ŻYWIENIE NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI

Nawyki żywieniowe wykształcone w tym okresie będą towarzyszyć przez całe życie. Warto o
tym pamiętać! Właśnie, dlatego wprowadzenie stałego pokarmu w sposób świadomy i
odpowiedzialny ma ogromne znaczenie dla zdrowia dziecka

Choroby dziecięce, które kiedyś były rzadkością stały się tak powszechne, że uznano je za
normę. Rozmaite zaburzenia behawioralne, kłopoty ze słuchem i wymową, wady zgryzu,
próchnica, choroby przyzębia itp. Niestety coraz rzadziej zdajemy sobie sprawę z istoty i
faktycznych powodów ich występowania.
Najlepszym pokarmem dla niemowląt jest mleko matki Do piątego miesiąca życia mleko
matki zaspakaja potrzeby żywieniowe dziecka. Od 6 miesiąca można wprowadzać stały
pokarm. Należy pamiętać, że na trwałe kształtujemy wówczas zmysły smakowe dziecka.
Jeżeli przyzwyczaimy dziecko do produktów ze słoiczków i kaszki w proszku należy mieć
świadomość, że w przyszłości będą miały trudności z zaakceptowaniem naturalnie
przyrządzanych potraw.

ZASADY PRZYGOTOWYWANIA POSIŁKÓW

 Dziecko doświadcza jedzenia wszystkimi zmysłami. Chce złapać, dotknąć, powąchać

i posmakować. Należy unikać wegety oraz innych przypraw zawierających
wzmacniacze smaku i zapachu. Sztuczne przyprawy niszczą kubki smakowe w
wyniku, czego przestają smakować dziecku naturalne produkty.
 Przygotowując posiłki dla dzieci należy unikać olejów rafinowanych, margaryn, oraz
smarowideł i przekąsek sporządzanych z utwardzanych olejów. Najlepszym źródłem
zdrowego tłuszczu jest świeże masło, masło klarowane, oraz oleje tłoczone na zimno.
 Należy unikać cukru rafinowanego, czekolady, cukierków. Cukier zwiększa podatność
na wszelkie stany zapalne: przeziębienia, katar, infekcje dróg moczowych itd.
Powoduje próchnicę zębów, demineralizuje kości, przyczynia się też do
nadpobudliwości u dzieci.
 Sól należy wprowadzać stopniowo. Większość produktów( zboża, warzywa) zawierają
naturalne ilości.
 Produkty mleczne takie jak mleko, jogurty, ser, idt, są główną przyczyną powstawania
śluzu, co sprzyja częstym przeziębieniom, infekcjom górnych dróg oddechowym czy
zapaleniu ucha. Produkty mleczne osłabiają apetyt i są przyczyna anemii. Często
dopóki nie odstawi się dziecku mlecznych produktów nie wyraża ono chęci do
jedzenia innych potraw i pozornie nazwana jest „niejadkami”.
 Surowe owoce i warzywa należy podawać w ilości 1-2 porcje dziennie zależnie od
pory roku). W zimie owoce należy podawać w formie gotowanej i ciepłej.
  Soki warzywne i owocowe należy podawać w małych ilościach. Latem częściej, zaś
zimą zdecydowanie rzadziej. Należy unikać soków z kartonów. Słodzone soki
powodują wyraźne zmniejszenie łaknienia i dostarczają dziecku niepotrzebnych
pustych kalorii i składników odżywczych.
 Dzieci ze skłonnością do alergii powinny unikać mąki pszennej. Mąka ta i
sporządzane na jej bazie produkty zwiększają wydzielanie śluzu i nasilenie objawów
alergii. Jeśli dziecko nie ma nietolerancji czy alergii na gluten możliwe jest
wykorzystanie mąki orkiszowej ale dopiero od 9 m-ca .
 Do potraw należy dodawać naturalne zioła: majeranek, pietruszkę, koper, kurkumę,
kolendrę, kminek
 Należy poprosić rodzinę i znajomych by nie przynosili dziecku słodyczy czy
przekąsek .
 Od roku dietę malucha upodabnia się do lekkostrawnej diety dorosłych. Może to być
rosół z drobiu z makaronem ryżowym, lanymi kluseczkami, pulpety, gotowane mięso
z jarzyną i ryżem, a na deser kisiel na bazie mąki ziemniaczanej. Śniadania to np.
kasza jaglana na mleku ryżowym. Wszystkie nowe produkty wprowadzamy
stopniowo.
 Konsystencję posiłku należy dopasowujemy do możliwości dziecka i stanu jego
uzębienia.
 Ewentualne odstawienie od piersi należy przygotować i przeprowadzić stopniowo,
gdy zarówno matka, jak i dziecko będą czuli się gotowi. W przypadku dziecka może
na to wskazywać wyraźna samodzielność w zabawie i poruszaniu się po domu oraz
pojawienie się więzi z ojcem.
 Należy zadbać, by inne formy bliskości i ukojenia, rekompensowały utratę możliwości
ssania. Tę pierwszą w życiu stratę powinni dziecku wynagradzać wszyscy
domownicy.
 Nieodpowiednią metodą jest drastyczne odstawienie od piersi, a także
niezdecydowanie i ponowne wracanie do karmienia naturalnego. Niektóre maluchy
same przestają ssać pierś z dnia na dzień.
 Konieczne jest zezwalanie dziecku na próby samodzielnego jedzenia, a nawet
zachęcanie do nich. Niech nakruszy, rozleje i je rączką. Przyjdzie czas, gdy zechce,
jak mama i tata, jeść widelcem.

