρην στροθ=την εDναιL φησ δ#
το\το κα V SEρμFδωρος (Zeller p. 18). 'Aριστοτ$λης δ' /ν
πρaτ0ω Περ φιλοσοφας (Rose 6) κα πρεσβυτ$ρους εDναι
τ1ν A3γυπτωνL κα δ=ο κατ' α]το*ς εDναι ρχς, γαθν
δαμονα κα κακν δαμοναL κα τ01 μ#ν iνομα εDναι Zε*ς
κα 'Ωρομσδης, τ01 δ# >Aιδης κα 'Aρειμνιος. φησ δ#
το\το κα >Eρμιππος /ν τ01 πρaτ0ω Περ μγων (FHG iii.
53) κα Erδοξος /ν τn ΠεριFδ0ω (Brandes fg. 38)L κα ΘεF-
πομπος /ν τn GγδFnη τ1ν Φιλιππικ1ν (FGrH 115 F 64).
21. E^ναι _σφαλμνη j λαϊκ` αaτ` _τυμολογα, (φο] τ* πραγματικ* tνομα
το] προφkτου Qταν Zαρατο?στρας 7 Zαραθο?στας, πο+ παρ/γεται (π* τ*
Z/ραθ=(ρχα:ος, παλαι0ς, κα; τ* οsστρα=καμkλα. Πρβλ. J. H. Moulton’s Early
Zoroastrianisme, σ. 410–418. O Zωρο/στρης (660–583 π.X.) 3πρξε μεταρρυθμι-
στ`ς τς (ρχαας περσικς θρησκεας κα; 5δρυτ`ς το] Παρσισμο]. Περ; αaτο]
(ναφρουν j Zνδ, j 8Aβστα, κα; &λλα 5ερp περσικp βιβλα. Bασικ` Fδα το]
Zωροαστρισμο] (πο+ λγεται κα; μαζδαϊσμ*ς) ε^ναι j Fδα γιp τ`ν π/λη τLν
– 36 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
φε?εται κ/ποιος τ`ν μητρα του 7 τ`ν κ0ρη του, Cπως (ναφρει
D Σωτων στ* εFκοστ* τρτο βιβλο του (=τμμα). 8Eπ; πλον, _ξα-
σκο]σαν τ`ν μαντικ` κα; προλεγαν τp μλλοντα, κα; Fσχυρζο-
ντο Cτι παρουσι/ζοντο σ8 αaτο+ς ο5 θεο.
8Aκ0μη gλεγαν Cτι D (ρας ε^ναι γεμUτος μορφς, φαντ/σματα
(π* τp Dπο:α _κπορε?ονται (ναθυμι/σεις, πο+ προσβ/λλουν τp
μ/τια _κενων πο+ gχουν ƒξε:α Cρασι. 8Aπαγ0ρευαν τp στολδια
κα; τp χρυσαφικ/, φορο]σαν λευκ* gνδυμα, κρεββ/τι τους Qταν
τ* gδαφος, κα; j τροφk τους συνστατο σ@ λαχανικ/, τυρ; κα;
σκληρ* ψωμ. Γιp ραβδ; μετεχειρζοντο bνα καλ/μι, μ@ τ* Dπο:ο,
τους.
8. 8Aγνοο]σαν Cμως _ξ Dλοκλkρου τ`ν τχνη τς μαγεας,
Cπως λγει D 8Aριστοτλης στ*ν Mαγικν κα; D Δενων στ*
πμπτο βιβλο τLν SIστορι1ν του. O Δενων, _ξ &λλου, wρμη-
νε?ων κατp λξιν τ* tνομα το] Zωρο/στρου, λγει Cτι αaτ*ς
_λ/τρευε τp &στρα21 ((στροθ?της)x αaτ* μ/λιστα τ* βεβαιuνει
κα; D Eρμ0δωρος. O 8Aριστοτλης στ* πρLτο βιβλο το] διαλ0-
γου του Περ φιλοσοφας 3ποστηρζει (κ0μη Cτι ο5 M/γοι Qσαν
παλαι0τεροι (π* το+ς AFγυπτους κα; Cτι, κατ8 αaτο?ς, 3π/ρ-
χουν δ?ο (ρχς, τ* καλ* πνε]μαx κα; Cτι τ* πρLτο λγεται Zε+ς
7 Ωρομ/σδης κα; τ* &λλο \Aδης 7 8Aρειμ/νιος. T* βεβαιuνει δ@
κα; D \Eρμιππος στ`ν Περ Mγων συγγραφk του (βιβλ. A), κα;
D Esδοξος στ`ν Περοδο, καθ~ς κα; D Θε0πομπος στ* tγδοο
βιβλο τLν Φιλιππικ1ν του.
(ντιθσεων: φωτ*ς κα; σκ0τους, ζως κα; θαν/του, καλο] κα; κακο] (στ`ν
ψυχk), δικαου κα; (νομας. K/τω (π* παρσιστικ` χωρ;ς &λλο _πδρασι κα; D
Πλ/των στο+ς «N0μους» (ποδδει σ@ μιp κοσμικ` ψυχ` τ* κακ* κα; τ* _πιβλα-
βς. O W. Jäger (Γα:γκερ), D περφημος _ρευνητ`ς τς Eλληνικς φιλοσοφας,
στ* βιβλο του Aristoteles (1923), σ.134, ƒνομ/ζει τ`ν θεωρα αaτ` το] Πλ/τωνος
«φ0ρο στ*ν Zαρατο?στρα».
– 37 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
9 >Oς κα ναβιaσεσθαι κατ" το*ς Mγους φησ το*ς
νθρaπους κα σεσθαι θαντους, κα τ" iντα τα(ς
α]τ1ν /πικλEσεσι διαμενε(ν. τα\τα δ# κα Erδημος V
SPFδιος Cστορε( (Wehrli viii, fg. 89). SEκατα(ος δ# κα γενη-
το*ς το*ς θεο*ς εDναι κατ' α]το=ς (FGrH 264 F 3). Kλ$αρ-
χος δ# V Σολε*ς /ν 0τ1 Περ παιδεας (Wehrli iii, fg. 3) κα
το*ς γυμνοσοφιστ"ς πογFνους εDναι τ1ν Mγων
φησνL νιοι δ# κα το*ς 'Iουδαους /κ το=των εDναι. πρς
το=τοις καταγινaσκουσιν SHροδFτου οC τ" περ Mγων
γρψαντεςL μW γ"ρ tν ε3ς τν eλιον β$λη Ξ$ρξην κοντ-
σαι, μηδ' ε3ς τWν θλασσαν π$δας καθε(ναι, θεο*ς `π
τ1ν Mγων παραδεδομ$νους. τ" μ$ντοι γλματα
ε3κFτως καθαιρε(ν.
10 TWν δ# τ1ν A3γυπτων φιλοσοφαν εDναι τοια=την περ
τε θε1ν κα `π#ρ δικαιοσ=νης. φσκειν τε ρχWν μ#ν
εDναι τWν jλην, εDτα τ" τ$σσαρα στοιχε(α /ξ α]τς δια-
κριθναι, κα ζ01 τινα ποτελεσθναι. θεο*ς δ' εDναι
eλιον κα σελEνην, τν μ#ν <Oσιριν, τWν δ' 6Iσιν καλουμ$-
νηνL α3νττεσθα τε α]το*ς δι τε κανθρου κα δρκο-
ντος κα C$ρακος κα λλων, uς φησι Mαν$θως /ν τn T1ν
φυσικ1ν /πιτομn (FGrH 609 F 17) κα SEκατα(ος /ν τn πρuτη (ρχk, κατ0πιν σχηματσθηκαν (π* αaτ`ν τp τσσερα
πρaτnη Περ τς τ1ν A3γυπτων φιλοσοφας (FGrH 264 F
I). κατασκευζειν δ# γλματα κα τεμ$νη τ01 μW ε3δ$ναι
τWν το\ θεο\ μορφEν.
– 38 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
9. O Dπο:ος προσθτει (κ0μη Cτι, κατp το+ς M/γους, ο5
&νθρωποι θp ξαναζkσουν στ`ν μλλουσα ζωk, κα; θp ε^ναι (θ/-
νατοι, κα; Cτι D κ0σμος θp παραμενzη σ’ Cλην του τ`ν gκτασι, διp
τς αFωνας (νακυκλkσεως22 τLν tντων. Aaτp τp 5στορε: κα; D
Esδημος D P0διος. O δ@ Eκατα:ος (ναφρει Cτι _π; πλον ο5
M/γοι φρονο]σαν π~ς ο5 θεο; ε^ναι γενητο, δηλ. gχουν κ/ποιαν
(ρχ`ν μσα στ*ν χρ0νο (δ@ν ε^ναι &ναρχοι, δ@ν 3πρχαν
π/ντοτε).
O Kλαρχος D Σολε+ς _ξ &λλου, στ`ν Περ παιδεας, πραγμα-
τεα του, λγει Cτι ο5 Γυμνοσοφιστ@ς Qσαν (π0γονοι τLν M/γωνx
μερικο; δ@ _ρευνητ@ς φρονο]ν Cτι κα; ο5 8Iουδα:οι _κ το?των
κατ/γονται. Πραν το?των, ο5 τp περ; M/γων γρ/ψαντες κατη-
γορο]ν τ*ν Hρ0δοτο (γιp (νακρβειες), Fσχυριζ0μενοι Cτι δ@ν
_ξετ0ξευσε βλη _ναντον το] jλου D Ξρξης, οsτε rλυσ0δεσε
τ`ν θ/λασσα, δι0τι (π* τ`ν _ποχ` τLν M/γων D †λιος κα; j
θ/λασσα _θεωρο]ντο θεο. T* Cτι Cμως διταξε νp καταστρα-
φο]ν τp (γ/λματα τLν θεLν τ* θεωρο]ν λογικ* (yς σ?μφωνο
πρ*ς τ;ς (ρχ@ς τLν M/γων).
10. H φιλοσοφα τLν AFγυπτων π/λι, περ; τLν θεLν κα; τς
δικαιοσ?νης, Qταν j wξς περπου: gλεγαν Cτι j €λη Qταν j
στοιχε:α, κα; (κολο?θως, παντ*ς εvδους gμβια tντα παρουσι/-
σθηκαν. Θεο; ε^ναι D †λιος κα; j σελkνη, πο+ το+ς ‡ν0μαζαν
VOσιριν κα; ˆIσιν (ντιστοχωςx κα; το+ς παριστ/νουν μ@ bνα κ/ν-
θαρο, bνα δρ/κοντα, bνα 5ρακα, κα; μ@ &λλα ζLα, Cπως λγει D
Mανθως στ`ν τLν Φυσικ1ν 'EπιτομW κα; D Eκατα:ος στ*
πρLτο βιβλο το] gργου του Περ τς A3γυπτων φιλοσοφας.
VEφτιαχναν κα; (γ/λματα κα; ναο+ς γιp τp 5ερp αaτp ζLα,
(φο] δ@ν _γνuριζαν τ`ν (ληθιν` μορφ` τς θε0τητος.
22. 'EπικλEσει: (παραλλαγ`) περικυκλkσεσι: Πρβλ. J. H. Moulton, gνθ. (ντ.,
σ. 177 κα; 416. Kαθ~ς κα; παρ0μοια θεωρα το] Nτσε.
– 39 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
11 Tν κFσμον γενητν κα φθαρτν κα σφαιροειδL το*ς
στ$ρας π\ρ εDναι, κα τn το=των κρσει τ" /π γς γνε-
σθαιL σελEνην /κλεπειν ε3ς τ σκασμα τς γς /μππτου-
σανL τWν ψυχWν κα /πιδιαμ$νειν κα μετεμβανεινL
`ετο*ς κατ" $ρος τροπWν ποτελε(σθαιL τ τε λλα
φυσιολογε(ν, oς SEκατα(Fς τε κα 'AρισταγFρας (FGrH
608 F 5) Cστορο\σιν. θεσαν δ# κα νFμους `π#ρ δικαιο-
σ=νης, οpς ε3ς SEρμν νEνεγκανL κα τ" εrχρηστα τ1ν
ζ0aων θεο*ς /δFξαζον. λ$γουσι δ# κα oς α]το γεωμε-
τραν τε κα στρολογαν κα ριθμητικWν νε\ρον. κα
τ" μ#ν περ τς ε`ρ$σεως Rδε χει.
12 Φιλοσοφαν δ# πρ1τος vνFμασε ΠυθαγFρας κα
Jαυτν φιλFσοφον, /ν Σικυ1νι διαλεγFμενος Λ$οντι τ01
Σικυωνων τυρνν0ω & Φλιασων, καθ φησιν SHρακλε-
δης V Ποντικς /ν τn Περ τς πνου (Wehrli vii, fg. 87)L
μηδ$να γ"ρ εDναι σοφν [νθρωπον] λλ' & θεFν. θ:ττον
δ# /καλε(το σοφα, κα σοφς V τα=την /παγγελλFμενος,
?ς εyη tν κατ' κρFτητα ψυχς πηκριβωμ$νος, φιλFσο-
φος δ# V σοφαν σπαζFμενος. οC δ# σοφο κα σοφιστα
/καλο\ντοL κα ο] μFνον, λλ" κα οC ποιητα σοφιστα,
καθ κα Kρατ(νος /ν 'AρχιλFχοις το*ς περ >Oμηρον κα
SHσοδον /παιν1ν οjτως καλε( (Kock i. 12, fg. 2).
23. T* βιβλο Qταν ξακουστ* κα; στο+ς Λατνους (πρβλ. Πλνιον, V. 2). O
ττλος δ@ν ε^ναι σαφkς. O5 λατινικ@ς μεταφρ/σεις (ποδδουν: «H νεκρωμνη
– 40 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
11. Φρονο]σαν Cτι τ* σ?μπαν _δημιουργkθη σ@ yρισμνη
χρονικ` στιγμ` (δ@ν 3πρχε δηλ. π/ντοτε), κα; Cτι ε^ναι φθαρτ*
κα; σφαιροειδςx Cτι τp &στρα συνστανται (π* φωτι/, κα; μ@
τ`ν (ν/μιξι τς φωτιUς τους γνονται τp πρ/γματα τς γςx Cτι
γνεται gκλειψις τς σελkνης, Cταν αaτ` εFσρχεται στ`ν σκιp τς
γςx Cτι j ψυχ` _πιζ κα; περν/ει σ8 &λλο σLμαx Cτι ο5 βροχ@ς
προκαλο]νται (π* τ`ν μεταβολ` στ`ν (τμ0σφαιραx κα; γιp Cλα
τp φαιν0μενα gδωσαν φυσικ@ς _ξηγkσεις, Cπως 5στορο]ν D Eκα-
τα:ος κα; D 8Aρισταγ0ρας.
8Eπ; πλον, gθεσαν κα; ν0μους περ; _πικρατkσεως δικαιοσ?-
νης, το+ς Dποους (πδωσαν στ*ν Eρμx κα; _θεοποησαν τp
ζLα πο+ Qσαν εsχρηστα (π* τ*ν &νθρωπο. 8Eπσης λγουν Cτι
αaτο; _φε]ραν τ`ν γεωμετρα, τ`ν (στρονομα κα; τ`ν (ριθμη-
τικk. 8Aναφορικp λοιπ*ν μ@ τ`ν _φε?ρεσι τς φιλοσοφας, gτσι
gχουν τp πρ/γματα.
12. ΠρLτος Cμως πο+ _χρησιμοποησε τ*ν Cρο φιλοσοφα κα;
‡ν0μασε τ*ν wαυτ0ν του φιλ0σοφο Qταν D Πυθαγ0ρας κατp τ;ς
συνομιλες του στ`ν ΣικυLνα μ@ τ*ν jγεμ0να τLν Σικυωνων 7
Φλιασων Λοντα, Cπως (ναφρει D Hρακλεδης D Π0ντιος στ*
βιβλο του Περ τς πνου23 (De mortua). Yπεστkριζε Cτι καν-
νας &νθρωπος δ@ν ε^ναι σοφ0ς, παρp μ0νον D θε0ς. Δι0τι πρ;ν
(π8 αaτ0ν, j εFδικ0της αaτ` _λγετο σοφα, κα; σοφ*ς D μετερχ0-
μενος τ* _π/γγελμα αaτ0, πο+ θp ε^χε φθ/σει σ@ διανοητικ`
τελει0τηταx _νL φιλ0σοφος ε^ναι D (γαπLν τ`ν σοφα (κα; _πι-
διuκων τ`ν _πτευξ της). O5 σοφο; _λγοντο κα; σοφιστς, κα;
tχι μ0νο αaτο, (λλp κα; ο5 ποιητ@ς ‡νομ/ζοντο σοφιστς. Γι8
αaτ* κα; D Kρατ:νος Cταν στο+ς 8Aρχιλ0χους του _παινz τ*ν
\Oμηρο κα; τ*ν Hσοδο, το+ς δδει τ*ν ττλο το] σοφιστο].
γυνα:κα». Πρ0κειται γιp κ/ποια γυνα:κα πο+ ε^χε πσει σ@ λkθαργο κα; πο+
τ`ν _θερ/πευσε D Hρακλεδης. Bλπε κατωτρω τ* κεφ. 8Eμπεδοκλς, Cπου
γνεται λ0γος περ; το] βιβλου.
– 41 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
13 Σοφο δ# /νομζοντο οzδεL Θαλς, ΣFλων, Περαν-
δρος, KλεFβουλος, Xλων, Bας, ΠιττακFς. το=τοις προ-
σαριθμο\σιν 'Aνχαρσιν τν Σκ=θην, M=σωνα τν
Xην$α, Φερεκ=δην τν Σ=ριον, 'Eπιμενδην τν KρταL
νιοι δ# κα Πεισστρατον τν τ=ραννον. κα οC μ#ν
σοφο.
Φιλοσοφας δ# δ=ο γεγFνασιν ρχα, { τε π 'Aναξι-
μνδρου κα P π ΠυθαγFρουL το\ μ#ν Θαλο\ διακη-
κοFτος, ΠυθαγFρου δ# Φερεκ=δης καθηγEσατο. κα
/καλε(το P μ#ν 'IωνικE, bτι Θαλς <Iων |ν, MιλEσιος γρ,
καθηγEσατο 'AναξιμνδρουL P δ# 'IταλικW π ΠυθαγF-
ρου, bτι τ" πλε(στα κατ" τWν 'Iταλαν /φιλοσFφησεν.
KαταλEγει δ# P μ#ν ε3ς KλειτFμαχον κα Xρ=σιππον
14 κα ΘεFφραστον [P 'IωνικE]L P δ# 'IταλικW ε3ς 'Eπκουρον.
Θαλο\ μ#ν γ"ρ 'Aναξμανδρος, οf 'Aναξιμ$νης, οf 'Aνα-
ξαγFρας, οf 'Aρχ$λαος, οf Σωκρτης V τWν }θικWν
ε3σαγωγaνL οf ο~ τε λλοι Σωκρατικο κα Πλτων V τWν
ρχααν 'AκαδEμειαν συστησμενοςL οf Σπε=σιππος κα
Ξενοκρτης, οf Πολ$μων, οf Kρντωρ κα Kρτης, οf
'Aρκεσλαος V τWν μ$σην 'AκαδEμειαν ε3σηγησμενοςL οf
Λακ=δης V τWν ν$αν 'AκαδEμειαν φιλοσοφEσαςL οf Kαρ-
νεδης, οf KλειτFμαχος. κα Rδε μ#ν ε3ς KλειτFμαχον.
E3ς δ# Xρ=σιππον οjτω καταλEγειL Σωκρτους 'Aντι-
σθ$νης, οf Διογ$νης V κ=ων, οf Kρτης V Θηβα(ος, οf
15 ZEνων V Kιτιε=ς, οf Kλενθης, οf Xρ=σιππος. ε3ς δ# ΘεF-
φραστον οjτωςL Πλτωνος 'Aριστοτ$λης, οf ΘεFφρα-
στος. κα P μ#ν 'IωνικW το\τον καταλEγει τν τρFπον.
– 42 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
13. Σοφο; _θεωρο]ντο ο5 wξς: D Θαλς, D Σ0λων, D Περαν-
δρος, D Kλε0βουλος, D Xλων, D Bας κα; D Πιττακ0ς. Σ8 αaτο+ς
προσθτουν κα; τ*ν 8Aν/χαρσιν τ*ν Σκ?θη, τ*ν M?σωνα τ*ν
Xηνα, τ*ν Φερεκ?δη τ*ν Σ?ριο κα; τ*ν 8Eπιμενδη τ*ν Kρτα.
Mερικο; β/ζουν κα; τ*ν Πεισστρατο τ*ν τ?ραννο. Kα; αaτο;
μ@ν 3πρξαν σοφο.
\Oσον (φορSU Cμως στ`ν φιλοσοφα, δηλαδ` στ`ν _πιζkτησι
τς σοφας, αaτ` ε^χε διττ` τ`ν προλευσι: &ρχισε μ@ τ*ν 8Aνα-
ξμανδρο (π* τ* bνα μρος, κα; μ@ τ*ν Πυθαγ0ρα (π* τ* &λλο.
O πρLτος Qταν μαθητ`ς το] Θαλο], D δ@ Πυθαγ0ρας
gλαβε μαθkματα (π* τ*ν Φερεκ?δη. H μιp σχολ` ‡νομ/ζετο
8Iωνικk, _πειδ` D Θαλς, πο+ 3πρξε διδ/σκαλος το] 8Aναξι-
μ/νδρου, Qταν VIων (π* τ`ν Mλητοx j &λλη _λγετο 8Iταλικ`
(π* τ*ν Πυθαγ0ρα, D Dπο:ος στ`ν 8Iταλα κυρως (νπτυξε τ`ν
δρUσι του.
14. Kαταλkγουν δ@ ο5 σχολς, j μ@ν 8Iωνικ` στ*ν Kλειτ0-
μαχο, τ*ν Xρ?σιππο κα; τ*ν Θε0φραστο, j δ@ 8Iταλικ` στ*ν
8Eπκουρο. H διαδοχ` περν/ει (π* τ*ν Θαλ διp μσου τLν
8Aναξιμ/νδρου, 8Aναξιμνους, 8Aναξαγ0ρου κα; 8Aρχελ/ου
στ*ν Σωκρ/τη, πο+ εFσkγαγε τ`ν θικ` φιλοσοφαx (π* τ*ν
Σωκρ/τη στο+ς &λλους Σωκρατικο+ς κα; κυρως στ*ν Πλ/-
τωνα, πο+ συνστησε τ`ν 8Aρχαα 8Aκαδkμεια (π* τ*ν Πλ/-
τωνα j διαδοχ` περιρχεται στ*ν Πολμωνα, Kρ/ντορα κα;
Kρ/τη, 8Aρκεσλαο 5δρυτ` τς Mσης 8Aκαδημεας, Λακ?δη
5δρυτ` τς Nας 8Aκαδημεας, Kαρνε/δη κα; Kλειτ0μαχο. Kα;
στ*ν Kλειτ0μαχο gτσι φθ/νουμε.
15. Στ*ν δ@ Xρ?σιππο j σειρp καταλkγει yς wξς: Σωκρ/της,
8Aντισθνης, Διογνης D Kυνικ0ς, Kρ/της D Θηβα:ος, Zkνων D
Kιτιε?ς, Kλε/νθης, Xρ?σιππος. Στ*ν Θε0φραστο καταλkγει yς
wξς: (π* τ*ν Πλ/τωνα περιρχεται στ*ν 8Aριστοτλη, κα; (π*
τ*ν 8Aριστοτλη στ*ν Θε0φραστο. Kα; j μ@ν 8Iωνικ` σχολk, κατ8
αaτ*ν τ*ν τρ0πον, καταλkγει.
\Oσον (φορSU στ`ν 8Iταλικk, αaτ` παρουσι/ζει τ`ν (κ0-
– 43 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
SH δ# 'IταλικW οjτωL Φερεκ=δους ΠυθαγFρας, οf
Tηλα=γης V υCFς, οf Ξενοφνης, οf Παρμενδης, οf
ZEνων V 'Eλετης, οf Λε=κιππος, οf ΔημFκριτος, οf
πολλο μ$ν, /π' GνFματος δ# Nαυσιφνης κα Nαυκ=δης,
Rν 'Eπκουρος.
16 T1ν δ# φιλοσFφων οC μ#ν γεγFνασι δογματικο, οC δ'
/φεκτικοL δογματικο μ#ν bσοι περ τ1ν πραγμτων
ποφανονται oς καταληπτ1νL /φεκτικο δ# bσοι /π$-
χουσι περ α]τ1ν oς καταλEπτων. κα οC μ#ν α]τ1ν
κατ$λιπον `πομνEματα, οC δ' bλως ο] συν$γραψαν,
uσπερ κατ τινας Σωκρτης, Στλπων, Φλιππος, Mεν$-
δημος, Π=ρρων, ΘεFδωρος, Kαρνεδης, Bρ=σωνL κατ
τινας ΠυθαγFρας, 'Aρστων V X(ος, πλWν /πιστολ1ν Gλ-
γωνL οC δ# ν" ν σ=γγραμμαL M$λισσος, Παρμενδης,
'AναξαγFραςL πολλ" δ# ZEνων, πλεω Ξενοφνης, πλεω
ΔημFκριτος, πλεω 'Aριστοτ$λης, πλεω 'Eπκουρος,
πλεω Xρ=σιππος.
17 T1ν δ# φιλοσFφων οC μ#ν π πFλεων προσηγορε=-
θησαν, oς οC 'Hλιακο κα Mεγαρικο κα 'Eρετρικο κα
KυρηναϊκοL οC δ# π τFπων, oς οC 'Aκαδημαϊκο κα
Στωϊκο. κα π συμπτωμτων δ$, oς οC Περιπατητικο,
κα π σκωμμτων, oς οC KυνικοL οC δ# π διαθ$σεων,
oς οC E]δαιμονικοL τιν#ς π ο3Eσεως, oς οC ΦιλαλEθεις
κα 'Eλεγκτικο κα 'AναλογητικοL νιοι δ' π τ1ν διδα-
σκλων, oς οC Σωκρατικο κα 'Eπικο=ρειοι, κα τ"
bμοιαL κα οC μ#ν π τς περ φ=σιν πραγματεας φυσι-
24. Πρβλ. κα; τ`ν μθοδο τς «Φαινομενολογικς /ποχς» το] Husserl
(Xο]σσερλ). 8Eπχομε, (ναστλλομε κ/θε διαβεβαωσι γιp €παρξι — (νυπαρ-
ξα wν*ς συνειδητο] περιεχομνου, κα; ζητUμε μ0νο τ* καθαρ0 του ν0ημα.
Στ*ν Heidegger (X/ϊντεγγερ — σ?γχρονος γνωστ*ς Γερμαν*ς φιλ0σοφος), τ*
καθαρ* ν0ημα δδεται μ@ τ* φαιν0μενο τς 3παρξιακς (γωνας, yς
– 44 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
λουθη διαδοχk: πρLτος D Φερεκ?δης, gπειτα D Πυθαγ0ρας, D
γυι0ς του Tηλα?γης, gπειτα j σειρp Ξενοφ/νης, Παρμενδης,
Zkνων, 8Eλε/της, Λε?κιππος κα; Δημ0κριτος, D Dπο:ος ε^χε
πολλο+ς μαθητς, Fδως τ*ν Nαυσιφ/νη (κα; Nαυκ?δη), πο+
_χρημ/τισαν διδ/σκαλοι το] 8Eπικο?ρου.
16. O5 φιλ0σοφοι διαιρο]νται (κ0μη σ@ δογματικο+ς κα; σκε-
πτικο?ς: κα; Cσοι μ@ν (ποφανονται Cτι τp πρ/γματα ε^ναι γνωρι-
στp κα; καταληπτ/, λγονται δογματικοx Cσοι Cμως (ναστλλουν
τ`ν σκψι τους γιp τp πρ/γματα24, _πειδ` ε^ναι (κατ/ληπτα, αaτο;
ε^ναι σκεπτικο. Π/λι, &λλοι φιλ0σοφοι &φησαν συγγρ/μματα κα;
&λλοι δ@ν &φησαν τποτε γραπτ0, Cπως D Σωκρ/της, D Στλπων, D
Φλιππος, D Mενδημος, D Π?ρρων, D Θε0δωρος, D Kαρνε/δης
κα; D Bρ?σων. 8Eπσης 3π/ρχει j γνuμη Cτι οsτε D Πυθαγ0ρας
κα; D 8Aρστων D X:ος gγραψαν τποτε, πλ`ν ƒλγων _πιστολLν. O5
Mλισσος, Παρμενδης κα; 8Aναξαγ0ρας &φησαν (π* bνα σ?γ-
γραμμα. Πολλp &φησε D Zkνων, κα; πι* πολλp (κ0μη D 8Aριστο-
τλης, D 8Eπκουρος κα; D Xρ?σιππος.
17. Mερικο; φιλ0σοφοι gλαβαν τ* tνομ/ τους (π* τ;ς π0λεις
πο+ gδρασαν, Cπως ο5 'Hλιακο, ο5 Mεγαρικο, ο5 'Eρετρικο κα;
ο5 Kυρηναϊκοx &λλοι (π* τ;ς τοποθεσες Cπου συζητο]σαν,
Cπως ο5 'Aκαδημαϊκο κα; ο5 Στωϊκοx &λλοι (π* τυχα:α περιστα-
τικ/, Cπως ο5 Περιπατητικο, κα; &λλοι (π* παρατσο?κλια, Cπως
ο5 Kυνικο. VAλλοι, π/λι, gλαβαν τ* tνομ/ τους (π* τ`ν Fδιοσυ-
γκρασα τους, Cπως ο5 E]δαιμονικοx μερικο; (π* μα gπαρσι
στ;ς συζητkσεις τους, Cπως ο5 ΦιλαλEθεις, ο5 'Aνασκευαστικο
προδρομικς μελτης το] θαν/τουx j τελευταα αaτ` gκφρασις δ@ν ε^ναι (συ-
νkθιστη στ`ν (ρχαα Eλληνικ` φιλοσοφα, (φο] (ποτελε: τ`ν κυριαρχικ`
φιλοσοφικ` &ποψι το] Πλατωνικο] Φαδωνος: «ο5 ƒρθLς φιλοσοφο]ντες
(ποθνkσκειν μελετLσι κα; τ* τεθν/ναι †κιστα αaτο:ς (νθρuποις φοβερ0ν τι»,
Φαδων 67 E.
– 45 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
κοL οC δ' π τς περ τ" €θη σχολς }θικοL διαλεκτικο
δ# bσοι περ τWν τ1ν λFγων τερθρεαν καταγνονται.
M$ρη δ# φιλοσοφας τρα, φυσικFν, }θικFν, διαλεκτι-
18 κFνL φυσικν μ#ν τ περ κFσμου κα τ1ν /ν α]τ01L
}θικν δ# τ περ βου κα τ1ν πρς Pμ:ςL διαλεκτικν
δ# τ μφοτ$ρων το*ς λFγους πρεσβε\ον. κα μ$χρι μ#ν
'Aρχελου τ φυσικν cν εDδοςL π δ# Σωκρτους, oς
προερηται, τ }θικFνL π δ# ZEνωνος το\ 'Eλετου, τ
διαλεκτικFν. το\ δ# }θικο\ γεγFνασιν αCρ$σεις δ$καL
'AκαδημαϊκE, KυρηναϊκE, 'HλιακE, MεγαρικE, KυνικE,
'EρετρικE, ΔιαλεκτικE, ΠεριπατητικE, ΣτωϊκE, 'Eπικο=-
ρειος.
'Aκαδημαϊκς μ#ν οdν τς ρχαας προ$στη Πλτων,
19 τς μ$σης 'Aρκεσλαος, τς ν$ας Λακ=δηςL Kυρηναϊκς
'Aρστιππος V Kυρηνα(ος, 'Hλιακς Φαδων V 'Hλε(ος,
Mεγαρικς E]κλεδης Mεγαρε=ς, Kυνικς 'Aντισθ$νης
'Aθηνα(ος, 'Eρετρικς Mεν$δημος 'Eρετριε=ς, Διαλε-
κτικς KλειτFμαχος KαρχηδFνιος, Περιπατητικς 'Aρι-
στοτ$λης Σταγειρτης, Στωϊκς ZEνων Kιτιε=ςL P δ# 'Eπι-
κο=ρειος π' α]το\ κ$κληται 'Eπικο=ρου.
25. 'Aναλογητικο Qσαν ο5 φιλ0σοφοι πο+ (ν/μεσα στ;ς (ντιρρkσεις τους
_ναντον τς σκεπτικς θεωρας Fδιατερη βαρ?τητα ε^χε γι8 αaτο?ς, Cπως γιp
το+ς στωϊκο?ς, D (ναλογισμ0ς, Cτι χωρ;ς σταθερ@ς πεποιθkσεις δ@ν Qταν
– 46 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
κα; ο5 'Aναλογητικο25x μερικο; (π* το+ς δασκ/λους τους, Cπως
ο5 Σωκρατικο κα; ο5 'Eπικο=ρειοι, κα; &λλοι (π* &λλους παρο-
μοους λ0γους. \Oσοι (σχολkθηκαν μ@ τ`ν _ξερε?νησι τς
φ?σεως, ‡νομ/σθηκαν φυσικο, θικο; (θικολ0γοι) ‡νομ/σθη-
καν _κε:νοι πο+ συζητο]σαν τp θικp ζητkματα, κα; διαλεκτικο;
Cσοι καταγνονταν μ@ τ`ν γοητεα τLν λ0γων.
18. H φιλοσοφα περιλαμβ/νει τρα μρη: φυσικk, θικ` κα;
διαλεκτικ` (λογικk). Φυσικ` ε^ναι τ* μρος πο+ (φορSU στ*
σ?μπαν κα; τp _ν αaτL περιεχ0μενα. H θικk (φορSU στ`ν ζω`
κα; τ`ν συμπεριφορ/ μας κα; j διαλεκτικ` ε^ναι j συλλογικ` δια-
δικασα πο+ χρησιμοποιο]ν ο5 δ?ο (νωτρω μαθkσεις. Mχρι το]
8Aρχελ/ου Šκμαζε j φυσικk. M@ τ*ν Σωκρ/τη, Cπως εvπαμε κα;
προηγουμνως, &ρχισε j θικkx (π* δ@ τ*ν Zkνωνα τ*ν 8Eλε/τη
&ρχισε j διαλεκτικk. Tς θικς _ξ &λλου, 3πρξαν δκα φιλοσο-
φικ@ς κατευθ?νσεις (α5ρσεις): j 8Aκαδημαϊκk, j Kυρηναϊκk, j
8Hλιακk, j Mεγαρικk, j Kυνικk, j 8Eρετρικk, j Διαλεκτικk, j
Περιπατητικk, j Στωϊκ` κα; j 8Eπικο?ρειος.
19. Iδρυτ`ς τ`ς (ρχαας 8Aκαδημαϊκς Qταν D Πλ/των, τς
μσης D 8Aρκεσλαος κα; τς νας D Λακ?δης. Tς Kυρηναϊκς
5δρυτ`ς 3πρξε D 8Aρστιππος D Kυρηνα:ος, τς 8Hλιακς D Φα-
δων D 8Hλε:ος, τς Mεγαρικς D Eaκλεδης D Mεγαρε?ς, τς
Kυνικς D 8Aντισθνης D 8Aθηνα:ος, τς 8Eρετρικς D Mενδημος
D 8Eρετριε?ς, τς Διαλεκτικς D Kλειτ0μαχος D Kαρχηδ0νιος, τς
Περιπατητικς D 8Aριστοτλης D Σταγειρτης κα; τς Στωϊκς D
Zkνων D Kιτιε?ς. \Oσο γιp τ`ν 8Eπικο?ρειο σχολk, αaτ` gλαβε τ*
tνομ/ της (π* τ*ν vδιο τ*ν 8Eπκουρο.
δυνατ` λογικ` ζωk. K?ριος _κπρ0σωπος τς (π0ψεως αaτς Qταν D 8Aντοχος
D 'Aσκαλωντης (πθανε τ* 68 π.X.).
– 47 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
SIππFβοτος δ' /ν τ01 Περ αCρ$σεων /νν$α φησν αCρ$σεις
κα γωγ"ς εDναιL πρaτην MεγαρικEν, δευτ$ραν 'Eρετρι-
κEν, τρτην KυρηναϊκEν, τετρτην 'Eπικο=ρειον, π$μπτην
'Aννικ$ρειον, κτην Θεοδaρειον, JβδFμην Zηνaνειον τWν
κα ΣτωϊκEν, GγδFην 'AκαδημαϊκWν τWν ρχααν, /ντην
ΠεριπατητικEνL οrτε δ# KυνικWν οrτε 'HλιακWν οrτε Δια-
λεκτικEν.
20 TWν μ#ν γ"ρ Πυρρaνειον ο]δ' οC πλεους προσποι-
ο\νται δι" τWν σφειανL νιοι δ# κατ τι μ#ν αzρεσιν εDνα
φασιν α]τEν, κατ τι δ# οr. δοκε( δ# αzρεσις εDναι. αzρεσιν
μ#ν γ"ρ λ$γομεν τWν λFγ0ω τιν κατ" τ φαινFμενον κο-
λουθο\σαν & δοκο\σαν κολουθε(νL καθ' ? ε]λFγως tν
αzρεσιν τWν ΣκεπτικWν καλο(μεν. ε3 δ# αzρεσιν νοο(μεν πρF-
σκλισιν δFγμασιν κολουθαν χουσιν, ο]κ$τ' tν προσαγο-
ρε=οιτο αzρεσιςL ο] γ"ρ χει δFγματα. αzδε μ#ν ρχα κα
διαδοχα κα τοσα\τα μ$ρη κα τFσαι φιλοσοφας αCρ$σεις.
<Eτι δ# πρ Gλγου κα /κλεκτικE τις αzρεσις ε3σEχθη
21 `π Ποτμωνος το\ 'Aλεξανδρ$ως, /κλεξαμ$νου τ" ρ$-
σκοντα /ξ Jκστης τ1ν αCρ$σεων. ρ$σκει δ' α]τ01, καθ
φησιν /ν τn στοιχειaσει, κριτEρια τς ληθεας εDναιL τ
μ#ν oς `φ' οf γνεται P κρσις, τουτ$στι τ PγεμονικFνL τ
δ# oς δι' οf, οOον τWν κριβεσττην φαντασαν.
26. Πρβλ. Στρ/βων, X. 837: 8Aννκερις D δοκLν _πανορθLσαι τ`ν Kυρη-
ναϊκ`ν α‹ρεσιν, κα; παραγαγε:ν (ντ8 αaτς τ`ν 8Aννικερεαν.
27. ΔFγματα & δFξαι — γνLμες, πο+ ο5 (ρχα:οι τ;ς gλεγαν _πσης: τp (ρ-
σκοντα το:ς φιλοσ0φοις, λατινικp placita.
28. Γιp τ`ν δι/κρισι αaτ` βλπε Σξτου το] 8Eμπειρικο] Πυρρaνειοι
`ποτυπaσεις, I, 16.
29. \Eνας (π* αaτο+ς Qταν κα; D Π?ρρων, κα; μ/λιστα (π* το+ς (κραους
– 48 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
O Iππ0βοτος στ* Περ αCρ$σεων βιβλο του λγει Cτι
3πρξαν _ννα σχολ@ς κα; φιλοσοφικ@ς κατευθ?νσεις, κα; τ;ς
(ναφρει κατp τ`ν (κ0λουθον σειρ/ν: Mεγαρικk, 8Eρετρικk,
Kυρηναϊκk, 8Eπικο?ρειος, 8Aννικρειος26, Θεοδuρειος, Zηνu-
νειος, πο+ λγεται κα; Στωϊκk, (ρχαα 8Aκαδημαϊκk, κα; Περιπα-
τητικk. Osτε τ`ν Kυνικ` (ναφρει οsτε τ`ν 8Hλιακ` οsτε τ`ν
Διαλεκτικk.
20. T`ν Πυρρuνειο (πορρπτουν ο5 περισσ0τεροι _ρευνητ@ς
γιp τ`ν (σ/φεια. Mερικο; Cμως 3ποστηρζουν Cτι ε^ναι κα; αaτ`
κ/ποια α‹ρεσις, &λλοι Cτι δ@ν ε^ναι. Φανεται Cμως Cτι ε^ναι (π*
κ/ποια πλευρ/. Γιατ; α‹ρεσι ƒνομ/ζομε τ`ν στ/σι πο+ (κολου-
θε: 7 φανεται Cτι (κολουθε: gναντι τLν φαινομνων κ/ποια
(ρχkx Dπ0τε, εaλ0γως, θp ‡νομ/ζαμε το+ς Σκεπτικο+ς α‹ρεσι.
8Epν Cμως μ@ τ`ν α‹ρεσι _ννοο]με τ* νp συγκλνουν θετικ@ς
γνLμες (δ0γματα)27 πο+ gχουν μιp (λληλουχα, αaτο; δ@ν μπο-
ρο]ν πλον νp λγωνται α‹ρεσις.28 Δι0τι αaτο; 29 δ@ν παρουσι/-
ζουν θετικ@ς γνLμες. Aaτ@ς λοιπ*ν 3πρξαν ο5 (παρχ@ς τς
φιλοσοφας κα; ο5 διαδοχικ@ς (ναπτ?ξεις της, κα; τ0σα μρη κα;
κατευθ?νσεις παρουσασε.
21. 8Aκ0μη, πρ* ƒλγου30, εFσkχθη κα; κ/ποια _κλεκτικ` α‹ρεσις
(π* τ*ν Ποτ/μωνα τ*ν 8Aλεξανδρα, πο+ _πλεξε Cσα το] &ρε-
σαν (π* κ/θε α‹ρεσι. Kατ8 αaτ0ν, σ?μφωνα μ@ Cσα λγει στ`ν
Στοιχεωσ του (Στοιχε:α φιλοσοφας), 3π/ρχουν δ?ο κριτkρια
τς (ληθεας: (φ’ wν0ς, αaτ* μ@ τ* Dπο:ο γνεται j κρσις, δηλαδ`
j κυριαρχικ` (ρχ` τς ψυχς (τ* PγεμονικFν), κα; (φ8 wτρου τ*
χρησιμοποιο?μενο tργανο, _π; παραδεγματι j (κριβεστ/τη (ντ-
σκεπτικιστς, (φο] προχωρο]σε μχρι το] ν/ θτzη 3π* (μφισβkτησιν κα;
αaτ* το]το τ* γεγον*ς τς 3π/ρξεως κ0σμου. Πρβλ. Emile Ids. Acosmisme
Postuiatoire, στ;ς σημειuσεις τLν 'Hθικ1ν E]δημεων, gκδ. «Bιβλιοθkκης τLν
Eλλkνων» 1970, μετ/φρ. N. Kυργιοπο?λου.
30. T* «πρ* ƒλγου» δ@ν μπορε: νp (ναφρεται στ`ν _ποχ` το] Λαερτου,
(λλp το] συγγραφως πο+ gχει γιp πηγk, (φο] τ* λεξικ* Σου=δα παρουσι/ζει
τ*ν Ποτ/μωνα σ?γχρονο το] Aaγο?στου.
– 49 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ρχς τε τ1ν bλων τWν τε jλην κα τ ποιο\ν, ποιFτητ
τε κα τFπονL /ξ οf γ"ρ κα `φ' οf κα πο0ω κα /ν 0R.
τ$λος δ# εDναι /φ' ? πντα ναφ$ρεται, ζωWν κατ" π:σαν
ρετWν τελεαν, ο]κ νευ τ1ν το\ σaματος κατ" φ=σιν
κα τ1ν /κτFς.
Λεκτ$ον δ# περ α]τ1ν τ1ν νδρ1ν, κα πρ1τFν γε
περ Θαλο\.
ΘAΛHΣ
22 6Hν τονυν V Θαλς, oς μ#ν SHρFδοτος (i. 170, 3) κα
Δο\ρις (FGrH 76 F 74) κα ΔημFκριτFς (DK 68 B 115a)
φασι, πατρς μ#ν 'Eξαμ=ου, μητρς δ# Kλεοβουλνης, /κ
τ1ν Θηλιδ1ν, οz ε3σι Φονικες, ε]γεν$στατοι τ1ν π
Kδμου κα 'AγEνορος. <cν δ# τ1ν Jπτ" σοφ1ν>, καθ"
κα Πλτων φησ (Prot. 343a). κα πρ1τος σοφς vνομ-
σθη ρχοντος 'AθEνησι Δαμασου, καθ' ?ν κα οC Jπτ"
σοφο /κλEθησαν, uς φησι ΔημEτριος V Φαληρε*ς /ν τn Cπως μαρτυρε: D Δημkτριος D Φαληρε+ς στ*ν Kατ/λογο τLν
τ1ν 'AρχFντων ναγραφn (FGrH 228 F I). /πολιτογρα-
φEθη δ# /ν MιλEτ0ω, bτε cλθε σ*ν Nελε0ω /κπεσFντι Φοι-
νκηςL oς δ' οC πλεους φασν, 3θαγενWς MιλEσιος cν κα
γ$νους λαμπρο\.
23 Mετ" δ# τ" πολιτικ" τς φυσικς /γ$νετο θεωρας.
κα κατ τινας μ#ν σ=γγραμμα κατ$λιπεν ο]δ$νL P γ"ρ
ε3ς α]τν ναφερομ$νη ναυτικW στρολογα Φaκου
λ$γεται εDναι το\ Σαμου. Kαλλμαχος δ' α]τν οDδεν
31. O φιλ0σοφος αaτ*ς τ`ν σχολk του τ`ν ‡ν0μαζε D vδιος 8Eκλεκτικk.
\O,τι μUς παρεδ0θη γιp τ`ν διδασκαλα του, μιp _πιπ0λαιη συναρμογ` ξνων
διανοημ/των, θυμζει πολ+ τ*ν 8Aντοχο (Tσλλερ, gνθ8 (νωτ. σ. 326).
– 50 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
ληψις. Ως καθολικ@ς (ρχ@ς θεωρο]σε τ`ν €λη, τ* ποιητικ* αvτιο,
τ`ν ποι0τητα κα; τ*ν τ0πο. Δι0τι τ* (π* τ κα; (π* ποι0ν ε^ναι
φτιαγμνο bνα πρUγμα, καθ~ς κα; j ποι0της κα; D τ0πος στ*ν
Dπο:ον ε^ναι φτιαγμνο, ε^ναι (ρχς. O σκοπ*ς δ@ στ*ν Dπο:ο
Cλες ο5 _νεργητικ0τητες (ναφρονται ε^ναι μα τλεια σ@ Cλες τ;ς
(ρετ@ς ζωk, κα; πρ*ς _πτευξ της ε^ναι (παρατητα τp φυσικp
το] σuματος πλεονεκτkματα καθ~ς κα; τp _ξωτερικp τοια]τα31.
Yπολεπεται νp Dμιλkσωμε γιp το+ς φιλοσ0φους, κα; πρLτα,
ββαια, γιp τ*ν Θαλ.
I. ΘAΛHΣ
22. O Θαλς32 λοιπ*ν Qταν γυι*ς το] 8Eξαμ?ου κα; τς Kλεο-
βουλνης, Cπως λγουν D Hρ0δοτος, D Δο]ρις κα; D Δημ0κριτος,
(π* τ`ν οFκογνεια τLν ΘηλιδLν33, πο? Qσαν Φονικες εaγενο]ς
καταγωγς, (π0γονοι το] K/δμου κα; το] 8Aγkνορος. ˆHταν
bνας (π* το+ς Eπτp Σοφο?ς, Cπως (ναφρει D Πλ/των. Kα;
πρLτος αaτ*ς ‡νομ/σθηκε σοφ0ς, Cταν &ρχων στ`ν 8Aθkνα
Qταν D Δαμ/σιος, Dπ0τε καθιερuθη κα; D Cρος «ο5 wπτp σοφο»,
(ρχ0ντων. 8Eνεγρ/φη δ@ δημ0της τς Mιλkτου, Cταν πγε _κε:
μαζ; μ@ τ*ν Nε:λο, πο+ _ξεδιuχθη (π* τ`ν Φοινκη. Πολλο; συγ-
γραφε:ς Cμως 3ποστηρζουν Cτι Qταν ντ0πιος Mιλkσιος, κα; (π*
ƒνομαστ` οFκογνεια.
23. Mετp τ`ν (ν/μιξ του στp πολιτικp πρ/γματα (σχολk-
θηκε μ@ τ`ν σπουδ` τς φ?σεως. Kα; κατ/ τινας μν, δ@ν &φησε
καννα σ?γγραμμαx δι0τι j εFς αaτ*ν (ποδιδομνη NαυτικW
'Aστρολογα ε^ναι, λγουν, το] Φuκου το] Σαμουx D Kαλλμα-
χος Cμως πιστε?ει, Cτι αaτ*ς (νεκ/λυψε τ`ν Mικρp VAρκτο, δι0τι
32. 624–549 π.X.
33. ΘηλιδLν: (&λλη γραφ`) NηλιδLν.
– 51 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ε`ρ$την τς ρκτου τς μικρ:ς, λ$γων /ν το(ς 'Iμβοις
οjτως (Pfeiffer 191 54 sq.)L
κα τς SAμξης /λ$γετο σταθμEσασθαι
το*ς στερσκους, n@ πλ$ουσι Φονικες.
κατ τινας δ# μFνα δ=ο συν$γραψε, Περ τροπς κα
3σημερας, τ" λλ' κατληπτα εDναι δοκιμσας. δοκε( δ#
κατ τινας πρ1τος στρολογσαι κα Pλιακ"ς /κλεψεις
κα τροπ"ς προειπε(ν, uς φησιν Erδημος /ν τn Περ τ1ν
στρολογουμ$νων Cστορ9α (Wehrli viii, fg. 144)L bθεν
α]τν κα Ξενοφνης (DK 21 B 19) κα SHρFδοτος (i. 74,
2) θαυμζει. μαρτυρε( δ' α]τ01 κα SHρκλειτος (DK 22 B
38) κα ΔημFκριτος (DK 68 B 115a).
24 <Eνιοι δ# κα α]τν πρ1τον ε3πε(ν φασιν θαντους
τ"ς ψυχ"ς Rν /στι Xοιρλος V ποιητEς (Kink. 271, fg. 13).
πρ1τος δ# κα τWν π τροπς /π τροπWν προδον εfρε,
κα πρ1τος τ το\ Pλου μ$γεθος <το\ Pλιακο\ κ=κλου
uσπερ κα τ τς σελEνης μ$γεθος> το\ σεληναου Jπτα-
κοσιοστν κα ε3κοστν μ$ρος πεφEνατο κατ τινας.
πρ1τος δ# κα τWν `στ$ραν το\ μηνς τριακδα εDπεν.
πρ1τος δ# κα περ φ=σεως διελ$χθη, uς τινες.
'Aριστοτ$λης (de an. A2. 405a19) δ# κα SIππας (DK 86
B 7) φασν α]τν κα το(ς ψ=χοις μεταδιδFναι ψυχς,
τεκμαιρFμενον /κ τς λθου τς μαγνEτιδος κα το\ }λ$-
κτρου. παρ τε A3γυπτων γεωμετρε(ν μαθFντα φησ
Παμφλη (FHG iii. 520) πρ1τον καταγρψαι κ=κλου τ
τργωνον Gρθογaνιον, κα θ\σαι βο\ν.
25 OC δ# ΠυθαγFραν φασν, Rν /στιν 'AπολλFδωρος V
λογιστικFς. οfτος προEγαγεν /π πλε(στον Y φησι Kαλ-
34. Bλπε Sir T. L. Heath, Aristarchus of Samos, σ. 12–23.
35. Στ`ν Περ; ψυχς συγγραφk του, A, κεφ., 2 405 α 19.
– 52 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
λγει στο+ς 'Iμβους του:
8Eλγετο Cτι διεσαφkνισε κα; τ*ν δρ0μο
τLν (στερσκων τς rμ/ξης
πο+ ο5 Φονικες τ`ν gχουν yς Dδηγ* στ`ν θ/λασσα.
Kατ/ τινας &λλους Cμως, συνγραψε δ?ο μ0νο πραγματε:ες:
Περ τροπς (jλιοστ/σιο) κα 'Iσημερας, θεωρLν τp &λλα πρ/γ-
ματα (κατ/ληπτα. Φανεται δ@ Cτι ε^ναι D πρLτος πο+ (σχολk-
θηκε μ@ τ`ν (στρονομα34, D πρLτος πο+ προε:πε _κλεψεις jλου
κα; καθuρισε τp jλιοστ/σια, Cπως γρ/φει D Esδημος στ* βιβλο
του SIστορα τς 'Aστρονομας. Γι8 αaτ* τ*ν θαυμ/ζουν κα; D
Ξενοφ/νης κα; D Hρ0δοτοςx κα; τ*ν _πρ0σεξαν D Hρ/κλειτος
κι8 D Δημ0κριτος.
24. Mερικο; (κ0μη λγουν, μεταξ+ τLν Dποων κα; D Xοιρλος
D ποιητkς, Cτι αaτ*ς πρLτος ε^πε Cτι j ψυχ` ε^ναι (θ/νατη. Kα;
πρLτος καθuρισε τ`ν διαδρομ` το] jλου (π* jλιοστ/σιο σ@
jλιοστ/σιο, κα; τ* μγεθος το] jλου κα; τς σελkνης, (ποφαν-
θε;ς κατ/ τινας Cτι j φαινομνη δι/μετρος το] jλου κα; τς
σελkνης, _ν συγκρσει πρ*ς τ`ν φαινομνην τροχιpν αaτLν, ε^ναι
τ* Œν wπτακοσιαστ*ν εFκοστ*ν μρος. ΠρLτος π/λι ε^πε τελευ-
ταα jμρα το] μην*ς τ`ν τριακοστ` jμρα, κα; πρLτος, Cπως
λγουν κ/ποιοι, συνεζkτησε περ; φ?σεως.
O 8Aριστοτλης35 π/λι κα; D Iππας λγουν, Cτι αaτ0ς, προ-
β/λλων yς (π0δειξι τ*ν μαγνkτη κα; τ* Šλεκτρο, (πδωσε ψυχ`
κα; στp &ψυχα (ντικεμενα. Kατp τ`ν Παμφλην, (φο] gμαθε
γεωμετρα (π* το+ς AFγυπτους, πρLτο _νγραψε ƒρθογuνιο
τργωνο σ@ κ?κλο, κα; προσφερε θυσα bνα β0δι.
25. VAλλοι Cμως, μεταξ+ τLν Dποων κα; D 8Aπολλ0δωρος D
λογιστικ0ς36, (ποδδουν στ*ν Πυθαγ0ρα αaτ` τ`ν ε€ρεσι. O
Πυθαγ0ρας _πεξτεινε τ;ς _φευρε?σεις πο+ (ποδδονται (π*
τ*ν Kαλλμαχο (στο+ς 'Iμβους του) στ*ν Esφορβο τ*ν Φρ?γα,
36. Δηλ. σχολε:το μ@ τ`ν (ριθμητικk.
– 53 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
λμαχος /ν το(ς 'Iμβοις Erφορβον ε`ρε(ν τν Φρ=γα,
οOον «σκαλην" κα τργωνα» (Pf. 191. 59 sq.) κα bσα
γραμμικς χεται θεωρας.
Δοκε( δ# κα /ν το(ς πολιτικο(ς ριστα βεβουλε\σθαι.
Kροσου γο\ν π$μψαντος πρς Mιλησους /π συμμαχ9α
/κaλυσενL bπερ K=ρου κρατEσαντος σωσε τWν πFλιν.
κα α]τς δ$ φησιν, oς SHρακλεδης Cστορε( (Wehrli vii, fg
45), μονEρη α`τν γεγον$ναι κα 3διαστEν.
26 <Eνιοι δ# κα γμαι α]τν κα K=βισθον υCν χεινL οC
δ# γαμον με(ναι, τς δ# δελφς τν υCν θ$σθαι. bτε
κα /ρωτηθ$ντα δι" τ ο] τεκνοποιε(, δι" φιλοτεκναν
ε3πε(ν. κα λ$γουσι bτι τς μητρς ναγκαζο=σης α]τν
γμαι λεγεν, «ο]δ$πω καιρFς». εDτα, /πειδW παρEβησεν
/γκειμ$νης, ε3πε(ν, «ο]κ$τι καιρFς». φησ δ# κα SIερaνυ-
μος V SPFδιος /ν τ01 δευτ$ρ0ω τ1ν Σπορδην `πομνημτων
(Hiller, fg. viii) bτι βουλFμενος δε(ξαι ‚9:ον εDναι πλουτε(ν,
φορ:ς μελλο=σης /λαι1ν σεσθαι, προνοEσας /μισθa-
σατο τ" /λαιουργε(α κα πμπλειστα συνε(λε χρEματα.
'AρχWν δ# τ1ν πντων jδωρ `πεστEσατο, κα τν
27 κFσμον μψυχον κα δαιμFνων πλEρη. τς τε uρας το\
/νιαυτο\ φασιν α]τν ε`ρε(ν κα ε3ς τριακοσας JξEκον-
τα π$ντε Pμ$ρας διελε(ν.
37. Γιατ; τ*ν κατηγορο]σαν Cτι δ@ν ε^χε πρακτικ* μυαλ* κα; 3πφερε
οFκονομικ/.
38. Πο+ τp gδωσε σ@ φιλανθρωπικp 5δρ?ματα. Bλπε κα; 8Aριστοτλους
Πολιτικ" A, κ. 11, 1259 α 6–18.
39. O Tσλλερ (gνθ8 (νωτ., σ. 33) παρατηρε: _ν προκειμνω τp wξς: «T`ν
€λη (D Θαλς) τ`ν φανταζ0ταν ζωνταν` κι8 gμψυχη, μιp (ντληψις, πο+
– 54 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Cπως τp «σκαληνp κα; τργωνα», κα; Cσα (φορο]ν στ`ν θεωρη-
τικ` γεωμετρα.
8Aλλp κα; στp πολιτικp ζητkματα, D Θαλς 3πρξε &ριστος
σ?μβουλος. \Oταν π.χ. D Kρο:σος _ζkτησε (π* το+ς Mιλησους
νp κ/μουν συμμαχα, αaτ*ς το+ς (πτρεψεx πρUγμα πο+ ε^χε yς
συνπεια νp σωθz j π0λις, δι0τι _νκησε D K]ρος. O vδιος, σ?μ-
φωνα μ@ Cσα 5στορε: D Hρακλεδης, ζο]σε (πομονωμνος, μ@
στερkσεις, κα; μακρpν τLν κρατικLν 3ποθσεων.
26. Mερικο; λγουν Cτι κα; _νυμφε?θη κα; (πκτησε κα; γυι0,
τ*ν K?βισθοx (λλ/, Cπως λγουν &λλοι, gμεινε &γαμος κα; υ5οθ-
τησε τ*ν γυι* τς (δελφς του. Kα; Cταν τ*ν ρuτησαν, γιατ; δ@ν
νυμφε?εται γιp νp κ/νzη παιδι/, (πkντησε: γιατ; (γαπ/ει τp παι-
διp (δηλ. δ@ν Šθελε νp τp βλπzη νp βασανζωνται (π* (ρρu-
στειες κ.λ.π.). \Oταν τ*ν (ν/γκαζε j μ/να του νp νυμφευθ, δ@ν
Qλθε (κ0μα D καιρ0ς, gλεγε. \Oταν &ρχιζε πιp νp γερν/zη, _πρασε
πιp D καιρ0ς, (παντο]σε. O Iερuνυμος D P0διος στ* δε?τερο
κεφ/λαιο τLν Σπορδην `πομνημτων του (ναφρει Cτι κ/ποτε
D Θαλς, θλοντας νp (ποδεξzη, Cτι, ν Šθελε37, μπορο]σε εsκολα
ν8 (ποκτkσzη πολλp χρkματα, (φο] προβλεψε Cτι j _ρχ0μενη
_σοδεα τLν _λαιLν θp Qταν μεγ/λη, _μσθωσε φθηνp τp _λαι-
ουργε:α (τς Mιλkτου κα; τς Xου), τp 3πενοικασε κα; _κρδισε
π/ρα πολλp χρkματα38.
27. Ως πρuτη οaσα Cλων τLν tντων θεωρο]σε τ* νερ0, κα;
3πεστkριζε Cτι η φ?σις ε^ναι gμψυχη κα; γεμ/τη θε0τητες.39
Λγουν (κ0μη Cτι αaτ*ς ε3ρκε τ;ς _ποχ@ς το] gτους κα; τ* δια-
ρεσε σ@ 365 jμρες.
ξαν/ρχεται κα; στο+ς διαδ0χους του κα; πο+ τ`ν ε^παν _πιτυχημνα `λοζωι-
σμ εvτε `λοψυχισμF (……). \Oσο φτωχικ` κα; ν μUς φανεται αaτ` j πρuτη
(ρχ` μιUς φυσιογνωστικς θεωρας, τ0σο σημαντικ* Qταν, Žστε gγινε j (ρχ`
μιUς ττοιας θεωρας κα; πρ0βαλε j μεγ/λη Fδα τς wν0τητας το] κ0σμου»,
– 55 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
O]δες δ# α]το\ καθηγEσατο, πλWν bτι ε3ς Ayγυπτον
/λθgν το(ς Cερε\σι συνδι$τριψεν. V δ# SIερaνυμος (Hiller,
fg. xxi) κα /κμετρσα φησιν α]τν τ"ς πυραμδας /κ
τς σκι:ς, παρατηρEσαντα bτε Pμ(ν 3σομεγ$θεις ε3σν.
συνεβω δ# κα Θρασυβο=λ0ω τ01 Mιλησων τυρνν0ω,
καθ φησι Mιν=ης.
28 T" δ# περ τν τρποδα φανερ" τν ε`ρεθ$ντα `π
τ1ν ƒλι$ων κα διαπεμφθ$ντα το(ς σοφο(ς `π το\
δEμου τ1ν Mιλησων. Φασ γ"ρ 'Iωνικο=ς τινας νεαν-
σκους βFλον γορσαι παρ" Mιλησων ƒλι$ων.
νασπασθ$ντος δ# το\ τρποδος μφισβEτησις cν, ως οC
MιλEσιοι πεμψαν ε3ς Δελφο=ςL κα V θες χρησεν
οjτως (D.S. i.x. 3. 2, Val. Max. iv. I. Ext. 7, Schol. Arist.
Plut. 9)L
κγονε MιλEτου, τρποδος π$ρι Φο(βον /ρωτ9:ς;
τς σοφnη πντων πρ1τος, το=του τρποδ' α]δ1.
διδο\σιν οdν ΘαλnL V δ# λλ0ω κα λλος λλ0ω ως
ΣFλωνος. V δ# φη σοφ9α πρ1τον εDναι τν θεν κα π$-
στειλεν ε3ς Δελφο=ς. τα\τα δW V Kαλλμαχος /ν το(ς 'Iμ-
βοις (Pf. 191. 32) λλως Cστορε(, παρ" Λεανδρου λαβgν
το\ Mιλησου (FGrH 492 F 18). Bαθυκλ$α γ"ρ τινα
'Aρκδα φιλην καταλιπε(ν κα /πισκψαι δο\ναι τ1ν
σοφ1ν Gνη+στ0ω.
29 'EδFθη δW Θαλn κα κατ" περοδον πλιν ΘαλnL V δ#
τ01 Διδυμε( 'AπFλλωνι π$στειλεν, ε3πgν οjτω κατ" τν
Kαλλμαχον (Pf. 191. 76 sq.)L
40. 8Aλλαχο] (ναφρεται Cτι _φkρμοσε τ`ν (κ0λουθη μθοδο: πρε μιp
κατακ0ρυφη ρ/βδο κα; _σκφθη πuς, Cταν j σκι/ της Qταν vση μ@ τ* μκος
της, θp gπρεπε τ* vδιο νp συμβανzη μ@ κ/θε σLμα _κενη τ`ν στιγμk.
– 56 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Kαννας δ@ν 3πρξε διδ/σκαλ0ς του _κτ*ς Cτι πγε στ`ν
Avγυπτο, κα; gμεινε γιp κ/ποιο δι/στημα μ@ το+ς 5ερε:ς. O Iερu-
νυμος (ναφρει Cτι D Θαλς _μτρησε κα; τ* €ψος τLν πυραμ-
δων (π* τ`ν σκι/ τους, παρατηρkσας Cτι αaτ` ε^ναι vση μ@ τ*
€ψος τLν πυραμδων, τ`ν στιγμ` πο+ κα; j δικk μας σκιp ε^ναι vση
πρ*ς τ* €ψος το] σuματ0ς μας.40 Συνζησε δ@ κα; μ@ τ*ν τ?ραννο
τς Mιλkτου Θρασ?βουλο, Cπως (ναφρει D Mιν?ης.
28. 8Eξ &λλου ε^ναι πολ+ γνωστp τp σχετικp μ@ τ*ν (χρυσ*)
τρποδα πο+ βρκαν κ/ποιοι ψαρ/δες, κα; D δμος τLν Mιλη-
σων τ*ν _χ/ρισε στο+ς σοφο?ς. Λγουν Cτι κ/ποιοι νεαρο;
VIωνες (γ0ρασαν προκαταβολικp (π* Mιλkσιους ψαρ/δες τ*
rλευμα πο+ θp ε^χε bνα δχτυx (λλp μ0λις βρκαν μσα κα; τ*ν
τρποδα, &ρχισαν νp μαλuνουν, Dπ0τε ο5 Mιλkσιοι (ναγκ/-
σθηκαν νp ρωτkσουν σχετικLς τ* μαντε:ο τLν ΔελφLνx κα; D
θε*ς (π/ντησε μ@ τ*ν wξς χρησμ0:
8Aπ0γονε τς Mιλkτου, ρωτUς τ*ν Φο:βο (τ*ν 8Aπ0λλωνα)
γιp τ*ν τρποδα; \Oποιος ε^ναι πρLτος στ`ν σοφα,
σ8 αaτ*ν (νkκει D τρποδας.
Kα; τ*ν gδωσαν ββαια στ*ν Θαλ. Aaτ*ς τ*ν gδωσε σ@
&λλον, _κε:νος σ@ &λλον ‘ς τ*ν Σ0λωνα. O Dπο:ος ε^πε Cτι
πρLτος στ`ν σοφα ε^ναι D θε0ς, κα; τ*ν gστειλε στο+ς Δελφο?ς.
Aaτp D Kαλλμαχος τp _ξιστορε: διαφορετικ/, βασιζ0μενος σ@
σχετικ` (φkγησι το] Mαιανδρου το] Mιλησου. Aaτ*ς λγει Cτι
κ/ποιος Bαθυκλς (π* τ`ν 8Aρκαδα, πεθανοντας, &φησε bνα
κ?πελλο, μ@ τ`ν _ντολ` «νp δοθz στ*ν καλ?τερο (π* το+ς
σοφο?ς».
29. Δ0θηκε ββαια στ*ν Θαλ, κα; (φο] gκανε τ*ν γ]ρο Cλων
τLν &λλων σοφLν, _πστρεψε π/λι στ*ν Θαλ. Aaτ*ς τ* gστειλε
στ*ν Διδυμα:ο 8Aπ0λλωνα, μ@ τ`ν wξς (φιρωσι, κατp τ*ν ποι-
ητ` Kαλλμαχο:
– 57 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Θαλς με τ01 μεδε\ντι Nελεω δEμου
δδωσι, το\το δς λαβgν ριστε(ον.
τ δ# πεζν οjτως χειL Θαλς 'Eξαμ=ου MιλEσιος
'AπFλλωνι Δελφιν0ω SEλλEνων ριστε(ον δς λαβaν. V δ#
περιενεγκgν τWν φιλην το\ Bαθυκλ$ους πα(ς Θυρων
/καλε(το, καθ φησιν <Eλευσις /ν τ01 Περ 'Aχιλλ$ως
(FGrH 55 F 1) κα 'Aλ$ξων V M=νδιος /ν /ντ0ω Mυθικ1ν
(FGrH 25 F I).
Erδοξος δ' V Kνδιος κα E]νθης V MιλEσιFς (FHG
iii. 2, n.) φασι τ1ν Kροσου τιν" φλων λαβε(ν παρ" το\
βασιλ$ως ποτEριον χρυσο\ν, bπως δ01 τ01 σοφωττ0ω τ1ν
SEλλEνωνL τν δ# δο\ναι Θαλn.
30 Kα περιελθε(ν ε3ς Xλωνα, ?ν πυνθνεσθαι το\
Πυθου τς α`το\ σοφaτεροςL κα τν νειπε(ν M=σωνα,
περ οf λ$ξομεν. το\τον οC περ τν Erδοξον ντ Kλεο-
βο=λου τιθ$ασι, Πλτων δ' ντ Περινδρου (Prot. 343a).
περ α]το\ δW τδε νε(πεν V Π=θιος (cf. D.S. ix. 6)L
O3τα(Fν τινα φημ M=σων' /ν Xην γεν$σθαι
σο\ μ:λλον πραπδεσσιν ρηρFτα πευκαλμnησιν.
V δ' /ρωτEσας cν 'Aνχαρσις. Δα+μαχος δ' V Πλαταιικς
(FGrH 65 F 6) κα Kλ$αρχος (Wehrli iii, Fg. 70) φιλην
ποσταλναι `π Kροσου Πιττακ01 κα οjτω περιενε-
χθναι.
41. 'Aνελε(ν: (παραλλαγ`) (νεπε:ν ((νειπε:ν).
– 58 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
O Θαλς μ@ προσφρει στ*ν προστ/τη
το] λαο] το] Nελου, D Θαλς πο+
δυ* φορ@ς πρε το]το τ* (ριστε:ο.
Σ@ πεζ* λ0γο j (φιρωσις αaτ` gχει yς wξς: «D Θαλς το] 8Eξα-
μ?ου D Mιλkσιος ((φιερuνει) το]το τ* (ριστε:ο στ*ν Δελφνιο
8Aπ0λλωνα, (φο] (π8 Cλους το+ς \Eλληνες τ* πρε δυ* φορς».
T* παιδ; πο+ το] πγε τ* κ?πελλο το] Bαθυκλους ‡νομ/ζετο
Θυρων, Cπως (ναφρει D VEλευσις στ* Περ 'Aχιλλ$ως βιβλο
του κα; D 8Aλξων D M?νδιος στ* gνατο κεφ/λαιο τLν Mυθικ1ν
του.
O Esδοξος D Kνδιος, (π* τ* &λλο μρος, κα; D Ea/νθης D
Mιλkσιος (φηγο]νται Cτι bνας φλος το] Kροσου παρλαβε
(π* τ*ν βασιλα bνα χρυσ* ποτkρι, γιp νp τ* δuση στ*ν σοφu-
τερο (π* το+ς \Eλληνεςx κα; τ* gδωσε στ*ν Θαλ.
30. 8Aπ* αaτ*ν _πρασε σ@ &λλους, κα; κατ8 αaτ*ν τ*ν τρ0πο
gφθασε στ*ν Xλωνα. O Xλων _ζkτησε πληροφορες (π* τ*ν
Π?θιο 8Aπ0λλωνα, ποι0ς Qταν σοφuτερος (π* αaτ0ν. Kα; αaτ*ς
το] (π/ντησε41: D M?σων, γιp τ*ν Dπο:ον θp πο]με παρακ/τω
(αaτ*ν β/ζουν ο5 περ; τ*ν Esδοξον, στ*ν κατ/λογο τLν σοφLν,
(ντ; το] Kλεοβο?λου, κα; D Πλ/των (ντ; το] Περι/νδρου). Περ;
αaτο], λοιπ0ν, ε^πε42 τp wξς D Π?θιος:
Yπ/ρχει κ/ποιος OFτα:ος, D M?σων,
πο+ γεννkθηκε στ`ν Xνα, πο+ σ@
ξεπερν/ει σ@ πλο]το σοφας.
8Eκε:νος, πο+ gκαμε τ`ν _ρuτησι, ‡νομ/ζετο 8Aν/χαρσις. O
Δα=μαχος Cμως D Πλατωνικ*ς κα; D Kλαρχος Fσχυρζονται Cτι
τ* ποτkρι (πεστ/λη 3π* το] Kροσου στ*ν Πιττακ0, κα; (π*
αaτ*ν gκαμε τ*ν γ]ρο τLν σοφLν.
42. 'Aνε(λεν: (νε:πεν.
– 59 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
<Aνδρων δ' /ν τ01 Tρποδι (FHG ii. 347) 'Aργεους …θλον
ρετς τ01 σοφωττ0ω τ1ν SEλλEνων τρποδα θε(ναιL
κριθναι δ# 'AριστFδημον Σπαρτιτην, ?ν παραχωρσαι
Xλωνι.
31 M$μνηται το\ 'AριστοδEμου κα 'Aλκα(ος οjτως
(Lobel–Page fg. 360).
oς γ"ρ δE ποτ' 'AριστFδαμον φα(σ' ο]κ πλαμνον /ν
Σπρτ9α λFγον
εyπηνL χρEματ' νηρ, π$νιχρος δ' ο]δ' ε†ς π$λετ' σλος
<ο]δ# τμιος>.
νιοι δ$ φασιν `π Περινδρου Θρασυβο=λ0ω τ01 Mιλη-
σων τυρνν0ω πλο(ον μφορτον ποσταλναιL το\ δ#
περ τWν K0aαν θλασσαν ναυαγEσαντος, jστερον
ε`ρεθναι πρFς τινων ƒλι$ων τν τρποδα. ΦανFδικος δ#
περ τWν 'Aθηναων θλασσαν ε`ρεθναι κα νενεχθ$-
ντα ε3ς στυ γενομ$νης /κκλησας Bαντι πεμφθναι
(FGRH 397 F 4a)L δι" τ δ$, /ν τ01 περ Bαντος λ$ξομεν.
32 <Aλλοι φασν PφαιστFτευκτον εDναι α]τν κα δοθναι
πρς το\ θεο\ Π$λοπι γαμο\ντιL αdθς τε ε3ς Mεν$λαον
/λθε(ν κα σ*ν τn SEλ$νnη ƒρπασθ$ντα `π' 'Aλεξνδρου
‚ιφθναι ε3ς τWν K0aαν θλασσαν πρς τς Λακανης,
ε3πο=σης bτι περιμχητος σται. χρFν0ω δ# Λεβεδων τιν1ν
α]τFθι γρ(πον vνησαμ$νων καταληφθναι κα τν τρ-
ποδα, μαχομ$νων δ# πρς το*ς ƒλι$ας γεν$σθαι τWν νο-
δον ως τς K1L
– 60 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
O VAνδρων, π/λι, γρ/φει στ*ν Tρποδ/ του Cτι ο5 8Aργε:οι προ-
σφεραν yς βραβε:ο (ρετς στ*ν σοφuτερο τLν Eλλkνων bνα
τρποδα. Προεκρθη D 8Aριστ0δημος D Σπαρτι/της, (λλp αaτ*ς
παρzητkθη 3π@ρ το] Xλωνος.
31. Tο] 8Aριστοδkμου κ/μνει μνεα κα; D 8Aλκα:ος yς wξς:
8AσφαλLς δ@ν Qταν (ν0ητος, νομζω, D λ0γος, πο+ κ/ποτε
D 8Aριστ0δημος ε^πε στ`ν Σπ/ρτη:
«Πλο?τη ε^ναι j (ξα το] (νθρuπουx
κα; καννας _ν/ρετος δ@ν ε^ναι φτωχ0ς».
Mερικο; συγγραφε:ς (φηγο]νται Cτι D Περανδρος ε^χε στε-
λει bνα πλο:ο μ@ φορτο στ*ν Θρασ?βυλο, τ*ν τ?ραννο τς Mιλk-
τουx τ* πλο:ο _ναυ/γησε στ`ν θ/λασσα τς KL, κα; (ργ0τερα
κ/ποιοι ψαρ/δες βρκαν τ*ν τρποδα. O Φαν0δικος Cμως λγει
Cτι D τρποδας βρθηκε στ`ν θ/λασσα τLν 8Aθηναων, κα; τ*ν
μετφεραν στ`ν π0λι, Cπου, γενομνης γενικς συνελε?σεως το]
λαο], (πεφασσθη ν8 (ποσταλz στ*ν Bανταx γιp ποι*ν λ0γο
(πεφασσθη gτσι, θp τ* (ναφρωμε στ* περ; Bαντος κεφ/λαιο.
32. VAλλοι π/λι λγουν Cτι τ*ν ε^χε κατασκευ/σει D \Hφαιστος
κα; τ*ν ε^χε δuσει γαμkλιο δLρο στ*ν Πλοπα. 8Aργ0τερα
περιλθε στ`ν κατοχ` το] Mενελ/ου, κατ0πιν τ*ν πρε, μαζ; μ@
τ`ν Eλνη, D Π/ρις43, κα; τ*ν gρριξε στ`ν θ/λασσα τς KL, μ@
προτροπ` τς Λακανης (τς Eλνης), πο+ ε^πε Cτι θp γνzη σκο-
τωμ*ς γι8 αaτ0ν. \Yστερα (π* χρ0νια κ/ποιοι Λεβδιοι (γ0ρα-
σαν _κε: bνα δχτυ ψ/ρια, μσα στ* Dπο:ο βρκαν κα; τ*ν τρ-
ποδα.
8Aλλp τ* ε€ρημα αaτ* gγινε (φορμk νp τσακωθο]ν μ@ το+ς
ψαρ/δες, κα; _πειδ` δ@ν συμφωνο]σαν, (νβηκαν στ`ν KLx
43. Πο+ ‡νομαζ0ταν κα; 8Aλξανδρος.
– 61 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
κα oς ο]δ#ν €νυτον, το(ς Mιλησοις μητροπFλει οrσnη
μην=ουσιν. οC δ' /πειδW διαπρεσβευFμενοι }λογο\ντο, πρς
το*ς K0aους πολεμο\σι. κα πολλ1ν Jκατ$ρωθεν πιπτF-
ντων /κππτει χρησμς δο\ναι τ01 σοφωττ0ωL κα μφFτε-
ροι συνnEνεσαν Θαλn. V δ# μετ" τWν περοδον τ01 Διδυμε(
τθησιν 'AπFλλωνι.
33 K0aοις μ#ν οdν το\τον /χρEσθη τν τρFπον (D. S. ix, 3. 2) L
ο] πρFτερον λEξει νε(κος MερFπων κα 'Iaνων,
πρν τρποδα χρ=σειον , ?ν >Hφαιστος βλε πFντ0ω,
/κ πFλιος π$μψητε κα /ς δFμον νδρς zκηται,
?ς σοφς nc τ" τ' /Fντα τ" τ' /σσFμενα πρF τ' /Fντα.
Mιλησοις δ$ (D.S. ix. 3. 2)L
κγονε MιλEτου, τρποδος π$ρι Φο(βον /ρωτ9:ς;
κα oς προερηται. κα τFδε μ#ν οjτως.
>Eρμιππος δ' /ν το(ς Bοις (FHG iii. 39) ε3ς το\τον να-
φ$ρει τ λεγFμενον `πF τινων περ Σωκρτους. φασκε
γρ, φασ, τρι1ν το=των νεκα χριν χειν τn T=χnηL
πρ1τον μ#ν bτι νθρωπος /γενFμην κα ο] θηρον, εDτα
bτι νWρ κα ο] γυνE, τρτον bτι >Eλλην κα ο] βρβα-
ρος.
34 Λ$γεται δ' γFμενος `π γρας /κ τς ο3κας, zνα τ"
στρα κατανοEσnη, ε3ς βFθρον /μπεσε(ν κα α]τ01 νοι-
μaξαντι φναι τWν γρα\νL «σ* γρ, ‡ Θαλ, τ" /ν ποσν
ο] δυνμενος 3δε(ν τ" /π το\ ο]ρανο\ οyει γνaσεσθαι;»
οDδε δ' α]τν στρονομο=μενον κα Tμων, κα /ν το(ς
Σλλοις /παινε( α]τν λ$γων (Diels 23)L
44. O Tμων D σιλλογρ/φος (Σλλοι = πειραχτικp ποιkματα) ε^ναι πολ+
μεταγενστερος: 320–230 π.X.
– 62 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
(λλp _πειδ` οsτε _κε: διευθετkθηκε τ* ζkτημα, προσφυγαν
στ`ν Mλητο, τ`ν μητρ0πολι. O5 Mιλkσιοι, _πειδ` ο5 πρσβεις,
πο+ gστειλαν δ@ν gγιναν δεκτο, _κkρυξαν τ*ν π0λεμο _ναντον
τLν Kuων. Kα; πολλο; _φονε?οντο κα; (π* τp δ?ο μρη, Dπ0τε
_δ0θη χρησμ*ς πο+ gλεγε Cτι D τρποδας θp πρπει νp δοθz στ*ν
Θαλ. O Dπο:ος, (φο] D τρποδας gκαμε τ*ν γ]ρο τLν σοφLν,
τ*ν (φιρωσε στ*ν Διδυμα:ο 8Aπ0λλωνα.
33. O χρησμ*ς πο? gλαβαν ο5 KLοι gλεγε τp wξς:
Δ@ν θp σταματkσzη j φιλονικα τLν Mερ0πων κα; τLν
8Iuνων,
προτο] D χρυσ*ς τρποδας φ?γzη (π* τ`ν π0λι σας,
κα; π/zη στ`ν κατοικα το] (νθρuπου,
πο+ ξρει τp τωριν/, τp μελλο?μενα κα; τp περασμνα.
Στο+ς Mιλησους D χρησμ*ς gλεγε:
8Aπ0γονε τς Mιλkτου, ρωτUς τ*ν Φο:βο γιp τ*ν τρποδα;
Kαθ~ς κα; _κε:να πο+ (ναφραμε προηγουμνως. Kα; Cσον
μ@ν (φορSU στ* (νωτρω θμα, ε^ναι (ρκετp Cσα εvπαμε.
O δ@ \Eρμιππος, στο+ς Bους του, στ*ν Θαλ (ποδδει αaτ*
πο+ κ/ποιοι τ* λνε γιp τ*ν Σωκρ/τη: gλεγε Cτι γιp τρα πρ/γ-
ματα χρωστο]σε εaγνωμοσ?νη στ`ν T?χη: γιατ; γεννkθηκε
&νθρωπος κα; tχι ζLο, γιατ; γεννkθηκε &νδρας κα; tχι γυνα:κα
κα; γιατ; γεννkθηκε \Eλληνας κα; tχι β/ρβαρος (δηλ. &λλης
_θν0τητος).
34. Λγεται _πσης Cτι βγανοντας (π* τ* σπτι του μαζ; μ@
μιp γρηp γιp νp τς _ξηγkσzη τp &στρα, gπεσε σ8 bνα χαντ/κι σpν
ξεφuνισε (π* τ*ν π0νο, j γρηp το] ε^πε: «8Eσ+ μωρ@ Θαλ, δ@
μπορε:ς νp Fδzς αaτp πο+ ε^ναι μπροστp στp π0δια σου, κα;
φαντ/ζεσαι Cτι θp μπορσzης νp γνωρσzης αaτp πο+ ε^ναι ψηλp
στ*ν οaραν0;» T*ν ξρει δ@ κα; D Tμων44 yς (στρον0μο, κα; τ*ν
_παινε: στο+ς Σλλους του, λγων:
– 63 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
οOFν θ' Jπτ" Θλητα σοφ1ν σοφν στρονFμημα.
T" δ# γεγραμμ$να `π' α]το\ φησι ΛFβων V 'Aργε(ος
(Crönert 8) ε3ς πη τενειν διακFσια. /πιγεγρφθαι δ'
α]το\ /π τς ε3κFνος τFδε (A. Pal. vii. 83)L
τFνδε Θαλν Mλητος 'I"ς θρ$ψασ' ν$δειξεν
στρολFγον πντων πρεσβ=τατον σοφnη.
35 T1ν τε 9δομ$νων α]το\ εDναι τδε (Bergk iii. 200)L
οr τι τ" πολλ" πη φρονμην πεφEνατο δFξανL
ν τι μτευε σοφFν,
ν τι κεδνν αCρο\L
β=σεις γ"ρ νδρ1ν κωτλων γλaσσας περαντολFγους.
Φ$ρεται δ# κα ποφθ$γματα α]το\ τδεL
πρεσβ=τατον τ1ν iντων θεFςL γ$νητον γρ.
κλλιστον κFσμοςL ποημα γ"ρ θεο\.
μ$γιστον τFποςL Yπαντα γ"ρ χωρε(.
τχιστον νο\ςL δι" παντς γ"ρ τρ$χει.
3σχυρFτατον νγκηL κρατε( γ"ρ πντων.
σοφaτατον χρFνοςL νευρσκει γ"ρ πντα.
ο]δ#ν φη τν θνατον διαφ$ρειν το\ ζν. «σ* οdν», φη
τις, «δι" τ ο]κ ποθνEσκεις;» «bτι», φη, «ο]δ#ν διαφ$-
ρει». |
45. Δηλ. νp μ` θλzης νp ε^σαι σοφ*ς σ@ Cλα.
46. Aaτ` τ`ν (νοησα ε^ναι (δ?νατο νp τ`ν ε^πε D Θαλς. Kα; yς πρ*ς μ@ν
τ* πρLτο σημε:ο, j &ποψς του ε^ναι (π0λυτα σωστk. Γιατ; ββαια δι0λου δ@ν
διαφρει τ* νp ζz κανε;ς (π* τ* νp μ` ζz. \Oμως τ* νp _γκαταλεψzη κανε;ς
τ`ν ζωk, Cποτε θλει, αaτ* δ@ν ε^ναι καθ0λου στ* χρι του. Σκεφθτε τ* τ bνας &ρρωστος (ποζητ/ει τ* φ/ρμακο πο+ θp τ*ν κ/νzη καλ/. 8Eξ αaτο] κα;
gγινε στ`ν περοδο τς Kατοχς, πο+ j διαβωσις ε^χε γνει (πελπιστικp δρα-
ματικk. \Oμως Cλοι, γαντζωμνοι στ`ν ζωk, προσπαθο]σαν (πεγνωσμνα νp
τp βγ/λουν πρα, κα; tχι λγοι ξπεσαν σ@ φρικτ` _ξαχρεωσι, κα; gκαναν τ;ς
χειρ0τερες (τιμες, γιp νp _πιζkσουν, (λλp καννας δ@ν _σκφθη ν8 αaτοκτο-
νkσzη. Γιατ; j σκψις γιp αaτοκτονα gρχεται μ0νον Cταν D π0νος, 3π* τ`ν
εaρυτ/τη gννοια τς λξεως, 3περβ τp (νεκτp Cρια, Dπ0τε D &νθρωπος κατ8
οaσαν δ@ν παραιτε:ται τς ζως, (λλp π/λι τ`ν ζω` (ποζητSU, Cπως (κριβLς
– 64 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Σpν τ*ν Θαλ, bνα (π* το+ς wπτp σοφο+ς
πο+ 3πρξε σοφ*ς (στρον0μος.
Tp γραπτ/ του, λγει D Λ0βων D 8Aργε:ος, συμποσο]νται σ@
διακ0σιους στχους. Στ*ν (νδρι/ντα του δ, gχουν γραφ τp
wξς:
Tο]τος _δL D Θαλς (π* τ`ν 8Iωνικ` Mλητο
(νεδεχθη D σοφuτερος (στρον0μος.
35. 8Aπ* τp ποιkματ/ του 3π/ρχουν τp κ/τωθι:
Δ@ν ε^ναι j πολυλογα δε:γμα νοημοσ?νης,
μιp σοφα νp _πιζητς45.
Δι/λεγε bνα μ0νο καλ* πρUγμαx
κα; θp βουλuσzης τ* στ0μα πολλLν φλυ/ρων.
Φρονται δ@ σpν δικ/ του κα; τp (κ0λουθα (ποφθγματα:
8Aρχαι0τερο (π* Cλα τp tντα ε^ναι D θε0ς, /φο] ε^ναι (γννη-
τος. T* yραι0τερο πρUγμα ε^ναι D κ0σμος (τ* σ?μπαν), δι0τι
ε^ναι δημιο?ργημα το] θεο]. T* μεγαλ?τερο πρUγμα ε^ναι D
χLρος, (φο] μπορε: νp περιλ/βzη τp π/ντα. T* πι* Fσχυρ* ε^ναι j
(ν/γκη, (φο] κυριαρχε: π/νω σ@ Cλα. T* πι* σοφ* ε^ναι D χρ0-
νος, _πειδ` (νακαλ?πτει τp π/ντα.
Δ@ν 3π/ρχει, gλεγε, διαφορp (ν/μεσα στ*ν θ/νατο κα; στ`ν
ζωk. «T0τε, _σ?», το] ε^πε κ/ποιος, «γιατ; δ@ν προτιμUς τ*ν
θ/νατο (π* τ`ν ζωk;» (γιατ; δ@ν αaτοκτονε:ς). «Γιατ; bνα
πρUγμα ε^ναι κα; τp δυ0», ε^πε46.
j καταπληκτικ` _πιμλεια, μ@ τ`ν Dποα ο5 αaτ0χειρες προετοιμ/ζουν τ`ν
σωτηρα τους. Bλπε στ;ς σημειuσεις τLν 8Hθικ1ν E]δημεων, _κδ0σεως
«Bιβλιοθ. τLν Eλλkνων», τ`ν 'AπονιστικW θεωρα το] 8Eμλ VIμπς, κατp τ`ν
Dποα αaτοκτονα ε^ναι «θλησις γιp τ`ν ζωk», Wille zum Leben, Cπως τ`ν δια-
τυπuνει D Γερμαν*ς φιλ0σοφος Σοπενχ/ουερ, κα; πο+ (ποτελε: τ`ν κυραρχη
gννοια τς (νθρωπολογας το] φιλοσ0φου αaτο].
– 65 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
36 Πρς τν πυθFμενον τ πρFτερον γεγFνοι, ν*ξ & Pμ$ρα,
«P ν=ξ». φη, «μι9: Pμ$ρ9α πρFτερον». }ρaτησ$ τις α]τν
ε3 λθοι θεο*ς νθρωπος δικ1νL «λλ' ο]δ# διανοο=με-
νος», φη. πρς τν μοιχν /ρFμενον ε3 GμFσαι μW μεμοι-
χευκ$ναι, «ο] χε(ρον», φη, «μοιχεας /πιορκα». /ρωτη-
θες τ δ=σκολον, φη, «τ Jαυτν γν1ναι»L τ δ# εrκο-
λον, «τ λλ0ω `ποθ$σθαι»L τ eδιστον, «τ /πιτυγχ-
νειν»L τ τ θε(ον, «τ μEτε ρχWν χον μEτε τελευτEν». τ
δ=σκολον εyη τεθεαμ$νος φη, «γ$ροντα τ=ραννον». π1ς
tν τις τυχαν ‚9:σα φ$ροι, «ε3 το*ς /χθρο*ς χε(ρον
πρσσοντας βλ$ποι»L π1ς tν ριστα κα δικαιFτατα βιa-
σαιμεν, «/"ν ‰ το(ς λλοις /πιτιμ1μεν, α]το μW δρ1μεν»L
37 τς ε]δαμων, «V τ μ#ν σ1μα `γιEς, τWν δ# ψυχWν εrπο-
ρος, τWν δ# φ=σιν ε]παδευτος». φλων παρFντων κα
πFντων μεμνσθα φησιL μW τWν iψιν καλλωπζεσθαι,
