KT142

Lêi nãi ®Çu
X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt t¹o ra c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho nÒn
kinh tÕ quèc d©n. S¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ çc c«ng tr×nh cã gi¸
trÞ lín, thêi gian sö dông l©u dµi nªn cã ý nghÜa quan träng vÒ mÆt kinh tÕ- vËt
chÊt. Bªn c¹nh ®ã, s¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng cßn thÓ hiÖn gi¸ trÞ thÈm mü,
phong çch kiÕn tróc nªn còng mang ý nghÜa quan träng vÒ mÆt tinh thÇn, v¨n
ho¸ x· héi.
Díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ níc, sau h¬n mêi n¨m thùc hiÖn ®êng lèi ®æi
míi, nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã nh÷ng bíc chuyÓn kh¸ v÷ng ch¾c. ViÖc më réng thÞ
trêng, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸ çc quan hÖ kinh tÕ ®· t¹o ®iÒu kiÖn
tiÒn ®Ò cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Hoµ nhÞp cïng víi nh÷ng chuyÓn biÕn chung
®ã cña nÒn kinh tÕ, çc doanh nghiÖp x©y dùng trªn c¬ng vÞ lµ mét ®¬n vÞ kinh
tÕ c¬ së, lµ tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ quèc d©n ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong tiÕn
tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Nhng ®Ó cã thÓ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi,
chóng ta ph¶i cã mét c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c lµ nÒn t¶ng cho çc ngµnh kh¸c ph¸t
triÓn. Do ®ã, víi môc tiªu ®Èy nhanh tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-
íc, vèn ®Çu t cho hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng ngµy cµng chiÕm tØ träng lín trong
vèn ®Çu t cña nhµ níc. §ã lµ thuËn lîi lín cho çc c«ng ty x©y l¾p. Tuy nhiªn, trong
c¬ chÕ qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n hiÖn nay, çc c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín ph¶i tiÕn
hµnh ®Êu thÇu. V× vËy, ®Ó cã thÓ ®a ra gi¸ dù thÇu hîp lý nhÊt, ®em l¹i kh¶
n¨ng tróng thÇu cao ®ßi hái çc doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng phÊn ®Êu tiÕt
kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cho nªn, th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Nhµ qu¶n trÞ kh«ng
chØ quan t©m ®Õn tæng chi phÝ ph¸t sinh mµ quan träng h¬n lµ xem chi phÝ ®ã
®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo, ë ®©u, tõ ®ã ®Ò ra biÖn ph¸p qu¶n lý vèn, tr¸nh l·ng
phÝ, thÊt tho¸t, tiÕt kiÖm ®Õn møc thÊp nhÊt chi phÝ nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n
Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

D
phÈm. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng th«ng tin nµy cßn lµ c¬ së, lµ tiÒn ®Ò ®Ó doanh
nghiÖp x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh.
§èi víi Nhµ níc, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
çc doanh nghiÖp lµ c¬ së ®Ó Nhµ níc kiÓm so¸t vèn ®Çu t vµ thu thuÕ. Do ®ã,
trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm cña çc doanh
nghiÖp sÏ ®em l¹i tiÕt kiÖm cho x· héi, t¨ng tÝch luü cho nÒn kinh tÕ. V× vËy,
tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng ph¶i chØ lµ vÊn ®Ò cña
çc doanh nghiÖp mµ cßn cña toµn x· héi.
§øng trªn lÜnh vùc kÕ to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ kh©u phøc t¹p nhÊt trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp.
§¶m b¶o viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh chÝnh x¸c, kÞp thêi phï hîp víi ®Æc ®iÓm h×nh
thµnh vµ ph¸t sinh chi phÝ lµ yªu cÇu cã tÝnh xuyªn xuèt trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n
t¹i doanh nghiÖp.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn, qua thêi gian nghiªn cøu, t×m
hiÓu lý luËn vµ thùc tÕ c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n t¹i C«ng ty x©y dùng 492, ®îc
sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o PGS.TS Ph¹m ThÞ G¸i vµ çc c« chó, anh chÞ
phßng kÕ to¸n C«ng ty, em ®· chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt - tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph¬ng híng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh
t¹i C«ng ty x©y dùng 492”. Môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ vËn dông lý luËn vÒ h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµo viÖc nghiªn cøu thùc tÕ
c«ng t¸c h¹ch to¸n t¹i C«ng ty x©y dùng 492.
Néi dung cña chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ngoµi lêi më ®Çu, vµ kÕt luËn
bao gåm hai phÇn:
PhÇn I: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh t¹i c«ng ty x©y dùng 492.
PhÇn II: Ph¬ng híng hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty X©y dùng 492