ZALECANE NAPOJE
Woda przegotowana
Woda mineralna Cisowianka
Herbata z pokrzywy
Herbata Rooibos: można gotować na wywarze z tej herbaty

TECHNIKI PRZYGOTOWYWANIA POTRAW:

 Gotowanie na parze
 Gotowanie w wodzie
 Macerowanie (surowe mięso, warzywa drobno pokroić i dodać odrobinę dozwolonego
oleju), czas macerowania wynosi od minimum 15 minut do 24 godzin w zależności od
użytego produktu, przechowywać w lodówce.
 Posiłki miksować, rozgniatać na papkę. Z czasem miękkie pokarmy podawać w
formie mniej rozdrobnionej tak by dziecko uczyło się żuć i gryźć.
 Używać kuchenkę gazową, ew. elektryczną, parowar, termomix, piekarnik;
zdecydowanie nie używać kuchenki mikrofalowej
  Gotować w domu: stosować naturalne i jak najprostsze rozwiązania kulinarne, a tylko
w sytuacji kryzysowej, wyjazdów na konsultacje korzystać z kupowanych przetworów
dla dzieci alergicznych w słoiczkach.

CO ZROBIĆ BY DZIECKO NIE BYŁO NIEJADKIEM?

 Dziecko nie jest niejadkiem od urodzenia. To Nieświadome postępowanie rodziców

sprawia, że pora posiłku staje się stresującym doświadczeniem zarówno dla matki jak i
dziecka.
 Stałe pory żywienia ułatwiają karmienie i poprawiają trawienie.
 Nie należy dokarmiać dziecka między posiłkami sokami słodyczami, chrupkami,
kanapkami. Wówczas dziecko traci apetyt i do posiłku siada niechętnie. To powoduje
frustrację rodziców i pojawia się karmienie na siłę lub dziecko zachęcane jest poprzez
nagrody np. słodycze a to szybka droga do otyłości czy innych problemów
zdrowotnych.
 Nakładać należy mniejsze porcje tak by dziecko prosiło o dokładkę. Wówczas
korzysta z naturalnego instynktu by zaspokoić głód.
 Nie należy zmuszać dziecka do zjedzenia wszystkiego. Dziecko zacznie kojarzyć
posiłki z gniewem i zniechęci się do jedzenia.
 Należy dziecko zachęcać do zjedzenia nowych smaków, kiedy jest głodne. Wówczas
chętniej spożyje nowy pokarm. Dzieci potrzebują trochę czasu by zaakceptowały
nowy posiłek Warto uzbroić się w cierpliwość i nie poprzestawać na jednej próbie.
 Należy przyzwyczajać dziecko do picia wody między posiłkami.
 Należy pamiętać, że dziecko ma swoje ulubione potrawy i te, za którymi nie
przepada> należy to uszanować. Z upływem czasu dzieci odżywiane w zdrowy sposób
same rozszerzają upodobania kulinarne o nowe zdrowe potrawy

GDY MATKA NIE MOŻE KARMIĆ PIERSIĄ.