λλ" το(ς /πιτηδε=μασιν εDναι καλFν. «μW πλο=τει»,
φησ, «κακ1ς, μηδ# διαβαλλ$τω σε λFγος πρς το*ς
πστεως κεκοινωνηκFτας». «οpς tν /ρνους ε3σεν$γκnης»,
φησ, «το(ς γονε\σιν, το*ς α]το*ς προσδ$χου κα παρ"
τ1ν τ$κνων». τν Nε(λον εDπε πληθ=ειν νακοπτομ$νων
τ1ν ‚ευμτων `π τ1ν /τησων /ναντων iντων.
47. O Δημkτριος D Φαληρε+ς (ναφρει κα; &λλα yς (ποφθγματα το]
Θαλ: \Hδιστον, ο’ _πιθυμε:ς τυχε:ν = Γλυκ?τερο ε^ναι C,τι λαχταρUς νp τ8
(ποκτkσzης. 8Eγγ?α π/ρα δ8 &τα = λ/βε τp μτρα σου, γιατ; τ* κακ* βρσκεται
– 66 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
36. Σ@ _κε:νον πο+ Šθελε νp μ/θzη τ gγινε πρLτα, j ν?κτα 7 j
jμρα, (ποκρθηκε «j ν?χτα, μιp μρα _νωρτερα». K/ποιος τ*ν
_ρuτησε, ν διαφε?γzη τ`ν προσοχ` τLν θεLν bνας &νθρωπος,
πο+ κ/νει (δικες. «Osτε Cταν τ* σκπτεται», (π/ντησε. Στ*ν
μοιχ* πο+ τ*ν ρuτησε ν gπρεπε νp Dρκισθz π~ς δ@ν ε^χε μοι-
χε?σει, (π/ντησε: «Δ@ν ε^ναι χειρ0τερη (π* τ`ν μοιχεα j _πιορ-
κα».
\Oταν τ*ν ρuτησαν τ; ε^ναι δ?σκολο, «τ* νp γνωρσSης τ*ν
wαυτ0 σου», (ποκρθηκε. T; ε^ναι εsκολο, «τ* νp συμβουλε?zης
τ*ν &λλον». T; ε^ναι τ* πι* γλυκ0, τ* πι* εaχ/ριστο; «O5 _πιτυ-
χες47». T; ε^ναι τ* θε:ον; «8Eκε:νο πο+ δ@ν gχει οsτε (ρχ` οsτε
τλος». T; πρωτοφαν@ς ε^δε; «Γροντα τ?ραννο», (π/ντησε. ΠLς
θp μπορο]σε κανε;ς νp 3ποστz τ;ς (ναποδι@ς τς τ?χης μ@ τ*ν
εaκολuτερο τρ0πο; «8Epν βλπzη το+ς _χθρο?ς του σ@ χειρ0τερη
κατ/στασι». ΠLς θp μπορο?σαμε νp ζkσωμε κατp τ*ν πι* καλ0,
(λλp κα; δκαιο τρ0πο; «8Epν δ@ν κ/νωμε ο5 vδιοι _κε:να πο+
κατηγορο]με στο+ς &λλους».
37. Ποι*ς ε^ναι εaτυχισμνος; «8Eκε:νος πο+ ε^ναι 3γι`ς στ*
σLμα, _φευρετικ*ς στ* μυυλ0, κα; (π* φυσικο] του _πιδεκτικ*ς
παιδεας». 8Aκ0μη ε^πε; «Np θυμUσαι, Cταν ε^σαι μ@ φλους σου,
κα; το+ς (π0ντας φλους σου. Np μ` καλλωπζzης τ`ν _ξωτερικk
σου _μφ/νισι, (λλp νp ε^σαι yρα:ος (θικLς) στ;ς _νργεις σου.
Np μ` πλουτζzης μ@ &σχημο τρ0πο «οsτε νp δνzης σημασα σ@
διαβολ@ς πο+ (φορο]ν σ@ πρ0σωπα τς _μπιστοσ?νης σου. \O,τι
χ/ρες κ/μzης στο+ς γονε:ς σου, τ;ς vδιες νp περιμνzης στp γηρα-
τειp (π* τp παιδι/ σου». O5 πλημμ?ρες το] Nελου ε^πε Cτι προ-
καλο]νται (π* το+ς _τησους (μεσογειακο+ς) (νμους, πο+ πν-
ουν (ντιθτωςx κα; _μποδζουν τp νερp νp _κρε?σουν στ`ν
Mεσ0γειο.
κοντ/ σου. Φθονο] μUλλον 7 οFκτρου. M` πUσι πστευε = μ` πιστε?Sης σ@ Cλα.
VAρχων, κ0σμει σεαυτ0ν, κ.&.
– 67 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
38 Φησ δ' 'AπολλFδωρος /ν το(ς Xρονικο(ς (FGrH 244 F 28)
γεγενσθαι α]τν κατ" τ πρ1τον τος τς τριακοστς /ν-
της 'Oλυμπιδος. /τελε=τησε δ' /τ1ν JβδομEκοντα Gκτa, (€,
oς Σωσικρτης φησν — FHG iv. 501 ― , /νενEκοντα)L
τελευτσαι γ"ρ /π τς πεντηκοστς GγδFης 'Oλυμπιδος,
γεγονFτα κατ" Kρο(σον, R 0 κα τν >Aλυν `ποσχ$σθαι νευ
γεφ=ρας περ:σαι, τ ‚ε(θρον παρατρ$ψαντα.
ΓεγFνασι δ# κα λλοι Θαλα(, καθ φησι ΔημEτριος V
Mγνης /ν το(ς SOμων=μοις, π$ντεL ‚Eτωρ KαλλατιανFς,
κακFζηλοςL ζωγρφος Σικυaνιος, μεγαλοφυEςL τρτος
ρχα(ος πνυ, κατ" SHσοδον κα >Oμηρον κα
Λυκο\ργονL τ$ταρτος οf μ$μνηται Δο\ρις /ν τ01 Περ
ζωγραφας (FGrH 76 F 31)L π$μπτος νεaτερος, δοξος, οf
μνημονε=ει Διον=σιος /ν Kριτικο(ς.
39 SO δ' οdν σοφς /τελε=τησεν γ1να θεaμενος γυμνικν
`πF τε κα=ματος κα δψους κα σθενεας, €δη γηραιFς.
κα α]το\ /πιγ$γραπται τ01 μνEματι (A. Pal. vii. 84)L
c Gλγον τFδε σμα, τ δ# κλ$ος ο]ρανFμηκες,
το\ πολυφροντστου το\το Θλητος bρη.
στι κα παρ' Pμ(ν /ς α]τν /ν τ01 πρaτ0ω τ1ν 'Eπιγραμμ-
των & Παμμ$τρ0ω τFδε τ /πγραμμα (A. Pal. vii. 85)L
γυμνικν αd ποτ' γ1να θεaμενον, }$λιε Zε\,
τν σοφν νδρα Θαλν eρπασας /κ σταδου.
α3ν$ω bττι μιν /γγ*ς πEγαγεςL c γ"ρ V πρ$σβυς
ο]κ$θ' Vρ:ν π γς στ$ρας }δ=νατο.
48. O Hρ0δοτος διηγε:ται Cτι Cταν D βασιλε+ς τLν ΛυδLν Kρο:σος _ξε-
στρ/τευσε _ναντον τLν ΠερσLν, D Θαλς βρισκ0ταν στ* τεχνικ* _πιτελε:ο
το] βασιλως κα; Cταν παρουσι/σθηκε (ν/γκη νp διαβο]ν τp στρατε?ματα
τ*ν ποταμ* \Aλυ, διαμορασε τp νερp το] ποταμο] σ@ δυ* κλ/δους, κι8 gτσι D
\Aλυς κατστη βατ0ς. 8Aπ* τ* γεγον*ς αaτ* φανεται π~ς D φιλ0σοφος ε^χε
– 68 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
38. O 8Aπολλ0δωρος γρ/φει στp Xρονικ του Cτι D Θαλς
γεννkθηκε τ* πρLτο gτος τς 35ης 8Oλυμπι/δος (640 π.X.). Kα;
πθανε σ@ jλικα 78 _τLν (7 90 Cπως λγει D Σωσικρ/της). Δι0τι
πθανε τ`ν 58η 8Oλυμπι/δα, δηλ. Qταν σ?γχρονος το] Kροσου,
κα; μ/λιστα (νλαβε χ/ριν το] Kροσου νp διευθετkσzη gτσι τp
νερp το] ποταμο] \Aλυος, Žστε τp στρατε?ματ/ του νp τ*ν
περ/σουν χωρ;ς γφυρα48.
Yπρξαν δ@ κα; &λλοι πντε Θαλδες, Cπως (ναφρει D
Δημkτριος D M/γνης στ* λεξικ0 του «Oμuνυμοι»:
\Eνας ρkτωρ Kαλλατιαν0ς, μ@ €φος _πιτηδευμνο. \Eνας
ζωγρ/φος (π* τ`ν ΣικυLνα, μεγαλοφυkς. Tρτος, bνας πολ+
παλαι*ς σ?γχρονος το] Hσι0δου, το] Oμkρου κα; το] Λυκο?ρ-
γου. Tταρτος, bνας πο+ τ*ν (ναφρει D Δο]ρις στ* Περ ζωγρα-
φας βιβλο του. Kα; πμπτος, bνας νεuτερος, &γνωστος, γιp τ*ν
Dπο:ο Dμιλε: D Διον?σιος στ* βιβλο του Kριτικ.
39. O σοφ*ς πθανε παρακολουθLντας γυμνικ* (γLνα,
καταβληθε;ς (π* τ`ν ζστη, τ`ν δψα κα; τ`ν _ξ/ντλησι, δι0τι
Qταν πιp πολ+ γρος. Kα; π/νω στ* μνμα του gβαλαν τ* (κ0-
λουθο _πγραμμα:
Σ@ το]τον τ*ν στεν0χωρο τpφο κε:ται D μεγ/λος Θαλς.
\Oμως j δ0ξα του φθ/νει ‘ς τ*ν οaραν0.
Yπ/ρχει κα; bνα δικ0 μου _πγραμμα (φιερωμνο σ8 αaτ0ν,
στ* πρLτο κεφ/λαιο το] βιβλου μου 8Eπιγρμματα 7 Πμμε-
τρος, το]το δL:
T`ν Žρα πο+ παρακολουθο]σε γυμνικ* (γLνα
lρπαξες (π* τ* στ/διο, “ Zε] \Hλιε,
τ*ν σοφ*ν &νδρα Θαλ. Σ@ (νυμνL πο+
τ*ν πρες κοντ/ σου, γιατ; ε^χε γερ/σει
κα; δ@ν μπορο]σε πιp νp βλπη τ8 (στρια (π* τ`ν γ.
κα; τεχνικ@ς γνuσεις 3δροδυναμικς κα; χωροσταθμσεως 7 τοaλ/χιστον
(ντληψι κα; 5καν0τητα (ναλkψεως τεχνικLν gργων.
– 69 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
40 Tο=του /στ τ Γν1θι σαυτFν, bπερ 'Aντισθ$νης /ν
τα(ς Διαδοχα(ς ΦημονFης εDνα φησιν, /ξιδιοποιEσασθαι
δ# α]τ Xλωνα (FGrH 508 F 3).
Περ δW τ1ν Jπτ—ξιον γ"ρ /ντα\θα καθολικ1ς
κκενων /πιμνησθναι—λFγοι φ$ρονται τοιο\τοι.
Δμων V Kυρηνα(ος, γεγραφgς Περ τ1ν φιλοσFφων
(FHG iv. 377), π:σιν /γκαλε(, μλιστα δ# το(ς Jπτ. 'Aνα-
ξιμ$νης δ$ φησι πντας /πιθ$σθαι ποιητικnL V δ# Δικα-
αρχος οrτε σοφο*ς οrτε φιλοσFφους φησν α]το*ς
γεγον$ναι, συνετο*ς δ$ τινας κα νομοθετικο=ς (Wehrli i,
fr. 30). 'Aρχ$τιμος δ# V Συρακο=σιος (FHG iv. 318) Vμι-
λαν α]τ1ν ναγ$γραφε παρ" Kυψ$λ0ω, n@ κα α]τFς
φησι παρατυχε(νL <Eφορος δ# παρ" Kροσ0ω πλWν Θαλο\
(FGrH 70 F 181).
41 Φασ δ$ τινες κα /ν Πανιων0ω κα /ν Kορνθ0ω κα /ν
Δελφο(ς συνελθε(ν α]το=ς. Διαφωνο\νται δ# κα αC πο-
φσεις α]τ1ν κα λλων λλο φασν εDναι, oς /κε(νοL
cν ΛακεδαιμFνιος Xλων σοφFς. ?ς τδ' λεξεL
μηδ#ν γανL καιρ01 πντα πρFσεστι καλ.
στασιζεται δ# κα περ το\ ριθμο\ α]τ1ν Λενδριος
μ#ν γ"ρ ντ Kλεοβο=λου κα M=σωνος Λεaφαντον
Γορσιδα, Λεβ$διον & 'Eφ$σιον, /γκρνει κα 'Eπιμενδην
τν Kρτα (FGrH 492 F 16)L Πλτων δ# /ν ΠρωταγFρ9α
(343a) M=σωνα ντ ΠερινδρουL <Eφορος δ# (FGrH 70
F 182) ντ M=σωνος 'AνχαρσινL οC δ# κα ΠυθαγFραν
προσγρφουσιν. Δικααρχος δ# (Wehrli i.
49. Πρβλ. Πλ/τ. ΠρωταγFρας 343 A, κα; Πλουτ/ρχου ΣFλων 4, gκδ. «Bιβλ.
τLν Eλλkνων», 1970, (ριθμ. 17, Cπου διατυπuνονταν _ντελLς διαφορετικ@ς
(π0ψεις. O Tσλλερ (gνθ8 (νωτ., σ. 24) γρ/φει εFδικp γιp τ*ν Θαλ: «O
&νθρωπος πο+ πραγματικp (ρχζει τ*ν χορ* τLν Eλλkνων φιλοσ0φων, κα;
– 70 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
40. Δικ0 του ε^ναι τ* «ΓνLθι σαυτ0ν », πο+ D 8Aντισθνης στ*
βιβλο του Διαδοχ#ς (φιλοσ0φων) λγει Cτι ε^ναι τς Φημον0ης,
κα; Cτι τ* Fδιοποιkθη D Xλων.
Γιp Cλους γενικp το+ς wπτp σοφο+ς — δι0τι (ξζει _δL ν8 (να-
φρωμε κα; το+ς &λλους — φρεται διετυπuθησαν ο5 (κ0λουθες
κρσεις: O Δ/μων D Kυρηνα:ος, στ* βιβλο του Περ τ1ν φιλοσF-
φων, Cλους το+ς κατηγορε: κα; περισσ0τερο το+ς wπτp. O 8Aνα-
ξιμνης λγει Cτι Cλοι τους (σχολkθηκαν μ@ τ`ν ποησι.
O Δικααρχος οsτε σοφο+ς οsτε φιλοσ0φους το+ς παραδχε-
ται, (λλp rπλLς Cτι μερικο; (π8 αaτο+ς Qσαν gξυπνοι (συνετο),
κα; ε^χαν τ`ν κλσι νp νομοθετο]ν49. O 8Aρχτιμος D Συρακ0σιος
περιγρ/φει bνα συνδρι0 τους, στ`ν αaλ` το] Kυψλου50, Cπου,
λγει, παρστη κα; αaτ0ς. O VEφορος (ναφρει bνα συνδριο
στ`ν αaλ` το] Kροσου, Cπου Cμως δ@ν συμμετε:χε D Θαλς.
41. Mερικο; λγουν Cτι αaτο; συνλθαν κα; στ* Πανιuνιο κα;
στ`ν K0ρινθο κα; στο+ς Δελφο?ς. Yπ/ρχει δ@ διαφωνα σχετικp
κα; μ@ τ;ς γνLμες πο+ _ξφρασαν, κα; σ@ &λλον (ποδδεται
γνuμη πο+ &λλος διετ?πωσε. 8Eπ; παραδεγματι:
O σοφ*ς Xλων D Λακεδαιμ0νιος Qταν _κε:νος πο+ ε^πε:
«K/θε 3περβολ` κακ0. K/θε τι ε^ναι καλ0, Cταν gρχεται στ`ν
Žρα του»,
8Aντιγνωμες 3π/ρχουν κα; (ναφορικp μ@ τ*ν (ριθμ* τLν
σοφLν. Γιατ; D μ@ν Mαι/νδριος (ντ; το] Kλεοβο?λου κα; το]
M?σωνος β/ζει τ*ν Λεuφαντο, γυι* το] Γοργι/δου, πο+ Qταν
Λεβδιος 7 8Eφσιος, κα; τ*ν 8Eπιμενδη τ*ν Kρτα. O Πλ/των
στ*ν ΠρωταγFρα β/ζει τ*ν M?σωνα (ντ; το+ Περι/νδρου. O
VEφορος (ντ; το] M?σωνος τ*ν 8Aν/χαρσι. VAλλοι, Cμως, προ-
σθτουν κα; τ*ν Πυθαγ0ρα στο+ς σοφο?ς. O Δικααρχος (να-
γρ/φει τσσερις πο+ γνονται δεκτο; (π* Cλους: τ*ν Θαλ, τ*ν
πο+ (κ0μα κι8 j μεταγενστερη παρ/δοσις το] δνει ξεχωριστ` θσι (ν/μεσα
στο+ς συντρ0φους του».
50. T?ραννος τς Kορνθου.
– 71 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
fr. 32) τ$σσαρας oμολογημ$νους Pμ(ν παραδδωσι,
Θαλν, Bαντα, ΠιττακFν, ΣFλωνα. λλους δ# Gνομζει
ξ, Rν /κλ$ξασθαι τρε(ς, 'AριστFδημον, Πμφυλον,
Xλωνα ΛακεδαιμFνιον, KλεFβουλον, 'Aνχαρσιν,
Περανδρον. νιοι προστιθ$ασιν 'Aκουσλαον Kβα &
Σκβρα 'Aργε(ον.
42 >Eρμιππος δ' /ν τ01 Περ τ1ν σοφ1ν (FHG iii. 37) Jπτα-
καδεκ φησιν, Rν το*ς Jπτ" λλους λλως αCρε(σθαιL
εDναι δ# ΣFλωνα, Θαλν, ΠιττακFν, Bαντα, Xλωνα,
<M=σωνα>, KλεFβουλον, Περανδρον, 'Aνχαρσιν,
'Aκουσλαον, 'Eπιμενδην, Λεaφαντον, Φερεκ=δην, 'Aρι-
στFδημον, ΠυθαγFραν, Λ:σον Xαρμαντδου & Σισυμβρ-
νου, & oς 'AριστFξενος (Wehrli ii, fr. 86) Xαβρνου, SEρμιο-
ν$α, 'AναξαγFραν. SIππFβοτος δ# /ν τn T1ν φιλοσFφων
ναγραφnL 'Oρφ$α, Λνον, ΣFλωνα, Περανδρον, 'Aν-
χαρσιν, KλεFβουλον, M=σωνα, Θαλν, Bαντα, ΠιττακFν,
'Eπχαρμον, ΠυθαγFραν.
Φ$ρονται δ# κα το\ Θαλο\ /πιστολα αzδε.
Θαλς Φερεκ=δει
43 Πυνθνομα σε πρ1τον 'Iaνων μ$λλειν λFγους μφ
τ1ν θεων χρημτων /ς το*ς >Eλληνας φανειν. κα τχα
μ#ν P γνaμη τοι δικαη /ς τ ξυνν καταθ$σθαι γραφWν &
/φ' Vποιοισο\ν /πιτρ$πειν χρμα /ς ο]δ#ν iφελος. ε3 δE
τοι eδιον, /θ$λω γεν$σθαι λεσχηνaτης περ Vτ$ων γρ-
φειςL κα &ν κελε=nης, παρ" σ# φξομαι /ς Σ\ρον. c
– 72 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Bαντα, τ*ν Πιττακ* κα; τ*ν Σ0λωναx κα; κατονομ/ζει &λλους
bξη, (π* το+ς Dποους διαλγει τρε:ς: τ*ν 8Aριστ0δημο, τ*ν Π/μ-
φυλο, τ*ν Xλωνα τ*ν Λακεδαιμ0νιο, τ*ν Kλε0βουλο, τ*ν 8Aν/-
χαρσι κα; τ*ν Περανδρο. Mερικο; προσθτουν κα; τ*ν 8Aκουσ-
λαο K/βα 7 Σκ/βρα (π* τ* VAργος.
42. O \Eρμιππος π/λι, στ* Περ τ1ν σοφ1ν βιβλο του, λγει
Cτι ο5 σοφο; Qσαν δεκαεπτ/, κα; D καθνας _πλεγε το+ς wπτp
πο+ Šθελε. Kα; θεωρο]σε σοφο?ς: τ*ν Σ0λωνα, τ*ν Θαλ, τ*ν
Πιττακ0, τ*ν Bαντα, (τ*ν M?σωνα), τ*ν Kλε0βουλο, τ*ν
Περανδρο, τ*ν 8Aν/χαρσι, τ*ν 8Aκουσλαο, τ*ν 8Eπιμενδη, τ*ν
Λεuφαντο, τ*ν Φερεκ?δη, τ*ν 8Aριστ0δημο, τ*ν Πυθαγ0ρα, τ*ν
Λ/σο, γυι* το] Xαρμαντδου 7 το] Σισυμβρνου 7 το] Xαβρ-
νου, Cπως μαρτυρε: D 8Aριστ0ξενος, κα; πο? Qταν (π* τ`ν
Eρμι0νη, κα; τ*ν 8Aναξαγ0ρα. O Iππ0βοτος _ξ &λλου στ`ν T1ν
φιλοσFφων ναγραφWν51 περιλαμβ/νει τ*ν 8Oρφα, τ*ν Λνο,
τ*ν Σ0λωνα, τ*ν Περανδρο, τ*ν 8Aν/χαρσι, τ*ν Kλε0βουλο, τ*ν
M?σωνα, τ*ν Θαλ, τ*ν Bαντα, τ*ν Πιττακ0, τ*ν 8Eπχαρμο κα;
τ*ν Πυθαγ0ρα.
Yπ/ρχουν δ@ κα; _πιστολς, πο+ (ποδδονται στ*ν Θαλ, ο5
wξς:
O ΘAΛHΣ ΣTON ΦEPEKYΔH
43. «Mαθανω Cτι _σ?, πρLτος (π* το+ς VIωνες, μλλεις νp
παρουσι/σzης στο+ς \Eλληνες μιp πραγματεα περ; τLν θεολο-
γικLν πραγμ/των. VEχω τ`ν γνuμη Cτι μUλλον θp πρπει νp
κ/μzης γνωστ* τ* περιεχ0μενο το] βιβλου, σ@ _κενους πο+ μπο-
ρο]ν νp τ* καταλ/βουν, παρp σ@ ο5ονδkποτε, πο+ δ@ν θp gχη
καννα tφελος (π8 αaτ0. 8Epν τ* _πιθυμzς, ε^μαι bτοιμος νp
συζητkσωμε τp Cσα γρ/φεις. Kα; ν μ@ καλσης, θp gλθω νp σ@
συναντkσω στ`ν Σ]ρο. 8Epν δ@ν Šμαστε παρ/φρονες _γ~ κα; D
Σ0λων D 8Aθηνα:ος, πο+ _πλε?σαμε ‘ς τ`ν Kρkτη γιp νp _ρευνk-
51. Kατ/λογος τLν φιλοσ0φων.
– 73 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
γ"ρ tν φρενEρεες εyημεν /γa τε κα ΣFλων V 'Aθηνα(ος,
ε3 πλaσαντες μ#ν /ς KρEτην κατ" τWν τ1ν κε(θι Cστορην,
πλaσαντες δ# /ς Ayγυπτον VμιλEσοντες το(ς /κενnη bσοι
Cερ$ες τε κα στρολFγοι, παρ" σ# δ# μW πλaσαιμεν. eξει
γ"ρ κα V ΣFλων, &ν /πιτρ$πnης.
44 Σ* μ$ντοι χωροφιλ$ων Gλγα φοιτ$εις /ς 'Iωνην, ο]δ#
σε ποθW yσχει νδρ1ν ξενωνL λλ, oς λπομαι, Jν μο=ν0ω
χρEματι πρFσκεαι τn γραφn. Pμ$ες δ# οC μηδ#ν γρφοντες
περιχωρ$ομεν τEν τε SEλλδα κα 'Aσην (Hercher 740).
Θαλς ΣFλωνι
SYπαποστ"ς /ξ 'Aθην$ων δοκ$εις tν μοι ƒρμοδιaτατα
/ν MιλEτ0ω οDκον ποι$εσθαι παρ" το(ς ποκοις `μ$ωνL κα
γ"ρ /νθα\τ τι δεινν ο]δ$ν. ε3 δ# σχαλEσεις bτι κα
MιλEσιοι τυραννεFμεθα—/χθαρεις γ"ρ πντας α3συμνE-
τας—λλ" τ$ρποι' tν σ*ν το(ς Jτροις Pμ(ν καταβιο=ς.
/π$στειλε δ$ τοι κα Bης eκειν /ς ΠριEνηνL σ* δ# ε3 προση-
ν$στερFν τοι τ Πριην$ων στυ, κε(θι ο3κ$ειν, κα α]το
παρ" σ# ο3κEσομεν (Hercher 740).
ΣOΛΩN
45 ΣFλων 'Eξηκεστδου Σαλαμνιος πρ1τον μ#ν τWν
σεισχθειαν ε3σηγEσατο 'AθηναοιςL τ δ# cν λ=τρωσις
σωμτων τε κα κτημτων. κα γ"ρ /π σaμασιν /δα-
νεζοντο κα πολλο δι' ποραν /θEτευον.
– 74 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
σωμε τ`ν 5στορα της, κα; (κ0μη _πλε?σαμε ‘ς τ`ν Avγυπτο, γιp
νp συζητkσωμε μ@ το+ς 5ερε:ς κα; το+ς (στρον0μους, δ@ν θp
διστ/σωμε νp πλε?σωμε κα; πρ*ς _σνα. Δι0τι θp gλθη κα; D
Σ0λων, ν συμφωνzς.
44. 8Eσ?, πο+ δ@ν σ8 (ρσουν ο5 μετακινkσεις, σπανως _πισκ-
πτεσαι τ`ν 8Iωνα, κα; δ@ν θλεις νp βλπzης ξνους, κα; (σχο-
λε:σαι, νομζω, (ποκλειστικp μ@ τ* νp γρ/φzης. 8Eμε:ς Cμως, πο+
δ@ν γρ/φομε τποτε, διατρχομε τ`ν Eλλ/δα κα; τ`ν 8Aσα».
O ΘAΛHΣ ΣTON ΣOΛΩNA
«VAν φ?γης (π* τ`ν 8Aθkνα, νομζω Cτι καλ?τερα θp ε^ναι νp
gλθης νp _γκατασταθzς στ`ν Mλητο, (ν/μεσα στο+ς 8Aθηνα-
ους (ποκους. Δι0τι ββαια _δL δ@ν 3π/ρχει καννας κνδυνος
γιp σνα. 8Epν σ@ _νοχλz τ* Cτι κα; _με:ς ο5 Mιλkσιοι κυβερνu-
μεθα (π* τ?ραννο — (φο] μισε:ς Cλα τp (πολυταρχικp
καθεστLτα — σκψου τ`ν χαρp πο+ θp gχzης (π* τ* Cτι θp
συζzς μ@ μUς το+ς φλους σου. Σ@ _κ/λεσε κι8 D Bας νp πUς στ`ν
Πριkνηx ν προτιμkσzη τ`ν π0λι τLν Πριηνων γιp κατοικα σpν
θp gλθω κι8 _γ~ _κε: νp συγκατοικkσωμε».
2. ΣOΛΩN
45. O Σ0λων52, γυι*ς το] 8Eξηκεστδου (π* τ`ν Σαλαμ:να
3πρξε D πρLτος πο+ εFσkγαγε στ`ν 8Aθkνα τ`ν σεισ/χθεια
(γενικ` παραγραφ` τLν χρεLν)x Qταν δ@ αaτ` (πελευθρωσις
τLν (νθρuπων κα; τLν περιουσιLν. Δι0τι D δανεισμ*ς γιν0ταν
μ@ _νχυρο τ*ν vδιο τ*ν δανειζ0μενοx κα; πολλο, πο+ δ@ν μπο-
ρο]σαν νp πληρuσουν τ* χρος _πωλο]ντο yς δο]λοι53.
ΠρLτος αaτ*ς _χ/ρισε τp wπτp τ/λαντα54 πο+ χρωστο]σαν
52. VAρχων τ* 594 π.X.
53. O5 vδιοι κα; τp παιδι/ τους.
– 75 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Jπτ" δW ταλντων Gφειλομ$νων α`τ01 πατρ0aων συνε-
χaρησε πρ1τος κα το*ς λοιπο*ς τ bμοιον προrτρεψε
πρ:ξαι. κα οfτος V νFμος /κλEθη σεισχθειαL φανερν δ#
δι" τ.
<Eπειτα το*ς λοιπο*ς νFμους θηκεν, οpς μακρν tν
εyη διεξι$ναι, κα /ς το*ς ξονας κατ$θετο.
46 T δ# μ$γιστον, τς πατρδος α]το\ [Σαλαμ(νος]
μφισβητουμ$νης `πF τε 'Aθηναων κα Mεγαρ$ων κα
πολλκις τ1ν 'Aθηναων /πταικFτων /ν το(ς πολ$μοις
κα ψηφισαμ$νων εy τις τι συμβουλε=σοι περ Σαλαμ(νος
μχεσθαι, θαντ0ω ζημιο\σθαι, οfτος μανεσθαι προ-
σποιησμενος κα στεφανωσμενος ε3σ$παισεν ε3ς τWν
γορνL νθα το(ς 'Aθηναοις ν$γνω δι" το\ κEρυκος
τ" συντενοντα περ Σαλαμ(νος /λεγε(α κα παρaρμησεν
α]το=ς. κα αdθις πρς το*ς Mεγαρ$ας /πολ$μησαν κα
/νκων δι" ΣFλωνα.
47 6Hν δ# τ" /λεγε(α τ" μλιστα καθαψμενα τ1ν 'Aθη-
ναων τδε (Diehl 2).
εyην δW τFτ' /γg Φολεγνδριος & Σικιντης
ντ γ' 'Aθηναου, πατρδ' μειψμενοςL
αDψα γ"ρ tν φτις eδε μετ' νθρaποισι γ$νοιτοL
'Aττικς οfτος νWρ τ1ν Σαλαμιναφετ1ν.
εDταL
yομεν /ς Σαλαμ(να μαχησFμενοι περ νEσου
Cμερτς χαλεπFν τ' αDσχος πωσFμενοι.
54. Ποσ*ν πο+ (ντιστοιχο]σε παλαι0τερα μ@ δ?ο κα; πλον wκατομμ?ρια
δραχμLν.
55. H Σαλαμνα Qταν ζωτικς σημασας γιp bνα ναυτικ* κρ/τος, Cπως
Qσαν α5 8Aθναι.
– 76 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
στ*ν πατρα του, κα; προτρεψε κα; το+ς &λλους νp πρ/ξουν τ*
vδιο. O ν0μος αaτ*ς ‡νομ/σθηκε σεισ/χθεια (=(φαρεσις τLν
βαρLν, τLν χρεLν)x κα; ε^ναι Dλοφ/νερο γιατ; ‡νομ/σθηκε gτσι.
VEπειτα gθεσε κα; το+ς &λλους ν0μους, πο+ θp μακρηγορο?-
σαμε νp το+ς (ναφρωμε, κα; το+ς _χ/ραξε _π/νω σ@ περιστρε-
φομνους στ?λους.
46. H μεγστη Cμως 3πηρεσα του 3πρξε j wξς: τ`ν πατρδα
του τ`ν Σαλαμ:να τ`ν διεκδικο]σαν τ0σο ο5 8Aθηνα:οι Cσο κα; ο5
Mεγαρε:ς55 κα; ε^χαν π/θει τ0σο πολλ@ς ”ττες ο5 8Aθηνα:οι στ*ν
μακρ*ν αaτ*ν π0λεμο Žστε στ* τλος _ψkφισαν ν0μο νp καταδι-
κ/ζεται εFς θ/νατον Cποιος θp ξαναμιλο]σε γιp π0λεμο μ@ το+ς
Mεγαρε:ς. O Σ0λων, κ/νοντας τ*ν τρελλ0, μ8 bνα στεφ/νι στ*
κεφ/λι, εFσuρμησε μιp μρα στ`ν (γορp (=στ*ν τ0πο πο+
συγκεντρuνονταν ο5 8Aθηνα:οι κα; _λ/μβαναν (ποφ/σεις γιp
γενικp ζητkματα56). 8Aφο] συγκντρωσε το+ς 8Aθηναους μ@
κkρυκα, το+ς _δι/βασε τp _λεγε:α που ε^χε φτι/ξει γιp τ`ν
Σαλαμ:να, κα; το+ς _νθουσασε. Ξαναπολμησαν μ@ το+ς Mεγα-
ρε:ς κα; το+ς _νκησαν.
47. O5 στ0χοι, πο+ το+ς συνεκνησαν περισσ0τερο, Qσαν ο5 wξς:
VAχ, ν μπορο]σα ν8 (λλ/ξω πατρδα κα; νp γνω
πολτης τς Φολεγ/νδρου 7 τς Σικνου!
Γιατ; θ8 (κουσθz σ@ λγο (π* στ0μα σ@ στ0μα
j τρομερ` φρ/σις: Aaτ*ς _κε: ε^ναι 8Aθηνα:ος πολτης
(π* _κενους πο+ _γκατλειψαν τ`ν Σαλαμ:να.
8Eπσης ο5 στχοι:
ΠUμε στ`ν Σαλαμ:να νp πολεμkσωμε
γιp τ* περιπ0θητο νησ,
νp ξεπλ?νωμε τ`ν ντροπk!
56. 8Eξ ο’ κα; τ0: « Tς (γορε?ειν βο?λεται…».
– 77 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
48 <Eπεισε δ# α]το*ς κα τWν /ν Θρ9κnη χερρFνησον
προσκτEσασθαι. zνα δ# μW δοκοη β9α μFνον, λλ" κα
δκnη τWν Σαλαμ(να κεκτσθαι, νασκψας τιν"ς τφους
δειξε το*ς νεκρο*ς πρς νατολ"ς /στραμμ$νους, oς cν
θος θπτειν 'AθηναοιςL λλ" κα α]το*ς το*ς τφους
πρς ω βλ$ποντας κα π τ1ν δEμων το*ς χρηματι-
σμο*ς /γκεχαραγμ$νους, bπερ cν yδιον 'Aθηναων. νιοι
δ$ φασι κα /γγρψαι α]τν ε3ς τν κατλογον το\
SOμEρου μετ" τν (B 557–8)
Ayας δ' /κ Σαλαμ(νος γεν δυοκαδεκα νας—
στσε δ' γων zν' 'Aθηναων zσταντο φλαγγες.
49 Tο\ δW λοιπο\ προσε(χον α]τ01 V δμος κα Pδ$ως κα
τυραννε(σθαι €θελον πρς α]το\L V δ' ο]χ εzλετο, λλ"
κα Πεισστρατον τν συγγεν, καθ φησι Σωσικρτης
(FHG iv. 501 sq.), προαισθόμενος τ /φ' Jαυτ01 διεκaλυ-
σεν. 9ξας γ"ρ ε3ς τWν /κκλησαν μετ" δFρατος κα σπ-
δος προε(πεν α]το(ς τWν /πθεσιν το\ ΠεισιστρτουL κα
ο] μFνον, λλ" κα βοηθε(ν τοιμος εDναι, λ$γων τα\ταL
νδρες 'Aθηνα(οι, τ1ν μ#ν σοφaτερος, τ1ν δ# νδρειFτε-
ρFς ε3μιL σοφaτερος μ#ν τ1ν τWν πτην Πεισιστρτου
μW συνι$ντων, νδρειFτερος δ# τ1ν /πισταμ$νων μ$ν, δι"
δ$ος δ# σιωπaντων. κα P βουλE, Πεισιστρατδαι iντες,
μανεσθαι λεγον α]τFνL bθεν εDπε ταυτ (Diehl 9)L
57. H μητρα του Qταν _ξαδλφη τς μητρ*ς το] Πεισιστρ/του.
58. O Πεισστρατος σ@ μιp συνλευσι _πδειξε bνα τμμα του Fσχυριζ0με-
νος Cτι _προξενkθη (π* το+ς _χθρο+ς το] λαο], κα; _ζkτησε σωματοφυλακk.
O Σ0λων διεμαρτυρkθη. Γνωρζων τ`ν εaστροφα το] _ξαδλφου του
– 78 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
48. 8Eπ; πλον, gπεισε το+ς 8Aθηναους νp προσαρτkσουν τ`ν
Xερσ0νησο τς Θρ/κης. Kα; γιp νp μ` νομισθz Cτι j κατ/κτησις
τς νkσου (τς Σαλαμ:νος) gγινε μ0νον διp τς βας, (λλp Cτι
3π/ρχουν κα; _θνικp δικαιuματα _π8 αaτς, ξεσκπασε στ`ν
Σαλαμ:να μερικο+ς τ/φους κα; _πδειξε το+ς νεκρο+ς _στραμμ-
νους πρ*ς (νατολ/ς, Cπως (κριβLς συνkθιζαν νp θ/βουν ο5
8Aθηνα:οι. Kα; Cτι, _π; πλον, κα; ο5 vδιοι ο5 τ/φοι gβλεπαν πρ*ς
τ`ν (νατολk, κα; (κ0μη _π/νω σ8 αaτο+ς Qταν χαραγμνο κα; τ*
tνομα το] δkμου το] νεκρο], πρUγμα πο+ συνkθιζαν εFδικp ο5
8Aθηνα:οι. Mερικο; μ/λιστα λγουν Cτι στp ποιkματα το] Oμk-
ρου, μετp τ*ν στχο:
O Avας (π* τ`ν Σαλαμ:να, πο+ διοικο]σε δuδεκα πλο:α στ*ν
Tρωϊκ* π0λεμο, αaτ*ς πρ0σθεσε:
τp πγε κα; τp παρταξε κοντp στ;ς 8Aθηναϊκ@ς φ/λαγγες.
49. VEκτοτε _πρ0σεχε τ*ν Σ0λωνα D λα*ς κα; εaχαρστως _δ-
χετο νp κυβερνUται (π* αaτ0ν. Aaτ*ς ρνkθη, (λλp κα; τ*ν
συγγεν του57 Πεισστρατο, Cπως (ναφρει D Σωσικρ/της, πο+
τ*ν κατ/λαβε Cτι ε^χε σκοπ* νp _γκαθιδρ?σzη τυραννδα, gκανε
κ/θε προσπ/θεια γιp νp τ*ν _ξουδετερuσzη. Γι8 αaτ* μιp jμρα
παρουσι/σθηκε στ`ν γενικ` συνλευσι το] λαο], μ@ δ0ρυ κα;
(σπδα, κα; (πεκ/λυψε τp σχδια το] Πεισιστρ/του. Kα; tχι
μ0νο αaτ* gκαμε, (λλp Cτι ε^ναι bτοιμος κα; νp πολεμkσzη _να-
ντον του το+ς ε^πε, Dμιλkσας yς wξς: «VAνδρες 8Aθηνα:οι, (π*
yρισμνους (π* σUς, ε^μαι σοφuτερος κα; (π* το+ς &λλους γεν-
ναι0τεροςx σοφuτερος (π* _κενους πο+ δ@ν (ντελkφθησαν τ*ν
δ0λο το] Πεισιστρ/του, κα; γενναι0τερος (π* _κενους πο+ τ*ν
(ντελkφθησαν μν, (λλp σιωπο]ν (π* φ0βο58. 8Aλλp κα; στ`ν
Bουλ` _πικρατο]σαν ο5 Πεισιστρατικοx γι8 αaτ* gλεγαν Cτι D
Σ0λων ε^ναι παρ/φρων, κι8 αaτ*ς (πkντησε yς wξς:
3πωψι/σθη Cτι ε^χε αaτοτραυματισθ κα; Cτι j σωματοφυλακ` θp &νοιγε τ*ν
δρ0μο τς τυραννας — Cπως κα; gγινε. Bλ. Will Durant, Παγκ0σμιος Iστορα
το] Πολιτισμο], Eλλ/ς, Eλ. μετ. σ. 134.
– 79 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
δεξει δW μανην μ#ν /μWν βαις χρFνος στο(ς,
δεξει, ληθεης /ς μ$σον /ρχομ$νης.
50 T" δ# περ τς το\ Πεισιστρτου τυραννδος /λεγε(α
προλ$γοντος α]το\ τα\τα cν (Diehl 10)
/κ νεφ$λης φ$ρεται χιFνος μ$νος }δ# χαλζηςL
βροντW δ' /κ λαμπρς γγνεται στεροπςL
νδρ1ν δ' /κ μεγλων πFλις iλλυταιL /ς δ# μονρχου
δμος ιδρnη δουλοσ=νην πεσεν.
<Hδη δ# α]το\ κρτο\ντος ο] πεθων θηκε τ" bπλα
πρ το\ στρατηγεου κα ε3πaν, «‡ πατρς, βεβοEθηκ
σοι κα λFγ0ω κα ργ0ω», π$πλευσεν ε3ς Ayγυπτον κα ε3ς
K=προν, κα πρς Kρο(σον cλθεν, bτε κα /ρωτηθες `π'
α]το\, «τς σοι δοκε( ε]δαμων;» «T$λλος», φη, «'Aθη-
να(ος κα Kλ$οβις κα Bτων» κα τ" θρυλο=μενα.
51 Φασ δ$ τινες bτι κοσμEσας Jαυτν V Kρο(σος παντο-
δαπ1ς κα καθσας ε3ς τν θρFνον €ρετο α]τν εy τι
θ$αμα κλλιον τεθ$αταιL V δ# «λεκτρυFνας», εDπε,
«<κα> φασιανο*ς κα ταaςL φυσικ01 γ"ρ νθει κεκFσμη-
νται κα μυρ0ω καλλονι». /κε(θ$ν τε παλλαγες /γ$νετο
/ν Kιλικ9α, κα πFλιν συν0aκισεν {ν φ' Jαυτο\ ΣFλους
/κλεσενL Gλγους τ$ τινας τ1ν 'Aθηναων /γκατ0aκισεν,
ο~ τ01 χρFν0ω τWν φωνWν ποξενωθ$ντες σολοικζειν /λ$-
χθησαν. κα ε3σιν οC μ#ν νθεν Σολε(ς, οC δ' π K=πρου
ΣFλιοι. bτε δ# τν Πεισστρατον μαθεν €δη τυραννε(ν,
τδε γραψε πρς το*ς 'Aθηναους (Diehl 8)L
– 80 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Γρkγορα θp δεξη τ`ν παραφροσ?νη μου στο+ς 8Aθηναους D
χρ0νος, Cταν θp διαλ/μψzη j (λkθεια.
50. 8Iδο+ κα; bνα χωρο (π* τp _λεγε:α του πο+ προειδοποι-
ο]σαν γιp τ`ν τυραννδα το] Πεισιστρ/του:
8Aπ* τp σ?ννεφα, (π* τ* χαλ/ζι κι8 pπ* τ* χι0νι,
κρ0το τρομαχτικ* κ/νουνε τ8 (στραφτερp
τp (στροπελκια.
Kι8 (π* το+ς (δσταχτους το+ς jγkτορες
καταστρφονται τp κρ/τηx κι8 rλυσοδνονται
(π* &γνοια ο5 λαο; (π* τ*ν τ?ραννο.
8Aφο] πλον _πεκρ/τησε D Πεισστρατος, D Σ0λων, μ` δυν/-
μενος νp πεσzη το+ς συμπατριLτες του, κατθεσε τp Cπλα του
πρ* το] στρατηγεου, κα; (ναφωνkσας «“ πατρς, σ@ _βοkθησα
κα; μ@ λ0για κα; μ@ gργα», gφυγε γιp τ`ν Avγυπτο κα; τ`ν K?προ,
_πεσκφθη δ@ κα; τ*ν Kρο:σο. \Oταν αaτ*ς τ*ν ρuτησε: «Ποι*ς
σο] φανεται εaτυχισμνος», «D Tλλος D 8Aθηνα:ος, ε^πε, κα; D
Kλοβις κα; D Bτων», κα; _ν συνεχεSα προχuρησε στp Cσα φρο-
νται στp στ0ματα Cλων _π; το] προκειμνου59.
51. 8Eπ; πλον λγεται Cτι D Kρο:σος, (φο] στολσθηκε μ@ τp
βασιλικp κοσμkματ/ του κα; (φο] _κ/θισε στ*ν θρ0νο, ρuτησε
τ*ν Σ0λωνα, ν ε^χε Fδ στ` ζωk του yραι0τερο θαμα, αaτ*ς δ@
το] ε^πε: «Nα, ε^δα πετεινο+ς κα; φασιανο+ς κα; παγuνια, δι0τι
αaτp ƒφελουν τ`ν yραι0τητ/ τους στ`ν φ?σι κα; στολζονται μ@
χλιες δυ* ƒμορφις». 8Aφο] gφυγε (π* _κε:, μετβη στ`ν Kιλικα,
Cπου gκτισε μαν π0λι, το+ς Σ0λους, πο+ φρουν τ* tνομ/ του.
8Eγκατστησε _κε: κα; ƒλγους 8Aθηναους ο5 Dπο:οι _λησμ0νησαν
σ+ν τL χρ0νω τ`ν μητρικk τους γλLσσα, κα; _λχθη Cτι _σολοκι-
ζαν. O5 κ/τοικοι τς _ν λ0γω π0λεως _καλο]ντο Σολε:ς, ο5 δ@ τς
_ν K?πρω Dμων?μου τοια?της Σ0λιοι.
59. Bλ. Πλουτ/ρχου Σ0λων, gκδ. «Bιβλ. Eλλkνων», σελ. 55 κ. w.
– 81 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
52 E3 δ# πεπFνθατε δειν" δι' `μετ$ρην κακFτητα,
μE τι θεο(ς το=των μο(ραν /παμφ$ρετε.
α]το γ"ρ το=τους η]ξEσατε, ‚=σια δFντες,
κα δι" τα\τα κακWν σχετε δουλοσ=νην.
`μ$ων δ' ε3ς μ#ν καστος λaπεκος yχνεσι βανει,
σ=μπασιν δ' `μ(ν κο\φος νεστι νFος
ε3ς γ"ρ γλ1σσαν Vρ:τε κα ε3ς πος α3Fλον νδρFς,
ε3ς ργον δ' ο]δ#ν γιγνFμενον βλ$πετε.
κα οfτος μ#ν τα\τα. Πεισστρατος δ' α]τ01 φε=γοντι
το\τον /π$στειλε τν τρFπον (Hercher 490).
Πεισστρατος ΣFλωνι
53 Orτε μFνος SEλλEνων τυραννδι /πεθ$μην οrτε ο]
προσκFν μοι, γ$νους iντι τ1ν Kοδριδ1ν. ν$λαβον γ"ρ
/γg ‰ GμFσαντες 'Aθηνα(οι παρ$ξειν KFδρ0ω τε κα τ01
/κενου γ$νει, φελοντο. τ" τε λλα ƒμαρτνω ο]δ#ν &
περ θεο*ς & περ νθρaπουςL λλ" καθFτι σ* δι$θηκας
το*ς θεσμο*ς 'Aθηναοις, /πιτρ$πω πολιτε=ειν. κα μει-
νFν γε πολιτε=ουσιν & κατ" δημοκρατανL /1 γ"ρ
ο]δ$να `βρζεινL κα V τ=ραννος /γg ο] πλ$ον τι φ$ρο-
μαι τξιaματος κα τς τιμςL Vπο(α δ# κα το(ς πρFσθεν
βασιλε\σιν cν τ" ‚ητ" γ$ρα. πγει δ# καστος 'Aθη-
ναων το\ α]το\ κλEρου δεκτην, ο]κ /μο, λλ' VπFθεν
σται ναλο\ν εyς τε θυσας δημοτελε(ς κα εy τι λλο τ1ν
κοιν1ν κα &ν [V] πFλεμος Pμ:ς καταλβnη.
60. Πρβλ. κα; Δι0δωρος, Θ, 20.
61. Kα; πραγματικp D χαρακτkρας το] Πεισιστρ/του Qταν bνας σπ/νιος
συνδυασμ*ς μορφuσεως κα; πνε?ματος, διοικητικς 5καν0τητος κα; προσω-
πικς γοητεας. Bλ. Will Durant, gνθ8 (νωτ., σ. 135.
– 82 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
52. \Oταν δ@ D Σ0λων gμαθε Cτι D Πεισστρατος _γκαθδρυσε
τυραννδα στ`ν 8Aθkνα gγραψε τp wξς πρ*ς το+ς 8Aθηναους:
8Epν _π/θατε δεινp _ξ αFτας τLν σφαλμ/των σας, μ`
αFτιUσθε το+ς θεο+ς γιp τ`ν τ?χη σας. Δι0τι σε:ς ε^σθε _κε:νοι ο5
Dπο:οι, 3ποστηρζοντες Cσους σUς _πιβ/λλουν μαν δουλεα
σκληρk, το+ς _νισχ?ετε κατp τ*ν τρ0πον το]τον. O καθε;ς (π*
σUς περιπατε: μ@ τ* βμα τς (λuπεκος, DμαδικLς Cμως ε^σθε
κο]φοι κα; _πιπ0λαιοι60. Δι0τι προσχετε στp κολακευτικp λ0για
wν*ς γ0ητος (νδρ0ς61, (λλp τp _πακ0λουθα, πο+ θp προκ?ψουν,
δ@ν σUς (πασχολο]ν.
Kα; D μ@ν Σ0λων αaτp gγραψε. 8Aλλp κα; D Πεισστρατος
(πη?θυνε πρ*ς τ*ν αaτοεξ0ριστο τ`ν κ/τωθι _πιστολk:
O ΠEIΣIΣTPATOΣ ΠPOΣ TON ΣOΛΩNA
53. «Osτε ε^μαι D μ0νος (π* το+ς \Eλληνες πο+ gκαμε τυραν-
να οsτε ε^μαι (κατ/λληλος, (φο] ε^μαι κα; (π* τ* γνος τLν
KοδριδLν62. Δι0τι _γ~ δ@ν διεξεδκησα παρp τp προν0μια πο+ ο5
8Aθηνα:οι μ@ Cρκο ε^χαν δuσει στ*ν K0δρο κα; το+ς (πογ0νους
του, κα; (θτησαν στ`ν 3π0σχεσ τους. Kατp τp &λλα, δ@ν δια-
πρ/ττω καννα κακ* οsτε gναντι τLν θεLν οsτε gναντι τLν
(νθρuπων. (λλp (φkνω το+ς 8Aθηναους νp διαχειρζωνται τ;ς
3ποθσεις τους, σ?μφωνα μ@ τ;ς διατ/ξεις πο+ _σ+ _θσπισες.
»Kα; διοικο]νται τuρα καλ?τερα (π* τ`ν δημοκραταx δι0τι
δ@ν (φkνω καννα νp _πεκτενη τp δικαιuματ/ τουx κι8 D vδιος
_γ~ D τ?ραννος δ@ν διεκδικL τποτε &λλο πραν το] (ξιuματος
κα; τς τιμς. 8Aρκο]μαι στp προν0μια πο+ Qσαν καθωρισμνα
κα; γιp το+ς προηγουμνους βασιλε:ς. \Eκαστος _κ τLν 8Aθη-
ναων πληρuνει τ* δκατον τς περιουσας του, tχι σ@ μνα,
(λλp στ* ταμε:ο πο+ δαπανSU γιp τ;ς κοιν@ς θυσες, 7 σ@ Dποιοδk-
ποτε &λλον πο+ μεριμνSU γιp τ;ς (ν/γκες το] κρ/τους, κα; γιp
τ`ν περπτωσι πολμου.
62. Δηλ. το] K0δρου, τελευταου μυθικο] βασιλως τLν 8AθηνLν. E^ναι
γνωστ` j αaτοθυσα του γιp τ`ν σωτηρα τς π0λεως.
– 83 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
54 Σο δ' /γg οrτι μ$μφομαι μην=σαντι τWν /μWν δι-
νοιαν, ε]νο9α γ"ρ τς πFλεως μ:λλον € κατ" τ /μν
χθος /μEνυεςL τι τε μαθ9α τς ρχς, Vποαν τιν" /γg
καταστEσομαι. /πε μαθgν τχ' tν }ν$σχου καθισταμ$-
νου, ο]δ' φυγες. /πνιθι τονυν οyκαδε, πιστε=ων μοι
κα νωμFτω, χαρι μηδ#ν πεσεσθαι ΣFλωνα /κ Πεισι-
στρτου. yσθι γ"ρ μηδ' λλον τιν" πεπονθ$ναι τ1ν /μο
/χθρ1ν. &ν δ# ξιaσnης τ1ν /μ1ν φλων εOς εDναι, σnη ν"
πρaτουςL ο] γρ τι /ν σο /νορ1 δολερν & πιστονL εyτε
λλως 'AθEνησιν ο3κε(ν, /πιτετρψεται. Pμ1ν δ# εzνεκα
μW /στ$ρησο τς πατρδος.
55 Tα\τα μ#ν Πεισστρατος. ΣFλων δ# bρον νθρωπνου
βου φησν τη JβδομEκοντα.
Δοκε( δ# κα κλλιστα νομοθετσαιL /ν τις μW τρ$φnη
το*ς γον$ας, τιμος στωL λλ" κα V τ" πατρ01α κατεδη-
δοκgς Vμοως. κα V ργς `πε=θυνος στω παντ τ01
βουλομ$ν0ω γρφεσθαι. Λυσας δ' /ν τ01 κατ" Nικδου
(Thalheim or C) Δρκοντ φησι γεγραφ$ναι τν νFμον,
ΣFλωνα δ# τεθηκ$ναι τν PταιρηκFτα εyργειν το\ βEμα-
τος. συν$στειλε δ# κα τ"ς τιμ"ς τ1ν /ν γ1σιν θλητ1ν,
'Oλυμπιονκnη μ#ν τξας πεντακοσας δραχμς, 'Iσθμιο-
νκnη δ# JκατFν, κα ν" λFγον /π τ1ν λλωνL πειρFκα-
λον γ"ρ τ /ξαρειν τ"ς το=των τιμς, λλ" μFνων /κε-
νων τ1ν /ν πολ$μοις τελευτησντων, Rν κα το*ς υCο*ς
δημοσ9α τρ$φεσθαι κα παιδε=εσθαι.
63. 8Aτιμα Qταν j στρησις τLν πολιτικLν δικαιωμ/των, j Dποα τ0τε _θε-
ωρε:το σοβαρp ποινk.
64. Mα (ττικ` δραχμ` Fσοδυναμο]σε παλαι0τερα μ@ 50 περπου δραχμς.
– 84 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
54. »Osτε σ@ κατηγορL _γu, _πειδ` (πεκ/λυψες το+ς σκο-
πο?ς μου. Γιατ; τ* gκαμες (π* (γ/πη γιp τ`ν π0λι μUλλον, παρp
(π* gχθρα _ναντον μου. 8Aκ0μη τ* gκαμες, δι0τι δ@ν Šξερες τ;
ε^δος διακυβερνkσεως _πρ0κειτο _γ~ νp _γκαθιδρ?σω. Γιατ; ν
τ* _γνuριζες, θp μ@ (νεχ0σουν _γκαθιστ/μενο στ`ν _ξουσα κα;
οsτε θp gφευγες.
«Γ?ρισε λοιπ*ν στ* σπτι σου, πιστε?ων στ*ν λ0γο μου, Cτι D
Σ0λων δ@ν θp π/θzη (π* τ*ν Πεισστρατο καννα κακ0. Γιατ;
μ/θε Cτι οsτε καννας &λλος (π* το+ς _χθρο?ς μου gπαθε
τποτε. 8Epν θελkσzης νp ε^σαι bνας (π* το+ς φλους μου, θp
ε^σαι (π* το+ς φλους μου τς πρuτης σειρUς. Δι0τι δ@ν βλπω
σ@ σνα καννα vχνος δολι0τητος 7 κακοπιστας. –Aν (λλιLς
θλzης νp ζkσzης στ`ν 8Aθkνα, gχεις τ`ν &δει/ μου. Π/ντως νp μ`
εFzπς Cτι _ξ αFτας μου στερkθηκες τ`ν πατρδα».
55. Aaτp gγραψε D Πεισστρατος. 8Aλλp ς γυρσωμε στ*ν
Σ0λωνα: Kατp τ`ν γνuμη του, D μσος Cρος τς ζως το]
(νθρuπου ε^ναι τp wβδομkντα χρ0νια.
Φανεται δ@ Cτι κα; (ρστους ν0μους _θσπισε. 8Eπ; παραδεγ-
ματι: _pν κανε;ς δ@ν διατρφzη το+ς γονε:ς του, νp κηρ?σσεται
&τιμος63x (λλp j vδια κ?ρωσις νp _πιβ/λλεται κα; στ*ν κατασπα-
ταλkσαντα τ`ν πατρικ` κληρονομα. 8Eπσης κα; D μ` _ργαζ0με-
νος θεωρε:ται παραβ/της, κα; gχει τ* δικαωμα νp τ*ν καταγ-
γελzη Dποιοσδkποτε. O Λυσας Cμως, στ*ν κατp Nικου λ0γο
του, Fσχυρζεται Cτι ττοιον ν0μο ε^χε δημιουργkσει D Δρ/κωνx D
Σ0λων τ* μ0νο πο+ gκανε Qταν Cτι (πηγ0ρευε στο+ς _κ το]
_μφανο]ς (κ0λαστους νp μιλο]ν στ`ν Συνλευσι.
8Eπσης περιuρισε τ;ς τιμ@ς πο+ (πενμοντο στο+ς (θλητ@ς
πο+ _λ/μβαναν μρος στο+ς (γLνες κα; Žρισε πεντακ0σιες
δραχμ@ς64 γιp τ*ν 8Oλυμπιονκη, wκατ* γιp τ*ν 8Iσθμιονκη κα;
(ν/λογα γιp το+ς &λλους. Δι0τι θεωρο]σε κακ0γουστο τ* νp
(πονμωνται τιμ@ς σ8 αaτο?ς, κα; νp (γνοο]νται ο5 _ν πολμοις
πεσ0ντες, τLν Dποων τp παιδιp θp πρπει να τρφωνται κα; νp
μορφuνωνται μ@ gξοδα το] κρ/τους.
– 85 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
56 >Oθεν κα /ζEλουν πολλο καλο κγαθο γνεσθαι
κατ" πFλεμονL oς Πολ=ζηλος, oς Kυν$γειρος, oς Kαλλ-
μαχος, oς σ=μπαντες οC MαραθωνομχαιL τι δ' SAρμF-
διος κα 'Aριστογετων κα Mιλτιδης κα μυροι bσοι.
θλητα δ# κα σκο=μενοι πολυδπανοι, κα νικ1ντες
/πιζEμιοι κα στεφανο\νται κατ" τς πατρδος μ:λλον &
κατ" τ1ν νταγωνιστ1νL γ$ροντ$ς τε γενFμενοι κατ"
τν E]ριπδην (fr. 282, 12 N. 2)
τρβωνες /κλιπFντες οyχονται κρFκας.
bπερ συνιδgν V ΣFλων μετρως α]το*ς πεδ$ξατο. κλ-
λιστον δ# κκε(νοL τν /πτροπον τn τ1ν Gρφαν1ν μητρ
μW συνοικε(ν, μηδ' /πιτροπε=ειν, ε3ς ?ν P ο]σα ρχεται
τ1ν Gρφαν1ν τελευτησντων.
57 Kκε(νοL δακτυλιογλ=φ0ω μW /ξε(ναι σφραγ(δα
φυλττειν το\ πραθ$ντος δακτυλουL κα /"ν να Gφθαλ-
μν χοντος /κκFψnη τις, ντεκκFπτειν το*ς δ=ο. ‰ μW
θου, μW ν$λnηL ε3 δ# μE, θνατος P ζημα. τ01 ρχοντι,
/"ν μεθ=ων ληφθn, θνατον εDναι τWν ζημαν.
T" τε SOμEρου /ξ `ποβολς γ$γραφε ‚αψ0ωδε(σθαι,
οOον bπου V πρ1τος ληξεν, /κε(θεν ρχεσθαι τν /χFμε-
νον. μ:λλον οdν ΣFλων >Oμηρον /φaτισεν & Πεισστρα-
τος, uς φησι Διευχδας /ν π$μπτ0ω Mεγαρικ1ν (FGrH 485
F 6). cν δ# μλιστα τ" πη ταυτL «οz δ' ρ' 'AθEνας εDχον»
κα τ" Jξς (B 546–7).
65. 'Eξ `ποβολςx _ξ 3ποδοχςx _ξ 3πολkψεως, _φεξς. Πρβλ. Croiset,
Iστορα τς (ρχαας wλληνικς λογοτεχνας, wλλην. μετ/φρ., σ. 123.
– 86 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
56. Γι’ αaτ* πολλο; _φιλοτιμο]ντο νp (ναδεικν?ωνται
(νδρε:οι κα; (ξιοπρεπε:ς στο+ς πολμους, Cπως D Πολ?ζηλος, D
Kυνγειρος, D Kαλλμαχος κα; Cλοι ο5 Mαραθωνομ/χοιx καθ~ς
κα; D Aρμ0διος, D 8Aριστογετων, D Mιλτι/δης κα; χιλι/δες
&λλοι. O5 (θλητ@ς (π* τ* &λλο μρος, κα; Cταν προπονο]νται,
κοστζουν πολ?, κα; Cταν νικο]ν κ/νουν ζημι/, κα; j νκη τους
γνεται εFς β/ρος τς πατρδος μUλλον, παρp εFς β/ρος τLν
συναγωνιστLν τουςx τλος Cταν γερ/σουν,
μοι/ζουν μ@ παλτp τριμμνα ‘ς τ* 3φ/δι,
Cπως λγει κι8 D Eaριπδης.
8Aντιληφθε;ς αaτp D Σ0λων δ@ν το+ς gδωσε μεγ/λη σημασα.
K/λλιστον Cμως Qταν τ* νομοθτημα _κε:νο, κατp τ* Dπο:ον δ@ν
_πιτρπεται D κηδεμ0νας τLν ƒρφανLν νp συζz μ@ τ`ν μητρα
τους οsτε νp ε^ναι κανε;ς _πτροπος ƒρφανLν, τLν Dποων j περι-
ουσα σ@ περπτωσι θαν/του τους θp περιkρχετο εFς αaτ0ν.
57. 8Aκ0μη Žρισε, ο5 χαρ/κτες νp μ` διατηρο]ν τ`ν σφραγ:δα
πο+ gχει _π/νω bνα δαχτυλδι πο+ το+ς _πuλησε κ/ποιος. 8Eπ-
σης, ν bνας βγ/λη τ* μ/τι wν*ς (νθρuπου, πο+ gχει μενει μ@
bνα μ/τι γερ0, νp το] βγ/ζουν κα; τp δυ0. Ωσα?τως Žρισε j
κλοπ` νp τιμωρται μ@ θ/νατο κα; Cτι j vδια ποιν` νp _πιβ/λλε-
ται κα; στ*ν &ρχοντα τ*ν καταλαμβαν0μενον _ν κραιπ/λzη
μθης.
Διταξε τp gπη το] Oμkρου νp (παγγλλωνται (π* το+ς
ραψωδο+ς _π; τz β/σει γραπτο] κειμνου65, εFς τρ0πον Žστε
bκαστος _ξ αaτLν νp (ρχζzη στ* σημε:ο πο+ θp _τελεωνε D
προηγο?μενος. MUλλον λοιπ*ν D Σ0λων συνετλεσε νp φρzη εFς
φLς τ*ν \Oμηρο, Cπως μαρτυρε: D Διευχδας στ* πμπτο βιβλο
τLν «Mεγαρικ1ν» του, κα; tχι D Πεισστρατος. EFδικ/, τp gπη
πο+ &ρχιζαν με τ*ν στχο «ο— δ8 ρ’ 8Aθkνας ε^χον» (_κε:νοι πο+
κατοικο]σαν στ`ν 8Aθkνα).
– 87 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
58 Πρ1τος δ# ΣFλων τWν τριακδα νην κα ν$αν /κλε-
σεν. κα πρ1τος τWν συναγωγWν τ1ν /νν$α ρχFντων
/ποησεν ε3ς τ συνειπε(ν, oς 'AπολλFδωρFς φησιν /ν
δευτ$ρ0ω Περ νομοθετ1ν. λλ" κα τς στσεως γενομ$-
νης οrτε μετ" τ1ν /ξ στεως οrτε μετ" τ1ν πεδι$ων, λλ'
ο]δ# μετ" τ1ν παρλων /τχθη.
<Eλεγε δ# τν μ#ν λFγον εyδωλον εDναι τ1ν ργωνL
βασιλ$α δ# τν 3σχυρFτατον τn δυνμει. το*ς δ# νFμους
το(ς ραχνοις VμοουςL κα γ"ρ /κε(να, /"ν μ#ν /μπ$σnη τι
κο\φον κα σθεν$ς, στ$γειν. /"ν δ# με(ζον, διακFψαν
οyχεσθαι. φασκ$ τε σφραγζεσθαι τν μ#ν λFγον σιnγn,
τWν δ# σιγWν καιρ01.
59 <Eλεγε δ# το*ς παρ" το(ς τυρννοις δυναμ$νους
παραπλησους εDναι τα(ς ψEφοις τα(ς /π τ1ν λογισμ1ν.
κα γ"ρ /κενων Jκστην ποτ# μ#ν πλεω σημανειν, ποτ#
δ# eττωL κα το=των το*ς τυρννους ποτ# μ#ν καστον
μ$γαν γειν κα λαμπρFν, ποτ# δ# τιμον. /ρωτηθες δι"
τ κατ" πατροκτFνου νFμον ο]κ θηκε, «δι" τ πελπ-
σαι», εDπεν. π1ς τε eκιστ’ tν δικο(εν οC νθρωποι, «ε3
Vμοως», φη, «χθοιντο το(ς δικουμ$νοις οC μW δικο=-
μενοι». κα «τν μ#ν κFρον `π το\ πλο=του γενν:σθαι,
τWν δ# jβριν `π το\ κFρου». }ξωσ$ τε 'Aθηναους τ"ς
Pμ$ρας κατ" σελEνην γειν κα Θ$σπιν /κaλυσε
τραγ0ωδας διδσκειν, oς νωφελ τWν ψευδολογαν. bτ'
οdν Πεισστρατος Jαυτν κατ$τρωσεν, /κε(θεν φη
τα\τα φ\ναι.
– 88 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
58. ΠρLτος D Σ0λων ‡ν0μασε τ`ν τριακοστ` jμρα το] μην*ς
παλαιp να jμρα. Kα; πρLτος συνστησε σ?νοδο τLν _ννα
(ρχ0ντων γιp νp συζητο]ν (π* κοινο], Cπως γρ/φει D 8Aπολλ0-
δωρος στ* δε?τερο βιβλο τς συγγραφς του «Περ
νομοθετ1ν». 8Aλλp κα; Cταν _ξερρ/γη j _παν/στασις, οsτε μ@
το+ς _κ το] &στεως οsτε μ@ το+ς «πεδιε:ς», (λλ8 οsτε κα; μ@ το+ς
«παρ/λους» _τ/χθη66.
VEλεγε Cτι D λ0γος ε^ναι καθρφτης τς δρ/σεως κα; Cτι D πι*
Fσχυρ*ς κα; 5καν*ς ε^ναι βασιλε?ςx Cτι ο5 ν0μοι μοι/ζουν μ@ (ρα-
χνις, δι0τι τp _λαφρp κα; (δ?ναμα τp συγκρατο]νx κ/θε τι
Cμως βαρ+ τ;ς σκζει κα; φε?γει. 8Eπσης gλεγε Cτι D λ0γος Dροθε-
τε:ται (π* τ`ν σιγk, κα; j σιγ` (π* τ`ν περστασι.
59. Παρωμοαζε _κενους «πο+ gχουν τp μσα» μ@ τυρ/ννους,
μ@ τp σ?μβολα πο+ χρησιμοποιο]με γιp νp κ/νωμε λογαρια-
σμο?ς: δεχνουν κατp τ`ν θλησ μας π0τε μεγαλ?τερο κα; π0τε
μικρ0τερο (ριθμ0x gτσι κα; αaτο, κατp τ;ς διαθσεις το] τυρ/ν-
νου, π0τε ε^ναι μεγ/λοι κα; τρανο, κα; π0τε _λεεινο; κα; (ξιοδ/-
κρυτοι.
8Eρωτηθε;ς γιατ; δ@ν gβαλε ν0μο γιp τ`ν πατροκτονα, «γιατ;
τ* θεuρησα περιττ0», ε^πε. ΠLς θp κατορθωθz, Žστε δι0λου νp
μ` (δικο]ν ο5 &νθρωποι D bνας τ*ν &λλον; «–Aν νοιuθουν κα; ο5
μ` (δικο?μενοι τp αFσθkματα πο+ δοκιμ/ζουν ο5 (δικο?μενοι»
ε^πε. 8Aκ0μη ε^πε Cτι «D πλο]τος φρνει τ*ν κ0ρο, κα; D κ0ρος
τ`ν gπαρσι, τ`ν πρ0κλησι ». 8Eπβαλε στο+ς 8Aθηναους νp
_φαρμ0ζουν τ*ν σεληνιακ* μνα. Δ@ν &φησε τ*ν ποιητ` Θσπιν
νp παξzη τ;ς τραγωδες του, _πειδ` ε^ναι (νuφελη j ψευδολογα.
Γι8 αaτ0, Cταν D Πεισστρατος αaτοτραυματσθηκε, «(π* κ/τι
ττοιες 3ποκρισες gρχονται αaτ/», ε^πε.
66. 8Aρχηγο; τLν κομμ/των αaτLν Qσαν: τLν Πεδιων (ƒλιγαρχικο;) D
Λυκο]ργος, τLν Παρ/λων (κντρου) D Mεγακλς, κα; τLν «_ξ &στεως» 7 Δια-
κρων (δημοκρατικο;) D Πεισστρατος. Bλ. Πλουτ/ρχου ΣFλων, gνθ8 (νωτ.,
σελ. 35 κα; 59.
– 89 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
60 Tο(ς τε νθρaποις συνεβο=λευσεν, uς φησιν 'AπολλFδω-
ρος /ν τ01 Περ τ1ν φιλοσFφων αCρ$σεων, τδεL
καλοκγαθαν bρκου πιστοτ$ραν χε. μW ψε=δου. τ"
σπουδα(α μελ$τα. φλους μW ταχ* κτ1L οpς δ' tν κτEσnη
μW ποδοκμαζε. ρχε πρ1τον μαθgν ρχεσθαι. συμβο=-
λευε μW τ" eδιστα, λλ" τ" ριστα. νο\ν PγεμFνα ποιο\.
μW κακο(ς Vμλει. θεο*ς τμα, γον$ας α3δο\. φασ δ' α]τν
κα Mιμν$ρμου γρψαντος (Diehl 6),
α~ γ"ρ τερ νο=σων τε κα ργαλ$ων μελεδων$ων
Jξηκοντα$τη μο(ρα κχοι θαντου,
61 /πιτιμ1ντα α]τ01 ε3πε(ν (Diehl 22, 1–4)
λλ' εy μοι κtν ν\ν τι πεσεαι, ξελε το\τονL
μηδ# μ$γαιρ' bτι σε\ το(ον /πεφρασμηνL
κα μεταποησον, Λιγυαστδη, Rδε δ' ειδεL
Gγδωκοντα$τη μο(ρα κχοι θαντου.
T1ν δ# 9δομ$νων α]το\ /στι τδε (Bergk 42)L
πεφυλαγμ$νος νδρα καστον, bρα
μW κρυπτν χων χθος κραδnη,
φαιδρ01 προσενν$πnη προσaπ0ω,
γλ1σσα δ$ οC διχFμυθος
/κ μελανης φρενς γεγωνn.
Γ$γραφε δ# δλον μ#ν bτι το*ς νFμους κα δημηγο-
ρας κα ε3ς Jαυτν `ποθEκας, /λεγε(α, κα τ" περ
Σαλαμ(νος κα τς 'Aθηναων πολιτεας πη πεντακισχ-
λια, κα 3μβους κα /π0ωδο=ς.
– 90 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
60. Φρονο]σε, Cπως (ναφρει D 8Aπολλ0δωρος στ* «Περ; τLν
φιλοσοφικLν κατευθ?νσεων» (Περ τ1ν φιλοσFφων αCρ$σεων)
βιβλο του, Cτι j (νωτερ0της, j ψυχικ` εaγνεια ε^ναι (νuτερη
(π* τ*ν Cρκο. 8Eπσης συνεβο?λευε: Np μ` λ@ς ψματα. Kαταπι/-
σου μ@ σοβαρp πρ/γματα. M` (ποκτUς βιαστικp φλουςx _κενους
Cμως πο+ (πκτησες, μ` το+ς _γκαταλεπzης. Np (ναλαμβ/νzης
_ξουσα, (φο] πρLτα μ/θzης νp ε^σαι καλ*ς πολτης. M` συνιστSUς
τp εaχ/ριστα, (λλp τp καλ?τερα. H λογικ` νp πρυτανε?zη στ;ς
_νργεις σου. Np μ` συναναστρφεσαι μ@ παλιανθρuπους. Np
τιμUς το+ς θεο+ς κα; νp σβεσαι το+ς γονε:ς σου. Λγουν δ@ Cτι
_πκρινε κα; τ*ν Mμνερμο πο+ gγραψε:
Θε μου, νp γλυτuσω (π* (ρρuστιες
κα; καταθλιπτικ@ς gγνοιες,
κα; στp wξkντα νp μ@ φθ/σzη
j μο:ρα το] θαν/του,
61. Kα; το] ε^πε:
–Aν θλzης νp μ8 (κο?σzης, βγ/λε
τ*ν στχο αaτ0νx κα; μ` ζηλε?zης
πο+ _γ~ τp λω καλ?τερα.
VAλλαξ τον, κα; yς wξς τραγο?δησε:
στp ƒγδ0ντα νp μ@ φθ/σzη j μο:ρα το] θαν/του.
8Iδο+ τuρα κα; μερικp gμμετρα παραγγλματ/ του:
Φυλ/ξου (π* κ/θε &νθρωπο, κα;
κοταξε μkπως gχει στ`ν καρδι/ του
κ/ποιο κρυφ* μ:σος, κι8 Cταν (κ0μα
παρουσι/ζzη μιp συμπαθητικ` _μφ/νισι.
Kα; μkπως τp λ0για του ε^ναι (πατηλp
_ξ αFτας τς μα?ρης ψυχς του.
E^ναι ββαιο Cτι gγραψε ν0μους, δημηγορες, εFς wαυτ*ν
3ποθkκας (Παραινσεις), _λεγε:α κα; πντε χιλι/δες στχους γιp
τ`ν Σαλαμ:να κα; τ* πολτευμα τLν 8AθηνLν, καθ~ς κα; F/μβους
κα; _πωδο?ς.
– 91 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
62 'Eπ δ# τς ε3κFνος α]το\ /πιγ$γραπται τδε (A. Pal.
vii. 86)L
P MEδων δικον πα=σασ' jβριν, eδε ΣFλωνα
τFνδε τεκνο( Σαλαμς θεσμοθ$την CερFν.
<Hκμαζε μ#ν οdν περ τWν τεσσαρακοστWν κτην
'Oλυμπιδα, @ς τ01 τρτ0ω τει cρξεν 'AθEνησι, καθ φησι
ΣωσικρτηςL bτε κα τθησι το*ς νFμους. /τελε=τηκε δ’ /ν
K=πρ0ω βιο*ς τη GγδοEκοντα, το\τον /πισκEψας το(ς
3δοις τν τρFπον, ποκομσαι α]το\ τ" Gστ: ε3ς
Σαλαμ(να κα τεφρaσαντας ε3ς τWν χaραν σπε(ραι. bθεν
κα Kρατ(νος /ν το(ς Xερωσ φησιν, α]τν ποι1ν λ$γον-
τα (Kock i. 82, fr. 228)L
ο3κ1 δ# νσον, oς μ#ν νθρaπων λFγος,
/σπαρμ$νος κατ" π:σαν Ayαντος πFλιν.
63 <Eστι δ# κα Pμ$τερον /πγραμμα /ν τn προειρημ$νnη
Παμμ$τρ0ω, νθα κα περ πντων τ1ν τελευτησντων
/λλογμων διελεγμαι παντ μ$τρ0ω κα ‚υθμ01, /πιγρμ-
μασι κα μ$λεσιν, χον οjτως (A. Pal. vii. 87)L
σ1μα μ#ν cρε ΣFλωνος /ν λλοδαπn K=πριον π\ρL
Gστ: δ' χει Σαλαμς, Rν κFνις στχυες.
ψυχWν δ' ξονες ε]θ*ς /ς ο]ρανν €γαγονL εd γ"ρ
θκε νFμους α]το(ς χθεα κουφFτατα.
– 92 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
62. Στ* &γαλμ/ του _γρ/φησαν τp wξς:
j Σαλαμνα, πο+ σταμ/τησε τ`ν προσβολ`
τLν Mkδων, γννησε κα; τ*ν Σ0λωνα,
τ*ν θε:ο νομοθτη.
ˆHταν στ`ν Žριμη jλικα του (Šκμαζε)67 τ`ν τεσσαρακοστ`ν
bκτην 8Oλυμπι/δα, κατp τ* τρτο gτος τς Dποας Qταν &ρχων
στ`ν 8Aθkνα, Cπως γρ/φει D Σωσικρ/τηςx Dπ0τε gθεσε κα; το+ς
ν0μους. Πθανε στ`ν K?προ, σ@ jλικα ƒγδ0ντα _τLν, κα; ε^χε
ζητkσει (π* το+ς δικο?ς του νp μετακομσουν τp ƒστU του στ`ν
Σαλαμ:να, κα; (φο] τp κ/ψουν, νp σκορπσουν τ`ν στ/κτη σ8
Cλη τ`ν χuρα. Γι8 αaτ* κα; D Kρατ:νος στο+ς «Xερων$ς» του,
τ*ν β/ζει νp λzη:
KατοικL σ8 αaτ* τ* νησ, σπαρμνος,
σpν (νθρuπινος λ0γος, σ8 Cλη το]
Avαντος τ`ν χuρα.
63. Yπ/ρχει κι8 bνα δικ0 μου _πγραμμα γιp τ*ν Σ0λωνα στ`ν
προαναφερθε:σα ΠμμετρFν μου, Cπου gκαμα λ0γο γιp Cλους
το+ς (ποθαν0ντας _νδ0ξους &νδρες, χρησιμοποιkσας κ/θε
μτρο κα; ρυθμ0, _πιγρ/μματα κα; λυρικο+ς στχουςx τ* _ν λ0γω
_πγραμμα gχει yς wξς:
T* σLμα το] Σ0λωνος, τ* (φ/νισε, μακριp στ`ν K?προ,
j φωτι/x j Σαλαμνα Cμως gχει τp ƒστU του,
πο+ j σκ0νη τους 3πρξε γ0νιμη.
H ψυχk του (νβηκε στ*ν οaραν0, μσα σ@ γρkγορο
lρμαx γιατ; gβαλε καλο+ς ν0μους, πο+ (λ/φρωσαν
τp β/ρη το] λαο].
67. VHκμαζε, _δL σημανει: Qταν στ`ν Žριμη jλικα, τ`ν Dποα ο5 (ρχα:οι
τοποθετο]σαν γ?ρω στp σαρ/ντα. 8Aντιστοιχε: στ* gτος 597 κα; συμππτει μ@
τp στοιχε:α πο+ δδει D Λαρτιος.
– 93 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
64 'Aπεφθ$γξατο δ$, φασ, Mηδ#ν γαν. κα α]τFν φησι
Διοσκουρδης /ν το(ς 'Aπομνημονε=μασιν (FGrH 594 F
6), /πειδW δακρ=ει τν πα(δα τελευτEσαντα, ?ν Pμε(ς ο]
παρειλEφαμεν, πρς τν ε3πFντα, «λλ' ο]δ#ν ν=τεις»,
ε3πε(ν, «δι' α]τ δ# το\το δακρ=ω, bτι ο]δ#ν ν=τω».
Φ$ρονται δ# α]το\ κα /πιστολα αzδεL
ΣFλων Περινδρ0ω
'Eπαγγ$λλεις μοι πολλο=ς τοι /πιβουλε=ειν. σ* δ# ε3
μ#ν μ$λλεις /κποδgν Yπαντας ποιEσεσθαι, ο]κ tν φθ-
νοις. /πιβουλε=σειε δ' ν τις κα τ1ν νυπFπτων, V μ#ν
δεδιgς περ α`τ01, V δ# σο\ καταγνο=ς, ο]κ σθ' b τι ο]κ
Gρρωδο\ντοςL κtν τn πFλει χριν κατθοιτο /ξευρaν, &ν
μW jποπτος εyης. ριστον μ#ν οdν π$χεσθαι, zνα τς
α3τας παλλαγnς. ε3 δ# πντως τυραννητ$ον, φροντζειν
bπως τWν λλοδαπWν δ=ναμιν πλεονα ξεις τ1ν /ν τn 3ποπτε?εσαι καννα. T* καλ?τερο ε^ναι νp σηκωθzς νp φ?γzης
πFλει, κα ο]δες τι τοι δεινFς, μηδ# σ* /κποδaν τινα
ποιο\ (Hercher 636).
ΣFλων 'Eπιμενδnη
Orτε οC /μο θεσμο ρα 'Aθηναους /πιπολ* GνEσειν
μελλον οrτε σ* καθEρας τWν πFλιν |νησας. τF τε γ"ρ
θε(ον κα οC νομοθ$ται ο] καθ' Jαυτ" δ=νανται Gνσαι
τ"ς πFλεις, οC δ# ε τ πλθος γοντες bπως tν γνaμης
χωσιν. οrτω δ# κα τ θε(ον κα οC νFμοι, εd μ#ν γFν-
των, ε3σν vφ$λιμοιL κακ1ς δ# γFντων, ο]δ#ν vφε-
λο\σιν.
– 94 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
64. Σ@ αaτ*ν (ποδδεται κα; τ* (π0φθεγμα: «K/θε 3περβολ`
κακ0». Kα; Cταν, Cπως λγει D Διοσκουρδης στp 'Aπομνημονε=-
ματ του, gκλαιγε τ*ν πεθαμνο γυι0 του (γιp τ*ν Dπο:ο _με:ς
τποτε δ@ν ξρομε), κα; το] ε^πε κ/ποιος «&δικα κλα:ς, τποτε
δ@ν μπορε:ς νp κ/νzης», αaτ*ς (ποκρθηκε: «Mp (κριβLς γι8
αaτ* κλαω, _πειδ` δ@ν μπορL νp κ/νω τποτε».
Φρονται σpν δικς του κα; ο5 κ/τωθι _πιστολς:
O ΣOΛΩN ΣTON ΠEPIANΔPO68
«Mο] γρ/φεις Cτι πολλο; σ@ _πιβουλε?ονται. 8Aλλp κι8 Cλους
ν το+ς _ξουδετερuσzης δ@ν θp ε^σαι (σφαλkςx γιατ; π/λι θp gχης
νp φοβηθzς το+ς (νθρuπους πο+ δ@ν γνωρζειςx D bνας θp σ@
(ντιπαθz (π* φ0βο γιp τ`ν προσωπικk του (σφ/λεια, D &λλος
θp σο] καταλογζzη Cτι ε^σαι δειλ*ς κα; φοβUσαι τp π/ντα.
M0νον ν κερδσzης τ`ν εaγνωμοσ?νη τς π0λεως δ@ν θp gχzης νp
γιp νp _ξασφαλισθzς (π* κ/θε κνδυνο. 8Epν Cμως _πιμνSη z ς
στ`ν τυραννα, φρ0ντισε ν/ gχzης ξνη φρουρp Fσχυρ0τερη (π*
τ`ν δ?ναμι τς π0λεως. Oπ0τε δ@ν θp gχης νp φοβηθzς καννα
οsτε θp χρειασθz νp _ξορσzης καννα».
O ΣOΛΩN ΣTON EΠIMENIΔH
«Osτε ο5 ν0μοι ο5 δικο μου _πρ0κειτο νp ‡φελkσουν πολ+
το+ς 8Aθηναους οsτε _σ?, καταργLντας τους, προσφερες μεγα-
λ?τερη ‡φλεια. Δι0τι j θρησκεα κα; j νομοθεσα δ@ν μπο-
ρο]ν, αaτ@ς κα; μ0νον, νp ‡φελkσουν τp κρ/τη, (λλp βαρ?νο-
ντα ρ0λο διαδραματζουν ο5 wκ/στοτε jγτες το] λαο] πο+
δδουν τ;ς κατευθ?νσεις. Tοιουτοτρ0πως j θρησκεα κα; ο5 ν0μοι
ε^ναι ‡φλιμα, _pν 3π/ρχzη καλ` διοκησιςx _pν tχι, εFς οaδ@ν
‡φελο]ν.
68. 8Aδυσuπητος τ?ραννος τς Kορνθου, το] Dποου j δι/ρκει τς _ξου-
σας 3πρξε j μακροτρα: 40 χρ0νια (625 – 585).
– 95 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
65 O]δ' οC /μο μενους ε3σ κα bσα /γg /νομοθ$τησα.
οC δ' /πιτρ$ποντες τ ξυνν βλαπτον, ο~ ο]κ /γ$νοντο
/μποδgν Πεισιστρτ0ω /πιθ$σθαι τυραννδι. ο]δ' /γg
προλ$γων πιστς cν. /κε(νος δ# πιστFτερος κολακε=ων
'Aθηναους /μο\ ληθε=οντος. /γg δW θ$μενος πρ το\
στρατηγεου τ" bπλα εDπον τ1ν μ#ν μW α3σθανομ$νων
Πεισστρατον τυραννησεοντα εDναι ξυνετaτερος, τ1ν δ#
Gκνο=ντων μ=νεσθαι λκιμaτερος. οC δ# μαναν ΣFλω-
νος κατεγγνωσκον. τελευτ1ν δ# /μαρτυρμηνL ‡
πατρς, οfτος μ#ν ΣFλων τοιμFς τοι κα λFγ0ω κα ργ0ω
μ=νεινL το(ς δ' αd κα μανεσθαι δοκ1. uστε πειμ τοι
/κ μ$σου V μFνος /χθρς ΠεισιστρτουL οC δ# κα δορυ-
φορο=ντων α]τFν, εy τι βο=λονται. yσθι γ"ρ τν νδρα, ‡
Jτα(ρε, δεινFτατα ƒψμενον τς τυραννδος.
66 <Hρξατο μ#ν δημαγωγε(νL εDτα δ# Jαυτ01 τρα=ματα
ποιEσας, παρελθgν /φ' Pλιααν /βFα φμενος πεπονθ$-
ναι τα\τα `π τ1ν /χθρ1νL κα φ=λακας }ξου παρα-
σχε(ν οC τετρακοσους το*ς νεωττους. οC δ# νηκουστE-
σαντ$ς μου παρ$σχον το*ς νδρας. οfτοι δ# cσαν κορυ-
νηφFροι. κα μετ" το\το τν δμον κατ$λυσεν. c μτην
σπευδον παλλξαι το*ς π$νητας α]τ1ν τς θητεας, ο~
γε δW ν\ν ξ=μπαντες Jν δουλε=ουσι Πεισιστρτ0ω
(Hercher 636).
ΣFλων Πεισιστρτ0ω
69. H Hλιαα Qταν bνα λαϊκ* δικαστkριο (π* πρ0σωπα πο+ 3πεδεκνυε j
γενικ` συνλευσις το] λαο], τ* Dπο:ο ε^χε κα; τ`ν (ποστολ` νp κρνzη yρισμ-
νες (ποφ/σεις τLν (ρχ0ντων.
– 96 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
65. Osτε ο5 δικο μου ν0μοι κα; Cσα _γ~ _νομοθτησα ε^ναι τp
καλ?τερα. 8Eκε:νοι Cμως (π* το+ς λαϊκο+ς jγτες πο+ _πτρε-
ψαν νp παραβι/ζωνται gκαναν κακ* στ`ν π0λι κα; &νοιξαν τ*ν
δρ0μο στ*ν Πεισστρατο νp _γκαταστkσzη τ`ν τυραννα του.
Osτε gγινα πιστευτ*ς _γu, Cταν τp προλεγα αaτ/. O Πεισ-
στρατος, κολακε?οντας το+ς 8Aθηναους, _θεωρkθη πι* (ξι0πι-
στος (π* μνα πο+ gλεγα τ`ν (λkθεια. 8Aποθτοντας τp Cπλα
μου πρ* το] στρατηγεου, _γ~ _τ0νισα Cτι ε^μαι διορατικuτερος
(π* _κενους πο+ δ@ν (ντιλαμβ/νονται τp σχδια το] Πεισι-
στρ/του, κα; πι* παλληκ/ρι (πο _κενους πο+ δειλι/ζουν νp
(ντιτ/ξουν &μυνα _ναντον του.
»8Aλλp αaτο; gλεγαν Cτι D Σ0λων ε^ναι τρελλ0ς. Στ* τλος δια-
μαρτυρkθηκα: »“ πατρς, D Σ0λων ε^ναι bτοιμος νp σ@ 3περασπι-
σθz μ@ λ0για κα; μ@ gργα. 8Aλλp π/λι το+ς φανομαι τρελλ0ς. Γι8
αaτ* φε?γω (π* τ`ν μση, (φο] ε^μαι D μ0νος _χθρ*ς το] Πεισι-
στρ/τουx κα; αaτο; ς γνουν κα; σωματοφ?λακς του, ν τ*
θλουν». Γιατ; γνωρζεις τ*ν &νδρα, φλτατε, Cτι ε^χε (προσμ-
τρητη φιλοδοξα νp γνzη τ?ραννος.
66. »VAρχισε μ@ δημοκοπες. \Yστερα, αaτοτραυματισθες,
παρουσι/σθηκε _νuπιον τς Hλιαας69, κραυγ/ζων Cτι τ*ν
_τραυμ/τισαν ο5 _χθρο του, κα; _ζkτησε νp το] δuσουν μιp
φρουρp (π* τετρακ0σιους νους &νδρες. Kα; παρp τ;ς διαμαρ-
τυρες μου, το] _δ0θησαν ο5 &νδρες, ο5 Dπο:οι Qσαν yπλισμνοι
μ@ ρ0παλα. Kα; κατ0πιν κατλυσε τ`ν δημοκρατα. VAδικα βια-