D
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
I. Kh¸i qu¸t chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
1. Chi phÝ vµ çc çch ph©n lo¹i chi phÝ.
1.1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ
Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn
®éng vµ tiªu hao çc yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi çch kh¸c, qu¸
tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña ba yÕu tè: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao
®éngvµ søc lao ®éng. Sù kÕt hîp cña ba yÕu tè nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ t¹o
ra nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô phôc vô cho nhu cÇu cña con ngêi. ViÖc tiªu hao mét
lîng nhÊt ®Þnh çc yÕu tè trªn ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, dÞch vô ®ã ®îc gäi lµ
chi phÝ.
Trong kinh doanh x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn
bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp ®·
chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng x©y dùng, l¾p ®Æt çc c«ng tr×nh trong mét kú
kinh doanh nhÊt ®Þnh.
§èi víi kÕ to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lu«n g¾n liÒn víi mét kú s¶n xuÊt
kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ ph¶i lµ chi phÝ thùc. V× vËy, cÇn cã sù ph©n biÖt gi÷a
chi phÝ vµ chi tiªu. Chi phÝ cña kú h¹ch to¸n lµ nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao
®éng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i
mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Trong khi ®ã, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n
thuÇn çc lo¹i vËt t, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®îc dïng vµo
môc ®Ých g×. Nhng chi tiªu l¹i lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th×
kh«ng cã chi phÝ. Trªn thùc tÕ cã nh÷ng chi phÝ tÝnh vµo kú hiÖn t¹i nhng cha ®-
D
îc chi tiªu (nh çc kho¶n phØa tr¶) hay nh÷ng kho¶n chi tiªu cña kú hiÖn t¹i nhng ch-
a ®îc tÝnh vµo chi phÝ (nh mua tµi s¶n cè ®Þnh råi khÊu hao dÇn ®a vµo chi
phÝ). Nh vËy, chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng nh÷ng kh¸c nhau vÒ mÆt lîng mµ cßn
kh¸c nhau vÒ thêi gian. Së dÜ cã sù kh¸c nhau nh vËy lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt
vËn ®éng vµ ph¬ng thøc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng.
1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt trong çc doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung, tÝnh
chÊt vµ c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau, yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i chi phÝ
còng kh¸c nhau. Do ®ã, muèn tËp hîp vµ qu¶n lý tèt chi phÝ tÊt yÕu ph¶i ph©n
lo¹i chi phÝ. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mét çch khoa häc vµ hîp lý cã ý
nghÜa rÊt quan träng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc nhµ qu¶n trÞ kiÓm tra ph©n
tÝch chi phÝ, thóc ®Èy viÖc qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ ®Ó híng tíi tiÕt kiÖm chi
phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. VÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc ph©n theo çc tiªu thøc sau
®©y:
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè
§Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu
®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi
phÝ ®îc ph©n theo yÕu tè. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi
phÝ ®îc chia lµm 7 yÕu tè sau:
-YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt
liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô...sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh
(lo¹i trõ gi¸ trÞ dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu,
®éng lùc)
- YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt- kinh doanh trong
kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).

D
- YÕu tè tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n phô cÊp l¬ng: Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ çc
kho¶n phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn.
- YÕu tè BHXH, KPC§, BHYT trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng
vµ çc kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc.
- YÕu tè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao ph¶i trÝch trong
kú cho tÊt c¶ tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh.
- YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua
ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
- YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn:Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cha
ph¶n ¸nh vµo çc yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè cã ý nghÜa lín trong qu¸ tr×nh qu¶n lý chi phÝ, nã
cho biÕt kÕt cÊu, tØ träng cña tõng yÕu tè chi phÝ gióp cho viÖc x©y dùng vµ
ph©n tÝch ®Þnh møc vèn lu ®éng còng nh viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù
to¸n chi phÝ.
* Ph©n theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn
cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé, chi phÝ ®îc ph©n theo kho¶n môc. Çch ph©n
lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t-
îng. Theo ®ã, toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong kú cña doanh nghiÖp x©y l¾p ®îc
ph©n chia thµnh çc kho¶n môc chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn liÖu,
vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu... ®îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm
x©y l¾p, thùc hiÖn dÞch vô, lao vô trong kú s¶n xuÊt kinh doanh.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc
tiÕp x©y l¾p mµ kh«ng bao gåm çc kho¶n trÝch theo l¬ng.

D
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Bao gåm toµn bé chi phÝ sö dông xe, m¸y thi
c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng
hçn hîp võa thñ c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ phôc vô x©y l¾p t¹i çc ®éi
vµ çc bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp x©y l¾p, bao gåm: tiÒn l-
¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, çc kho¶n trÝch theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn tæng quü l-
¬ng cña toµn bé c«ng nh©n viªn chøc tõng bé phËn, tõng ®éi vµ toµn bé tiÒn ¨n ca
cña ®éi, bé phËn, chi phÝ vËt liÖu dông cô phôc vô cho çc ®éi...
- Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nh÷ng kho¶n môc chi
phÝ ngoµi s¶n xuÊt, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé cña doanh nghiÖp.
Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc rÊt thuËn tiÖn cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm, lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ cho kú sau.Qua ®ã sÏ
gióp nh÷ng nhµ qu¶n lý cã biÖn ph¸p sö dông chi phÝ mét çch hîp lý, tiÕt kiÖm,
®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo çch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ
Theo çch thøc kÕt chuyÓn, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia
thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú. Chi phÝ s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ
g¾n liÒn víi çc s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®îc mua; cßn chi phÝ thêi k× lµ
nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét kú nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn
gi¸ trÞ s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®îc mua nªn ®îc xem lµ çc phÝ tæn, cÇn
®îc khÊu trõ ra tõ lîi nhuËn cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi lîng c«ng viÖc, s¶n
phÈm hoµn thµnh.
§Ó thuËn tiÖn cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n
cø ®Ó ®Ò ra çc quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®-
îc ph©n theo quan hÖ víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh. Theo çch ph©n lo¹i
nµy, chi phÝ ®îc chia thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ.

D
BiÕn phÝ: lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè, vÒ tØ lÖ so víi khèi lîng
c«ng viÖc hoµn thµnh, ch¼ng h¹n chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, nh©n c«ng trùc
tiÕp...Tuy nhiªn, chi phÝ biÕn ®æi nÕu tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i cã
tÝnh cè ®Þnh.
§Þnh phÝ: lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng ®æi vÒ tæng sè so víi khèi lîng c«ng viÖc
hoµn thµnh, ch¼ng h¹n çc chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ thuª
mÆt b»ng, ph¬ng tiÖn kinh doanh...Çc chi phÝ nµy nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ
s¶n phÈm th× l¹i biÕn ®æi nÕu sè lîng s¶n phÈm thay ®æi.
Ngoµi çc çch ph©n lo¹i trªn, ®Ó phôc vô cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh
h×nh sö dông chi phÝ, chi phÝ s¶n xuÊt cßn ®îc ph©n lo¹i thµnh: chi phÝ ban
®Çu vµ chi phÝ biÕn ®æi, chi phÝ c¬ b¶n vµ chi phÝ chung, chi phÝ trùc tiÕp vµ
chi phÝ gi¸n tiÕp, chi phÝ tæng hîp vµ chi phÝ ®¬n nhÊt.
Mçi çch ph©n lo¹i chi phÝ ®Òu cã nh÷ng t¸c dông nhÊt ®Þnh ®èi víi c«ng t¸c
qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ ë doanh nghiÖp,®ång thêi lu«n hç trî, bæ sung cho
nhau gióp cho viÖc qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.
2. Gi¸ thµnh vµ çc lo¹i gi¸ thµnh.
2.1 Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
§Ó x©y dùng mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay hoµn thµnh mét lao vô
th× doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng mét lîng chi phÝ
nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®ã sÏ tham gia cÊu thµnh nªn
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh.
Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé çc
kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt cã liªn quan ®Õn khèi lîng x©y l¾p ®· hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lu«n chøa ®ùng hai mÆt kh¸c nhau vèn cã lµ chi
phÝ s¶n xuÊt vµ lîng gi¸ trÞ sö dông thu ®îc cÊu thµnh bªn trong khèi lîng x©y l¾p
®· hoµn thµnh. Nh vËy, b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ sù chuyÓn dÞch gi¸