W takiej sytuacji należy pamiętać, że przemysłowo wytwarzanych miesznek można podawać
inne rodzaje mleka i kleików sporządzanych w domu.

Mleko ryżowe
Można wprowadzać od urodzenia, jeśli matka ma mało pokarmu
 1 szklanka ryżu
 6 szklanek wody
Ryż należy dokładnie wypłukać, następnie moczyć w wodzie 4-5 godz. Następnie wypłukać,
zalać wodą i gotować w szybkowarze na małym ogniu przez ok. 2 godz. Ugotowany przetrzeć
przez sito.

Kleiki ryżowe od 3 miesiąca

100ml pokarmu przygotować mieszając 1 część mleka ryżowego z jedną częścią mleka
migdałowego oraz 3-4 krople oleju lnianego.

Mleko migdałowe
 1 szklanka migdałów
 3 szklanki wody
Migdały namoczyć na noc. Rano obrać ze skórki dodać wodę i gotować 10-15 min Następnie
wszystko zmiksować i przecedzić przez sito.

Wywar z prażonego ryżu

0,5 szklanki naturalnego ryżu
1,5 szklanki wody źródlanej
Uprażyć w rondlu ryż aż stanie się lekko brązowy. Następnie dodać wodę i gotować na
wolnym ogniu przez ok. 20 min. Przecedzić przez sito i podawać dziecku ok. 50-100 ml
wywaru 1-2 razy dziennie. Wywar poprawia zdolność trawienia mleka

PIERWSZY POKARM W SZÓSTYM MIESIĄCU DLA DZIECI WYŁĄCZNIE KARMIONYCH

WYŁĄCZNIE MLEKIEM MATKI

Podawanie pokarmów stałych należy rozpocząć od puree z pojedynczych warzyw oraz

owoców sezonowych.
Przez pierwszy tydzień należy podawać jeden produkt np. krem z marchii lub gotowane
jabłko pozostała część to pokarm z piersi. W drugim tygodniu można podawać zboża np.
kleik ryżowy lub wywar z warzyw do picia. Można włączyć dwa posiłki zamiast mleka matki.
W ten sposób zwiększa się częstotliwość podawania stałych pokarmów.

Krem z marchewki lub z dyni

 250g marchewki z upraw ekologicznych lub dyni
 0,5l wody źródlanej
Marchew oczyścić szczotką, zetrzeć n tarce i gotować w wodzie pod przykryciem na małym
ogniu do uzyskania miękkości ( ok. 30 min).
Przetrzeć przez sito lub zmiksować.
Jeżeli krem jest zbyt gęsty można dodać wodę.

Ziemniaki gotowane w mundurkach

 1 średni ziemniak
 Woda do gotowania
 Masło
Umyć dobrze ziemniaka i gotować w wodzie pod przykryciem az będzie miękii. Obrać ze
skórki i ugnieść widelcem dodając masło do konsystencji puree.

Wywar z warzyw
 1 marchewka
 2 pietruszka
 Kawałek selera
 Kawałek dyni
 Natka pietruszki
 3 szklanki wody
Warzywa wyszorować szczoteczka, pokroić i zalać woda źródlaną.
Dodać natkę pietruszki i doprowadzić do wrzenia, następnie zmniejszyć ogień i gotować pod
przykryciem ok. 45 min. Odcedzić i podawać wywar do picia.

Mus jabłkowy
 1 jabłko.
Umyć jabłko, obrać ze skórki i pokroić w kostkę. Dodać niewielką ilość wody i gotować na
małym ogniu10-15 min. Można podać między głównymi posiłkami.

Kaszka kukurydziana z masłem

0,5 szklanki kaszy kukurydzianej
1 łyżka masła
1,5 szkl wody
Wodę zagotować dodać odrobinę masła. Na suchej patelni wyprażyć kaszę, tak by pachniała
orzeszkami. Gorącą wsypać powoli do gotującej się wody tak by nie zrobiły się grudki.
Zmniejszyć ogień, następnie gotować 40 min Mieszać by kaszka nie przywarła się dna. Dolać
wody w razie potrzeby. Ugotowana podać z masłem.