ζ0μουν νp (παλλ/ξω το+ς φτωχο+ς (π* τp β/ρη τουςx ν/τοι
τuρα, Cλοι τους gγιναν δο]λοι wν0ς, το] Πεισιστρ/του».
O ΣOΛΩN ΣTON ΠEIΣIΣTPATO70.
70. O5 _πιστολ@ς αaτ@ς (βλ. (νωτρω κα; τ`ν _πιστολ` το] Πεισιστρ/του)
δ@ν ε^ναι γνkσιες, ε^ναι Cμως πολυσkμαντες, (φο] τ* 5στορικ0 τους πλασιο
ε^ναι (ληθιν0.
– 97 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
67 Πιστε=ω μηδ#ν κακν /κ σο\ πεσεσθαι. κα γ"ρ πρ
τς τυραννδος φλος σο cν, κα ν\ν ο] μ:λλον διφο-
ρος & τ1ν λλων τις 'Aθηναων bτ0ω μW ρ$σκει τυραννς.
εyτε δ# `φ' Jνς ρχεσθαι μεινον α]το(ς, εyτε δW δημο-
κρατε(σθαι, πεπεσθω @ n Jκτερος γιγνaσκει. / κα σ#
φημ πντων τυρννων εDναι β$λτιστον. /πανEκειν δ$ μοι
'AθEναζε ο] καλ1ς χον Vρ1, μE μ$ τις μ$μψηται, ε3 δια-
θες 'Aθηναοις 3σοπολιτεαν, κα παρν τυραννε(ν α]τς
ο]κ ξιaσας, ν\ν /πανελθgν ρεσκομην οOς σ* πρσ-
σεις (Hercher 637).
Σόλων Kροίσ0ω
<Aγαμα σε τς περ Pμ:ς φιλοφροσ=νηςL κα νW τWν
'Aθην:ν, ε3 μW περ παντFς μοι cν ο3κε(ν /ν δημοκρατ9α,
/δεξμην tν μ:λλον τWν δαιταν χειν /ν τn παρ" σο
βασιλε9α & 'AθEνησι, τυραννο\ντος βιαως Πεισιστρτου.
λλ" κα Pδων Pμ(ν P βιοτW νθα π:σι τ" δκαια κα yσα.
φξομαι δ' οdν παρ" σ$, σπε=δων τοι ξ$νος γεν$σθαι
(Hercher 637).
XIΛΩN
68 Xίλων Δαμαγήτου Λακεδαιμόνιος. οfτος /ποησεν /λε-
γε(α ε3ς πη διακFσια, κα φασκε πρFνοιαν περ το\
μ$λλοντος λογισμ01 καταληπτWν εDναι νδρς ρετEν.
πρFς τε τν δελφν δυσφορο\ντα bτι μW φορος /γ$-
νετο, α]το\ iντος, «/γg μ#ν γ"ρ /πσταμαι», εDπεν,
71. Περ; τ* 560 π.X.
72. O gφορος στ`ν Σπ/ρτη κατε:χε τ* €ψιστον (ξωμα στ`ν πολιτεα. O5
πντε gφοροι, δηλ. «_π0πται», _κλεγ0μενοι 3π* το] λαο], Qσαν ο5 (ληθε:ς
κ?ριοι τς Σπ/ρτης, (φο] Šλεγχαν κα; αaτο+ς το+ς βασιλε:ς. Πρ*ς αaτο+ς
– 98 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
67. Δ@ν (μφιβ/λλω Cτι δ@ν θp π/θω καννα κακ* (π* σναx
γιατ; κα; πρ* τς τυραννας Šμουν φλος σου, κα; τuρα δ@ν σ@
(ντιπαθL περισσ0τερο (π* Dποιονδkποτε 8Aθηνα:ο πο+ (ποδο-
κιμ/ζει τ`ν τυραννα. T* ν ε^ναι καλ?τερο νp κυβερνuμεθα
(π* bνα μ0νον &νθρωπο 7 νp gχωμε δημοκρατα, αaτ* _ναπ0-
κειται στ*ν καθνα νp τ* κρνzη. Π/ντως DμολογL Cτι (π8 Cλους
τους _σ+ ε^σαι D καλ?τερος.
\Oσον (φορSU Cμως στ* ζkτημα το] _παναπατρισμο] μου, δ@ν
νομζω Cτι θp (ποτελο]σε καλ` πρUξι. Γιατ; δικαιολογημνα θp
μ@ κατηγορο]σαν, Cτι _γu, πο+ gδωσα vσα πολιτικp δικαιuματα
στο+ς 8Aθηναους, κα; D vδιος (ρνkθηκα νp κυβερνkσω τυραν-
νικLς (παρ8 Cτι μο] τ* _ζkτησε D vδιος D λα0ς), gρχομαι τuρα νp
εaλογkσω τp Cσα _σ+ κ/νεις.
O ΣOΛΩN ΣTON KPOIΣO
X/ρηκα γιp τp φιλικp πρ*ς _μ@ αFσθkματ/ σου, κα; μp τ`ν
8AθηνU, ν δ@ν (ποτελο]σε γιp μνα θικ` (ν/γκη νp ζL σ@
δημοκρατικ* καθεστuς, θp δεχ0μουνα νp μενω κοντ/ σου,
παρp στ`ν 8Aθkνα 3π* τ`ν ‡μ` τυραννα το] Πεισιστρ/του.
8Aλλp γλυκ?τερη ε^ναι j ζω` _κε: Cπου Fσχ?ει γιp Cλους δικαιο-
σ?νη κα; Fσοτιμα. Ωστ0σο, (νυπομονLντας νp γνω φιλοξενο?-
μεν0ς σου, θp gλθω νp σ@ _πισκεφθL.
3. XIΛΩN
68. O Xλων71, γυι*ς το] Δαμαγkτου, Qταν Λακεδαιμ0νιος.
VEγραψε _λεγε:α (ποτελο?μενα (π* διακ0σια περπου gπη. Kα;
gλεγε Cτι τ* οaσιωδστερο γνuρισμα το] (νθρuπου ε^ναι Cτι μ@
τ`ν σκψι του μπορε: νp προβλπzη τ* μλλον. Στ*ν (δελφ0
του, πο+ δυσφορο]σε, _πειδ` δ@ν gγινε gφορος72, _νL D Xλων
(πηυθ?νοντο ο5 πρεσβευτα; τLν ξνων δυν/μεων κα; εFς περπτωσιν _κστρα-
τεας συνuδευαν δ?ο (π* αaτο+ς τ*ν βασιλα, κα; _τηρο]ντο _νkμεροι τLν
στρατιωτικLν γεγον0των μ@ μυστικο+ς κuδικες, τ;ς σκυτ/λες, Cπως τ;ς gλε-
γαν.
– 99 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
«δικε(σθαι, σ* δ# οr». γ$γονε δ# φορος (FGrH 244 F
335C) κατ" τWν πεντηκοστWν κτην 'Oλυμπιδα — Παμ-
φλη δ$ φησι κατ" τWν κτην (FHG iii. 520), κα πρ1τον
φορον γεν$σθαι—/π E]θυδEμου, uς φησι Σωσικρτης
(FHG iv. 502). κα πρ1τος ε3σηγEσατο /φFρους το(ς βασι-
λε\σι παραζευγν=ναιL Στυρος δ# Λυκο\ργον (FHG iii.
162).
Ofτος, uς φησιν SHρFδοτος /ν τn πρaτnη (§ 59), SIππο-
κρτει θυομ$ν0ω /ν 'Oλυμπ9α, τ1ν λεβEτων α]τομτων
ζεσντων, συνεβο=λευσεν & μW γμαι, €, ε3 χοι γυνα(κα,
/κπ$μψαι κα πα(δας πεπασθαι.
69 Φασ δ' α]τν κα A3σaπου πυθ$σθαι, V Zε*ς τ εyη
ποι1νL τν δ# φναι, «τ" μ#ν `ψηλ" ταπεινο\ν, τ" δ#
ταπειν" `ψο\ν». /ρωτηθες τνι διαφ$ρουσιν οC πεπαι-
δευμ$νοι τ1ν παιδε=των, φη, «/λπσιν γαθο(ς». τ
δ=σκολον, «τ τ" πFρρητα σιωπσαι, κα σχολWν εd
διαθ$σθαι, κα δικο=μενον δ=νασθαι φ$ρειν». προσ$-
ταττε δ# κα τα\ταL γλaττης κρατε(ν, κα μλιστα /ν
συμποσ0ω. μW κακολογε(ν το*ς πλησονL ε3 δ# μE, κο=-
σεσθαι /φ' οOς λυπEσεσθαι.
70 MW πειλε(ν μηδενL γυναικ1δες γρ. ταχ=τερον /π
τ"ς τυχας τ1ν φλων & /π τ"ς ε]τυχας πορε=εσθαι.
γμον ε]τελ ποιε(σθαι. τν τεθνηκFτα μW κακολογε(ν.
γρας τιμ:ν. φυλττειν JαυτFν. ζημαν αCρε(σθαι μ:λλον
& κ$ρδος α3σχρFνL P μ#ν γ"ρ Yπαξ /λ=πησε, τ δ# δι"
παντFς. τυχο\ντι μW /πιγελ:ν. 3σχυρν iντα πρ9:ον
εDναι, bπως οC πλησον α3δ1νται μ:λλον & φοβ1νται.
μανθνειν τς α`το\ ο3κας καλ1ς προστατε(ν.
73. A]τν κα A3σaπου: αaτο] κα; Avσωπον.
– 100 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Qταν, το] ε^πε Cτι D λ0γος ε^ναι π~ς « _γ~ ξρω νp 3ποφρω νp
μ@ (δικο]ν, _νL _σ+ δ@ν μπορε:ς». VEφορος gγινε κατp τ`ν
πεντηκοστ` πμπτη 8Oλυμπι/δα (κατp τ* 556). H Παμφλη
λγει Cτι gγινε κατp τ`ν bκτη. Kα; gγινε πρLτος gφορος _π;
Eaθυδkμου, Cπως (ναφρει D Σωσικρ/της, κα; αaτ*ς εFσηγk-
θηκε νp διορζωνται gφοροι yς βοηθο; τLν βασιλων. O Σ/τυ-
ρος λγει Cτι αaτ* τ* gκαμε D Λυκο]ργος.
O Xλων, λγει D Hρ0δοτος στ* πρLτο βιβλο τLν SIστορι1ν
του, Cτι, Cταν D Iπποκρ/της gκανε θυσα στ`ν 8Oλυμπα κα; τp
καζ/νια gβρασαν χωρ;ς νp τp παρακολουθz, τ*ν συνεβο?λευσε
νp μ` νυμφευθz, κι8 ν ε^ναι νυμφευμνος νp χωρσzη κα; νp (πο-
μακρ?νzη τp παιδι/ του.
69. \Oταν τ*ν ρuτησε D Avσωπος73, μ@ τ (σχολε:ται D Zε?ς,
(ποκρθηκε: « Στ* νp ταπεινuνzη το+ς 3περkφανους κα; νp (νε-
β/ζzη το+ς ταπεινο?ς». 8Eρωτηθε;ς τ; διαφρουν ο5 πεπαιδευμ-
νοι (π* το+ς (παιδε?τους, (πkντησε Cτι j διαφορp gγκειται
«στ;ς καλ@ς _λπδες» πο+ gχουν ο5 πρLτοι. T; ε^ναι δ?σκολο; «T*
νp φυλ/ξzη κανε;ς bνα μυστικ0, τ* νp διαθσzη σωστp τ;ς εsκαι-
ρες ˜ρες του κα; τ* νp μπορz νp μ` δυσανασχετz (δικο?μενος».
8Iδο+ κα; μερικp &λλα παραγγλματ/ του: νp συγκρατ τ`ν
γλLσσα σου, πρ* π/ντων στp συμπ0σια, νp μ` κακολογzς τ*ν
πλησον, δι0τι διαφορετικp θ8 (κο?σzης εFς β/ρος σου πρ/γματα
πο+ θp σ@ στενοχωρσουν.
70. Np μ` (πειλς καννα: ε^ναι θηλυπρεπς. Np ε^σαι πι* πρ0-
θυμος στο+ς φλους σου Cταν ε3ρσκωνται σ@ δυστυχα, παρp
Cταν εaτυχο]ν. Np μ` κ/νzης πολυδ/πανο γ/μο. Np μ` κακο-
λογς τ*ν (ποθαν0ντα. Np τιμSUς τp γηρατει/. Np προφυλ/σσzης
τ*ν wαυτ0 σου. Προτμησε ζημι/, παρp κρδος αFσχρ0, δι0τι τ*
πρLτο μιp φορp θp σ@ λυπkσzη, _νL τ* δε?τερο θp σ@ λυπz
διαρκLς. Np μ` περιγελUς _κε:νον πο+ τ*ν βρκε μιp δυστυχα.
Np ε^σαι πρSUος Cταν gχzης Fσχ?ν, γιp νp σ@ σβεται D πλησον κα;
tχι νp σ@ φοβUται. M/θε νp β/ζzης τ/ξι στ* σπτι σου.
– 101 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
τWν γλ1τταν μW προτρ$χειν το\ νο\. θυμο\ κρατε(ν.
μαντικWν μW /χθαρειν. μW /πιθυμε(ν δυντων. /ν Vδ01
μW σπε=δειν. λ$γοντα μW κινε(ν τWν χε(ραL μανικν γρ.
νFμοις πεθεσθαι. }ρεμ9α χρσθαι.
71 T1ν δ# 9δομ$νων α]το\ μλιστα ε]δοκμησεν /κε(νοL
(Bergk iii. 199).
'Eν <μ#ν> λιθναις κFναις V χρυσς /ξετζεται,
διδο*ς βσανον φανερνL
/ν δ# χρυσ01
νδρ1ν γαθ1ν τε κακ1ν τε νο\ς δωκ' λεγχον
φασ δ' α]τFν ποτε γηραιν €δη iντα ε3πε(ν oς ο]δ#ν
συνειδεη νομον Jαυτ01 /ν τ01 β0ωL διστζειν δ# περ
JνFς. κρνων γρ ποτε φλ0ω δκην α]τς μ#ν κατ" τν
νFμον, τν δ# φλον πεσειεν ποδικσαι α]το\, zνα
μφFτερα κα τν νFμον κα τν φλον τηρσαι.
72 'EνδοξFτατος δ# μλιστα παρ" το(ς >Eλλησιν /γ$νετο
προειπgν περ KυθEρων τς νEσου τς Λακωνικς.
καταμαθgν γ"ρ τWν φ=σιν α]τς, «εyθε», φη, «μW /γεγF-
νει, & γενομ$νη κατεβυθσθη». κα εd προ]νοEσατο.
Δημρατος μ#ν γ"ρ φυγ"ς ”ν Λακεδαιμονων Ξ$ρξnη
συνεβο=λευσε τ"ς να\ς συν$χειν /ν τn νEσ0ωL κtν Jαλa-
κει P SEλλς, ε3 /πεσθη Ξ$ρξης. jστερFν τε Nικας /π
τ1ν Πελοποννησιακ1ν καταστρεψμενος τWν νσον,
φρουρν /γκατ$στησεν 'Aθηναων, κα πμπολλα το*ς
Λακεδαιμονους κακ" δι$θηκε.
BραχυλFγος τε cνL bθεν κα 'AρισταγFρας V MιλEσιος
(FGrH 608 F 11) το\τον τν τρFπον Xιλaνειον καλε(.
<…> Bργχου δ# εDναι, ?ς τ Cερν κτισε τ /ν Bραγχ-
δαις. cν δ# γ$ρων περ τWν πεντηκοστWν δευτ$ραν 'Oλυ-
μπιδα, bτε Ayσωπος V λογοποις €κμαζεν. /τελε=τησε
74. Πρβλ. κα; Hροδ0του A, 59.
– 102 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Np μ` Dμιλzς, χωρ;ς νp καλοσκεφθzς. Np συγκρατzς τ*ν
θυμ0 σου. Np μ` (ντιπαθzς τ`ν μαντικ` (το+ς μ/ντεις, το+ς
οFωνοσκ0πους). Np μ` θλSης πρ/γματα πο+ ε^ναι (δ?νατο νp
γνουν. Np μ` βι/ζεσαι στ*ν δρ0μο. Np μ` κινzς τp χρια σου
Cταν Dμιλzς, δι0τι δδεις τ`ν _ντ?πωσι τρελλο]. Np 3πακο?zης
στο+ς ν0μους. Np ε^σαι Šρεμος.
71. 8Aπ* τp ποιkματ/ του _κε:νο πο+ gγινε πι* δημοφιλ@ς ε^ναι
το]το: «Σ@ πτρινες χο/νες _ξετ/ζεται D χρυσ0ς, γιp νp 3π/ρξzη
Dλοφ/νερη (π0δειξιςx κα; μ@ τ*ν χρυσ0, μ@ τ* χρμα, δοκιμ/ζο-
νται ο5 &νθρωποι ποιο ε^ναι _ν/ρετοι κα; ποιο παλι/νθρωποι».
Λγεται (κ0μα Cτι γηραι*ς πλον ε^χε τ`ν βεβαι0τητα Cτι τποτε
τ* παρ/νομο δ@ν ε^χε κ/νει στ`ν ζωk του. Ωστ0σο, τ*ν _βασ/-
νιζε κ/τι: κ/ποτε πο+ _δκαζε bνα φλο του, αaτ*ς μ@ν _φkρμοσε
τ*ν ν0μο, gπεισε Cμως bνα δικαστk, πο+ _γνuριζε, νp (θωuσzη
τ*ν φλο του, Žστε κα; D ν0μος κα; j φιλα νp τηρηθο]ν.
72. Πολ+ ξακουστ*ς gγινε στ`ν Eλλ/δα μ@ τ`ν σωστ` πρ0ρ-
ρησι πο+ ε^χε γιp τp K?θηρα, τ* νησ; τς Λακωνικς74. 8Aφο]
gμαθε τ`ν φ?σι το] νησιο] αaτο] ε^πε: «Evθε νp μ` ε^χε 3π/ρξει
7 νp ε^χε καταποντισθ». Kα; σωστp προβλεψε. Γιατ; D Δημ/-
ρατος, bνας _ξ0ριστος (π* τ`ν Σπ/ρτη, συνεβο?λευσε τ*ν Ξρξη
νp συγκεντρuσzη τp πλο:α του σ8 αaτ* τ* νησ. –Aν τ*ν &κουγε D
Ξρξης, Cλη j Eλλpς θp ε^χε 3ποδουλωθ. 8Aργ0τερα D Nικας
κατp τ*ν Πελοποννησιακ* π0λεμο, (φο] κατλαβε τ`ν νσο,
_γκατστησε 8Aθηναϊκ` φρουρ/, κα; π/μπολλα κακp _προξ-
νησε στο+ς Λακεδαιμονους.
O Xλων Qταν βραχυλ0γοςx γι8 αaτ0, τ*ν τρ0πο αaτ* τς Dμι-
λας D 8Aρισταγ0ρας D Mιλkσιος τ*ν ƒνομ/ζει « Xιλuνειον».
ˆHταν (π0γονος το] Bρ/γχου, πο+ gκτισε τ* 5ερ*ν στ;ς Bραγχ-
δες75. ˆHταν δ@ γροντας περ; τ`ν πεντηκοστ`ν δευτραν 8Oλυ-
μπι/δα, Dπ0τε D Avσωπος D μυθοποι*ς Qταν 40 περπου _τLν.
75. T* κεμενο _δL ε^ναι (λλοιωμνο. O Bρ/γχος Qταν γυι*ς το] 8Aπ0λ-
λωνα κα; γεν/ρχης 5ερων το] Διδυμαου 8Aπ0λλωνος.
– 103 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
δ', uς φησιν >Eρμιππος, (FHG iii. 39) /ν Πσnη, τν υCν
'Oλυμπιονκην σπασμενος πυγμς. παθε δW το\το
`περβολn τε χαρ:ς κα σθενε9α πολυετας. κα α]τν
πντες οC κατ" τWν πανEγυριν /ντιμFτατα παρ$πεμψαν.
<Eστι δ# κα ε3ς το\τον /πγραμμα Pμ1ν (A. Pal. vii.
73 88):
Φωσφόρε, σοί, Πολύδευκες, χω χριν, οjνεκεν υCς
Xλωνος πυγμn χλωρν λεν κFτινον.
ε3 δ' V πατWρ στεφανο\χον 3δgν τ$κνον €μυσεν Pσθες,
ο] νεμεσητFνL /μο το(ος yτω θνατος.
/π δ# τς ε3κFνος α]το\ /πιγ$γραπται τFδε (A. Pal. ix.
596):
τFνδε δοριστ$φανος Σπρτα Xλων' /φ=τευσεν,
?ς τ1ν Jπτ" σοφ1ν πρ1τος φυ σοφ9α.
πεφθ$γξατο, «/γγ=α, πρα δ' τα». στιν α]το\ κα /πι-
στFλιον τFδε (Hercher 193)L
Xλων Περινδρ0ω
'Eπιστ$λλεις /μν /κστρατεαν /π /κδμως, oς α]τFς
κα /ξ$ρποιςL /γgν δ# δοκ$ω κα τ" ο3κnα σφαλερ" cμεν
νδρ μονρχ0ω, κα τνον τυρννων ε]δαιμονζω bστις
κα οyκοι /ξ α]τς α`τ1 κατθνnη.
76. Kα; πραγματικp θε:ο δLρο ε^ναι bνας ττοιος θ/νατος (π* bνα θ/νατο
το] Dποου προηγε:ται μακρp _πuδυνος περοδος, jμιπληγα, κ.λπ.
– 104 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Πθανε, κατp τ`ν μαρτυρα το] Eρμππου, στ`ν Π:σα (τς VHλι-
δος), τ`ν στιγμ` πο+ _φλησε τ*ν γυι0 του τ*ν 8Oλυμπιονκη πο+
ε^χε (ναδειχθ νικητ`ς στ* (γuνισμα τς πυγμς. Kα; τ* gπαθε
αaτ* (π* τ`ν 3περβολικk του χαρp κα; τ`ν γεροντικ` _ξ/ντλησ
του. κα; Cλοι ο5 παρευρισκ0μενοι στ`ν πανkγυρι μ@ μεγ/λες τιμ@ς
τ*ν συνuδευσαν στ`ν τελευταα κατοικα του.
73. Yπ/ρχει κα; γι8 αaτ*ν τ*ν σοφ* bνα δικ0 μας _πγραμμα,
τ* wξς:
XρεωστL χ/ρι σ@ σνα, φωσφ0ρε Πολυδε?κη, πο+ D γυι*ς
το] Xλωνος _κρδισε στ`ν πυγμ` τ*ν κ0τινο τς (γριελιUς.
–Aν D πατρας, βλποντας τ*ν γυι0 του στεφανωμνο,
πθανε (π* τ`ν χαρ/ του, αaτ* δ@ν Qταν
τιμωρα (π* το+ς θεο?ςx μακ/ρι κι8 _γ~
νp gχω bνα ττοιο θ/νατο!76
Στ* &γαλμ/ του gγραψαν τp wξς:
H πολεμοχαρ`ς Σπ/ρτη _γννησε το]τον τ*ν Xλωνα,
πο+ Qταν πρLτος στ`ν σοφα, (π* το+ς wπτp σοφο?ς.
E^πε τ* wξς (π0φθεγμα: «Γνε _γγυητkς, κα; τ* κακ* δ@ν
(ργε: νp gλθzη». 8Aποδδεται δ@ σ@ αaτ*ν κα; j (κ0λουθος σ?ντο-
μος _πιστολk:
O XIΛΩN ΠPOΣ TON ΠEPIANΔPON
«Mο] γρ/φεις Cτι θp κ/μzης _κστρατεα _ναντον τLν _ξωτε-
ρικLν _χθρLν, στ`ν Dποα θp λ/βzης μρος κα; D vδιος. 8Eγ~
νομζω Cτι bνας (π0λυτος μον/ρχης δ@ν ε^ναι (σφαλ`ς οsτε
στ`ν vδια του τ`ν χuρα77, κα; καλοτυχζω τ*ν τ?ραννο πο+ θp
πεθ/νzη (π* φυσικ* θ/νατο στ* σπτι του».
77. O Περανδρος Qταν τ?ραννος τς Kορνθου _π; 40 χρ0νια.
– 105 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΠITTAKOΣ
74 Πιττακς SYρραδου Mυτιληνα(ος. φησ δ# Δο\ρις τν
πατ$ρα α]το\ Θρ9:κα εDναι (FGrH 76 F 75). οfτος μετ"
τ1ν 'Aλκαου γενFμενος δελφ1ν M$λαγχρον καθε(λε
τν τς Λ$σβου τ=ραννονL κα περ τς 'Aχιλετιδος
χaρας μαχομ$νων 'Aθηναων κα Mυτιληναων /στρατE-
γει μ#ν α]τFς, 'Aθηναων δ# Φρ=νων παγκρατιαστWς
'Oλυμπιονκης. συν$θετο δW μονομαχσαι πρς α]τFνL
κα δκτυον χων `π τWν σπδα λαθραως περι$βαλε
τν Φρ=νωνα, κα κτενας νεσaσατο τ χωρον. jστε-
ρον μ$ντοι φησν 'AπολλFδωρος /ν το(ς Xρονικο(ς (FGrH
244 F 27) διαδικασθναι το*ς 'Aθηναους περ το\
χωρου πρς το*ς Mυτιληναους, κο=οντος τς δκης
Περινδρου, ?ν κα το(ς 'Aθηναοις προσκρ(ναι.
TFδε δ' οdν τν Πιττακν 3σχυρ1ς /τμησαν οC Mυτι-
75 ληνα(οι, κα τWν ρχWν /νεχερισαν α]τ01. V δ# δ$κα τη
κατασχgν κα ε3ς τξιν γαγgν τ πολτευμα, κατ$θετο
τWν ρχWν κα δ$κα /πεβω λλα. κα χaραν α]τ01 π$-
νειμαν οC Mυτιληνα(οιL V δ# Cερ"ν νκεν, eτις ν\ν Πιτ-
τκειος καλε(ται. Σωσικρτης δ$ φησιν (FHG iv. 502) bτι
Gλγον ποτεμFμενος φη τ eμισυ το\ παντς πλε(ον
εDναι. λλ" κα Kροσου διδFντος χρEματα ο]κ /δ$ξατο,
ε3πgν χειν Rν /βο=λετο διπλσιαL παιδος γ"ρ τδελ-
φο\ τελευτEσαντος κεκληρονομηκ$ναι.
– 106 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
4. ΠITTAKOΣ
74. O Πιττακ0ς78 Qταν γυι*ς το] Yρραδου κα; γεννkθηκε
στ`ν Mυτιλkνη. O Δο]ρις γρ/φει Cτι D πατρας του Qταν (π*
τ`ν Θρ/κη. Bοηθο?μενος (π* το+ς (δελφο+ς το] 8Aλκαου, (ν-
τρεψε τ*ν τ?ραννο τς Λσβου (τς Mυτιλkνης) Mλαγχρο. Kα;
Cταν πολεμο]σαν μ@ το+ς 8Aθηναους γιp τ`ν περιοχ` τς 8Aχι-
λετιδος, αaτ*ς Qταν (ρχιστρ/τηγος, τLν δ@ 8Aθηναων jγε:το D
παγκρατιαστ`ς79 8Oλυμπιονκης Φρ?νων. O Πιττακ*ς _δχθη νp
μονομαχkσzη μ@ αaτ0νx ε^χε κρ?ψει κ/τω (π* τ`ν (σπδα του bνα
δχτυ, μ@ τ* Dπο:ο ξαφνικp περιπλεξε τ*ν Φρ?νωνα κα; τ*ν
_φ0νευσεx κα; (πελευθρωσε τ`ν φιλονικο?μενη περιοχk. 8Aργ0-
τερα Cμως, γρ/φει D 8Aπολλ0δωρος στp «Xρονικ» του, ο5 8Aθη-
να:οι διεξεδκησαν τ* gδαφος αaτ* (π* το+ς Mυτιληναους κα;
_κλkθη yς διαιτητ`ς D Περανδρος, D Dπο:ος κα; τ* _πεδκασε
στο+ς 8Aθηναους.
75. Oπωσδkποτε, ο5 Mυτιληνα:οι _τμησαν τ0τε _ξαιρετικLς
τ*ν Πιττακ* κα; το] _νεπιστε?θησαν τ`ν _ξουσα. O Πιττακ*ς
_κρ/τησε τ`ν _ξουσα _π; δκα gτη, κα; (φο] _τακτοποησε τ*
πολτευμα, κατθεσε τ`ν (ρχk, gζησε δ@ (κ0μη _π; δκα gτη. O5
Mυτιληνα:οι το] παρεχuρησαν κα; μαν περιοχk, τ`ν Dποα
Cμως αaτ*ς (φιρωσε στο+ς θεο?ς, κα; τuρα D τ0πος αaτ*ς
λγεται Πιττ/κειος. O Σωσικρ/της (ναφρει Cτι _κρ/τησε γιp
τ*ν wαυτ0 του bνα μικρ* τμμα κα; ε^πε Cτι τ* μισ* ε^ναι περισ-
σ0τερο (π* τ* Dλ0κληρο. 8Hρνkθη _ξ &λλου τp χρkματα πο+ το]
προσφερε D Kρο:σος, λγοντας Cτι gχει διπλ/σια (π* Cσα θλει.
Δι0τι ε^χε κληρονομkσει τ*ν (δελφ0 του πο+ πθανε &τεκνος.
78. Περ; τ* 600 π.X.
79. E^χε νικkσει στ* παγκρ/τιο, πο+ Qταν (γuνισμα π/λης κα; πυγμς.
– 107 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
76 Παμφλη δ$ φησιν /ν τ01 δευτ$ρ0ω τ1ν SYπομνημτων
(FHG iii. 521), oς τν υCν α]το\ Tυρρα(ον καθEμενον
/π κουρεου /ν K=μnη χαλκε=ς τις π$λεκυν /μβαλgν ν$-
λοι. τ1ν δ# Kυμαων πεμψντων τν φον$α τ01 Πιττακ01,
μαθFντα κα πολ=σαντα ε3πε(ν, «συγγνaμη μετανοας
κρεσσων». SHρκλειτος δ$ φησιν, 'Aλκα(ον `ποχεριον
λαβFντα κα πολ=σαντα φναι, «συγγνaμη τιμωρας
κρεσσων».
NFμους δ# θηκεL τ01 μεθ=οντι, /"ν ƒμρτnη, διπλν
εDναι τWν ζημανL zνα μW μεθ=ωσι, πολλο\ κατ" τWν νσον
οyνου γινομ$νου. εDπ$ τε χαλεπν /σθλν μμεναιL οf κα
Σιμωνδης μ$μνηται (Page 542) λ$γωνL «νδρ' γαθν
λαθ$ως γεν$σθαι χαλεπFν, τ Πιττκειον». μ$μνηται
α]το\ κα Πλτων /ν ΠρωταγFρ9α (345d)L «νγκ9α δ’
ο]δ# θεο μχονται».
77 Kα «ρχW νδρα δεκνυσιν». /ρωτηθες δ$ ποτε τ
ριστον , «τ παρν εd ποιε(ν». κα `π Kροσου τς
ρχW μεγστη, «P το\ ποικλου», φη, «ξ=λου», σημανων
τν νFμον. λεγε δ# κα τ"ς νκας νευ αzματος ποι-
ε(σθαι. φη δ# κα πρς τν Φωκαϊκν φσκοντα δε(ν
ζητε(ν σπουδα(ον νθρωπον, «ν λαν», φη, «ζητnς, ο]χ
ε`ρEσεις». κα πρς το*ς πυνθανομ$νους τ ε]χριστον,
«χρFνος», φηL φαν$ς, «τ μ$λλον»L πιστFν, «γ»L πι-
στον, «θλασσα».
– 108 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
76. H Παμφλη (ναφρει στ* δε?τερο βιβλο τLν «SYπομνη-
μτων» της Cτι τ*ν γυι0 του, τ*ν Tυρρα:ο, τ*ν _σκ0τωσε μ@ τσε-
κο?ρι bνας χαλκε?ς, μσα σ8 bνα κουρε:ο στ`ν K?μηx κα; Cτι ο5
κ/τοικοι συνλαβαν τ*ν φονα κα; τ*ν gστειλαν στ*ν Πιττακ0.
8Aλλp αaτ0ς, (φο] _πληροφορkθη σχετικLς, τ*ν &φησε _λε?-
θερο, λγοντας Cτι «j συγγνuμη ε^ναι (νuτερη (π* τ`ν μετ/-
νοια».
Kατp τ*ν Hρ/κλειτο, Cταν gπεσε εFς χε:ρας του D 8Aλκα:ος80,
τ*ν &φησε _λε?θερο, λγοντας Cτι «j συγγνuμη ε^ναι (νuτερη
τς _κδικkσεως».
8Eν τL μεταξ+ ((ποβλπων στ* δημ0σιο συμφρον) _θσπισε
ν0μους, συμφuνως πρ*ς το+ς Dποους D διαπρ/ττων (δκημα
μεθυσμνος τιμωρε:ται μ@ διπλ/σια ποιν` (π* _κε:νον πο+ δια-
πρ/ττει τ* αaτ* (δκημα νηφ/λιοςx κα; το]το γιατ; 3πρχε πολ+
κρασ; στ* νησ. Yπ/ρχουν δ@ κα; τp (κ0λουθα γνωμολογικp
ρητ/ του: «E^ναι δ?σκολο, νp ε^ναι κανε;ς καλ0ς». T* (ναφρει
κα; D Πλ/των στ*ν ΠρωταγFρα81: « 8Aπναντι στ`ν (ν/γκη οsτε
ο5 θεο; ε^ναι δυνατ*ν νp (ντισταθο]ν».
77. 8Aκ0μη ε^πε: «H διαχερισις τς _ξουσας (ποδεικν?ει τ*
ποι*ν το] (νθρuπου. 8Eρωτηθε;ς ποι0 ε^ναι τ* καλ?τερο
πρUγμα, (πεκρθη: «T* νp _κτελzς τ`ν _ργασα σου στ`ν wκ/-
στοτε στιγμk». Στ*ν Kρο:σο πο+ τ*ν ρuτησε ποιp ε^ναι j μεγστη
(ρχk, ε^πε: «H το] ποικλου ξ?λου», _ννοLν τ*ν ν0μο. 8Eπσης
gλεγε Cτι ο5 νκες πρπει νp _πιτυγχ/νωνται &νευ α5ματοχυσας.
Στ*ν Φωκαϊκ0, πο+ εaχαριστε:το νp λγzη Cτι πρπει νp (ναζη-
το]με τ*ν θικ* &νθρωπο, ε^πεx «ν τ*ν θλzης πολ+ θικ0, δ@ν
θp τ*ν βρzς». Πρ*ς το+ς ζητο]ντας νp μ/θουν, τ ε^ναι πι* εaχ/-
ριστο, ε^ναι D «χρ0νος» το+ς ε^πεx κα; Cτι τ* «μλλον» ε^ναι σκο-
τειν0, πιστ` j «γ» κα; &πιστη j «θ/λασσα».
80. O ποιητ`ς 8Aλκα:ος Qταν _μπαθ`ς πολιτικ*ς (ντπαλος το] Πιττακο],
γι8 αaτ* κα; τ*ν ε^χε _ξορσει.
81. 345 D.
– 109 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
78 <Eλεγ$ τε συνετ1ν μ#ν νδρ1ν, πρν γεν$σθαι τ" δυσχερ,
προνοσαι bπως μW γ$νηταιL νδρεων δ$, γενFμενα εd
θ$σθαι. «? μ$λλεις πρττειν, μW πρFλεγεL ποτυχgν γ"ρ
γελασθEσnη». τυχαν μW Gνειδζειν, ν$μεσιν α3δFμενον.
παρακαταθEκην λαβFντα ποδο\ναι. φλον μW λ$γειν
κακ1ς, λλ" μηδ# /χθρFν. ε]σ$βειαν σκε(ν. σωφροσ=νην
φιλε(ν. λEθειαν χειν, πστιν, /μπειραν, /πιδεξιFτητα,
Jταιραν, /πιμ$λειαν.
T1ν δ# 9δομ$νων α]το\ μλιστα ε]δοκμησε τδε
(Bergk iii. 198)L
χοντα χρW τFξα κα 3οδFκον φαρ$τραν
στεχειν ποτ φ1τα κακFν.
πιστν γ"ρ ο]δ#ν γλ1σσα δι" στFματος
λαλε( διχFμυθον χουσα
καρδnη νFημα.
79 'Eποησε δ# κα /λεγε(α πη JξακFσια, κα `π#ρ νFμων
καταλογδην το(ς πολταις.
<Hκμαζε μ#ν οdν περ τWν τεσσαρακοστWν δευτ$ραν
'OλυμπιδαL /τελε=τησε δ' /π 'Aριστομ$νους τ01 τρτ0ω
τει τς πεντηκοστς δευτ$ρας 'Oλυμπιδος, βιο*ς `π#ρ
τη JβδομEκοντα, €δη γηραιFς. κα α]τ01 /π το\ μνEμα-
τος /πιγ$γραπται τFδε (App. Anth. ii. 3)L
ο3κεοις δακρ=οις ƒ γειναμ$να κατακλαει
Πιττακν eδ' Cερ" Λ$σβος <ποφθμενον>.
πFφθεγμα α]το\L καιρν γν1θι.
– 110 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
78. 8Eπσης gλεγε: ο5 συνετο; &νθρωποι φροντζουν νp προλ/-
βουν τ;ς δυσχρειες, ο5 δ@ θαρραλοι, πρπει, ν συμβο]ν, νp τ;ς
διορθuσουν. M` προαναγγλλzης αaτ* πο+ μλλεις νp κ/μzης,
_τ0νιζεx γιατ, &ν δ@ν τ* καταφρzης, θp γελοιοποιηθzς. M` περι-
παζzης καννα γιp τ`ν (τυχα του, δι0τι θp τιμωρηθzς (π* το+ς
θεο?ς. \Oταν σο] _μπιστευθο]ν κ/τι νp τ* φυλ/ξzης, πρπει νp
τ* ξαναδuσzης. M` κακολογzς τ*ν φλο σου, (λλ8 οsτε κα; τ*ν
_χθρ0 σου. Np (σκzς τ`ν εaσβεια. Np ε^σαι συνετ0ς. Np λγzης
τ`ν (λkθεια, νp gχzης _ντιμ0τητα, πε:ρα, _πιτηδει0τητα, φιλικ@ς
σχσεις κα; _πιμλεια.
8Aπ* τp ποιkματ/ του τ* πι* διαδεδομνο ε^ναι τ* (κ0λουθο:
T*ν κακ*ν τ*ν &νθρωπο πρπει νp τ*ν πλησι/ζzης
κρατLντας τ0ξο κα; φαρτρα μ@ βλη.
Δι0τι καμμιp _μπιστοσ?νη δ@ν _μπνουν
τp λ0για πο+ βγανουν (π* τ* στ0μα του,
_πειδ` μσα στ`ν καρδι/ του (στ*ν νο] του)
κλενει δβουλη σκψι.
79. VEγραψε κα; wξακ0σια _λεγειακp gπη, κα; σ@ πεζ* λ0γο
bνα βιβλο γιp το+ς ν0μους, πο+ προωρζονταν γιp το+ς πολ:τες.
ˆHταν σαρ/ντα _τLν κατp τ`ν τεσσαρακοστ`ν δευτραν
8Oλυμπι/δα, κα; πθανε _π; 8Aριστομνους, τ* τρτο gτος τς
πεντηκοστς δευτρας 8Oλυμπι/δος (570), ζkσας 3π@ρ τp wβδο-
μkκοντα gτη (Qταν πιp πολ+ γροντας). Kα; _π/νω στ*ν τ/φο
πο+ gγραψαν τp wξς:
H 5ερ` Λσβος, πο+ τ*ν _γννησε,
_δL gθαψε τ*ν Πιττακ0, μ@ δ/κρυα
πο+ το] πρπουν82.
Δικ0 του ε^ναι τ* (π0φθεγμα: «Np διακρνzης τ`ν κατ/λληλη
εaκαιρα».
82. Bλ. Παλατνη 'Aνθολογα, II, 3.
– 111 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Γ$γονε δ# κα τερος Πιττακς νομοθ$της, uς φησι
Φαβωρ(νος /ν 'Aπομνημονευμτων πρaτ0ω (FHG iii. 577)
κα ΔημEτριος /ν SOμων=μοις, ?ς κα μικρς προσηγο-
ρε=θη.
80 Tν δ' οdν σοφν λ$γετα ποτε νεανσκ0ω συμβουλευο-
μ$ν0ω περ γμου τα\τα ε3πε(ν, Y φησι Kαλλμαχος /ν
το(ς 'Eπιγρμμασι (Pf. I)L
Ξε(νος 'Aταρνετης τις νEρετο Πιττακν οjτω
τν Mυτιληνα(ον, πα(δα τν SYρρδιονL
ττα γ$ρον, δοιFς με καλε( γμοςL P μα μ#ν δW
ν=μφη κα πλο=τ0ω κα γενεn κατ' /μ$L
P δ' Jτ$ρη προβ$βηκε. τ λaϊον; ε3 δ' γε σ=ν μοι
βο=λευσον, ποτ$ρην ε3ς `μ$ναιον γω.
εDπενL V δ# σκπωνα, γεροντικν bπλον, ερας,
€νιδε, κε(νο σοι π:ν /ρ$ουσιν πος.
οC δ’ ρ' `π πληγnσι θο"ς β$μβικας χοντες
στρεφον ε]ρεnη πα(δες /ν τριFδ0ω.
κενων ρχεο, φησ, μετ' yχνια. χv μ#ν /π$στη
πλησονL οC δ' λεγονL τWν κατ" σαυτν λα.
τα\τ' +ων V ξε(νος /φεσατο μεζονος οyκου
δρξασθαι, παδων κληδFνα συνθ$μενος.
τWν δ' Gλγην oς κε(νος /ς ο3κον €γετο ν=μφην,
οjτω κα σ=, Δων, τWν κατ" σαυτν λα.
81 Δοκε( δ' /κ διαθ$σεως α]τ" ε3ρηκ$ναι. ε]γενεστ$ρα γ"ρ
α]τ01 οdσα P γυνE, /πειδEπερ cν Δρκοντος δελφW το\
Πενθλου, σφFδρα κατεσοβαρε=ετο α]το\.
Tο\τον 'Aλκα(ος (Lobel–Page 429) σαρποδα μ#ν κα
σραπον ποκαλε( δι" τ πλατ=πουν εDναι κα /πισ=ρειν
τg πFδεL χειροπFδην δ# δι" τ"ς /ν το(ς ποσ ‚αγδας, ‰ς
χειρδας /κλουνL γα=ρηκα δ# oς ε3κ γαυρι1νταL
– 112 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Yπρξε κα; &λλος Πιττακ0ς, D Dπο:ος Qταν νομοθτης, Cπως
λγει D Φαβωρ:νος στ* πρLτο βιβλο τLν «'Aπομνημονευμτων»
του, κα; D Δημkτριος στ`ν συγγραφk του «Oμaνυμοι», πο+ τ*ν
ε^παν κα; «μικρ*» (πρ*ς δι/κρισι).
80. O Kαλλμαχος στp «'Eπιγρμματ» του διηγε:ται τp wξς,
σχετικLς μ@ bνα νον πο+ _ζkτησε τ`ν συμβουλ` το] σοφο],
προκειμνου νp νυμφευθz:
\Eνας ξνος 8Aταρνετης ρωτο]σε τ*ν Πιττακ* τ*ν Mυτιλη-
ναο, τ*ν γυι* το] Yρραδου: Γηραι@ &ρχοντα, προκειμνου νp
νυμφευθL, μο] προξενε?ουν δυ* κοπλλεςx μ@ τ`ν μα εvμαστε
στ`ν vδια σειρp (π* (π0ψεως πλο?του κα; γνουςx j &λλη ε^ναι
(νuτερk μου. Ποιp ε^ναι καλ?τερη; Πς μου τ`ν γνuμη σου,
ποιp πρπει νp νυμφευθL; O δ@ Πιττακ*ς _σkκωσε τ* μπα-
στο?νι του, τ* γεροντικ0 του Cπλο, κα; το] ε^πε: Aaτp _κε: τp
παιδιp θp σο] (παντkσουν. (Tp παιδιp πετο]σαν τ;ς σβο]ρες
τους σ8 bνα εaρ?χωρο σταυροδρ0μι). Παρακολο?θησ τα, το]
ε^πε.
Aaτ*ς πγε κοντp κα; τp παιδιp gλεγαν: « Στ`ν δικk σου
σβο?ρα με:νε». \Aμα τp &κουσε αaτ/, D ξνος (πεφ/σισε νp
(πομακρυνθ (π* τ* (νuτερο σπτι, (κολουθkσας τ`ν προειδο-
ποησι83 τLν παιδιLν, κα; τ`ν κ0ρη τ`ν Fσ0τιμη πρ*ς αaτ*ν τ`ν
gφερε στ* σπτι του. VEτσι λοιπ*ν κα; σ+ Δων, στ`ν δικk σου
με:νε. (O τελευτα:ος στχος προφανLς (φορU σ@ παρ0μοια περ-
πτωσι).
81. 8Aπ* καημ* Cμως φανεται τp ε^πε αaτ/. Δι0τι j γυνα:κα
του πο+ Qταν (π* (νuτερο γνος — Qταν (δελφ` το] Πενθλου,
υ5ο] το] Δρ/κοντος — το] _φρετο πολ+ περιφρονητικ/.
O 8Aλκα:ος τ*ν gλεγε σαρ/ποδα κα; σ/ραπον, _πειδ` gσερνε
τ* π0δι του, γιατ; ε^χε πλατυποδα. T*ν gλεγε κα; χειροπ0δη γιp
τp σκασματα πο+ ε^χε στp π0δια, πο? τp gλεγαν χειρ/δες. Γα?-
ρηκα, τ*ν gλεγε, γιατ; Cλο 3περηφανευ0ταν. Φ?σκωνα δ@ κα;
83. KληδFνα: κληδ0νι.
– 113 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
φ=σκωνα δ# κα γστρωνα bτι παχ*ς cνL λλ" μWν κα
ζοφοδορπδαν oς λυχνονL γσυρτον δ# oς /πισεσυρ-
μ$νον κα ‚υπαρFν. το=τ0ω γυμνσιον σ(τον λε(ν, uς
φησι Kλ$αρχος V φιλFσοφος (Wehrli iii. fg. 71).
Kα α]το\ /στιν /πιστFλιον τοιFνδε (Hercher 491)L
Πιττακς Kροσ0ω
K$λεα με Cκν$εσθαι /ς Λυδην, bπως σοι τν iλβον
yδοιμιL /γg δ# κα μW Gρες π$πεισμαι τν 'Aλυττεω
πα(δα τ1ν βασιλEων πολυχρυσFτατον π$λειν. ο]δ$ν τε
πλ$ον μμιν Cκομ$νοις /ς ΣρδιςL χρυσο\ γ"ρ ο] δε=-
μεθα, λλ" π$παμαι ρκια κα το(ς /μο(ς Jτροις. μπας
δ' zξομαι, oς νδρ ξεν0ω γενομην τοι συνFμιλος.
BIAΣ
82 Bας Tευτμου Πριηνε=ς, προκεκριμ$νος τ1ν Jπτ"
`π Σατ=ρου (FHG iii. 162). το\τον οC μ#ν πλο=σιον,
Δο\ρις δ# (FGrH 76 F 76) προικFν φησι γεγον$ναι.
ΦανFδικος δ# (FGrH 397 F 4b) κFρας α3χμαλaτους
λυτρωσμενον Mεσσηνας θρ$ψαι τε oς θυγατ$ρας κα
προ(κας /πιδο\ναι κα ε3ς τWν MεσσEνην ποστε(λαι το(ς
πατρσιν α]τ1ν. χρFν0ω δ# /ν τα(ς 'AθEναις, oς προερη-
ται, το\ τρποδος ε`ρεθ$ντος `π τ1ν ƒλι$ων, το\ χαλ-
κο\, /πιγραφWν χοντος «τ01 σοφ01», Στυρος μ$ν φησι
παρελθε(ν τ"ς κFρας—οC δ# τν πατ$ρα α]τ1ν, oς κα
ΦανFδικος—ε3ς τWν /κκλησαν, κα ε3πε(ν τν
84. Γ?ρω στp 570 π.X. H Πριkνη Qταν π0λις τς M. 8Aσας, βορεως τς
Mιλkτου, κτισμνη μ@ γεωμετρικ* σχδιο, κα; τp _ρεπια τς Dποας μUς παρ-
– 114 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
γ/στρωνα, _πειδ` Qταν παχ?σαρκος. 8Aλλp τ*ν gλεγε κα; ζοφο-
δορπδα, δι0τι ζο]σε χωρ;ς λυχν/ριx κα; (γ/συρτον, δι0τι Qταν
(τημλητος κα; ρυπαρ0ς. Γυμναστικ` γι8 αaτ*ν Qταν νp (λθzη
σιτ/ρι (μ@ τ*ν χειρ0μυλο), Cπως (ναφρει D Kλαρχος D φιλ0σο-
φος.
E^ναι δικk του κα; j κ/τωθι σ?ντομη _πιστολk:
O ΠITTAKOΣ ΠPOΣ TON KPOIΣON
«M@ παρακαλε:ς νp gλθω στ`ν Λυδα, γιp νp FδL τp πλο?τη
σου. 8Eγ~ Cμως, ν κα; δ@ν τp ε^δα, gχω πεισθ Cτι D υ5*ς το]
8Aλυ/ττη (D Kρο:σος) ε^ναι D πλουσιuτερος _κ τLν βασιλων.
Kα; ν gλθω στ;ς Σ/ρδεις, τποτε περισσ0τερο δ@ν θp κερδσω.
Δι0τι (π* χρkματα δ@ν gχω (ν/γκη, (λλp Cσα gχω (ποκτkσει
ε^ναι (ρκετp κα; γιp το+ς φλους μου. Παρ8 Cλα τα]τα, θp gλθω
γιp νp συναναστραφL bνα φιλ0ξενο &νθρωπο».
5. BIAΣ
82. O Bας D Πριηνε+ς84 Qταν υ5*ς το] Tευτ/μου κα; _θεω-
ρε:το 3π* το] Σα?ρου D κορυφα:ος _κ τLν wπτp σοφLν. Λγεται
Cτι κατkγετο (π* πλο?σια οFκογνεια, (λλp D Δο]ρις Fσχυρζεται
Cτι rπλLς εFργ/ζετο σ@ πλο?σιο σπτι. O Φαν0δικος π/λι (ναφ-
ρει Cτι _ξηγ0ρασε δ?ο κοπλλες αFχμαλuτους (π* τ`ν Mεσσηνα,
τ;ς (νθρεψε, τ;ς _προκισε, κα; τ;ς gστειλε στο+ς γονε:ς στ`ν
Mεσσkνη. 8Aργ0τερα, Cταν ε3ρθη στ`ν 8Aθkνα (π* το+ς rλιε:ς D
χαλκο]ς τρποδας, πο+ (ναφραμε προηγουμνως, μ@ τ`ν _πι-
γραφ`«Np δοθz στ*ν σοφ0», D μ@ν Σ/τυρος (ναφρει Cτι ο5
κοπλλες 7 D πατρας τους, κατ8 &λλους, Cπως (ναφρει κα; D
Φαν0δικος, παρουσι/σθηκαν στ`ν γενικ` συνλευσι το] λαο]
κα; ε^παν Cτι D Bας ε^ναι D σοφuτερος, (φο] (φηγkθησαν τp
χουν (κριβε:ς πληροφορες γιp τ`ν (ρχιτεκτονικ` τLν πλουσων σπιτιLν
κατp τ`ν (ρχαι0τητα.
– 115 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Bαντα σοφFν, διηγησαμ$νας, τ" καθ' Jαυτς. κα πε-
στλη V τρπουςL κα V Bας 3δgν φη τν 'AπFλλω σοφν
εDναι, ο]δ# προσEκατο. οC δ# λ$γουσιν /ν ΘEβαις τ01
SHρακλε( α]τν ναθε(ναι, /πε πFγονος cν Θηβαων
ποικαν ε3ς ΠριEνην στειλντων, uσπερ κα ΦανFδικFς
φησι.
83 Λ$γεται δ# κα 'Aλυττου πολιορκο\ντος ΠριEνην
τν Bαντα πιEναντα δ=ο PμιFνους /ξελσαι ε3ς τ στρα-
τFπεδονL τν δ# συνιδFντα καταπλαγναι <τ> μ$χρι κα
λFγων διατενειν α]τ1ν τWν ε]θ$νιαν. κα /βουλEθη
σπεσασθαι, κα ε3σ$πεμψεν γγελον. Bας δ# σωρο*ς
ψμμου χ$ας κα νωθεν σ(τον περιχ$ας δειξε τ01
νθρaπ0ωL κα τ$λος μαθgν V 'Aλυττης ε3ρEνην /σπε-
σατο πρς το*ς Πριην$ας. θ:ττον δ' α]τ01 π$μψαντι πρς
τν Bαντα zνα eκοι παρ' α]τFν, «/γa δ$», φησν,
«'Aλυττnη κελε=ω κρFμμυα /σθειν [yσον τ01 κλαειν]».
Λ$γεται δ# κα δκας δεινFτατος γεγον$ναι ε3πε(ν. /π'
84 γαθ01 μ$ντοι τn τ1ν λFγων 3σχ=ϊ προσεχρτο. bθεν κα
ΔημFδοκος V Λ$ριος το\το α3νττεται λ$γων (Diehl 6)L
&ν τ=χnης κρνων δικζευ τWν Πριηνην δκην.
κα SIππ1ναξ ‰ (Diehl 73)
κα δικζεσθαι Bαντος το\ Πριην$ως κρε(σσον.
Tο\τον οdν κα /τελε=τα τν τρFπον. δκην γ"ρ `π$ρ
τινος λ$ξας €δη `π$ργηρως `πρχων μετ" τ καταπα\σαι
τν λFγον π$κλινε τWν κεφαλWν ε3ς το*ς το\ τς θυγα-
τρς υCο\ κFλπουςL ε3πFντος δ# κα το\ δι' /ναντας κα
τ1ν δικαστ1ν τWν ψφον /νεγκFντων τ01 `π το\ Bα-
ντος βοηθουμ$ν0ω, λυθ$ντος το\ δικαστηρου νεκρς /ν
το(ς κFλποις ε`ρ$θη.
– 116 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Cσα καλp gκαμε γι8 αaτ@ς. Kα; D τρποδας (πεστ/λη εFς αaτ0ν.
8Aλλp D Bας ε^πε Cτι σοφ*ς ε^ναι D 8Aπ0λλων, κα; δ@ν τ*ν _δχθη.
Kατ8 &λλους, τ*ν (φιρωσε στ*ν Hρακλ στ`ν Θkβα, _πειδ`
Qταν (π0γονος Θηβαων (ποκων πο+ _γκατεστ/θησαν στ`ν
Πριkνη, κατp τ`ν μαρτυραν το] Φανοδκου.
83. Λγεται (κ0μη πuς, Cταν D 8Aλυ/ττης πολιορκο]σε τ`ν
85
Πριkνη, D Bας _π/χυνε δ?ο μουλ/ρια κα; τp _ξαπλυσε στ*
στρατ0πεδο. Bλποντας D 8Aλυ/ττης Cτι κα; τp ζLα (κ0μα
ε3ρσκοντο σ@ καλ` κατ/στασι, _τρ0μαξε, (πεφ/σισε νp λ?σzη
τ`ν πολιορκα, κα; gστειλε bνα (γγελιαφ0ρο. O Bας gφτιαξε
σωρο+ς (π* &μμο, gβαλε _π/νω κα; λγο σιτ/ρι, κα; το+ς gδειξε
στ*ν (πεσταλμνο. Πληροφορηθε;ς αaτp D 8Aλυ/ττης _πρ0τεινε
εFρkνη στο+ς Πριηνε:ς. Kατ0πιν, Cταν προσεκ/λεσε τ*ν Bαντα
νp π/zη στ`ν αaλ` του, αaτ*ς (πkντησε: «ΣυνιστL στ*ν 8Aλυ/ττη
νp τρuzη κρεμμ?δια (δηλ. νp κλαzη»).
84. 8Eπσης λγεται Cτι Qταν κα; 5κανuτατος δικηγ0ρος. 8Aλλp
μ0νον γιp δκαιες 3ποθσεις χρησιμοποιο]σε τ`ν δ?ναμι τLν
λ0γων του. Aaτ* gχει 3π8 tψιν του κα; D Δημ0δικος D Λριος,
Cταν λγzη:
–Aν σο] τ?χSη νp 3περασπισθzς καμμα (γωγk,
νp συνηγορkσzης κατp τ*ν τρ0πον πο+ _φηρμ0ζετο
στ`ν Πριkνη.
Kαι D IππLναξ _κφρ/ζεται yς wξς: «Συνηγορα Fσχυρ0τερη
κα; (π* το] Bαντος το] Πριηνως».
Πθανε κατp τ*ν (κ0λουθο τρ0πο: \Oταν, 3πργηρως πλον,
Qταν συνkγορος σ@ κ/ποια δκη, μ0λις _τελεωσε τ*ν λ0γο του,
gκλινε τ* κεφ/λι του στ`ν (γκαλιp το] _γγ0νου του. 8Aφο]
yμλησε κα; D (ντπαλος, κα; ο5 δικαστ@ς _δικαωσαν τ*ν 3π*
το] Bαντος βοηθο?μενον, _λ?θη j συνεδρασις, Dπ0τε D σοφ*ς
ε3ρθη νεκρ*ς στ`ν (γκαλιp το] παιδιο].
85. 8Aλυ/ττηςx βασιλε+ς τς Λυδας, πατρας το] Kροσου.
– 117 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
85 Kα α]τν μεγαλοπρεπ1ς θαψεν P πFλις, κα /π$-
γραψαν (A. Pal. vii. 90)L
κλεινο(ς /ν δαπ$δοισι ΠριEνης φ=ντα καλ=πτει
eδε Bαντα π$τρη, κFσμον <Iωσι μ$γαν.
λλ" κα Pμε(ς (A. Pal. vii. 91)L
τnδε Bαντα κ$κευθα, τν τρ$μας €γαγεν SEρμς
ε3ς 'Aδην, πολι01 γEραϊ νιφFμενον.
εDπε γρ, εDπε δκην Jτρου τινFςL εDτ' ποκλινθες
παιδς /ς γκαλδας μακρν τεινεν jπνον.
'Eποησε δ# περ 'Iωνας, τνα μλιστα tν τρFπον
ε]δαιμονοη, ε3ς πη δισχλια. τ1ν δ# 9δομ$νων α]το\
ε]δοκμησε τδε (Bergk iii. 199)L
στο(σιν ρεσκε π:σιν /ν πFλει<…> αyκε μ$νnηςL
πλεσταν γ"ρ χει χρινL α]θδης δ# τρFπος
πολλκι βλαβερ"ν /ξ$λαμψεν ταν.
86 Kα τ μ#ν 3σχυρν γεν$σθαι τς φ=σεως ργονL τ δ#
λ$γειν δ=νασθαι τ" συμφ$ροντα τn πατρδι ψυχς yδιον
κα φρονEσεως. ε]ποραν δ# χρημτων πολλο(ς κα δι"
τ=χην περιγνεσθαι. λεγε δ# τυχ εDναι τν τυχαν μW
φ$ρονταL κα νFσον ψυχς τ τ1ν δυντων /ρ:ν, λλο-
τρων δ# κακ1ν μνημFνευτον εDναι.
– 118 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
85. H π0λις τ*ν gθαψε μεγαλοπρεπLς κα; στ*ν τ/φο gγρα-
ψαν τp wξς:
Στp δοξασμνα χuματα τς Πριkνης,
το?τη j πτρα σκεπ/ζει τ*ν Bαντα,
μεγ/λο στολδι τς 8Iωνας.
8Aλλp _με:ς _γρ/ψαμε τp (κ0λουθα:
8EδL (ναπα?εται D Bας πο+ Šρεμα τ*ν gφερε
D Eρμς στ*ν \Aδη, γροντα (σπρομ/λλη.
8Aφο] 3περασπσθηκε σθεναρp στ* δικαστkριο
bνα φλο του, gγειρε στ*ν “μο το] παιδιο] του,
κα; κοιμkθηκε τ*ν αFuνιο €πνο86.
O Bας gγραψε κα; 2000 στχους, Cπου 3πεδεκνυε τ*ν τρ0-
πον μ@ τ*ν Dπο:ον j 8Iωνα θp μπορο]σε νp _πιτ?χzη πολ+
3ψηλ* _ππεδο εaημερας. 8Aπ* τp τραγο?δια του πλον δημο-
φιλ@ς ε^ναι τ* (κ0λουθο:
Np ε^σαι (ρεστ*ς σ8 Cλους το+ς συμπολ:τες σου.
…87 σ8 Dποιαδkποτε π0λι κι8 ν μνzηςx …
δι0τι gτσι κερδζεις τ`ν εaγνωμοσ?νη τους.
8Aντιθτως j Fσχυρογνωμοσ?νη πολλ@ς φορ@ς
στ/θηκε (φορμ` ƒδυνηρLν συνεπειLν.
86. 8Eπσης ε^πε: T* νp γεννηθz κανε;ς γεροδεμνος ε^ναι gργο
τς φ?σεωςx (λλp τ* νp μπορz κανε;ς νp λγzη C,τι συμφρει
στ`ν πατρδα, ε^ναι vδιον τς ψυχς κα; τς λογικς. H (φθονα
3λικLν (γαθLν μπορε: νp προλθzη κα; (π* τυχα:α περιστα-
τικ/. E^ναι δυστυχkς, gλεγε, _κε:νος πο+ δ@ν μπορε: νp
3ποφρzη μιp δυστυχαx κα; ε^ναι μιp ψυχικ` (ρρuστια τ* νp
θλSη κανε;ς (δ?νατα πρ/γματα κα; τ* νp νομζzη Cτι δ@ν πρπει
νp τ*ν _νδιαφρουν τp δεινp το] &λλου.
86. Bλ. Παλατνη 8Aνθολογα, VII, 91.
87. 8EδL 3π/ρχει κεν* στ* κεμενο.
– 119 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
/ρωτηθες τ δυσχερ$ς, «τWν /π τ χε(ρον», φη, «μετα-
βολWν ε]γεν1ς /νεγκε(ν». συμπλ$ων ποτ# σεβ$σι, χει-
μαζομ$νης τς νεgς κκενων το*ς θεο*ς /πικαλουμ$-
νων, «σιγ:τε», φη, «μW αyσθωνται `μ:ς /νθδε πλ$ον-
τας». /ρωτηθες `π σεβο\ς νθρaπου τ ποτ$ /στιν
ε]σ$βεια, /σγα. το\ δ# τWν α3ταν τς σιγς πυθομ$νου,
«σιωπ1», φη, «bτι περ τ1ν ο]δ$ν σοι προσηκFντων
πυνθνnη».
87 'Eρωτηθες τ γλυκ* νθρaποις, «/λπς», φη. eδιον
λεγε δικζειν μεταξ* /χθρ1ν & φλων. τ1ν μ#ν γ"ρ
φλων πντως /χθρν σεσθαι τν τερον, τ1ν δ# /χθρ1ν
τν τερον φλον /ρωτηθες τ ποι1ν νθρωπος τ$ρπε-
ται, φη, «κερδανων». λεγ$ τε τν βον οjτω μετρε(ν oς
μισEσονταςL το*ς γ"ρ πλεστους εDναι κακο=ς.
Συνεβο=λευ$ τε RδεL «βραδ$ως /γχερει το(ς πραττο-
88 μ$νοιςL ? δ' tν λnη, βεβαως τηρ1ν διμενε. MW ταχ*
λλειL μαναν γ"ρ /μφανει. / φρFνησιν γπα. περ θε1ν
λ$γε oς ε3σν. νξιον νδρα μW /πανει δι" πλο\τον.
πεσας λαβ$, μW βιασμενος. b τι tν γαθν πρττnης, ε3ς
θεο*ς νπεμπε. /φFδιον π νεFτητος ε3ς γρας να-
λμβανε σοφανL βεβαιFτερον γ"ρ το\το τ1ν λλων κτη-
μτων».
88. O5 γνωμικ@ς ρkσεις το] Bαντος τ*ν _μφανζουν &νθρωπο μ@ βαθειp
κα; πικρp γνLσι τLν (νθρuπωνx _ξ αFτας το?του, ε^χε καταλkξει στ`ν (παι-
σιοδοξα.
89. Περ θε1ν λ$γε, oς ε3σν: O R. Hisks, μεταφραστ`ς το] παρ0ντος (βλ.
– 120 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
8Eρωτηθε;ς τ ε^ναι δ?σκολο, (πεκρθη: «T* νp 3ποφρzη
κανε;ς (ξιοπρεπLς μιp μεταβολ` τς τ?χης πρ*ς τ* χειρ0τερο».
K/ποτε πο+ συνταξδευε σ@ πλο:ο μ@ (σεβε:ς κα; _κινδ?νευαν
(π* τ`ν τρικυμα, αaτο; &ρχισαν νp κ/νουν _πικλkσεις στο+ς
θεο?ς. «Σταματστε», το+ς ε^πε, «μ` σUς καταλ/βουν Cτι ε^στε
_δL μσα». 8Eρωτηθε;ς 3π* (σεβο]ς, τ πρUγμα ε^ναι j εaσβεια,
δ@ν yμιλο]σε. \Oταν D &λλος _ζkτησε νp μ/θzη τ*ν λ0γο πο+ δ@ν
(παντο]σε, «γιατ; ρωτUς γιp πρ/γματα», το] ε^πε, «πο+ δι0λου
δ@ν σ@ (φορο]ν».
87. 8Eρωτηθε;ς τ ε^ναι γλυκ+ στ*ν &νθρωπο, «j _λπδα», ε^πε.
E^ναι πι* εaχ/ριστο νp δικ/ζzης μιp 3π0θεσι μεταξ+ δ?ο _χθρLν
σου παρp μεταξ+ δ?ο φλων σου. Δι0τι (π* το+ς φλους σου D
bνας Dπωσδkποτε θp γνzη _χθρ0ς σου, _νL (π* το+ς _χθρο?ς
σου D bνας θp γνη φλος σου. 8Eρωτηθε;ς μ@ ποιp (πασχ0λησι
jδονζεται πι* πολ+ D &νθρωπος, (πkντησε: «Mαζε?οντας
λεφτ/». 8Eπσης gλεγε Cτι πρπει νp ρυθμζωμε τp το] βου μας
μ@ τ`ν προοπτικ` Cτι θp ζkσωμε κα; πολλp κα; λγα gτη κα; ο5
σχσεις μ@ το+ς συνανθρuπους μας νp ε^ναι ττοιες, Žστε νp μ`
_πισ?ρουν βλ/βη στ`ν _νδεχομνη περπτωσι μεταστροφς
αaτLν (π* φιλικLν σ@ _χθρικ@ς (κα; φιλε:ν yς μισkσοντας)x δι0τι
ο5 πι* πολλο; &νθρωποι ε^ναι κακο88.
88. 8Eπσης συνεβο?λευε κατp wξς: Σκψου καλ/, προτο]
_πιχειρkσzης κ/τιx (λλp lμα τ* (πεφ/σισες, νp _πιμνzης σταθερp
στ`ν _πτευξ του. Np μ` Dμιλς γρkγοραx ε^ναι σημ/δι τρλλας.
Np ε^σαι συνετ0ς, λογικ0ς. Np παραδχεσαι τ`ν €παρξι θεLν89.
Np μ` _παινzς (ν/ξιο &νθρωπο, _πειδ` gχει πλο?τη. Np κερ-
δζzης τp ζητkματ/ σου μ@ τ`ν πειθ~ κα; tχι μ@ τ`ν βα. \O,τι
καλ* κ/νεις, νp τ* (ποδδzης στο+ς θεο?ς. VEχε τ`ν σοφα yς
_φ0διο, στ* ταξδι (π* τp νι/τα στp γερ/ματαx γιατ; ε^ναι τ* πι*
(σφαλ@ς (π8 Cλα τp (ποκτkματα.
EFσαγωγ`) wρμηνε?ει: Np παραδχεσαι τ`ν €παρξι τLν θεLν. Admit the
existence of the gods. O Γ/λλος μεταφραστ`ς (ποδδει: Γιp το+ς θεο+ς νp
Dμιλς, Cπως rρμ0ζει στο+ς θεο?ς.
– 121 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
M$μνηται το\ Bαντος κα SIππ1ναξ, oς προερηται (§
84 sup.), κα V δυσρεστος SHρκλειτος (DK 22 B 39)
μλιστα α]τν /πnEνεσε γρψαςL /ν ΠριEνnη Bας /γ$νετο
V Tευτμεω, οf πλ$ων λFγος & τ1ν λλων. κα οC Πριη-
νε(ς δ# α]τ01, τ$μενος καθι$ρωσαν τ Tευτμειον λεγFμε-
νον. πεφθ$γξατοL οC πλε(στοι κακο.
KΛEOBOYΛOΣ
89 KλεFβουλος E]αγFρου Λνδιος, oς δ# Δο\ρις, Kρ
(FGrH 76 F 77)L νιοι δ# ε3ς SHρακλ$α ναφ$ρειν τ γ$νος
α]τFνL ‚aμnη δ# κα κλλει διαφ$ρειν, μετασχε(ν τε τς /ν
A3γ=πτ0ω φιλοσοφας. γεν$σθαι τε α]τ01 θυγατ$ρα Kλεο-
βουλνην, α3νιγμτων Jξαμ$τρων ποιEτριαν, @ς μ$μνηται
κα Kρατ(νος /ν τ01 Vμων=μ0ω δρματι, πληθυντικ1ς /πι-
γρψας (Kock I 39). λλ" κα τ Cερν τς 'Aθην:ς να-
νεaσασθαι α]τν κτισθ#ν `π Δαναο\. οfτος /ποησεν
9 σματα κα γρφους ε3ς πη τρισχλια.
90 Kα τ /πγραμμ τινες τ /π Mδ9α το\τFν φασι
ποισαι (A. Pal. vii. 153, Cert. Hom. et Hes. 25 Allen. etc)L
χαλκ παρθ$νος ε3μ, Mδα δ' /π σEματι κε(μαι.
στ' tν jδωρ τε νnη κα δ$νδρεα μακρ" τεθEλnη,
}$λιFς τ' νιgν λμπnη, λαμπρ τε σελEνη,
κα ποταμο γε ‚$ωσιν, νακλ=ζnη δ# θλασσα,
α]το\ τnδε μ$νουσα πολυκλα=τ0ω /π τ=μβ0ω,
γγελ$ω παριο\σι, Mδας bτι τnδε τ$θαπται.
– 122 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Mνεα το] Bαντος κ/μνει κα; D IππLναξ, Cπως εvπαμε κα;
προηγουμνως, (λλp κα; D δυσκολοϊκανοποητος κα; (παιτη-
τικ*ς Hρ/κλειτος τ*ν _πkνεσε _ξαιρετικLς, (φο] gγραψε τp
wξς: «Στ`ν Πριkνη _γεννkθη D Bας, D υ5*ς το] Tευτ/μου, το]
Dποου ο5 παρατηρkσεις ε^ναι (νuτερες παντ*ς &λλου». O5
Πριηνε:ς το] (φιρωσαν κα; τμενος, τ* λεγ0μενο Tευτ/μειον
τμενος. Δικ0 του ε^ναι τ* (π0φθεγμα: O5 περισσ0τεροι &νθρω-
ποι ε^ναι κακο.
6. KΛEOBOYΛOΣ
89. O Kλε0βουλος90 D γυι*ς το] Eaαγ0ρου, Qταν (π* τ`ν
Λνδο (τς P0δου), D Δο]ρος Cμως λγει Cτι κατkγετο (π* τ`ν
Kαρα (τς M. 8Aσας). Mερικο; (ν/γουν τ`ν καταγωγk του στ*ν
Hρακλ. Ξεχuριζε γιp τ`ν δ?ναμι κα; τ`ν ƒμορφι/ του κα;
_σπο?δασε φιλοσοφα στ`ν Avγυπτο. 8Aπκτησε κα; θυγατρα,
τ`ν Kλεοβουλνη, πο+ 3πρξε ποιkτρια wξαμτρων αFνιγμ/των,
κα; τ`ν Dποα (ναφρει κα; D Kρατ:νος στ* Dμuνυμο δρUμα του,
πο+ τ* τιτλοφορε: στ*ν πληθυντικ* (ριθμ0 (δηλαδ` Kλεο-
βουλ(ναι). Aaτ*ς (νακανισε κα; τ* 5ερ*ν τς 8AθηνUς πο+ ε^χε
(νεγερει D Δανα0ς. VEγραψε κα; τραγο?δια κα; γρφους (ποτε-
λο?μενα (π* 3000 στχους.
90. Aaτ*ς, λγουν, _ποησε κα; τ* _πγραμμα γιp τ*ν Mδα:
E^μαι χ/λκινη παρθνος κα; gχω τοποθετηθ _π/νω στ*
μνημε:ο το] Mδα. \Ωσπου θp κυλ/zη τ* νερ* κα; θ8 (νθζουν
τp ψηλp δνδρα, κα; θp λ/μπzη (νεβανοντας στ*ν οaραν* D
†λιος κι8 j λαμπρ` σελkνη, κα; θp τρχουν τp ποτ/μια κα; θ8
(ναταρ/σσεται μ@ τ*ν κυματισμ0 της j θ/λασσα, μνοντας
_δL π/νω στ*ν πολ?κλαυστο τ/φο του, θ8 (ναγγλλω στο+ς
διαβ/τες Cτι _δL gχει ταφ D Mδας91.
90. Γ?ρω στp 500 π.X.
91. Bλ. Παλατνη 8Aνθολογα, VII, 153.
– 123 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
φ$ρουσι δ# μαρτ=ριον Σιμωνδου 9…σμα, bπου φησ (Page
581)L
τς κεν α3νEσειε νF0ω πσυνος Λνδου να$ταν KλεFβουλον
ενοις ποταμο(ς νθεσ τ' ε3αρινο(ς
ελου τε φλογ χρυσ$ας τε σελνας
κα θαλασσααισι δνnης ντιθ$ντα μ$νος στλας;
Yπαντα γ"ρ /στι θε1ν eσσωL λθον δ#
κα βρFτεοι παλμαι θρα=οντιL μωρο\ φωτς Yδε βουλ.
ο] γ"ρ εDναι SOμEρου τ /πγραμμα, πολλο(ς τεσι προ-
$χοντος, φασ, το\ Mδα.
91 Φ$ρεται δ' α]το\ /ν το(ς Παμφλης SYπομνEμασι (FHG
iii. 521) κα αyνιγμα το(ον (A. Pal. xiv. 101)L
εOς V πατEρ, πα(δες δυοκαδεκα. τ1ν δ# Jκστ0ω
πα(δες δς τρικοντα δινδιχα εDδος χουσαιL
αC μ#ν λευκα ασιν 3δε(ν, αC δ' αdτε μ$λαιναιL
θνατοι δ# τ' /ο\σαι, ποφθιν=θουσιν Yπασαι.
στι δ' V /νιαυτFς.
T1ν δ# 9δομ$νων ε]δοκμησεν α]το\ τδε (Bergk iii.
201)L
'Aμουσα τ πλ$ον μ$ρος /ν βροτο(σι
λFγων τε πλθοςL λλ' V καιρς ρκ$σει.
φρFνει τι κεδνFνL μW μταιος † χαρις γιν † $σθω.
φη δ# δε(ν συνοικζειν τ"ς θυγατ$ρας, παρθ$νους μ#ν
τWν Pλικαν τ δ# φρονε(ν γυνα(καςL `ποδεικν*ς bτι δε(
παιδε=εσθαι κα τ"ς παρθ$νους. λεγ$ τε τν φλον δε(ν
ε]εργετε(ν, bπως μ:λλον nc φλοςL τν δ# /χθρν φλον
ποιε(ν. φυλσσεσθαι γ"ρ τ1ν μ#ν φλων τν ψFγον, τ1ν
δ# /χθρ1ν τWν /πιβουλEν.
– 124 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Ως (π0δειξι (Cτι _γρ/φη (π* τ*ν Kλε0βουλο) φρουν τ*
κατωτρω ™σμα το] Σιμωνδου:
Ποι*ς &νθρωπος πο+ 3πακο?ει στ`ν φρ0νησι θp μπο-
ρο]σε νp _παινσzη τ*ν Kλε0βουλο τ*ν κ/τοικο τς Λνδου,
Cταν αaτ*ς (ντιπαραβ/λλzη πρ*ς το+ς αFωνως ροντας ποτα-
μο+ς κα; πρ*ς τp _αρινp &νθη, κα; πρ*ς τ`ν φλ0γα το] jλου
κα; τς χρυσς σελkνης, κα; πρ*ς τ;ς θαλ/σσιες δνες τ`ν
δ?ναμι τς (λιθνης _πιτυμβας) στkλης. Δι0τι Cλα αaτp ε^ναι
(σθενστερα (π* τ`ν δ?ναμι τLν θεLν. T* μ/ρμαρο Cμως τ*
θρυμματζουν (κ0μη κα; τp (νθρuπινα χρια. 8Aπ* μωρ*
λοιπ*ν &νθρωπο προρχεται αaτ` j σκψις.
Δ@ν μπορε: νp ε^ναι το] Oμkρου τ* _πγραμμα, δοθντος Cτι
αaτ*ς ε^ναι κατp πολλp gτη προγενστερος το] Mδα.
91. Φρεται δ@ yς δικ0 του στp «SYπομνEματα» τς Παμφλης
κα; τ* κ/τωθι αvνιγμα:
E^ναι bνας πατρας μ@ δuδεκα γυιο?ςx D καθνας gχει δ?ο
φορ@ς τρι/ντα θυγατρες, μ@ _ξ Dλοκλkρου (ντθετη tψι.
VAλλες ε^ναι &σπρες κα; &λλες μα]ρες.
–Aν κα; ε^ναι (θ/νατες, Cμως Cλες πεθανουν.
E^ναι τ* gτος.
8Aπ* τp τραγο?δια του τp πι* δημοφιλ ε^ναι τp (κ0λουθα:
O5 στερkσεις ε^ναι j μο:ρα τLν θνητLν κα; τ* πλθος τLν λ0γωνx
(λλp μ@ τ*ν καιρ* _πιτυγχ/νεται _π/ρκεια. Np σκπτεσαι κ/τι
καλ0. Np μ` ε^σαι (περσκεπτος 7 (γρο:κος. E^πε (κ0μη Cτι πρ-
πει νp νυμφε?ουμε τ;ς θυγατρες μας σ@ νεαρ` μ@ν jλικα, (λλp
νp gχουν Šδη μυαλ* γυνακας. Yπδειξε Cτι πρπει νp μορφu-
νωμε κα; τp κορτσια. Πρπει νp κ/νωμε καλ* στ*ν φλο μας,
gλεγε, γιp νp τ*ν κ/νωμε περισσ0τερο φλοx κα; στ*ν _χθρ0 μας,
γιp νp τ*ν κ/νωμε φλο. Δι0τι πρπει νp _ξουδετερuνωμε (π*
μ@ν το+ς φλους τ`ν μομφk, (π* δ@ το+ς _χθρο+ς τ`ν _πιβουλk.
– 125 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
92 Kα bταν τις /ξnη τς ο3κας, ζητετω πρFτερον τ μ$λλει
πρσσεινL κα bταν ε3σ$λθnη πλιν, ζητετω τ πραξε.
συνεβο=λευ$ τε εd τ σ1μα σκε(νL φιλEκοον εDναι
μ:λλον & φιλFλαλονL φιλομαθ μ:λλον & μαθL
γλ1σσαν εrφημον yσχεινL ρετς ο3κε(ον εDναι, κακας
λλFτριονL δικαν φε=γεινL πFλει τ" β$λτιστα συμβου-
λε=εινL Pδονς κρατε(νL β9α μηδ#ν πρττεινL τ$κνα παι-
δε=εινL /χθρ"ν διαλ=ειν. γυναικ μW φιλοφρονε(σθαι,
μηδ# μχεσθαι, λλοτρων παρFντωνL τ μ#ν γ"ρ νοιαν,
τ δ# μαναν σημανει. ο3κ$την προινον μW κολζειν,
δοκε(ν γ"ρ παροινε(ν. γαμε(ν /κ τ1ν VμοωνL tν γ"ρ /κ
τ1ν κρειττFνων λβnης, φησ, δεσπFτας κτEσnη το*ς συγ-
γεν$ας.
93 MW /πιγελ:ν το(ς σκωπτομ$νοιςL πεχθEσεσθαι γ"ρ το=-
τοις. ε]τυχ1ν μW yσθι `περEφανοςL πορEσας μW ταπει-
νο\. τ"ς μεταβολ"ς τς τ=χης γενναως /πστασο φ$ρειν.
'Eτελε=τησε δ# γηραιFς, τη βιο*ς JβδομEκονταL κα
α]τ01 /πεγρφη (A. Pal. vii. 618)L
νδρα σοφν KλεFβουλον ποφθμενον καταπενθε(
eδε πτρα Λνδος πFντ0ω γαλλομ$νη.
'Aπεφθ$γξατοL μ$τρον ριστον. κα ΣFλωνι /π$στειλεν
οjτω
KλεFβουλος ΣFλωνι
Πολλο μ$ν τιν ασιν ταροι κα οDκος πντηL φαμ δ#
/γgν ποτανεστταν /σε(σθαι ΣFλωνι τ"ν Λνδον
– 126 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
92. \Oταν βγανzης (π* τ* σπτι σου, νp gχzης προγραμματσει
τ μλλεις ν/ κ/μzης κι8 Cταν γυρσzης, κ/με bνα λογαριασμ0 το] τ
gκαμες. Πραν το?των συνιστο]σε νp (σκο]με τ* σLμα μας. Np
προτιμο]με νp (κο]με μUλλον, παρp νp λμε πολλp (νp εvμαστε
φιλομαθε:ς μUλλον παρp (μαθε:ς). Np λμε π/ντοτε καλp λ0για
(νp μ` κακολογο]με). Np δι/κεισαι φιλικLς πρ*ς τ`ν (ρετ` κα;
_χθρικLς πρ*ς τ`ν κακα. Np (ποφε?γzης νp κ/μνzης (δικα.
Στο+ς πολ:τες (στ*ν λα*) νp λγωμε τp &ριστα.
Np εvμεθα (νuτεροι τς jδονς. Np μ` κ/νωμε τποτε διp τς
βας. Np δδωμε παιδεα στp τκνα μας. Np τερματζωμε τ`ν
gχθρα. Np μ` κ/νωμε φιλοφρονkσεις στ`ν γυνα:κα μας οsτε νp
τ`ν μαλuνωμε, _νuπιον ξνωνx δι0τι τ* πρLτο δεχνει μωρα κα;
τ* &λλο παραφροσ?νη. M` τιμωρzς μεθυσμνο 3πηρτη, δι0τι
φανεται κι8 D vδιος μεθυσμνος. Np παρνωμε γυνα:κα (π* τ`ν
δικk μας κοινωνικ` τ/ξιx δι0τι ν π/ρωμε (π* (νωτρα τ/ξι, δ@ν
θp (ποκτkσωμε συγγενε:ς παρp (φντες.
93. Np μ` γελSUς μ@ το+ς σκωπτομνους, δι0τι θp προκαλσzης
τ`ν (πχθει/ τους. EaτυχLν, νp μ` ε^σαι _πηρεασμνος, (λαζuνx
κα; νp μ` ταπεινuνεσαι, Cταν ε3ρσκεσαι σ@ δυσκολα. M/θε νp
(ντιμετωπζzης μ@ θ/ρρος τ;ς μεταβολ@ς τς τ?χης.
Πθανε γηραι0ς, (φο] gζησε _π; wβδομkκοντα gτη. Kα; gγρα-
ψαν γι8 αaτ*ν το]το τ* _πιτ/φιο:
T*ν σοφ*ν &νδρα Kλε0βουλον (ποθαν0ντα,
κλαει το?τη _δL j πατρς του j Λνδος,
πο+ τ`ν κρατε: στ`ν (γκαλι/ της j θ/λασσα.
Δικ0 του Qταν τ* (π0φθεγμα: H μετριοπ/θεια ε^ναι πολ+
καλ* πρUγμα. VEστειλε κα; στ*ν Σ0λωνα τ`ν (κ0λουθο _πι-
στολk:
O KΛEOBOYΛOΣ ΠPOΣ TON ΣOΛΩNA
«VEχεις βεβαως πολλο+ς φλους κα; δ?νασαι νp κατοικkσzης
εFς ο5ονδkποτε μρος το] κ0σμου. 8Eγ~ Cμως gχω τ`ν γνuμη Cτι
καταλληλοτ/τη κατοικα γιp τ*ν Σ0λωνα ε^ναι j Λνδοςx δι0τι σ@
– 127 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
δαμοκρατεομ$ναν. κα ƒ ν:σος πελαγα, νθα ο3κ$οντι
ο]δ#ν δεινν /κ Πεισιστρτω. κα το ταροι δ# Jκστο-
θεν π"ρ τ* βασο\νται.
ΠEPIANΔPOΣ
94 Περανδρος Kυψ$λου Kορνθιος π το\ τ1ν SHρα-
κλειδ1ν γ$νους. οfτος γEμας Λυσδην, {ν α]τς M$λισ-
σαν /κλει, τWν Προκλ$ους το\ 'Eπιδαυρων τυρννου
κα 'Eρισθενεας τς 'Aριστοκρτους παιδFς, δελφς δ#
'AριστοδEμου θυγατ$ρα, οC σχεδν πσης 'Aρκαδας
/πρξαν, uς φησιν SHρακλεδης V Ποντικς /ν τ01 Περ
ρχς (Wehrli vii. fg. 144), πα(δας /ξ α]τς /ποησε δ=ο,
K=ψελον κα ΛυκFφροναL τν μ#ν νεaτερον συνετFν,
τν δ# πρεσβ=τερον φρονα. χρFν0ω δW `π' Gργς βαλgν
`ποβθρ0ω & λακτσας τWν γυνα(κα γκυον οdσαν π$-
κτεινε, πεισθες διαβολα(ς παλλακδων, ‰ς jστερον
καυσε.
95 TFν τε πα(δα πεκEρυξεν ε3ς K$ρκυραν λυπο=μενον
/π τn μητρ, 0R iνομα ΛυκFφρων. €δη δ# /ν γEρ9α καθε-
στgς μετεπ$μπετο α]τν bπως παραλβnη τWν τυραννδαL
?ν φθσαντες οC Kερκυρα(οι διεχρEσαντο. bθεν Gργι-
σθες πεμψε το*ς πα(δας α]τ1ν πρς 'Aλυττην /π'
/κτομnL προσσχο=σης δ# τς νεgς Σμ0ω, Cκετε=σαντες
τWν >Hραν `π τ1ν Σαμων διεσaθησαν.
– 128 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
αaτ`ν 3π/ρχει δημοκρατα. Kα; j νσος κε:ται εFς κεντρικ*ν
σημε:ον το] πελ/γους. 8EδL, Cταν κατοικzς, δ@ν gχεις νp
φοβηθzς καμμα _νργεια το] Πεισιστρ/τουx κα; φλοι σου (π*
κ/θε μρος θp gλθουν σ8 _σνα».
7. ΠEPIANΔPOΣ
94. O Περανδρος92, D γυι*ς το] Kυψλου, Qταν Kορνθιος
κα; (π0γονος τLν HρακλειδLν. E^χε νυμφευθ τ`ν Λυσδη, πο+
(χαϊδευτικp) τ`ν gλεγε Mλισσα. H Λυσδη Qταν κ0ρη το]
τυρ/ννου τLν 8Eπιδαυρων Προκλους κα; τς 8Eρισθενεας, j
Dποα π/λι Qταν κ0ρη το] 8Aριστοκρ/τους κα; (δελφ` το] 8Aρι-
στοδkμου, ο5 Dπο:οι κυριαρχο]σαν _φ8 Cλης σχεδ*ν τς 8Aρκα-
δας, Cπως (ναφρει D Hρακλεδης D Ποντικ*ς στ`ν Περ ρχς
συγγραφk του. 8Aπ* τ`ν Λυσδη (πκτησε δ?ο γιο?ς, τ*ν
K?ψελο κα; τ*ν Λυκ0φρονα, (π* το+ς Dποους D μικρ0τερος
Qταν συνετ0ς, (λλp D μεγαλ?τερος Qταν &μυαλος. \Yστερα (π*
χρ0νια, ο5 παλλακδες του διβαλαν τ`ν γυνα:κα του πο+ Qταν
gγκυος, κα; αaτ0ς, gξαλλος (π* τ*ν θυμ0 του, τ`ν _γκρμισε (π*
τ`ν σκ/λα 7 τς κατφερε Fσχυρp λακτσματα, Žστε αaτ`
3πκυψε. Mετ/, τ;ς παλλακδες τ;ς gκαυσε ζωντανς.
95. T*ν γυι0 του τ*ν Λυκ0φρονα, πο+ _λυπε:το γιp τ`ν
μητρα του, τ*ν _ξuρισε στ`ν Kρκυρα. \Oταν πιp _γρασε,
gστειλε νp τ*ν π/ρzη γιp νp το] (ναθσzη τ`ν τυραννα. 8Aλλp τ*ν
πρ0λαβαν ο5 Kερκυρα:οι, ο5 Dπο:οι _φ0νευσαν τ*ν Λυκ0φρονα.
8Oργισθε;ς _κ το?του D τ?ραννος, συνλαβε τp παιδιp αaτLν93
κα; τp gστειλε στ*ν βασιλα τς Λυδας 8Aλυ/ττη γιp νp τp
εaνουχσzη. 8Aλλp διερχ0μενο τ* πλο:ο (π* τ`ν Σ/μο, ο5 νοι gκα-
μαν gκκλησι στ`ν \Hρα, κα; ο5 Σ/μιοι το+ς (πελευθρωσαν.
Kα; D Περανδρος (πογοητευθε;ς (πθανε, γρος πιp ƒγδ0-
92. O Περανδρος διετλεσε τ?ραννος (π* τ* 625 bως τ* 585.
93. Bλπε Γου=λ Nτυρ/ντ, gνθ8 (νωτ., σ. 108.