D
trÞ cña nh÷ng yÕu tè chi phÝ vµo s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh. V× thÕ, gi¸
thµnh cã hai chøc n¨ng chñ yÕu lµ bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸.
Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt,
ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông çc lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt còng nh hÖ thèng çc gi¶i ph¸p kinh tÕ, kÜ thuËt mµ doanh nghiÖp ®·
thùc hiÖn nh»m ®¹t ®îc môc ®Ých s¶n xuÊt ra khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi
chi phÝ thÊp nhÊt. Gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña çc ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc
gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë
doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña
doanh nghiÖp. Mäi çch tÝnh to¸n chñ quan, kh«ng ph¶n ¸nh ®óng çc yÕu tè gi¸
trÞ trong gi¸ thµnh ®Òu cã thÓ dÉn ®Õn viÖc ph¸ vì çc quan hÖ hµng ho¸- tiÒn
tÖ, kh«ng x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kh«ng thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt gi¶n
®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng.
2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh
§Ó ®¸p øng çc yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng
nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc ph©n
lo¹i nh sau:
* Theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc chia lµm 3 lo¹i:
- Gi¸ thµnh dù to¸n: lµ tæng sè çc chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh mét khèi l-
îng x©y l¾p. Gi¸ thµnh dù to¸n ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së çc ®Þnh møc theo thiÕt
kÕ ®îc duyÖt vµ khung gi¸ quy ®Þnh ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n ¸p dông vµo tõng
vïng l·nh thæ, tõng ®Þa ph¬ng do cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh.
Gi¸ thµnh dù to¸n = Gi¸ trÞ dù to¸n – L·i ®Þnh møc

D
Trong ®ã, gi¸ trÞ dù to¸n lµ chØ tiªu dïng lµm c¨n cø cho çc doanh nghiÖp x©y
l¾p x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ, ®ång thêi lµm c¨n cø cho çc c¬
quan qu¶n lý nhµ níc gi¸m s¸t ho¹t ®éng x©y l¾p. L·i ®Þnh møc lµ chØ tiªu Nhµ
níc quy ®Þnh ngµnh x©y dùng c¬ b¶n ph¶i t¹o ra ®Ó tÝch luü cho x· héi.
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thµnh dù to¸n
g¾n liÒn víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ thµnh dù to¸n – Møc h¹ gi¸ thµnh dù to¸n
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh
nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch
gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ thÊp gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu hao phÝ
thùc tÕ liªn quan ®Õn khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bao gåm chi phÝ ®Þnh møc,
vît ®Þnh møc vµ çc chi phÝ kh¸c. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp,
ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông çc
gi¶i ph¸p kinh tÕ- tæ chøc- kÜ thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm,
lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
* Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ
Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia lµm 2 lo¹i:
- Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p thùc tÕ: ph¶n ¸nh gi¸ thµnh cña mét khèi lîng c«ng
t¸c x©y l¾p ®· hoµn thµnh ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý.
- Gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh: lµ toµn bé chi phÝ chi
ra ®Ó tiÕn hµnh thi c«ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tõ khi khëi c«ng ®Õn
khi hoµn thµnh bµn giao cho bªn chñ ®Çu t.
3. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
3.1 §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n mµ çc chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh ®îc tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ theo ®ã. Giíi h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt cã thÓ lµ n¬i g©y ra chi phÝ hoÆc n¬i chÞu phÝ. §Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi t-

D
îng tËp hîp chi phÝ cÇn c¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
Trong s¶n xuÊt x©y l¾p, víi tÝnh chÊt phøc t¹p cña quy tr×nh c«ng nghÖ, lo¹i
h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, s¶n phÈm x©y l¾p cã gi¸ trÞ kinh tÕ lín, thêng ®îc
ph©n chia thµnh nhiÒu khu vùc, bé phËn thi c«ng. Mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh ®Òu cã dù to¸n, thiÕt kÕ riªng, cÊu t¹o vËt chÊt kh¸c nhau nªn tuú thuéc vµo
c«ng viÖc cô thÓ, tr×nh ®é qu¶n lý cña mçi doanh nghiÖp x©y l¾p mµ ®èi tîng
h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay tõng ®¬n
®Æt hµng.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn, cÇn
thiÕt cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. ChØ cã x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t-
îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt míi cã thÓ tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ.
Trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ, kÕ to¸n lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi
phÝ thÝch øng. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ
thèng çc ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i çc chi phÝ s¶n xuÊt
trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p
cã ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh,
ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng.
3.2 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
Do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ, viÖc h¹ch
to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ ph©n thµnh hai giai ®o¹n lµ giai ®o¹n x¸c ®Þnh ®èi
tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ giai ®o¹n x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng mµ hao phÝ
vËt chÊt cña doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt ®· ®îc kÕt tinh trong ®ã nh»m
®Þnh lîng hao phÝ cÇn ®îc bï ®¾p còng nh tÝnh to¸n ®îc kÕt qu¶ kinh doanh.