ROZSZERZENIE JADŁOSPISU W 7-YM MIESIĄCU

W tym miesiącu wprowadza się zupy z kilkoma warzywami. Wprowadzać kolejno warzywa
np. brokuł, szpinak( w sezonie). Dla wegetarian pierwsze białko w postaci wywaru z fasoli
mung, zupy z dodatkiem fasoli mung lub soczewicy. Zupy zacząć wzbogacać żółtkiem jaja.
Do picia podaje się również wodę oprócz wywaru z warzyw, wywaru z prazonego ryzu i
świezo wyciskanego soku( tylko w sezonie letnim)

Krem z brokułów
 250g brokułów
 Woda 0,5 l
Brokuły gotować w wodzie pod przykryciem na małym ogniu ok. 20 min do uzyskania
miękkości. Przetrzeć przez sito lub zmiksować. Należy dodać masło lub olej lniany. Jeżeli
krem jest zbyt gęsty można dodać przegotowaną wodę.

Zupa jarzynowa
 1 marchewka
 1 pietruszka
 Kawałek pora
 Kawałek selera
 1 łyżka kaszy kukurydzianej
 1 łyżka masła klarowanego
 0,5l wody źródlanej
Warzywa wyszorować szczoteczką, zetrzeć lub dobno pokroić. Do garnka dać masło
klarowane, podgrzać i dodać kaszkę kukurydzianą, przez chwile mieszając następnie dodać
warzywa i wodę. Gotować pod przykryciem ok. 30 min. Zmiksować.
Można rozszerzyć wersję zupy dodając brokuły i szpinak

Masło klarowane
Dowolną ilość masła 82% umieścić w rondelku lub garnku ze stali nierdzewnej. Ustawić na
płytce na bardzo małym płomieniu. Masło topi się i klaruje około 50 min. Na powierzchni
masła pojawia się piana i wypływają wszystkie zanieczyszczenia. Stopniowo opadają na dno,
gdzie tworzy się gruby kożuch, natomiast płyn ma piękny żółty kolor. W tym momencie
należy wyłączyć gaz i przecedzić przez sito wyłożone gazą.
Wystudzić wlać do słoiczków i trzymać w ciemnym miejscu. W sklarowanej formie masło
nie psuje się, więc można je trzymać w ciemnym miejscu lub w lodówce kilka miesięcy.
Można go używać do potraw tak jak innych tłuszców

Zupa jarzynowa z dodatkiem żółtka

Zupę ugotować wg powyższego przepisu. Do zupy dodać ugotowane żółtko

Zupa jarzynowa z ryżem

 1 marchewka
 1 pietruszka
 Kawałek pora
  Kawałek selera
 2 łyżki naturalnego ryżu( namoczonego przez noc)
 1 łyżka masła klarowanego lub oliwy z oliwek
 0,5l wody źródlanej
 Szczypta majeranku
 Szczypta soli
W garnku o grubym dnie rozgrzać masło lub oliwę i wrzucić pokrojoną w drobną kostkę lub
tarte warzywa, mieszać przez chwilę. Następnie dodać wodę oraz ryż i gotować pod
przykryciem przez 45 min. Pod koniec dodać szczyptę soli i majeranek. Zmiksować i podać
na ciepło.

Zupa z fasolą mung

 1 łyżka fasolimung
 2 łyzki ryżu basmati lub naturalnego
 0,5l wody
 1 marchew
 1 seler
 1 pietruszka
 Kawałek pora
 Klarowane masło lub oliwa z oliwek
 Szczypta kurkumy
 Kminek, sól
Ryż i fasolę mung wcześniej namoczyć w wodzie przez noc lub 4-5 godziny. Do gorącego
tłuszczu dodać kminku, pokrojone warzywa, ryż, fasolkę mung. Mieszać przez chwilę, dodać
wody, kurkumę oraz sól. Gotować pod przykryciem ok. 45-50 min. Całość zmiksować i
podać na ciepło

Zupa z czerwona soczewicą

Zupę z soczewicy gotować podobnie jak z fasolka mung. Zamiast fasoli mung dodać do zupy
1 łyżka soczewicy czerwonej.
Uwaga! Fasola mung lub soczewica z ryżem tworzą pełnowartościowe białko. Ważna jest
proporcja. Do 1 części fasoli stosować 2 części ryżu.