– 129 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Kα ?ς (FGrH 244 F 332a) θυμEσας /τελε=τησεν, €δη
γεγονgς τη GγδοEκοντα. Σωσικρτης δ$ φησι (FHG iv.
502) πρFτερον Kροσου τελευτσαι α]τν τεσι
τεσσαρκοντα κα Jν, πρ τς τεσσαρακοστς /ντης
'Oλυμπιδος. το\τον SHρFδοτος /ν τn πρaτnη (i. 20) ξ$νον
φησν εDναι Θρασυβο=λ0ω τ01 Mιλησων τυρνν0ω.
96 Φησ δ# 'Aρστιππος /ν πρaτ0ω Περ παλαι:ς τρυφς
περ α]το\ τδε, oς ρα /ρασθε(σα P μEτηρ α]το\ Kρ-
τεια συνν α]τ01 λθραL κα ?ς eδετο. φανερο\ δ# γενο-
μ$νου βαρ*ς π:σιν /γ$νετο δι" τ λγε(ν /π τn φωρ9:.
λλ" κα <Eφορος (FGrH 70 F 178) Cστορε( oς εrξαιτο, ε3
νικEσειεν 'Oλ=μπια τεθρππ0ω, χρυσο\ν νδριντα να-
θε(ναιL νικEσας δ# κα πορ1ν χρυσου, κατ τινα Jορ-
τWν /πιχaριον κεκοσμημ$νας 3δgν τ"ς γυνα(κας πντα
φελετο τν κFσμον, κα πεμψε τ νθημα.
Λ$γουσι δ$ τινες oς θελEσας α]το\ τν τφον μW
γνωσθναι, τοιο\τFν τι /μηχανEσατο. δυσν /κ$λευσε
νεανσκοις, δεξας τιν" VδFν, /ξελθε(ν ν=κτωρ κα τν
παντEσαντα νελε(ν κα θψαιL πειτα βαδζειν λλους
τε κατ" το=των τ$τταρας, κα νελFντας θψαιL πλιν τε
κατ" το=των πλεονας. κα οjτως α]τς το(ς πρaτοις
/ντυχgν νnηρ$θη. Kορνθιοι δ# /π τι κενοτφιον /π$-
γραψαν α]τ01 τFδε (A. Pal vii. 619)L
94. H 49η 8Oλυμπιpς (ντιστοιχε: στp gτη 584 – 580.
95. Bλπε κατωτρω τ`ν _πιστολ` το] Θρασυβο?λου, μ@ τ`ν Dποα 3ποδει-
– 130 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
ντα _τLν. O Σωσικρ/της λγει Cτι (πθανε 41 χρ0νια πρ;ν (π*
τ*ν Kρο:σο κα; πρ* τς 49ης 8Oλυμπι/δος94. O Hρ0δοτος (να-
φρει στ* πρLτο βιβλο τς SIστορας του, Cτι D Περανδρος
3πρξε φιλοξενο?μενος το] τυρ/ννου τLν Mιλησων Θρασυ-
βο?λου95.
96. O 8Aρστιππος, π/λι, στ* πρLτο βιβλο το] gργου του
«Περ παλαι:ς τρυφς» (δηλ. γιp τ`ν εaμ/ρεια, τ`ν χλιδ` τLν
παλαιLν96), γρ/φει γι8 αaτ*ν Cτι τ*ν _ρωτε?θηκε j μητρα του
Kρ/τεια κα; συνουσιαζ0ταν μαζ του κρυφ/x κα; Cτι κα; αaτ*ς
αFσθαν0ταν (π0λαυσι (π* αaτ*ν τ*ν δεσμ0. (λλ/, Cταν gγινε
γνωστ* αaτ0, gγινε (νυπ0φορος σ@ Cλους, (π* τ*ν (β/σταχτο
π0νο γιp τ`ν (ποκ/λυψι. 8Eξ &λλου D VEφορος (φηγε:ται Cτι
gταξε bνα χρυσ* &γαλμα, ν νικο]σε στp 8Oλ?μπια μ@ τ*
τθριππο lρμα του. Πρ/γματι _νκησε, (λλp δ@ν ε^χε τp (παι-
το?μενα χρkματα, Dπ0τε σ@ κ/ποια wορτk, Cταν ε^δε τ;ς γυνα:κες
στολισμνες, το+ς πρε Cλα τp κοσμkματα, κα; gστειλε τ* τ/μα.
Λγεται (κ0μη, Cτι, _πειδ` Šθελε νp μ` γνzη γνωστ*ς D τ/φος
του, μηχανε?θηκε τ* wξς: _φuναξε δ?ο νους, κα; (φο] το+ς
gδειξε bνα δρ0μο, το+ς διταξε νp βγο]ν τ`ν ν?κτα, κα; νp σκο-
τuσουν κα; νp θ/ψουν τ*ν πρLτον πο+ θp συναντkσουν.
VEπειτα διταξε &λλους τσσερις νp σκοτuσουν κα; νp κ/ψουν
το+ς πρuτουςx κα; _ν συνεχεSα διταξε &λλους περισσ0τερους νp
κ/μουν τ* vδιο στο+ς πρηγο?μενους. Kα; gτσι, Cταν παρουσι/-
σθηκε D vδιος στο+ς πρuτους, _φονε?θη (π* αaτο?ς. O5 Kορν-
θιοι gγραψαν γι8 αaτ*ν _π/νω σ8 bνα κενοτ/φιο τp wξς:
κν?ει στ*ν Περανδρο τ*ν τρ0πο μ@ τ*ν Dπο:ο θp (παλλ/σσεται (π* το+ς
πολιτικο?ς του (ντιπ/λους.
96. Πρβλ. Wilamowitz, Antigonos von Karystos, σ. 48.
– 131 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
97 πλο=του κα σοφης πρ=τανιν πατρς eδε KFρινθος
κFλποις γχιλοις γ Περανδρον χει.
στι κα Pμ1ν (A. Pal. vii. 620)L
μE ποτε λυπEσnη σε τ μE σε τυχε(ν τινοςL λλ"
τ$ρπεο π:σιν Vμ1ς οOσι δδωσι θεFς.
κα γ"ρ θυμEσας ο σοφς Περανδρος π$σβη,
οjνεκεν ο]κ τυχεν πρEξιος @ς θελεν.
Tο=του /στ κα τ Mηδ#ν χρημτων νεκα πρττεινL
δε(ν γ"ρ τ" κερδαντ" κερδανειν. /ποησε δ# κα `ποθE-
κας ε3ς πη δισχλια. εDπ$ τε το*ς μ$λλοντας σφαλ1ς
τυραννEσειν τn ε]νο9α δορυφορε(σθαι, κα μW το(ς
bπλοις. κα ποτε /ρωτηθες δι" τ τυραννε(, φη, «bτι κα
τ Jκουσως ποστναι κα τ φαιρεθναι κνδυνον
φ$ρει». λεγε δ# κα τδεL καλν PσυχαL /πισφαλ#ς προ-
π$τειαL κ$ρδος α3σχρFνL <…> δημοκρατα κρε(ττον
τυραννδοςL αC μ#ν Pδονα φθαρτα, αC δ# τιμα θνατοιL
98 / ε]τυχ1ν μ#ν μ$τριος yσθι, δυστυχ1ν δ# φρFνιμοςL φλοις
ε]τυχο\σι κα τυχο\σι V α]τς yσθιL ? tν VμολογEσ9ης,
διατEρειL λFγων πορρEτων /κφορ"ν μW ποιο\L μW
μFνον το*ς ƒμαρτνοντας, λλ" κα το*ς μ$λλοντας
κFλαζε.
Ofτος πρ1τος δορυφFρους σχε, κα τWν ρχWν ε3ς
τυραννδα μετ$στησεL κα ο]κ εyα /ν στει ζν το*ς βου-
λομ$νους, καθ φησιν <Eφορος (FGrH 70 F 179) κα 'Aρι-
στοτ$λης (Rose 516 'Aθπ. 16, 3). €κμαζε (FGrH 244 F
332b) δ# περ τWν τριακοστWν GγδFην 'Oλυμπιδα, κα
/τυρννησεν τη τετταρκοντα.
97. Bλ. Παλατνη 8Aνθολογα, VII, 619.
98. Aaτ0θι, VII, 620.
99. T* κεμενο _δL, προφανLς ε^ναι _λλιπςx γιατ; δ@ν μπορε: νp ε^ναι κ/θε
κρδος αFσχρ0.
– 132 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
97. Tο?τη j περιβαλλομνη (π* θ/λασσα γ τς πατρδας του
Kορνθου gχει _δL στ`ν (γκαλι/ της τ*ν κορυφα:ο στ*ν
πλο]το κα; τ`ν σοφα Περανδρο97.
Yπ/ρχει κα; τ* (κ0λουθο δικ0 μας _πιτ/φιο γι8 αaτ0ν:
Np μ` σ@ στενοχωρz τ* Cτι δ@ν _πιτυγχ/νεις αaτ* πο+
λαχταρUςx (λλp νp ε^σαι εaχαριστημνος μ@ C,τι σο] δδει D
θε0ς. Δι0τι (π* τ`ν στενοχuρια του D Περανδρος πθανε,
_πειδ` δ@ν _πτυχε _κε:νο πο+ λαχταρο]σε98.
Δικ0 του ε^ναι κα; τ* ρητ0: τποτε νp μ` κ/νzης (ποκλειστικp
γιp νp κερδσzης χρkματα. Δι0τι πρπει τp _πιτρεπτp κρδη νp
κερδζzη κανες. VEγραψε κα; bνα διδακτικ* ποημα (SYποθEκας)
(π* 2000 στχους. 8Eπσης ε^πε Cτι _κε:νοι πο+ θλουν νp ε^ναι
(σφαλε:ς, Cταν κυβερνο]ν τυραννικLς, πρπει νp περιφρου-
ρο]νται (π* τ`ν (γ/πη το] λαο] κα; tχι (π* τp Cπλα. K/ποτε,
Cταν ρωτkθηκε γιατ; κυβερνU τυραννικLς, (πεκρθη: «Δι0τι, εvτε
wκουσως (πομακρυνθL τς _ξουσας εvτε βιαως, αaτ* συνεπ/-
γεται κνδυνο». VEλεγε _πσης κα; τp wξς: E^ναι καλ* πρUγμα j
jσυχα. 8Eπικνδυνο j θρασ?της. T* κρδος ε^ναι αFσχρ099. H
δημοκρατα ε^ναι καλ?τερη (π* τ`ν τυραννα. O5 (πολα?σεις
παρρχονται, (λλp ο5 τιμ@ς ε^ναι (θ/νατες.
98. \Oταν εaτυχzς νp ε^σαι μετρι0φρων, κα; Cταν δυστυχzς, νp
ε^σαι φρ0νιμος, συνετ0ς. Kα; στο+ς εaτυχο]ντας κα; στο+ς δυστυ-
χο]ντας φλους σου νp ε^σαι D vδιος. –Aν gδωσες τ*ν λ0γο σου γιp
κ/τι, νp τ*ν κρατSUς. Np μ` (ποκαλ?πτzης τp μυστικ/. Np μ` _πι-
κρνzης μ0νον _κενους πο+ κ/νουν λ/θη, (λλp προσπ/θησε νp
(ποτρψzης κι8 _κενους πο+ μλλουν νp κ/μουν λ/θη.
Aaτ*ς πρLτος ε^χε προσωπικ` φρουρp κα; μεττρεψε τ`ν
κυβρνησ του σ@ τυραννδα. Δ@ν &φηνε δ@ νp _γκαθσταται
_λε?θερα Cποιος Šθελε στ`ν π0λι, καθ8 › (ναφρουν D VEφορος
κα; D 8Aριστοτλης. VHκμασε περ; τ`ν 38ην 8Oλυμπι/δα κα;
παρμεινε τ?ραννος _π; σαρ/ντα χρ0νια.
– 133 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
99 Σωτων δ# κα SHρακλεδης (Wehrli vii, fg. 145) κα Παμ-
φλη /ν τ01 π$μπτ0ω τ1ν SYπομνημτων (FHG iii. 521) δ=ο
φασ Περινδρους γεγον$ναι, τν μ#ν τ=ραννον, τν δ#
σοφν κα 'Aμβρακιaτην. το\το κα Nενθης φησν V
KυζικηνFς (FGrH 84 F 19), νεψιο=ς τε εDναι λλEλοις. κα
'Aριστοτ$λης μ#ν (Rose 517) τν KορνθιFν φησι εDναι τν
σοφFνL Πλτων δ# (Prot. 343a) οr φησιν.
Tο=του /στL Mελ$τη τ π:ν. €θελε δ# κα τν 'Iσθμν
διορ=ξαι. φ$ρεται δ# α]το\ κα /πιστολE (Hercher 408)L
Περανδρος το(ς Σοφο(ς
Πολλ" χρις τ01 Πυθο( 'AπFλλωνι το\ ε3ς ν /λθFντας
ε`ρε(ν. ξο\ντ τε κα /ς KFρινθον τα /μα /πιτολα. /γgν
δ# `μ:ς ποδ$χομαι, oς yστε α]το, bτι δαμοτικaτατα.
πε=θομαι oς π$ρυτι /γ$νετο `μ1ν ƒλα παρ" τν Λυδν
/ς Σρδεις. €δη ‡ν μW Gκνε(τε κα παρ' /μ# φοιτν τν
Kορνθου τ=ραννον. `μ:ς γ"ρ κα σμενοι iψονται
Kορνθιοι φοιτε\ντας /ς οDκον τν Περινδρου.
Περανδρος Προκλε(
100 'Eμν μ#ν κο=σιον τ:ς δμαρτος τ γοςL τ* δ# Jκgν
τ01 παιδ με πο θυμο\ ποιEσαις δικε(ς. & ‡ν πα\σον
τ"ν πEνειαν τ1 παιδFς. & /γgν τ* μυνο\μαι. κα γ"ρ
δWν κα α]τς ποιν"ς τισα τν τ9: θυγατρ, συγκατακα=-
σαις α]τ9: τ" πασ:ν Kορινθι:ν εzματα.
<Eγραψε δ# α]τ01 κα Θρασ=βουλος οjτω (Hercher
787)L
100. O Περανδρος μνημονε?εται στp Πολιτικ" το] 8Aριστοτλους
(βιβλον E, κεφ. 4, 1304 α 32), tχι Cμως yς bνας (π* το+ς wπτp σοφο?ς. Στ*ν
ΠρωταγFρα το] Πλ/τωνος (343 A), Cπου (ναφρονται ο5 wπτp σοφο, δ@ν
3π/ρχει τ* tνομα το] Περι/νδρου, (λλ8 (ντ8 αaτο] (ναφρεται D M?σων.
101. O Περανδρος _σχεδασε νp διανοξzη τ`ν διuρυγα πο+ τuρα wνuνει
το+ς δ?ο κ0λπους, (λλp ο5 μηχανικο του _θεuρησαν τ* gργο (κατ0ρθωτο.
– 134 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
99. O Σωτων, D Hρακλεδης κα; j Παμφλη στ* πμπτο
βιβλο τLν «SYπομνημτων» της γρ/φουν Cτι 3πρξαν δ?ο
Περανδροι, D τ?ραννος κα; D σοφ*ς πο+ Qταν (π* τ`ν 8Aμβρα-
κα. Aaτ* τ* βεβαιuνει κα; D Nε/νθης D Kυζικην0ς, πο+ προσθ-
τει Cτι Qταν κα; _ξ/δελφοι. O 8Aριστοτλης λγει Cτι D Kορνθιος
Qταν D σοφ0ς, D Πλ/των Cμως δ@ν τ* παραδχεται100.
Δικ0 του ε^ναι τ* (π0φθεγμα: M@ τ`ν &σκησι _πιτυγχ/νεται j
τελει0της. VHθελε δ@ κα; στ*ν 8Iσθμ* (τς Kορνθου) νp (νοξzη
διuρυγα101.
Φρεται _πσης yς δικk του κα; j κ/τωθι _πιστολk:
O ΠEPIANΔPOΣ ΠPOΣ TOYΣ ΣOΦOYΣ
«8Oφελω πολλ@ς χ/ρες στ*ν Π?θιο 8Aπ0λλωνα πο+ συναντη-
θkκατε Cλοι μαζ. Kα; εsχομαι, ο5 _πιστολς μου νp σUς φρουν
κα; στ`ν K0ρινθο, Cπου, καθ~ς γνωρζετε, θp σUς κ/μω μα παλ-
λαϊκ` 3ποδοχk. Mαθανω Cτι πρυσι πkγατε στ;ς Σ/ρδεις, στ`ν
αaλ` το] Λυδο] βασιλως. Tuρα μ` διστ/σετε νp _πισκεφθτε
κα; τ*ν &ρχοντα τς Kορνθου. Δι0τι κα; ο5 Kορνθιοι μ@ μεγ/λη
του χαρp θp σUς Fδο]ν νp _πισκπτεσθε τ*ν ο^κο το] Περι/ν-
δρου».
O ΠEPIANΔPOΣ ΠPOΣ TON ΠPOKΛEA102
100. «8Eγ~ μ@ν (κουσως gκαμα τ*ν φ0νο τς συζ?γου μου.
8Eσ+ Cμως _σκεμμνως (δικε:ς, στρφοντας τ* μ:σος το] παιδιο]
μου _ναντον μου. Λοιπ*ν 7 θp σταματkσzης τ`ν σκληρ` μεταχε-
ρισι το] παιδιο] μου 7 _γ~ D vδιος θp σ@ _κδικηθL. Δι0τι βεβαως
_γ~ D vδιος gχω _ξιλεωθ γιp τ`ν θυγατρα σας, (φο] gθεσα
στ`ν πυρp μαζ; μ@ τ* σLμ/ της κα; τ*ν 5ματισμ* Cλων τLν
γυναικLν τς Kορνθου».
Σ@ αaτ*ν δ, (πεστ/λη 3π* το] Θρασυβο?λου j (κ0λουθος
_πιστολk:
102. O Προκλς Qταν πεθερ*ς το] Περι/νδρου. H _πιστολ` θεωρε:ται
(π0κρυφη κα; τ* κεμεν0 της ε^ναι (λλοιωμνο κα; (μφβολο.
– 135 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Θρασ=βουλος Περινδρ0ω
T01 μ#ν κEρυκι σε\ ο]δ#ν `πεκρινμηνL γαγgν δ#
α]τν /ς λEιον, το*ς `περφυ$ας τ1ν σταχ=ων ‚βδ0ω
παων πεθ$ριζον, Vμαρτ$οντος /κενου. κα σοι ναγ-
γελ$ει ε3 /π$ροιο b τι μεν κο=σειεν & yδοι. σ* δ# ποει
οjτως, &ν γ' /θ$λnης καρτ=νασθαι τWν α3συμνητηνL το*ς
/ξFχους τ1ν πολιτ$ων /ξαρειν, &ν τ$ τις /χθρFς τοι φα-
νηται, &ν τε μE. jποπτος γ"ρ νδρ α3συμνEτnη κα τ1ν
τις Jτρων.
ANAXAPΣIΣ
101 'Aνχαρσις V Σκ=θης Γνο=ρου μ#ν cν υCFς, δελφς
δ# Kαδουδα το\ Σκυθ1ν βασιλ$ως, μητρς δ# SEλλην-
δοςL δι κα δγλωττος cν. οfτος /ποησε τ1ν τε παρ"
το(ς Σκ=θαις νομμων κα τ1ν παρ" το(ς >Eλλησιν ε3ς
ε]τ$λειαν βου κα τ" κατ" πFλεμον πη GκτακFσια.
παρ$σχε δ# κα φορμWν παροιμας δι" τ παρρησιαστWς
εDναι, τWν π Σκυθ1ν ‚σιν.
Λ$γει δ# α]τν Σωσικρτης (FHG iv. 502) /λθε(ν ε3ς
'AθEνας κατ" τWν τεσσαρακοστWν JβδFμην 'Oλυμπιδα
/π ρχοντος E]κρτους. >Eρμιππος δ# (FHG iii. 40)
πρς τWν ΣFλωνος ο3καν φικFμενον τ1ν θεραπFντων
τιν κελε\σαι μην\σαι bτι παρεη πρς α]τν 'Aνχαρσις
κα βο=λοιτο α]τν θεσασθαι, ξ$νος τε, ε3 οOFν τε, γεν$-
σθαι.
102 Kα V θερπων ε3σαγγελας /κελε=σθη `π το\ ΣFλω-
νος ε3πε(ν α]τ01, bτιπερ /ν τα(ς 3δαις πατρσι ξ$νους ποι-
ο\νται. νθεν V 'Aνχαρσις Jλgν φη ν\ν α]τν /ν τn δικαωμα νp ε^ναι φιλοξενο?μενος. O Σ0λων καταπλαγε;ς (π*
πατρδι εDναι κα προσEκειν α]τ01 ξ$νους ποιε(σθαι. V δ#
καταπλαγες τWν JτοιμFτητα ε3σ$φρησεν α]τν κα μ$γι-
στον φλον /ποιEσατο.
– 136 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
O ΘPAΣYBOYΛOΣ ΠPOΣ TON ΠEPIANΔPON
«Δ@ν (πkντησα στ*ν κkρυκ/ σου (σ8 C,τι μ@ ρuτησε)x (λλp
τ*ν πρα κα; τ*ν πγα σ8 bνα χωρ/φι μ@ σιτ/ρι κα; κτυπLντας
μ@ τ* μπαστο?νι μου gκοβα το+ς πι* ψηλο+ς στ/χεις. ˆHταν
δπλα μου, κα; θp σο] πz C,τι &κουσε κα; ε^δε. T* vδιο νp κ/μzης
κι8 _σ?, ν θλzης νp Fσχυροποιkσzης τ`ν (πολυταρχα σου. Np
θανατuνzης το+ς _ξχοντες (π* το+ς πολ:τες, εvτε ε^ναι 7 tχι
_χθρο σου. Γιατ; σ8 bνα (πολυταρχικLς κυβερνLντα &νθρωπο
(κ0μη κι8 bνας φλος πρπει νp ε^ναι €ποπτος».
8. ANAXAPΣIΣ O ΣKYΘHΣ
101. O 8Aν/χαρσις D Σκ?θης Qταν γυι*ς το] Γνο?ρου κα;
(δελφ*ς το] βασιλως τLν ΣκυθLν Kαδου=δα. H μητρα του
Cμως Qταν Eλληνδα, γι8 αaτ* κα; yμιλο]σε δ?ο γλLσσες.
VEγραψε bνα ποημα (π* 800 στχους περ; τLν θεσμLν στο+ς
Σκ?θες κα; το+ς \Eλληνες. 8Aναφορικp μ@ τ`ν rπλ0τητα τς
ζως κα; τ*ν π0λεμο. M@ τ`ν εFλικρνει/ του δ@ κα; τ`ν παρρη-
σα του (παρρησιαστkς), gδωκε (φορμ` νp γεννηθz κα; j παροι-
μα: «Np Dμιλς yς Σκ?θης», δηλ. μ@ παρρησα.
Kατp τ*ν Σωσικρ/τη, Qλθε στ`ν 8Aθkνα περ; τ`ν 47ην 8Oλυ-
μπι/δα103, _π; Eaκρ/τους. O \Eρμιππος (φηγε:ται Cτι, Cταν πγε
στ`ν οFκα το] Σ0λωνος, παρkγγειλε σ8 bνα 3πηρτη νp πz σ8
αaτ*ν Cτι ε3ρσκεται στ`ν εvσοδο D 8Aν/χαρσις, κα; θp Šθελε νp
τ*ν δz, κα; _pν ε^ναι δυνατ*ν νp γνzη φιλοξενο?μεν0ς του.
102. O 3πηρτης τp διεββασε αaτp στ*ν Σ0λωνα, (π* τ*ν
Dπο:ον gλαβε τ`ν _ντολ` νp το] (παντkσzη Cτι μ0νον στ`ν δικk
του τ`ν πατρδα μπορε: νp φιλοξενται. 8AνταπαντLν, D 8Aν/-
χαρσις ε^πε Cτι κι8 αaτ*ς στ`ν πατρδα του ε3ρσκεται κα; gχει τ*
τ`ν wτοιμ0τητα το+ πνε?ματ0ς του τ*ν _δχθη κα; τ*ν gκαμε _πι-
στkθιο φλο του.
– 137 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Mετ" χρFνον δ# παραγενFμενος ε3ς τWν Σκυθαν κα
δοκ1ν τ" νFμιμα παραλ=ειν τς πατρδος πολ*ς ”ν /ν
τ01 Jλληνζειν, τοξευθες /ν κυνηγεσ0ω πρς τδελφο\
τελευτ9:, ε3πgν δι" μ#ν τν λFγον /κ τς SEλλδος
σωθναι, δι" δ# τν φθFνον /ν τn ο3κε9α πολ$σθαι. νιοι
δ# τελετ"ς SEλληνικ"ς /πιτελο\ντα διαχρησθναι.
103 Kα στιν Pμ1ν ε3ς α]τFν (A. Pal. vii. 92)L
/ς Σκυθην 'Aνχαρσις bτ' €λυθε, πολλ" πλανηθες
πντας πειθε βιο\ν €θεσιν SEλλαδικο(ς.
τν δ' τι μ\θον κραντον /ν στομτεσσιν χοντα
πτηνς /ς θαντους eρπασεν ‡κα δFναξ.
Ofτος τWν μπελον εDπε τρε(ς φ$ρειν βFτρυςL τν
πρ1τον PδονςL τν δε=τερον μ$θηςL τν τρτον ηδας.
θαυμζειν δ# φη π1ς παρ" το(ς >Eλλησιν γωνζονται
μ#ν οC τεχν(ται, κρνουσι δ# οC μW τεχν(ται. /ρωτηθες π1ς
ο]κ tν γ$νοιτF τις φιλοπFτης, «ε3 πρ Gφθαλμ1ν», εDπεν,
«χοι τ"ς τ1ν μεθυFντων σχημοσ=νας». θαυμζειν τε
λεγε π1ς οC >Eλληνες νομοθετο\ντες κατ" τ1ν `βριζF-
ντων, το*ς θλητ"ς τιμ1σιν /π τ01 τ=πτειν λλEλους.
μαθgν τ$τταρας δακτ=λους εDναι τ πχος τς νεaς,
τοσο\τον φη το\ θαντου το*ς πλ$οντας π$χειν.
104 T λαιον μανας φρμακον λεγε δι" τ λειφομ$-
νους το*ς θλητ"ς /πιμανεσθαι λλEλοις. «π1ς», λε-
γεν, «παγορε=οντες τ ψε=δεσθαι /ν τα(ς καπηλεαις
φανερ1ς ψε=δονται;» κα θαυμζειν φησ π1ς >Eλληνες
ρχFμενοι μ#ν /ν μικρο(ς πνουσι, πλησθ$ντες δ# /ν
103. Στp 591–588 π.X.
– 138 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
\Oταν _πστρεψε (ργ0τερα στ`ν Σκυθα, gδωσε τ`ν _ντ?-
πωσι, λ0γω το] _νθουσιασμο] του γιp κ/θε τι τ* Eλληνικ0, Cτι
(ποβλπει νp (νατρψzη το+ς _θνικο+ς θεσμο?ς. Γι8 αaτ0, τοξευ-
θε;ς 3π* το] (δελφο] του σ@ κυνkγι, (πθανε (φο] ε^πε Cτι «γιp
τ`ν wτοιμ0τητα το] πνε?ματ0ς μου _σuθην κα; (νεδεχθην στ`ν
Eλλ/δα, γιp τ*ν φθ0νο Cμως _χ/θηκα μσα στ`ν vδια τ`ν
πατρδα». Mερικο; λγουν Cτι _φονε?θη καθ8 œν στιγμ`ν gκαμνε
Eλληνικ@ς 5εροτελεστες.
103. 8Eγρ/ψαμε κα; jμε:ς τ* (κ0λουθο _πιτ/φιο γι8 αaτ0ν104:
\Oταν _πστρεψε D 8Aν/χαρσις στ`ν Σκυθα,
€στερα (π* μακρp ταξδια, προτρεπε
Cλους νp ζο]ν κατp τp Eλληνικp Šθη.
Δ@ν ε^χε (κ0μα τελειuσει το] λ0γου του
κα; bνα φτερωτ* βλος τ*ν lρπαξε κα;
τ*ν gφερε στο+ς (θαν/τους.
Δικk του ε^ναι j ρσις Cτι τp (μπλια κ/νουν τριLν εFδLν στα-
φ?λια τς jδονς τ* bνα, τ* δε?τερο τς μθης, κα; τ* τρτο τς
(ηδας. 8Aπορο]σε δ, πLς στ`ν Eλλ/δα λαμβ/νουν μρος στο+ς
(γLνες ο5 εFδkμονες, κα; (πονμουν τp βραβε:α ο5 μ` εFδkμονες.
8Eρωτηθες, πLς δ@ν θp γιν0ταν κανε;ς φιλοπ0της, «&ν», (ποκρ-
θηκε, «gχzη πρ* ƒφθαλμLν τ;ς (σχημες πο+ κ/νουν _κε:νοι πο+
μεθο]ν». 8Eπσης (πορο]σε, πLς ο5 \Eλληνες, πο+ _πιβ/λλουν
κυρuσεις κατp τLν 3βριζ0ντων κα; βιαιοπραγο?ντων, τιμο]ν
το+ς (θλητς, _πειδ` κτυπο]ν D bνας τ*ν &λλον. \Oταν gμαθε Cτι
τ* π/χος το] πλοου ε^ναι τσσερα δ/χτυλα, «τ0σο», ε^πε, «(π-
χουν κα; ο5 _πιβ/τες του (π* τ*ν θ/νατο».
104. T* λ/δι gλεγε ε^ναι bνα φ/ρμακο πο+ προκαλε: τρλλα,
(φο], lμα τριφτο]ν μ8 αaτ* ο5 (θλητς, συμπεριφρονται (ναμε-
ταξ? τους σpν τρελλο. 8Eπσης, gλεγε, πLς γνεται νp (παγορε?-
σουν τ* ψμα κα; νp ψε?δωνται δημοσSα στ;ς ταβρνες; 8Aκ0μη
(πορο]σε, πLς ο5 \Eλληνες, στp συμπ0σι/ τους, στ`ν (ρχ`
104. Παλατνη 'Aνθολογα, VII, 92.
– 139 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
μεγλοις. /πιγρφεται δ# α]το\ τα(ς ε3κFσιL γλaσσης,
γαστρFς, α3δοων κρατε(ν. /ρωτηθες ε3 ε3σν /ν Σκ=θαις
α]λο, εDπεν, «λλ' ο]δ# μπελοι». /ρωτηθες τνα τ1ν
πλοων ε3σν σφαλ$στερα, φη, «τ" νενεωλκημ$να». κα
το\το φη θαυμασιaτατον Jωρακ$ναι παρ" το(ς >Eλλη-
σιν, bτι τν μ#ν καπνν /ν το(ς iρεσι καταλεπουσι, τ" δ#
ξ=λα ε3ς τWν πFλιν κομζουσι. /ρωτηθες πFτεροι πλεους
ε3σν, οC ζ1ντες & οC νεκρο, φη, «το*ς οdν πλ$οντας πο\
τθης;»
105 'OνειδιζFμενος `π 'Aττικο\ bτι Σκ=θης /στν, φη,
«λλ' /μο\ μ#ν iνειδος P πατρς, σ* δ# τς πατρδος».
/ρωτηθες τ /στιν /ν νθρaποις γαθFν τε κα φα\λον,
φη, «γλ1σσα». κρε(ττον λεγεν να φλον χειν πολλο\
ξιον & πολλο*ς μηδενς ξους. τWν γορ"ν oρισμ$νον
φη τFπον ε3ς τ λλEλους πατ:ν κα πλεονεκτε(ν. `π
μειρακου παρ" πFτον `βρισθες φη, «μειρκιον, /"ν
ν$ος ”ν τν οDνον ο] φ$ρnης, γ$ρων γενFμενος jδωρ
οyσεις».
Efρε δ' ε3ς τν βον γκυρν τε κα κεραμικν τροχFν,
uς τινες.
Kα /π$στειλεν Rδε (Hercher 105)L
'Aνχαρσις Kροσ0ω
'Eγa, βασιλε\ Λυδ1ν, φ(γμαι ε3ς τWν τ1ν SEλλEνων,
διδαχθησFμενος €θη τ" το=των κα /πιτηδε=ματα. χρυ-
σο\ δ' ο]δ#ν δ$ομαι, λλ' πFχρη με /πανEκειν /ς Σκ=-
θας νδρα μενονα. eκω γο\ν /ς Σρδεις, πρ μεγλου
ποιο=μενος /ν γνaμnη τοι γεν$σθαι.
– 140 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
πνουν σ@ μικρp ποτkρια, κι8 lμα γεμσουν τ* στομ/χι, πνουν σ@
μεγ/λα. Στp (γ/λματ/ του 3π/ρχει j wξς _πιγραφk: «Np
συγκρατzς τ`ν γλLσσα σου, τ`ν λαιμαργα σου, κα; τ`ν σεξουα-
λικ` Dρμk σου».
8Eρωτηθε;ς ν 3π/ρχουν στ`ν Σκυθα αaλο, «οsτε (μπλια
Cμως», ε^πε. Στ`ν _ρuτησι, ποιp πλο:α ε^ναι (σφαλστερα,
«_κε:να πο+ ε^ναι (νεσυρμνα στ`ν ξηρ/», ε^πε. 8Aλλp κα; το]το
τ* περιεργ0τατο ε^πε Cτι ε^δε στο+ς \Eλληνες: Cτι τ*ν καπν* τ*ν
(φkνουν στ* βουν* κα; κουβαλο]ν στ`ν π0λι τp ξ?λα105. 8Eρω-
τηθε;ς ποιο ε^ναι περισσ0τεροι, ο5 ζωντανο; 7 ο5 πεθαμνοι, (πο-
κρθηκε: ΠρLτα πρπει νp μο] πzς, σ@ ποιp κατηγορα β/ζεις
_κενους πο+ ταξιδε?ουν στ`ν θ/λασσα».
105. \Oταν bνας 8Aθηνα:ος τ*ν κατηγ0ρησε Cτι ε^ναι Σκ?θης,
το] ε^πε: «Γιp μνα (ποτελε: ντροπ` j πατρδα, (λλp _σ+ (ποτε-
λε:ς D vδιος ντροπ` γιp τ`ν πατρδα». 8Eρωτηθες, ποι0 πρUγμα
ε^ναι καλ* κα; κακ* μαζ, «j γλLσσα» ε^πε. Kαλ?τερα, gλεγες,
ν&χzης bνα μ0νον (λλp μεγ/λης (ξας φλον, παρp πολλο+ς
χωρ;ς καμμιp (ξα. T`ν 8Aγορp τ`ν θεωρο]σε yς τ*ν τ0πο πο+
gχει προσδιορισθ γιp τ`ν (μοιβαα (π/τη κα; τ`ν πλεονεξα.
\Oταν σ8 bνα συμπ0σιο, τ*ν gβρισε κ/ποιος νεαρ0ς, το] ε^πε:
«Παλληκ/ρι μου ν τuρα πο+ ε^σαι νος, δ@ν βαστSUς τ* πιοτ0,
Cταν γερ/σzης, θp ε^σαι νεροκουβαλητkς».
Kατ/ τινας, αaτ*ς _φε]ρε τ`ν &γκυρα κα; τ*ν τροχ* πο+ χρη-
σιμοποιε:ται στ`ν (γγειοπλαστικk.
Σ@ αaτ*ν (ποδδεται κα; j (κ0λουθος _πιστολk:
O ANAXAPΣIΣ ΠPOΣ TON KPOIΣON
«8Eγu, βασιλε] τς Λυδας, gχω φθ/σει στ`ν χuρα τLν Eλλk-
νων, γιp νp μ/θω τp Šθη κα; τ;ς (σχολες τους. Δ@ν gχω καθ0λου
(ν/γκη (π* χρυσ0x (λλp μο] ε^ναι (ρκετ* νp _πιστρψω στ`ν
Σκυθα τελει0τερος. Θp gλθω Cμως στ;ς Σ/ρδεις, θεωρLν σπου-
δα:ο πρUγμα νp τ?χω τς _κτιμkσεuς σου».
105. 8Eννοε: τp ξυλοκ/ρβουνα.
– 141 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
MYΣΩN
106 M=σων Στρ=μωνος, uς φησι Σωσικρτης (FHG iv. 502)
>Eρμιππον (FHG iii. 39) παρατιθ$μενος, τ γ$νος Xηνε=ς,
π κaμης τινς O3ταϊκς & Λακωνικς, σ*ν το(ς Jπτ"
καταριθμε(ται. φασ δ# α]τν κα τυρννου πατρς εDναι.
λ$γεται δW πρFς τινος 'Aναχρσιδος πυνθανομ$νου εy τις
α]το\ σοφaτερος εyη, τWν Πυθαν ε3πε(ν Yπερ προερηται
/ν τ01 Θαλο\ β0ω `π#ρ Xλωνος (§ 30).
O3τα(ον τιν φημι M=σωνα /ν Xην γεν$σθαι
σο\ μ:λλον πραπδεσσιν ρηρFτα πευκαλμnησι.
πολυπραγμονEσαντα δ# /λθε(ν ε3ς τWν κaμην κα ε`ρε(ν
α]τν θ$ρους /χ$τλην ρFτρ0ω προσαρμFττοντα, κα
ε3πε(ν, «λλ', ‡ M=σων, ο]χ uρα ν\ν ρFτρου». «κα
μλα», εDπεν, «uστε /πισκευζειν».
107 <Aλλοι δ# τν χρησμν οjτως χειν φασ, «'Hτε(Fν τιν
φημι»L κα ζητο\σι τ /στιν V 'Hτε(ος. Παρμενδης μ#ν οdν
δμον εDναι Λακωνικς, bθεν εDναι τν M=σωνα. Σωσι-
κρτης δ' /ν Διαδοχα(ς (FHG iv. 503), π μ#ν πατρς
'Hτε(ον εDναι, π δ# μητρς Xην$α. E]θ=φρων δ' V SHρα-
κλεδου το\ Ποντικο\, Kρτ φησιν εDναιL 'Hτεαν γ"ρ
πFλιν εDναι KρEτης. 'Aναξλαος δ' 'Aρκδα (cf. FHG ii. 84
sub fin.).
M$μνηται δ' α]το\ κα SIππ1ναξ ε3πaν (Diehl 61)L
κα M=σων ?ν SΩπFλλων
νε(πεν νδρ1ν σωφρον$στατον πντων.
106. Περ; τ* 600 π.X.
– 142 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
9. MYΣΩN
106. O M?σων106 το] Στρ?μωνος κατkγετο, Cπως (ναφρει D
Σωσικρ/της, βασιζ0μενος σ@ μαρτυρα το] Eρμππου, (π* τ`ν
Xνα, bνα χωρι* τς Ovτης τς Λακωνας, κα; (νεγνωρζετο yς
bνας _κ τLν wπτp σοφLν. Λγεται _πσης Cτι D πατρας του Qταν
τ?ραννος. 8Aφηγο]νται δ, π~ς Cταν D 8Aν/χαρσις ρuτησε τ`ν
Πυθα ν 3π/ρχzη κανε;ς πι* σοφ*ς (π8 αaτ0ν, j Πυθα gδωσε
τ`ν (π/ντησι107 πο+ (ναφραμε προηγουμνως στ`ν βιογραφα
το] Θαλ, Cταν τ`ν vδια _ρuτησι gκαμε D Xλων:
E^ναι D M?σων (π* τ`ν Xνα τς Ovτης.
Aaτ*ς σ@ 3περβανει σ@ σοφα κα; θ/ρρος.
8Aπ* περιργεια, πγε στ* χωρι* κα; ε3ρκε τ*ν M?σωνα, νp
προσαρμ0ζzη, μσα στ* μεσοκαλ0καιρο, τ`ν χειρολαβ` στ* (λτρι
του. «Mp δ@ν ε^ναι, M?σων, τuρα j _ποχ` γιp τ* (λτρι».
«8AκριβLς τuρα, ε^ναι j _ποχ` νp τ* _πιδιορθuσω», (πεκρθη.
107. Ως πρ*ς τ*ν χρησμ0, &λλοι λγουν Cτι &ρχιζε μ@ τ;ς
λξεις «8Hτε:0ν τιν/ φημι» ((ντ; δηλ. OFτα:ον), κα; _γεννkθη
ζkτημα ποι*ς ε^ναι αaτ*ς D M?σων D 8Hτε:ος. O Παρμενδης
λγει Cτι j 8Hτεα ε^ναι δμος τς Λακωνικς, στ*ν Dπο:ον (νκε
D M?σων. O Σωσικρ/της στ;ς «Διαδοχ$ς» του λγει Cτι (π* τ*ν
πατρα του ε^ναι 8Hτε:ος, κα; (π* τ`ν μητρα του Xηνε?ς. O
Eaθ?φρων, D γυι*ς το] Hρακλεδου το] Ποντικο], λγει Cτι
Qταν Kρητικ0ςx _πειδ` j 8Hτεα ε^ναι π0λις τς Kρkτης. O δ@
8Aναξλαος τ*ν θεωρε: 8Aρκ/δα.
T*ν (ναφρει δ@ κα; D IππLναξ yς wξς:
Kα; D M?σων πο+ D 8Aπ0λλων τ*ν (νεκkρυξε
yς τ*ν σωφρονστατο Cλων τLν (νδρLν.
107. 8Aνελε(ν: (νειπε:ν (δι0ρθωσις).
– 143 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
108 'AριστFξενος δ$ φησιν /ν το(ς σπορδην (Wehrli ii, fg.
130) ο] πFρρω Tμωνος α]τν κα 'Aπημντου γεγον$-
ναιL μισανθρωπε(ν γρ. Gφθναι γο\ν /ν Λακεδαμονι
μFνον /π' /ρημας γελ1νταL φνω δ$ τινος /πιστντος
κα πυθομ$νου δι" τ μηδενς παρFντος γελ9:, φναι, «δι'
α]τ το\το». φησ δ' 'AριστFξενος bτι νθεν κα δοξος
cν, bτι μηδ# πFλεως, λλ" κaμης, κα τα\τα φανο\ς.
bθεν δι" τWν δοξαν α]το\ κα τ" α]το\ τινας Πεισι-
στρτ0ω περιθε(ναι τ01 τυρνν0ω, χωρς Πλτωνος το\
φιλοσFφου. μ$μνηται γ"ρ α]το\ κα οfτος /ν τ01 Πρωτα-
γFρ9α (343a), ντ Περινδρου θες α]τFν.
<Eφασκε δ# μW /κ τ1ν λFγων τ" πργματα λλ' /κ τ1ν
πραγμτων το*ς λFγους ζητε(ν.L ο] γ"ρ νεκα τ1ν
λFγων τ" πργματα συντελε(σθαι, λλ' νεκα τ1ν πραγ-
μτων το*ς λFγους.
Kατ$στρεψε δ# βιο*ς τη Jπτ" κα /νενEκοντα.
EΠIMENIΔHΣ
109 'Eπιμενδης, καθ φησι ΘεFπομπος (FGrH 115 F 67 a)
κα λλοι συχνο, πατρFς μ#ν cν Φαιστου, οC δ#
Δωσιδα, οC δ# 'Aγησρχου. KρWς τ γ$νος π Kνωσο\,
καθ$σει τς κFμης τ εDδος παραλλσσων. οfτFς ποτε
πεμφθες παρ" το\ πατρς ε3ς γρν /π πρFβατον, τς
Vδο\ κατ" μεσημβραν /κκλνας `π' ντρ0ω τιν κατεκοι-
μEθη Jπτ" κα πεντEκοντα τη. διαναστ"ς δ# μετ" τα\τα
/ζEτει τ πρFβατον, νομζων /π' Gλγον κεκοιμσθαι. oς
δ# ο]χ εjρισκε, παρεγ$νετο ε3ς τν γρFν, κα μετεσκευ-
ασμ$να πντα καταλαβgν κα παρ' Jτ$ρ0ω τWν κτσιν,
108. O Tμων, D (ποκληθε;ς Mισ/νθρωπος, gζησε στ`ν 8Aθkνα τ*ν 5ον
αFLνα π.X κα; Qταν πλουσιuτατος, γλεντζ@ς κα; γενναι0δωρος. 8Aλλp j κατ0πιν
(πuλεια τς περιουσας του κα; j θικ` κατ/πτωσις τLν συγχρ0νων του το]
_νπνευσαν βαθ?τατο μ:σος κατp το] (νθρωπνου γνους. Πρβλ. Λουκιανο]
– 144 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
108. O 8Aριστ0ξενος λγει στp «SIστορικ" σταχυολογEματα»
του, Cτι δ@ν διφερε κα; πολ+ (π* τ*ν Tμωνα108 κα; τ*ν 8Aπkμα-
ντο, (φο] Qταν μισ/νθρωπος. T*ν ε^δαν στ`ν Σπ/ρτη, σ8 bνα
_ρημικ* μρος, νp γελ/zη μ0νος του. \Oταν ξαφνικp παρουσι/-
σθηκε κ/ποιος κα; τ*ν ρuτησε γιατ; γελο]σε μ0νος του
«(κριβLς γι8 αaτ0», ε^πε (δηλ. _πειδ` Qταν μ0νος του). O 8Aρι-
στ0ξενος σημειuνει τ*ν λ0γο γιp τ*ν Dπο:ον παρμεινε (φανkς:
δι0τι δ@ν κατkγετο (π* μαν π0λι, (λλp (π* bνα χωρι0, κι8 αaτ*
(σkμαντο. 8Eπειδ` Qταν &γνωστος, μερικο; συγγραφε:ς, _κτ*ς
(π* τ*ν Πλ/τωνα τ*ν φιλ0σοφο, (ποδδουν στ*ν Πεισστρατο
τ*ν τ?ραννο τp δικ/ του εaφυολογkματα. 8Eπειδ` D Πλ/των τ*ν
(ναφρει στ*ν ΠρωταγFρα109, Cπου τ*ν τοποθετε: (ντ; το]
Περι/νδρου στ*ν κατ/λογο τLν wπτp σοφLν.
Συνkθιζε νp λγzη Cτι δ@ν πρπει νp _ρευνο]με τp γεγον0τα
κ/τω (π* τ* φLς τLν _πιχειρημ/των, (λλp τp _πιχειρkματα
κ/τω (π* τ* φLς τLν γεγον0των. Γιατ; δ@ν γνονται _ξ αFτας
τLν _πιχειρημ/των τp γεγον0τα, (λλp τp _πιχειρkματα προσαρ-
μ0ζονται στp γεγον0τα.
Πθανε σ@ jλικα _νενkντα wπτp _τLν.
10. EΠIMENIΔHΣ
109. O 8Eπιμενδης110, σ?μφωνα μ@ Cσα γρ/φει D Θε0πομπος
κα; πολλο; &λλοι συγγραφε:ς, Qταν γυι*ς το] Φαιστουx κατ8
&λλους, το] Δωσι/δα, κα; κατ8 &λλους το] 8Aγησ/ρχου. ˆHταν
Kρητικ*ς (π* τ`ν Kνωσ0, μολον0τι τp μακριp μαλλι/ του δ@ν
gδιδαν τ`ν _ντ?πωσι Kρητικο]. K/ποτε πο+ τ*ν gστειλε D πατ-
ρας του νp ψ/ξzη γιp κ/ποιο πρ0βατο στ* χωρ/φι, περιεπλα-
νkθη κα; εFσλθε σ@ bνα σπkλαιο, Cπου κατεκλθη κα; κοιμkθηκε
«Tμων» κα; «Σαξπηρ», «Tμων V 'Aθηνα(ος». Δ@ν πρπει νp συγχεται μ@ τ*ν
πολ+ μεταγενστερο Tμωνα τ*ν σιλλογρ/φο (3ος αF~ν π.X.).
109. 343 A.
110. Περ; τ* 600 π.X.
– 145 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
πλιν @κεν ε3ς στυ διαπορο=μενος. κκε( δ# ε3ς τWν Jαυ-
το\ ε3σιgν ο3καν περι$τυχε το(ς πυνθανομ$νοις τς εyη,
ως τν νεaτερον δελφν ε`ρgν τFτε €δη γ$ροντα
iντα, π:σαν μαθε παρ' /κενου τWν λEθειαν. γνωσθες
δ# παρ" το(ς >Eλλησι θεοφιλ$στατος εDναι `πελEφθη.
>Oθεν κα 'Aθηναοις τFτε λοιμ01 κατεχομ$νοις χρη-
110 σεν P Πυθα καθραι τWν πFλινL οC δ# π$μπουσι να\ν τε
κα Nικαν τν Nικηρτου ε3ς KρEτην, καλο\ντες τν
'Eπιμενδην. κα ?ς /λθgν 'Oλυμπιδι τεσσαρακοστn 110. Γι8 αaτ* κα; Cταν ο5 8Aθηνα:οι προσεβλkθησαν (π* λοιμ*
κτnη /κθηρεν α]τ1ν τWν πFλιν κα παυσε τν λοιμν
το\τον τν τρFπον. λαβgν πρFβατα μελαν τε κα λευκ"
€γαγε πρς τν <Aρειον πγον. κκε(θεν εyασεν 3$ναι οO
βο=λοιντο, προστξας το(ς κολο=θοις νθα tν κατακλ-
νοι α]τ1ν καστον, θ=ειν τ01 προσEκοντι θε01L κα οjτω
λξαι τ κακFν. bθεν τι κα ν\ν τιν ε`ρε(ν κατ" το*ς
δEμους τ1ν 'Aθηναων βωμο*ς νων=μους, `πFμνημα
τς τFτε γενομ$νης /ξιλσεως. οC δ# τWν α3ταν ε3πε(ν το\
λοιμο\ τ Kυλaνειον γος σημανειν τε τWν παλλαγEνL
κα δι" το\το ποθανε(ν δ=ο νεανας, Kρατ(νον κα Kτη-
σβιον, κα λυθναι τWν συμφορν. 'Aθηνα(οι δ# τλα-
ντον /ψηφσαντο δο\ναι α]τ01 κα να\ν τWν /ς KρEτην
111 πξουσαν α]τFν. V δ# τ μ#ν ργ=ριον ο] προσEκατοL
φιλαν δ# κα συμμαχαν /ποιEσατο Kνωσων κα 'Aθη-
ναων.
111. T* 595–592 π.X.
– 146 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
_π; πενkντα wπτp gτη. \Oταν _ξ?πνησε, &ρχισε π/λι νp ψ/χνzη γιp
τ* πρ0βατο, γιατ; _ν0μιζε Cτι ε^χε π/ρει bνα μικρ0 3πν/κο.
Kαθ~ς δ@ν τtβρισκε, κα; gβλεπε τp π/ντα (λλαγμνα γ?ρω του
κα; τ* χωρ/φι νp τ* gχzη &λλος, _πστρεψε στ`ν π0λι (πορημ-
νος. VEφθασε στ* σπτι του κα; τ*ν ρωτο]σαν ποι0ς ε^ναι. Tλος
βρκε τ*ν νεuτερο (δελφ0 του, γροντα Šδη, (π* τ*ν Dπο:ον
gμαθε Cλην τ`ν (λkθεια. T* πρUγμα μαθε?τηκε (π* Cλους το+ς
\Eλληνες, πο+ τ*ν _θεuρησαν yς πολ+ (γαπητ* στο+ς θεο?ς.
κα; j Πυθα χρησμοδ0τησε Cτι πρπει νp καθαρισθz j π0λις
gστειλαν bνα πλο:ο στ`ν Kρkτη μ@ τ*ν Nικα το] Nικηρ/του γιp
νp προσκαλσουν τ*ν 8Eπιμενδη. Πραγματικ/, αaτ*ς Qλθε στ`ν
8Aθkνα κατp τ`ν 46ην 8Oλυμπι/δα111, _καθ/ρισε τ`ν π0λι κα;
_σταμ/τησε τ*ν λοιμ0, μ@ τ*ν wξς τρ0πο: Πρε μερικp πρ0βατα,
&σπρα κα; μα]ρα, κα; τp πγε στ*ν VAρειο Π/γο. 8Eκε: τp &φησε
_λε?θερα, νp πUνε Cπου θλουν, (φο] _πρ0σταξε νp παρακο-
λουθkσουν πο] θp κοιμηθz τ* καθνα, κα; _κε: νp κ/μουν θυσα
στ*ν τοπικ* θε0. Kα; gτσι _σταμ/τησε τ* κακ0. Γι8 αaτ* κα;
σkμερα ε3ρσκει κανε;ς (νp το+ς δkμους τLν 8AθηνLν (νων?-
μους βωμο?ς, κατ/λοιπο το] τ0τε γενομνου _ξιλασμο]. VAλλοι
συγγραφε:ς (ναφρουν Cτι το+ς ε^πε Cτι αFτα το] κακο] ε^ναι τ*
Kυλuνειον &γος, κα; το+ς 3πδειξε πLς θp τ* (πομακρ?νουν.
Kα; γι8 αaτ* _θυσι/σθησαν δ?ο νοι, D Kρατ:νος κα; D Kτησβιος,
κα; j π0λις (πηλλ/γη (π* τ`ν συμφορ/.
111. O5 8Aθηνα:οι _ψkφισαν νp το] δοθz bνα τ/λαντο112 σ@
χρμα κα; bνα πλο:ο νp τ*ν π/zη π/λι στ`ν Kρkτη. Osτε τp χρk-
ματα _δχθη, (λλp κα; συνψε σ?μφωνο φιλας κα; συμμαχας
μεταξ+ τLν Kνωσων κα; τLν 8Aθηναων.
Δεν _πρασε Cμως πολ+ς καιρ*ς (φ8 Cτου _πστρεψε στ*
σπτι του κα; πθανε, σ@ jλικα wκατ*ν πενkντα wπτp _τLν, Cπως
112. \Eνα τ/λαντο Qταν πολ+ μεγ/λο ποσ0ν. (ντιστοιχο]σε παλαι0τερα
πρ*ς 300.000 περπου δραχμς.
– 147 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Kα /πανελθgν /π' οyκου μετ' ο] πολ* μετEλλαξεν, uς
φησι Φλ$γων /ν τ01 Περ μακροβων (FGrH 257 F 38),
βιο*ς τη Jπτ" κα πεντEκοντα κα JκατFνL oς δ# Kρτες
λ$γουσιν, Jνς δ$οντα τριακFσιαL oς δ# Ξενοφνης V
Kολοφaνιος κηκο$ναι φησ (DK 21 B 20), τ$τταρα
πρς το(ς πεντEκοντα κα JκατFν.
112 'Eποησε δ# KουρEτων κα Kορυβντων γ$νεσιν κα
θεογοναν, πη πεντακισχλια, 'Aργο\ς ναυπηγαν τε κα
'Iσονος ε3ς KFλχους πFπλουν πη Jξακισχλια πεντακF-
σια. συν$γραψε δ# κα καταλογδην περ θυσι1ν κα τς
/ν KρEτnη πολιτεας κα περ Mνω κα SPαδαμνθυος ε3ς
πη τετρακισχλια. Cδρ=σατο δ# κα παρ’ 'Aθηναοις τ
Cερν τ1ν Σεμν1ν θε1ν, uς φησι ΛFβων V 'Aργε(ος /ν τ01
Περ ποιητ1ν (Crön. 16). λ$γεται δ# κα πρ1τος ο3κας κα
γρο*ς καθραι κα Cερ" Cδρ=σασθαι. ε3σ δ’ οC μW κοι-
μηθναι α]τν λ$γουσιν, λλ" χρFνον τιν" /κπατσαι
σχολο=μενον περ ‚ιζοτομαν.
Φ$ρεται δ’ α]το\ κα /πιστολW πρς ΣFλωνα τν νο-
μοθ$την, περι$χουσα πολιτεαν {ν δι$ταξε Kρησ Mνως.
λλ" ΔημEτριος V Mγνης /ν το(ς Περ Vμων=μων
ποιητ1ν τε κα συγγραφ$ων διελ$γχειν πειρ:ται τWν /πι-
στολWν oς νεαρ"ν κα μW τn Kρητικn φωνn γεγραμμ$νην,
'Aτθδι δ# κα τα=τnη ν$9α. /γg δ# κα λλην εfρον /πι-
στολWν χουσα οjτωςL
'Eπιμενδης ΣFλωνι
113 Θρρει, ‡ Jτα(ρε. α3 γ"ρ τι θητευFντεσσιν 'Aθηναοις
κα μW ε]νομημ$νοις /πεθEκατο Πεισστρατος, εDχ$ κα
τ"ν ρχ"ν ε, νδραποδιξμενος τgς πολιEταςL ν\ν δ#
ο] κακgς νδρας δουλ1ταιL το μεμνμενοι τ:ς ΣFλω-
νος μαν=σιος γλιFντι πεδ’ α3σχ=νας ο]δ# νεξο\νται
τυραννο=μενοι. λλ’ αy κα Πεισστρατος κατασχ$θnη τ"ν
– 148 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
λγει D Φλγων στ* «Περ μακροβων» βιβλων του. Kατp το+ς
Kρτες, gζησε _π; 299 gτη, D δ@ Ξενοφ/νης D Kολοφuνιος λγει
Cτι &κουσε π~ς πθανε σ@ jλικα 154 _τLν.
112. VEγραψε κα; bνα ποημα γιp τ`ν γνεσι τLν Kουρkτων
κα; τLν Kορυβ/ντων κα; μα Θεογονα, (ποτελο?μενα συνο-
λικLς (π* 5.000 στχους. 8Eπσης bνα ποημα γιp τ`ν ναυπkγησι
τς 8Aργο]ς κα; γιp τ* ταξδι το] 8I/σονος τ`ν Kολχδα, (π*
6500 στχους. 8Eπσης gγραψε κα; σ@ πεζ* λ0γο «Περ θυσι1ν κα
το\ /ν KρEτnη πολιτε=ματος», yς κα; bνα ποημα «Περ Mνω κα
Pαδαμνθυος», (ποτελο?μενο (π* 4000 στχους. Στ`ν 8Aθkνα
(νkγειρε τ* 5ερ*ν τLν ΣεμνLν (τLν Eaμενδων), Cπως μαρτυρε:
D Λ0βων στ* «Περ ποιητ1ν» gργο του. Λγεται δ, Cτι 3πρξε D
πρLτος πο+ _καθ/ρισε σπτια κα; χωρ/φια, κα; πρLτος πο+
‹δρυσε 5ερ/. Mερικο; 3ποστηρζουν, Cτι δ@ν κοιμkθηκε, (λλp
rπλLς (πεσ?ρθη στ`ν €παιθρο _π; yρισμνον χρ0νον (σχολο?-
μενος νp συλλγzη β0τανα.
Φρεται δ@ yς Fδικk του κα; μιp _πιστολ` πρ*ς τ*ν Σ0λωνα
τ*ν νομοθτη, περιχουσα bνα σ?στημα διακυβερνkσεως πο? D
Mνως _σχεδασε γιp το+ς Kρητικο?ς. Πλ`ν Cμως D Δημkτριος D
M/γνης, στ* περ; Dμων?μων ποιητLν κα; συγγραφων gργο
του, πειρUται ν8 (ποδεξzη Cτι j _πιστολ` ε^ναι μεταγενστερη
κα; Cτι δ@ν ε^ναι γραμμνη σ@ κρητικ` δι/λεκτο, (λλp σ@ (ττικk,
κα; μ/λιστα σ@ να (ττικk. 8Eγ~ Cμως ε3ρκα κα; &λλη _πιστολk,
πο? gχει yς wξς:
O EΠIMENIΔHΣ ΠPOΣ TON ΣOΛΩNA
113. «M` (ποθαρρ?νεσαι, φλε μου. Δι0τι, ν D Πεισστρατος
ε^χε πλkξει (νθρuπους συνηθισμνους στ`ν δουλεα κα; ο5
Dπο:οι δ@ν ε^χαν διοικηθz ποτ@ μ@ καλο+ς ν0μους, θp _ξησφ/λιζε
γιp π/ντα τ`ν _ξουσα, _ξανδραποδζοντας τ*ν λα0. 8Aλλp _δL
3πεδο?λωσε tχι (ν/νδρους, (λλp (νθρuπους πο+ μ@ π0νο κα;
ντροπ` θυμο]νται τ;ς προειδοποιkσεις το] Σ0λωνος, κα; ο5
– 149 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
πFλιν, ο] μ"ν /ς πα(δας τEνω λπομαι τ κρτος zξεσθαιL
δυσμχανον γ"ρ νθρaπως /λευθεριξαντας /ν τεθμο(ς
ρστοις δο=λως @μεν. τ* δ# μW λ:σθαι, λλ’ ρπε /ς
KρEτην ποθ’ ƒμ$L τουτ: γ"ρ ο]κ /σε(τα τιν δεινς V
μFναρχοςL α3 δ$ πη /π’ λατε9α /γκ=ρσωντ τοι το τEνω
φλοι, δειμανω μE τι δεινν πθnης.
114 Kα οfτος μ#ν Rδε. φησ δ# ΔημEτριFς τινα Cστορε(ν
oς λβοι παρ" Nυμφ1ν δεσμ τι κα φυλττοι /ν χηλn μkπως π/θzης καννα κακ0, _κ μρους φλων του (το] Πεισι-
βοFςL προσφερFμενFς τε κατ' Gλγον μηδεμι9: κενο\σθαι
ποκρσει μηδ# Gφθνα ποτε /σθων. μ$μνηται α]το\
κα Tμαιος /ν τn δευτ$ρ9α (FGrH 566 F 4). λ$γουσι δ$
τινες bτι Kρτες α]τ01 θ=ουσιν oς θε01L φασ γ"ρ κα
<προ> γνωστικaτατον γεγον$ναι. 3δFντα γο\ν τWν Mου-
νιχαν παρ' 'Aθηναοις γνοε( φναι α]το*ς bσων κακ1ν
αyτιον σται το\το τ χωρον α]το(ςL /πε κtν το(ς
Gδο\σιν α]τ διαφορσαιL τα\τα λεγε τοσο=τοις πρFτε-
ρον χρFνοις. λ$γεται δ# oς κα πρ1τος α]τν A3ακν
λ$γοι, κα Λακεδαιμονοις προεποι τWν `π' 'Aρκδων
Yλωσιν προσποιηθνα τε πολλκις ναβεβιωκ$ναι.
ΘεFπομπος δ' /ν το(ς Θαυμασοις (FGrH 115 F 69),
115 κατασκευζοντος α]το\ τ τ1ν Nυμφ1ν Cερν ‚αγναι
φωνWν /ξ ο]ρανο\, 'Eπιμενδη, μW Nυμφ1ν, λλ" ΔιFςL
Kρησ τε προειπε(ν τWν Λακεδαιμονων @τταν `π' 'Aρκ-
δων, καθπερ προερηταιL κα δW κα /λEφθησαν πρς
'Oρχομεν01.
113. Kεμενο (μφβολο.
114. \Eνας (π* το+ς τρε:ς δικαστ@ς το] \Aδου.
– 150 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Dπο:οι δ@ν θp (νεχθο]ν νp τυραννο]νται. 8Aλλ8 _pν D Πεισστρα-
τος κατστη κ?ριος τς π0λεως, Cμως δ@ν θp μπορσzη νp μετα-
βιβ/σzη τ`ν _ξουσα στp παιδι/ του. Γιατ; ε^ναι δ?σκολο &νθρω-
ποι πο+ gζησαν _λε?θεροι κα; μ@ (ρστους ν0μους, νp παραμε-
νουν _π; μακρ*ν 3π0δουλοι. \Oσον (φορSU σ@ _σνα, μ` περι-
πλανUσαι, (λλp gλα σ8 _μνα, στ`ν Kρkτη, Cπου δ@ν 3π/ρχει _πι-
κνδυνος μον/ρχης. 8EνL ταξιδε?οντας διαρκLς, φοβο]μαι
στρ/του)».
114. Aaτ* Qταν τ* περιεχ0μενο τς _πιστολς. 8Eπ; πλον, D
Δημkτριος γρ/φει Cτι, κατ/ τινα παρ/δοσιν, D 8Eπιμενδης ε^χε
λ/βει παρp τLν NυμφLν κ/ποιο gδεσμα, πο+ τ* _φ?λασσε μσα
σ@ ν?χι (π* β0δι κα; (π* τ* Dπο:ο ρουφο]σε (π* λγο. Δ@ν ε^χε
κενuσεις οsτε τ*ν ε^δε ποτ@ καννας νp τρuzη. T*ν (ναφρει κα;
D Tμαιος στ* δε?τερο βιβλο του. Mερικο; λγουν Cτι ο5 Kρτες
gκαμναν σ8 αaτ* θυσες, σpν νp Qταν θε0ςx γιατ, λγουν, Qταν
κα; διορατικuτατος. Bλποντας π.χ. τ* πλησον τLν 8AθηνLν
λιμαν/κι τς Mουνιχας113, ε^πε στο+ς 8Aθηναους Cτι καθ0λου
δ@ν 3ποπτε?ονται π0σα κακp μλλει νp το+ς προξενkσzη τ*
χωρι* αaτ0x (λλιLς μ@ τp δ0ντια θp τ* κατεδ/φιζαν. Kα; αaτp
τp ε^πε, τ0σα χρ0νια πρ;ν (π* τp συμβ/ντα. 8Aναφρεται _πσης
Cτι 3πρξε D πρLτος πο+ (πεκ/λεσε τ*ν wαυτ0 του AFακ0114, κα;
προε:πε στο+ς Λακεδαιμονους Cτι θp νικηθο]ν (π* το+ς 8Aρκ/-
δες κα; Fσχυριζ0ταν Cτι gζησε πολλ@ς ζως.
115. O Θε0πομπος γρ/φει στp «Θαυμσι» του, Cτι, Cταν
αaτ*ς σχολε:το μ@ τ`ν (νγερσι το] 5ερο] τLν NυμφLν, (κο?-
σθηκε μιp φων` _ξ οaρανο] πο+ το] gλεγε: «8Eπιμενδη, tχι 5ερ*
τLν NυμφLν, (λλp το] Δι0ς». O αaτ*ς συγγραφε+ς (ναφρει Cτι
προε:πε στο+ς Kρητικο+ς κα; τ`ν ”ττα, πο?, Cπως κα; προηγουμ-
νως ε^πα, θp 3φσταντο ο5 Λακεδαιμ0νιοι (π* το+ς 8Aρκ/δες. Kα;
πραγματικ/, αaτο; συνετρβησαν κοντp στ*ν 8Oρχομεν0.
Tp γηρατει/ του διkρκεσαν _π; τ0σες jμρες, Cσα Qταν κα; τp
χρ0νια πο+ _κοιμkθη (στ* σπkλαιο)x gτσι λγει D Θε0πομπος. O
– 151 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Γηρ:σα τ' /ν τοσα=ταις Pμ$ραις α]τν bσαπερ τη
κατεκοιμEθηL κα γ"ρ το\τF φησι ΘεFπομπος. Mυρω-
νιανς δ# /ν SOμοοις (FHG iv. 454) φησν bτι Kο=ρητα
α]τν /κλουν KρτεςL κα τ σ1μα α]το\ φυλττουσι
ΛακεδαιμFνιοι παρ' Jαυτο(ς κατ" τι λFγιον, uς φησι
Σωσβιος V Λκων (FGrH 595 F 15).
ΓεγFνασι δ# κα 'Eπιμενδαι λλοι δ=ο, b τε γενεαλF-
γος κα τρτος V Δωρδι γεγραφgς περ SPFδου.
ΦEPEKYΔHΣ
116 Φερεκ=δης Bβυος Σ=ριος, καθ φησιν 'Aλ$ξανδρος
/ν Διαδοχα(ς (FGrH 273 F 85), Πιττακο\ διακEκοεν.
το\τFν φησι ΘεFπομπος (FGrH 115 F 71) πρ1τον περ
φ=σεως κα θε1ν [>Eλλησι] γρψαι.
Πολλ" δ# κα θαυμσια λ$γεται περ α]το\. κα γ"ρ
παρ" τν α3γιαλν τς Σμου περιπατο\ντα κα να\ν
ο]ριοδρομο\σαν 3δFντα ε3πε(ν oς ο] μετ" πολ* καταδ=-
σεταιL κα /ν Gφθαλμο(ς α]το\ καταδ\ναι. κα νιμηθ$ντος
/κ φρ$ατος jδατος πιFντα προειπε(ν oς ε3ς τρτην
Pμ$ραν σοιτο σεισμFς, κα γεν$σθαι. νιFντα τε /ξ 'Oλυ-
μπας ε3ς MεσσEνην τ01 ξ$ν0ω Περιλ0ω συμβουλε\σαι
/ξοικσαι μετ" τ1ν ο3κεωνL κα τν μW πεισθναι, Mεσ-
σEνην δ# Jαλωκ$ναι.
115. Συγγραφε+ς γενεαλογιLν.
116. O Φερεκ?δης Qταν τεσσαρακοντο?της κατp τ* 540 π.X.
117. VOντως, τ* _ν λ0γω gργον ε^ναι _κ τLν (ρχαιοτρων μνημεων τς
Eλληνικς πεζογραφας, _πιγραφ0μενο κατp τρ0πο παρ/ξενο κα; σκοτειν0:
– 152 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Mυρωνιαν0ς, _ξ &λλου, (ναφρει στο+ς «SOμοους» του Cτι ο5
Kρτες τ*ν gλεγαν Kο?ρητα. T* σLμ/ του τ* διαφυλ/σσουν ο5
Λακεδαιμ0νιοι, εFς _κτλεσιν κ/ποιου χρησμο], Cπως λγει D
Σωσβιος D Λ/κων.
Yπρξαν δ@ κα; δ?ο &λλοι 8Eπιμενδαιx D γενεαλ0γος115, κα;
_κε:νος πο+ gγραψε γιp τ`ν P0δο σ@ δωρικ` δι/λεκτο.
11. ΦEPEKYΔHΣ
116. O Φερεκ?δης D Σ?ριος116 Qταν γυι*ς το] B/θυος κα; διε-
τλεσε μαθητ`ς το] Πιττακο], Cπως μαρτυρε: στ;ς «Διαδοχ$ς»
του D 8Aλξανδρος. ΠρLτος αaτ0ς, κατp Θε0πομπον, gγραψε
περ; φ?σεως κα; θεLν117.
Πολλp δ@ κα; θαυμαστp λγονται περ; αaτο]. Mιp jμρα π.χ.,
πο+ gκανε τ*ν περπατ0 του στ`ν (κρογιαλιp τς Σ/μου ε^δε
bνα καρ/βι πο+ (ρμνιζε μ@ οsριο &νεμο, κα; ε^πε Cτι σ@ λγο θp
βουλι/ξzηx κα; πραγματικ/, δ@ν πρ0λαβε νp (ποτελειuσzη τ*ν
λ0γο του, κα; τ* καρ/βι _βο?λιαξε μπροστp στp μ/τια του. 8Eπ-
σης, (φο] gπιε νερ* πο+ &ντλησαν (π* bνα πηγ/δι, ε^πε Cτι σ@
τρε:ς jμρες θp γνzη σεισμ0ς — κα; πραγματικ/ gγινε. VAλλοτε,
πηγανοντας στ`ν 8Oλυμπα, _πεσκφθη τ*ν Περλαο τ*ν φλο
του στ`ν Mεσσkνη κα; τ*ν συνεβο?λευε νp φ?γzη μαζ; μ@ τ`ν
οFκογνει/ του, (λλ8 αaτ*ς δ@ν τ*ν &κουσε, j δ@ Mεσσkνη κατε-
λkφθη.
SEπτμυχος (κ/τι παραπλkσιο πρ*ς &ντρο gχον wπτ/, Šτοι πολλ@ς κρ?πτες).
ˆHταν ε^δος μυστικιστικς θεογονας. Πρβλ. κα; Croiset, Iστορα 8Aρχ. Eλλ.
Λογοτεχ., wλλ. μετ/φρ. σ. 349 κ. w., Cπου δδεται κα; j _ξkγησις, γιατ; μχρι τ0τε
δ@ν _χρησιμοποιkθη D πεζ*ς λ0γος, (λλp μ0νον D ποιητικ0ς.
– 153 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
117 Kα Λακεδαιμονοις ε3πε(ν μEτε χρυσν τιμ:ν μEτε
ργυρον, uς φησι ΘεFπομπος /ν Θαυμασοις (FGrH 115
F 71)L προστξαι δ# α]τ01 iναρ το\το τν SHρακλ$α, ?ν
κα τς α]τς νυκτς το(ς βασιλε\σι κελε\σαι Φερεκ=δnη
πεθεσθαι. νιοι δ# ΠυθαγFρ9α περιπτουσι τα\τα.
118 Φησ δ' >Eρμιππος (FHG iii. 40) πολ$μου συνεστ1τος
'Eφεσοις κα Mγνησι βουλFμενον το*ς 'Eφεσους
νικσαι πυθ$σθαι τινς παριFντος πFθεν εyη, το\ δ'
ε3πFντος «/ξ 'Eφ$σου,» «λκυσFν με τονυν,» φη, «τ1ν
σκελ1ν κα θ#ς ε3ς τWν τ1ν MαγνEτων χaραν, κα πγ-
γειλFν σου το(ς πολταις μετ" τ νικσαι α]τFθι με
θψαιL /πεσκηφ$ναι τε τα\τα. Φερεκ=δην». V μ#ν <οdν>
πEγγειλενL οC δ# μετ" μαν /πελθFντες κρατο\σι τ1ν
MαγνEτων, κα τν τε Φερεκ=δην μεταλλξαντα
θπτουσι α]τFθι κα μεγαλοπρεπ1ς τιμ1σιν. νιοι δ$
φασιν /λθFντα ε3ς Δελφο*ς π το\ Kωρυκου iρους
α`τν δισκσαι. 'AριστFξενος δ' /ν τ01 Περ ΠυθαγFρου
κα τ1ν γνωρμων α]το\ (Wehrli ii. fg. 14) φησι νοσEσαντα
α]τν `π ΠυθαγFρου ταφναι /ν ΔEλ0ω. οC δ# φθειρι-
σαντα τν βον τελευτσαιL bτε κα ΠυθαγFρου παραγε-
νομ$νου κα πυνθανομ$νου π1ς διακ$οιτο, διαβαλFντα
τς θ=ρας τν δκτυλον ε3πε(ν, «χρο+ δλα»L κα
το]ντε\θεν παρ" το(ς φιλολFγοις P λ$ξις /π τ1ν χειρF-
νων τττεται, οC δ' /π τ1ν βελτστων χρaμενοι διαμαρ-
τνουσιν. λεγ$ τε bτι οC θεο τWν τρπεζαν θυωρν
καλο\σιν (DK 7 B 12).
119 <Aνδρων δ' V 'Eφ$σιFς (FHG ii. 347) φησι δ=ο γεγον$-
ναι Φερεκ=δας Συρους, τν μ#ν στρολFγον, τν δ#
– 154 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
117. Kα; στο+ς Λακεδαιμονους ε^πε, Cπως (ναφρει D Θε0-
πομπος στp «Θαυμσι» του, νp μ` τιμο]ν οsτε τ*ν χρυσ* οsτε
τ*ν &ργυρο. Aaτ` τ`ν _ντολ` το] τ`ν ε^χε δuσει στ*ν €πνο του D
Hρακλς, D Dπο:ος τ`ν vδια ν?κτα ε^χε διατ/ξει το+ς βασιλε:ς νp
3πακο?ουν στ*ν Φερεκ?δη. Mερικο; συγγραφε:ς τp (ποδδουν
αaτp στ*ν Πυθαγ0ρα.
118. O \Eρμιππος _ξ &λλου διηγε:ται Cτι κατp τ;ς παραμον@ς
πολμου μεταξ+ 8Eφεσων κα; Mαγνησων, _πιθυμLν D Φερεκ?-
δης νp νικkσουν ο5 8Eφσιοι, ρuτησε τ*ν πρLτον πο+ συνkντησε,
(π* πο] Qτανx κα; (φο] _κε:νος το] ε^πε Cτι ε^ναι (π* τ`ν
VEφεσο, «τρ/βα με», το] λει, «(π* τp π0δια, κα; πkγαιν με
στ`ν περιοχ` τLν Mαγνησων, κα; π@ς στο+ς συμπατριLτες σου,
μετp τ`ν νκη, νp μ@ θ/ψουν _κε:x Cτι αaτ` ε^ναι j τελευταα _πι-
θυμα το] Φερεκ?δη». Aaτ0ς _ξετλεσε τ`ν παραγγελαx κα; τ`ν
wπομνη _πιτεθντες ο5 8Eφσιοι, _νκησαν το+ς Mαγνησους. Kα;
τ*ν Φερεκ?δη, πο+ τ*ν ε3ρκαν νεκρ0, τ*ν gθαψαν _κε: πο+
3πδειξε, μ@ τ;ς μεγαλ?τερες τιμς. Kατ8 &λλη _κδοχk, (φο] πγε
στο+ς Δελφο?ς, αaτοκτ0νησε ριφθε;ς (π* τ* βουν* Kωρ?κιο. O
8Aριστ0ξενος, Cμως, στ`ν «Περ ΠυθαγFρου κα τ1ν γνωρμων
α]το\» συγγραφk του λγει Cτι πθανε (π* (ρρuστια κα; τ*ν
gθαψε D Πυθαγ0ρας στ`ν Δλο. VAλλοι π/λι λγουν Cτι πθανε,
_πειδ` ε^χε ψειρι/σειx κα; Cτι τ0τε πγε D Πυθαγ0ρας νp τ*ν Fδz
κα; σpν τ*ν ρuτησε πLς ε^ναι, αaτ*ς gβγαλε (π* τ`ν π0ρτα τ*
δ/κτυλ0 του κα; το] (πεκρθη: «T* χρLμα τς _πιδερμδος μου
θp σο] τ* πz». 8Aπ* τ0τε j φρ/σις αaτ` χρησιμοποιε:ται (π*
το+ς γραμματικο+ς μ@ τ`ν gννοια «π/ει στ* χειρ0τερο», κα;
σφ/λλονται Cσοι τ`ν χρησιμοποιο]ν μ@ (ντθετη gννοια. 8Aκ0μη
gλεγε Cτι ο5 θεο; ƒνομ/ζουν τ`ν τρ/πεζα «θυωρ0ν»118.
119. O VAνδρων D 8Eφσιος λγει Cτι 3πρξαν δ?ο Σ?ριοι
Φερεκ?δαι, D bνας (στρον0μος κα; D &λλος θεολ0γος, γυι*ς το]
B/βυος, στ*ν Dπο:ον _μαθkτευσε κι8 D Πυθαγ0ρας. O 8Eρατο-
118. Aaτ*ς πο+ λαμβ/νει φροντδα γιp τ;ς θυσες.
– 155 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
θελFγον υCν Bβυος, 0R κα ΠυθαγFραν σχολσαι.
'Eρατοσθ$νης δ' (FGrH 241 F 10) να μFνον, κα τερον
'Aθηνα(ον, γενεαλFγον.
Σaζεται δ# το\ Συρου τF τε βιβλον ? συν$γραψεν,
οf P ρχEL Z"ς μ#ν κα XρFνος cσαν ε κα XθονηL
Xθον9η δ# iνομα /γ$νετο Γ /πειδW α]τn Z"ς γν γ$ρας
διδο( (DK 7 B I). σaζεται δ# κα PλιοτρFπιον /ν Σ=ρ0ω τn ππλο πο+ _π/νω του Qταν κεντημνη j Γ119). Σuζεται δ@ κα;
νEσ0ω.
120 Φησ δ# Δο\ρις /ν τ01 δευτ$ρ0ω τ1ν SΩρ1ν (FGrH 76 F
22) /πιγεγρφθαι α]τ01 τ /πγραμμα τFδε (A. Pal. vii. 93)
τς σοφης πσης /ν /μο τ$λοςL &ν δ$ τι πλε(ον
ΠυθαγFρnη τvμ01 λ$γε τα\θ' bτι πρ1τος ƒπντων
στιν ν' SEλλδα γνL ο] ψε=δομαι 0Rδ' γορε=ων.
<Iων δ' V X(Fς φησιν περ α]το\ (Diehl 5)L
›ς ? μ#ν }νορ$nη τε κεκασμ$νος }δ# κα α3δο(
κα φθμενος ψυχn τερπνν χει βοτον,
εyπερ ΠυθαγFρης /τ=μως V σοφς περ πντων
νθρaπων γνaμας εDδε κα /ξ$μαθεν.
121 <Eστι κα Pμ1ν οjτως χον τ01 μ$τρ0ω τ01 Φερεκρατε0ωL
τν κλεινν Φερεκ=δην
?ν τκτει ποτ# Σ=ρος
/ς φθε(ρας λFγος /στν
λλξαι τ πρν εDδος,
θε(να τ' ε]θ* κελε=ειν
MαγνEτων, zνα νκην
119. O Tσλλερ γρ/φει σχετικLς τp wξς (gνθ. (νωτ. σ. 23): O Zpς νυμφε?-
εται τ`ν Xθονη κα; τς χαρζει bνα μεγ/λο πολ?χρωμο ππλο, πο? π/νω του
Qταν κεντημνα j Γ κι8 D 8Ωκεαν*ς (vγηνFς)». 8Eξ &λλου τ* €φος τς φρ/-
– 156 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
σθνης Cμως 3ποστηρζει Cτι bνας μ0νον Σ?ριος Φερεκ?δης
3πρξε κι8 bνας &λλος 8Aθηνα:ος, γενεαλ0γος αaτ0ς.
Σuζεται δ@ το] Φερεκ?δου κα; τ* βιβλο πο+ συνγραψε, το]
Dποου j (ρχ` gχει yς wξς: «O Zε+ς κα; D Xρ0νος 3πρχαν
π/ντοτε, καθ~ς κα; j Xθονη (δηλ. j Γ)x j Xθονη πρε τ*
tνομα Γ, _πειδ` D Zε+ς τς gδωσε yς δLρο τ`ν γ (δηλ. bνα
bνα jλιακ* yρολ0γιο στ`ν νσο Σ]ρο, πο+ τ* ε^χε φτι/ξει αaτ0ς.
120. O Δο]ρις _ξ &λλου λγει στ* δε?τερο βιβλο τLν «SΩρ1ν»
του Cτι _π; το] τ/φου του gχει γραφ τ* (κ0λουθο _πγραμμα:
Σ@ μνα ε^ναι συγκεντρωμνη Cλη j σοφα.
Περισσ0τερη Cμως θp 3π/ρχzη στ*ν Πυθαγ0ρα.
Γιατ; 3περχει Cλων στ`ν Eλληνικ` γ.
Kα; δ@ν λγω ψμματα, λγοντας αaτ/.
O δ@ VIων D X:ος λγει περ; αaτο] τp wξς:
Προικισμνος μ@ (νδροπρπεια κα; σεμν0τητα,
(κ0μη κα; μετp τ*ν θ/νατ0 του, j ψυχk του ζ εaτυχισμνη.
O σοφ*ς Cμως Πυθαγ0ρας γιp Cλα τp (νθρuπινα ζητkματα
ε^χε κα; _δδαξε ƒρθ@ς γνLμες.
121. Yπ/ρχει κα; δικ0 μας _πγραμμα, σ@ Φερεκρ/τειο μτρο,
gχον yς wξς:
O ξακουστ*ς Φερεκ?δης,
πο+ τ*ν γννησε j Σ]ρος,
Cταν τp ζωžφια το] &λλαξαν
τ`ν μορφk, _ζkτησε νp τ*ν
(ποθσουν (μσως στ`ν Mαγνησα,
γιp νp _ξασφαλσzη τ`ν νκη
στο+ς γενναους 8Eφεσους.
σεως «Zpς μ@ν κα; χρ0νος, κ.λπ.», θυμζει μUλλον τ*ν Hσοδο παρp τ*ν Πλ/-
τωνα. E^ναι τp πρLτα διστακτικp βkματα τς Eλληνικς πεζογραφας, πο+
(γωνζεται νp _λευθερωθz (π* τ*ν ποιητικ* λ0γο.
– 157 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
δοη το(ς 'Eφ$σοιο
γενναοις πολιEταις.
cν γ"ρ χρησμFς, ?ν n€δει
μο\νος, το\το κελε=ωνL
κα θνEσκει παρ' /κενοις.
cν οdν το\τ' ρ' ληθ$ςL
&ν nc τις σοφς iντως,
κα ζ1ν /στιν iνησις,
χ|ταν μηκ$θ' `πρχnη.
Γ$γονε (FGrH 244 338a) δ# κατ" τWν πεντηκοστWν κα
/ντην 'Oλυμπιδα. κα /π$στειλεν Rδε (Hercher 460)·
Φερεκύδης Θαλn 8Eγu, Cταν πρα τp γρ/μματ/ σου, Šμουν πιp &ρρωστος,
122 Ed θνEσκοις bταν τοι τ χρεgν eκnη. νο\σFς με κατα-
λελβηκε δεδεγμ$νον τ" παρ" σ$ο γρμματα. φθειρ1ν
θυον π:ς κα με εDχεν }παλος. /π$σκηψα δ' Rν το(σιν
ο3κιEτnησιν, /πEν με καταθψωσιν, /ς σ# τWν γραφWν /ν$-
γκαι. σ* δ# €ν δοκιμaσnης σ*ν το(ς λλοις σοφο(ς, οjτω
μιν φνονL &ν δ# ο] δοκιμaσητε, μW φEνnης. /μο μ#ν γ"ρ
οrκω &νδανεν. στι δ# ο]κ τρεκηη πρηγμτων ο]δ'
`πσχομαι τληθ#ς ε3δ$ναιL Yσσα δ' tν /πιλ$γnη θεολο-
γ$ωνL τ" λλα χρW νο$εινL Yπαντα γ"ρ α3νσσομαι. τn δ#
νο=σ0ω πιεζFμενος /π μ:λλον οrτε τ1ν τινα 3ητρ1ν οrτε
το*ς Jταρους /σι$μηνL προσεστε1σι δ# τn θ=ρnη κα
ε3ρομ$νοις Vκο(Fν τι εyη, διες δκτυλον /κ τς κληθρης
δειξ' tν oς θυον το\ κακο\.
120. Γ?ρω στp 540 π.X.
121. H _πιστολ` ββαια ε^ναι πλαστk. Δεχνει Cμως, Cπως φρονο]ν ο5 Janet
κα; Séailles, τ*ν σ?νδεσμο πο+ 3πρχε γιp το+ς (ρχαους μεταξ+ τLν πρωτο-
– 158 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
ˆHταν αaτ* bνας χρησμ0ς, πο+
μ0νος αaτ*ς _γνuριζε. Kα;
πθανε δπλα σ@ _κενους.
–Aν λοιπ*ν αaτ* ε^ναι (λkθεια, τ0τε
D σοφ*ς &νθρωπος ε^ναι ‡φλιμος,
κα; Cταν ζz κα; Cταν δ@ν 3π/ρχzη.
E3ρσκετο _ν ζωz κατp τ`ν 59ην 8Oλυμπι/δα120 κα; gστειλε
τ`ν κατωτρω _πιστολk:
O ΦEPEKYΔHΣ ΠPOΣ TON ΘAΛHN121
122. «Σο] εsχομαι νp καλοπεθ/νης, Cταν, ββαια, θp gλθη j
Žρα σου.
γεμUτος ψε:ρες κα; 3ψηλ* πυρετ0. Ωστ0σο, gδωσα _ντολ` στο+ς
3πηρτες μου, μετp τ*ν _νταφιασμ0 μου, νp σο] στελουν τp
γραπτ/ μου. –Aν τp _γκρνzης κι8 _σ+ κα; ο5 &λλοι σοφο, φρ0ντισε
νp _κδοθο]νx ν δ@ν τp _γκρνετε, μ` τp _κδδzης. Γιατ; κι _γ~ D
vδιος δ@ν ε^μαι 5κανοποιημνος (π8 αaτ/. Δ@ν νομζω &λλωστε
Cτι περιχουν μα (πολ?τως (κριβ &ποψι τLν πραγμ/των οsτε
Fσχυρζομαι Cτι γνωρζω τ`ν (λkθειαx (λλp rπλLς ε^πα C,τι
μπορε: νp εFπz bνας θεολογLν &νθρωπος. Tp &λλα πρπει
μ0νος του D καθνας νp τp συμπερ/νzηx δι0τι μ0νον 3ποδεξεις
gδωσα κα; tχι βεβαι0τητες.
Kαταβαλλ0μενος Dλονα περισσ0τερον (π* τ`ν ν0σο, δ@ν
_πτρεψα νp μπz στ* δωμ/τι0 μου οsτε γιατρ*ς οsτε φλος
Περμεναν στ`ν π0ρτα κα; ρωτο]σαν γιp τ`ν 3γεα μου.
VEβγαλα τ0τε τ* δ/κτυλ0 μου κα; το+ς gδειξα π0σο μ@ ε^χε τσα-
κσει τ* κακ0. Kα; το+ς ε^πα: σ@ δ?ο jμρες θp gλθουν γιp τ`ν
κηδεα το] Φερεκ?δου».
γ0νων κοσμογονιLν κα; τLν πρuτων προσπαθειLν τς φιλοσοφικς σκψεως
(βλ. Genaille, gνθ. (νωτ., τ0μ. A, σ. 249).
– 159 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
κα προε(πα α]το(σι eκειν /ς τWν `στεραην /π τ"ς
Φερεκ=δεω ταφς.
Kα οfτοι μ#ν οC κληθ$ντες σοφο, οOς τινες κα Πεισ-
στρατον τν τ=ραννον προσκαταλ$γουσι. λεκτ$ον δ#
περ τ1ν φιλοσFφωνL κα πρ1τFν γε ρκτ$ον π τς
'Iωνικς φιλοσοφας, @ς καθηγEσατο Θαλς, οf διEκου-
σεν 'Aναξμανδρος.
– 160 –
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION A
Aaτο; λοιπ*ν ε^ναι ο5 (ποκληθντες σοφο, μεταξ+ τLν
Dποων μερικο; συγγραφε:ς, συγκαταλγουν κα; τ*ν Πεισ-
στρατο τ*ν τ?ραννο. VHδη, θp πρπει νp Dμιλkσωμε περ; τLν
φιλοσ0φωνx κα; θp πρπει νp (ρχσωμε (π* τ`ν 8Iωνικ` φιλοσο-
φα, τς Dποας (ρχηγτης 3πρξε D Θαλς, κα; το] Dποου τ`ν
διδασκαλα παρηκολο?θησε D 8Aναξμανδρος.
– 161 –
 II BIBΛION B