D
Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, do s¶n phÈm mang tÝnh ®¬n chiÕc, mçi s¶n
phÈm ®Òu cã mét dù to¸n vµ thiÕt kÕ riªng nªn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®îc x¸c
®Þnh lµ çc c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, çc giai ®o¹n c«ng viÖc, çc khèi l-
îng x©y l¾p cã tÝnh dù to¸n riªng ®· hoµn thµnh.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong
toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh ®óng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp x©y l¾p,
gióp cho kÕ to¸n tæ chøc më sæ vµ kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸
thµnh s¶n phÈm cã hiÖu qu¶, ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý néi bé cña doanh nghiÖp
x©y l¾p.
4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ý nghÜa cña
viÖc tÝnh ®óng, ®ñ gi¸ thµnh
4.1 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi
nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p. Chóng lµ hai mÆt kh¸c
nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Chi phÝ
s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu bao gåm çc hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ
lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Khi gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng
tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. Tuy nhiªn, nÕu bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú kh«ng b»ng nhau th× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh
s¶n phÈm kh¸c nhau vÒ lîng. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
CPSX dë dang ®Çu kú B CPSX ph¸t sinh trong kú
A Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm C CPSX dë dang cuèi kú D
Qua s¬ ®å ta thÊy: AC= AB + BD - CD, hay:

D
Tæng gi¸ thµnh = Chi phÝ s¶n xuÊt + Chi phÝ s¶n xuÊt - Chi phÝ s¶n
xuÊt
s¶n phÈm dë dang ®Çu kú ph¸t sinh trong kú dë dang cuèi kú
Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi tõng thêi kú ph¸t sinh chi phÝ cßn gi¸
thµnh l¹i ®ång thêi liªn quan tíi c¶ chi phÝ ph¸t sinh trong kú vµ chi phÝ kú tríc
(chi phÝ dë dang ®Çu kú) chuyÓn sang. Gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n víi khèi lîng s¶n
phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú mµ kh«ng tÝnh ®Õn
chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë kú nµo. Cßn chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm toµn bé chi phÝ bá
ra trong mét kú s¶n xuÊt kinh doanh mµ kh«ng tÝnh ®Õn chi phÝ ®ã liªn quan
®Õn khèi lîng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh hay cha.
4.2 ý nghÜa cña viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh
§èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung, doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng, chØ
tiªu chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng
mµ bÊt k× nhµ qu¶n lý nµo còng ph¶i quan t©m bëi ®ã lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ
tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¬n n÷a nã cßn
quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ ¶nh hëng tíi thu nhËp cña toµn bé çn bé
c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Do ®ã cÇn ph¶i h¹ch to¸n chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ
vµ kÞp thêi chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cung cÊp th«ng tin cho
çc nhµ qu¶n lý gióp hä n¾m ®îc t×nh h×nh sö dông vËt t, tµi s¶n, lao ®éng...®¸nh
gi¸ ®îc thùc tr¹ng kinh doanh thùc tÕ cña doanh nghiÖp tõ ®ã cã nh÷ng quyÕt
®Þnh qu¶n lý ®óng ®¾n, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
H¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ lµ viÖc tæ chøc, ghi chÐp,
ph¶n ¸nh theo ®óng gi¸ trÞ thùc tÕ cña chi phÝ mµ cßn ph¶i theo ®óng ®Þa ®iÓm
ph¸t sinh vµ ®èi tîng chÞu phÝ. TÝnh ®óng gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ
h¹ch to¸n ®óng néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ®· hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm. V× vËy, ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, vËn dông ®óng ph-
¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ph¶i ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n

D
xuÊt kÕ to¸n ®· tËp hîp mét çch chÝnh x¸c. TÝnh ®ñ gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n ®Çy
®ñ mäi chi phÝ ®· bá ra cho s¶n xuÊt s¶n phÈm nhng còng ph¶i lo¹i bá nh÷ng chi
phÝ kh«ng liªn quan, kh«ng cÇn thiÕt.
ViÖc tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh
nghiÖp sÏ cho ta nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n trÞ
doanh nghiÖp còng nh ®Þnh híng cho ho¹t ®éng kinh doanh. TÝnh ®óng, tÝnh ®ñ
gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp tr¸nh ®îc l·i gi¶, lç thËt vµ ngîc
l¹i.
II. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1. §Æc ®iÓm kinh doanh x©y l¾p ¶nh hëng ®Õn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng mang tÝnh chÊt c«ng
nghiÖp nh»m t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh cho tÊt c¶ çc ngµnh trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n, t¹o ra c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho x· héi, t¨ng cêng tiÒm lùc kinh tÕ,
quèc phßng vµ gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-
íc. Do ®ã, qu¶n lý tèt vµ h¹ch to¸n ®óng ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Tuy nhiªn, ngµnh x©y dùng c¬ b¶n còng
cã nh÷ng nÐt ®Æc thï riªng chi phèi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh÷ng nÐt ®Æc thï ®ã lµ:
S¶n phÈm x©y l¾p lµ çc c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc...thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng cña
nÒn kinh tÕ quèc d©n cã quy m« vµ gi¸ trÞ lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian sö dông
l©u dµi...Do vËy, viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nhÊt thiÕt ph¶i cã çc dù to¸n
thiÕt kÕ, thi c«ng ®îc lËp theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Trong qu¸
tr×nh thi c«ng x©y l¾p ph¶i thêng xuyªn so s¸nh kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n
chi phÝ, t×m ra nguyªn nh©n vît, hôt dù to¸n vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh trªn
c¬ së lÊy dù to¸n lµm thíc ®o.