Soki warzywne i owocowe

 Sok z marchwi i sok z jabłek
Świeżo wyciśnięte soki są bogatym źródłem witamin i minerałów. Warzyw lub owoce
powinny być świeże, dojrzałe i pochodzić z upraw ekologicznych. Soki powinno podawać się
świeże, ponieważ szybko tracą swe cenne walory.
Na początku należy podawać soki z pojedynczych warzyw lub owoców. Należy je podawać
głównie latem, kiedy jest łatwy dostęp do świeżych surowców. Owoce i przyrządzone z nich
soki powodują wewnętrzne ochłodzenie organizmu. Podawane zimą mogą zwiększać
podatność na przeziębienia. Dlatego nie należy podawać soków, kiedy dziecko jest chore, ma
katar i jest przeziębione.
Na początku soki rozcieńczyć z niewielką ilością ciepłej wody.

OD 8 MIESIĄCA DO PIERWSZEGO ROKU ŻYCIA

Krem z kaszy jaglanej

 1 łyżka kaszy jaglanej namoczonej przez noc
  5-6 łyżek wody lub mleka migdałowego
 2-3 suszone morele ( suszone naturalnie)
 1 łyżka masła sklarowanego, (jeżeli używamy wody zamiast mleka migdałowego)
Namoczyć wcześniej kaszę jaglaną zalać ciepłą wodą lub mlekiem migdałowym, dodać
pokrojone na b drobną kostkę morele ( wcześniej namoczone i wymyte), Gotować ok. 30 min.
Można zmiksować

Ryż z migdałami
 1 szklanka pełnego ryżu
 0,3 szklanki migdałów
 0,5 szklanki wody
Migdały i ryz namoczyć przez noc lub 3-4 godziny. Usunąć skórki z migdałów, dodać ryż i
wodę i gotować w szybkowarze przez ok. 50 min.
Następnie całość zmiksować.

Krem z kalafiora
 250g kalafiora
 Woda
 Szczypta kminku indyjskiego
 Szczypta kurkumy
 Masło klarowane lub oliwa z oliwek
W garnku o grubym dnie podgrzać olej lub masło, dodać kminek i przez chwilę mieszać.
Następnie dodać kalafior, wodę i kurkumę. Przykryć i gotować na małym ogniu ok. 25 min.
Po ugotowaniu zmiksować. W podobny sposób można gotować krem z Pasternaka.

Krem z ryżu naturalnego i dyni

 1 łyżka zmielonego naturalnego ryżu
 1 łyżka startej dyni
 Masło klarowane lub olej na zimno tłoczony na zimno (np. sezamowy)
 Woda
Do gorącego tłuszczu wrzucić dynię i ryż, mieszaj przez chwilę i dodaj wodę. Gotuj pod
przykryciem ok. 15-20 minut na małym ogniu. Dynię można zastąpić marchewką lub
szpinakiem.

GDY MIJA PIERWSZY ROCZEK…

Zalecane proporcje w diecie:

40-50% zboża i naturalne produkty zbożowe
20-30% warzywa: marchewka, pietruszka, seler, buraki, kapusta, kalafior, dynia, szpinak itd.
10-15% rośliny strączkowe, nabiał, ryby
5-10% owoce (świeże i suszone), pestki (z dyni, słonecznika, sezam), orzechy.

Mleko z płatków owsianych i wiórków kokosowych

 1,5 szklanki wody
 0,5 szklanki płatków owsianych
 0,5 szklanki wiórków kokosowych lub świeży kokos
 Szczypta soli
Płatki owsiane namoczyć przez noc lub 3-4 godziny. Wszystkie składniki przez 20 minut a
następnie miksować do uzyskania konsystencji śmietany. Jeżeli jest zbyt gęsta można dodać
trochę przegotowanej wody. Przecedzic przez sito. Tak sporządzone mleko można stosować
do płatków śniadaniowych, można też na nim gotować kaszki (z mąką kukurydzianą lub
mąką ryżową).

Kasza jaglana z jabłkiem lub gruszkami

 0,25 szklanki kaszy jaglanej
 1 jabłko lub gruszka
 2 łyżki mielonego siemienia lnianego lub mielonych pestek słonecznika
 1,5 szklanki wody
 1 łyżka klarowanego masła
 Szczypta cynamonu
 Szczypta soli
W rondelku o grubym dnie należy rozgrzać masło, dodać kaszę jaglana i mieszać przez
chwilę. Dodać wodę i gotować ok. 15 minut na metalowej płytce, od czasu do czasu
mieszając. Następnie na wierzchu ułożyć obrane jabłko (przekrojone na 4 części), posypać
cynamonem i gotować pod przykryciem ok. 10 minut. Na koniec dodać mielone siemię lniane
lub mielone pestki słonecznika. Można podać na śniadanie.