ANAΞIMANΔPOΣ 1. ANAΞIMANΔPOΣ

1 Aναξ μανδρος Πραξιδου Mιλσιος. οτος φασκεν 1. O Aναξμανδρος122 το Πραξιδου ταν Mιλσιος. Aτς
ρχ ν κα στοιχεον τ !πειρον, ο" διορ ζων %ρα & ς ρχ κα" στοιχε$ο τ%ν &ντων θεωροσε τ )πειρον123 (τ πε-
'δωρ & !λλο τι. κα τ( μ)ν μ%ρη μεταβλλειν, τ δ) π-ν ρι,ριστο), χωρ"ς 4μως ν5 προσδιορζ7η 95ν ατ ε:ναι ; ρ, τ
μετβλητον ε/ναι. μ%σην τε τ ν γ1ν κεσθαι, κ%ντρου <δωρ = κτι )λλο. Ωσα?τως φρονοσε 4τι τ5 μCν μDρη μεταβλ-
τξιν 3π%χουσαν, ο4σαν σφαιροειδ15 τ ν τε σελνην ψευ- λονται, λλ5 τ 4λον παραμDνει μετβλητονF 4τι G γJ, σφαιρο-
δοφα1, κα π 8λ ου φωτ ζεσθαι5 λλ( κα τν 9λιον ειδς οKσα, εLρσκεται στν μDση το σ?μπαντος, 9πDχουσα θDσι
ο"κ 3λττονα τ1ς γ1ς, κα καθαρ:τατον π;ρ. κDντρουF κα" 4τι G σελνη δCν Qχει δικ, της φ%ς, λλ5 φωτζεται
Eρεν δ) και γν:μονα πρ<τος κα στησεν 3π τ<ν π τν RλιοF λλ5 4τι κι ; Rλιος δCν ε:ναι μικρ,τερος π τν
σκιοθρων 3ν Λακεδα μονι, καθ φησι Φαβωρνος 3ν γJ κα" ε:ναι καθαρSτατο πρ.
Παντοδαπ?1 @στορ Bα (FHG iii. 58I), τροπς τε κα Dσημε- 2. Eπσης πρ%τος 9φερε κα" τν γνSμονα124 (δεκτη ρολο-
ρ ας σημα νοντα5 κα FροσκGπια κατεσκεHασε. γου) ποV τν 9γκατDστησε 9πνω στ5 Gλιακ5 ρολ,για στν
2 Kα γ1ς κα θαλσσης περ μετρον πρ<τος γραψεν, Λακεδαμονα, 4πως ναφDρει ; Φαβωρ$νος στν «Παντοδαπ ν
λλ( κα σφαραν κατεσκεHασε. τ<ν δ) ρεσκGντων
Iστορ αν» του, κα" ; ;πο$ος Qδειχνε τ5 Gλιοστσια κα" τ"ς Xσημε-
α"τJ< πεπο ηται κεφαλαι:δη τ ν κθεσιν, ?L που περι%- ρεςF κατεσκε?ασε δC κα" ρολ,για το τοχου. Eπσης πρ%τος
τυχεν κα AπολλGδωρος N Aθηναος (FGrH 244 F 29 et 9σχεδασε χρτη τJς γJς 4που προσδιSριζε τν περμετρο τJς
339)· Oς κα φησιν α"τν 3ν τος Xρονικος τJ< δευτ%ρJω ξηρYς κα" τJς θαλσσης, κι Qφτιαξε κα" μι5 Lδρ,γεια σφα$ρα.
τει τ1ς πεντηκοστ1ς PγδGης Oλυμπιδος 3τ<ν ε/ναι Περιληπτικ Qκθεσις τ%ν δοξασι%ν του 9κ τ?χης περιJλθε
Rξκοντα τεττρων κα μετ Pλ γον τελευτ1σαι [κμσα- εXς χε$ρας το AπολλοδSρου το AθηναουF ; ;πο$ος 9π" πλDον
ντ πη μλιστα κατ( Πολυκρτην τν Σμου τHραν- λDγει εXς τ5 «Xρονικ» του 4τι κατ5 τ δε?τερον Qτος τJς 58ης
Oλυμπιδος (τ 546) ταν 64 9τ%ν, κα" 4τι μετ ]λγον πDθανε,
ταν δC 40 9τ%ν 4ταν στν Σμο ταν τ?ραννος ; Πολυκρτης.
ΛDγουν 4τι κποτε ποV τραγο?δησε κα" 9γDλασαν τ5 παιδι, εXς
122. 611–546 π.X.
123. Bλ. TσDλλερ, Qνθ νωτ., σ. 33–35, 4που κα" λεπτομερς νλυσις τ%ν 124. O Hρ,δοτος (II, 109) γρφει 4τι οa γνSμονες 9χρησιμοποιοντο bδη
θεωρι%ν το Aναξιμνδρου. π τοVς Bαβυλωνους κα" Xαλδαους.

– 162 – – 163 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

νον]. τοHτου φασν ! B δοντος καταγελσαι τ( παιδρια, βρος του, eμα τ Qμαθε ε:πε: «gAρα, γι5 ν ρDσω στ5 παιδι,
τν δ) μαθGντα φναι, «β%λτιον ο4ν 8μν Bστ%ον δι( τ( πρDπει ν5 μθω ν5 τραγουδ% καλ?τερα».
παιδρια». YπJρξε κι )λλος Aναξμανδρος, aστορικ,ς, Mιλσιος κι
Γ%γονε δ) κα !λλος Aναξ μανδρος @στορικGς, κα ατ,ς, ποV Qγραψε σC Xωνικ διλεκτο.
α"τς Mιλσιος, τ?1 Iδι γεγραφ:ς.
2. ANAΞIMENHΣ
ANAΞIMENHΣ
3. O AναξιμDνης125 ; Mιλσιος το Eρυστρτου διετDλεσε
3 Aναξιμ%νης E"ρυστρτου, Mιλσιος, Yκουσεν Aναξι- μαθητς το Aναξιμνδρου. Mερικο" συγγραφε$ς λDγουν 4τι
μνδρου. νιοι δ) κα Παρμεν δου φασν κο;σαι α"τGν. παρηκολο?θησε κα" τν διδασκαλα το Παρμενδου. Aτς
οτος ρχ ν %ρα ε/πε κα τ !πειρον. κινεσθαι δ) τ( θεωροσε ς πρSτη ρχ τ )πειρον (περι,ριστον) κα" τν
!στρα ο"χ Zπ γ1ν, λλ( περ γ1ν. κ%χρητα τε λ%ξει Dρα126. Eπσης ε:πε 4τι τ5 )στρα δCν κινονται κτω π τν
Iδι \πλ?1 κα περ ττJω. γJ, λλ5 γ?ρω π τν γJ. gEγραφε δD, σC jπλJ κα" πDριττο
Kα γεγ%νηται μ%ν, καθ φησιν AπολλGδωρος (FGrH Xωνικ διλεκτο.
244 F 66), περ τ ν Σρδεων ^λωσιν, 3τελεHτησε δ) τ?1 Kατ5 τν μαρτυρα το AπολλοδSρου, ταν στν κμ τJς
Rξηκοστ?1 τρ τ?η Oλυμπιδι. Gλικας του (περπου 40 9τ%ν) κατ5 τν eλωσι τ%ν Σρδεων,
ΓεγGνασι δ) κα !λλοι δHο, Λαμψακηνο , _τωρ κα πDθανε δC τν 63ην Oλυμπιδα (528–525).
@στορικGς, Oς δελφ1ς υ@ς `ν το; _τορος το; τ(ς Aλε- YπJρξαν κα" )λλοι δ?ο AναξιμDναι π τν Λμψακο, ;
ξνδρου πρξεις γεγραφGτος. lνας ρτωρ κι ; eλλος aστορικ,ς, ; ;πο$ος ταν γυις τJς δελ-
Oτος δ N φιλGσοφος, κα 3π%στειλεν aδε (Hercher φJς το ρτορος ποV Qγραψε τ"ς πρξεις το Aλεξνδρου. O
106)5 AναξιμDνης ; φιλ,σοφος Qστειλε κα" τ"ς κ,λουθες δ?ο 9πιστο-
λDς:
Aναξιμ%νης ΠυθαγGρ?η
O ANAΞIMENHΣ ΠPOΣ TON ΠYΘAΓOPA
4 Θαλ1ς EξαμHου 3π γρως ο"κ εcποτμος οdχεται5
ε"φρGνης, eσπερ 3:θει, ^μα τ?1 μφιπGλJω προϊgν 3κ το; 4. «O ΘαλJς το Eξαμ?ου πDθανε στ5 γηρατει του π lνα
α"λ ου τ( !στρα 3θηετο5 κα—ο" γ(ρ 3ς μνμην παρξενο δυστ?χημα. E:χε 9ξDλθει, 4πως συνθιζε, μC τν
LπηρDτρι του, γι5 ν5 παρατηρσ7η τ5 )στρα. Kα" 9νo% Qκαμνε τ"ς
παρατηρσεις του, Qπεσε σ lνα γκρεμ,, το ;ποου ε:χε λησμο-

125. T 546 π.X. ταν στν κμ τJς Gλικας του (40 9τ%ν). παρ, 4πως ; ΘαλJς, lνα ποιοτικ5 ρισμDνο στοιχε$ο. yOμως πλι διαλDγει
126. ΔιαφDρει π τν Aναξμανδρο στ 4τι γι5 ρχικ στοιχε$ο δCν τDτοιο στοιχε$ο, ποV ν5 το ταιριζουν οa βασικCς Xδι,τητες τJς ναξιμαν-
βζει, 4πως 9κε$νος, τν )πειρη χωρ"ς κανDνα πι πDρα προσδιορισμ <λη, δρικJς πρSτης ρχJς.

– 164 – – 165 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

θετο—θηεHμενος 3ς τ κρημν<δες 3κβ(ς καταπ πτει. νσει τν <παρξι. gEτσι περιγρφουν οa Mιλσιοι τ τDλος το
Mιλησ οισι μ)ν νυν N αDθερολGγος 3ν τοιJ<δε κεται τ%λει. σοφο στρον,μου τους. Eμε$ς 4μως οa μαθητDς του |ς ναμι-
8μ%ες δ) ο@ λεσχην<ται α"το τε μεμν:μεθα το; νδρGς, μνησκSμεθα το νδρ,ς, τ5 παιδι μας καθ}ς κα" οa μαθητDς
οh τε 8μ%ων παδ%ς τε κα λεσχην<ται, 3πιδεξι ομεθα δ μας, κα" |ς 9νθυμο?μεθα τ5 λ,για του. Στν ρχ κθε συζητ-
τι τος 3κε νου λGγοις. ρχ μ%ντοι παντς το; λGγου σεως |ς ναφερSμεθα στν ΘαλJ».
Θαλ?1 νακε σθω. Kα" μι5 )λλη:
Kα πλιν (Hercher 106)5 / Aναξιμ%νης ΠυθαγGρ?η
5 E"βουλGτατος Lς 8μ%ων, μεταναστ(ς 3κ Σμου 3ς O ANAΞIMENHΣ ΠPOΣ TON ΠYΘAΓOPA
KρGτωνα, 3νθδε εDρην%εις. ο@ δ) ADακ%ος παδες !λαστα
5. «Πι Qξυπνος π μYς 9φνης, φο μετανστευσες π
κακ( ρδουσι κα Mιλησ ους ο"κ 3πιλε πουσι αDσυμν1ται.
τν Σμο στν Kρ,τωνα, 4που ζJς 9ν εXρν7η. Γιατ" 9δ% οa γυιο"
δεινς δ) 8μν κα N Mδων βασιλεHς, ο"κ Yν γε 3θ%λωμεν
το AXακDος περγζονται διαρκ%ς κακ, κα" π τοVς Mιλησ-
δασμοφορ%ειν5 λλ( μ%λλουσι δ μφ τ1ς 3λευθερ ης
ους δCν λεπουν οa τ?ραννοι. Φ,βος κα" τρ,μος ε:ναι γι5 μYς κα"
\πντων jIωνες Mδοις κατ στασθαι 3ς πGλεμον5 κατα-
; βασιλεVς τ%ν Mδων, |ν δCν πληρSσουμε τοVς φ,ρους. Aλλ5
στ-σι δ) ο"κ%τι 3λπς 8μν σωτηρ ης. κ<ς kν ο4ν Aναξιμ%-
οa gIωνες ε:ναι lτοιμοι ν5 ποδυθον σC π,λεμο 9ναντον τ%ν
νης 3ν θυμJ< τι χοι αDθερολογ%ειν, 3ν δε ματι 3gν Pλ%-
Mδων, γι5 τν 9λευθερα 4λωνF κιeμα ρχσ7η, δCν Lπρχει πι5
θρου & δουλοσHνης; σm δ) ε/ καταθHμιος μ)ν Kροτω-
γι5 μYς 9λπδα σωτηρας. Π%ς λοιπν ; AναξιμDνης θ5 Qχη
νιτ?ησι, καταθHμιος δ) κα τοσι !λλοισι Iταλι:τ?ησι5 φοι-
&ρεξι ν5 παρατηρ7J τ5 )στρα, 4ταν κθε στιγμ θ5 τν πειλ7J ;
τ%ουσι δ) τοι λεσχην<ται κα 3κ Σικελ ης.
θνατος = G Lποδο?λωσις; Eνo% 9σV ε:σαι επρ,σδεκτος π
6 AναξαγGρας
HγησιβοHλου & E"βοHλου, Kλαζομ%νιος.
τοVς KροτωνιYτες, καθ}ς κα" π τοVς )λλους Iταλι%τεςF κα"
οτος Yκουσεν Aναξιμ%νους, κα πρ<τος τ?1 'λ?η νο;ν 3π%-
Qρχονται ν5 παρακολουθσουν τν διδασκαλα σου, κ,μη κα"
στησεν, ρξμενος ο'τω το; συγγρμματος, n 3στιν 8δ%ως
π τν Σικελα».
κα μεγαλοφρGνως 8ρμηνευμ%νον (DK 59 B I) 5
«πντα χρματα `ν Nμο;»5
3. ANAΞAΓOPAΣ
6. O Aναξαγ,ρας το Hγησιβο?λου = το Eβο?λου127,
κατγετο π τ"ς KλαζομενDς. ΔιετDλεσε μαθητς το AναξιμD-
νους κα" ε:ναι ; πρ%τος ποV 9τοποθDτησε νον στν <λη. T
σ?γγραμμ του, γεμYτο γλυκ?τητα κα" μεγαλοπρDπεια128, ρχζει
ς €ξJς: «yOλα τ5 πργματα (οa βασικCς <λες) σαν μαζ. Kατ,-
πιν λθε ; νος κα" τ5 Qβαλε σC τξι». Γι ατ κα" (οa σ?γχρονο
127. Περ" τ 500–428 π.X.
128. H γλυκ?της του, παρατηρε$ ; Croiset, προDρχεται κυρως 9κ τJς στν μεγαλοπρDπεια, ατ ]φελεται σC ατν τν οσα τ%ν πραγμτων (Qνθ
IωνικJς διαλDκτου, τν ;ποα μετεχειρζετο ; Aναξαγ,ρας. yOσον φορY νωτ., σ. 362).

– 166 – – 167 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

ε/τα νο;ς 3λθgν α"τ( διεκGσμησε. παρ κα Nο;ς 3πε- του) τν πεκλουν (9μπαικτικ%ς) ; Nος129F κα" ; Tμων
κλθη, κα φησι περ α"το; T μων 3ν τος Σ λλοις ο'τω Qγραψε περ" ατο στοVς Σ λλους130 του τ5 €ξJς:
(Diels 24)5 O Aναξαγ,ρας λDγει 4τι κπου εLρσκεται
κα που AναξαγGρην φσ μμεναι, !λκιμον 9ρω lνας γεροδεμDνος Rρωας, ; Nος, δι,τι
Nο;ν, nτι δ νGος α"τJ< Oς 3ξαπ νης 3πεγε ρας σ ατν νος, ποV ξαφνικ5 ξεσηκSθηκε
πντα συνεσφκωσεν Nμο; τεταραγμ%να πρGσθεν. κι 4λα τ5 9τακτοποησε, ποV πρ%τα ταν lνα
7 Oτος ε"γενε Bα κα πλοHτJω διαφ%ρων `ν, λλ( κα συγκεχυμDνο σ?μφυρμα.
μεγαλοφροσHν?η, nς γε τ( πατρJ<α τος οDκε οις παρεχ:- 7. ‚Hταν περιφανς λ,γoω τJς εγενος καταγωγJς κα" το
ρησε. αDτιαθες γ(ρ Zπ α"τ<ν Fς μελ<ν, «τ ο4ν», φη, πλο?του του, λλ5 κα" λ,γoω τJς μεγαλοφροσ?νης του, καθ 4σον
«ο"χ Zμες 3πιμελεσθε;» κα τ%λος π%στη κα περ τ ν παρεχSρησε τν πατρικ περιουσα του στοVς δικο?ς του. Δι,τι
τ<ν φυσικ<ν θεωρ αν `ν, ο" φροντ ζων τ<ν πολιτικ<ν. τν κατηγ,ρησαν 4τι τν παραμελε$, ;π,τε τοVς ε:πε: «Γιατ"
nτε κα πρς τν εDπGντα, «ο"δ%ν σοι μ%λει τ1ς πατρ - λοιπν δCν τν φροντζετε 9σε$ς οa ƒδιοι;» Kα" τελικ5 πεσ?ρθη,
δος;», «ε"φμει», φη, «3μο γ(ρ κα σφGδρα μ%λει τ1ς φοσιωθε"ς στν φυσικ Qρευνα, μακρ5ν τ%ν πολιτικ%ν πραγ-
πατρ δος», δε ξας τν ο"ρανGν. μτων. Kα" 4ταν τν ρSτησε κποιος: «ΔCν νοιζεσαι γι5 τν
Λ%γεται δ) κατ( τ ν Ξ%ρξου διβασιν εdκοσιν 3τ<ν πατρδα;», «M βλαστημYς», το ε:πε, δεχνοντας τν οραν,F
ε/ναι, βεβιωκ%ναι δ) Rβδομκοντα δHο. φησ δ AπολλG- «9γ} Qχω τν μεγαλ?τερη Qγνοια γι5 τν πατρδα».
δωρος 3ν τος Xρονικος (FGrH 244 F 31) γεγεν1σθαι Eπσης λDγεται 4τι κατ5 τν διβασι τJς θαλσσης Lπ το
α"τν τ?1 Rβδομηκοστ?1 Oλυμπιδι, τεθνηκ%ναι δ) τJ< ΞDρξου, ταν εƒκοσι 9τ%ν, κα" 4τι Qζησε 9π" €βδομντα δ?ο χρ,-
πρ:τJω τει τ1ς Pγδοηκοστ1ς PγδGης. Yρξατο δ) φιλοσο- νια. O Aπολλ,δωρος λDγει στ5 Xρονικ του, 4τι 9γεννθη κατ5
φεν Aθνησιν 3π Kαλλ ου, 3τ<ν εdκοσιν pν, eς φησι τν 70ν Oλυμπιδα131, κα" πDθανε τ πρ%το Qτος τJς 88ης132.
Δημτριος N Φαληρεmς 3ν τ?1 τ<ν AρχGντων ναγραφ?1 gAρχισε δC ν5 φιλοσοφ7J στν Aθνα 9π" Kαλλου σC Gλικα 20
(FGrH 228 F 2), νθα κα φασιν α"τν 3τ<ν διατρψαι 9τ%ν, 4πως ναφDρει ; Δημτριος ; ΦαληρεVς στ σ?γγραμμ
τρικοντα. του «AρχGντων ναγραφ», 4που, λDγουν, διDμεινε 9π" τριντα
Qτη.

ξανφερε στν ζω, σC πολV Qξυπνη κα" παιχνιδιρικη μορφ, τν σιλλογρα-
129. Tοτο Lπενθυμζει τν φρσι το Gassendi πρς τν KαρτDσιο φα, ποV τν ε:χε 9γκαινισει ; Ξενοφνης.
(Descartes): «O esprit» (Croiset, Qνθ νωτ. σ. 363). 131. 500–497 π.X.
130. Σλλοι (πειραχτικ5 ποιματα): ; Tμων ; Φλισιος (3ος αX}ν π.X.), 132. τ 428 π.X.

– 168 – – 169 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

8 Oτος λεγε τν 9λιον μHδρον ε/ναι διπυρον κα 8. Aτς Qλεγε 4τι ; Rλιος ε:ναι πυρακτωμDνη πDτρα κα" 4τι
με ζω τ1ς Πελοποννσου5 ο@ δ% φασι Tνταλον5 τ ν δ) ε:ναι μεγαλ?τερος π τν Πελοπ,ννησο. gAλλοι ποδδουν
σελνην οDκσεις χειν, λλ( κα λGφους κα φραγγας. ατ τν ντληψι στν Tνταλο. Γι5 τν σελνη Qλεγε 4τι κατοι-
ρχ(ς δ) τ(ς Nμοιομερε ας5 καθπερ γ(ρ 3κ τ<ν ψηγμ- κε$ται κα" Qχει κα" λ,φους κα" φαργγια. Ως (πρ%τες) ρχCς
των λεγομ%νων τν χρυσν συνεστναι, ο'τως 3κ τ<ν Qθετε τ5 ;μοιογενJ μ,ρια (Nμοιομ%ρειαι). Γιατ, 4πως ; χρυσς
Nμοιομερ<ν μικρ<ν σωμτων τ π-ν συγκεκρ σθαι. κα συνσταται π τ5 λεγ,μενα ψγματα (κομματκια), Qτσι π
νο;ν μ)ν ρχ ν κινσεως5 τ<ν δ) σωμτων τ( μ)ν βαρ%α μικρ5 σωματδια συγκροτε$ται 4λο τ σ?μπαν. Ως ρχ τJς
τν κτω τGπον Fς τ ν γ1ν, τ( δ) κο;φα τν !νω 3πι- κινσεως τοποθετοσε τν NονF π δC τ5 σSματα, τ5 μCν
σχεν Fς τ π;ρ5 'δωρ δ) κα %ρα τν μ%σον. ο'τω γ(ρ βαρDα, 4πως G γJ, καταλαμβνουν τν κτω περιοχ, τ5 9λα-
3π τ1ς γ1ς πλατε ας οcσης τ ν θλασσαν Zποστ1ναι, φρ, 4πως τ πρ, τν )νω, τ δC <δωρ κα" ; ρ τν μDση. Γι
διατμισθ%ντων Zπ το; 8λ ου τ<ν Zγρ<ν. ατ G θλασσα Qλαβε 9νδιμεση θDσι 9π" τJς γJς G ;ποα ε:ναι
9 T( δ !στρα κατ ρχ(ς μ)ν θολοειδ<ς 3νεχθ1ναι, eστε πλατει, φο 9ξατμσθηκαν Lπ τν 9πρειαν το Gλου τ5
κατ( κορυφ ν τ1ς γ1ς τν ε φαινGμενον ε/ναι πGλον, Lγρ133.
'στερον δ) τ ν γκλισιν λαβεν. κα τν γαλαξ αν ν- 9. T )στρα, κατ ρχς, 9κινοντο ;ριζοντως (γ?ρω στν
κλασιν ε/ναι φωτς <τ<ν Zπ> 8λ ου μ καταλαμπομ%- δσκο τJς ΓJς134), εXς τρ,πον „στε τ διαδοχικ%ς φαιν,μενον
νων [τ<ν] !στρων. τοmς δ) κομτας σHνοδον πλανητ<ν τμJμα στν κορυφ τJς ΓJς ταν ; ορνιος π,λοςF κα" ργ,-
φλGγας φι%ντων5 τοHς τε διBττοντας οuον σπινθ1ρας τερα ατς Qλαβε κεκλιμDνη θDσι (κα" π τ,τε οa τροχιDς τους
π το; %ρος ποπλλεσθαι. ν%μους γ γνεσθαι λεπτυ- σχηματζουν γωνα μC τ 9ππεδο τJς γη†νης 9πιφανεας). O
νομ%νου το; %ρος Zπ το; 8λ ου. βροντ(ς σHγκρουσιν Γαλαξας ε:ναι ντανκλασις φωτς τ%ν )στρων στ5 ;πο$α δCν
νεφ<ν5 στραπ(ς κτριψιν νεφ<ν5 σεισμν ZπονGστησιν πDφτει τ φ%ς το Gλου. Oa κομJτες ε:ναι μα )θροισις πλα-
%ρος εDς γ1ν. νητ%ν, ποV 9κπDμπουν φλ,γες. Oa διττοντες ε:ναι lνας ε:δος
ZJ<α γ νεσθαι 3ξ Zγρο; κα θερμο; κα γε:δους, σπινθρων ποV 9κτινσσονται π τν Dρα. Oa )νεμοι γνονται,
'στερον δ) 3ξ λλλων5 κα !ρρενα μ)ν π τ<ν δεξι<ν, δι,τι ραιSνει ; Dρας π τν 9πδρασι το Gλου. Oa βροντCς
θλεα δ) π τ<ν ριστερ<ν. ε:ναι σ?γκρουσις νεφ%ν κα" οa στραπCς βαιη τριβ ατ%ν. Oa
σεισμο" ε:ναι καταβ?θισις Dρος 9ντς τJς γJς
T5 ζ%α γνονται π τν νμιξι θερμ,τητος, Lγρασας κα"
κποιας γη†νης οσαςF κατ,πιν δD, ναπαργονται τ lνα π
τ )λλοF τ5 ρσενικ5 π τν δεξι5 πλευρ5 κα" τ5 θηλυκ5 π
133. Tν ΓJ στν ρχ τν φανταζ,ταν μαλακ σ5ν λσπη. τν ριστερ135.
134. ΠοV τν φανταζ,ταν, 4πως οa ρχα$οι gIωνες, σ5 μι5 9ππεδη τβλα
ποV κρατιDται στν Dρα.
135. O Aμερικανς aστορικς Γου†λλ Nτυρ5ντ παρατηρε$ σχετικ%ς τ5 νακλυψις το δανεου φωτς τJς σελνης κα" G 9ξελικτικ περ" τJς ζωJς
€ξJς: «Aτ5 τ5 9πιτε?γματα — G θεμελωσις τJς μετεωρολογας, G ]ρθ 9ξ- τ%ν ζSων κα" τ%ν νθρSπων ντληψις—Qκαμαν τν Aναξαγ,ρα ταυτοχρ,-
γησις τ%ν 9κλεψεων, G λογικ Lπ,θεσις το σχηματισμο τ%ν πλανητ%ν, G νως KοπDρνικο κα" Δαρβ$νο τJς 9ποχJς του» (Qνθ νωτ., σ. 352).

– 170 – – 171 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

10 Φασ δ α"τν προειπεν τ ν περ ADγς ποταμοmς 10. ΛDγουν 4τι προε$πε τν πτ%σι μετεωρολθου, ποV Qγινε
γενομ%νην το; λ θου πτ<σιν, Oν ε/πεν 3κ το; 8λ ου στοVς AXγς Ποταμο?ς, ποV ε:πε 4τι θ5 πDσ7η π τν Rλιο. Γι
πεσεσθαι. nθεν κα E"ριπ δην, μαθητ ν wντα α"το;, ατ κα" ; Eριπδης, ποV ταν μαθητς του, λDγει στν «Φα%-
χρυσ%αν β<λον εDπεν τν 9λιον 3ν τJ< Φα%θοντι (783 N2). θοντ» του 4τι ; «Rλιος ε:ναι χρυσς β%λος». Aλλ5 κα" 4ταν
λλ( κα εDς Oλυμπ αν 3λθGντα 3ν δερματ νJω καθ σαι, Fς πJγε στν Oλυμπα, 9κθισε φορ%ντας lνα δερμτινο πανω-
μ%λλοντος 'σειν5 κα γεν%σθαι. πρGς τε τν εDπGντα, εD τ( φ,ρι, γιατ, ε:πε, 4τι θ5 βρDξ7ηF κα" πραγματικ5 Qβρεξε. ΣC 9κε$νον
3ν ΛαμψκJω wρη σται ποτ) θλαττα, φασν εDπεν, «3ν ποV τν ρSτησε |ν τ5 βουν5 τJς Λαμψκου θ5 γνουν κποια
γε N χρGνος μ 3πιλ π?η». 3ρωτηθε ς ποτε εDς τ γεγ%ννη- GμDρα θλασσα, «βεβαως», ε:πε, «μ,νον ποV ατ θ5 χρειασθ7J
ται, «εDς θεωρ αν», φη, «8λ ου κα σελνης κα ο"ρα- χρ,νο».
νο;». πρς τν εDπGντα, «3στερθης Aθηνα ων,» «ο" μ)ν Eρωτηθε"ς γιατ" 9γεννθη, «γι5 ν5 9ρευν%», ε:πε, «τν Rλιο,
ο4ν», φη, «λλ 3κενοι 3μο;». Dδgν τν Mαυσ:λου τν σελνη κα" τν οραν,». ΣC 9κε$νον ποV το ε:πε: Eστερ-
τφον φη, «τφος πολυτελ ς λελιθωμ%νης 3στν ο"σ ας θης τοVς Aθηναους», πεκρθη: «ΔCν τοVς 9στερθην 9γS,
εdδωλον». πρς τν δυσφορο;ντα nτι 3π ξ%νης τελευτB-, 9κε$νοι 9στερθησαν 9μο». yOταν ε:δε τν τφο το MαυσSλου
«πανταχGθεν», φη, «Nμο α 3στν 8 εDς B^δου κατβασις». (τ περφημο Mαυσωλε$ο), ε:πε: «τφος πολυτελς ε:ναι τ
σημδι μιYς περιουσας ποV μετεβλθη σC πDτρες». ΣC κποιον
Δοκε δ) πρ<τος, καθ φησι Φαβωρνος 3ν Παντο-
ποV παρεπονε$το 4τι πεθανει σC ξDνον τ,πο,«π παντο», το
11 δαπ?1 @στορ Bα (FHG iii. 581), τ ν
Oμρου πο ησιν ποφ-
ε:πε, «4μοια ε:ναι G κατβασις στν yAδη».
νασθαι ε/ναι περ ρετ1ς κα δικαιοσHνης5 3π πλεον δ)
11. Φανεται δC 4τι πρ%τος ατς πεφνθη, 4πως μαρτυρε$ς
προστ1ναι το; λGγου MητρGδωρον τν ΛαμψακηνGν,
; Φαβωρ$νος στν «Παντοδαπ ν
Iστορ αν» του, 4τι τ5 ποι-
γν:ριμον wντα α"το;, Oν κα πρ<τον σπουδσαι το;
ματα το Oμρου ε:ναι μα πραγματεα περ" ρετJς κα" δικαιο-
ποιητο; περ τ ν φυσικ ν πραγματε αν. πρ<τος δ) Aνα-
σ?νης κα" 4τι G θDσις του ατ Lπεστηρζετο κα" π τν φλον
ξαγGρας κα βιβλ ον 3ξ%δωκε συγγραφ1ς. φησ δ) του Mητρ,δωρο τν Λαμψακην,, ποV πρ%τος διερε?νησε τν
Σιληνς 3ν τ?1 πρ:τ?η τ<ν
Iστορι<ν (FGrH 27 F 2) 3π φυσικ διδασκαλα το ποιητο.
!ρχοντος ΔημHλου λ θον 3ξ ο"ρανο; πεσεν5 τν δ) Aνα- Eπ" πλDον ; Aναξαγ,ρας ε:ναι ; πρ%τος ποV 9ξDδωσε βιβλο
ξαγGραν εDπεν Fς nλος N ο"ρανς 3κ λ θων συγκ%οιτο5 μC διαγρμματα136. O Σιληνς ναφDρει στ πρ%το βιβλο τ%ν
τ?1 σφοδρB- δ) περιδινσει συνεστναι κα νεθ%ντα «
Iστορι<ν» του, 4τι 9π" )ρχοντος Δημ?λου137 Qπεσε μι5 πDτρα
κατενεχθσεσθαι. π τν οραν,F κα" 4τι ; Aναξαγ,ρας ε:πε 4τι 4λα τ5 ορνια
σSματα σ?γκεινται π πDτρεςF συγκρατονται δC στν θDσι
τους δι5 τJς σφοδρYς περιδινσεως, κα" |ν χαλαρωθ7J G 9π
ατ%ν 9πδρασις τJς 9κ τJς περιστροφJς παραγομDνης δυν-
μεως, θ5 κατακρημνισθον.
136. Συγγραφ1ς (παραλλαγα): Δι5 γραφJς (μετ5) διαγραφJς (Diels) 137. ΔημHλου: Δη(μοτωνος) μ?λου (Diels). gAρχων μC τDτοιο &νομα ε:ναι
9κδοναι βιβλον aστοροσι: διδασκαλα κα" γραφ. Bλ. Πλουτρχου Nικ ας, )γνωστος. gIσως τ5 γρμματα—μ?λου ε:ναι ξεχωριστ λDξις, κα" θDλει ν5 π7J
κεφ. 23. 4τι G πDτρα ποV Qπεσε ταν σ5ν «μυλ,πετρα».

– 172 – – 173 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

12 Περ δ) τ1ς δ κης α"το; διφορα λ%γεται. Σωτ ων μ)ν 12. Ως πρς τν δκη του, διαφορετικ5 πργματα λDγονται.
γ(ρ φησιν 3ν τ?1 Διαδοχ?1 τ<ν φιλοσGφων Zπ Kλ%ωνος O μCν Σωτων στ σ?γγραμμ του «Διαδοχ τ<ν φιλοσGφων»
α"τν σεβε ας κριθ1ναι, διGτι τν 9λιον μHδρον λεγε γρφει 4τι κατηγγDλθη Lπ το KλDωνος 9π" θ冁α, δι,τι 9δδα-
διπυρον5 πολογησαμ%νου δ) Zπ)ρ α"το; Περικλ%ους σκε 4τι ; Rλιος (ποV ; λας τν θεωροσε κ,μη θε) ε:ναι δι-
το; μαθητο;, π%ντε ταλντοις ζημιωθ1ναι κα φυγα- πυρος βρχος. Aλλ5 τν Lπεστριξε ; ΠερικλJς ποV ταν μαθη-
δευθ1ναι. Στυρος δ 3ν τος B οις (FHG iii. 163) Zπ τς του, κα" το 9πεβλθη ποιν πDντε ταλντων κα" 9ξορα. O
Θουκυδ δου φησν εDσαχθ1ναι τ ν δ κην, ντιπολιτευο- Στυρος 4μως στοVς «B ους» του λDγει 4τι G Qγκλησις Lπεβλθη
μ%νου τJ< Περικλε5 κα ο" μGνον σεβε ας λλ( κα Lπ το Θουκυδδου, ποV ταν πολιτικς ντπαλος το Περι-
13 μηδισμο;5 κα πGντα καταδικασθ1ναι θαντJω. nτε κα κλDουςF κα" 4τι κατηγορε$το &χι μ,νον γι5 θε†α λλ5 κα" γι5
μφοτ%ρων α"τJ< προσαγγελ%ντων, τ1ς τε καταδ κης, μηδισμ (4τι δηλ. ταν Περσ,φιλος)F κα" 4τι 9ρμην κατεδικ-
κα τ1ς τ<ν πα δων τελευτ1ς, εDπεν περ μ)ν τ1ς καταδ - σθη εXς θνατον.
κης nτι !ρα «κκε νων κμο; πλαι 8 φHσις κατεψηφ - 13. yOταν δC ταυτοχρ,νως το νγγειλαν τν καταδκη του
σατο», περ δ) τ<ν πα δων, nτι «?Yδειν α"τοmς θνητοmς κα" τν θνατο τ%ν παιδι%ν του, γι5 μCν τν καταδκη του ε:πε
γεννσας». ο@ δ εDς ΣGλωνα το;τ ναφ%ρουσιν, !λλοι εDς 4τι «πρ πολλο G φ?σις Qχει καταδικσει εXς θνατον κι 9μDνα
Ξενοφ<ντα. το;τον δ) κα θψαι τας Dδ αις χερσν κα" τοVς δικαστDς μου»F γι5 δC τν θνατο τ%ν παιδι%ν του ε:πε:
α"τοmς ΔημτριGς φησιν N Φαληρεmς 3ν τJ< Περ γρως «gHξερα 4τι θνητ5 τ5 9γDννησα». gAλλοι, 4μως, ατ τ ποδ-
(FGrH 228 F 38). zEρμιππος δ 3ν τος B οις (FHG iii. 43) δουν στν Σ,λωνα κα" )λλοι στν Ξενοφ%ντα. yOτι τ5 Qθαψε μC
φησν nτι καθε ρχθη 3ν τJ< δεσμωτηρ Jω τεθνηξGμενος. τ5 ƒδια του τ5 χDρια, τ βεβαιSνει ; Δημτριος ; ΦαληρεVς στ
Περικλ1ς δ) παρελθgν ε/πεν εd τι χουσιν 3γκαλεν αZτJ< βιβλο του «Περ γρως».
κατ( τν β ον5 ο"δ)ν δ) εDπGντων, «κα μ ν 3γ:», φη, O yEρμιππος, πλι, λDγει στοVς «B ους» του 4τι 9νεκλεσθη
«τοHτου μαθητς εDμι5 μ ο4ν διαβολας 3παρθ%ντες πο- στ"ς φυλακDς, γι5 ν5 9κτελεσθ7J. T,τε φο παρουσισθηκε ;
κτε νητε τν !νθρωπον, λλ 3μο πεισθ%ντες !φετε». κα ΠερικλJς στν λα,, 9ρSτησε, 95ν Qχουν καμμι5 κατηγορα εXς
φε θη5 βρος του (το ΠερικλDους ) γι5 τν ζω του. gOχι, ε:παν: «gE,
14 ο"κ 3νεγκgν δ) τ ν 'βριν Rαυτν 3ξγαγεν.
Iερ:νυ- λοιπ,ν, 9γ} ε:μαι μαθητς του. M παρασυρθJτε π διαβολCς
μος δ 3ν τJ< δευτ%ρJω τ<ν Σπορδην Zπομνημτων κα" σκοτSσετε τν )νθρωποF πεισθJτε σC μDνα κα" φJστε τον
(Hiller ix) φησν nτι N Περικλ1ς παργαγεν α"τν 3π τ 9λε?θερο». Kα" τν )φησαν.
δικαστριον διερρυηκGτα κα λεπτν Zπ νGσου, eστε 14. Aλλ5 ; Aναξαγ,ρας, μ δυνμενος ν5 Lπομεν7η ατν
3λ%Jω μ-λλον & κρ σει φεθ1ναι. κα τ( μ)ν περ τ1ς δ κης τν προσβολ, ατοκτ,νησε. O IερSνυμος 4μως στ δε?τερο
α"το; τοσα;τα. βιβλο «T<ν σπορδην Zπομνημτων» του λDγει 4τι τν παρου-
σασε ; ΠερικλJς στ δικαστριο, κα" ταν τ,σο 9ξηντλημDνος
κα" καταβεβλημDνος π τν ρρSστια, „στε μYλλον π
συμπ,νια τν )φησαν 9λε?θερο παρ5 π κανονικ θSωσ
του. Aτ5 λοιπν ε:ναι 4σα λDγονται γι5 τν δκη του.

– 174 – – 175 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

jEδοξε δ% πως κα Δημοκρ τJω πεχθ<ς 3σχηκ%ναι Φανεται 4τι κα" στν Δημ,κριτο ε:χε γεννηθJ μα πDχθεια
ποτυχgν τ1ς πρς α"τν κοινολογ ας. κα τ%λος πο- 9ναντον του, λ,γoω τJς ποτυχας του ν5 Qλθ7η σC 9πικοινωνα
χωρσας εDς Λμψακον α"τGθι κατ%στρεψεν. nτε κα μC ατ,ν. Tελικ5 πεσ?ρθη στν Λμψακο, 4που κα" πDθανε
τ<ν ρχGντων τ1ς πGλεως ξιοHντων τ βοHλεται α"τJ< yOταν οa )ρχοντες τJς π,λεως τν ρSτησαν ποι ταν G τελευ-
γεν%σθαι, φναι, «τοmς παδας 3ν Ja kν ποθν?η μην κατ ταα του 9πιθυμα, «ν φνουν τ5 παιδι», τοVς ε:πε, «ν5 πα-
τος πα ζειν συγχωρεν». κα φυλττεται τ θος κα ν;ν. ζουν κθε χρ,νο, τν μJνα ποV θ5 πεθν7η». Kα" τ Qθιμο ατ
Tελευτσαντα δ α"τν θαψαν 3ντ μως ο@ Λαμψακη- τηρε$ται κα" σμερα.
15 νο κα 3π%γραψαν (A. Pal. vii. 94). 15. yAμα πDθανε, οa Λαμψακηνο" το Qκαμαν ξιοπρεπJ
3νθδε, πλεστον ληθε ας 3π τ%ρμα περσας κηδεα κα" στν τφο του Qβαλαν τν κ,λουθη 9πιγραφ:
ο"ραν ου κGσμου, κεται AναξαγGρας. Eδ% ναπα?εται ; Aναξαγ,ρας,
στι κα 8μ<ν εDς α"τGν (A. Pal. vii. 95)5 ποV γι5 τν ορνιο κ,σμο εLρJκε
τν λθεια.
{%λιον πυρGεντα μHδρον ποτ) φσκεν Zπρχειν,
κα δι( το;το θανεν μ%λλεν AναξαγGρας5 AφιερSσαμε κι 9με$ς σ ατν lνα 9πγραμμα:
λλ N φ λος Περικλ1ς μ)ν 3ρHσατο το;τον, N δ’ αZτν Γιατ" ε:πε π}ς ; Rλιος ε:ναι πυριφλεγς μYζα
3ξγαγεν βιGτου μαλθακ ?η σοφ ης. ατ Qμελλε ν5 τ πληρSσ7η μC τν ζω του.
ΓεγGνασι δ) κα !λλοι τρες AναξαγGραι, aν [3ν Tν 9γλ?τωσε ; φλος του ; ΠερικλJς,
ο"δεν πντα, λλ’] N μ)ν `ν _τωρ, Iσοκρτειος5 N δ λλ5 ατ,ς, μC τν βοθεια τJς σοφας του,
νδριαντοποιGς, ο μ%μνηται Aντ γονος5 !λλος γραμμα- νSδυνα 9γκατDλειψε τν ζω.
τικς ZηνοδGτειος. YπJρξαν κα" )λλοι τρε$ς Aναξαγ,ραι (γι5 τοVς ;ποους, σC
κανDνα συγγραφDα δCν εLρJκα πλρη στοιχε$α). O lνας ταν
APXEΛAOΣ ρτωρ τJς σχολJς το IσοκρτουςF ; )λλος γαλματοποις ποV
τν ναφDρει ; AντγονοςF ; τρτος ταν γραμματικ,ς, μαθητς
Aρχ%λαος Aθηναος & Mιλσιος, πατρς Aπολλοδ:- το Zηνοδ,του.
16
ρου, Fς δ% τινες, M δωνος, μαθητ ς AναξαγGρου, διδ-
σκαλος Σωκρτους. οτος πρ<τος 3κ τ1ς Iων ας 4. APXEΛAOΣ

16. O AρχDλαος138, γυις το AπολλοδSρου = το Mδωνος

κατ )λλους, ταν Aθηνα$ος = Mιλσιος. YπJρξε μαθητς το
Aναξαγ,ρου κα" διδσκαλος το Σωκρτους. Πρ%τος ατς

138. Περ" τ 450 π.X. BλDπε κα" Hermann Diels, Doxographi Graeci, σελ.
439.

– 176 – – 177 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

τ ν φυσικ ν φιλοσοφ αν μετγαγεν Aθναζε, κα μετDφερε π τν Iωνα στν Aθνα τν φυσικ φιλοσοφα κα"
3κλθη φυσικGς, παρ κα ληξεν 3ν α"τJ< 8 φυσικ πεκλθη φυσικ,ς, δι,τι LπJρξε ; τελευτα$ος ντιπρ,σωπος τJς
φιλοσοφ α, Σωκρτους τ ν {θικ ν εDσαγαγGντος. οικεν φυσικJς φιλοσοφας, G ;ποα μC τν Σωκρτη, παρεχSρησε τν
δ) κα οτος ^ψασθαι τ1ς {θικ1ς. κα γ(ρ περ νGμων θDσι της στν ‰θικ. Kα" ατς 4μως φανεται 4τι ‰σχολθη μC
πεφιλοσGφηκε κα καλ<ν κα δικα ων5 παρ ο λαβgν τν ‰θικ. Δι,τι Qχει διατυπSσει φιλοσοφικCς ντιλψεις περ"
Σωκρτης τJ< α"ξ1σαι εDς τ <!κρον> εZρεν Zπελφθη. τ%ν ν,μων, περ" το ραου κα" το δικαου. Aτ5 τ5 παρDλαβε
λεγε δ) δHο αDτ ας ε/ναι γεν%σεως, θερμν κα ψυχρGν. ; Σωκρτης, κα" 9πειδ τ5 ηŠξησε, 9θεωρθη ; ƒδιος εLρετς
κα τ( ζJ<α π τ1ς DλHος γεννηθ1ναι5 κα τ δ καιον ατ%ν. Iσχυρζετο 4τι δ?ο ε:ναι οa αXτιολογες τJς γενDσεως (τJς
ε/ναι κα τ αDσχρν ο" φHσει λλ( νGμJω. 9λε?σεως στν <παρξι), G θερμ,της κα" τ ψχος. Kα" 4τι τ5 ζo%α
17
O δ) λGγος α"τJ< ο'τως χει. τηκGμενGν φησι τ 'δωρ προJλθαν 9κ τJς Xλ?οςF κα" τ δκαιο κα" τ αXσχρ,, τ ποταπ,,
Zπ το; θερμο;, καθ μ)ν εDς τ <μ%σον δι( τ> Lπρχουν, &χι 9κ φ?σεως, λλ 9κ συνηθεας, συμβατικ%ς.
πυρ<δες συν σταται, ποιεν γ1ν5 καθ δ) περιρρε, %ρα 17. H θεωρα του Qχει ς €ξJς: Kαθ}ς 9ξατμζεται τ νερ
γενν-ν. nθεν 8 μ)ν Zπ το; %ρος, N δ) Zπ τ1ς το; π τν θερμ,τητα, 4σο πηγανει πρς τ5 κτω λ,γoω τJς πυρS-
πυρς περιφορ-ς κρατεται. γενν-σθαι δ% φησι τ( ζJ<α δους συστσεSς του, δημιουργε$ γJ (στερε5 σSματα)F καθ 4σον
3κ θερμ1ς τ1ς γ1ς κα Dλmν παραπλησ αν γλακτι οuον δC διαστDλλεται κα" περιρρDει, γεννY Dρα. Γι ατ G γJ συγκρα-
τροφ ν νιε σης5 ο'τω δ κα τοmς νθρ:πους ποι1σαι. τε$ται π τν Dρα, ; δC Dρας π τν κ?κλωσι 9κ μDρους το
πρ<τος δ) ε/πε φων1ς γ%νεσιν τ ν το; %ρος πλ1ξιν. τ ν πυρ,ς. Eπσης λDγει 4τι τ5 Qμβια &ντα γεννιονται π θερμ γJ
δ) θλατταν 3ν τος κο λοις δι( τ1ς γ1ς {θουμ%νην συνε- κα" XλVν ποV μοιζει μC γλα, κα" ε:ναι σ5ν τροφ. Kατ5 τν ƒδιο
στναι. μ%γιστον τ<ν !στρων τν 9λιον, κα τ π-ν !πει- τρ,πο G γJ παργαγε κα" τν )νθρωπο. Πρ%τος πεφνθη 4τι G
ρον. φων γεννYται κατ,πιν πλξεως το Dρος κα" 4τι G θλασσα
ΓεγGνασι δ) κα !λλοι τρες Aρχ%λαοι5 N χωρογρφος 9δημιουργθη στ5 κοιλSματα, διυλιζομDνη δι5 μDσου τJς γJς.
τ1ς Zπ Aλεξνδρου πατηθε σης γ1ς, N τ( Iδιοφυ1 ποι- TDλος φρονοσε 4τι μεγαλ?τερο )στρο ε:ναι ; Rλιος κα" 4τι τ
σας, !λλος τεχνογρφος _τωρ. σ?μπαν ε:ναι πDραντο, περι,ριστο.
YπJρξαν κα" )λλοι τρε$ς AρχDλαοι: ; τοπογρφος ποV περιD-
γραψε τ"ς χ%ρες ποV 9πDρασε ; AλDξανδροςF 9κε$νος ποV
Qγραψε «τ( περ εργα τ1ς φHσεως», κι lνας )λλος, ρτωρ, ποV
Qγραψε lνα 9γχειρδιο γι5 τν τDχνη του.