D
S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt cßn çc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt (xe
m¸y, thiÕt bÞ thi c«ng, ngêi lao ®éng...) ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt s¶n
phÈm. MÆt kh¸c, ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n thêng tiÕn hµnh ngoµi trêi nªn chÞu
¶nh hëng cña ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, thêi tiÕt. §Æc ®iÓm nµy lµm cho c«ng t¸c
qu¶n lý, sö dông, h¹ch to¸n tµi s¶n, vËt t rÊt phøc t¹p, dÔ bÞ mÊt m¸t, h háng lµm
t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã, chu k× s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ x©y l¾p thêng rÊt
dµi, chi phÝ ph¸t sinh thêng xuyªn trong khi doanh thu chØ ph¸t sinh ë tõng thêi
®iÓm nhÊt ®Þnh. Do ®ã, kú tÝnh gi¸ thµnh ë çc ®¬n vÞ x©y l¾p thêng ®îc x¸c
®Þnh theo kú s¶n xuÊt.
Tæ chøc s¶n xuÊt trong çc doanh nghiÖp x©y l¾p ë níc ta hiÖn nay phæ biÕn
theo ph¬ng thøc kho¸n gän çc c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi lîng hoÆc
c«ng viÖc cho çc ®¬n vÞ trong néi bé doanh nghiÖp (®éi, xÝ nghiÖp...). Trong
gi¸ kho¸n gän, kh«ng chØ cã tiÒn l¬ng mµ cßn cã ®ñ çc chi phÝ vÒ vËt liÖu,
c«ng cô, dông cô thi c«ng, chi phÝ chung cña bé phËn nhËn kho¸n.
S¶n phÈm x©y l¾p ®îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n hoÆc gi¸ tho¶ thuËn víi chñ
®Çu t tõ tríc (gi¸ ®Êu thÇu) nªn tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm thÓ hiÖn kh«ng
râ hay nãi çch kh¸c, t¸c ®éng cña yÕu tè thÞ trêng bÞ h¹n chÕ.
Gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p kh«ng bao gåm gi¸ trÞ b¶n th©n thiÕt bÞ do chñ
®Çu t ®a vµo ®Ó l¾p ®Æt mµ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ do doanh nghiÖp
x©y l¾p bá ra cã liªn quan ®Õn x©y l¾p c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y dùng
vµ l¾p ®Æt kÕt cÊu bao gåm gi¸ trÞ vËt kÕt cÊu vµ gi¸ trÞ thiÕt bÞ kÌm theo nh
çc thiÕt bÞ vÖ sinh, th«ng giã, thiÕt bÞ sëi Êm, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, thiÕt bÞ
truyÒn dÉn...
Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n
kÕ to¸n trªn c¬ së tu©n thñ chÕ ®é kÕ to¸n nhng còng ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm
®Æc thï cña ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng t¸c kÕ
to¸n, cung cÊp kÞp thêi nh÷ng th«ng tin cho qu¶n lý.

D
2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
Theo chÕ ®é quy ®Þnh, çc doanh nghiÖp x©y l¾p h¹ch to¸n hµng tån kho theo
ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, do ®ã, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong çc doanh
nghiÖp x©y l¾p lµ theo ph¬ng ph¸p KKTX. TÊt c¶ çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t
sinh ph¶i ®îc ph¶n ¸nh, ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi
§Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ
to¸n sö dông tµi kho¶n 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Tµi kho¶n nµy
®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...). KÕt cÊu cña tµi
kho¶n nµy nh sau:
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong k×.
Bªn Cã: - Çc kho¶n gi¶m chi phÝ.
- Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh.
D Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông çc tµi kho¶n 621, 622, 623, 627 ®Ó ph¶n ¸nh chi
phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y
thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
S¬ ®å h¹ch to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y
l¾p
TK 152, 331... TK 621 TK 154 TK 632, 155
Chi phÝ nguyªn KÕt chuyÓn CPNVL trùc tiÕp kÕt

chuyÓn
vËt liÖu trùc tiÕp gi¸ thµnh c«ng
TK 623 tr×nh hoµn

C«ng nh©n KÕt chuyÓn CPSDMTC thµnh bµn giao
SDMTC cho chñ ®Çu t

TK 334 TK 622 hay chê tiªu thô
TËp
Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch
hîpNgäc Líp kÕ to¸n 41
D CP
SXC
TiÒn C«ng nh©n KÕt chuyÓn CPNCTT
l¬ng trùc tiÕp x©y l¾p
ph¶i
tr¶ TK 627
TK 214, 338, 111... ph©n bæ (hoÆc kÕt
Chi phÝ SXC kh¸c chuyÓn) CPSXC
3. Çc bíc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i víi tÝnh chÊt vµ néi dung kh¸c nhau.
ViÖc tËp hîp chi phÝ ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× míi
cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh mét çch chÝnh x¸c, kÞp thêi. Tr×nh tù nµy phô thuéc vµo
tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh, nghÒ, tõng doanh nghiÖp, tr×nh
®é qu¶n lý vµ h¹ch to¸n... §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thêng qua çc bíc sau:
Bíc 1: TËp hîp çc chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng h¹ch
to¸n chi phÝ (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...).
Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña çc ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cã
liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trªn c¬ së khèi lîng lao
vô phôc vô vµ ®¬n gi¸ cña lao vô ®ã.
Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho çc c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh cã liªn quan theo tiªu thøc phï hîp.
Bíc 4: KiÓm kª, x¸c ®Þnh s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
Bíc 5: TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh (c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh).
III. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, çc cÊu kiÖn hoÆc çc bé phËn rêi, vËt liÖu lu©n chuyÓn

D
tham gia cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm x©y l¾p (kh«ng kÓ vËt liÖu phôc vô
cho m¸y mãc thi c«ng, ph¬ng tiÖn thi c«ng vµ nh÷ng vËt liÖu tÝnh trong chi phÝ
s¶n xuÊt chung). Gi¸ trÞ vËt liÖu ®îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nµy ngoµi gi¸ trÞ
thùc tÕ cßn cã c¶ chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn tõ n¬i mua vÒ n¬i nhËp kho hoÆc
xuÊt th¼ng ®Õn ch©n c«ng tr×nh.
Nguyªn vËt liÖu sö dông cho x©y dùng h¹ng môc c«ng tr×nh nµo ph¶i ®îc tÝnh
trùc tiÕp cho h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã trªn c¬ së chøng tõ gèc theo sè lîng thùc tÕ
®· sö dông vµ theo gi¸ xuÊt kho thùc tÕ. Trêng hîp nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cã
liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®îc th× kÕ to¸n
ph¶i ph©n bæ chi phÝ cho çc c«ng tr×nh theo tiªu thøc thÝch hîp nh theo ®Þnh
møc tiªu hao, theo khèi lîng thùc hiÖn...
§Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621-
chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng c«ng
tr×nh x©y dùng, l¾p ®Æt (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, çc giai ®o¹n c«ng
viÖc, khèi lîng c«ng viÖc, khèi lîng x©y l¾p cã dù to¸n riªng). KÕt cÊu tµi kho¶n
nµy nh sau:
Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho x©y dùng, l¾p ®Æt.
Bªn Cã: - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hay chuyÓn
sang kú sau.
- KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ sö dông
cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú vµo bªn nî TK 154- chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
dë dang vµ chi tiÕt cho çc ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh.
Tµi kho¶n 621 cuèi kú kh«ng cã sè d.
*Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
TK 152 TK 621 TK 152, 111...

