Professional Documents
Culture Documents
LABORATUVARI
VIII. DENEY FÖYÜ
SERİ VE PARALEL REZONANS DEVRE UYGULAMASI
Teorik Bilgi:
C L
+
Vg ~ R VÇ
AA
kaynak
ZT R j ( X L X C ) (1)
Bir f0 frekans değeri için (XL-XC) reaktif terimi sıfır olur ve devrenin toplam empedansı
tamamen dirençsel olur. Bu durum seri rezonans olarak adlandırılır ve f0 frekansına
seri rezonans frekansı denir. Rezonans frekansı (2) eşitliği ile hesaplanır.
1 1
(X L XC ) 0 X L XC 2f 0 L f0 (2)
2f 0C 2 LC
VÇ
I maks (4)
R
Akımın en yüksek değerini aldığı bu frekansa rezonans frekansı denir. Seri rezonans
devresinde akımın frekansla değişimi Şekil 2’de gösterilmektedir. Rezonans frekansının
(f0) altında ve üstünde gerilimin en yüksek değerinin 0.707’sine düştüğü frekanslar alt
kesim ve üst kesim frekansı (falt, füst) olarak adlandırılır. Bu iki frekansın farkına
rezonans devresinin frekans bant genişliği (B) denir.
Rezonans frekansının bant genişliğine oranı devrenin kalite faktörü (Q) olarak
adlandırılır ve devrenin frekans seçiciliğini belirler.
f 0 2f 0 L
Q (6)
B R
1
I/Imaks
0.707
0.4 B
0
falt f0 füst
+ R1
R2
Vg ~ C L VÇ
AA
kaynak
1 1 1
YT jC (7)
jL R1 R2
Bir f0 frekans değeri için reaktif terim sıfır olur ve devrenin toplam empedansı tamamen
dirençsel olur. Bu durum paralel rezonans olarak adlandırılır. Reaktif terimi sıfır
yapan frekans değeri hesaplanırsa rezonans frekansı (8) eşitliği ile hesaplanır.
1
f0 (8)
2 LC
Bu frekansta LC kollarından geçen akımlar eşit değerde ve zıt fazlı olduğundan birbirini
yok eder. Devre sadece R1 ve R2 direncinden ibaretmiş gibi davranır. Bu frekansta
devrenin çıkış gerilimi (VÇ) en yüksek değerini alır. Paralel rezonans devresinde
gerilimin frekansla değişimi Şekil 4’de gösterilmektedir.
R2
VÇ Vk (9)
R1 R2
Paralel rezonans devresinin frekans bant genişliği (B) ve kalite faktörü (Q) aşağıdaki
gibi hesaplanır.
f0
Q 2f 0CR p R p R1 // R2 (11)
B
1
V/Vmaks
0.707
0.4 B
0
falt f0 füst
9) Çizelge 2’de verilen frekans değerleri için direnç üzerindeki gerilimler ölçülerek
kaydedilir. Akım değerleri (4) eşitliği ile hesaplanır ve kaydedilir.
10) Hesaplanan akım değerleri Şekil 6’daki grafik üzerinde işaretlenerek bu noktalardan
geçen düzgün bir eğri çizilir.
CH1
↗f 0.1µF 10mH
Vg ~ 330Ω VÇ
AA
kaynak
GND
15
I (mA)
10
0
100 200 500 1k 2k 5k 10k 20k 50k f (Hz)
CH1
+ 1kΩ
↗f
Vg ~ VÇ
Raporlama:
Her bir öğrenci deneyle ilgili teorik bilginin, deneysel sonuçların veri ve grafik olarak
verildiği ve yorumlandığı kapak sayfası dâhil en az iki sayfa veya en fazla üç sayfadan
oluşan bir raporu ders sorumlusuna bir sonraki laboratuvar dersinde teslim eder.