Kaszka kukurydziana z jabłkiem

 0,5 szklanki kaszki kukurydzianej
 0,5 szklanki wody
 1 szklanka mleko migdałowego
 1 jabłko
Do ciepłej wody z mlekiem należy dodać kaszkę kukurydzianą i mieszać, by nie robiły się
grudki. Następnie gotować pod przykryciem ok.. 10 minut.

Napój z kakao lub karobem

 0,5 szklanki wody
 0,5 szklanki mleka ryżowego
 1 łyżeczka kakao lub 2 łyżeczki karobu
Zagotować wodę z mlekiem ryżowym. Wcześniej w małej ilości zimnego mleka należy
rozmieszać kakao i dodać do gorącego mleko, gotować ok. 5 minut.
KAROB: Karob nie zawiera teotrombiny oraz alkaloidów, które występują w kakao oraz
czekoladzie. Działa stymulująco na układ nerwowy.

Jajko ma miękko
W tym okresie do diety dziecka można włączyć jajko. Można je podać na miękko lub na
twardo na śniadanie.

ZUPY
Teraz można zacząć podawać zupy niemiksowane częściowo rozdrobnione widelcem.
Dziecku można podawać zupy, które gotujemy dla całej rodziny (np. krupnik, barszcz
czerwony, barszcz biały, zupa pomidorowa itd.).

Kasza jaglana z marchewką i olejem sezamowym

 1 szklanka kaszy jaglanej (wcześniej moczonej w żurku 5-6 godzin i wypłukanej)
 1 marchewka pokrojona w zapałkę
 1 łyżka oleju sezamowego lub klarowanego masła
 2 szklanki wody
 Sól
Rozgrzać olej w rondlu z grubym dnem, dodać pokrojoną marchewkę i lekko zeszklić szybko
mieszając, aby się nie przypaliła. Dolać wodę, kasze i sól. Gotować pod przykryciem, na
płytce ok. 30 minut, żeby każde ziarenko było osobno.

Kasza gryczana z prażonymi pestkami słonecznika

 1 szklanka suchej kaszy gryczanej
 2 szklanki wody
 2 łyżki oliwy z oliwek
 2 łyżki pestek słonecznika
 Sól
Zagotować wodę, posolić, dodać oliwę i kaszę (wcześniej można podprażać na sucho na
patelni) i poczekać aż woda zacznie się gotować. Przykryć, dać na płytkę i gotować 15-20
minut, aż woda wsiąknie w kaszę. Kasza powinna być lekko sypka, lecz ziarenka miękkie.
Pestki słonecznika moczyć w wodzie z solą, aby zlikwidować wszelkie zanieczyszczenia i
pleśń. Następnie wypłukać w czystej wodzie, osuszyć i włożyć do piekarnika na blaszce.
Prażyć w temperaturze 180 st. mieszając od czasu do czasu, na złoty kolor. Kaszę posypać
pestkami słonecznika. Pestki można mielić dla małych dzieci.

Na drugie danie można podawać ziemniaki z gulaszem z warzyw, warzywa przyrządzone na

parze, naleśniki na mące kukurydzianej, makarony razowe, ryż z soczewicą. Powoli można
przyzwyczajać dziecko do tych tradycyjnych i zdrowych potraw, które gotujemy dla całej
rodziny. Warto unikać podawania dziecku przetworzonych produktów (np. krakersy, chipsy,
czekolada, majonez, keczup).

Kisiel owocowy
 250g świeżych owoców (jabłka, maliny lub truskawki)
 1 szklankę soku jabłkowego
 2 łyżki koncentratu jabłkowego
 1 łyżka kuzu lub agar
Owoce wypłukać, obierać i pokroić. Gotować z sokiem jabłkowym i koncentratem przez 15
minut. Przetrzeć. Kuzu rozpuścić w małej ilości zimnej wody i dodać do przetartych owoców.
Gotować krótko, cały czas mieszając aż zgęstnieje.

Mgr Iwona Gryszkin

Na podstawie książki dr Preety Agrawal „ Odkrywam Macierzyństwo”