D
XuÊt kho NVL cho s¶n xuÊt VL sö dông kh«ng hÕt nhËp
kho hay b¸n thu håi
TK 111, 112, 1412, 331... TK 154
Mua NVL chuyÓn ®Õn tËn KÕt chuyÓn CPNVLTT
ch©n c«ng tr×nh
IV. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.

Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm çc kho¶n thï lao lao ®éng ph¶i tr¶ cho
c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p çc c«ng tr×nh, c«ng nh©n phôc vô thi c«ng (kÓ c¶
c«ng nh©n vËn chuyÓn bèc dì vËt t trong ph¹m vi mÆt b»ng x©y l¾p vµ c«ng
nh©n chuÈn bÞ thi c«ng vµ thu dän hiÖn trêng). Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
kh«ng bao gåm çc kho¶n trÝch KPC§, BHXH, BHYT tÝnh theo tiÒn l¬ng ph¶i tr¶
cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p vµ tiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n x©y l¾p mµ chóng
®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung.
§Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622- chi
phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Khi h¹ch to¸n, tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, giai ®o¹n c«ng viÖc... Tµi kho¶n nµy cã kÕt cÊu
nh sau:
Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thùc tÕ ph¸t sinh.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸
thµnh.
Tµi kho¶n 622 cuèi kú kh«ng cã sè d.
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 3341 TK 622 TK 154

Ph¶i tr¶ cho CN thuéc danh s¸ch KÕt chuyÓn CPNCTT

D
TK 3342,111...
Ph¶i tr¶ cho lao ®éng thuª ngoµi
V. H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.

M¸y mãc thi c«ng lµ çc lo¹i m¸y phôc vô trùc tiÕp cho s¶n xuÊt x©y l¾p nh
m¸y trén bª t«ng, cÇn trôc, cÇn cÈu th¸p, m¸y ñi, m¸y xóc,...Chi phÝ sö dông m¸y
thi c«ng lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc sö dông xe vµ m¸y thi
c«ng, bao gåm çc lo¹i nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng cho m¸y thi c«ng, tiÒn l¬ng ph¶i
tr¶ cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng, khÊu hao m¸y thi c«ng,
tiÒn thuª m¸y thi c«ng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi cho sö dông m¸y thi c«ng...
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®îc chia lµm hai lo¹i: chi phÝ thêng xuyªn vµ chi
phÝ t¹m thêi.
- Chi phÝ thêng xuyªn: lµ nh÷ng chi phÝ hµng ngµy cÇn thiÕt cho viÖc sö
dông m¸y thi c«ng nh chi phÝ khÊu hao m¸y, chi phÝ vÒ thuª m¸y, nhiªn liÖu,
®éng lùc...
- Chi phÝ t¹m thêi: lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc th¸o l¾p, ch¹y thö,
vËn chuyÓn...m¸y thi c«ng vµ nh÷ng c«ng tr×nh t¹m thêi phôc vô m¸y thi c«ng. Chi
phÝ nµy ®îc ph©n bæ dÇn theo thêi gian sö dông m¸y thi c«ng ë c«ng trêng.
Do ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y l¾p vµ cña s¶n phÈm x©y l¾p, mét m¸y thi
c«ng cã thÓ sö dông cho nhiÒu c«ng tr×nh trong kú h¹ch to¸n. V× vËy, cÇn ph©n
bæ chi phÝ m¸y thi c«ng cho tõng c«ng tr×nh. Theo chÕ ®é quy ®Þnh hiÖn nay, cã
ba tiªu thøc ph©n bæ lµ: theo khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh cña ca m¸y, theo ca
m¸y lµm viÖc, theo dù to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. C«ng thøc ph©n bæ nh
sau:
Chi phÝ sö dông m¸y Tæng chi phÝ m¸y thi c«ng cÇn ph©n bæ Tæng tiªu
thøc
thi c«ng ph©n bæ = x ph©n bæ cña
cho tõng ®èi tîng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ çc ®èi tîng tõng ®èi tîng

D
§èi víi trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph-
¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng, võa b»ng m¸y, ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi
phÝ sö dông m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p, kÕ to¸n sö
dông tµi kho¶n 623- chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Trêng hîp doanh nghiÖp thùc
hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn b»ng m¸y th× kh«ng sö dông tµi kho¶n 623
mµ kÕ to¸n h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo çc tµi kho¶n 621, 622, 627. MÆt kh¸c, çc
kho¶n trÝch KPC§, BHXH, BHYT tÝnh theo tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n sö
dông m¸y thi c«ng vµ tiÒn ¨n ca kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 623 mµ ph¶n ¸nh vµo TK
627- chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n 623 cã kÕt cÊu nh sau:
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng thùc tÕ ph¸t sinh.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn (hoÆc ph©n bæ) chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng cho çc
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ chi tiÕt lµm 6 tiÓu kho¶n:
TK 6231- Chi phÝ nh©n c«ng.
TK 6231- Chi phÝ vËt liÖu.
TK 6233- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
TK 6234- Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng.
TK 6237- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
TK 6238- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
ViÖc h¹ch to¸n cô thÓ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phô thuéc vµo h×nh thøc sö
dông m¸y thi c«ng cña mçi doanh nghiÖp.
* Trêng hîp C«ng ty cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng
Trong trêng hîp nµy, h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®îc tiÕn hµnh nh
sau: toµn bé chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®éi m¸y thi c«ng ®îc tËp hîp riªng
trªn çc TK 621, 622, 627 (chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng). Cuèi kú, tæng hîp chi phÝ
vµo tµi kho¶n 154 (1543 chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng) ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ca m¸y
(hoÆc giê m¸y). C¨n cø vµo gi¸ thµnh cña mét ca m¸y (hoÆc giê m¸y) vµ sè ca m¸y