– 178 – – 179 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

18 Σωκρτης Σωφρον σκου μ)ν `ν υ@ς λιθουργο; κα 5. ΣΩKPATHΣ

Φαιναρ%της μα ας, Fς κα Πλτων 3ν ΘεαιττJω (I49a)
φησ ν, Aθηναος, τ<ν δμων Aλωπεκ1θεν. 3δGκει δ) 18. O Σωκρτης139 ταν γυις το Σωφρονσκου ποV ταν
συμποιεν E"ριπ δ?η5 nθεν Mνησ λοχος ο'τω φησ (Kock γλ?πτης κα" τJς ΦαιναρDτης ποV ταν μαμ, 4πως λDει ; Πλ-
i. 218)5 των στν «Θεα τητον». ‚Hταν Aθηνα$ος, π τν δJμο τJς Aλω-
ΦρHγες 3στ καινν δρ-μα το;τ E"ριπ δου, πεκJς. Φανεται 4τι συνεργαζ,ταν μC τν EριπδηF γι ατ ;
…Ja κα Σωκρτης Mνησμαχος γρφει:
τ( φρHγαν Zποτ θησι. Tοτο ε:ναι τ νDο δρYμα το Eριπδου,
κα πλιν (Kock i. 218), «E"ριπ δας σωκρατογGμφους». μC τν ττλο «ΦρHγες». Γι ατ τ5 φρ?γανα
κα Kαλλ ας Πεδταις (Kock i. 696)· τ5 9προμθευσε ; Σωκρτης.

A. T δ σm σεμν κα φρονες ο'τω μ%γα; Aκ,μη λDγει τν Eριπδη «μι5 μηχαν ποV τν 9στερDωσε ;
B. jEξεστι γρ μοι5 Σωκρτης γ(ρ αdτιος. Σωκρτης». O Kαλλας 9πσης γρφει στο?ς «Πεδ1τες» του:

Aριστοφνης Nεφ%λαις (Kock i. 490)5 A. Γιατ" παρακαλ% τ,ση 9πισημ,της, γιατ" τ,σο Lψηλοφρο-
νε$ς;
E"ριπ δ?η δ N τ(ς τραγJωδ ας ποι<ν
B. Γιατ" μο ε:ναι 9πιτετραμμDνοF ; Σωκρτης ε:ναι αƒτιος.
τ(ς περιλαλοHσας οτGς 3στι, τ(ς σοφς.
19 Kα" ; Aριστοφνης λDγει στ"ς «Nεφ%λες»:
AκοHσας δ) AναξαγGρου κατ τινας, λλ( κα Δμω-
νος, Fς Aλ%ξανδρος 3ν Διαδοχας (FGrH 273 F 86), μετ( Aτς ε:ναι ποV φτιχνει γι5 τν Eριπδη
τ ν 3κε νου καταδ κην δικουσεν Aρχελου το; φυσι- τ"ς γεμYτες φλυαρα σοφCς τραγoωδες.
κο;5 ο κα παιδικ( γεν%σθαι φησν AριστGξενος (Wehrli 19. Kατ τινας, LπJρξε μαθητς το Aναξαγ,ρου, καθ}ς 9π-
ii. fg. 52a). Δο;ρις (FGrH 76 F 78) δ) κα δουλε;σαι α"τν σης κα" το Δμωνος, 4πως βεβαιSνει τ"ς «Διαδοχ%ς» του ; AλD-
κα 3ργσασθαι λ θους5 ε/να τε α"το; κα τ(ς 3ν κρο- ξανδρος. Mετ5 τν καταδκη το Aναξαγ,ρα, παρηκολο?θησε
πGλει Xριτας νιο φασιν, 3νδεδυμ%νας οcσας. nθεν κα τ5 μαθματα το Aρχελου το Φυσικο, το ;ποου LπJρξε
T μωνα 3ν τος Σ λλοις (Diels 25) εDπεν5 κα" 9ρSμενος, 4πως βεβαιSνει ; Aριστ,ξενος. O Δορις Xσχυρ-
ζεται 4τι στν ρχ ταν δολος κα" 9ργσθηκε ς λιθοξ,ος.
Mερικο" λDγουν 4τι δικ, του Qργο ε:ναι οa Xριτες στν Aκρ,-
πολι, ποV πεικονζονται ντυμDνες. Γι ατ κα" ; Tμων λDγει
στοVς «Σ λλους» του:

139. 469–399 π.X.

– 180 – – 181 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

3κ δ !ρα τ<ν π%κλινεν N λαξGος, 3ννομολ%σχης, ΣC τDτοια πDκλινε ; λιθοξ,ος, λλα κα"

Eλλνων 3παοιδGς, κριβολGγους ποφνας, φλ?αρος γ?ρω π τοVς ν,μους, ; μγος τJς Eλλδος,
μυκτ ρ _ητορGμυκτος, Zπαττικς εDρωνευτς. ; 9φευρDτης λεπτολ,γων 9πιχειρημτων, χλευαστς
`ν γ(ρ κα 3ν τος _ητορικος δεινGς, eς φησι κα Iδομε- μC λεπτοVς λ,γους, μισοαττικς στν εXρωνικ του
20 νεHς (FGrH 338 F 16)· λλ( κα ο@ τρικοντα α"τν 3κ:- ταπεινοφροσ?νη.
λυσαν τ%χνας διδσκειν λGγων, eς φησι Ξενοφ<ν (Mem. Δι,τι πραγματικ ταν δεινς κα" στν ρητορικ, 4πως μαρ-
I. ii. 31). κα Aριστοφνης (Nubes 112 sq.) α"τν κωμJωδε τυρε$ ; Iδομενε?ς.
Fς τν 9ττω λGγον κρε ττω ποιο;ντα. κα γ(ρ πρ<τος, 20. Oa Tρικοντα (τ?ραννοι) το πηγ,ρευσαν ν5 διδσκ7η
eς φησι Φαβωρνος 3ν Παντοδαπ?1 @στορ Bα (FHG iii. τν τDχνη τ%ν λ,γων, 4πως ναφDρει ; Ξενοφ%ν. Kα" ; Aριστο-
583), μετ( το; μαθητο; ADσχ νου _ητορεHειν 3δ δαξε5 φνης τν διακωμωδε$ 4τι 9μφανζει τ5 κακ5 πργματα ς 9ξα-
λ%γει δ) το;το κα Iδομενεmς 3ν τJ< Περ τ<ν Σωκρα- ρετα. O Φαβωρ$νος λDγει στν «Παντοδαπ ν @στορ αν» του, 4τι
τικ<ν (FGrH 338 F 16). κα πρ<τος περ β ου διελ%χθη πρ%τος ; Σωκρτης μαζ" μC τν μαθητ του AXσχνη 9δδαξε τν
κα πρ<τος φιλοσGφων καταδικασθες 3τελεHτα. φησ δ τDχνη τJς ρητορικJς. Aτ τ γρφει κα" ; IδομενεVς στ βιβλο
α"τν AριστGξενος N Σπινθρου (Wehrli ii. fg. 59) κα του περ" τ%ν Σωκρατικ%ν.
χρηματ σασθαι. τιθ%ντα γο;ν τ βαλλGμενον κ%ρμα Πρ%τος 9πσης LπJρξε ποV Qκανε συζητσεις γι5 τν συμπε-
θρο ζειν5 ε/τ ναλ:σαντα πλιν τιθ%ναι. ριφορ μας στν ζω (9ν ντιθDσει δηλ. πρς τοVς προηγο?με-
21 Kρ τωνα δ ναστ1σαι α"τν π το; 3ργαστηρ ου νους φιλοσ,φους ποV ‰σχολοντο μC τν φιλοσοφα τJς
κα παιδε;σαι τ1ς κατ( ψυχ ν χριτος 3ρασθ%ντα Δημ- φ?σεως), κα" πρ%τος 9κ τ%ν φιλοσ,φων κατεδικσθη εXς θνα-
τριGς φησιν N Bυζντιος. γνGντα δ) τ ν φυσικ ν θεωρ αν τον κα" 9ξετελDσθη. O Aριστ,ξενος το Σπινθρου λDγει 4τι ε:χε
μηδ)ν ε/ναι πρς 8μ-ς, τ( {θικ( φιλοσοφεν 3π τε τ<ν κα" χρματα, τ5 ;πο$α 9τ,κιζε, κα" φο 9ξ,δευε τ5 κDρδη, πλι
3ργαστηρ ων κα 3ν τ?1 γορB-5 κκενα δ) φσκειν τ5 ξανατ,κιζε.
ζητεν, 21. O Δημτριος ; Bυζντιος διηγε$ται 4τι ; Kρτων τν
nττι τοι 3ν μεγροισι κακGν τ γαθGν τε τ%τυκται. 9πJρε π τ 9ργαστριο κα" το Qδωσε μι5 καλ μ,ρφωσι, δι,τι
ταν μαγεμDνος μC τν ψυχικ ]μορφι τουF 4τι φρονοσε π}ς
πολλκις δ) βιαιGτερον 3ν τας ζητσεσι διαλεγGμενον
οa θεωρες γι5 τν φ?σι δCν μYς φορον, κα" γι ατ συζητοσε
κονδυλ ζεσθαι κα παρατ λλεσθαι, τ πλ%ον τε γελ-σθαι
τ5 ‰θικ5 ζητματα στ5 9ργαστρια κα" στν γορF κα" 4τι
Qλεγε π}ς πρDπει ν5 9ρευνομε,
yO,τι ε:ναι κακ κα" καλ γι5 lνα σπτι140,
ΠολλCς φορDς, 4ταν 9ντονSτερα παρουσαζε τ5 9πιχειρματ
του, τν γρονθοκοποσαν κα" ποσποσαν τρχες π τ σ%μα

140. Στχος το Oμρου στν Oδ?σσεια, δ, 392.

– 182 – – 183 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

καταφρονοHμενον5 κα πντα τα;τα φ%ρειν νεξικκως. του. Kα" κατ5 τ μεγαλ?τερο διστημα τ%ν συζητσεων, τν
nθεν κα λακτισθ%ντα, 3πειδ {ν%σχετο, τινς θαυμσαν- περιγελοσαν κα" τν ταπενωνανF 4λα δC ατ5 ατς τ5
τος, εDπεν, «εD δ% με wνος 3λκτισε, δ κην kν α"τJ< 3λγ- Lφστατο μC νεξικακα.
χανον;» κα τα;τα μ)ν N Δημτριος. Γι ατ κα" 4ταν λακτισθε"ς δCν ντDδρασε, κα" κποιος πο-
22 Aποδημ ας δ) ο"κ 3δεθη, καθπερ ο@ πλε ους, πλ ν ροσε, το ε:πε: «‹Aν μC κλωτσοσε lνας γϊδαρος, θ5 τν
εD μ στρατεHεσθαι δει. τ δ) λοιπν α"τGθι μ%νων φιλο- πγαινα στ δικαστριο;». Aτ5 μYς τ5 διηγε$ται ; Δημτριος.
νεικGτερον συνεζτει τος προσδιαλεγομ%νοις, ο"χ eστε 22. ΔCν Qνοιωσε τν νγκη ν5 ταξιδDψ7η, 4πως Qκαναν οa
φελ%σθαι τ ν δGξαν α"τοHς, λλ eστε τ ληθ)ς 3κμα- περισσ,τεροι φιλ,σοφοι, 9κτς 4ταν 9στρατε?ετο. Tν Lπ,λοι-
θεν πειρ-σθαι. φασ (Wehrli xi. Aristo fg. 30) δ’ E"ριπ - πον χρ,νο Qμενε στν Aθνα, διεξγων ]ξ?τατες συζητσεις,
δην α"τJ< δGντα τ
Hρακλε του σHγγραμμα 3ρ%σθαι, «τ &χι γι5 ν5 λλξ7η τν γνSμη τ%ν συνομιλητ%ν του, λλ5 γι5 ν5
δοκε;» τν δ) φναι, «€ μ)ν συν1κα, γενναα5 ο/μαι δ) τοVς μθ7η ν5 προσπαθον ν5 εLρσκουν τν λθεια. ΛDγουν
κα € μ συν1κα5 πλ ν Δηλ ου γ% τινος δεται κολυμβη- 4τι ; Eριπδης το Qδωσε τν πραγματεα το Hρακλετου, γι5
το;». ν5 π7J τν γνSμη του, κι ατς (φο τν νDγνωσε) πντησε:
23 Eπεμελετο δ) κα σωμασκ ας, κα `ν ε"%κτης. 3στρα- «yOσα κατλαβα ε:ναι 9ξαρετα, LποθDτω κι 4σα δCν κατλαβαF
τεHσατο γο;ν εDς Aμφ πολιν5 κα Ξενοφ<ντα φ hππου χρειζεται 4μως lνα Δλιο κολυμβητ»141.
πεσGντα 3ν τ?1 κατ( Δλιον μχ?η δι%σωσεν Zπολαβ:ν. 23. Eφρ,ντιζε κα" γι5 τν 9ξσκησι το σSματ,ς του κα" τ
nτε κα πντων φευγGντων Aθηνα ων α"τς {ρ%μα νε- κρατοσε σC καλ κατστασι. gEλαβε μDρος κα" στν 9κστρατεα
χ:ρει, παρεπιστρεφGμενος 8συχ?1 κα τηρ<ν μHνασθαι τJς Aμφιπ,λεως142, κα" Qσωσε στν μχη το Δηλου παρνοντας
εd τις ο@ 3π%λθοι. 3στρατεHσατο δ) κα εDς Ποτ δαιαν δι( στν μ, του τν Ξενοφ%ντα, ποV ε:χε πDσει π τ )λογο143.
θαλττης5 πεζ?1 γ(ρ ο"κ 3ν1ν το; πολ%μου κωλHοντος. T,τε, 9νo% 4λοι οa Aθηνα$οι τ ε:χαν βλει στ5 π,δια, ατς Žπι-
nτε κα μεναι νυκτς nλης 3φ Rνς σχματος α"τν σθοχωροσε bρεμα, γυρζοντας π,τε–π,τε κα" γριοκυττζο-
φασ . κα ριστεHσαντα α"τGθι παραχωρ1σαι Aλκιβιδ?η ντας lτοιμος ν5 ντεπιτεθ7J, 95ν Lφστατο 9πθεσι. Eπσης Qλαβε
το; ριστε ου5 ο κα 3ρασθ1να φησιν α"τν Aρ στιπ- μDρος κα" στν 9κστρατεα κατ5 τJς Ποτιδαας144, 4που πJγε δι5
πος 3ν τετρτJω Περ παλαι-ς τρυφ1ς. jIων δ) N Xος ξηρYς. T,τε, λDγουν, Qμεινε 4λην τν ν?χτα &ρθιος στν ƒδια
(FGrH 392 F 9) κα ν%ον wντα εDς Σμον σmν AρχελJω στσι βυθισμDνος σC σκDψεις, κα" 9κε$ Qλαβε τ βραβε$ο τJς
ποδημ1σαι5 κα Πυθ:δε 3λθεν Aριστοτ%λης (Rose 2) νδρεας, ποV τ παρεχSρησε στν Aλκιβιδη, το ;ποου ταν
φησ ν5 λλ( κα εDς IσθμGν, Fς Φαβωρνος 3ν τJ< πρ:τJω κα" 9ραστς, λDγει ; Aρστιππος στ τDταρτο βιβλο τJς πραγμα-
τ<ν Aπομνημευμτων (FHG iii. 578). τεας του «Περ παλαι-ς τρυφ1ς». O gIων ; X$ος λDγει 4τι, 4ταν
Hν δ) κα Dσχυρογν:μων κα δημοκρατικGς, Fς ταν νDος, 9ταξδεψε μαζ" μC τν AρχDλαο στν Σμο. ΠJγε κα"
στοVς Δελφο?ς, λDγει ; AριστοτDλης. Aκ,μη πJγε κα" στν
141. Oa Δλιοι σαν δεινο" κολυμβητDς. Iσθμ,, 4πως μαρτυρε$ ; Φαβωρ$νος στ πρ%το βιβλο τ%ν
142. T 422. Bλ. Πλτωνος Aπολογ α Σωκρτους, 28 E.
«Aπομνημονευμτων» του.
143. T 424.
144. MεταξV 432 κα" 429.

– 184 – – 185 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

24 δ1λον κ τε το; μ ε/ξαι τος περ Kριτ αν κελεHουσι 24. ‚Hταν δC κα" σταθερο χαρακτJρος )νθρωπος κα" δημο-
Λ%οντα τν Σαλαμ νιον, !νδρα πλοHσιον, γαγεν πρς κρατικ,ς, 4πως ποδεικν?εται π τ 4τι (μC κνδυνο τJς ζωJς
α"τοmς eστε πολ%σθαι5 λλ( κα μGνος ποψηφ σα- του) ‰ρνθη ν5 Lπακο?σ7η στοVς περ" τν Kριταν (]λιγαρχικοVς
σθαι τ<ν δ%κα στρατηγ<ν. κα 3νν α"τJ< ποδρ-ναι τ1ς δεσπ,τες) ποV τν διDταξαν ν5 συλλβ7η (μαζ" μC )λλους) τν
ε@ρκτ1ς μ 3θελ1σαι5 τος τε κλα ουσιν α"τν 3πιπλ1ξαι πλο?σιο ΛDοντα τν Σαλαμνιο, κα" ν5 τν π7η σ ατοVς γι5 ν5
κα τοmς καλλ στους λGγους 3κε νους δεδεμ%νον διαθ%- τν 9κτελDσουν145. Aλλ5 κα" μ,νος ατς 9ναντιSθηκε στν
σθαι. καταδκη τ%ν δDκα στρατηγ%ν146, κα" 9ν% μποροσε ν5 δραπε-
A"τρκης τε `ν κα σεμνGς. κα ποτε Aλκιβιδου, τε?σ7η π τν φυλακ, δCν τ θDλησεF κα" 9μλωσε τοVς φλους
καθ φησι Παμφ λη 3ν τJ< RβδGμJω τ<ν
Yπομνημτων του ποV Qκλαιγαν κα" τοVς πη?θυνε τοVς LπDροχους 9κενους
(FHG iii. 521), διδGντος α"τJ< χ:ραν μεγλην hνα οDκοδο- λ,γους μDσα στν φυλακ.
μσηται οDκ αν φναι, «κα εD Zποδημτων δει κα βHρ- Eπ" πλDον, ε:χε νεξαρτησα χαρακτJρος κα" ξιοπρDπεια.
σαν μοι 3δ δους hν 3μαυτJ< Zποδματα ποιησα μην, Kα" 4ταν ; Aλκιβιδης, 4πως διηγε$ται G Παμφλη στ lβδομο
καταγ%λαστος kν `ν λαβ:ν». βιβλο τ%ν «
Yπομνημτων» της, θDλησε ν5 το δSσ7η lνα μεγλο
Πολλκις δ φορ<ν εDς τ( πλθη τ<ν πιπρασκομ%- οXκ,πεδο, γι5 ν5 οXκοδομση σπτι, το ε:πε: «‹Aν ε:χα νγκη
25 νων λεγε πρς α"τGν, «πGσων 3γg χρε αν ο"κ χω». κα π παπο?τσια, κα" μο Qδιδες lνα ;λ,κληρο δDρμα γι5 ν5
συνεχ)ς 3κενα νεφθ%γγετο τ( Dαμβεα (Kock ii. 512)5 φτιξω lνα ζευγρι, δCν θ)μουν καταγDλαστος |ν τ Qπαιρνα;».
τ( δ ργυρ:ματ 3στν 9 τε πορφHρα 25. ΠολλCς φορDς, βλDποντας τ πλJθος τ%ν πραγμτων ποV
εDς τοmς τραγJωδοmς χρσιμ, ο"κ εDς τν β ον. πωλονται, ναφωνοσε: «Π,σων πραγμτων δCν Qχω 9γ} ν-
γκη!».
ZπερεφρGνησε δ) κα Aρχελου το; MακεδGνος κα
Kα" διαρκ%ς πγγελλε τοVς €ξJς στχους:
ΣκGπα τοι Kρανων ου κα E"ρυλGχου το; Λαρισσα ου,
μτε χρματα προσ%μενος παρ α"τ<ν μτε παρ α"τοmς T5 σημικ5 κα" G πορφ?ρα
πελθ:ν. εcτακτGς τε `ν τ ν δ αιτον ο'τως eστε πολλ- ε:ναι χρσιμα γι5 τ θDατρο, &χι γι5 τν ζω147.
κις Aθνησι λοιμ<ν γενομ%νων μGνος ο"κ 3νGσησε. Περιφρ,νησε δC κα" τν AρχDλαο τν Mακεδ,να κα" τν
Σκ,πα τν KρανSνιο κα" τν Eρ?λοχο τν Λαρισα$ο, καθ 4σον
οŠτε τ5 δ%ρα τους 9δDχθη οŠτε συγκατDνευσε ν5 τοVς 9πισκε-
φθ7J. E:χε δC τ,σο καλ τξι στν ζω του, πο?, 9νo% οa Aθηνα$οι
πολλCς φορCς προσεβλθησαν π λοιμSδεις ν,σους, ατς δCν
145. Bλ. Πλτωνος Aπολογ α Σωκρτους, 41 C E, κα" Ξενοφ%ντος Aπο- ρρSστησε.
λογ α κα" Eλληνικ.
26. O AριστοτDλης λDγει 4τι 9νυμφε?θη δ?ο γυνα$κες. Πρ%τα
146. Πρ,κειται γι5 τν καταδκη εXς θνατον τ%ν δDκα στρατηγ%ν, ποV |ν
κα" 9νκησαν στν ναυμαχα τ%ν Aργινουσ%ν (406), κατεδικσθησαν, γιατ"
δCν 9φρ,ντισαν ν5 περισυλλDξουν κα" ν5 θψουν τοVς νεκρο?ς. O Σωκρτης,
Πρ,εδρος (Πρ?τανις) τ,τε τJς BουλJς (το δικαστηρου), τ5 Qβαλε μC τν 147. O Στοβα$ος ποδδει ατοVς τοVς στχους στν Φλημο, κωμικ ποι-
γριεμDνο &χλο. ητ το 4ου αX%νος.

– 186 – – 187 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

26 Φησ δ Aριστοτ%λης (Rose 93) δHο γυνακας α"τν τν Ξανθππη, π τν ;ποαν πDκτησε τν ΛαμπροκλJF κατ,-
γαγ%σθαι5 προτ%ραν μ)ν Ξανθ ππην, 3ξ Lς α"τJ< γεν%- πιν τν MυρτS, τν κ,ρη το δικαου Aριστεδου, ποV τν 9νυμ-
σθαι Λαμπροκλ%α5 δευτ%ραν δ) Mυρ:, τ ν Aριστε δου φε?θη χωρ"ς προ$κα, κα" π τν ;ποα πDκτησε τν Σωφρον-
το; δικα ου θυγατ%ρα, 9ν κα !προικον λαβεν, 3ξ Lς σκο κα" τν MενDξενο. gAλλοι λDγουν 4τι πρ%τα 9νυμφε?θη τν
γεν%σθαι Σωφρον σκον κα Mεν%ξενον. ο@ δ) προτ%ραν MυρτSF μερικο" 4μως συγγραφε$ς, μεταξV τ%ν ;ποων κα" ;
γ1μαι τ ν Mυρτ: φασιν5 νιοι δ) κα μφοτ%ρας χειν Στυρος κα" ; IερSνυμος ; P,διος, Xσχυρζονται 4τι τ"ς ε:χε κα"
Nμο;, aν 3στι ΣτυρGς τε (FHG iii. 163) κα
Iερ:νυμος N τ"ς δ?ο συγχρ,νως. Δι,τι λDγουν 4τι οa Aθηνα$οι, γι5 ν5 αξη-

PGδιος (Hiller, xxvi. 3). φασ γ(ρ βουληθ%ντας Aθηνα - θον οa γεννσεις ποV ε:χαν παρουσισει μεωσι λ,γoω λειψαν-
ους δι( τ λειπανδρεν συναυξ1σαι τ πλ1θος, ψηφ σα- δρας, ε:χαν ψηφσει ν,μο δυνμει το ;ποου θ5 νυμφευ,ταν
σθαι γαμεν μ)ν στ ν μ αν, παιδοποιεσθαι δ) κα 3ξ κανε"ς μα Aθηναα, λλ5 θ5 μποροσε ν5 κν7η παιδι5 κα" μC
Rτ%ρας5 nθεν το;το ποι1σαι κα Σωκρτην. μι5 )λλη. Aτ Qκαμε κα" ; Σωκρτης.
27 Hν δ @κανς κα τ<ν σκωπτGντων α"τν Zπερορ-ν. 27. ‚Hταν aκανς ν5 περιφρον7J κι 9κενους ποV τν διακωμω-
κα 3σεμνHνετο 3π τ?1 ε"τελε Bα, μισθGν τε ο"δ%να δοσαν. Kα" ταν Lπερφανος γι5 τν jπλJ ζω του κα" δCν
εDσεπρξατο. κα λεγεν 9διστα 3σθ ων 9κιστα wψου ζητοσε π κανDνα χρματα. Συνθιζε ν5 λD7γη 4τι 4ποιος
προσδεσθαι5 κα 9διστα π νων 9κιστα τ μ παρν τρSει μC &ρεξι δCν χρειζεται καρυκε?ματαF κα" 9κε$νος ποV
ποτν ναμ%νειν5 κα 3λαχ στων δεGμενος γγιστα ε/ναι πνει μC εχαρστησι, δCν περιμDνει τ πιοτ ποV δCν ε:ναι μπρο-
θε<ν. το;το δ 3ν%σται κα παρ( τ<ν κωμJωδοποι<ν στ τουF κα" 4τι 4ποιος Qχει λιγSτερες νγκες, εLρσκεται πλη-
λαβεν, ο… λανθνουσιν Rαυτοmς δι aν σκ:πτουσιν 3παι- σιDστερα στοVς θεο?ς. yOλα ατ5 τ5 9σατ?ριζαν οa κωμικο" ποι-
νο;ντες α"τGν. Aριστοφνης μ)ν ο'τως (Nubes 412–17). ητDς, λλ, χωρ"ς ν5 τ καταλαβανουν, τν 9παινοσαν.
† τ1ς μεγλης 3πιθυμσας σοφ ας !νθρωπε δικα ως O Aριστοφνης148 π.χ. 9κφρζεται Qτσι:
Fς ε"δα μων παρ Aθηνα οις κα τος zEλλησι ‚Ω )νθρωπε ποV δικαιολογημDνα 9πεθ?μησες
διξεις. τν μεγλη σοφα,
ε/ γ(ρ μνμων κα φροντιστς, κα τ ταλα πωρον π,σο ετυχισμDνη θ5 ε:ναι G ζω σου νμεσα στοVς
νεστιν Aθηναους κα" τοVς yEλληνες.
3ν τ?1 γν:μ?η, κοcτε τι κμνεις οcθ’ Rστgς οcτε ‹Aν Qχ7ης μνμη κα" σκDψι κα" σκληραγωγημDνο
βαδ ζων, χαρακτJρα,
οcτε _ιγ<ν !χθει λ αν, οcτ ρ στων 3πιθυμες, κι |ν δCν κουρζεσαι οŠτε καθιστς οŠτε βαδζοντας οŠτε
οdνου τ π%χει κδηφαγ ας κα τ<ν !λλων νοτων. LποφDρεις π τ κρ?ο οŠτε 9πιθυμε$ς προγε?ματα
κα" πDχεις π τ κρασ" κα" τν πολυφαγα, κι π 4λα
τ5 ν,ητα πργματα.

148. Στχοι π τν κωμoωδα Nεφ%λαι, 412–417.

– 188 – – 189 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

28 Aμειψ ας δ 3ν τρ βωνι (Kock i. 672) παργων α"τν 28. Eπσης ; Aμειψας149, παρουσιζοντς τον στν σκην μC
φησν ο'τως5 τριμμDνο πανωφ,ρι, λDγει:
Σ:κρατες νδρ<ν β%λτιστ Pλ γων, πολλJ< δ) ματαιG- A. ‚Hλθες κα" σV στν παρDα μας, Σωκρτη, ποV ε:σαι π
ταθ, 9κεις τοVς λγους 9κλεκτο?ς, λλ5 κα" πολV μαται,δοξος;
κα σm πρς 8μ-ς. καρτερικς γ ε/. πGθεν !ν σοι BDβαια, 9σV ε:σαι σκληραγωγημDνος. Aπ πο πJρες τν
χλανα γ%νοιτο; χλα$να;
B. τουτ τ κακν τ<ν σκυτοτGμων κατ 3πρειαν B. Aτ G )θλια κατστασς σας ε:ναι <βρις 9ναντον τ%ν 9πι-
γεγ%νηται. διορθωτ%ν 9νδυμτων.
A. οτος μ%ντοι πειν<ν ο'τως ο"π:ποτ τλη κολα- A. Aτ,ς, κ,μη κα" 4ταν πεθαν7η π τν πε$να, δCν 9ννοε$
κε;σαι. ν5 κολακε?σ7η κανDνα.

το;το δ α"το; τ Zπεροπτικν κα μεγαλGφρον 3μφα νει Aτν τν Lπερηφνεια κα" τν Lψηλοφροσ?νη του τονζει
κα Aριστοφνης λ%γων ο'τως (Nuber 362 sq)5 κα" ; Aριστοφνης, 4ταν λDγ7η:

nτι βρενθHει τ 3ν τασιν Nδος, κα τ‡φθαλμg Yπερφανος περνYς στοVς δρ,μους κα" λοξοκυττζεις κα"
παραβλλεις, κνυπGδητος κακ( πGλλ ν%χει, ξυπ,λυτος πολλCς κακουχες LπομDνεις κα" μYς ρχνεις περιφρο-
κ(ν 8μν σεμνοπροσωπες. νητικCς ματιDς150.

κα τοι 3ν οτε πρς τοmς καιροmς \ρμοττGμενος κα ‹Aν κα" κποτε, προσαρμοζ,μενος πρς τν περστασι, ντυ-
λαμπρ( {μπ σχετο5 καθπερ 3ν τJ< Πλτωνος Συμποσ Jω ν,ταν κα" κομψ, 4πως τν βλDπουμε στ ΣυμπGσιο151 το Πλ-
(174a) παρ Aγθωνα βαδ ζων. τωνος, 4ταν πηγαν7η στ σπτι το Aγθωνος.
29
Iκανς δ μφGτερα `ν, κα προτρ%ψαι κα ποτρ%- 29. E:χε δC τν aκαν,τητα κα" ν5 προτρDπ7η κα" ν5 ποτρDπ7η
ψαι. eσπερ τν Θεα τητον περ 3πιστμης διαλεχθες π κτι. yOπως Qγινε μC τν Θεατητο κατ5 τν μαρτυρα το
νθεον π%πεμψε, καθ( κα Πλτων φησ ν (Theaet. Πλτωνος, μC τν ;πο$ον φο συζτησαν περ" 9πιστμης, στ
142cd, 180c). E"θHφρονα δ) τJ< πατρ γραψμενον ξενο- τDλος το 9νDπνευσε μεγλο 9νθουσιασμ γι5 τ5 θDματα ατ.
κτον ας δ κην (Euth. 4a) περ Nσ ου τιν( διαλεχθες π- Tν Eθ?φρονα ποV ε:χε καταγγελει τν πατDρα του γι5
γαγε. κα τν ΛHσιν δ) {θικ:τατον 3πο ησε προτρ%ψας. νθρωποκτονα, φο Qκανε μαζ του λγες συζητσεις περ"
`ν γ(ρ @κανς π τ<ν πραγμτων τοmς λGγους ;σου, τν πDτρεψε π τν 9νDργεια ατ. Tν δC Λ?σιν τν
εZρ σκειν. 3ν%τρεψε δ) κα Λαμπροκλ%α τν υ@ν τ?1 Qκαμε ‰θικSτατο μC τ"ς προτροπDς του. Δι,τι ταν aκανς ν5
μητρ γριαινGμενον, eς που κα Ξενοφ<ν εdρηκε (Mem. ντλ7J 9πιχειρματα π τ5 γεγον,τα. gEκαμε δC κα" τν γυι,
II. ii. I sq.). του τν ΛαμπροκλJ, ποV γρευε στν μητDρα του, ν5 αXσθνε-
ται ντροπιασμDνος, 4πως λDγει κπου κα" ; Ξενοφ%ν.

149. Ποιητς τJς ρχαας κωμoωδας, ποV ναφDρεται π τν Aριστο- 150. Aπο τ"ς Nεφ%λες, 362.
φνη στοVς Bατρχους, 14. 151. Bλ. ΣυμπGσιον, 174 A.

– 190 – – 191 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

κα ΓλαHκωνα μ)ν τν Πλτωνος δελφν θ%λοντα πολι- Tν Γλα?κωνα, τν δελφ το Πλτωνος, ποV bθελε ν5
τεHεσθαι π%στησε δι( τ πε ρως χειν, eς φησι πολιτευθ7J, τν πDτρεψε, δι,τι το Qλειπε G πε$ρα, 4πως ναφD-
Ξενοφ<ν (Mem. III. vi. I sq.)· Xαρμίδην δ) το"ναντ ον ρει ; Ξενοφ%ν. AντιθDτως, 9νεθρρυνε τν Xαρμδη, φο ε:χε
χοντα οDκε ως 3π%στησεν (Mem. III. vii. I sq.). τ5 προσ,ντα γι ατ τ Qργο152.
30 Eπ1ρε δ) κα εDς φρGνημα Iφικρτην τν στρατηγGν, 30. Eπ" πλDον, 9ξ?ψωσε τ φρ,νημα το στρατηγο Iφικρ-
δε ξας α"τJ< το; κουρ%ως Mειδ ου λεκτρυGνας ντ ον τους, δεχνοντας σ ατν τοVς μαχητικοVς πετεινοVς το κου-
τ<ν Kαλλ ου πτερυξαμ%νους. κα α"τν Γλαυκων δης ρDως Mειδου, ποV κτυποσαν τ"ς φτερογες πρς πρ,κλησι
{ξ ου τ?1 πGλει περιποιεν καθπερ φασιανν wρνιν & τ%ν πετειν%ν το Kαλλου. Kα" γι5 τν ƒδιο, ζητοσε ; Γλαυκω-
τα:. νδης ν5 τν διατηρσ7η τ κρτος, σ5ν κποιον φασιαν =
jEλεγε δ) Fς θα;μα τ μ)ν ˆκαστον εDπεν kν _Bαδ ως παγSνι.
nσα χει, φ λους δ ο"κ kν Pνομσαι NπGσους κ%κτηται5 Eπσης Qλεγε 4τι ποροσε γι5 τ 4τι ; καθDνας μπορε$
ο'τως Pλιγ:ρως χειν περ α"τοHς. Nρ<ν δ E"κλε δην εŠκολα ν5 π7J π,σα κριβ%ς πρ,βατα Qχει, &χι 4μως κα" π,σους
3σπουδακGτα περ τοmς 3ριστικοmς λGγους, «† E"κλε - φλους: τ,ση σημασα δδουμε στ θDμα ατ,. BλDποντας δC τν
δην», φη, «σοφιστας μ)ν δυνσ?η χρ1σθαι, νθρ:ποις Eκλεδη ν5 9πιδδεται στν μελDτη τ%ν σοφιστικ%ν 9πιχειρημ-
δ) ο"δαμ<ς». !χρηστον γ(ρ Jpετο ε/ναι τ ν περ τα;τα των, το παρετρησε: «Aτ, Eκλεδη, θ5 μπορDσ7ης ν5 τ5
γλισχρολογ αν, Fς κα Πλτων 3ν E"θυδμJω φησ ν. μεταχειρισθ7Jς μC τοVς σοφιστDς, &χι 4μως κα" μC τοVς νθρS-
31 Xαρμ δου τε οDκ%τας α"τJ< διδGντος, hν π α"τ<ν πους». Δι,τι θεωροσε )χρηστη ατ τν λεπτολογα, 4πως μYς
προσοδεHοιτο, ο"χ εhλετο5 κα τ κλλος Zπερεδεν Aλκι- τ ποδεικν?ει κα" ; Πλτων στν E"θHδημο.
βιδου κατ τινας. κα 3π?νει σχολ ν Fς κλλιστον κτη- 31. ΔCν 9δDχθη τοVς δο?λους ποV τοVς προσDφερε ; Xαρμ-
μτων, καθ( κα Ξενοφ<ν 3ν Συμποσ Jω φησ ν (iv. 44). δης, γι5 ν5 Qχ7η π ατοVς εXσ,δημα. OŠτε στν ]μορφι5 το
λεγε δ) κα ˆν μGνον γαθν ε/ναι, τ ν 3πιστμην, κα ‰ν Aλκιβιδου Qδωσε σημασα, κατ5 τν μαρτυρα ρισμDνων συγ-
μGνον κακGν, τ ν μαθ αν5 πλο;τον δ) κα ε"γ%νειαν γραφDων. Kα" θεωροσε τν σχολ (δηλ. τ"ς ρες ποV ; )νθρω-
ο"δ)ν σεμνν χειν, π-ν δ) το"ναντ ον κακGν. εDπGντος πος περσπαστος π τν βιοτικ μDριμνα ‰μπορε$ ν5 9πιδοθ7J
γο;ν τινος α"τJ< Fς εdη Aντισθ%νης μητρς στν πασχ,λησι ποV λαχταρY), σ5ν τ καλ?τερο 9κ τ%ν πο-
κτημτων. Eπσης Qλεγε &τι lνα μ,νον καλ Lπρχει, οa ]ρθCς
γνSσεις (3πιστμη)F κα" lνα μ,νον κακ,, G μθεια153. O
πλοτος κα" G εγενς καταγωγ οδ,λως προσπορζουν στν
κτοχ, τους ξαF π’ 9ναντας, ε:ναι κτι κακ,. yOταν κποιος
το ε:πε 4τι ; AντισθDνης ε:ναι π μητDρα Θρκισσα, «μ5 9σV

152. Bλ. Ξενοφ%ντος AπομνημονεHματα, III 7. )ξιος οŠτε φρ,νιμος, νομζει στ,σο π}ς ε:ναι. Kαθ}ς λοιπν δCν νομζει 4τι
153. O Πλτων γρφει σχετικ%ς στ ΣυμπGσιο, 204: Γιατ" ατ κριβ%ς στερε$ται τποτα, δCν 9πιθυμε$ 9κε$νο ποV δCν ντιλαμβνεται 4τι το λεπει.
ε:ναι τ κακ τJς μαθεας, τ 4τι 9νo% ; μαθς δCν ε:ναι οŠτε ρα$ος οŠτε

– 192 – – 193 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

ΘρBττης, «σm δ Jpου», φη, «ο'τως kν γενναον 3κ δυεν 9ν,μιζες», το ε:πε, «4τι lνας τDτοιος εγενς μποροσε ν5 γεν-
Aθηνα ων γεν%σθαι;» Φα δωνα δ) δ αDχμαλωσ αν 3π νηθ7J π δ?ο Aθηναους γονε$ς;» ΠροDτρεψε τν Kρτωνα ν5
οDκματος καθμενον προσ%ταξε Kρ τωνι λυτρ:σασθαι, 9ξαγορσ7η τν Φαδωνα ; ;πο$ος, 4ταν αXχμαλωτσθηκε, ε:χε
κα φιλGσοφον πειργσατο. περιπDσει σC 9ξευτελιστικ δουλεα, κα" τν Qκαμε (τν Φα-
32 Aλλ( κα λυρ ζειν 3μνθανεν Yδη γηραιGς, μηδ)ν δωνα) φιλ,σοφο.
λ%γων !τοπον ε/ναι € τις μ ο/δεν 3κμανθνειν. τι τε 32. Aλλ5 κα" ν5 παζ7η λ?ρα 9μθαινε παρ 4λα τ5 γηρατει
‡ρχετο συνεχ%ς, τ?1 το; σ:ματος ε"εξ Bα λυσιτελεν του, λDγοντας 4τι δCν ε:ναι καθ,λου πρεπCς ν5 μαθαν7η κανε"ς
8γοHμενος τ ν τοιαHτην γυμνασ αν, Fς κα Ξενοφ<ν 3ν 9κε$να ποV δCν ξDρει. Aκ,μη, συνθιζε τακτικ5 ν5 χορε?7η, 4πως
Συμποσ Jω φησ ν (ii. 16–20). λεγε δ) κα προσημα νειν τ διηγε$ται ; Ξενοφ%ν στ «ΣυμπGσιG» του, φρον%ν 4τι G )σκησις
δαιμGνιον τ( μ%λλοντα α"τJ<5 τG τε ε4 !ρχεσθαι μικρν ατ συντελε$ στν εεξα το σSματος. Eπσης συνθιζε ν5
μ)ν μ ε/ναι, παρ( μικρν δ%5 κα εDδ%ναι μ)ν μηδ)ν πλ ν λDγ7η 4τι τ δαιμGνιον154 το φανDρωνε τ5 μDλλοντα ν5 το συμ-
α"τ το;το [εDδ%ναι]. τοHς τε τ( :ρια πολλο; 3ωνημ%- βονF 4τι lνα καλ ξεκνημα δCν ε:ναι βDβαια μικρ πρYγμα,
νους πογιν:σκειν λεγεν εDς τ(ς eρας 3λθεν. κα ποτε 4μως ε:ναι μι5 μικρ στροφ στν σκλα (9ν σχDσει δηλαδ
3ρωτηθε ς, τ ς ρετ ν%ου, «τ μηδ)ν !γαν», ε/πεν. φα- πρς τ σ?νολο το Qργου)F κα" 4τι τποτε δCν bξερε, 9κτς π
σκ% τε δεν γεωμετρεν μ%χρι kν τις μ%τρJω δHνηται γ1ν ατ τ ƒδιο, δηλ. 9κτς π τ 4τι ε:χε 9πγνωσι τJς μθεις
παραλαβεν κα παραδο;ναι. του155. Eπσης Qλεγε 4τι 4σοι δδουν πολλ5 γι5 lνα πρSϊμο
33 E"ριπ δου δ 3ν τ?1 α"το; εDπGντος περ ρετ1ς καρπ,, θα πογοητευθον 4ταν ; καρπς ατς θ5 ε:ναι στν
(Electra 379), 9ποχ του. yOταν ρωτθηκε κποτε, ποι ε:ναι G Xδιζουσα σ
κρτιστον εDκ1 τα;τ φειμ%να, lνα νDον ρετ, «τ ν5 ποφε?γ7η κθε Lπερβολ», ε:πε. («T
μηδCν )γαν»). Aκ,μη Qλεγε, 4τι πρDπει ν5 σπουδζ7η κανε"ς γεω-
ναστ(ς 3ξ1λθε, φσας γελοον ε/ναι νδρποδον μ)ν
μετρα, μDχρι το σημεου ποV ν5 καταμετρY τν Qκτασι ποV
μ εZρισκGμενον ξιο;ν ζητεν, ρετ ν δ ο'τως 3-ν
μπορε$ ν5 παραλβη = ν5 παραδSσ7η κανες.
33. yOταν )κουσε ν5 λDγη ; Eριπδης στν «Acγη»156 περ"
τJς ρετJς, 4τι
καλ?τερο ε:ναι ατ5 τ5 ζητματα
ν5 τ5 φν7η κανε"ς κα" ν5 μ τ5 9ρευνY,
σηκSθηκε κι Qφυγε π τ θDατρο, φο ε:πε 4τι ε:ναι γελο$ο ν5
ναζητ7J κανε"ς lνα δολο τJς ρεσκεας του τν ;πο$ον δCν το
ε:ναι εŠκολο ν5 νε?ρ7η ντιθDτως 4μως ν5 φν7η τν πορα

154. Προφαν%ς, G διορατικ,της του, οa 9μπνε?σεις τJς μεγαλοφυ†ας του.

BλDπε TσDλλερ (Qνθ νωτ., σ. 124), 4που παρDχεται 9ξγησις γι ατ, τ «9σω- 155. gEλεγε «yEν ο:δα, 4τι οδCν ο:δα».
τερικ μαντε$ο» το φιλοσ,φου. 156. Bλ. Eριπδου Hλ%κτρα, 379.

– 194 – – 195 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

πολωλ%ναι. 3ρωτηθες πGτερον γμαι & μ, φη, «O kν του γι5 τ 4τι, 9νo% οa γλ?πτες λαμβνουν πρ,νοια „στε τ μρ-
α"τ<ν ποισ?ης, μεταγν:σ?η». λεγ% τε θαυμζειν τ<ν τ(ς μαρο ν5 μοιζ7η 9ντελ%ς μC τν )νθρωπο, οa ƒδιοι δCν καταβλ-
λιθ νας εDκGνας κατασκευαζομ%νων το; μ)ν λ θου προ- λομε καμμι5 φροντδα, „στε ν5 μ φαινSμαστε 4μοιοι μC τ
νοεν nπως NμοιGτατος σται, αZτ<ν δ μελεν, Fς μ μρμαρο. Συνιστοσε δC στοVς νDους ν5 καθρεφτζωνται
Nμο ους τJ< λ θJω φα νεσθαι. {ξ ου δ) κα τοmς ν%ους τακτικ,, πρς τν σκοπ,, 95ν μCν ε:ναι )σχημοι, ν5 φροντζουν
συνεχ)ς κατοπτρ ζεσθαι, hν εD μ)ν καλο ε/εν, !ξιοι ν5 9πικαλ?πτουν τν σχμι τους μC μ,ρφωσι.
γ γνοιντο5 εD δ αDσχρο , παιδε Bα τ ν δυσε δειαν 3πικαλH- 34. Kποτε προσεκλεσε σC δε$πνο πλουσους, κα" 9πειδ G
πτοιεν. Ξανθππη (G γυνα$κα του) ντρεπ,ταν, «μ σκοτζεσαι» τJς ε:πεF
34 Kαλ%σας 3π δεπνον πλουσ ους, κα τ1ς Ξανθ ππης «|ν μCν ε:ναι λογικο" )νθρωποι, θ5 φερθον καλF |ν ε:ναι
αDδουμ%νης φη, «θρρει5 εD μ)ν γ(ρ ε/εν μ%τριοι, συμπε- παλινθρωποι, δCν ξζει τν κ,πο ν5 στενοχωρι,μαστε». Oa
ριενεχθεεν !ν5 εD δ) φα;λοι, 8μν α"τ<ν ο"δ)ν μελσει». )λλοι, Qλεγε, ζον γι5 ν5 τρ%νε, ατς 4μως Qτρωγε γι5 ν5 ζ7J.
λεγ% τε τοmς μ)ν !λλους νθρ:πους ζ1ς hν 3σθ οιεν5 Γι5 τ μ ξι,λογο πλJθος τ%ν νθρSπων Qλεγε 4τι μοιζει, σ5ν
α"τν δ) 3σθ ειν hνα ζJ:η. πρς τ ο"κ ξιGλογον πλ1θος κποιος ν5 θεωρ7J κβδηλο lνα τετρδραχμο, λλ5 lνα σωρ
φασκεν nμοιον εd τις τετρδραχμον ‰ν ποδοκιμζων π τDτοια κDρματα ν5 τ5 ποδDχεται ς γνσια. yOταν ; AXσχ-
τν 3κ τ<ν τοιοHτων σωρν Fς δGκιμον ποδ%χοιτο. νης το ε:πε «ε:μαι φτωχς κα" δCν Qχω τποτε, σο δδω 4μως
ADσχ νου δ) εDπGντος, «π%νης εDμ κα !λλο μ)ν ο"δ)ν τν €αυτ, μου», «δCν καταλαβανεις λοιπ,ν», το πεκρθη, 4τι
χω, δ δωμι δ% σοι 3μαυτGν», «Šρ ο4ν», ε/πεν, «ο"κ μο κνεις τ μεγαλ?τερο δ%ρο;». ΣC 9κε$νον ποV παρεπονε$το
αDσθν?η τ( μ%γιστ μοι διδοHς;» πρς τν ποδυσπε- 4τι, φ’ 4του οa Tρικοντα (τ?ραννοι) κατDλαβον τν 9ξουσα,
το;ντα 3π τJ< παρορ-σθαι NπGτε 3παν%στησαν ο@ τρι- ατς περιφρονε$ται, ε:πε: «ατ λοιπν ε:ναι 4λο κι 4λο ποV σC
κοντα, «Šρα», φη, «μτι σοι μεταμ%λει;» στενοχωρε$;».
35 Πρς τν εDπGντα, «θνατGν σου κατ%γνωσαν Aθη- 35. ΣC 9κε$νον ποV το ε:πε, «εXς θνατον σC κατεδκασαν οa
ναοι», «κκε νων», ε/πεν, «8 φHσις». ο@ δ) το;τ Aναξα- Aθηνα$οι», «κα" 9κενους G φ?σις» το ε:πε. gAλλοι ατ τ πο-
γGραν φασ ν. τ1ς γυναικς εDποHσης, «δ κως ποθν- δδουν στν Aναξαγ,ρα. yOταν G γυνα$κα του το ε:πε «)δικα
σκεις», «σm δ%», φη, «δικα ως 3βοHλου;» wναρ δGξας πεθανεις», «μπως», τJς ε:πε, «θ5 bθελες ν5 πεθνω δκαια;».
τιν( α"τJ< λ%γειν (II. I 363), yOταν το 9φνη π}ς στν <πνο του κποιος το ε:πε:
Yματ κεν τριττJω Φθ ην 3ρ βωλον hκοιο, Mετ5 δυ GμDρες θ5 πYς στν εŠφορη Θεσσαλα157,
πρς ADσχ νην φη, «εDς τρ την ποθανο;μαι». μ%λλοντ τε ε:πε το AXσχνη: «Mετ5 δ?ο GμDρες θ5 πεθνω». yOταν πλη-
α"τJ< τ κ:νειον π εσθαι AπολλGδωρος @μτιον 3δ - σαζε G μDρα ν5 πι7J τ κSνειο158, κα" ; Aπολλ,δωρος bθελε ν5
το δSσ7η lνα ρα$ο Qνδυμα γι5 ν5 πεθν7η μDσα σ ατ,, «π%ς

157. Στχος το Oμρου στν Iλιδα, IX, 363.

158. Φαρμκι μC τ ;πο$ο 9γνοντο οa 9κτελDσεις. T κατεσκε?αζαν π τ σχJμα τ%ν σπ,ρων του ποV ταν κωνοειδε$ςF τοVς στDγνωναν κα" τοVς διD-
δηλητηρι%δες φυτ κSνειο (κοιν%ς μαγκο?τα). Ωνομσθηκε κSνειο π τ λυαν μDσα σC νερ,.

– 196 – – 197 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

δου καλGν, hν 3ν 3κε νJω ποθν?η. κα nς, «τ δ%», φη, «τ γνεται», το ε:πε, «τ δικ, μου Qνδυμα ν5 ε:ναι καλ γι5 ν5 ζ%
3μν @μτιον 3μβι<ναι μ)ν 3πιτδειον, 3ναποθανεν δ) μ ατ,, κα" ν5 μ ε:ναι καλ γι5 ν5 πεθνω;». yOταν το ε:παν
ο"χ ;» πρς τν εDπGντα, «κακ<ς N δεν σε λ%γει», «καλ<ς 4τι ; τδε σC κακολογε$, «€π,μενο ε:ναι», ε:πε, «φο δCν Qμαθε
γρ», φη, «λ%γειν ο"κ μαθε». ν5 λDγ7η καλ5 λ,για».
36 Στρ%ψαντος δ) Aντισθ%νους τ διερρωγς το; τρ βω- 36. yOταν ; AντισθDνης γ?ρισε Qτσι τν μανδ?α του, „στε ν5
νος εDς το"μφαν)ς, «Nρ<σου», φη, «δι( το; τρ βωνος τ ν φανεται τ σχσιμο, «βλDπω», το ε:πε, «τν ματαιοδοξα σου
κενοδοξ αν». πρς τν εDπGντα, «ο" σο λοιδορεται N π τ"ς τρ?πες το μανδ?α σου». yOταν το ε:παν: «ΣC βρζει
δενα;», «ο"χ », φη5 «3μο γ(ρ ο" πρGσεστι τα;τα». λεγε 9κε$νος 9κε$»F «&χι», ε:πε, «γιατ" χρειζονται δυ γι5 ν5 γν7η μι5
δ) τος κωμικος δεν 3π τηδες Rαυτν διδGναι5 εD μ)ν γρ φιλονεικα». Θεωροσε ναγκα$ο κα" χρσιμο ν5 Lφσταται τν
τι τ<ν προσGντων λ%ξειαν, διορθ:σονται5 εD δ οc, ο"δ)ν κριτικ τ%ν κωμικ%ν ποιητ%νF γιατ, |ν 9πικρνουν σφλματα
πρς 8μ-ς. πρς Ξανθ ππην πρGτερον μ)ν λοιδορο;σαν, ποV πραγματικ5 κναμε, μYς δνουν φορμ ν5 τ5 διορθSσωμεF
'στερον δ) κα περιχ%ασαν α"τJ<, «ο"κ λεγον», ε/πεν, |ν &χι, οa 9πικρσεις τους δCν μYς φορον. Γι5 τν Ξανθππη, G
«nτι Ξανθ ππη βροντ<σα κα 'δωρ ποισει;» πρς Aλκι- ;ποα, φο τοŠσυρε πολλ, <στερα τν κατDβρεξε, ε:πε: «ΔCν
βιδην εDπGντα Fς ο"κ νεκτ 8 Ξανθ ππη λοιδορο;σα, σYς Qλεγα 9γ} 4τι G Ξανθππη, μετ5 τ"ς βροντCς θ5 καταλξ7η
«λλ γωγ», φη, «συνε θισμαι, καθαπερε κα τροχιλ ας στν βροχ;»159. Στν Aλκιβιδη ποV το ε:πε «4τι ε:ναι νυπ,-
κοHων συνεχ%ς. κα σm μ%ν», ε/πε, «χην<ν βο:ντων φορη G Ξανθππη μC τ"ς στριγγλιDς της», «λλ5 9γ} συνθισα»,
ν%χBη;» το; δ) εDπGντος, «λλ μοι ‡ J ( κα νεοττοmς το πντησε, «σ5ν ν5 κο?ω συνεχ%ς τ τρξιμο τJς τροχα-
τ κτουσι», «κμο », φησ , «Ξανθ ππη παιδ α γεννB-». λας». «Kι 9σ?», το ε:πε, «LποφDρεις τν φασαρα ποV κνουν
37 Ποτ) α"τ1ς 3ν γορB- κα θοDμτιον περιελομ%νης οa χJνες;» «Nα, λλ5 μο κνουν αγ5 κα" χην,πουλα»F «κι
συνεβοHλευον ο@ γν:ριμοι χερσν μHνασθαι5 «ν Δ », 9μDνα G Ξανθππη μο κνει παιδι».
ε/πεν, «hν 8μ<ν πυκτευGντων ˆκαστος Zμ<ν λ%γ?η, ε4 37. yOταν κποτε 9ν μDσ7η γορY G Ξανθππη το Qβγαλε
Σ:κρατες, ε4 Ξανθ ππη;» λεγε συνεναι τραχε Bα γυναικ βιαως τ aμτιο, κα" οa γνSριμο του τν συνεβο?λευαν ν5 τJς
καθπερ ο@ @ππικο θυμοειδ%σιν hπποις. «λλ Fς 3κενοι», δSσ7η μερικCς σφαλιρες, ατς ε:πε: «BDβαια, γι5 ν5 κνετε σε$ς
φησ , «τοHτων κρατσαντες _Bαδ ως τ<ν !λλων περιγ νο- χζι κα" ν5 λDτε» — «πνω της, Σωκρτη!» — «Aπνω του,
νται, ο'τω κγg Ξανθ ππ?η χρ:μενος τος !λλοις νθρ:- Ξανθππη!». MC μι5 σκληρ γυνα$κα, Qλεγε, πρDπει κανε"ς ν5
ποις συμπεριενεχθσομαι». συζ7J 4πως οa aππε$ς μC τ5 ζωηρ5 )λογα. «yOπως 9κε$νοι», 9τ,-
νιζε, «|ν τ5 δαμσουν, εŠκολα ντιμετωπζουν τ )λλα, Qτσι κι
9γS, μC τν συντροφι5 τJς Ξανθππης θ5 μθω ν5 προσαρμ,ζω-
μαι Qναντι τ%ν )λλων νθρSπων».

159. H Ξανθππη ε:χε ρκετ5 στριμμDνο χαρακτJρα, |ν θ5 πρDπει ν5

πιστDψουμε τν Ξενοφ%ντα: «H πι νυπ,φορη γυνα$κα ποV Lπρχει, ποV
LπJρξε κα" θ5 Lπρξ7η ποτD». γρφει στ ΣυμπGσιG του.

– 198 – – 199 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

Tα;τα δ κα τοια;τα λ%γων κα πρττων πρς τ1ς Γι5 τοVς ραους ατοVς λ,γους κα" πρξεις του 9π7ηνDθη
Πυθ ας 3μαρτυρθη, Xαιρεφ<ντι νελοHσης 3κενο δ δημοσα Lπ τJς Πυθας, G ;ποα 9ρωτηθε$σα Qδωσε στν Xαι-
τ περιφερGμενον (Schol. Arethae ad Apol. 21a, Schol. Ar. ρεφ%ντα τν περφημο πντησι:
Nub. 144) Aπ 4λους ; Σωκρτης ε:ναι σοφSτερος.
νδρ<ν \πντων Σωκρτης σοφ:τατος. 38. Aτ LπJρξε αXτα ν5 τν φθονσουν πρα πολ?F κα"
38 Aφ ο δ κα 3φθονθη μλιστα5 κα δ κα nτι διλεγχε κυρως δι,τι 9στηλτευε 9κενους ποV ε:χαν μεγλη XδDα γι5 τν
τοmς μ%γα φρονο;ντας 3φ Rαυτος Fς νοτους, καθ- €αυτ, τους, πο? τοVς 9χαρακτριζε νοτους, μεταξV τ%ν
περ μ%λει κα jAνυτον, Fς κα 3ν τJ< ΠλτωνGς 3στι ;ποων κα" τν gAνυτο, 4πως μαρτυρε$ ; Πλτων στν
M%νωνι (89e–95a). οτος γ(ρ ο" φ%ρων τν Zπ Σωκρ- M%νωνα160. Aτ,ς, βαρDως φDρων τν χλευασμ το Σωκρτους,
τους χλευασμν πρ<τον μ)ν 3πλειψεν α"τJ< τοmς περ πρ%τα 9ξηρDθισε 9ναντον του τοVς περ" τν Aριστοφνην,
Aριστοφνην, πειτα κα M%λητον συν%πεισεν πεν%- Qπειτα κατDπεισε κα" τν MDλητο ν5 τν καταγγελ7η 9π" θε†α
γκασθαι κατ α"το; γραφ ν σεβε ας κα τ<ν ν%ων δια- κα" 4τι διαφθερει τοVς νDους. Tν καταγγελα τν Qκαμε ;
φθορ-ς. πην%γκατο μ)ν ο4ν τ ν γραφ ν N M%λητος, MDλητος, συνγορος δC τJς κατηγορας LπJρξε ; Πολ?ευκτος,
ε/πε δ) τ ν δ κην ΠολHευκτος, eς φησι Φαβωρνος 3ν 4πως βεβαιSνει ; Φαβωρ$νος στν «Παντοδαπ @στορ α» του.
Παντοδαπ?1 @στορ Bα (FHG iii. 583)5 συν%γραψε δ) τν Tν λ,γο τν συνDταξε ; Πολυκρτης ; σοφιστς κατ τινας,
λGγον Πολυκρτης N σοφιστς, eς φησιν zEρμιππος κατ )λλους δC ; gAνυτος. Προετομασε δC 4λα τ5 ποδεικτικ5
(FHG iii. 43)5 & jAνυτος, eς τινες5 προητο μασε δ) πντα στοιχε$α ; Λ?κων ; δημαγωγ,ς.
ΛHκων N δημαγωγGς. 39. O AντισθDνης γρφει στ Qργο του «Διαδοχα φιλοσG-
39 Aντισθ%νης δ 3ν τας τ<ν ΦιλοσGφων Διαδοχας φων» κα" ; Πλτων στν «Aπολογ α», 4τι τρε$ς LπJρξαν οa
(FGrH 508 F 4) κα Πλτων 3ν Aπολογ Bα (23e sq.) τρες κατγοροι το Σωκρτους O gAνυτος, ; Λ?κων κα" ; MDλητοςF
α"το; κατηγορ1σα φασιν, jAνυτον κα ΛHκωνα κα ; gAνυτος 9κπροσωποσε τ5 συμφDροντα τ%ν τεχνιτ%ν κα" τ%ν
M%λητον5 τν μ)ν jAνυτον Zπ)ρ τ<ν δημιουργ<ν κα τ<ν πολιτικ%ν, ; Λ?κων τ%ν ρητ,ρων, ; δC MDλητος τ%ν ποιητ%ν –
πολιτικ<ν PργιζGμενον5 τν δ) ΛHκωνα Zπ)ρ τ<ν _ητG- 4λες οa κατηγορες νθρSπων ποV ; Σωκρτης διDσυρε. O
ρων5 κα τν M%λητον Zπ)ρ τ<ν ποιητ<ν, οŒς ^παντας N Φαβωρ$νος, 9ξ )λλου, λDγει στ πρ%το βιβλο τ%ν «Aπομνημο-
Σωκρτης δι%συρε. Φαβωρνος δ% φησιν 3ν τJ< πρ:τJω νευμτων» του 4τι δCν ε:ναι ληθς ; λ,γος ποV συνDταξε ;
τ<ν Aπομνημονευμτων (FHG iii. 578) μ ε/ναι ληθ1 Πολυκρτης κατ5 το ΣωκρτουςF δι,τι, λDγει, ναφDρει σC
τν λGγον τν Πολυκρτους κατ( Σωκρτους5 3ν α"τJ< ατν τ5 Lπ το K,νωνος 9κ νDου νεγερθDντα τεχη (τ5
γρ, φησ , μνημονεHει τ<ν Zπ KGνωνος τειχ<ν ναστα- Mακρ5 Tεχη ποV lνωναν τν ΠειραιY μC τν Aθνα), 9νo% ατ
θ%ντων, € γ%γονεν τεσιν ‰ξ τ1ς το; Σωκρτους τελευτ1ς Qγινε lξι χρ,νια μετ5 τν θνατο το Σωκρτους. Kα" πραγμα-
'στερον. κα στιν ο'τως χον. τικ5 Qτσι Qχουν τ5 πργματα161.

160. 95 A.
161. T5 τεχη νοικοδομθηκαν τ 393, 9νo% ; Σωκρτης πDθανε τ 399.

– 200 – – 201 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

40
H δ ντωμοσ α τ1ς δ κης το;τον ε/χε τν τρGπον5 40. yOσον φορY στν Qνορκη διαβεβαωσι στν 9ν λ,γoω δκη,
νακεται γ(ρ τι κα ν;ν, φησ Φαβωρνος (FHG iii. κα" G ;ποα κα" τSρα φυλσεται στ Mητρo%ον, 4πως λDγει ;
578), 3ν τJ< MητρJ:ω5 «τδε 3γρψατο κα ντωμGσατο Φαβωρ$νος, διελμβανε τ5 €ξJς: «O ΠιτθεVς MDλητος το
M%λητος Mελτου Πιτθεmς Σωκρτει Σωφρον σκου Mελτου κατγγειλε κα" 9ν,ρκως διεβεβαωσε κατ5 το Σωκρ-
Aλωπεκ1θεν5 δικε Σωκρτης, οŒς μ)ν 8 πGλις νομ ζει τους το Σωφρονσκου 9κ το δμου AλωπεκJς τ5 κ,λουθα: ;
θεοmς ο" νομ ζων, ˆτερα δ) καιν( δαιμGνια εDσηγοHμε- Σωκρτης ε:ναι Qνοχος, ρνο?μενος ν5 ναγνωρσ7η τοVς θεοVς
νος5 δικε δ) κα τοmς ν%ους διαφθε ρων. τ μημα θνα- ποV ναγνωρζει τ κρτος, κα" ς εXσηγο?μενος νDες θε,τητεςF
τος». N δ ο4ν φιλGσοφος, Λυσ ου γρψαντος πολογ αν ε:ναι 9π" πλDον Qνοχος, δι,τι διαφθερει τοVς νDους. H προτεινο-
α"τJ<, διαναγνοmς φη, «καλς μ)ν N λGγος, † Λυσ α, ο" μDνη 9ναντον του ποιν ε:ναι θνατος». T,τε ; Λυσας το
μ ν \ρμGττων γ 3μο ». δηλαδ γ(ρ `ν τ πλ%ον δικα- Qγραψε τν πολογα του, κα" ; φιλ,σοφος, φο τν νDγνωσε,
νικς & 3μφιλGσοφος. εDπGντος δ) το; Λυσ ου, «π<ς, εD το ε:πε: «Kαλς ε:ναι ; λ,γος σου, λλ5 δCν μο ταιριζει
καλGς 3στιν N λGγος, ο"κ !ν σοι \ρμGττοι;» φη, «ο" γ(ρ 9μDνα». Γιατ" ταν δικηγορστικος μYλλον παρ5 φιλοσοφικ,ς.
κα @μτια καλ( κα Zποδματα εdη kν 3μο νρμοστα». «M5 π%ς γνεται», το ε:πε ; Λυσας, «ν5 ε:ναι καλς κα" ν5 μ
Kρινομ%νου δ α"το; φησιν Iο;στος N Tιβεριεmς 3ν τJ< σο ταιριζ7η;». «ΔCν Lπρχουν κα" καλ5 9νδ?ματα κα" Lποδ-
41 Στ%μματι (FGrH 734 F I) Πλτωνα ναβ1ναι 3π τ β1μα ματα», το ε:πε, «ποV 9μDνα ν5 μ ε:ναι κατλληλα;».
κα εDπεν, «νε:τατος pν, † !νδρες Aθηναοι, τ<ν 3π τ 41. O Iοστος ; TιβεριεVς διηγε$ται στ βιβλο του τ τιτλοφο-
β1μα ναβντων»5 τοmς δ) δικαστ(ς 3κβο1σαι, ρο?μενο «T Στ%μμα», πSς, 4ταν διεξγετο G δκη, ; Πλτων
«Kατβα, κατβα» — τουτ%στι κατβηθι. N δ ο4ν κατε- νDβηκε στ βJμα, κα" ε:πε: «NεSτερος ε:μαι π 4σους ποV νD-
δικσθη διακοσ αις Pγδοκοντα μιB- πλε οσι ψφοις τ<ν βηκαν στ βJμα, κα" ε:πε: λλ5 οa δικαστCς φSναξαν μDσως
πολυουσ<ν5 κα τιμωμ%νων τ<ν δικαστ<ν τ χρ παθεν «κατDβα! κατDβα!». O Σωκρτης 9ν τDλει162 κατεδικσθη μC 281
α"τν & ποτσαι, π%ντε κα εdκοσιν φη δραχμ(ς ποτ - ψφους, κατ5 πλειοψηφαν. yOταν οa δικαστCς συζητοσαν τ
σειν. E"βουλ δης μ)ν γ(ρ RκατGν φησιν Nμολογ1σαι5 ποιν = πρ,στιμο πρDπει ν5 το 9πιβληθ7J, ατς ντεπρ,τεινε163
θορυβησντων δ) τ<ν δικαστ<ν, «ˆνεκα μ%ν», ε/πε, «τ<ν ν5 πληρSσ7η εƒκοσι πDντε δραχμCς. O Eβουλδης βεβαιSνει 4τι
3μο διαπεπραγμ%νων τιμ<μαι τ ν δ κην τ1ς 3ν πρυτα- προσDφερε 100 δραχμDς. H ντιπρ,τασις ατ προεκλεσε
νε Jω σιτσεως». ταραχ μεταξV τ%ν δικαστ%ν, ;π,τε ατς 9δλωσε: «Γι5 τ"ς
Lπηρεσες μου (πρς τν π,λι) G ποιν ποV πρDπει ν5 μο 9πι-
βληθ7J ε:ναι ν5 συντηρομαι στ Πρυτανε$ον δημοσα δαπν7η»
(4πως ταν τ,τε τ Qθιμο γι5 τ"ς διασημ,τητες)164.

162. zOτ ο4ν: ; δ οKν. λοσε τοVς δικαστCς ν5 τροποποισουν τν π,φασ τους. O Σωκρτης 9χρη-
163. Eπειδ κατ5 τν πρSτη ψηφοφορα δCν συνεκεντρSθη G παιτου- σιμοποησε ατ τ δικαωμα, λλ5 κατ5 τν δικ, του π,τομο τρ,πο.
μDνη πλειοψηφα γι5 ν5 κηρυχθ7J Qνοχος, ; θηναϊκς ν,μος 9πDτρεπε σ ατ 164. Δηλ. ντ" ν5 τν καταδικσουν, ν5 τν νακηρ?ξουν δημ,σιο εερ-
τν περπτωσι στν κατηγορο?μενο ν5 κν7η μι5 ντιπρ,τασι, ποV προσκα- γDτη.

– 202 – – 203 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

42 Kα ο… θνατον α"το; κατ%γνωσαν, προσθ%ντες 42. T,τε οa δικαστCς τν κατεδκασαν εXς θνατον, μC μεγαλ?-
!λλας ψφους Pγδοκοντα. κα δεθες μετ ο" πολλ(ς τερη κατ5 ]γδ,ντα ψφους πλειοψηφα. Kα" φο φυλακ-
8μ%ρας πιε τ κ:νειον, πολλ( καλ( κγαθ( διαλεχθε ς, σθηκε, Qπιε μετ5 π λγες GμDρες τ κSνειο, Qπειτα π 9ξα-
€ Πλτων 3ν τJ< Φα δων φησιν. λλ( κα παι-να κατ ρετη κα" πλρη ‰θικο περιεχομDνου συνδιλεξι, 4πως μYς πλη-
τινας 3πο ησεν, ο 8 ρχ5 ροφορε$ ; Πλτων στν Φα δωνα. Aλλ5 κα" lνα παιYνα λDγουν
Δλι jAπολλον χαρε, κα jAρτεμι, παδε κλεειν:. 4τι συνDθεσε (στν φυλακ), ποV )ρχιζε Qτσι:

ΔιονυσGδωρος δ% φησι μ ε/ναι α"το; τν παι-να Aποχαιρετ% τν Aπ,λλωνα κα" τν gAρτεμι,
(FHG ii. 84). 3πο ησε δ) κα μ;θον ADσ:πειον ο" πνυ τ ξακουστ ζευγρι.
3πιτετευγμ%νως, ο 8 ρχ5 O Διονυσ,δωρος 4μως λDγει, π}ς δCν ε:ναι δικ,ς του ; παι-
AdσωπGς ποτ λεξε Kορ νθιον !στυ ν%μουσι νας. gEφτιαξε κι lνα, &χι κα" πολV 9πιτυχημDνο μθο γι5 τν
μ κρ νειν ρετ ν λαοδ κJω σοφ ?η. Aƒσωπο, ποV )ρχιζε Qτσι:
43
O μ)ν ο4ν 3ξ νθρ:πων `ν5 Aθηναοι δ ε"θmς μετ%- O Aƒσωπος κποτε ε:πε στοVς κατοκους τJς Kορνθου ν5 μ
γνωσαν, eστε κλεσαι κα παλα στρας κα γυμνσια. κα κρνουν τν ρετ σ?μφωνα μC τν σοφα τJς λαϊκJς δικαιο-
τοmς μ)ν 3φυγδευσαν, Mελτου δ) θνατον κατ%γνω- σ?νης.
σαν. Σωκρτην δ) χαλκ?1 εDκGνι 3τ μησαν, ν θεσαν 3ν 43. Kα" ατς μCν Qφυγε π τν κ,σμο. Oa Aθηνα$οι 4μως
τJ< Πομπε Jω, Λυσ ππου ταHτην 3ργασαμ%νου.jAνυτGν τε γργορα 9μετνοιωσαν τ,σο, ποV Qκλεισαν τ"ς παλα$στρες κα"
3πιδημσαντα α"θημερν 3ξεκρυξαν
Hρακλε<ται. ο" τ5 γυμναστρια. Kα" τοVς μCν )λλους (κατηγ,ρους) τοVς 9ξSρι-
μGνον δ 3π Σωκρτους Aθηναοι πεπGνθασι το;το, σαν, τν δC MDλητο τν κατεδκασαν εXς θνατον. Tν δC
λλ( κα 3π πλε στων nσων. κα γ(ρ zOμηρον καθ Σωκρτη τν 9τμησαν μC χλκινο )γαλμα ποV τ δημιο?ργησε ;
φησιν
Hρακλε δης (Wehrli vii. fg. 169), πεντκοντα δραχ- Λ?σιππος, κα" τ ;πο$ο 9τοποθDτησαν στ Πομπε$ο (στν
μας Fς μαινGμενον 3ζημ ωσαν, κα Tυρταον παρακG- αƒθουσα τ%ν πομπ%ν). Tν gAνυτο, ποV κατDφυγε στν Hρ-
πτειν λεγον, κα Aστυδμαντα πρGτερον τ<ν περ κλεια, τν ƒδια GμDρα τν Qδιωξαν οa κτοικοι. Kα" &χι μ,νον
ADσχHλον 3τ μησαν εDκGνι χαλκ?1. στν περπτωσι το Σωκρτους, λλ5 κα" σC πολλCς )λλες περι-
πτSσεις, οa Aθηνα$οι 9μετνοιωσαν γι5 τν τρ,πο κατ5 τν
;πο$ο 9νργησαν. Δι,τι κα" τν yOμηρο, 4πως ναφDρει ; Hρα-
κλεδης, κατεδκασαν ς παρφρονα σC πρ,στιμο πενντα
δραχμ%ν, κα" γι5 τν Tυρτα$ο Qλεγαν 4τι ε:ναι 9κτς €αυτο, κα"
τν Aστυδμαντα πρ"ν π τν AXσχ?λο καθ}ς κα" τοVς περ"
ατν ποιητCς 9τμησαν μC χλκινο )γαλμα165.

165. T κεμενο 9δ% φανεται <ποπτο, πντως ε:ναι 9σφαλμDνο.

– 204 – – 205 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

44 E"ριπ δης δ) κα Pνειδ ζει α"τος 3ν τJ< Παλαμδει 44. O Eριπδης τοVς ντροπιζει στν τραγoωδα του «Παλα-
λ%γων (588 N2), μδης», μC τοτα τ5 λ,για: «EσκοτSσατε, 9σκοτSσατε τν πν-
3κνετ 3κνετε τ(ν σοφο, τ θo%ο ηδ,νι τ%ν Mουσ%ν ποV κανDνα δCν 9νω-
πνσοφον, <† Δαναο ,> χλοσε». Aτ5 λDγονται 9ν προκειμDνoω. O Φιλ,χορος 4μως
τ(ν ο"δ)ν λγHνουσαν ηδGνα μουσ-ν. λDγει 4τι ; Eριπδης πDθανε πρ"ν π τν Σωκρτη.
Eγεννθη, 4πως μαρτυρε$ ; Aπολλ,δωρος στ5 «Xρονικ»
κα τδε μ)ν aδε. ΦιλGχορος (FGH 328 F 221) δ% φησι
του, 9π" Aφεψωνος κατ5 τ τDταρτον Qτος τJς 77ης Oλυμπι-
προτελευτ1σαι τν E"ριπ δην το; Σωκρτους.
δος (469–468), τν lκτη το Θαργηλι%νος ποV οa Aθηνα$οι
Eγεννθη δ%, καθ φησιν A  πολλGδωρος 3ν τος Xρονι-
καθαρζουν τν π,λι κα" λDγουν οa Δλιοι 4τι 9γεννθη G gAρτε-
κος (FGrH 244 F 34), 3π A φεψ ωνος τJ< τετρτJω τει τ1ς
μις. ΠDθανε τ πρ%το Qτος τJς 95ης Oλυμπιδος (400–399), σC
Rβδομηκοστ1ς RβδGμης Oλυμπιδος, Θαργηλι<νος ˆκτ?η,
Gλικα €βδομντα 9τ%ν. T5 ƒδια λDγει κι ; Δημτριος ; Φαλη-
nτε καθα ρουσιν A  θηναοι τ ν πGλιν κα τ ν jAρτεμιν
ρε?ς. Mερικο" συγγραφε$ς 4μως Lποστηρζουν 4τι πDθανε €ξ-
Δλιοι γεν%σθαι φασ ν. 3τελεHτησε δ) τJ< πρ:τJω τει τ1ς
ντα 9τ%ν.
3νενηκοστ1ς π%μπτης Oλυμπιδος, γεγονgς 3τ<ν Rβδομ-
45. Kα" οa δ?ο LπJρξαν μαθητCς το Aναξαγ,ρου, κα" ατς
κοντα. τα"τ φησι κα Δημτριος N Φαληρεmς (FGrH 228 F
κα" ; Eριπδης, ποV 9γεννθη κατ5 τ πρ%τον Qτος τJς 75ης
10). νιοι γ(ρ Rξκοντα 3τ<ν τελευτ1σαι α"τGν φασιν. Oλυμπιδος (480–479) 9π" Kαλλιδου ()ρχοντος).
A
 μφGτεροι δ Yκουσαν A ναξαγGρου, κα οτος κα E"ρι-
Kατ5 τν γνSμη μου ; Σωκρτης Qκαμε συζητσεις κα" 9π"
45 π δης, Oς κα τJ< πρ:τJω τει τ1ς Rβδομηκοστ1ς π%μπτης
φυσικ%ν θεμτων, 4που διετ?πωσε γν%μες κα" περ" προνοας,
Oλυμπιδος 3γεννθη 3π Kαλλιδου.
σ?μφωνα μC 4σα λDγει κα" ; Ξενοφ%ν, ; ;πο$ος 4μως δηλSνει
Δοκε δ% μοι κα περ τ<ν φυσικ<ν N Σωκρτης διειλ%-
4τι μ,νον 9π" ‰θικ%ν θεμτων συζητοσε. Aλλ5 κα" ; Πλτων
χθαι nπου γε κα περ προνο ας τιν( διαλ%γεται, καθ
στν «Aπολογ α»166, ναφερ,μενος στν Aναξαγ,ρα κα" μερι-
φησι κα Ξενοφ<ν (Mem. I. iv. 6), κα τοι περ μGνων τ<ν
κοVς )λλους φυσικο?ς, λDγει ατς 9κε$να ποV ; Σωκρτης
{θικ<ν ποιεσθαι τοmς λGγους α"τν εDπ:ν (Mem. I. i.
παρνε$ται, |ν κα" 4λα τ5 βζη στ στ,μα το Σωκρτους.
16). λλ( κα Πλτων 3ν τ?1 Aπολογ α (26de) μνησθες O AριστοτDλης διηγε$ται 4τι κποιος Mγος π τν Συρα,
AναξαγGρου κα !λλων τιν<ν φυικ<ν, € Σωκρτης
ποV λθε στν Aθνα, προε$πε 4τι κοντ5 στ5 )λλα τ5 δειν5 ποV
ρνεται, περ τοHτων α"τς λ%γει, κα περ νατιθες
πειλοσαν τν Σωκρτη θ5 ε:χε κα" βαιο τDλος.
πντα Σωκρτει.
Φησ δ Aριστοτ%λης (Rose 32) μγον τιν( 3λθGντα 3κ
Συρ ας εDς Aθνας τ τε !λλο καταγν<ναι το; Σωκρτους
κα δ κα β αιον σεσθαι τ ν τελευτ ν α"τJ<.

166. Πλ. Aπολ. 26 D.