D
(hoÆc giê m¸y) mµ ®éi m¸y thi c«ng phôc vô cho tõng ®èi tîng (c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh...) ®Ó ph©n bæ chi phÝ cña ®éi m¸y thi c«ng cho tõng ®èi tîng.
Quy tr×nh h¹ch to¸n ®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau:
TK 152, 153, 111, 112... TK 621 TK 154 TK 623
CPNVLTT KÕt chuyÓn Gi¸ thµnh cña ®éi m¸y
(1) thi c«ng
TK 3341, 3342 TK 622 TK 512
CPNCTT KÕt chuyÓn Gi¸ b¸n néi
(2) bé
TK 111, 112, 214, 331... TK 627 TK 632
CPSXC KÕt chuyÓn (2) Gi¸ thµnh dÞch vô
cña ®éi MTC
(1) Çc bé phËn trong doanh nghiÖp kh«ng tÝnh kÕt qu¶ riªng mµ thùc hiÖn ph-
¬ng thøc cung cÊp lao vô m¸y lÉn nhau.
(2) Çc bé phËn trong doanh nghiÖp x¸c ®Þnh kÕt qu¶ riªng(doanh nghiÖp thùc
hiÖn ph¬ng thøc b¸n lao vô m¸y lÉn nhau)
* Trêng hîp tõng ®éi x©y l¾p cã m¸y thi c«ng riªng.
Çc chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng ®îc tËp hîp riªng trªn tµi kho¶n 623 – chi
phÝ sö dông m¸y thi c«ng, cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ theo tõng ®èi tîng
(c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...)
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
TK 152, 111, 112... TK 623 TK 154
Chi phÝ vËt liÖu KÕt chuyÓn hoÆc
TK 3341, 3342, 111... ph©n bæ CPSDMTC
Chi phÝ nh©n c«ng
TK 214, 152, 111, 112...

D
Chi phÝ kh¸c
TK 133
VAT ®îc khÊu trõ
(nÕu cã)
* Trêng hîp m¸y thi c«ng thuª ngoµi
Toµn bé chi phÝ thuª m¸y thi c«ng tËp hîp vµo tµi kho¶n 623. Cuèi kú, kÕt chuyÓn
vµo tµi kho¶n 154 theo tõng ®èi tîng.
TK 331, 111, 112... TK 623 TK 154
Gi¸ thuª cha thuÕ KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ
CPSDMTC
TK 133
VAT
VI. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung.

Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ phôc vô x©y l¾p t¹i çc ®éi vµ
çc bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm: l¬ng nh©n
viªn qu¶n lý ®éi, tiÒn ¨n gi÷a ca, trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tØ lÖ quy
®Þnh trªn tæng sè l¬ng c«ng nh©n viªn chøc cña ®éi, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c
b»ng tiÒn.
NÕu çc kho¶n chi phÝ chØ liªn quan ®Õn mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh sÏ ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. Cßn
çc kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng th× sÏ ®îc ph©n bæ cho çc
®èi tîng theo tiªu thøc thÝch hîp nh: tiÒn l¬ng c«ng nh©n x©y l¾p hoÆc chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 627- chi phÝ
s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng x©y l¾p. KÕt
cÊu cña tµi kho¶n nµy nh sau:
D
Bªn Nî: Çc kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: - Çc kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸
thµnh
Tµi kho¶n 627 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n:
TK 6271- Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 6272- Chi phÝ vËt liÖu
TK 6273- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
TK 6274- Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 6277- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 6278- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 334 TK 627 TK 152, 111, 112...
Ph¶i tr¶ CNV Çc kho¶n thu håi
TK 338
TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ TK 154
TK 152, 153 Ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn
Chi phÝ vËt liÖu, dông cô CPSXC
TK 214
KhÊu hao TSC§
TK 142
Ph©n bæ dÇn CP tr¶ tríc
TK 335
TrÝch tríc chi phÝ ph¶i tr¶
D
TK 331, 111, 112...
Çc kho¶n chi phÝ SXC kh¸c
VII. H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt

1. H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt
Çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ çc doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng
®Òu kh«ng thÓ tr¸nh ®îc nh÷ng thiÖt h¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Æc biÖt do
®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng lµ tiÕn hµnh ngoµi trêi nªn phô thuéc nhiÒu vµo
®iÒu kiÖn tù nhiªn v× vËy cã thÓ gÆp nhiÒu rñi ro, t¹o nªn nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i
bÊt ngê ngoµi dù to¸n. §©y lµ nh÷ng nguyªn nh©n lµm t¨ng chi phÝ, gi¶m lîi
nhuËn cña doanh nghiÖp. Do ®ã, kÕ to¸n ph¶i h¹ch to¸n chÝnh x¸c gi¸ trÞ thiÖt h¹i
trong s¶n xuÊt vµ ®óng víi nguyªn nh©n cña thiÖt h¹i nh»m ph¶n ¸nh ®óng kÕt
qu¶ s¶n xuÊt vµ gióp doanh nghiÖp ®a ra ®îc nh÷ng biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi ®Ó
tr¸nh çc thiÖt h¹i vÒ sau.
ThiÖt h¹i trong s¶n xuÊt x©y l¾p bao gåm thiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i vµ thiÖt h¹i
ngõng s¶n xuÊt. ThiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i: do x©y l¾p sai thiÕt kÕ, kh«ng ®¶m b¶o
tiªu chuÈn chÊt lîng, kh«ng ®îc bªn giao thÇu nghiÖm thu buéc ph¶i thªm chi phÝ
söa ch÷a hoÆc ph¸ ®i lµm l¹i cho ®¹t yªu cÇu nghiÖm thu. ThiÖt h¹i do ngõng s¶n
xuÊt: do çc nguyªn nh©n vÒ thêi tiÕt, do kh«ng cung øng kÞp thêi vËt t, nh©n
c«ng...
ViÖc h¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt gièng nh çc doanh nghiÖp c«ng
nghiÖp. §èi víi thiÖt h¹i vÒ ph¸ ®i lµm l¹i, kÕ to¸n cÇn më sæ theo dâi riªng.
TK 1381 TK 111, 152
Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi
TK 1388, 334
Gi¸ trÞ ç nh©n båi thêng
TK 811
Gi¸ trÞ tÝnh vµo chi phÝ kh¸c
TK 415