– 206 – – 207 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

46 jEστι δ) κα 8μ<ν εDς α"τν ο'τω (A. Pal. vii. 96)5 46. AφιερSσαμε κα" 9με$ς σC ατν τοVς κτωθι στχους:
πν% νυν 3ν Δις pν, † Σ:κρατες5 ` σε γ(ρ wντως Π$νε λοιπν τSρα, Σωκρτη, στ παλτι το Δι,ςF
κα σοφν ε/πε θεGς, κα θες 8 σοφ η. γιατ" |ν πραγματικ5 σοφ σC Žν,μασε ; θε,ς,
πρς γ(ρ Aθηνα ων κ:νειον \πλ<ς σm 3δ%ξω5 G σοφα ε:ναι θε,ς. Γιατ" 9σV μC jπλ,τητα
α"το δ 3ξ%πιον το;το τεJ< στGματι. δDχθηκες τ κSνειο π τ στ,μα σου.
TοHτJω τις, καθ φησιν Aριστοτ%λης 3ν τρ τJω Περ ποι- Oξε$α κριτικ κατ ατο σκοσε ; Aντοχος ; Λμνιος,
ητικ1ς (Rose 75), 3φιλονε κει Aντ λοχος Λμνιος κα 4πως ναφDρει ; AριστοτDλης στ «Περ ποιητικ1ς» βιβλο του
Aντιφ<ν N τερατοσκGπος, Fς ΠυθαγGρBα KHλων Kροτω- (κεφ. 3), κα" ; μντις Aντιφ%ν, 4πως κριβ%ς 9πDκρινε τν
νιτης5 κα ΣHαγρος
OμρJω ζ<ντι, ποθανGντι δ) Ξενο- Πυθαγ,ρα ; K?λων ; KροτωνιτηςF κα" τν yOμηρο 9ν ζω7J, ;
φνης N Kολοφ:νιος5 κα K%ρκωψ
HσιGδJω ζ<ντι, Σ?αγρος, κα" μετ5 τν θνατ, του ; Ξενοφνης ; KολοφSνιοςF
τελευτσαντι δ) N προειρημ%νος Ξενοφνης5 κα Πιν- κα" τν Hσοδο 9ν ζω7J ; KDρκωψ, κα" μετ5 τν θνατ, του ;
δρJω Aμφιμ%νης N KJ<ος5 Θλητι δ) ΦερεκHδης κα B α- προαναφερθε"ς ΞενοφνηςF κα" τν Πνδαρο ; AμφιμDνης ;
ντι Σλαρος ΠριηνεHς5 ΠιττακJ< Aντιμεν δας κα Ko%οςF κα" τν ΘαλJ ; Φερεκ?δης, τν Bαντα ; Σλαρος ;
Aλκαος, AναξαγGρBα Σωσ βιος, κα Σιμων δ?η Tιμο- Πριηνε?ς, τν Πιττακ ; Aντιμενδας κα" ; Aλκα$ος, τν Aνα-
κρ%ων. ξαγ,ρα ; Σωσβιος κα" τν Σιμωνδη ; TιμοκρDων.
47 T<ν δ) διαδεξαμ%νων α"τν τ<ν λεγομ%νων Σωκρα- 47. Eκ τ%ν διαδεχθDντων ατ%ν οa ;πο$οι λDγονται Σωκρατι-
τικ<ν ο@ κορυφαιGτατοι μ)ν Πλτων, Ξενοφ<ν, Aντισθ%- κο, κορυφα$οι σαν ; Πλτων, ; Ξενοφ%ν κα" ; AντισθDνηςF
νης5 τ<ν δ) φερομ%νων δ%κα ο@ διασημGτατοι τ%σσαρες, κα" 9κ τ%ν κατονομαζομDνων δDκα στν πατροπαρδοτο κατ-
ADσχ νης, Φα δων, E"κλε δης, Aρ στιππος. λεκτ%ον δ λογο, πλDον διακεκριμDνοι LπJρξαν τDσσαρες, ; AXσχνης, ; Φα-
πρ<τον περ Ξενοφ<ντος, ε/τα περ Aντισθ%νους 3ν τος δων, ; Eκλεδης κα" ; Aρστιππος167. Θ5 πρDπει πρ%τα ν5 μιλ-
κυνικος, πειτα περ τ<ν Σωκρατικ<ν, ε/θ ο'τω περ σωμε γι5 τν Ξενοφ%ντα, Qπειτα γι5 τν AντισθDνη γ?ρω π
Πλτωνος, 3πε κατρχει τ<ν δ%κα α@ρ%σεων κα τ ν τοVς Kυνικο?ς, κατ,πιν γι5 τοVς Σωκρατικο?ς, κα" μετ5 ν5
πρ:την Aκαδμειαν α"τς συνεστσατο. 8 μ)ν ο4ν κο- περσωμε στν Πλτωνα, γιατ" π ατν ρχζουν οa δDκα σχο-
λουθ α το;τον 3χ%τω τν τρGπον. λDς, κα" ατς ’δρυσε τν πρSτη Aκαδμεια. Aτ λοπν θ5
Γ%γονε δ) κα ˆτερος Σωκρτης, @στορικGς, περιγησιν ε:ναι G σειρ5 ποV θ5 κολουθσωμε.
jAργους γεγραφ:ς5 κα !λλος περιπατητικGς, BιθυνGς5 YπJρξε κα" )λλος Σωκρτης, aστορικ,ς, ποV Qγραψε Περι-
κα ˆτερος 3πιγραμμτων ποιητς5 κα N KJ<ος, 3πικλ- γησι το; jAργουςF κι )λλος περιπατητικ,ς, 9κ Bιθυνας, κα"
σεις θε<ν γεγραφ:ς. )λλος ποV Qγραψε EπιγρμματαF τDλος ; Σωκρτης ; Ko%ος,
ποV Qγραψε γι5 τ5 ]ν,ματα τ%ν θε%ν.

167. T κεμενο θ5 ταν σαφDστερο, 95ν διετυποτο κατ5 τν κ,λουθο

τρ,πο: T%ν δC διαδεξαμDνων ατν οa κορυφαι,τατοι μCν Πλτων, Ξενοφ%ν, AXσχνης, Φαδων, Eκλεδης, Aρστιππος κ.λπ.… ε:θ ο<τω περ" Πλτωνος,
AντισθDνης. T%ν δC (λεγομDνων Σωκρατικ%ν) οa διασημ,τατοι τDσσαρες, 9πε" κατρχει τ%ν (φερομDνων) δDκα αaρDσεων.

– 208 – – 209 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

ΞENOΦΩN 6. ΞENOΦΩN

48 Ξενοφ<ν ΓρHλλου μ)ν `ν υ@Gς, Aθηναος τ<ν δμων 48. O Ξενοφ%ν168 ; γυις το Γρ?λλου ταν Aθηνα$ος, π
EρχιεHς5 αDδμων δ) κα ε"ειδ%στατος εDς Zπερβολν. τν δJμο τJς EρχεαςF ταν δC σεμνς κα" 9ξαιρετικ5 &μορφος.
τοHτJω δ) 3ν στενωπJ< φασιν παντσαντα Σωκρτην ΛDγουν 4τι ; Σωκρτης τν συνντησε σC lνα στεν δρ,μο, ποV
διατεναι τ ν βακτηρ αν και κωλHειν παρι%ναι, πυνθανG- τν Qφραξε μC τν ρβδο του κα" τν 9μπ,δισε ν5 περσ7η,
μενον πο; πιπρσκοιτο τ<ν προσφερομ%νων ˆκαστον5 9ρωτ%ν πο 9πωλοντο διφορα χρσιμα πργματα. Kα" 4ταν ;
ποκριναμ%νου δ) πλιν πυθ%σθαι πο; δ) καλο κγα- Ξενοφ%ν πντησε, τν ρSτησε κα" πλι πο 9γνοντο καλο" κα"
θο γ νονται !νθρωποι5 πορσαντος δ%, «ˆπου το νυν», 9νρετοι οa )νθρωποι. Kα" 9πειδ ; Ξενοφ%ν δCν bξερε, ;
φναι, «κα μνθανε». κα το"ντε;θεν κροατ ς Σωκρ- Σωκρτης ε:πε: «Aκολο?θησD με λοιπν κα" θ5 μθ7ης». Kα"
τους `ν. κα πρ<τος Zποσημειωσμενος τ( λεγGμενα εDς Qκτοτε ; Ξενοφ%ν Qγινε μαθητς το Σωκρτους. Kα" πρ%τος
νθρ:πους Yγαγεν, AπομνημονεHματα 3πιγρψας. 9κρτησε σημειSσεις τ%ν συνομιλι%ν ποV ε:χε μC τν Σωκρτη,
λλ( κα @στορ αν φιλοσGφων πρ<τος γραψε. κα" τ"ς 9ξDδωσε σC βιβλο Lπ τν ττλο AπομνημονεHματα.
49 Kα α"τGν φησιν Aρ στιππος 3ν τετρτJω Περ Aλλ5 κα" πρ%τος Qγραψε aστορα τ%ν φιλοσ,φων.
παλαι-ς τρυφ1ς 3ρασθ1ναι Kλειν ου5 πρς Oν κα τα;τα 49. O Aρστιππος στ τDταρτο βιβλο τJς συγγραφJς του
εDπεν5 «ν;ν 3γg Kλειν αν 9διον μ)ν θε<μαι & τ!λλα «Περ παλαι-ς τρυφ1ς» γρφει 4τι ; Ξενοφ%ν ταν 9ραστς το
πντα 3ν νθρ:ποις καλ5 τυφλς δ) τ<ν !λλων πντων KλειναF κα" σχετικ5 ε:πε κα" τ5 €ξJς: «Γι5 μDνα πι εχριστο
δεξα μην kν & Kλειν ου Rνς wντος γεν%σθαι5 !χθομαι δ) π 4λα τ5 ρα$α πργματα το κ,σμου ε:ναι ν5 βλDπω τν
κα νυκτ κα 'πνJω, nτι 3κενον ο"χ NρJ<5 8μ%ρBα δ) κα Kλεινα. Kαλ?τερα ν5 ε:μαι τυφλς γι5 4λα τ5 )λλα, παρ5 γι5
8λ Jω τ ν μεγ στην χριν ο/δα, nτι μοι Kλειν αν ναφα - τν βλDπω. Kα" χρωστ% τν μεγαλ?τερη χρι στν GμDρα κα"
νουσιν». στν Rλιο ποV μο ξαναπαρουσιζουν τν Kλεινα».
KHρJω δ) φ λος 3γ%νετο το;τον τν τρGπον. `ν α"τJ< Φλος δC το K?ρου Qγινε κατ5 τν κ,λουθο τρ,πο. E:χε lνα
συνθης ΠρGξενος wνομα, γ%νος Bοι:τιος, μαθητ ς μ)ν 9πιστθιο φλο ποV Žνομαζ,ταν Πρ,ξενος, π τν Bοιωτα,
Γοργ ου το; Λεοντ νου, φ λος δ) KHρJω. οτος 3ν Σρδεσι μαθητς το Γοργα το Λεοντνου κα" φλος το K?ρου. Aτ,ς,
διατρ βων παρ( τJ< KHρJω πεμψεν εDς A  θνας 3πιστολ ν διαμDνων στ"ς Σρδεις, στν Aλ το K?ρου, Qστειλε στν
Ξενοφ<ντι, καλ<ν α"τν hνα γ%νηται KHρJω φ λος. Ξενοφ%ντα στν Aθνα γρμμα, κα" τν καλοσε ν5 γν7η φλος
το K?ρου169.

169. ΣαφDστερα 9ξιστορε$ τ5 πργματα ; ƒδιος ; Ξενοφ%ν στ βιβλο του

168. 426 (;) — 354 π.X. «K?ρου Aνβασις», Γ” κεφ. 1, 4–10.

– 210 – – 211 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

50
O δ) τ ν 3πιστολ ν δεικνHει Σωκρτει κα σHμβουλον 50. O Ξενοφ%ν Qδειξε τν 9πιστολ στν Σωκρτη κα" 9ζτησε
8
? ρετο. κα Oς π%στειλεν α"τν εDς Δελφοmς χρησGμενον τν συμβουλ του, ατς δC το συνDστησε ν5 π7η στοVς Δελ-
τJ< θεJ<5 πε θεται Ξενοφ<ν5 9κει παρ( τν θεGν5 πυνθνει φο?ς, ν5 συμβουλευθ7J τν θε,170. O Ξενοφ%ν Lπκουσε κα" πJγε
ο"χ εD χρ πι%ναι πρς K;ρον, λλ nπως5 3φ Ja κα στοVς ΔελφοVς λλ5 δCν ρSτησε |ν πρDπει ν5 π7η στν Kρο,
Σωκρτης α"τν ?{τισατο μ%ν, συνεβοHλευσε δ) 3ξελ- λλ5 π%ς θ5 Qκανε καλ ταξδι πρς τ5 9κε$. Γι ατ ; Σωκρτης
θεν. κα Oς γ νεται παρ( KHρJω, κα το; Προξ%νου φ λος τν κατDκρινε, λλ στ,σο τν συνεβο?λευσε ν5 π7η.
ο"χ Lττον `ν α"τJ<. τ( μ)ν ο4ν !λλα τ( κατ( τ ν νβα- O Ξενοφ%ν Qφθασε στν Aλ το K?ρου κα" Qγινε φλος
σιν γενGμενα κα τ ν κθοδον @καν<ς α"τς 8μν διη- του στν ƒδιο βαθμ μC τν Πρ,ξενο. yOσον φορY στ5 4σα Qγι-
γεται. 3χθρ<ς δ) δι%κειτο πρς M%νωνα τν Φαρσλιον, ναν κατ5 τν 9κστρατεα (Aνβασις) κα" τν 9πιστροφ (Kθο-
παρ( τν χρGνον τ1ς ναβσεως τν ξεναγGν5 nτε κα δος), 9παρκ%ς μYς τ5 διηγε$ται ; ƒδιος171. ΔιDκειτο δC 9χθρικ%ς
λοιδορ<ν α"τGν φησιν αZτο; με ζοσι κεχρ1σθαι παιδι- πρς τν MDνωνα τν Φαρσλιο, γενικ ξεναγ κατ5 τν
κος. λλ( κα Aπολλων δ?η τιν Pνειδ ζει τετρ1σθαι τ( 9κστρατεαF τν ;πο$ον κα" 9ξευτDλιζε λDγοντς του 4τι ε:χε
†τα. ενοουμDνους, μεγαλ?τερους π τν ƒδιο στν Gλικα. Aλλ5 κα"
51 Mετ( δ) τ ν τ νβασιν κα τ(ς 3ν τJ< ΠGντJω συμ- κποιον Aπολλωνδη τν 9κορ,ϊδευε, 9πειδ ε:χε τρυπσει τ5
φορ(ς κα τ(ς παρασπονδσεις τ(ς ΣεHθου το; τ<ν ατι του.
Oδρυσ<ν βασιλ%ως Lκεν εDς Aσ αν πρς Aγησ λαον τν 51. Mετ5 τν 9κστρατεα, τ"ς συμφορCς στν Π,ντο, κα" τ"ς
Λακεδαιμον ων βασιλ%α, μισθο; τοmς KHρου στρατι:τας παρασπονδες το βασιλDως τ%ν Oδρυσ%ν Σε?θου, 9πDστρεψε
α"τJ< παρασχ:ν5 φ λος τ `ν εDς Zπερβολν. παρ Oν στν Aσα κα" 9νDταξε τν στρατ το K?ρου ς μισθοφορικ
καιρν 3π ΛακωνισμJ< φυγ ν Zπ Aθηνα ων κατεγν:- στν Lπηρεσα το Aγησιλου, το βασιλDως τ%ν Λακεδαιμο-
σθη. γενGμενος δ 3ν Eφ%σJω κα χρυσ ον χων, τ μ)ν νων, μC τν ;πο$ον ε:χε μεγλη φιλα. Tτε οa Aθηνα$οι τν
9μισυ MεγαβHζJω δ δωσι τJ< τ1ς Aρτ%μιδος @ερε φυλτ- κατηγ,ρησαν 9π" λακωνισμo% κα" τν 9κρυξαν 9ξ,ριστο. yOταν
τειν ˆως kν 3παν%λθοι5 εD δ) μ, !γαλμα ποιησμενον ταν στν gEφεσο, 9πειδ ε:χε lνα μεγλο ποσν χρημτων,
ναθεναι τ?1 θεJ<5 το; δ) 8μ σεος πεμψεν εDς Δελφοmς Qδωσε τ5 μισ5 στν aερDα τJς AρτDμιδος Mεγβυζο ν5 τ5
ναθματα. 3ντε;θεν `λθεν εDς τ ν
Eλλδα μετ Aγησι- φυλξ7η lως 4του 9πανDλθ7ηF κα" 95ν δCν 9πανDλθ7η ν5 κμ7η
λου, κεκλημ%νου εDς τν πρς Θηβα ους πGλεμον. κα )γαλμα τ ;πο$ο ν5 φιερSση 7 στν θε,F τ5 )λλα μισ5 τ5 9χρησι-
α"τJ< προξεν αν δοσαν ο@ ΛακεδαιμGνιοι. μοποησε γι5 ν5 στελ7η φιερSματα στοVς Δελφο?ς. Aπ τν
gEφεσο 9πDστρεψε στν Eλλδα, μαζ" μC τν Aγησλαο, δι,τι
τν ε:χε καλDσει G κυβDρνησις ν5 διεξαγγ7η τν π,λεμο 9ναντον
τ%ν Θηβαων. T,τε οa Λακεδαιμ,νιοι το παρεχSρησαν τ
ξωμα το προξDνου172.
170. O Σωκρτης ε:χε 9πιφυλξεις, δι,τι 9πρ,κειτο ν5 γνη φλος Gγεμ,νος
ποV ενοοσε τοVς ΣπαρτιYτες.
171. T5 διαδραματισθDντα κατ5 τ"ς 9ν λ,γoω 9πιχειρσεις τ5 9ξιστορε$ ; 172. T ξωμα το ΠροξDνου ταν νλογο μC τν θDσι το σημερινο
Ξενοφ%ν στ βιβλο του KHρου Aνβασις κα" Kθοδος τ<ν Mυρ ων. Πρεσβευτο, λλ5 συνωδευ,ταν π πολλ5 προν,μια κα" τιμDς.

– 212 – – 213 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

52 Eντε;θεν 3σας τν Aγησ λαον Lλθεν εDς Σκιλλο;ντα, 52. Eδ% )φησε τν Aγησλαο, κα" συνεχζων τ ταξδι του,
χωρ ον τ1ς Hλε ας Pλ γον τ1ς πGλεως π%χον. εhπετο δ) 9πDρασε στν Σκιλλοντα, lνα χωρι τJς Hλεας κοντ5 στν
α"τJ< κα γHναιον wνομα Φιλησ α, καθ φησι Δημτριος π,λι. Mαζ του ταν κα" G σ?ζυγ,ς του Φιλωσα, 4πως λDγει ;
N Mγνης (FHG iv. 382), κα δHο υ@ες, ΓρHλλος κα ΔιG- Δημτριος ; Mγνης, κα" οa δ?ο γυιο του Γρ?λλος κα" Δι,δωρος,
δωρος, eς φησι Δε ναρχος 3ν τJ< πρς Ξενοφ<ντα πο- 4πως ναφDρει ; Δεναρχος στ βιβλο του γι5 τν ποστασα
στασ ου, ο… κα ΔιGσκουροι 3πεκαλο;ντο. φικομ%νου δ) το Ξενοφ%ντος, ποV τοVς Qλεγαν κα" Διοσκο?ρους. yOταν λθε
το; MεγαβHζου κατ( πρGφασιν τ1ς πανηγHρεως, κομι- ; Mεγβυζος μC τν εκαιρα τJς €ορτJς κα" Qφερε τ5 χρματα, ;
σμενος τ( χρματα χωρ ον 3πρ ατο κα καθι%ρωσε τ?1 Ξενοφ%ν γ,ρασε κα" φιDρωσε στν θε5 μι5 τοποθεσα ποV
θεJ<, δι ο ποταμς ρρει Σελινο;ς, Nμ:νυμος τJ< 3ν διαρρDεται π τν ποταμ Σελινοντα, ποV Qχει τ ƒδιο &νομα μC
Eφ%σJω. το"ντε;θεν διετ%λει κυνηγετ<ν κα τοmς φ λους τν ποταμ τJς EφDσου. gEκτοτε, περνοσε τν καιρ, του
Rστι<ν κα τ(ς @στορ ας συγγρφων. φησ δ N Δε ναρχος κυνηγ%ντας, κνοντας τραπDζια στοVς φλους του, κα" γρφο-
nτι κα οDκ αν κα γρν α"τJ< δοσαν ΛακεδαιμGνιοι ντας τ5 aστορικ του βιβλα. O Δεναρχος λDγει 4τι κα" σπτι κα"
(Baiter–Sauppe, vol. ii. p. 338a, I–12). κτJμα το Qδωσαν οa Λακεδαιμ,νιοι173.
’Aλλ( κα Φυλοπ δαν τν Σπαρτιτην φασν α"τJ< 53. Eπσης λDγεται 4τι ; Φυλοπδας ; Σπαρτιτης το Qστειλε
53 π%μψαι α"τGθι δωρε(ν νδρποδα αDχμλωτα 3κ Δαρ- ς δ%ρο δο?λους ποV ε:χε αXχμαλωτσει π τν Δρδανο ν5
δνου5 κα τν διαθ%σθαι α"τ( Fς {βοHλετο5 Hλε ους τε τοVς διαθDσ7η 4πως bθελε. Aκ,μη ναφDρεται 4τι τ,τε οa Hλε$οι
στρατευσαμ%νους εDς τν Σκιλλο;ντα [κα] βραδυνGν- 9ξεστρτευσαν 9ναντον το Σκιλλοντος, κα" 9πειδ )ργησαν
των Λακεδαιμον ων 3ξελεν τ χωρ ον. nτε κα τοmς ν5 Qλθουν οa Λακεδαιμ,νιοι, οa Hλε$οι 9κυρευσαν τν κωμ,-
υ@%ας α"το; εDς Λ%πρεον Zπεξελθεν μετ Pλ γων οDκετ<ν, πολι. Oa γυιο" το Ξενοφ%ντος, μαζ" μC λγους LπηρDτες, Qφυγαν
κα α"τν Ξενοφ<ντα εDς τ ν Hλιν πρGτερον, ε/τα κα στ ΛDπρεο, 9νo% ; ƒδιος, εLρισκ,μενος στν gHλιδα, πJγε μετ5
εDς Λ%πρεον πρς τοmς παδας, κκεθεν σmν α"τος εDς στ ΛDπρεο γι5 τ5 παιδι, κι π 9κε$ 4λοι μαζ" κατDφυγαν στν
KGρινθον διασωθ1ναι κα α"τGθι κατοικ1σαι. 3ν τοHτJω K,ρινθο, 4που κα" 9γκατεστθησαν μονμως. Kαθ}ς 9ν τo%
δ) ψηφισαμ%νων Aθηνα ων βοηθεν Λακεδαιμον οις μεταξV οa Aθηνα$οι ε:χαν λβει τν π,φασι ν5 βοηθσουν
πεμψε τοmς παδας εDς τ(ς Aθνας στρατευσομ%νους στρατιωτικ%ς τοVς Λακεδαιμονους, ; Ξενοφ%ν Qστειλε τοVς
Zπ)ρ τ<ν Λακεδαιμον ων. γιο?ς του στν Aθνα ν5 στρατευθον πρς Lπερσπισι τJς
Kα γ(ρ 3πεπα δευντο α"τGθι 3ν τ?1 Σπρτ?η, καθ Σπρτης.
54 φησι Διοκλ1ς 3ν τος B οις τ<ν φιλοσGφων. N μ)ν ο4ν 54. Γιατ, 4πως ναφDρει ; ΔιοκλJς στοVς «B ους τ<ν φιλοσG-
ΔιGδωρος ο"δ)ν 3πιφαν)ς πρξας 3κ τ1ς μχης νασ:- φων», ε:χαν 9κπαιδευθJ στν ƒδια τν Σπρτη. Kα" ; μCν Δι,δω-
ζεται, κα α"τJ< υ@ς Nμ:νυμος γ νεται τδελφJ<. N δ) ρος 9πDστρεψε σ%ος κα" βλαβς π τν μχη, χωρ"ς ν5 πρξ7η
τποτε τ ξιοσημεωτοF ε:χε κα" γυι,, ποV ε:χε τ &νομα το

173. Tν ζω του στν Σκιλλοντα, μι5 κωμ,πολι στ5 ν,τια τJς Oλυμπας,
τν περιγρφει ; ƒδιος ; Ξενοφ%ν στν KHρου Aνβασι, βιβλ. Γ”, κεφ. 5, 8–13.

– 214 – – 215 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

ΓρHλλος τεταγμ%νος κατ( τοmς @ππ%ας—`ν δ) 8 μχη δελφο του. O Γρ?λλος 4μως, 9ντεταγμDνος στ aππικ — ταν
περ Mαντ νειαν—Dσχυρ<ς γωνισμενος 3τελεHτησεν, G μχη τJς Mαντινεας174 — 9πολDμησε γεννα$α κα" 9φονε?θη,
eς φησιν jEφορος 3ν τ?1 π%μπτ?η κα εDκοστ?1 (FGrH, 70 F 4πως ναφDρει ; gEφορος στ εXκοστ πDμπτο βιβλο του Eπ"
85)5 Kηφισοδ:ρου μ)ν @ππαρχο;ντος,
Hγησ λεω δ) κεφαλJς το aππικο ταν ; Kηφισ,δωρος, γενικς δC ρχηγς
στρατηγο;ντος. 3ν ταHτ?η τ?1 μχ?η κα Eπαμειν:νδας ταν ; Hγησλαος. Στν μχη ατ 9φονε?θη κι ; EπαμεινSν-
πεσε. τηνικα;τα δ κα τν Ξενοφ<ντ φασι θHειν δας (; ρχηγς τ%ν Θηβαων). O Ξενοφ%ν τ,τε συνDπεσε ν5
3στεμμ%νον5 παγγελθ%ντος δ α"τJ< το; θαντου πο- κν7η θυσα, φDρων 9π" τJς κεφαλJς του στDφανον. yAμα το
στεφαν:σασθαι5 πειτα μαθGντα nτι γεννα ως, πλιν νγγελαν τν θνατο το γυιο του, Qβγαλε τ στεφνιF λλ5
3πιθ%σθαι τν στ%φανον. Qπειτα, σ5ν Qμαθε 4τι 9πολDμησε γεννα$α, τ ξαναφ,ρεσε πλι.
55 jEνιοι δ) ο"δ) δακρ;σα φασιν α"τGν5 λλ( γ(ρ 55. Mερικο" λDγουν 4τι οŠτε κ)ν δκρυσε, λλ5 ε:πε: «gHξερα
εDπεν, «?Yδειν θνητν γεγεννηκ:ς». φησ δ Aριστοτ%λης 4τι τν 9γDννησα θνητ,». O AριστοτDλης λDγει 4τι πμπολλοι
(Rose 68) nτι 3γκ:μια κα 3πιτφιον ΓρHλλου μυρ οι nσοι Qγραψαν 9γκSμια κα" 9πιτ?μβια 9πιγρμματα γι5 τν Γρ?λλο,
συν%γραψαν, τ μ%ρος κα τJ< πατρ χαριζGμενοι. λλ( ποδδοντες κα" στν πατDρα τν μερδα ποV το νJκε. O
κα zEρμιππος 3ν τJ< Περ Θεοφρστου (FHG iii. 46) κα yEρμιππος στ «Περ Θεοφρστου» βιβλο του βεβαιSνει 4τι κα"
Iσοκρτην ΓρHλλου φησ 3γκ:μιον γεγραφ%ναι. T μων δ ; Iσοκρτης Qγραψε 9γκSμιο γι5 τν Γρ?λλο. O Tμων 4μως
3πισκ:πτει α"τν 3ν τοHτοις (Diels 26)5 περιγελY τν Ξενοφ%ντα μC ατοVς τοVς στχους:
σθενικ τε λGγων δυ(ς & τρι(ς & τι πρGσσω, Aδ?ναμα γραπτ5 Lπρχουν δ?ο κα" τρα κα" περισσ,-
οuος ΞεινοφGων 9τ ADσχ νου ο"κ πιθ ς <dς> τερα, σ5ν το Ξενοφ%ντος = το AXσχνου, ποV δCν Qχουν τν
γρψαι. δ?ναμι ν5 πεθουν.
Kα N μ)ν β ος α"τJ< τοιGσδε. Yκμαζε (FGrH 244 F 343) yOσον φορY λοιπν στν ζω του, τDτοια LπJρξε. ‚Hταν
δ) κατ( τ τ%ταρτον τος τ1ς τετρτης κα 3νενηκοστ1ς στν κμ τJς Gλικας του (=40 9τ%ν περπου) κατ5 τ τDταρτο
Oλυμπιδος, κα ναβ%βηκε σmν KHρJω 3π !ρχοντος Qτος τJς 94ης Oλυμπιδος175, Qλαβε δC μDρος στν 9κστρατεα
Ξεναιν%του Rν πρGτερον τει τ1ς Σωκρτους τελευτ1ς. το K?ρου (KHρου Aνβασις) 9π" )ρχοντος ΞεναινDτου, lνα
Kατ%στρεψε δ%, καθ φησι Στησικλε δης N Aθηναος χρ,νο πρ"ν πεθν7η ; Σωκρτης.
56 3ν τ?1 τ<ν AρχGντων κα Oλυμπιονικ<ν ναγραφ?1 56. AπDθανε, καθ}ς μαρτυρε$ ; Kτησικλεδης176 ; Aθηνα$ος
(FGrH 245 F 3), τει πρ:τJω τ1ς π%μπτης κα Rκατοστ1ς στν κατλογ, του τ%ν ρχ,ντων κα" Oλυμπιονικ%ν, τ πρ%το
Oλυμπιδος, 3π !ρχοντος Kαλλιμδου, 3φ ο κα Qτος τJς 105ης Oλυμπιδος (360–359), 9π" )ρχοντος Kαλλιμ-
Φ λιππος N AμHντου MακεδGνων `ρξε. τ%θνηκε δ δου, τν καιρ ποV κα" ; Φλιππος, ; γυις το Aμ?ντα, νJλθε
3ν Kορ νθJω, eς φησι Δημτριος N Mγνης, Yδη δηλαδ στν θρ,νο τ%ν Mακεδ,νων. ΠDθανε στν K,ρινθο, 4πως μαρ-
τυρε$ ; Δημτριος ; Mγνης, σC βαθι5 γηρατει. ‚Hταν π

174. H μχη Qγινε τν Iο?λιο το 236 μC τοVς Θηβαους κι 9σημεωσε τ 175. 401–400.
τDλος τJς Gγεμονας τ%ν Θηβ%ν. 176. Kτησικλεδης, δι,ρθ. Wilamowitz.

– 216 – – 217 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

γηραις @καν<ς5 ν ρ τ τ !λλα γεγονgς γαθς κα δ πσης π,ψεως )ξιος )νθρωπος, κατ 9ξοχν δC ς aππε?ς,
κα φ λιππος κα φιλοκHνηγος κα τακτικGς, Fς 3κ τ<ν κυνηγς κα" στρατιωτικς GγDτης, 4πως καταφανεται π τ5
συγγραμμτων δ1λον5 ε"σεβς τε κα φιλοθHτης κα γραπτ του. ‚Hταν κα" εσεβς κα" φλος τ%ν θυσι%ν, κα" aκανς
@ερεα διαγν<ναι @κανς κα Σωκρτην ζηλ:σας ν5 €ρμηνε?7η τοVς οXωνοVς κα" κολουθοσε 9πακριβ%ς τ
κριβ<ς. παρδειγμα το Σωκρτους.
Συν%γραψε δ) βιβλ α πρς τ( τετταρκοντα, !λλων gEγραψε περ" τ5 σαρντα βιβλα, τ5 ;πο$α )λλοι διαφορε-
!λλως διαιροHντων5 τικ5 κατατσσουν. ΦDρουν δC ατ5 τοVς κτωθι ττλους:
T ν τ Aνβασιν, 57. Aνβασις177, γι5 τν ;ποα συνDγραψε περληψι κατ5
57 Lς κατ( βιβλ ον μ)ν 3πο ησε προο μιον, nλης δ) οc5 κα βιβλον, &χι 4μως κα" γι5 τ 4λο Qργο.
KHρου Παιδε αν κα KHρου Παιδε α

Eλληνικ( κα
Eλληνικ(
AπομνημονεHματα5 AπομνημονεHματα
ΣυμπGσιGν τε κα ΣυμπGσιον
ODκονομικν κα ODκονομικς
Περ @ππικ1ς κα Περ @ππικ1ς
Kυνηγετικν κα Kυνηγετικς

IππαρχικGν,
Iππαρχικς
Aπολογ αν τε Σωκρτους κα Aπολογ α Σωκρτους
Περ πGρων κα Περ εDσοδημτων

I%ρωνα & TυραννικGν,
I%ρων & Περ Tυρανν ας
Aγησ λαGν τε κα Aγησ λαος
Aθηνα ων κα Λακεδαιμον ων Πολιτε αν, Aθηνα ων κα Λακεδαιμον ων Πολιτε α (πολ τευμα)
9ν φησιν ο"κ ε/ναι Ξενοφ<ντος N Mγνης Δημτριος. Γι5 τν τελευταα πραγματεα ; Δημτριος ; Mγνης Xσχυρ-
λ%γεται δ nτι κα τ( Θουκυδ δου βιβλ α λανθνοντα ζεται 4τι δCν ε:ναι το Ξενοφ%ντος. ΛDγεται 9πσης 4τι ατς
Zφελ%σθαι δυνμενος α"τς εDς δGξαν Yγαγεν. 3καλετο 9δημοσευσε κα" Qκαμε ξακουστ5 τ5 βιβλα το Θουκυδδου, τ5
δ) κα Aττικ Mο;σα γλυκHτητι τ1ς Rρμηνε ας5 nθεν κα ;πο$α σαν )γνωστα, κα" μποροσε ν5 τ5 οXκειοποιηθ7J178. Aπε-
πρς λλλους ζηλοτHπως ε/χον α"τGς τε κα Πλτων, καλε$το Aττικ Mο;σα γι5 τ συναρπαστικ λεκτικ, του <φος.
Fς 3ν τJ< περ Πλτωνος λ%ξομεν. Γι ατ κα" LπJρχε κποια ντιζηλα μεταξV ατο κα" το
Πλτωνος, 4πως θ5 πομε στ περ" Πλτωνος κεφλαιο.
58. Yπρχουν κα" σC τοτο φιερωμDνα Xδικ μας 9πιγρμ-

177. H γνωστ «K?ρου Aνβασις». τ5 «

Eλληνικ» του συνDχισε τν aστορα τJς Eλλδος 9κε$ 4που τν ε:χε
178. H παρδοσις ατ ε:ναι μφβολη. T βDβαιον ε:ναι 4τι ; Ξενοφ%ν μC φσει ; Θουκυδδης κα" τν Qφερε –ς τν μχη τJς Mαντινεας.

– 218 – – 219 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

58 jEστι δ) κα εDς το;τον 8μ<ν 3πιγρμματα το;τον χο- ματα, διατυπο?μενα κατ5 τν κ,λουθο τρ,πο:
ντα τν τρGπον (A. Pal. vii. 97)5 ΔCν πJγε ; Ξενοφ%ν στοVς ΠDρσες μ,νον χριν το
ο" μGνον 3ς Π%ρσας ν%βη Ξενοφ<ν δι( K;ρον, K?ρου, λλ5 κα" ζητ%ντας τν )νοδο στν κατοικα το Δι,ς.
λλ !νοδον ζητ<ν 3ς Δις 9τις !γοι, Γιατ" ποδεχνοντας 4τι τ5 κατορθSματα τ%ν Eλλνων ε:ναι
παιδε ης παρ R1ς
Eλληνικ( πργματα δε ξας, ποτDλεσμα τJς παιδεας τους, 9θ?μισε τ π,σο καλ πρYγμα
Fς καλν 8 σοφ η μνσατο Σωκρτεος. ταν G σοφα το Σωκρτους.
!λλο, Fς 3τελεHτα (A. Pal. vii. 98)5 Kα" τ κ,λουθο γι5 τ"ς συνθJκες το θαντου του:
εD κα σ%, Ξενοφ<ν, Kραναο; K%κροπGς τε πολται ‹Aν κι 9σDνα, Ξενοφ%ν, σC 9ξSρισαν οa συμπολ$τες το
φεHγειν κατ%γνων, το; φ λου χριν KHρου5 Kραναο κα" το KDκροπος, 9πειδ bσουν φλος το K?ρουF
λλ( KGρινθος δεκτο φιλGξενος, ?L σm φιληδ<ν 4μως σC 9δDχθη G φιλ,ξενη K,ρινθος, ποV σο Qγινε πηγ
ο'τως ρ%σκ?η5 κεθι κα μ%νειν γνως. εχαριστσεων, κα" πεφσισες 9κε$ ν5 μεν7ης.
59 Eρον δ λλαχGθι κμσαι α"τν περ τ ν 3ντην κα 59. Aλλο εLρJκα 4τι bκμασε περ" τν 89ην Oλυμπιδα179,
Pγδοηκοστ ν Oλυμπιδα σmν τος !λλοις Σωκρατικος, μαζ" μC τοVς )λλους Σωκρατικο?ςF ; δC gIστρος βεβαιSνει 4τι
κα jIστρος (FGrH 334 F 32) φησν α"τν φυγεν κατ( 9κηρ?χθη 9ξ,ριστος μC ψφισμα το Eβο?λου κα" νεκλθη μC
ψφισμα E"βοHλου, κα κατελθεν κατ( ψφισμα το; ψφισμα το Xδου.
α"το;. YπJρξαν €πτ5 9ν 4λoω Ξενοφ%ντες: Πρ%τος ατς ποV 9ξετ-
ΓεγGνασι δ) Ξενοφ<ντες Rπτ5 πρ<τος α"τς οτος5 σαμεF δε?τερος ; Aθηνα$ος, δελφς το Πυθοστρτου ποV
δεHτερος Aθηναος, δελφς Nικοστρτου το; τ ν Qγραψε τν «Θηση“δα» κα" ; ;πο$ος μεταξV )λλων Qγραψε κα"
Θηση“δα πεποιηκGτος, γεγραφgς !λλα τε κα β ον Eπα- τν βιογραφα το EπαμεινSνδου κα" το Πελοπδου. Tρτος
μειν:νδου κα Πελοπ δου5 τρ τος Dατρς KJ<ος5 τ%ταρτος lνας Xατρς K%ος. TDταρτος 9κε$νος ποV Qγραψε τν aστορα τοV
@στορ αν Aννιβαϊκ ν γεγραφ:ς5 π%μπτος μυθ:δη τερα- Aννβα. ΠDμπτος lνας συγγραφεVς μυθολογημτων. yEκτος
τε αν πεπραγματευμ%νος5 ˆκτος Πριος, γαλματοποιGς5 lνας γαλματοποις π τν Προ, κα" lβδομος lνας ποιητς
ˆβδομος κωμJωδ ας ρχα ας ποιητς. τJς Aρχαας Kωμoωδας.

AIΣXINHΣ 7. AIΣXINHΣ

60 ADσχ νης Xαρ νου λλαντοποιο;, ο@ δ) Λυσαν ου, 60. O AXσχνης180 ταν γυις το Xαρνου το λλαντοποιο,
κα" κατ )λλους το Λυσανου. ‚Hταν Aθηνα$ος πολτης, κα"

179. 424–420.
180. Περ" τ 400 π.X. ΔCν πρDπει ν5 συγχDεται μC τν ρτορα AXσχνη, τν
ντπαλο το ΔημοσθDνους.

– 220 – – 221 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

Aθηναος, 3κ ν%ου φιλGπονος5 δι κα Σωκρτους ο"κ 9ργατικς π τν νεανικ Gλικα του. Γι ατ ποτC δCν πεμα-
π%στη. nθεν λεγε, «μGνος 8μ-ς ο/δε τιμ-ν N το; λλαν- κρ?νθη π τν Σωκρτη, ; ;πο$ος Qλεγε: «M,νον ; γυις το
τοποιο;». το;τον φη Iδομενεmς (FGrH 338 F 17) 3ν τJ< λλαντοποιο ξDρει ν5 μC 9κτιμσ7η». Aτς κι &χι ; Kρτων,
δεσμωτηρ Jω συμβουλε;σαι περ τ1ς φυγ1ς Σωκρτει, λDγει ; Iδομενε?ς, συνDστησε στν Σωκρτη ν5 δραπετε?σ7η. O
κα ο" Kρ τωνα5 Πλτωνα δ%, nτι `ν Aριστ ππJω μ-λλον Πλτων 4μως βζει τ5 λ,για ατ5 (περ" δραπετε?σεως) στ
φ λος, Kρ τωνι περιθεναι τοmς λGγους. διεβλλετο δ N στ,μα το Kρτωνος, φο ; AXσχνης μYλλον ταν φλος το
ADσχ νης κα μλισθ Zπ Mενεδμου το; Eρετρι%ως Fς Aριστππου. Kατηγορε$το δC ; AXσχνης κα" δ Lπ το Mενεδ-
τοmς πλε στους διαλGγους wντας Σωκρτους Zποβλ- μου το EρετριDως 4τι οa περισσ,τεροι διλογο του δCν σαν
λοιτο, λαμβνων παρ( Ξανθ ππης5 aν ο@ μ)ν καλοHμενοι δικο του, λλ5 το Σωκρτους, ποV τοVς Qπαιρνε π τν Ξαν-
κ%φαλοι σφGδρ εDσν 3κλελυμ%νοι κα ο"κ 3πιφα νοντες θππη. Eξ ατ%ν, οa λεγ,μενοι κDφαλοι181 Qχουν lνα πολV πλα-
τ ν Σωκρατικ ν ε"τον αν5 οŒς κα Πεισ στρατος N Eφ%- δαρ <φος κα" δCν παρουσιζουν τν Σωκρατικ ρωμαλε,τηταF
σιος λεγε μ ε/ναι ADσχ νου. κα" κατ5 τν Πεισστρατο τν EφDσιο δCν ε:ναι το AXσχνου.
61 Kα τ<ν Rπτ( δ) τοmς πλε στους ΠερσαGς φησι (SVF 61. Kα" π τοVς €πτ5 διαλ,γους το AXσχνου182, οa περισσ,-
i. 457) Πασιφ<ντος ε/ναι το; Eρετρικο;, εDς τοmς ADσχ - τεροι, λDγει ; Περσα$ος, ε:ναι το Πασιφ%ντος το Eρετρικο, ;
νου δ) κατατξαι. λλ( κα τ<ν Aντισθ%νους τGν τε ;πο$ος τοVς κατDταξε μεταξV τ%ν διαλ,γων το AXσχνου.
μικρν K;ρον κα τν
Hρακλ%α τν 3λσσω κα Aλκι- Eκτς το?των, ; AXσχνης 9χρησιμοποησε ς πηγ τν «Mικρν
βιδην κα τοmς τ<ν !λλων δ) 3σκευ:ρηται. ο@ δ  ο4ν K;ρον», τν «
Hρακλ%α τν 3λσσω» κα" τν «Aλκιβιδη» το
τ<ν ADσχ νου τ Σωκρατικν `θος πομεμαγμ%νοι εDσν AντισθDνους, καθ}ς κα" διαλ,γους )λλων ποιητ%ν. Oπωσ-
Rπτ5 πρ<τος Mιλτιδης, δι κα σθεν%στερGν πως χει5 δποτε, 9κε$νοι οa διλογοι το AXσχνου ποV φDρουν τν σφρα-
Kαλλ ας, Aξ οχος, Aσπασ α, Aλκιβιδης, TηλαHγης, γδα το Σωκρατικο bθους ε:ναι €πτ: πρ%τος (χρονολογικ%ς)

P νων. N Mιλτιδης, κα" γι ατ κπως πι δ?ναμος, Qπειτα N Kαλ-
62 Φασ δ α"τν δι πορ αν 3λθεν εDς Σικελ αν πρς λ ας, N Aξ οχος, 8 Aσπασ α, N Aλκιβιδης, N TηλαHγης κα" N
ΔιονHσιον, κα Zπ μ)ν Πλτωνος παροφθ1ναι, Zπ δ P νων183.
62. ΛDγουν 4τι λ,γoω οXκονομικ%ν δυσχερει%ν πJγε στν Σικε-
λα στν Aλ το Διονυσου184F κα" 4τι ; μCν Πλτων (ποV ταν
κιατς 9κε$), τν περιφρ,νησε, τν συνDστησε 4μως στν Διο-

181. Aκ%φαλοι5 9πειδ δCν ε:χαν στν ρχ μι5 περληψι 4πως συνθιζαν τιος, ποV G ρχαι,τητα 9γνSρισε €πτ, σC λγα μ5 Lπολογσιμα τμματα δια-
οa ρχα$οι. τηρημDνους, διαλ,γους του». M5 κι ατς δCν ταν κανDνας δημιουργικς
182. BλDπε τν μDσως κατωτDρω σημεωσι. στοχαστς (Qνθ νωτ., σελ. 134).
183. O TσDλλερ παρατηρε$ 9ν προκειμDνoω τ5 €ξJς: «Πι σωστ5 (π τν 184. Διον?σιοςF τ?ραννος τ%ν Συρακουσ%ν. Πρ,κειται γι5 τν Διον?σιο
Ξενοφ%ντα) φανεται π}ς τν κατλαβε (τν Σωκρτη) ; ADσχ νης ; Σφτ- τν νεSτερο, ποV τ 367 διεδDχθη τν Διον?σιο τν πρεσβ?τερο.

– 222 – – 223 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

Aριστ ππου συσταθ1ναι5 δGντα δ% τινας τ<ν διαλGγων ν?σιο ; Aρστιππος, στν ;πο$ο Qδωσε μερικοVς διαλ,γους, κα"
δ<ρα λαβεν. πειτ φικGμενον Aθναζε μ τολμ-ν πJρε δ%ρα. Oταν 9πDστρεψε κατ,πιν στν Aθνα, δCν 9τ,λμησε
σοφιστεHειν, ε"δοκιμοHντων τGτε τ<ν περ Πλτωνα κα ν5 διδξ7η φιλοσοφα, λ,γoω τJς μεγλης 9κτιμσεως ποV ε:χαν
Aρ στιππον. 3μμ σθους δ κροσεις ποιεσθαι5 ε/τα συγ- τ,τε οa περ" τν Πλτωνα κα" τν Aρστιππο. Aσχολθηκε ν5
γρφειν λGγους δικανικοmς τος δικουμ%νοις5 δι κα παραδδ7η μαθματα 9π μοιβ7J κα" ν5 γρφ7η λ,γους δικανι-
τν T μωνα εDπεν 3π α"το;5 κοVς (δηλ. λ,γους ποV 9κφωνοσαν οa διδικοι στ5 δικαστρια).
9 τ ADσχ νου ο"κ πιθ ς <dς> ΣC ατ τν πασχ,λησι ναφDρεται τ σκ%μμα το Tμωνος:
γρψαι. «H τ,σο δ?ναμη ν5 πεθη δ?ναμις το AXσχνου».
φασ δ α"τJ< λ%γειν Σωκρτην, 3πειδπερ 3πι%ζετο Zπ ΛDγουν 4τι, 4ταν κποτε βρισκ,ταν σC μεγλη νDχεια, ;
πεν ας, παρ Rαυτο; δανε ζεσθαι τ<ν σιτ ων Zφαιρο;ντα. Σωκρτης το ε:πε ν5 δανεισθ7J π τν €αυτ, του, 9λαττSνο-
τοHτου τοmς διαλGγους κα Aρ στιππος Zπ:πτευεν. 3ν ντας τν μερδα τJς τροφJς του. TοVς διαλ,γους του θεωροσε
γο;ν Mεγροις ναγιν:σκοντος α"το; φασι σκ<ψαι <ποπτους κι ; Aρστιππος. Γι ατ κποτε ποV διβαζε διαλ,-
εDπGντα, «πGθεν σοι, λ?ηστ, τα;τα;» γους του στ5 MDγαρα, τν κορ,ϊδεψε λDγοντς του: «Aπ πο
63 Φησ δ) ΠολHκριτος N Mενδαος 3ν τJ< πρ:τJω τ<ν τ5 πJρες ατ, κλDφτη;».
Περ ΔιονHσιον (FGrH 559 F 1.) !χρι τ1ς 3κπτ:σεως 63. O Πολ?κριτος στ πρ%το βιβλο τJς «Iστορ ας το; Διο-
συμβι<ναι α"τν τJ< τυρννJω κα ˆως τ1ς Δ ωνος εDς νυσ ου» ναφDρει 4τι συζοσε μC τν τ?ραννο μDχρι τJς 9κδιS-
ΣυρακοHσας καθGδου, λ%γων ε/ναι σmν α"τJ< κα Kαρκ - ξεως το?του κα" τJς 9παν,δου το Δωνος στ"ς Συρακοσες κα"
νον τν τραγJωδιοποιGν. φ%ρεται δ) κα 3πιστολ πρς 4τι μαζ του ταν κα" ; τραγικς ποιητς Kαρκνος. Aποδδεται
ΔιονHσιον ADσχ νου. `ν δ) κα 3ν τος _ητορικος @καν<ς δC στν AXσχνη κα" μι5 9πιστολ πρς τν Διον?σιο. ‚Hταν κα"
γεγυμνασμ%νος5 Fς δ1λον κ τε τ1ς πολογ ας το; στν ρητορικ ρκο?ντως 9ξησκημDνος, ς καταφανεται 9κ τJς
πατρς Φα ακος το; στρατηγο; κα Δ ωνος. μλιστα δ) πολογας ποV συνDταξε γι5 τν πατDρα το στρατηγο Φαα-
μιμεται Γοργ αν τν Λεοντνον. κα Λυσ ας δ) κατ κος, κα" 9ξ 9κενης γι5 τν Δωνα. Eμιμε$το δC σC μDγιστο βαθμ
α"το; συν%γραψε λGγον, περ συκοφαντ ας 3πιγρψας5 τν Γοργα τν Λεοντ$νο. O Λυσας ε:χε γρψει λ,γο κατ ατο,
3ξ aν δ1λον nτι κα _ητορικGς τις `ν. γν:ριμος δ α"το; ποV τν 9τιτλοφ,ρησε «Περ συκοφαντ ας». Eκ το?των καθ-
φ%ρεται εuς, Aριστοτ%λης N M;θος 3πικληθε ς. σταται πρ,δηλον 4τι ε:χε κα" κποια ρητορικ aκαν,τητα.
M,νον lνας μαθητς ατο φDρεται, ; AριστοτDλης ; Mθος,
4πως τν Qλεγαν μC τ παρSνυμ, του.

– 224 – – 225 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

64 Πντων μ%ντοι τ<ν Σωκρατικ<ν διαλGγων Πανα τιος 64. Aπ 4λους τοVς ΣωκρατικοVς διαλ,γους ; Πανατιος θεω-
(Fowler 49) ληθες ε/ναι δοκε τοmς Π B λτωνος, ρε$ ληθε$ς185 τοVς διαλ,γους το Πλτωνος, το Ξενοφ%ντος,
Ξενοφ<ντος, A  ντισθ%νους, ADσχ νου5 διστζει δ) περ τ<ν το AντισθDνους κα" το AXσχνουF μφιβλλει γι5 τοVς διαλ,-
Φα δωνος κα E"κλε δου, τοmς δ) !λλους ναιρε πντας. γους το Φαδωνος κα" το Eκλεδου, τοVς )λλους δC τοVς
ΓεγGνασι δ ADσχ ναι Pκτ:5 πρ<τος α"τς οτος5 δεHτε- πορρπτει 4λους.
ρος δ N τ(ς τ%χνας γεγραφgς τ(ς _ητορικς5 τρ τος N _τωρ YπJρξαν ]κτ} AXσχναι: 1. O 9ξεταζ,μενοςF 2. O συγγραφεVς
N κατ( Δημοσθ%νην5 τ%ταρτος A  ρκς, μαθητ ς Iσοκρτους5 9γχειριδων ρητορικJςF 3. O ρτωρ, ; ντπαλος το ΔημοσθD-
π%μπτος Mυτιληναος, Oν κα _ητορομστιγα 3κλουν5 νουςF 4. yEνας π τν Aρκαδα μαθητς το IσοκρτουςF 5.
ˆκτος Nεαπολ της, φιλGσοφος A  καδημαϊκGς, Mελανθ ου yEνας Mυτιληνα$ος, ποV τν ποκαλοσαν μστιγα τ%ν ρητ,-
το;
Pοδ ου μαθητ ς κα παιδικ5 ˆβδομος Mιλσιος, πολι- ρωνF 6. yEνας π τν Nεπολι, φιλ,σοφος Aκαδημαϊκ,ς,
τικς συγγραφεHς5 wγδοος νδριαντοποιGς. μαθητς κα" ενοο?μενος το Mελανθου το PοδουF 7. yEνας
APIΣTIΠΠOΣ Mιλσιος, πολιτικς συγγραφε?ςF 8. yEνας νδριαντοποι,ς.
65 Aρ στιππος τ μ)ν γ%νος `ν Kυρηναος, φιγμ%νος δ 8. APIΣTIΠΠOΣ
Aθναζε, καθ φησιν ADσχ νης (Dittmar 49), κατ( κλ%ος
65. O Aρστιππος186 ταν π τν Kυρνη187, κα" στν Aθνα
Σωκρτους. οτος σοφιστεHσας, eς φησι Φαιν ας N περι-
λθε, 4πως μYς πληροφορε$ ; AXσχνης, 9πειδ τν προσελκυσε
πατητικς N Eρ%σιος (FHG ii. 299), πρ<τος τ<ν Σωκρα-
G φμη το Σωκρτους. Παραδδων μαθματα, 4πως ναφDρει
τικ<ν μισθοmς εDσεπρξατο κα π%στειλε χρματα τJ<
; περιπατητικς Φανας ; EρDσιος, LπJρξε ; πρ%τος π τοVς
διδασκλJω. κα ποτε π%μψας α"τJ< μν-ς εdκοσι παλιν-
ΣωκρατικοVς ποV πJρε μοιβ, κα" Qστειλε χρματα στν
δρGμους λαβεν, εDπGντος Σωκρτους τ δαιμGνιον
δσκαλ, του188. gAλλη φορ5 Qστειλε στν Σωκρτη εƒκοσι μνYς,
α"τJ< μ 3πιτρ%πειν5 3δυσχ%ραινε γ(ρ 3π τοHτJω.
λλ5 ; Σωκρτης το τ"ς 9πDστρεψε, λDγοντας 4τι δCν το 9πD-
Ξενοφ<ν τ ε/χε πρς α"τν δυσμεν<ς5 δι κα τν κατ(
τρεπε τ δαιμ,νιο ν5 τ"ς δεχθ7J. ‚Hταν πργματι κτι ποV τν
τ1ς 8δον1ς λGγον Σωκρτει κατ Aριστ ππου περιτ%θει-
στενοχωροσε πολ?. OŠτε ; Ξενοφ%ν διDκειτο φιλικ%ς πρς τν
κεν. ο" μ ν λλ( κα ΘεGδωρος 3ν τJ< Περ α@ρ%σεων
Aρστιππο. Γι ατ παρουσιζει τν Σωκρτη ν5 πευθ?ν7η
3κκισεν α"τν κα Πλτων 3ν τJ< Περ ψυχ1ς (Pbd. 59c),
κατ5 το Aριστππου τν κατ5 τJς GδονJς λ,γον του189. Aλλ5
Fς 3ν !λλοις εDρκαμεν.
κα" ; Θε,δωρος τν 9κκισε στ «Περ α@ρ%σεων» Qργο του,
καθ}ς κα" ; Πλτων στ «Περ ψυχ1ς», 4πως εƒπαμε κα" λλο.
185. Aληθε$ς: δηλ. δδουν ληθJ εXκ,να τJς προσωπικ,τητας κα" τJς πολι-
τεας το Σωκρτους. Δι,τι γι5 φιλοσοφικ θεωρα το Σωκρτους μYλλον
δCν ‰μπορε$ ν5 γν7η λ,γος. O TσDλλερ γρφει σχετικ%ς: «Aξιοπιστ,τερες
πηγCς γι5 τν Xδι,ρρυθμη πολιτεα το Σωκρτους πρDπει ν5 θεωρηθον 186. Περ" τ 435–350.
σχεδν ποκλειστικ5 το Πλτωνος G Aπολογ α, οa παλαι,τερο του διλο- 187. H Kυρνη, Eλληνικ ποικα στν Aφρικ, δυτικ%ς τJς AXγ?πτου,
γοι, κι G ;μιλα το Aλκιβιδου στ ΣυμπGσιο (215 A — 222 B), ; Ξενοφ%ν κι ταν πλο?σιο μDρος κα" κDντρο διαμετακομιστικο 9μπορου.
; AριστοτDλης, 4σο δCν Qρχονται σC ντθεσι μC τν πλατωνικ Qκθεσι» (Qνθ 188. Bλ. Ξενοφ%ντος AπομνημονεHματα, βιβλον δε?τερον, κεφ. 1, 8–9.
νωτDρω, σελ. 125). 189. Aτ,θι.

– 226 – – 227 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

66 Hν δ) @κανς \ρμGσασθαι κα τGπJω κα χρGνJω κα 66. gHξερε ν5 προσαρμ,ζεται σC κθε μDρος, σC κθε χρ,νο,
προσ:πJω, κα π-σαν περ στασιν \ρμοδ ως Zποκρ να- σC κθε πρ,σωπο, κα" ν5 παζ7η καταλλλως τ μDρος του σC
σθαι5 δι κα παρ( Διονυσ Jω τ<ν !λλων ε"δοκ μει κθε περστασι. Γι ατ ε:χε τν εŠνοια το Διονυσου περισσ,-
μ-λλον, ε τ προσπεσν ε4 διατιθ%μενος. π%λαυε μ)ν τερο π τοVς )λλους, δυνμενος πντοτε ν5 στρDφ7η τν κατ-
γ(ρ 8δον1ς τ<ν παρGντων, ο"κ 3θρα δ) πGνJω τ ν πG- στασι πρς τν καλ?τερ της )ποψι. Γιατ" πελμβανε τν
λαυσιν τ<ν ο" παρGντων5 nθεν κα Διογ%νης βασιλικν Gδον τ%ν παρ,ντων πραγμτων κα" δCν 9πιζητοσε 9πιπ,νως
κHνα λεγεν α"τGν. N δ) T μων παρ%φαγεν Fς θρυπτGμε- τν π,λαυσι τ%ν μ παρ,ντων190. Γιατ ; ΔιογDνης (;
νον, οZτωσ πως εDπ:ν (Diels 27)5 Kυνικς) τν Qλεγε βασιλικ σκυλ . O δC Tμων 9μυκτρισε τν
οu τ’ Aριστ ππου τρυφερ φHσις μφαφGωντος καλοπDρασ του, μC τατα τ5 λ,για:
ψεHδη. Σ5ν το Aρστιππου τν λεπτ φ?σι,
το;τGν φασ ποτε κελε;σαι π%ρδικα πεντκοντα ποV κατ,πιν ναζητοσε πλνη τJς αXσθσεως191.
δραχμ<ν ‡νηθ1ναι5 αDτιασαμ%νου δ% τινος, «σm δ ο"κ Διηγονται 4τι κποτε παργγειλε κα" το γ,ρασαν μι5
!ν», ε/πεν, «Pβολο; το;τον 3πρ ω;» 3πινεHσαντος δ%, πDρδικα 50 δραχμDς. Kι 4ταν κποιος τν κατηγ,ρησε γι ατ,,
«τοσο;τον», φη, «3μο δHνανται α@ πεντκοντα δραχ- το ε:πε: «EσV σφαλ%ς, δCν θ5 Qδιδες οŠτε lνα ]βολ» κα"
67 μα ». Διονυσ ου δ) ποτε τρι<ν Rταιρ<ν ο"σ<ν μ αν 3κλ%- 4ταν ; )λλος πντησε καταφατικ%ς, ατς το ε:πε: « Γι5 μDνα
ξασθαι κελεHσαντος, τ(ς τρες πγαγεν εDπ:ν, «ο"δ) 50 δραχμCς ε:ναι lνας ]βολ,ς».
τJ< Πριδι συννεγκε μ αν προκρναι». παγαγgν 67. Kποτε ποV ; Διον?σιος το ε:πε ν5 διαλDξ7η μι5 π τρε$ς
μ%ντοι, φασ ν, α"τ(ς !χρι το; θυρ<νος π%λυσεν. ο'τως €τα$ρες, ατς τ"ς πJρε κα" τ"ς τρε$ς λDγοντας: «Kι ; Πρις 9δυ-
`ν κα Rλ%σθαι κα καταφρον1σαι πολHς. διG ποτε Στρ- σκολε?θη ν5 δSσ7η τν προτμησ του στν μι5 π τ"ς τρε$ς». T"ς
τωνα, ο@ δ) Πλτωνα, πρς α"τν εDπεν, «σο μGνJω πJγε 4μως, λDγουν, „ς τν π,ρτα κα" τ"ς )φησε. T,σο ταν 9πιρ-
δ%δοται κα χλαν δα φορεν κα _κος». Διονυσ ου δ) ρεπς κα" στ ν5 διαλDγ7η κα" στ ν5 περιφρονJ. Γι ατ κποτε
προσπτHσαντος α"τJ< {ν%σχετο. μεμψαμ%νου δ% τινος, ; Στρτων, κατ )λλους ; Πλτων, το ε:πε 4τι «9σV μ,νον Qχεις
«ε/τα ο@ μ)ν \λιες», ε/πεν, «Zπομ%νουσι _α νεσθαι τ?1 τν aκαν,τητα ν5 καμαρSν7ης κα" μC καλ Qνδυμα κα" μC κου-
θαλττ?η hνα κωβιν θηρσωσιν5 3γg δ) μ νσχωμαι ρDλι». Kποτε ; Διον?σιος τν Qφτυσε, κι ατς τ ‰νDχθη. Σ5ν
κρματι _ανθ1ναι hνα βλ%ννον λβω;» τν κατηγ,ρησε κποιος γι ατ ; Aρστιππος ε:πε: «Oa ψαρ-
δες LπομDνουν τν Lγρασα τJς θλασσας γι5 lναν κωβι,, κι
9γ} ν5 μ Lπομενω ν5 ραντισθ% μ lνα ζεστ ποτ,, προκειμD-
νου ν5 Qχω lναν γλνο;192».
190. T σοφ συμβουλ γι5 τν 9ποχ μας, 4που ; μDσος )νθρωπος ρχνε-
ται σC ]δυνηρ κα" πλρη στερσεων προσπθεια γι5 ν5 9ξασφαλσ7η μελλο- G τυφλ «βιομDριμνα», 4πως λDει κι ; Xϊντεγκερ.
ντικCς πολα?σεις, τ"ς ;πο$ες κι |ν τ"ς 9πιτ?χ7η, θ5 ε:ναι νκανος ν5 τ"ς χαρ7J, 191. O Aρστιππος φρονοσε 4τι οa αXσθσεις δCν μYς δδουν τν πραγμα-
γιατ" 9ν τo% μεταξV θ5 Qχ7η γνει σαρβαλο. Παρουσιζεται δηλ. το?τη G τρα- τικ,τητα το 9ξωτερικο κ,σμου. Πρβλ. κα" κατωτDρω, παργρ. 92.
γικ ντφασις: 9ν ]ν,ματι τJς ζωJς ν5 καταστρDψ7η κανε"ς τν ζω του. E:ναι 192. Bλ%ννος: ε:ναι τ ψρι ποV κοιν%ς λDγεται γλνος b γλνι.

– 228 – – 229 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

68 ΠαριGντα ποτ) α"τν λχανα πλHνων Διογ%νης 68. Kποτε, περν%ντας π τν ΔιογDνη τν στιγμ ποV
σκωψε κα φησιν, «εD τα;τα μαθες προσφ%ρεσθαι, ο"κ ατς Qπλενε χ,ρτα, ; ΔιογDνης τν 9περαξε λDγοντς του: «gAν
kν τυρννω α"λ(ς 3θερπευες». N δ%, «κα σH», ε/πεν, ε:χες μθει ν5 τρDφεσαι μC χ,ρτα, δCν θ5 9γ?ριζες στ"ς αλCς τ%ν
«εdπερ ?Yδεις νθρ:ποις Nμιλεν, ο"κ kν λχανα πλυ- τυρννων». «Kι’ 9σ?», το πεκρθη ; Aρστιππος, «)ν bξερες
νες». 3ρωτηθες τ α"τJ< περιγ%γονεν 3κ φιλοσοφ ας, φη, ν5 ζJς μC τν κ,σμο, δCν θ5 Qπλενες χ,ρτα». yOταν ρωτθηκε τ
«τ δHνασθαι π-σι θαρροHντως Nμιλεν». PνειδιζGμενGς 9κDρδισε π τν φιλοσοφα, «τ 4τι μπορ% μC θρρος ν5 9πι-
ποτ 3π τJ< πολυτελ<ς ζ1ν, «εD το;τ’», φη, «φα;λGν 3στιν, κοινωνσω μC τν καθDνα», ε:πε. Eπικριν,μενος κποτε γιατ"
ο"κ kν 3ν τας τ<ν θε<ν Rορτας 3γ νετο». ζοσε μC χλιδ κα" πολυτDλεια, ε:πε: «‹Aν ατ ταν κακ,, δCν
69 Eρωτηθε ς ποτε τ πλ%ον χουσιν ο@ φιλGσοφοι, φη, θ5 γιν,ταν στ"ς €ορτCς τ%ν θε%ν». yOταν ρωτθηκε, τ 9π" πλDον
«3(ν πντες ο@ νGμοι ναιρεθ<σιν, Nμο ως βι:σομεν». Qχουν οa φιλ,σοφοι, ε:πε: « Kα" 4λοι οa ν,μοι |ν καταργηθον,
3ρωτηθες Zπ Διονυσ ου δι( τ ο@ μ)ν φιλGσοφοι 3π τ(ς 9με$ς πλι κατ5 τν ƒδιο τρ,πο θ5 ζομε».
τ<ν πλουσ ων θHρας ρχονται, ο@ δ) πλοHσιοι 3π τ(ς τ<ν 69. yOταν ρωτθηκε π τν Διον?σιο, γιατ" οa μCν φιλ,σοφοι
φιλοσGφων ο"κ%τι, φη, «nτι ο@ μ)ν dσασιν aν δ%ονται, ο@ πηγανουν στ"ς π,ρτες τ%ν πλουσων, οa πλο?σιοι 4μως δCν
δ ο"κ dσασιν». [PνειδιζGμενGς ποτ 3π τJ< πολυτελ<ς ζ1ν πηγανουν στ"ς π,ρτες τ%ν φιλοσ,φων, πντησε: «Γιατ" οa φιλ,-
Zπ Πλτωνος, φη, «Šρα φα νετα σοι ΔιονHσιος γα- σοφοι ξDρουν τ θDλουν, 9νo% οa πλο?σιοι δCν ξDρουν». Kα" σ5ν
θGς;» το; δ Nμολογσαντος, «κα μν», φη, «ζ?1 3μο; πντησε καταφατικ%ς ; Πλτων, το ε:πε: «gAμ ατς ζJ
πολυτελ%στερον5 eστ ο"δ)ν κωλHει κα πολυτελ<ς κα πολυτελDστερα π μDναF )ρα, τποτε δCν 9μποδζει ν5 ζ7J κανε"ς
κακ<ς ζ1ν».] 3ρωτηθες τ νι διαφ%ρουσιν ο@ πεπαιδευμ%- κα" πολυτελ%ς κα" 9ντμως». yOταν ρωτθηκε σC τ διαφDρουν οa
νοι τ<ν παιδεHτων, φη, «Jaπερ ο@ δεδαμασμ%νοι hπποι πεπαιδευμDνοι π τοVς παιδε?τους, ε:πε: «yOσο διαφDρουν τ5
τ<ν δαμστων». εDσι:ν ποτε εDς Rτα ρας οDκ αν κα τ<ν 9κγυμνασμDνα )λογα π τ5 γ?μναστα». yOταν κποτε, φο
σmν α"τJ< μειρακ ων τινς 3ρυθρισαντος, «ο" τ εDσελ- εXσJλθαν στ σπτι μιYς €ταρας μαζ" μC μερικοVς νεαρο?ς, ;
θεν», φη, «χαλεπGν, λλ( τ μ δHνασθαι 3ξελθεν». lνας π ατοVς 9κοκκνισε, ; Aρστιππος ε:πε: «Nτροπ δCν
Adνιγμ τινος α"τJ< προτε ναντος κα εDπGντος, ε:ναι τ ν5 εXσDλθ7η κανε"ς 9δ%, λλ5 τ ν5 μ μπορ7J ν5 βγ7J»193.
70 «λ;σον,» «τ , † μταιε», φη, «λ;σαι θ%λεις O κα δεδεμ%- 70. yOταν κποιος το Qκαμε λ,γο γι5 κποιο πρ,βλημα κα"
νον 8μν πργματα παρ%χει;» !μεινον φη 3παιτεν & το 9ζτησε ν5 τ λ?σ7η, ; Aρστιππος το ε:πε: «T ζητYς,
πα δευτον ε/ναι5 ο@ μ)ν γ(ρ χρημτων, ο@ δ νθρωπι- χαμDνε, ν5 λ?σω lνα πρ,βλημα, ποV κα" δεμDνο μYς δημιουργε$
σμο; δ%ονται. λοιδοροHμενGς ποτε νεχ:ρει5 το; τ,σα ζητματα;». Kαλ?τερα, Qλεγε, ν5 ε:ναι κανε"ς ζητινος
παρ5 παδευτοςF δι,τι οa μCν ζητινοι Qχουν νγκη χρημτων,
9νo% οa παδευτοι Qχουν νγκη 9ξανθρωπισμο. Yβριζ,μενος
κποτε, δCν 9στθη ν παντσ7ηF κι 4ταν ; Lβριστς του το ε:πε
«γιατ" φε?γεις;», «γιατ», το ε:πε, «τν μCν 9ξουσα γι5 ν5 βρζ7ης,

193. Δηλ. τ ν5 μ μπορ7J κανε"ς ν5 9ξουσιζ7η τ5 πθη του.

– 230 – – 231 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

δ 3πιδι:κοντος εDπGντος, «τ φεHγεις;», «nτι», φησ , «το; τν Qχεις 9σ?, λλ5 τν 9ξουσα ν5 μ σ κο?ω, τν Qχω 9γS».
μ)ν κακ<ς λ%γειν σm τ ν 3ξουσ αν χεις, το; δ) μ κοH- yOταν κποιος το ε:πε, γιατ" βλDπει πντοτε τοVς φιλοσ,φους
ειν 3γ:». εDπGντος τινς Fς ε τοmς φιλοσGφους βλ%ποι στ"ς π,ρτες τ%ν πλουσων, πεκρθη: «γιατ" κι οa γιατρο"
παρ( τας τ<ν πλουσ ων θHραις, «κα γ(ρ ο@ Dατρο », εLρσκονται πντοτε στ"ς π,ρτες τ%ν ρρSστωνF λλ5 δCν θ5
φησ , «παρ( τας τ<ν νοσοHντων5 λλ ο" παρ( το;τG τις προτιμοσε κανε"ς ν5 ε:ναι )ρρωστος παρ5 ν5 γιατρε?7η».
kν ˆλοιτο νοσεν & DατρεHειν». 71. Kποτε ποV 9ταξδευε στν K,ρινθο δι5 θαλσσης κα"
71 EDς KGρινθον α"τJ< πλ%οντ ποτε κα χειμαζομ%νJω )ρχισε τρικυμα, 9φοβθη. ΣC 9κε$νον ποV το ε:πε 4τι «9με$ς οa
συν%βη ταραχθ1ναι. πρς ο4ν τν εDπGντα, «8μες μ)ν ο@ jπλο$ )νθρωποι δCν φοβηθκαμε, 9νo% 9σε$ς ;λ,κληροι φιλ,σο-
Dδι<ται ο" δεδο καμεν, Zμες δ ο@ φιλGσοφοι δειλι-τε», φοι δειλιζετε», το πντησε: «ΔCν γωνιομε κι οa δυ γι5
«ο" γ(ρ περ Nμο ας», φη, «ψυχ1ς γωνι<μεν ˆκαστοι». 4μοια ζω». ΣC κποιον ποV Lπερηφανε?ετο γι5 τν πολυμ-
σεμνυνομ%νου τινς 3π πολυμαθε Bα φη, «eσπερ ο"χ ο@ θει του, ε:πε: «yOπως δCν Qχουν καλ?τερη Lγεα 9κε$νοι ποV
τ( πλεστα 3σθ οντες κα γυμναζGμενοι Zγια νουσι τρ%νε (κα" γυμνζονται) πολ?, π 9κενους ποV τρ%νε 4σα
μ-λλον τ<ν τ( δ%οντα προσφερομ%νων, ο'τως ο"δ) ο@ χρειζονται, Qτσι οŠτε 9κε$νοι ποV διαβζουν πολλ, λλ5
πολλ( λλ ο@ χρσιμα ναγιν:σκοντ%ς εDσι σπουδαοι». 9κε$νοι ποV διαβζουν τ5 χρσιμα Qχουν μεγαλ?τερη ξα».
πρς τν Zπ)ρ α"το; λογογρφον δ κην εDπGντα κα Στν δικηγ,ρο πο?, φο συνηγ,ρησε κα" 9κDρδισε μι5 Lπ,θεσ
νικσαντα, πειτα φσκοντα πρς α"τGν, «τ σε pνησε του στ5 δικαστρια, το ε:πε «τ σC ŽφDλησε G μαθητεα σου
Σωκρτης;», φη, «το;το, τοmς λGγους, οŒς ε/πας Zπ)ρ στν Σωκρτη», πντησε: «Kατ5 τοτο, 4τι καθστανται
3μο;, ληθες ε/ναι». πιστευτ5 τ5 9πιχειρματα ποV 9χρησιμοποησε πρς Lπερσπισ
72 T( !ριστα Zπετ θετο τ?1 θυγατρ Aρτ?η, συνασκ<ν μου».
α"τ ν Zπεροπτικ ν το; πλε ονος ε/ναι. 3ρωτηθες ZπG 72. gEδιδε τ"ς καλ?τερες συμβουλCς στν κ,ρη του Aρτη κα"
τινος τ α"το; N υ@ς με νων σται παιδευθε ς, «κα εD τν 9ξασκοσε ν5 περιφρον7J τ περιττ,. yOταν ρωτθηκε π
μηδ) !λλο», ε/πεν, «3ν γο;ν τJ< θετρJω ο" καθεδσεται κποιον κατ5 τ θ5 γν7η καλ?τερος ; γυι,ς του, |ν μορφωθ7J,
λ θος 3π λ θJω». συνιστντος τινς α"τJ< υ@ν ?Yτησε πεκρθη: «‹Aν &χι τποτε )λλο, πντως πηγανοντας στ θDα-
πεντακοσ ας δραχμς5 το; δ εDπGντος, «τοσοHτου δHνα- τρο, δCν θ5 ε:ναι σ5ν μι5 πDτρα, 9πνω σC μι5ν )λλη». yEνας 9ζ-
μαι νδρποδον ‡νσασθαι», τησε π τν Aρστιππο ν5 κν7η το γυιο του μαθματα, κι
4ταν ; φιλ,σοφος το 9ζτησε πεντακ,σιες δραχμCς κι ατς
ε:πε: «μC τ,σα χρματα παρνω lνα δολο194». « Πρε», το ε:πε,
«κα" θ5 Qχ7ης δ?ο». gEλεγε 4τι δεχ,ταν χρματα π τοVς φλους
του, &χι γι5 ν5 τ5 χρησιμοποισ7η ; ƒδιος λλ5 γι5 ν5 τοVς

194. Δηλ. παρνω τ,σα ζo%α, 4πως θ5 λDγαμε σμερα.

– 232 – – 233 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

«πρ ω», φη, «κα ˆξεις δHο». ργHριον ε/πε παρ( τ<ν διδξ7η σC ποι5 πργματα πρDπει ν5 διαθDτουν τ5 χρματ τους.
γνωρ μων λαμβνειν, ο"χ …ν α"τς χρJ<το, λλ …ν 3κενοι Kατακριν,μενος 4τι σC κποια δκη του 9χρησιμοποησε δικη-
εDδεεν εDς τ να δε χρ1σθαι τος ργυρ οις. PνειδιζGμενGς γ,ρο, ε:πε: «μ5 κα" 4ταν κνω τραπDζι, χρησιμοποι% μγειρα».
ποτε nτι δ κην χων 3μισθ:σατο _τορα, «κα γρ», φη, 73. yOταν κποτε τν νγκαζε ; Διον?σιος ν5 π7J κτι φιλοσο-
«nταν δεπνον χω, μγειρον μισθο;μαι». φικ,, «ε:ναι γελο$ο» ε:πε, «τν μCν τDχνη τJς ;μιλας π μDνα ν5
73 AναγκαζGμενGς ποτε Zπ Διονυσ ου εDπεν τι τ<ν 3κ ζητYς ν5 μθ7ης, τ π,τε 4μως πρDπει ν5 ;μιλ7J κανε"ς ν5 θDλ7ης ν5
φιλοσοφ ας, «γελοον», φη, «εD τ λ%γειν μ)ν παρ 3μο; μο τ μθ7ης 9σ?». Aφο 9θ?μωσε ; Διον?σιος μC τν πντησι
πυνθνJ?η, τ δ) πGτε δε λ%γειν σH με διδσκεις». 3π ατ κα" τν διDταξε ν5 καθσ7η τελευτα$ος στ τραπDζι, ατς το
τοHτJω δ διαγανακτσαντα τν ΔιονHσιον σχατον ε:πε: «Aσφαλ%ς θ5 9πιθυμσατε ν5 πονεμετε μα τιμητικ δι-
α"τν κατακλναι5 κα τGν, «3νδοξGτερον», φναι, «τν κρισι στν τελευταα θDσι». Σ lνα, ποV 9καυχYτο 4τι ε:ναι σπου-
τGπον {θ%λησας ποι1σαι». α"χο;ντGς τινος 3π τJ< δα$ος κολυμβητς, ε:πε: « ΔCν ντρDπεσαι ν5 περηφανε?εσαι γι5
κολυμβ-ν, «ο"κ αDσχHν?η», ε/πεν, «3π δελφνος ργοις aκαν,τητα ποV Qχουν τ5 δελφνια;». yOταν ρωτθηκε κποτε σC τ
λαζονευGμενος;» 3ρωτηθε ς ποτε τ νι διαφ%ρει N σοφς διαφDρει ; σοφς το μ σοφο, ε:πε: « Στε$λD τους κα" τοVς δυ
το; μ σοφο;, φη, «εDς γν<τας τοmς δHο γυμνοmς πG- γυμνο?ς, σC γνSστους, κα" θ5 τ μθ7ης». ΣC κποιον ποV
στειλον κα εdσ?η». α"χο;ντGς τινος 3π τJ< πολλ( π νειν 9καυχYτο 4τι πνει πολV λλ5 δCν μεθει, «τν aκαν,τητα ατ»,
κα μ μεθHσκεσθαι, «το;το κα 8μ ονος», φησ . το ε:πε, «τν Qχουν κα" τ5 μουλρια».
74 Πρς τν αDτι:μενον nτι Rτα ρBα συνοικε, «Šρ γε», 74. ΣC κποιον ποV τν κατηγ,ρησε 4τι συζJ μC μι5 €ταρα
εDπεν, «μ τι διεν%γκαι <kν> οDκ αν λαβεν 3ν L ? πολλο ε:πε: « ΔCν μο λDς, βλDπεις καμμι5 διαφορ5 μεταξV €νς σπιτιο
ποτε pB κησαν & μηδε ς;» εDπGντος δ) οc, «τ δ) πλε;σαι 3ν 4που κθισαν πολλο" κα" €νς σπιτιο ποV δCν 9κθισε κανD-
νη L
? μυρ οι ποτ) 3ν%πλευσαν & μηδε ς;» «ο"δαμ<ς». «ο"δ νας;»
!ρα γυναικ », φη, «συνεναι L ? πολλο κ%χρηνται & — gOχι. «MεταξV €νς πλοου ποV 9ταξδευαν χιλιδες, κα"
μηδε ς». πρς τν αDτι:μενον nτι Σωκρτους μαθητ ς ”ν €νς πλοου ποV δCν 9ταξδευε κανDνας;» — Kαθ,λου. «gAρα,
ργHριον λαμβνει, «κα μλα». ε/πε5 «κα γ(ρ Σωκρτης, δCν Lπρχει διαφορ5 οŠτε μεταξV το ν5 συζJ μC γυνα$κα ποV
πεμπGντων α"τJ< τινων κα στον κα ο/νον, Pλ γα λαμβ- δCν τν Qχει κανDνας )λλος». Πρς 9κε$νον ποV τν κατηγο-
νων τ( λοιπ( π%πεμπεν5 ε/χε γ(ρ ταμ ας τοmς πρ:τους ροσε 4τι, μαθητς ατς το Σωκρτους, Qπαιρνε χρματα γι5
Aθηνα ων, 3γg δ E"τυχ δην ργυρ:νητον». τ5 μαθματα ποV παρDδιδε, ε:πε: «Kα" βDβαια παρνωF γιατ" ;
Σωκρτης, π τ φαγητ κα" τ κρασ" πο το στDλνανε, λγο
κρατοσε, κα" τ )λλα τ5 9πDστρεφεF δι,τι ε:χε τροφοδ,τες τοVς
πλουσιSτερους Aθηναους, 9νo% 9γ} Qχω μ,νον τν δολ, μου
Eτυχδη ποV κι ατν τν γ,ρασα».

– 234 – – 235 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

75 Eχρ1το κα Λα“δι τ?1 Rτα ρBα, καθ φησι Σωτ ων 3ν δευ- 75. Συζοσε κα" μC τν €ταρα Λα†δα, γρφει ; Σωτων στ
τ%ρJω τ<ν Διαδοχ<ν. πρς ο4ν τοmς μεμφομ%νους α"τJ< δε?τερο βιβλο τ%ν Διαδοχ<ν του. Σ 9κενους ποV τν κατηγο-
φη, «χω [Λα“δα], λλ ο"κ χομαι5 3πε τ κρατεν κα ροσαν γι ατ,, ε:πε: «Eξουσιζω τν Λα†δα κα" δCν 9ξουσι-
μ 8ττ-σθαι 8δον<ν !ριστον, ο" τ μ χρ1σθαι». πρς ζομαι π ατF κα" 4τι δCν ε:ναι G ποχ π τ"ς πολα?σεις τ
τν Pνειδ σαντα α"τJ< πολυτελ1 Pψων αν, «σm δ ο"κ !ν», καλ?τερο, λλ5 τ ν5 τ"ς 9λDγχη κανε"ς κα" ν5 μ Lποτσσεται σ
φη, «τριωβGλου τα;τ 3πρ ω;» Nμολογσαντος δ%, ατDς. ΣC 9κε$νον ποV τν κατDκρινε γι5 τ"ς πανκριβες λιχου-
«ο"κ%τι το νυν», φη, «φιλδονος 3γ:, λλ( σm φιλργυ- διCς ποV γ,ραζε, ε:πε: «9σ?, σφαλ%ς, δCν θ5 Qδιδες οŠτε τρε$ς
ρος». Σ μου ποτ) το; Διονυσ ου ταμ ου πολυτελες δεκρες γι ατ»F κα" φο 9κε$νος πντησε καταφατικ%ς, ;
οdκους α"τJ< κα λιθοστρ:τους δεικνHντος — `ν δ) Φρmξ φιλ,σοφος προσDθεσε: «ΔCν ε:μαι πι5 λοιπν 9γ} φιλδονος,
κα wλεθρος — ναχρεμψμενος προσ%πτυσε τ?1 wψει5 λλ5 9σV ε:σαι φιλργυρος». yOταν κποτε ; Σ$μος, ; διαχειρι-
το; δ γανακτσαντος, «ο"κ ε/χον», ε/πε, «τGπον 3πιτη- στς το Διονυσου, το Qδειχνε τ5 πολυτελJ κα" στρωμDνα μC
δειGτερον». μρμαρα σπτια του — ταν π τν Φρυγα κα" 9λεεινς
76 Πρς Xαρ:νδαν εDπGντα, ο@ δ) πρς Φα δωνα, «τς N )νθρωπος — ; φιλ,σοφος τν Qφτυσε στ πρ,σωπο. yOταν
μεμυρισμ%νος;», «3γ:», φησ ν, «N κακοδα μων, κμο; ατς διεμαρτυρθη, «δCν εLρJκα», το ε:πε, «καταλληλ,τερο
κακοδαιμον%στερος N Περσ<ν βασιλεHς. λλ nρα μ Fς μDρος ν5 φτ?σω».
ο"δ)ν τ<ν !λλων ζJ:ων παρ( το;τG τι 3λαττο;ται, ο'τως 76. yOταν ; XαρSνδας, κατ )λλους ; Φαδων, ρSτησε, ποι,ς
ο"δ !νθρωπος. κακο κακ<ς δ πGλοιντο ο@ κ ναιδοι, ε:ναι 9δ% μυρωμDνος, το ε:πε, «9γ} ; κακ,τυχος, κα" ; πι κακ,-
οhτινες καλν 8μν !λειμμα διαβλλουσιν». <πρς Πλ- τυχος π μDνα βασιλεVς τ%ν Περσ%ν. Aλλ5 λβε Lπ &ψιν σου
τωνα Pνειδ σαντα τ ν πολυτ%λειαν, «Aρα», φη, «φα νε- 4τι, 4πως κανDνα π τ5 )λλα ζo%α195 δCν δδει λογαριασμ γι5
τα σοι ΔιονHσιος γαθGς;» το; δ Nμολογσαντος, «κα lνα μειονDκτημ του, Qτσι 9νεργε$ κι ; )νθρωπος. Aλλι%ς, κακν
μν,» φη, «ζ?1 3μο; πολυτελ%στερον5 eστ ο"δ)ν κωλHει κακ%ς θα 9ξαφανζονταν οa κναιδοι (θηλυπρεπε$ς) ποV φτι-
κα πολυτελ<ς κα καλ<ς ζ1ν».> 3ρωτ:μενος π<ς π%- χνουν γι5 μYς καλ )ρωμα». yOταν ρωτθηκε π%ς πDθανε ;
θανε Σωκρτης φη, «Fς kν 3γg ε"ξα μην». Πολυξ%νου Σωκρτης, ε:πε; «yOπως θ5 bθελα ν5 πεθνω κι 9γS».
77 ποτ) το; σοφιστο; εDσελθGντος πρς α"τν κα θεασαμ%- 77. yOταν εXσJλθε μι5 GμDρα στ σπτι του ; σοφιστς Πολ?-
νου γυνακς τε κα πολυτελ1 Pψων αν, πειτα αDτιασα- ξενος, κα" ε:δε γυνα$κες κα" πλο?σιο φαγοπ,τι, )ρχισε ν5 τν
μ%νου, μικρν διαλιπ:ν, «δHνασαι», φησ , «κα σm σμε- κατακρν7ηF κατ,πιν 4ταν ; φιλ,σοφος το πρ,τεινε ν5 καθσ7η
ρον μεθ 8μ<ν γεν%σθαι;» το; δ 3πινεHσαντος, «τ ο4ν», κι ατ,ς, κι 9κε$νος 9δDχθη, το ε:πε: «T λοιπν μC κατηγο-
φη, «3μ%μφου; οικας γ(ρ ο" τ ν Pψων αν λλ( τ ν- ροσες, γιατ, 4πως ποδεικν?εται, οa 9πικρσεις σου δCν φω-
λωμα αDτι-σθαι». το; δ) θερποντος 3ν NδJ< βαστζο- ροσαν στ πλουσιοπροχο γεμα, λλ5 τ5 Qξοδα». Kποτε,
ντος ργHριον κα βαρυνομ%νου, eς φασιν ο@ περ τν 4πως ναφDρει ; Bων στ"ς «Διατριβ%ς» του, βαδζοντας μαζ" μC
B ωνα 3ν τας Διατριβας, «πGχεε»,

195. Oa ρχα$οι μC τν λDξι ζo%ον 9ννοον κθε Qμβιον &ν, €πομDνως κα"
τν )νθρωπο.

– 236 – – 237 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

φη, «τ πλ%ον κα nσον δHνασαι βσταζε». πλ%ων ποτ) τν LπηρDτη του ποV κουβαλοσε χρματα, τ5 ;πο$α 4μως τν
3πε τ σκφος γνω πειρατικGν, λαβgν τ χρυσ ον {ρ θ- 9βραιναν196, «πDταξD τα», το ε:πε, «τ5 περισσευ,μενα κα" κρ-
μει5 πειτα εDς θλατταν Fς μ θ%λων παρακατ%βαλε κα τησε 4σα μπορε$ς ν5 κουβαλσ7ης». Tαξιδε?οντας κποτε, κα"
δ1θεν νJ:μωξεν. ο@ δ) κα 3πειπεν φασιν α"τν Fς !μει- ντιληφθε"ς 4τι εLρσκεται σC πειρατικ καρβι, )ρχισε ν5
νον τα;τα δι Aρ στιππον & δι( τα;τα Aρ στιππον πολ%- μετρ7η τ5 χρματ τουF Qπειτα Qκαμε π}ς τχα το Qπεσαν στν
σθαι. Διονυσ ου δ% ποτ 3ρομ%νου 3π τ 9κοι, φη 3π τ θλασσα, κι Qβαλε τ"ς φωνDς. Προστθεται 4τι ε:πε π}ς καλ?-
μεταδ:σειν aν χει κα μεταλψεσθαι aν μ χει. τερα ε:ναι ν5 χαθον ατ5 γι5 ν5 γλυτSσ7η ; Aρστιππος, παρ5
jEνιοι δ ο'τως ποκρ νασθαι, «NπGτε μ)ν σοφ ας 3δε- ν5 π7η ; Aρστιππος γι ατ. yOταν ; Διον?σιος τν ρSτησε
78 Gμην, Lκον παρ( Σωκρτην5 ν;ν δ) χρημτων δεGμενος κποτε γιατ πJγε σ ατ,ν, πντησε: «Γι5 ν5 το μεταδSσ7η 4,τι
παρ( σ) 9κω». κατεγ νωσκε τ<ν νθρ:πων Fς τ( σκεHη Qχει κα" ν5 πρ7η 4,τι δCν Qχει».
μ)ν 3ν τας γορασ αις κομποHντων, τοmς δ) β ους εDκ1 78. Kατ )λλη 9κδοχ, πντησε ς €ξJς: «yOταν ε:χα νγκη
δοκιμαζGντων5 ο@ δ) το;το Διογ%νους φασ ν. κα ποτε σοφας, πγαινα στν ΣωκρτηF τSρα ποV Qχω νγκη χρημ-
παρ( πGτον κελεHσαντος Διονυσ ου ˆκαστον 3ν πορ- των, Qρχομαι σC σDνα». Kατηγοροσε τοVς νθρSπους 4τι, προ-
φυρB- 3σθ1τι Pρχσασθαι, τν μ)ν Πλτωνα μ προσ%- κειμDνου ν5 γορσουν τ5 σκε?η τους, τ5 9ξετζουν μC προ-
σθαι, εDπGντα (Eur. Bacch 836)5 σοχ, 4μως δCν Qχουν lνα κανονικ πρ,τυπο γι5 ν5 κρνουν τν
ο"κ kν δυνα μην θ1λυν 3νδ;ναι στολν. ζω. gAλλοι ποδδουν τν παρατρησι ατ στν ΔιογDνη.
yOταν κποτε ; Διον?σιος, ποV ε:χε παραπιJ, διDταξε καθDνας
τν δ Aρ στιππον λαβGντα κα μ%λλοντα Pρχσασθαι
π τοVς συνδαιτυμ,νες ν5 χορDψ7η φορ%ντας lνα πορφυρ
ε"στGχως εDπεν (Eur. Bacch. 317 sq.).
φ,ρεμα, ; μCν Πλτων ‰ρνθη λDγοντας:
κα γ(ρ 3ν βακχεHμασιν
ΔCν μπορ% ν5 φορDσω γυναικε$ο Qνδυμα197.
ο4σ 9 γε σ:φρων ο" διαφθαρσεται.
O Aρστιππος 4μως τ ντ?θηκε, κα" lτοιμος ν5 χορDψ7η, ε:πε
ΔεGμενGς ποτε περ φ λου Διονυσ ου κα μ 3πιτυγχ-
εŠστοχα τοVς €ξJς στχους το Eριπδου:
79 νων εDς τοmς πGδας α"το; πεσε5 πρς ο4ν τν 3πισκ:-
ψαντα, «ο"κ 3γ:», φησ ν, «αdτιος, λλ( ΔιονHσιος N 3ν Kα" μDσα στ5 &ργια τ%ν βακχικ%ν €ορτ%ν
τος ποσ τ(ς κο(ς χων». διατρ βων 3ν Aσ Bα κα G ληθιν σωφροσ?νη δCν πρ,κειται ν5 διαφθαρ7J198.
ληφθες Zπ Aρταφ%ρνου το; σατρπου πρς τν εDπGν- 79. Kποτε παρακαλοσε τν Διον?σιο γι5 κποιον φλο του,
τα, «κα aδε θαρρες;», »πGτε γρ», ε/πεν, «† μταιε, κα" 9πειδ δCν 9πετ?γχανε τ αƒτημ του, Qπεσε στ5 π,δια του.
ΣC 9κε$νον, ποV τν Qψεξε γι ατ,, ε:πε: «ΔCν φταω 9γS, λλ5 ;
Διον?σιος, ποV Qχει τ ατι του στ5 π,δια του». yOταν εLρισκ,-
μενος στν Aσα συνελφθη π τν AρταφDρνη τν σατρπη,
κα" κποιος το ε:πε: «E:σαι εŠθυμος σ ατ τν περστασι;»
196. T5 χρματα τ,τε σαν 4λα μετλλινα, γι ατ κι 9βραιναν.
197. Bλ. Eριπδου Bκχαι, 836. 198. Aτ,θι 317.

– 238 – – 239 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

θαρρσαιμι kν μ-λλον & ν;ν, nτε μ%λλω Aρταφ%ρν?η δια- «Aμ π,τε, ν,ητε», το ε:πε, «πρDπει ν5 ε:μαι περισσ,τερο
λ%ξεσθαι;» τοmς τ<ν 3γκυκλ ων παιδευμτων μετασχG- εŠθυμος, |ν &χι τSρα ποV πρ,κειται ν5 συζητσω μC τν Aρτα-
ντας, φιλοσοφ ας δ) πολειφθ%ντας Nμο ους λεγεν ε/ναι φDρνη;». Kατ ατ,ν, οa λαμβνοντες μ,νον τν συνθη 9πιστη-
τος τ1ς ΠηνελGπης μνηστ1ρσι5 κα γ(ρ 3κε νους μονικ μ,ρφωσι199, λλ5 γνοοντες τν φιλοσοφα, ;μοιζουν
Mελανθg μ)ν κα Πολυδ:ραν κα τ(ς !λλας θεραπα νας μC τοVς μνηστJρες τJς Πηνελ,πηςF δι,τι βεβαως κι 9κε$νοι μπο-
χειν, πντα δ) μ-λλον & α"τ ν τ ν δ%σποιναν δHνασθαι ροσαν ν5 Qχουν τν Mελανθ} κα" τν ΠολυδSρα, κα" ;ποιαδ-
γ1μαι. ποτε )λλη π τ"ς LπηρDτριες, λλ5 τν κυρα δCν μπορο-σαν
80 T δ nμοιον κα Aρ στων (SVF i. 349)5 τν γ(ρ Oδυσ- ν5 τν νυμφευθον.
σ%α καταβντα εDς B^δου τοmς μ)ν νεκροmς πντας 80. Kτι παρ,μοιο ε:πε κα" ; Aρστων: ; OδυσσεVς κατSρ-
σχεδν Rωρακ%ναι κα συντετυχηκ%ναι, τ ν δ) βασ λισ- θωσε (ζωντανς) κα" κατDβηκε στν yAδη, κα" ε:δε 4λους σχεδν
σαν α"τ ν μ τεθε-σθαι. τοVς πεθαμDνους, κα" συνεζτησε μαζ τους, λλ5 τν βασλισσα

O δ ο4ν Aρ στιππος 3ρωτηθες τ να 3στν € δε τοmς δCν τν ε:δε.
καλοmς παδας μανθνειν, φη, «οuς !νδρες γενGμενοι Eπανερχ,μεθα στν Aρστιππο. yOταν ρωτθηκε τ πρDπει
χρσονται». πρς τν εDπGντα 3ν αDτ Bα Fς π Σωκρ- ν5 διδσκωνται τ5 παιδι, «4,τι», ε:πε, «θ5 τοVς χρησιμε?σ7η
τους πρς ΔιονHσιον λθοι, «λλ( πρς Σωκρτην μ%ν», 4ταν μεγαλSσουν». ΣC 9κε$νον ποV τν κατDκρινε 4τι )φησε τν
ε/πεν, «`λθον παιδε ας ˆνεκεν, πρς δ) ΔιονHσιον παι- Σωκρτη κα" πJγε στν Διον?σιο, πντησε: «Στν Σωκρτη
δι-ς». 3ξ Nμιλ ας α"τJ< χρηματισαμ%νJω φησ Σωκρτης, 9πJγα χριν παιδεας, στν δC Διον?σιο χριν παιδιYς». yOταν
«πGθεν σοι τοσα;τα;» κα nς, «nθεν σοι τ( Pλ γα». ε:χε μαζDψει πολλ5 χρματα π τ"ς παραδ,σεις του, τν
81
Eτα ρας εDποHσης πρς α"τGν, «3κ σο; κυ<», «ο" ρSτησε μι5 GμDρα ; Σωκρτης: «Πο τ5 εLρJκες τ,σα πολλ;».
μ-λλον», φη, «γιν:σκεις & εD δι Nλοσχο νων Dο;σα φα- «Eκε$ ποV εLρJκες κι 9σV τ5 λγα» το πντησε.
σκες Zπ το;δε κεκεντ1σθαι». { ? τισατG τις α"τν τν 81. yOταν μα €ταρα το νγγειλε 4τι ε:χε μενει Qγκυος π
υ@ν πορριπτο;ντα eσπερ ο"κ 3ξ Rαυτο; γεγονGτα5 κα ατ,ν, 9κε$νος πντησε 4τι τJς ε:ναι δ?νατον ν5 ποφανθ7J
nς, «κα τ φλ%γμα», φησ , «κα τοmς φθερας 3ξ 8μ<ν 4τι ατς ε:ναι ; πατDρας, 4πως τJς ε:ναι δ?νατον ν5 π7J,
dσμεν γεννωμ%νους, λλ χρεα wντα Fς πορρωττω <στερα π lνα περπατο στ δσος, ποι γκθι τν γκρα-
_ιπτο;μεν». 3νδεξμενος τ ργHριον παρ( Διονυσ ου, τσο?νισε. ΣC 9κε$νον ποV τν κατηγ,ρησε 4τι ‰ρνθη τν γυι,
Πλτωνος !ραντος βιβλ ον, πρς τν αDτιασμενον, του, σ5ν ν5 μ προρχετο π ατ,ν, ε:πε: « Kα" τ5 φλDματα
«3γ: μ)ν γρ», ε/πεν, «ργυρ ων, Πλτων δ) κι οa ψε$ρες π μYς προDρχονται, στ,σο 4μως 9πειδ ε:ναι
)χρηστα, τ5 πετYμε 4σο γνεται μακρ?τερα». Eπειδ 9δDχθη 9κ
μDρους το Διονυσου lνα ποσν χρημτων, 9νo% ; Πλτων 9δD-

199. Eγκυκλ ων παιδευμτων: Oa 9πιστJμες ποV νκουν στν «9γκ?κλιον

παιδεαν», οa artes liberales: γραμματικ, ριθμητικ, στρολογα, μουσικ.

– 240 – – 241 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

βιβλ ων 3στν 3νδες». πρς τν εDπGντα τ νος ˆνεκα χθη ν5 πρ7η lνα βιβλο, κα" 9πεκρθη π κποιον γι ατ,, ε:πε:
3λ%γχεται παρ( Διονυσ ου, «ο ˆνεκα», φησ ν, «ο@ !λλοι «Eνργησα Qτσι, γιατ" 9γ} Qχω νγκη π χρματα, 9νo% ;
3λ%γχουσιν». Πλτων Qχει νγκη π βιβλα». ΣC 9κε$νον ποV τν ρSτησε γι5
82 jHτει ΔιονHσιον ργHριον, κα nς, «λλ( μ ν φης ο"κ ποι, πρYγμα 9πικρνεται π τν Διον?σιο, ε:πε «γι5 τ 4τι οa
πορσειν τν σοφGν». N δ Zπολαβ:ν, «δGς», ε/πε, «κα )λλοι τν 9πικρνουν».
περ τοHτου ζητ<μεν». δGντος δ%, «NρB-ς», φη, «nτι ο"κ 82. Kποτε ποV ζητοσε χρματα π τν Διον?σιο, κι’
{πGρηκα;» εDπGντος πρς α"τν Διονυσ ου (Soph. 789 9κε$νος το ε:πε: «M5 δCν ε:πες 4τι ; σοφς δCν Qχει νγκη π
N2)5 τποτε;». «Δ%σε», το ε:πε, «κα" μετ5 τ συζητομε κι ατ,». Kα"
nστις γ(ρ eς τHραννον 3μπορεHεται, φο το Qδωσε, «βλDπεις», το ε:πε, «π}ς τSρα δCν στερομαι
κε νου στ δο;λος, κkν 3λεHθερος μGλ?η5 τποτε;» (φο Qχω χρματα). Στ5 λ,για το Διονυσου:

Zπολαβ:ν, yOποιος προσφε?γει σ lνα τ?ραννο,

γνεται δολος του, )ν κα" 9γεννθη 9λε?θερος,
ο"κ στι δο;λος, kν 3λεHθερος μGλ?η.
πντησε:
το;το Διοκλ1ς φησιν 3ν τJ< Περ β ων φιλοσGφων5 !λλοι
γ(ρ εDς Πλτωνα ναφ%ρουσιν. ΔCν γνεται δολος, )ν πJγε 9λε?θερος.
83 Oργισθες πρς ADσχ νην μετ ο" πολH, «ο" διαλλα- gEτσι τολχιστον γρφει ; ΔιοκλJς στ «Περ β ων φιλοσG-
χθησGμεθα, ο" παυσGμεθα», ε/πε, «ληρο;ντες, λλ να- φων» Qργο τουF δι,τι )λλοι ποδδουν τ νDκδοτο ατ στν
μενες ˆως kν 3π τ1ς κHλικος 8μ-ς διαλλξ?η τις;» κα nς, Πλτωνα.
«!σμενος», φη. «μνημGνευε το νυν», ε/πεν N Aρ στιππος, 83. Kποτε ποV Žργσθηκε μC τν AXσχνη, δCν 9πDρασε πολVς
«nτι σοι πρGτερος πρεσβHτης ”ν προσ1λθον». κα N καιρ,ς, κα" το ε:πε: «ΔCν θ5 συμφιλιωθομε καμμι5 φορ, κα"
ADσχ νης, «ε4γε, ν τ ν zHραν, ε"λGγως ε/πας, 3πε πολλJ< δCν θ5 πα?σωμε τ"ς νοησες, λλ5 θ5 περιμDνουμε „σπου ν5
μου βελτ ων Zπρχεις5 3γg μ)ν γ(ρ χθρας, σm δ) φιλ ας μYς συμφιλιSση κανDνας 9πνω στ πιοτ,;». E:μαι σ?μφωνος,
!ρχεις». κα τα;τα μ)ν εDς α"τν ναφ%ρεται. ταν G πντησις, κα" ; Aρστιππος προσDθεσε: «M ξεχνYς
ΓεγGνασι δ Aρ στιπποι τ%σσαρες5 περ ο τε N λGγος, πSς, |ν κα" μεγαλ?τερος, λθα πρ%τα 9γS». «EKγε σου», ε:πε ;
κα δεHτερος N τ( περ Aρκαδ ας γεγραφ:ς5 τρ τος N AXσχνης, «μ5 τν yHρα, Qχεις π,λυτο δκαιοF ε:σαι κατ5 πολV
μητροδ δακτος, θυγατριδο;ς το; πρ:του5 τ%ταρτος N 3κ νSτερ,ς μουF γιατ" 9γ} )ρχισα τν Qχθρα κι 9σV ρχζεις τν
τ1ς νεωτ%ρας Aκαδημε ας. φιλα». Aτ5 λοιπν λDγονται γι5 τν Aρστιππο.
YπJρξαν δC τDσσαρες Aρστιπποι: yEνας ; περ" ο— ; λ,γος,
κα" δε?τερος 9κε$νος ποV Qγραψε τ5 περ" AρκαδαςF τρτος ;
Aρστιππος ; μητροδδακτος, Qγγονος το πρSτουF κα" τDταρτος
lνας φιλ,σοφος τJς NDας Aκαδημεας.

– 242 – – 243 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

Tο; δ Kυρηναϊκο; φιλοσGφου φ%ρεται βιβλ α τρ α Tο Kυρηναϊκο φιλοσ,φου (ατο δηλ. ποV 9ξετσαμε)
μ)ν @στορ ας τ<ν κατ( ΛιβHην, πεσταλμ%να Διονυσ Jω5 Lπρχουν σC κυκλοφορα τ5 €ξJς συγγρμματα: μα aστορα τJς
‰ν δ) 3ν Ja διλογοι π%ντε κα εdκοσιν, ο@ μ)ν Aτθ δι ο@ δ) Λιβ?ης σC τρα βιβλα, ποV πεστλησαν στν Διον?σιοF κα" lνα
Δωρ δι διαλ%κτJω γεγραμμ%νοι, οhδε5 Qργον περιDχον τοVς κτωθι εƒκοσι πDντε διαλ,γους, ποV ε:ναι
84 Aρτβαζος, γραμμDνοι, )λλοι σC ττικ, κα" )λλοι σC δωρικ διλεκτο:
Πρς τοmς ναυαγοHς, 84. Aρτβαζος.
Πρς τοmς φυγδας, Πρς τοmς ναυαγοHς.
Πρς πτωχGν, Πρς τοmς 3ξορ στους.
Πρς Λα“δα, Πρς πτωχGν.
Πρς Π<ρον, Πρς τ ν Λα“δα.
Πρς Λα“δα περ τ1ς κατGπτρου, Πρς τν Π<ρον.

Eρμε ας, Πρς τ ν Λα“δα, γι( τν καθρ%φτη.
EνHπνιον,
Eρμε ας.
Πρς τν 3π τ1ς κHλικος, jOνειρο.
ΦιλGμηλος, Πρς τν 3π κεφαλ1ς τ1ς κHλικος το; συμποσ ου κατ(
Πρς τοmς οDκε ους 3λευθ%ραν μεταφορ(ν
Πρς τοmς 3πιτιμ<ντας nτι κ%κτηται ο/νον παλαιν ΦιλGμηλος.
κα Rτα ρας, Πρς τοmς φ λους.
Πρς τοmς 3πιτιμ<ντας nτι πολυτελ<ς Pψωνε, Πρς 3κε νους ποm τν μ%μφονται nτι χει παλι κρασ
Eπιστολ πρς Aρτην τ ν θυγατ%ρα, κα φιλενδες.
Πρς τν εDς Oλυμπ αν γυμνζοντα RαυτGν, Πρς 3κε νους ποm τν μ%μφονται nτι ζ1 μ) χλιδ κα
Eρ:τησις, πολυτ%λεια.
jAλλη Eρ:τησις, Eπιστολ πρς τ ν κGρη του Aρτη.
Xρε α πρς ΔιονHσιον, Πρς τν εDς Oλυμπ αν προπονοHμενον.
jAλλη 3π τ1ς εDκGνος, Eρ:τησις.
jAλλη 3π τ1ς Διονυσ ου θυγατρGς, jAλλη Eρ:τησις.
Πρς τν οDGμενον τιμζεσθαι, Eπ καιρη συγγραφ πρς τν ΔιονHσιον.
Πρς τν συμβουλεHειν 3πιχειρο;ντα. jAλλη γι( τ !γαλμα.
jAλλη γι( τ ν κGρη το; Διονυσ ου.
Πρς 3κενον ποm 3νGμιζε nτι Rτοιμζεται.
Πρς 3κενον ποm Yθελε ν( δ δ?η συμβουλ%ς.

– 244 – – 245 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

jEνιοι δ) κα διατριβ<ν α"τGν φασιν ‰ξ γεγραφ%ναι, Mερικο" λDγουν 4τι Qγραψε κα" lξι διατριβCς (δοκμια), 9νo%
ο@ δ ο"δ nλως γρψαι5 aν 3στι κα Σωσικρτης N
PGδιος )λλοι, μεταξV τ%ν ;ποων κα" ; Σωσικρτης ; P,διος, Lποστηρ-
(FGrH 461 T 3). ζουν 4τι δCν Qγραψε καμμι5 διατριβ.
85 Kατ( δ) Σωτ ονα 3ν δευτ%ρJω κα Πανα τιον (Fowler 85. Σ?μφωνα μC 4σα ναγρφει ; Σωτων στ δε?τερο βιβλο
51) στιν α"τJ< συγγρμματα τδε5 του κα" ; Πανατιος, Lπρχουν δικDς του οa €ξJς πραγματε$ες:
Περ παιδε ας, Περ παιδε ας.
Περ ρετ1ς, Περ ρετ1ς.
ΠροτρεπτικGς, Προτρεπτικς (EDσαγωγ εDς τ ν φιλοσοφ αν).
Aρτβαζος, Aρτβαζος.
Nαυαγο , Nαυαγο .
Φυγδες, EξGριστοι.
Διατριβ<ν ˆξ, •Eξ βιβλ α Διατριβ<ν.
Xρει<ν τρ α, Tρ α βιβλ α 3πικα ρων συγγραφ<ν.
Πρς Λα“δα, Πρς τ ν Λα“δα.
Πρς Π<ρον, Πρς τν Π<ρον.
Πρς Σωκρτην, Πρς τν Σωκρτην.
Περ τHχης. Περ τHχης200.
T%λος δ π%φαινε τ ν λε αν κ νησιν εDς αdσθησιν να- Aπεφανετο δD, 4τι σκοπς τJς ζωJς ε:ναι G jπαλ κνησις,
διδομ%νην. 4ταν βDβαια ατ Qχη ντκτυπο στν αƒσθησι201.

Hμες δ 3πειδ τν β ον νεγρψαμεν α"το;, φ%ρε Aφο bδη περιγρψαμε τν ζω του, |ς προβομε τSρα σC
ν;ν δι%λθωμεν τοmς π α"το; KυρηναϊκοHς, οh τινες Rαυ- μα 9πισκ,πησι τ%ν 9ξ ατο προελθ,ντων Kυρηναϊκ%ν φιλοσ,-
τοmς ο@ μ)ν
HγησιακοHς, ο@ δ) Aννικερε ους, ο@ δ) Θεο- φων, οa ;πο$οι πεκλουν €αυτο?ς, οa μCν
HγησιακοHς, οa δC
δωρε ους προσωνGμαζον. ο" μ ν λλ( κα τοmς π Aννικερε ους, κα" οa )λλοι Θεοδωρε ους. ΔCν θ5 πρDπει ν5
Φα δωνος, aν τοmς κορυφαιοττους EρετρικοHς. παραλεψωμε κα" τοVς προελθ,ντας π τν Φαδωνα, 9κ τ%ν
;ποων κορυφα$οι LπJρξαν οa Eρετρικο .

200. Kατ5 TσDλλερ (Qνθ νωτ. σ. 142), ταν γνσιο, τ μεγαλ?τερο τολ-
χιστον μDρος π τ5 συγγρμματα ποV ποδδουν στν Aρστιππο.
201. O Aρστιππος φρονοσε 4τι κθε αƒσθησις Qχει τν λ,γο της σC μι5
κνησι. ‹Aν ατ ε:ναι jπαλ, γεννYται τ συνασθημα τJς GδονJς, |ν ε:ναι
σκληρ κι ;ρμητικ το π,νου. gAν λεπ7η κθε κνησις = ε:ναι δ?νατη κι
παρατρητη, δCν νοιSθουμε οŠτε Gδον οŠτε π,νο. H νωτDρω π,φασις
συνοψζει τ"ς GδονιστικCς δοξασας μC τ"ς ;πο$ες σχολονται οa €π,μενες
παργραφοι ποV ναφDρονται στοVς διαφ,ρους Kυρηναϊκο?ςF κα" ε:ναι,
σφαλ%ς, παρξενο, π%ς παρεμβλλονται 9δ% ; Φαδων κα" οa Eρετρικο.
Πρβλ. κα" KικDρωνος De officiis, III, 33.

– 246 – – 247 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

86 jEχειν δ) ο'τως5 Aριστ ππου δικουσεν 8 θυγτηρ 86. IδοV G διαδοχ τ%ν 9ν λ,γω φιλοσ,φων: τν Aρστιππον
Aρτη κα ADθ οψ Πτολεμαεmς κα Aντ πατρος Kυρη- διεδDχθη G κ,ρη του Aρτη, ; AXθοψ ΠτολεμαεVς κα" ; Aντ-
ναος5 Aρτης δ) Aρ στιππος N μητροδ δακτος 3πικλη- πατρος ; Kυρηνα$οςF τν Aρτη διεδDχθη ; Aρστιππος ; 9πι-
θε ς, ο ΘεGδωρος N !θεος, ε/τα θεGς5 Aντιπτρου δ’ κληθε"ς μητροδδακτος, κα" ατν ; Θε,δωρος, ; γνωστς ς
Eπιτιμ δης Kυρηναος, ο Παραιβτης, ο
Hγησ ας N )θεος, κα" κατ,πιν ς «θε,ς». Tν Aντπατρο διεδDχθη ; Eπιτι-
πεισιθνατος κα Aνν κερις N Πλτωνα λυτρωσμενος. μδης ; Kυρηνα$ος, ατν ; Παραιβτης, κα" ατν ; Hγησας ;
O@ μ)ν ο4ν τ1ς γωγ1ς τ1ς Aριστ ππου με ναντες κα πεισιθνατος202 κα" ; Aννκερις, ποV πηλευθDρωσε τν Πλ-
Kυρηναϊκο προσαγορευθ%ντες δGξαις 3χρ<ντο τοιαH- τωνα203.
ταις5 δHο πθη Zφ σταντο, πGνον κα 8δονν, τ ν μ)ν yOσοι κολο?θησαν τν διδασκαλα το Aριστππου, κα" οa
λε αν κ νησιν, τ ν 8δονν, τν δ) πGνον τραχεαν κ νησιν. ;πο$οι Žνομσθηκαν Kυρηναϊκο , Lπεστριζαν τ"ς €ξJς δοξα-
μ διαφ%ρειν τε 8δον ν 8δον1ς, μηδ) 9διGν τι ε/ναι5 κα σες: Yπρχουν, Qλεγαν, δ?ο συναισθματα, ; π,νος κα" G
τ ν μ)ν ε"δοκητ ν π-σι ζJ:οις, τν δ ποκρουστικGν. Gδον, κα" 4τι τ συνασθημα τJς GδονJς γεννYται π τν

Hδον ν μ%ντοι τ ν το; σ:ματος, ν κα τ%λος ε/ναι, jπαλ κνησι, το δC π,νου π τν σκληρ κα" ;ρμητικ
87 καθ φησι Πανα τιος (Fowler 12) 3ν τJ< Περ τ<ν α@ρ%- κνησιF 4τι δCν διαφDρει G μι5 Gδον π τν )λλη οŠτε Lπρχει
σεων, ο" τ ν καταστηματικ ν 8δον ν τ ν 3π ναιρ%σει Gδον πι εχριστη π μα )λληF κα" 4τι G μCν Gδον ε:ναι 9πι-
λγηδGνων κα οuον οχλησ αν, 9ν N Eπ κουρος ποδ%- θυμητ π 4λα τ5 ζo%α204, ; δC π,νος μισητ,ς.
χεται κα τ%λος ε/να φησιν. δοκε δ α"τος κα τ%λος 87. Aλλ5 9ννοον τν σωματικ Gδον, ποV τν θεωρον κα"
ε"δαιμον ας διαφ%ρειν. τ%λος μ)ν γ(ρ ε/ναι τ ν κατ( ς τελικ σκοπ,, σ?μφωνα μC 4σα ναγρφει ; Πανατιος στν
μ%ρος 8δονν, ε"δαιμον αν δ) τ 3κ τ<ν μερικ<ν 8δον<ν «Περ τ<ν α@ρ%σεων» συγγραφ του, κα" &χι jπλ%ς τν γαλνη
σHστημα, αuς συναριθμο;νται κα α@ παρJωχηκυαι κα α@ το θυμικο (καταστηματικ 8δον ) ποV προDρχεται π τν
μ%λλουσαι. κατργησι τ%ν λγηδ,νων κα" ε:ναι lνα ε:δος νοχλησας, ποV
τν Lποστηρζει ; Eπκουρος κα" τν θεωρε$ τελικ σκοπ,. Eξ
)λλου φρονοσαν 4τι διαφDρει ; τελικς σκοπς π τν εδαι-
μονα. Δι,τι τελικς σκοπς ε:ναι G 9π" μDρους Gδον, 4που
9μπερικλεονται κα" ατCς ποV 9πDρασαν κα" ατCς ποV θ5
Qλθουν.

202. O Hγησας ε:χε πελπισθ7J γι5 κθε aκανοποησι π θετικ π,-
λαυσι κα" διεκρυττε π}ς ε:ναι πρ,σιτη G ετυχα. T σ?γγραμμ του «Aπο-
καρτερ%ν» κι οa διαλDξεις του στν Aλεξνδρεια ε:χαν γι5 συνDπεια τ,σες
ατοκτονες μDσα στοVς κροατDς του, ποV τν ε:παν «πεισιθνατο». κι ;
Πτολεμα$ος B” πηγ,ρευσε τν συνDχισ τους.
203. EπιστρDφοντας π τν Σικελα, ; Πλτων πεβιβσθη στν Aƒγινα
G ;ποα εLρσκετο σC π,λεμο μC τοVς Aθηναους. Oa AXγινJτες τν δγησαν
στν γορ5 τ%ν δο?λων γι5 ν5 τν πωλσουν. ELρDθη 4μως ; φλος του ;
Aννκερις, ποV 9πλρωσε κα" τν πελευθDρωσε.
204. Zo%α 9δ% ε:ναι 4λα τ5 Qνζoωα &ντα, €πομDνως κα" ; )νθρωπος.

– 248 – – 249 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

88 E/να τε τ ν μερικ ν 8δον ν δι αZτ ν α@ρετν5 τ ν δ 88. Eπ" πλDον G Gδον, G π,λαυσις, ε:ναι ατ καθ €αυτ 9πι-
ε"δαιμον αν ο" δι αZτν, λλ( δι( τ(ς κατ( μ%ρος θυμητ, 9νo% G εδαιμονα δCν ε:ναι καθ €αυτ 9πιθυμητ λλ5
8δονς. π στιν δ ε/ναι το; τ%λος ε/ναι τ ν 8δον ν τ γι5 τ"ς 9π" μDρους πολα?σεις. Aπ,δειξις δC 4τι τελικς σκοπς
προαιρ%τως 8μ-ς 3κ πα δων ‡ J κει<σθαι πρς α"τν, ε:ναι G π,λαυσις, ε:ναι τ 4τι, 9νστικτωδ%ς, π παιδι5 €λκυ,-
κα τυχGντας α"τ1ς μηθ)ν 3πιζητεν μηθ%ν τε ο'τω φεH- μεθα π ατν, κα" eμα τν 9πιτ?χωμε, δCν ποζητομε πι5
γειν Fς τ ν 3ναντ αν α"τ?1 λγηδGνα. ε/ναι δ) τ ν 8δον ν τποτε )λλο, 9νo% τποτε δCν ποφε?γομε, 4σο τν ντθετη πρς
γαθν κkν π τ<ν σχημοττων γ%νηται, καθ φησιν ατ λγηδ,να. Θεωροσαν δC τν π,λαυσι σ5ν κτι καλ,,

IππGβοτος 3ν τJ< Περ α@ρ%σεων. εD γ(ρ κα 8 πρ-ξις !το- Qστω κα" |ν προDρχεται π πρεπJ συμπεριφορ, 4πως ναφD-
πος εdη, λλ ο4ν 8 8δον δι αZτ ν α@ρετ κα γαθGν. ρει ; Iππ,βοτος στν «Περ α@ρ%σεων» συγγραφ του. Δι,τι 9νδε-

H δ) το; λγο;ντος Zπεξα ρεσις, Fς εdρηται παρ Eπι- χομDνως G πρYξις (μC τν ;ποα ποκτομε π,λαυσι) ν5 ε:ναι
89 κοHρJω, δοκε α"τος μ ε/ναι 8δον5 ο"δ) 8 ηδον α )τοπη, G 9ξ ατJς &ντως προκ?πτουσα π,λαυσις ε:ναι ατ καθ
λγηδ:ν. 3ν κινσει γ(ρ ε/ναι μφGτερα, μ οcσης τ1ς €αυτ 9πιθυμητ κα" γαθ,205.
πον ας & τ1ς ηδον ας κινσεως, 3πε 8 πον α ο@ονε 89. H πουσα το π,νου, ποV θDλει ; Eπκουρος, δCν ε:ναι
καθεHδοντGς 3στι κατστασις. δHνασθαι δ) φασι κα τ ν κατ ατοVς π,λαυσιςF οŠτε G πουσα τJς πολα?σεως ε:ναι
8δονν τινας μ α@ρεσθαι κατ( διαστροφν5 ο" πσας π,νος. Γιατ" κα" τ5 δυ,, π,λαυσις κα" π,νος, Lπρχουν 9ντς
μ%ντοι τ(ς ψυχικ(ς 8δον(ς κα λγηδGνας 3π σωματι- τJς κινσεως, G δC πουσα το π,νου (πον α) κα" τJς GδονJς
κας 8δονας κα λγηδGσι γ νεσθαι. κα γ(ρ 3π ψιλ?1 τ?1 (ηδον α), δCν ε:ναι κνησις, δι,τι G πονα ε:ναι σ5ν μι5 κατ-
τ1ς πατρ δος ε"ημερ Bα eσπερ τ?1 Dδ Bα χαρ(ν 3γγ νεσθαι. στασις νθρSπου ποV κοιμYται. Eπσης λDγουν 4τι ‰μπορε$
λλ( μ ν ο"δ) κατ( μνμην τ<ν γαθ<ν & προσδοκ αν ρισμDνοι )νθρωποι ν5 μ θDλουν τν π,λαυσι π διατροφ.
8δονν φασιν ποτελεσθαι5 nπερ Yρεσκεν EπικοHρJω ΔCν προDρχονται 4μως 4λες οa ψυχικCς πολα?σεις κα" οa λγη-
(Usener 453). 3κλHεται γ(ρ τJ< χρGνJω τ τ1ς ψυχ1ς δ,νες π πθη πανομοι,τυπα μC τ5 σωματικ. Γιατ" ‰μπορε$
κ νημα. 9π" παραδεγματι G jπλJ εημερα τJς πατρδος ν5 προκαλDση
σC κποιον μι5 τDτοια χαρ, σ5ν ν5 ε:ναι ; ƒδιος ετυχισμDνος.
Aλλ5 οŠτε π καλCς ναμνσεις = προσδοκες, Qλεγαν, ‰μπορε$
ν5 προDλθ7η π,λαυσις, 4πως bθελε ; EπκουροςF δι,τι μC τν
προδο το χρ,νου 9ξασθενε$ G συναισθηματικ κνησις.

205. Eƒδαμε στν βιογραφα το Aριστππου, 4τι ; φιλ,σοφος ατς 9κο-
λκευε τοVς τυρννους κα" 9ξευτελιζ,ταν, γι5 ν5 παρν7η χρματα. Φανεται yOλα 4σα διηγονται γι5 κολακε$ες κα" χαμDρπειες το Aριστππου Qναντι
4μως 4τι 4λα ατ5 ε:ναι νακριβJ. O διαπρεπς Γλλος €λληνιστς Léon το Διονυσου δCν ε:ναι ƒσως παρ5 μθος γι5 ν5 9ξαρθ7J G νωτερ,της το
Robin, στ σ?γγραμμ του La pensée Grecque κ.λπ. σ. 204, παρατηρε$ τ5 €ξJς: Πλτωνος (ποV κι ατς ε:χε πει στν αλ το Διονυσου).

– 250 – – 251 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

90 Λ%γουσι δ) μηδ) κατ( ψιλ ν τ ν nρασιν & τ ν κο ν 90. Aκ,μη φρονοσαν 4τι οŠτε π μ,νη τν 4ρασι = τν
γ νεσθαι 8δονς. τ<ν γο;ν μιμουμ%νων θρνους 8δ%ως κο δημιουργονται πολα?σεις, καθ 4σον, 9κενους ποV
κοHομεν, τ<ν δ) κατ λθειαν ηδ<ς. μ%σας τε κατα- μιμονται θρνους εχαρστως τοVς κομε, LποφDρομε 4μως,
στσεις ‡νGμαζον ηδον αν κα πον αν. πολm μ%ντοι 4ταν κομε ληθινοVς θρνους. Kα" θεωροσαν μDσες κατα-
τ<ν ψυχικ<ν τ(ς σωματικ(ς με νους ε/ναι, κα τ(ς στσεις τν ηδονα κα" τν πονα. yOμως παρεδDχοντο σ5ν
Pχλσεις χε ρους τ(ς σωματικς. nθεν κα ταHταις κολ- πολV νSτερες τ"ς σωματικCς πολα?σεις π τ"ς ψυχικDς, κα"
ζεσθαι μ-λλον τοmς \μαρτνοντας. χαλεπ:τερον γ(ρ τ πολV χειρ,τερους τοVς σωματικοVς π,νους π τοVς ψυχικο?ςF
πονεν, οDκειGτερον δ) τ 9δεσθαι Zπελμβανον. νθεν γι ατ κα" 9πιβλλονται μεγαλ?τερες ποινCς γι5 σωματικCς
κα πλε ονα οDκονομ αν περ θτερον 3ποιο;ντο. δι κα βλβες. Δι,τι θεωροσαν δυσκολSτερο τ ν5 πον7J κανες, κα"
καθαZτ ν α@ρετ1ς οcσης τ1ς 8δον1ς τ( ποιητικ( 3ν ων φυσικSτερο τ ν5 παραδδεται σC πολα?σεις. Γι ατ κα" Qδι-
8δον<ν Pχληρ( πολλκις 3ναντιο;σθαι5 Fς δυσκολ:τα- δαν μεγαλ?τερη προσοχ στ σ%μα παρ5 στ πνεμα. Γι5 τν
τον α"τος φα νεσθαι τν θροισμν τ<ν 8δον<ν ε"δαι- λ,γο ατ,, |ν κα" Lπεστριζαν 4τι G Gδον ε:ναι καθ €αυτ 9πι-
μον αν ποιουσ<ν. θυμητ, πDφευγαν στ,σο GδονCς ποV περιε$χαν μι5 ]δυνηρ
91 Aρ%σκει δ α"τος μτε τν σοφν πντα 8δ%ως ζ1ν, πλευρ. H συσσSρευσις Gδον%ν πρς δημιουργα εδαιμονας
μτε πντα φα;λον 3πιπGνως, λλ( κατ( τ πλεστον. 9φανετο σ ατοVς δυσκολωττη 9πιχερησις.
ρκε δ) κkν κατ( μ αν προσπ πτουσαν 8δ%ως 3πανγ?η. 91. ΔCν 9δDχοντο 9ξ )λλου τν )ποψι 4τι ; κθε σοφς ζJ
τ ν φρGνησιν γαθν μ)ν ε/ναι λ%γουσιν, ο" δι Rαυτ ν δ) εχριστα, κα" ; κθε ν,ητος ]δυνηρ, λλ5 4τι τοτο συμβα-
α@ρετν, λλ( δι( τ( 3ξ α"τ1ς περιγινGμενα5 τν φ λον νει ς 9π" τ πλε$στον. Aρκε$ δC κα" μα Gδον ν5 9πιτ?χ7η κανες,
τ1ς χρε ας ˆνεκα5 κα γ(ρ μ%ρος σ:ματος, μ%χρις kν γι5 ν5 ε:ναι ετυχισμDνος. ΠαραδDχονται, βDβαια, 4τι G φρ,νη-
παρ?1, σπζεσθαι. τ<ν ρετ<ν 3ν ας κα περ τοmς σις, G σ?νεσις, ε:ναι καλ πρYγμα, δCν ε:ναι, 4μως, ατ 9πιθυ-
!φρονας συν στασθαι. τ ν σωματικ ν !σκησιν συμβλ- μητ ατ καθ €αυτ, λλ5 γι5 τ5 καλ5 9πακ,λουθα ποV Qχει.
λεσθαι πρς ρετ1ς νληψιν. τν σοφν μτε φθον- yOτι τν φλο τν Qχομε π κποια νγκη, φο βεβαως κα"
σειν μτε 3ρασθσεσθαι & δεισιδαιμονσειν5 γ νεσθαι lνα μDρος το σSματ,ς μας τ θDλομε μDχρι τν στιγμ ποV μYς
γ(ρ τα;τα παρ( κεν ν δGξαν. λυπσεσθαι μ%ντοι κα ε:ναι χρσιμο. yOτι ρισμDνες ρετCς Lπρχουν κα" στοVς )μυα-
φοβσεσθαι5 φυσικ<ς γ(ρ γ νεσθαι. κα τν πλο;τον δ) λους. yOτι G σωματικ )σκησις συντελε$ στν π,κτησι τJς
ποιητικν 8δον1ς ε/ναι, ο" δι αZτν α@ρετν wντα. ρετJς. yOτι ; σοφς δCν θ5 φθονσ7η οŠτε θ5 9ρωτευθ7J = θ5 Qχ7η
δεισιδαιμονεςF δι,τι 4λα ατ5 γνονται π κενοδοξα. Θ5
λυπηθ7J 4μως κα" θ5 φοβηθ7J, φο ατ5 ε:ναι φυσικCς καταστ-
σεις. Kα" τ5 πλο?τη θ5 τ5 δDχεται ς συντελεστικ5 πολα?σεως
κα" &χι ς ατ5 καθ €αυτ5 9πιθυμητ206.

γικ ντφασι ν5 βλDπουν τ5 πλο?τη κα" τν περιουσα ς ατοσκοπ κα" &χι
206. Φανεται 4τι LπJρχαν κα" τ,τε )νθρωποι ποV περιDπιπταν στν τρα- σ5ν μDσα εζωας κα" χαρYς.

– 252 – – 253 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

92 T τε πθη καταληπτ. λεγον ο4ν α"τ, ο"κ φ aν 92. Eπσης Xσχυρζοντο 4τι τ5 συναισθματα ε:ναι ντιληπτ,
γ νεται. φ σταντο δ) κα τ<ν φυσικ<ν δι( τ ν 3μφαινο- &χι 4μως κα" τ5 ντικεμενα π τ5 ;πο$α προDρχονται.
μ%νην καταληψ αν5 τ<ν δ) λογικ<ν δι( τ ν ε"χρηστ αν Aπε$χαν π τν σπουδ τJς φ?σεως, λ,γoω τJς ;λοφνερης
9πτοντο. M%λεαγρος δ 3ν τJ< δευτ%ρJω Περ δοξ<ν κα βεβαι,τητς τηςF ‰σχολοντο 4μως μC διερευνσεις γ?ρω π
KλειτGμαχος 3ν τJ< πρ:τJω Περ α@ρ%σε:ν φασιν α"τοmς τν Λογικ, λ,γoω τJς χρησιμ,τητ,ς τους. O MελDαγρος στ δε?-
!χρηστα 8γεσθαι τG τε φυσικν μ%ρος κα τ διαλεκτι- τερο βιβλο του «Περ δοξ<ν» κα" ; Kλειτ,μαχος στ πρ%το
κGν. δHνασθαι γ(ρ κα ε4 λ%γειν κα δεισιδαιμον ας «Περ α@ρ%σεων» βεβαιSνουν 4τι ατο" θεωροσαν )χρηστη τν
3κτς ε/ναι κα τν περ θαντου φGβον 3κφεHγειν τν Φυσικ κα" τν Διαλεκτικ, δι,τι μπορε$ κανε"ς κλλιστα κα"
<τν> περ γαθ<ν κα κακ<ν λGγον 3κμεμαθηκGτα. ρα$α ν5 ;μιλ7J, κα" πηλλαγμDνος π δεισιδαιμονες ν5 ε:ναι,
Mηδ%ν τε ε/ναι φHσει δ καιον & καλν & αDσχρGν, λλ( κα" π τ,ν φ,βο το θαντου ν5 ξεφ?γ7η, 4ταν μθ7η τν θεω-
93 νGμJω κα θει. N μ%ντοι σπουδαος ο"δ)ν !τοπον πρξει ρα το καλο κα" το κακο.
δι( τ(ς 3πικειμ%νας ζημ ας κα δGξας5 ε/ναι δ) τν 93. Eξ )λλου τποτε δCν ε:ναι 9κ φ?σεως δκαιο, Qντιμο =
σοφGν. προκοπν τε πολε πουσι κα 3ν φιλοσοφ Bα κα αXσχρ,, λλ5 ατ5 ε:ναι γεννματα τJς συμβσεως κα" τJς συνη-
3ν τος !λλοις. φασ δ) κα λυπεσθαι !λλον !λλου θεας. O καλς )νθρωπος 4μως δCν θ5 κμη τποτε )τοπο, φο
μ-λλον, κα τ(ς αDσθσεις μ πντοτε ληθεHειν. ο@ δ) Qχει Lπ &ψιν του τ"ς 9πιβαλλ,μενες κυρSσεις κα" τ"ς 9ξαναστ-

Hγησιακο λεγGμενοι σκοποmς μ)ν ε/χον τοmς α"τοHς, σεις ποV θ5 προκληθον. Aκ,μη Qλεγαν 4τι ; σοφς Lπρχει
8δον ν κα πGνον. μτε δ) χριν τι ε/ναι μτε φιλ αν μτε πραγματικ. Kαι 4τι δCν ε:ναι 9φικτ πρ,οδος στν φιλοσοφα
ε"εργεσ αν, δι( τ μ δι α"τ( τα;τα α@ρεσθαι 8μ-ς οŠτε στ5 )λλα θDματα. Eπσης Lπεστριζαν 4τι δCν ε:ναι 4μοια
α"τ, λλ( δι( τ(ς χρε ας α"τ<ν, aν πουσ<ν μηδ εασθητοι στν π,νο 4λοι οa )νθρωποι κα" 4τι οa αXσθσεις δCν
3κενα Zπρχειν. ποδδουν πντοτε τν πραγματικ,τητα.
T ν ε"δαιμον αν nλως δHνατον ε/ναι5 τ μ)ν γ(ρ Oa λεγ,μενοι Hγησιακο" πλι υaοθετοσαν κι ατο" τοVς
94 σ<μα πολλ<ν ναπεπλ1σθαι παθημτων, τ ν δ) ψυχ ν ƒδιους τελικοVς σκοπο?ς, δηλαδ τν Gδον κα" τν π,νο. Kατ5
συμπαθεν τJ< σ:ματι κα ταρττεσθαι, τ ν δ) τHχην τν )ποψ των, δCν Lπρχει οŠτε εγνωμοσ?νη οŠτε φιλα οŠτε
πολλ( τ<ν κατ 3λπ δα κωλHειν, eστε δι( τα;τα νHπαρ- εεργεσα, δι,τι ατ5 δCν τ5 9πιθυμομε γι5 τ5 ƒδια, λλ5 γι5
κτον τ ν ε"δαιμον αν ε/ναι. τν τε ζω ν κα τν θνατον τν νγκη ποV τ5 Qχομε, G ;ποα, eμα λεψη, οŠτε 9κε$να Lπρ-
α@ρετGν. φHσει τ ο"δ)ν 8δm  ηδ)ς Zπελμβανον5 δι( δ) χουν.
σπνιν & ξενισμν & κGρον τοmς μ)ν 9δεσθαι, 94. Φρονοσαν 4τι G εδαιμονα ε:ναι 9ντελ%ς δ?νατο ν5
9πιτευχθ7J. T σ%μα μαστζεται π τ,σες ταλαιπωρες, G ψυχ
συμπσχει μC τ σ%μα κα" ταρσσεται, κα" τυχα$α περιστατικ5
μYς χαλον τ5 σχDδια. Γι5 τοVς λ,γους ατο?ς, G εδαιμονα
ε:ναι νDφικτη. Eπιθυμητ5 ε:ναι κα" G ζω κα" ; θνατος.
Tποτε δCν θεωροσαν 9κ φ?σεως εχριστο = δυσρεστο.
gAλλοι αXσθνονται εχαρστησι κα" )λλοι δυσαρDσκεια π τ5

– 254 – – 255 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

τοmς δ ηδ<ς χειν. πεν αν κα πλο;τον πρς 8δον1ς ƒδια ντικεμενα, νλογα μC τ )ν τ5 στερονται b τ5 Qχουν σC
λGγον ε/ναι ο"δ%ν5 μ γ(ρ διαφερGντως 9δεσθαι τοmς φθονα = σπανως τ5 πολαμβνουν. H πενα κα" τ5 πλο?τη
πλουσ ους & τοmς π%νητας. δCν Qχουν καμμι5 σχDσι μC τν GδονF φο δCν πολαμβνουν
95 Δουλε αν 3π σης 3λευθερ Bα διφορον πρς 8δον1ς διαφορετικ5 οa πλο?σιοι π τοVς φτωχο?ς.
μ%τρον, κα ε"γ%νειαν δυσγενε Bα, κα δGξαν δοξ Bα. κα 95. Eπσης τ ν5 ε:ναι κανε"ς δολος = 9λε?θερος, εγενος =
τJ< μ)ν !φρονι τ ζ1ν λυσιτελ)ς ε/ναι, τJ< δ) φρον μJω ταπεινJς καταγωγJς, δισημος = φανς, δι,λου δCν βαρ?νει
διφορον. τGν τε σοφν Rαυτο; ˆνεκα πντα πρξειν5 στν Lπολογισμ τJς GδονJς. Kα" γι5 μCν τν )φρονα, G ζω Qχει
ο"δ%να γ(ρ 8γεσθαι τ<ν !λλων 3π σης !ξιον α"τJ<. κkν πλεονεκτματα, γι5 τν φρ,νιμο 4μως ε:ναι κτι διφορο. O
γ(ρ τ( μ%γιστα δοκ?1 παρ του καρπο;σθαι, μ ε/ναι σοφς θ5 ;δηγηθ7J σC κθε πρYξι του π τ5 δικ του τ5 συμφD-
ντξια aν α"τς παρ σχει. ν?ρουν δ) κα τ(ς αDσθ- ροντα, φο κανDνα )λλον δCν θεωρε$ Xσξι,ν του. Kα" |ν
σεις, ο"κ κριβοHσας τ ν 3π γνωσιν, τ<ν τ ε"λGγως φαι- κ,μη Lποτεθ7J 4τι καρποται π τν )λλον τ5 μεγαλ?τερα
νομ%νων πντα πρττειν. λεγον τ( \μαρτματα συγ- πλεονεκτματα, πλι δCν τ5 θεωρε$ ντξια 9κενων ποV ατς
γν:μης τυγχνειν5 ο" γ(ρ RκGντα \μαρτνειν, λλ τινι παρDχει.
πθει κατηναγκασμ%νον. κα μ μισσειν, μ-λλον δ) AπDρριπταν κα" τ"ς αXσθσεις, δι,τι δCν παρDχουν κριβε$ς
μεταδιδξειν. τGν τε σοφν ο"χ ο'τω πλεονσειν 3ν τ?1 γνSσεις, φρονοσαν 4τι πρDπει ν5 πρττωμε κθε τι ποV μYς
τ<ν γαθ<ν α@ρ%σει, Fς 3ν τ?1 τ<ν κακ<ν φυγ?1, τ%λος φανεται εŠλογο. gEλεγαν 4τι πρDπει ν5 τυγχνουν συγγνSμης
τιθ%μενον τ μ 3πιπGνως ζ1ν μηδ) λυπηρ<ς5 O δ περι- τ5 σφλματα, δι,τι δCν τ5 κνουμε μC τν θDλησ μας, λλ5 να-
γ νεσθαι τος διαφορσασι περ τ( ποιητικ( τ1ς γκασμDνοι π κποιο πθος. Kα" ν5 μ μισομε, λλ5 μYλλον
8δον1ς. ν5 διαφωτζωμε καλ?τερα. Kα" ; σοφς δCν ποζητε$ τ,σο ν5
96 O@ δ Aννικ%ρειοι τ( μ)ν !λλα κατ( τα"τ( τοHτοις5 9πιτ?χ7η τν π,λαυσι 4σο ν5 ποφ?γη τν π,νο θDτων ς
π%λιπον δ) κα φιλ αν 3ν β Jω κα χριν κα πρς γον%ας σκοπν ν5 ζ7J χωρ"ς π,νο, σωματικ = ψυχικ,. Tοτο βεβαως
τιμ ν κα Zπ)ρ πατρ δος τι πρξειν. nθεν δι( τα;τα, κkν 9πιτυγχνεται π 9κενους ποV δCν κνουν καμμι5 δικρισι
Pχλσεις ναδ%ξηται N σοφGς, ο"δ)ν Lττον ε"δαιμον- μεταξ? τ%ν ντικειμDνων ποV παργουν Gδον.
σει, κkν Pλ γα 8δ%α περιγ%νηται α"τJ<. τν τε το; φ λου 96. Oa Aννικ%ρειοι, πλι, κατ5 μCν τ5 )λλα συμφωνοσαν μC
ε"δαιμον αν δι αZτ ν μ ε/ναι α@ρετν5 μηδ) γ(ρ τ"ς π,ψεις τ%ν προηγουμDνωνF 4μως ατο" παρεδDχοντο στν
αDσθητ ν τJ< π%λας Zπρχειν5 μ ε/να τε α"τρκη τν ζω κα" τν φιλα κα" τν εγνωμοσ?νη κα" τν πρς τοVς γονε$ς
λGγον πρς τ θαρρ1σαι κα τ1ς τ<ν πολλ<ν δGξης σεβασμ κα" 4τι πρDπει ν5 κμωμε κτι κα" γι5 τν πατρδα. Γι
Zπερνω γεν%σθαι5 ατ ; σοφ,ς, κι 4ταν θ5 Qχ7η 9νοχλσεις, πλι θ5 ε:ναι ετυχι-
σμDνος, Qστω κα" |ν ]λγες πολα?σεις το πομDνουν. H ετυ-
χα το φλου δCν ε:ναι γι5 τν ƒδια 9πιθυμητ, φο ε:ναι
αXσθητ στν πλησον του. H μ,ρφωσις δCν ε:ναι aκαν ν5 μYς
9μπνε?ση 9μπιστοσ?νη κα" ν5 συντελDσ7η, „στε ν5 νυψωθομε
Lπερνω τJς γνSμης το πλθους.

– 256 – – 257 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

97 δεν δ νεθ ζεσθαι δι( τ ν 3κ πολλο; συντραφεσαν 8μν 97. Θ5 πρDπει δC ν5 συνηθζωμε ν5 νθιστμεθα στν πρ
φαHλην διθεσιν. τGν τε φ λον μ δι( τ(ς χρε ας μGνον πολλο ριζωμDνη μDσα μας φα?λη διθεσι. Kα" ν5 μ ναζη-
ποδ%χεσθαι aν Zπολειπουσ<ν μ 3πιστρ%φεσθαι, λλ( τομε τν φλον μ,νον γι5 τν Žφελιμ,τητ του — δι,τι eμα
κα παρ( τ ν γεγονυαν εcνοιαν, Lς ˆνεκα κα πGνους ατ 9κλεψ7η σταματY κα" ; δεσμς μC ατ,ν — λλ5 π καλ5
Zπομενεν. κα τοι τιθ%μενον 8δον ν τ%λος κα χθGμενον αXσθματα, χριν τ%ν ;ποων ν5 Lφιστμεθα κα" κακοπθειες.
3π τJ< στ%ρεσθαι α"τ1ς nμως Rκουσ ως Zπομενεν δι( ‹Aν κα" οa φιλ,σοφοι ατο" Qθεταν τν Gδον ς σκοπ, κα" 9στε-
τ ν πρς τν φ λον στοργν. νοχωροντο γι5 τν στDρησ της. Ωστ,σο 9δDχοντο εχαρστως
O@ δ) Θεοδ:ρειοι κληθ%ντες τ ν μ)ν Pνομασ αν σπα- ν5 LποφDρουν χριν το φλου των.
σαν π Θεοδ:ρου το; προγεγραμμ%νου, κα δGγμασιν Eκε$νοι πλι, ποV πεκλθησαν Θεοδ:ρειοι, Qλαβαν τν
3χρσαντο τος α"το;. `ν δ N ΘεGδωρος παντπασιν ]νομασα τους π τν Θε,δωρο ποV νDφερα πι πνω, κα"
ναιρ<ν τ(ς περ θε<ν δGξας5 κα α"το; περιετHχομεν υaοθDτησαν τ"ς διδασκαλες του. Aτς πDρριπτε 9ξ ;λοκλρου
βιβλ Jω 3πιγεγραμμ%νJω Περ θε<ν, ο"κ ε"καταφροντJω5 τ"ς περ" θε%ν δοξασες. ELρJκα κα" lνα, &χι εκαταφρ,νητο
3ξ ο φασιν Eπ κουρον λαβGντα τ( πλεστα εDπεν. βιβλο του, ποV φDρει τν ττλο «Περ θε<ν». Aπ ατ,, λDγουν
jHκουσε δ) κα Aννικ%ριδος N ΘεGδωρος κα Διονυ- Qλαβε ; Eπκουρος τ5 περισσ,τερα π 4σα ε:πε.
98 σ ου το; διαλεκτικο;, καθ φησιν Aντισθ%νης 3ν Φιλο- 98. yOπως ναφDρει ; AντισθDνης στ βιβλο του «ΦιλοσGφων
σGφων διαδοχας (FGrH 508 F 5). τ%λος δ Zπελμβανε διαδοχα », ; Θε,δωρος παρακολο?θησε κα" τν διδασκαλα το
χαρ(ν κα λHπην5 τ ν μ)ν 3π φρονσει, τ ν δ 3π φρο- AννικDριδος κα" το Διονυσου το διαλεκτικο. Σ5ν LπDρτατο
σHν?η5 καλ κα" κακ, θεωροσε τν χαρ5 κα" τν λ?πη, ποV προDρχονται
G μCν πρSτη π τν φρ,νησι κα" G δε?τερη π τν φροσ?νη.

– 258 – – 259 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

γαθ( δ) φρGνησιν κα δικαιοσHνην, κακ( δ) τ(ς 3να- Aγαθ5 θεωροσε τν φρ,νησι κα" τν δικαιοσ?νη, κακ5 τ5
ντ ας ˆξεις, μ%σα δ) 8δον ν κα πGνον. ν?ρει δ) κα ντθετα πρς ατ, κα" 9νδιμεσα τν Gδον κα" τν π,νο.
φιλ αν, δι( τ μτ 3ν !φροσιν α"τ ν ε/ναι, μτ 3ν σοφος. AπDρριπτε τν φιλα γι5 τν λ,γο 4τι ατ δCν Lπρχει οŠτε
τος μ)ν γ(ρ τ1ς χρε ας ναιρεθε σης κα τ ν φιλ αν μεταξV τ%ν φρ,νων οŠτε μεταξV τ%ν σοφ%ν. Δι,τι στοVς μCν
3κποδgν ε/ναι5 τοmς δ) σοφοmς α"τρκεις Zπρχοντας πρSτους, μ,λις λεψ7η G νγκη, 9ξαφανζεται κα" G φιλαF οa δε
μ δεσθαι φ λων. λεγε δ) κα εcλογον ε/ναι τν σπου- σοφο, δοθDντος 4τι ε:ναι ατρκεις, δCν Qχουν νγκη π
δαον Zπ)ρ τ1ς πατρ δος μ 3ξαγαγεν αZτGν5 ο" γ(ρ φλους. Eπ" πλDον Lπεστριζε 4τι ε:ναι λογικ ; 9νρετος ν5 μ
ποβαλεν τ ν φρGνησιν ˆνεκα τ1ς τ<ν φρGνων ‡φε- διακινδυνε?η τν ζω του γι5 τν πατρδαF δι,τι δCν θ5 πρDπει ν5
λε ας. ποβλ7η τν φρ,νησι, χριν Žφελεας τ%ν φρ,νων.
99 E/να τε πατρ δα τν κGσμον. κλ%ψειν τε κα μοιχεH- 99. gEλεγε 4τι πατρδα του ε:ναι ; κ,σμος (κοσμοπολτης). κα"
σειν κα @εροσυλσειν 3ν καιρJ<5 μηδ)ν γ(ρ τοHτων φHσει 4τι κα" κλοπ κα" μοιχεα κα" aεροσυλα ‰μπορε$ ν5 κμ7η κανε"ς
αDσχρν ε/ναι, τ1ς 3π α"τος δGξης αDρομ%νης & σHγκει- σC κατλληλη εκαιρα, φο κανDνα π ατ5 δCν ε:ναι 9κ
ται ˆνεκα τ1ς τ<ν φρGνων συνοχ1ς. φανερ<ς τε τος φ?σεως αXσχρ,, λλ5 ποτελον jπλJ προκατληψι ποV 9θε-
3ρωμ%νοις !νευ πσης Zφορσεως χρσεσθαι τν σπσθη γι5 ν5 συγκρατονται οa )φρονες. Aπροκαλ?πτως δC
σοφGν. δι κα τοιοHτους λGγους {ρ:τα5 «Šρ γε γυν ‰μπορε$ ; σοφς κα" χωρ"ς τν παραμικρ σεβασμ πρς τ"ς
γραμματικ χρσιμος kν εdη παρ nσον γραμματικ 3στι;» περιστσεις ν5 κμν7η χρJσι ενοουμDνων. Eν προκειμDνoω μετε-
«να ». «κα πας κα νεαν σκος <γραμματικς> χρσιμος χειρζετο 9πιχειρματα σ5ν τ5 κ,λουθα: «Mι5 Qμπειρη στν
kν εdη παρ nσον γραμματικGς 3στι;» «να ». «ο"κο;ν κα γραμματικ γυνα$κα θ5 πρDπει ν5 χρησιμοποιJται γι5 τ"ς γνS-
γυν καλ χρησ μη kν εdη παρ nσον καλ 3στι, κα πας σεις της στν γραμματικ;». «Nα». «Kα" lνα γ,ρι = lνας νεαν-
κα νεαν σκος καλς χρσιμος kν εdη παρ nσον καλGς σκος, ποV ξDρουν γραμματικ, θ5 πρDπει
3στι;» «να ». «κα πας !ρα κα νεαν σκος

– 260 – – 261 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

καλς πρς το;τ kν εdη χρσιμος πρς O καλGς 3στι;» ν5 ξιοποιονται π τν )ποψι ατ». «Nα». «TSρα, κα" μι5
«να ». γυνα$κα &μορφη δCν θ5 πρDπει ν5 ε:ναι χρσιμη σ5ν &μορφη, κι
100 «jEστι δ) χρσιμος πρς τ πλησιζειν;» aν δεδομ%- lνα &μορφο γ,ρι = νDος δCν θ5 πρDπει ν5 χρησιμοποηθον γι5
νων 3π1γεν5 «ο"κο;ν εd τις πλησιασμJ< χρJ<το παρ nσον τν ]μορφι τους;». «Nα». «gAρα, θ5 πρDπει ν5 χρησιμοποι-
χρσιμGς 3στι, ο" διαμαρτνει5 ο"δ’ !ρα εD κλλει χρ- ονται κα" γι5 τν Qρωτα».
σαιτο παρ’ nσον χρσιμGν 3στι, διαμαρτσεται». τοια;τα 100. Aτ5 παραδεχ,μενος, κατDληγε στ συμπDρασμα: «O
!ττα διερωτ<ν dσχυε τJ< λGγJω. χρησιμοποι%ν ατν τν Qρωτα καθ 4σον ε:ναι χρσιμος δCν
Δοκε δ) θες κληθ1ναι, Στ λπωνος α"τν 3ρωτσαν- διαπρττει σφλμα, 4πως δCν θ5 διDπραττε σφλμα ; χρησιμο-
τος ο'τως5 «Šρ γε, ΘεGδωρε, O φ? ς ε/ναι, το;το κα ε/;» ποι%ν τν ]μορφι5 π τν )ποψι ποV ε:ναι χρσιμη». MC
3πινεHσαντος δ%, «φ? ς ε/ναι θεGν». το; δ Nμολογσα- ατν τν τρ,πο πεδεκνυε τν )ποψ του.
ντος, «θες ε/ !ρα», φη. δεξαμ%νου δ σμ%νως, γελσας Φανεται 4τι ε:χε ποκληθJ θες συνεπεα τJς κολο?θου
φησ ν, «λλ, † μGχθηρε, τJ< λGγJω τοHτJω κα κολοις kν 9ρωτσεως το Στλπωνος: «E:σαι, Θε,δωρε, πραγματικ, ατ
Nμολογσειας ε/ναι κα !λλα μυρ α». ποV δηλSνεις 4τι ε:σαι;». Mετ5 τν καταφατικ πντησ του ;
101
O δ ο4ν ΘεGδωρος προσκαθ σας ποτ) E"ρυκλε δ?η Στλπων 9ξηκολο?θησε: «ΛCς π}ς ε:σαι κα" θε,ς;». Kα" σ5ν τ
τJ< @εροφντ?η, «λ%γε μοι», φη, «E"ρυκλε δη, τ νες εDσν παρεδDχθη: «„στε λοιπν ε:σαι θε,ς», ε:πε. O Θε,δωρος τ 9δD-
ο@ σεβο;ντες περ τ( μυστρια;» εDπGντος δ 3κε νου, «ο@ χθη ατ εχαρστως, ; δC Στλπων χαμογελαστς το ε:πε: «MC
τος μυτοις α"τ( 3κφ%ροντες», «σεβες !ρα», φη, τDτοιον συλλογισμ,, κατεργρη, θ5 ;μολογσ7ης 4τι ε:σαι κα"
«κα σH, τος μυτοις διηγοHμενος». κα μ%ντοι παρ Pλ - καλιακο?δα, κα" χλια δυ )λλα πργματα».
γον 3κινδHνευσεν εDς jAρειον χθ1ναι πγον, εD μ Δημ- 101. Kποτε ποV ; Θε,δωρος ε:χε καθσει πλϊ στν aεροφ-
τριος N Φαληρεmς α"τν 3ρρHσατο. Aμφικρτης δ 3ν τJ< ντη Eρυκλεδη, τν ρSτησε: «ΔCν μο λDς, Eρυκλεδη, ποιο
Περ 3νδGξων νδρ<ν φησι κ:νειον α"τν πιεν ε:ναι σεβε$ς Qναντι τ%ν μυστηρων;». Kα" φο ατς το π-
καταδικασθ%ντα (FHG iv. 300). ντησε, «9κε$νοι ποV τ5 ποκαλ?πτουν στοVς μ?ητους», «κι
9σ?», το ε:πε, «ε:σαι σεβς, φο τ5 9ξηγε$ς στοVς μ?ητους».
Παρ ]λγον 4μως ν5 προσαχθ7J 9νSπιον το Aρεου Πγου, |ν
δCν τν 9γλ?τωνε ; Δημτριος ; Φαληρε?ς. O Aμφικρτης
4μως στ «Περ 3νδGξων νδρ<ν» βιβλο του λDγει 4τι κατεδικ-
σθη ν5 πι7J τ κSνειο.

– 262 – – 263 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

102 Διατρ βων δ) παρ( Πτολεμα Jω τJ< Λγου πεστλη 102. Kατ5 τν παραμον του πλησον το Πτολεμαου το
ποθ Zπ α"το; πρς Λυσ μαχον πρεσβευτς. nτε κα παρ- Λγου, πεστλη Lπ ατο πρεσβευτς στν Λυσμαχο. Kα"
ρησιαζομ%νου φησν N Λυσ μαχος, «λ%γε μοι, ΘεGδωρε, σ5ν μιλοσε 9κε$ μC παρρησα, «δCν μο λDς, Θε,δωρε», το
ο" σm ε/ N 3κπεσgν Aθνηθεν;» κα nς, «Pρθ<ς κκοας5 ε:πε ; Λυσμαχος, «δCν ε:σαι σV ποV σ Qδιωξαν π τν
8 γ(ρ τ<ν Aθηνα ων πGλις ο" δυναμ%νη με φ%ρειν, Aθνα;». « Σωστ5 ε:σαι πληροφορημDνος», το ε:πεF «πργματι
eσπερ 8 Σεμ%λη τν ΔιGνυσον, 3ξ%βαλε». πλι δ εDπGντος G π,λις τ%ν Aθηναων, 9πειδ δCν μποροσε ν5 μC LποφDρ7η, μC
το; Λυσιμχου, «βλ%πε nπως μ παρ%σ?η πρς 8μ-ς τι», 9πDταξε 4πως G ΣεμDλη τν Δι,νυσο». «K?τταξε ν5 μ ξαναDλ-
«ο"κ !ν», φη, «kν μ Πτολεμαος ποστε λ?η». M θρου θης 9δ%», το ε:πε ; Λυσμαχος. «Kα" βDβαια δCν θ5 Qλθη», πε-
δ) το; διοικητο; το; Λυσιμχου παρεστ<τος κα κρθη, «|ν δCν μC στελη ; Πτολεμα$ος».
εDπGντος, «οικας σm μ μGνον θεοmς γνοεν λλ( κα yOταν ; Mθρας, ; θησαυροφ?λαξ το Λυσιμχου, ποV παρ-
βασιλ%ας», «π<ς», ε/πεν, «γνο<, nπου γε κα θεος σε στατο στν συνοιμιλα το ε:πε, «9σV φανεσαι ν5 γνο7Jς, &χι
3χθρν ε/ναι νομ ζω;» φασ δ% ποτε 3ν Kορ νθJω παρ%ρχε- μ,νον τοVς θεο?ς, λλ5 κα" τοVς βασιλε$ς», «π%ς τοVς γνο%»,
σθαι α"τν συχνοmς 3παγGμενον μαθητς, Mητροκλ%α το ε:πε, «φο βλDπω 9σDνα ς μισητ στοVς θεο?ς;». ΛDγουν
δ) τν κυνικν σκνδικας πλHνον- 4τι κποτε περν%ντας π τν K,ρινθο μC πολλοVς μαθητDς
του, συνντησε τν κυνικ MητροκλJ τν στιγμ ποV

– 264 – – 265 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

τα εDπεν, «σm N σοφιστ ς ο"κ kν τοσοHτων χρ?ηζες Qπλενε τ5 λαχανικ του, κα" ; ;πο$ος το ε:πε: «EσV ; σοφιστς
μαθητ<ν, εD λχανα πλυνες»5 τν δ ZπολαβGντ εDπεν, δCν θ5 ε:χες νγκη π τ,σους μαθητDς, |ν ε:χες μθει ν5
«κα σm εdπερ νθρ:ποις ?Yδεις Nμιλεν, ο"κ kν τοHτοις πλDνης λαχανικ». «Kι 9σ?», το πντησε, «δCν θ5 χρησιμοποι-
τος λαχνοις 3χρ<.«τ nμοιον ναφ%ρεται, καθπερ οσες ατ5 τ5 λαχανικ, |ν bξερες ν5 ζ7Jς μC τν κ,σμο». Παρ,-
προε ρηται, κα εDς Διογ%νην κα Aρ στιππον. μοιο νDκδοτο, 4πως εƒπαμε κα" προηγουμDνως, ποδδεται κα"
103 Tοιο;τος μ)ν N ΘεGδωρος κν τοHτοις. τελευταον δ στν ΔιογDνη μC τν Aρστιππο.
εDς Kυρνην πελθgν κα MγBα συμβιοmς 3ν πσ?η τιμ?1 103. TDτοιος λοιπν ταν ; χαρακτρας το ΘεοδSρου κα" τ
διετ%λει τυγχνων. νθεν τ πρ<τον 3κβαλλGμενος λ%γε- περιβλλον του. Στ τDλος πεσ?ρθη στν Kυρνη, 4που συνD-
ται χρι%ν τι εDπεν5 φησ γ(ρ, «καλ<ς ποιετε, !νδρες ζησε κα" μC τν Mγα, κα" 9ξακολο?θησε ν5 πολα?7η πσης
Kυρηναοι, 3κ τ1ς ΛιβHης εDς τ ν
Eλλδα με 3ξορ ζο- 9κτιμσεως. Tν πρSτη φορ5 ποV τν 9ξSρισαν, ε:πε τοτο τ
ντες». χαριτωμDνο: «Kαλ5 κνετε, )νδρες Kυρηνα$οι, ποV μC 9ξορζετε
104 ΘεGδωροι δ) γεγGνασιν εdκοσι5 πρ<τος Σμιος, υ@ς π τν Λιβ?η στν Eλλδα».

Pο κου. οτGς 3στιν N συμβουλεHσας !νθρακας 104. Θε,δωροι LπJρξαν εƒκοσι: 1. O Σμιος, γυις το Pο-
Zποτεθ1ναι τος θεμελ οις το; 3ν Eφ%σJω νε:5 καθHγρου κου. Aτς ε:ναι πο?, προκειμDνου ν5 κτσουν τν να τJς EφD-
γ(ρ wντος το; τGπου τοmς !νθρακας φη τ ξυλ<δες σου, συνDστησε ν5 βλουν κρβουνα κτω π τ5 θεμDλιαF γιατ"
ποβαλGντας α"τ τ στερεν παθ)ς ˆξειν 'δατι. δεH- τ Qδαφος ταν Lγρ,, λλ5 δοθDντος 4τι τ5 κρβουνα ε:ναι lνα
τερος Kυρηναος, γεωμ%τρης, ο δικουσε Πλτων5 τρ - στερε Lλικ ποV δCν Qχει μDσα ξυλSδεις οσες, θ5 ντDχη στν
Lγρασα207. 2. O Kυρηνα$ος, γεωμDτρης, ποV τν

207. zEξειν: gEχειν.

– 266 – – 267 –
 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» – BIBΛION B

τος N προγεγραμμ%νος φιλGσοφος5 τ%ταρτος ο τ φωνα- )κουσε ; Πλτων. 3. O φιλ,σοφος ποV ναφDραμε προηγουμD-
σκικν φ%ρεται βιβλ ον πγκαλον5 π%μπτος N περ τ<ν νως. 4. O φερ,μενος ς συγγραφεVς €νς ραου βιβλου περ"
νομοποι<ν πεπραγματευμ%νος, ρξμενος π Tερπν- 9ξασκσεως τJς φωνJς. 5. Eκε$νος ποV 9πραγματε?θη περ" τ%ν
δρου5 ˆκτος στωικGς5 ˆβδομος N τ( περ
Pωμα ων νομοθετ%ν208, ρχζοντας π τν TDρπανδρο. 6. yEνας Στωϊκ,ς.
πεπραγματευμ%νος5 wγδοος ΣυρακGσιος, περ τακτικ<ν 7. Eκε$νος ποV 9πραγματε?θη τ5 περ" Pωμαων. 8. O Συρακ,-
γεγραφ:ς5 νατος Bυζντιος, πG λGγων πολιτικ<ν5 σιος ποV Qγραψε περ" Tακτικ%ν (περ" τJς τDχνης το πολDμου).
δ%κατος Nμο ως, ο Aριστοτ%λης μνημονεHει δι( τ1ς 3πι- 9. O Bυζντιος, περφημος γι5 τοVς πολιτικο?ς του λ,γους. 10.
τομ1ς τ<ν _ητGρων (Rose I38)5 Rνδ%κατος Θηβαος yEνας )λλος, 9πσης περφημος, ποV τν ναφDρει ; AριστοτD-
νδριαντοποιGς5 δωδ%κατος ζωγρφος, ο μ%μνηται λης στν συγγραφ του «Eπιτομ τ<ν ρητGρων». 11. O
Πολ%μων (FHG iii. 135)5 τρισκαιδ%κατος ζωγρφος, Θηβα$ος, νδριαντοποι,ς. 12. yEνας ζωγρφος, ποV τν ναφD-
Aθηναος, Zπ)ρ ο γρφει MηνGδοτος (FGrH 541 F 3)5 ρει ; ΠολDμων. 13. yEνας Aθηνα$ος ζωγρφος γι5 τν ;πο$ον
τεσσαρεσκαιδ%κατος Eφ%σιος, ζωγρφος, ο μ%μνηται γρφει ; Mην,δοτος. 14. O EφDσιος, lνας ζωγρφος ποV τν
Θεοφνης 3ν τJ< Περ γραφικ1ς (FHG iii. 316)5 πεντεκαι- ναφDρει ; Θεοφνης στ «Περ γραφικ1ς» (ζωγραφικJς)
δ%κατος ποιητ ς 3πιγραμμτων5 Rκκαιδ%κατος γεγρα- βιβλο του. 15. yEνας ποιητς 9πιγραμμτων. 16. yEνας ποV
φgς περ ποιητ<ν5 Rπτακαιδ%κατος DατρGς, Aθηνα ου Qγραψε περ" τ%ν ποιητ%ν. 17. yEνας γιατρ,ς, μαθητς το Aθ-
μαθητς5 Pκτωκαιδ%κατος Xος, φιλGσοφος στωικGς5 ναιου. 18. O X$ος, Στωϊκς φιλ,σοφος. 19. O Mιλσιος, Στωϊκς
3ννεακαιδ%κατος Mιλσιος, κα α"τς στωικς φιλGσο- φιλ,σοφος κι ατ,ς. 20. yEνας τραγικς ποιητς.
φος5 εDκοστς ποιητ ς τραγJωδ ας.

208. O gAγγλος μεταφραστς το παρ,ντος R. Hicks (Bλ. EXσ.) φρονε$ 4τι
πρ,κειται περ" μουσικοσυνθετ%ν (Qνθ νωτ., τ,μος I, σ. 233).

– 268 – – 269 –