D
ThiÖt h¹i trõ vµo dù phßng
TK 131
Gi¸ trÞ chñ ®Çu t ®ång ý båi thêng
VIII.Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë.
1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
x©y l¾p hoµn thµnh trong kú. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (chi phÝ nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n
xuÊt chung) ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thi c«ng sÏ ®îc kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n
154 –chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. ViÖc tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong
x©y l¾p ®îc tiÕn hµnh theo tõng ®èi tîng (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...) vµ
chi tiÕt theo kho¶n môc vµo bªn nî tµi kho¶n 154.
S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
TK 621, 622, 623, 627 TK 154
(1) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt
TK 331
(3) Gi¸ trÞ bµn giao
(2) TK 632
TK 133 (4)
(1)- Trêng hîp tù lµm (3)- NÕu x¸c ®Þnh lµ cha tiªu thô
(2)- Trêng hîp lµ nhµ thÇu chÝnh (4)- NÕu x¸c ®Þnh lµ tiªu thô
2. KiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë.
§Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm x©y l¾p, ®Þnh
kú (th¸ng, quý) doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª khèi lîng c«ng viÖc ®·
hoµn thµnh hay ®ang dë dang. H¬n n÷a, ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
D
chÝnh x¸c ®ßi hái c«ng t¸c kiÓm kª khèi lîng x©y l¾p dë dang ph¶i ®îc thùc hiÖn
®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi, ®ång thêi ph¶i ph¸t hiÖn ®îc tæn thÊt trong qu¸
tr×nh thi c«ng.
Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang trong s¶n xuÊt x©y l¾p phô thuéc vµo
ph¬ng thøc thanh to¸n khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh gi÷a bªn nhËn thÇu vµ bªn
giao thÇu. NÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm x©y l¾p sau khi hoµn thµnh toµn
bé th× gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang lµ tæng chi phÝ ph¸t sinh tõ lóc khëi c«ng ®Õn
cuèi th¸ng ®ã. NÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm x©y l¾p theo ®iÓm dõng kü
thuËt hîp lý th× gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang lµ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p cha ®¹t ®Õn
®iÓm dõng kÜ thuËt hîp lý ®· quy ®Þnh vµ ®îc tÝnh gi¸ theo chi phÝ thùc tÕ trªn
c¬ së ph©n bæ chi phÝ thùc tÕ cña h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã cho çc giai ®o¹n, tæ
hîp c«ng viÖc ®· hoµn thµnh vµ giai ®o¹n dë dang theo gi¸ trÞ dù to¸n cña chóng
hoÆc theo tû lÖ s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. C«ng thøc ph©n bæ nh sau:
* Theo gi¸ trÞ dù to¸n
Chi phÝ thùc khèi lîng x©y l¾p + khèi lîng x©y l¾p Gi¸ trÞ dù
tÕ khèi lîng dë dang ®Çu kú thùc hiÖn trong kú to¸n cña
x©y l¾p dë = x khèi lîng
dang cuèi kú Gi¸ trÞ dù to¸n cña Gi¸ tri dù to¸n cña x©y l¾p
khèi lîng x©y l¾p + khèi lîng x©y l¾p dë dang
hoµn thµnh trong kú dë dang cuèi kú cuèi kú
* Theo tû lÖ s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng

Chi phÝ Chi phÝ thùc tÕ cña Chi phÝ thùc tÕ cña khèi Chi phÝ
cña
thùc tÕ khèi lîng x©y l¾p + lîng x©y l¾p thùc hiÖn khèi lîng
cña khèi dë dang ®Çu kú trong kú x©y l¾p dë
lîng x©y = x dang cuèi kú
l¾p dë dang Chi phÝ dù to¸n cña Chi phÝ dù to¸n cña khèi ®· tÝnh
chuyÓn
cuèi kú khèi lîng x©y l¾p + lîng x©y l¾p dë dang cuèi theo SP hoµn
hoµn thµnh bµn giao kú ®· tÝnh chuyÓn theo SP thµnh t-
¬ng
trong kú hoµn thµnh t¬ng ®¬ng ®¬ng.
D
IX. Çc ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh chñ yÕu.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng ph¬ng
ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. Trong doanh nghiÖp x©y
l¾p, kÕ to¸n thêng sö dông çc ph¬ng ph¸p sau:
* Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n)
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp cho tõng ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt (còng lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh). §èi víi lo¹i chi phÝ chØ liªn
quan ®Õn mét ®èi tîng th× tËp hîp trùc tiÕp vµo sæ chi tiÕt cña ®èi tîng ®ã, cßn
lo¹i chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng th× kÕ to¸n dùa vµo mét tiªu
thøc ph©n bæ thÝch hîp ®Ó ph©n bæ lo¹i chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng vµo sæ
chi tiÕt t¬ng øng. §Õn kú tÝnh gi¸ thµnh, kÕ to¸n dùa vµo sæ tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ kÕt qu¶ kiÓm kª, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm hoµn thµnh theo c«ng thøc:
Tæng gi¸ thµnh Gi¸ trÞ SP Chi phÝ SX Çc ph¸t Gi¸ trÞ SP
s¶n phÈm = dë dang + thùc tÕ - sinh gi¶m - dë dang
hoµn thµnh ®Çu kú trong kú CPSX
cuèi kú
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông kh¸ phæ biÕn trong çc doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn
nay bëi v× s¶n xuÊt x©y l¾p mang tÝnh ®¬n chiÕc, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ th-
êng phï hîp víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ do çch tÝnh ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn
cña ph¬ng ph¸p nµy.
* Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng
Çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt lµ tõng ®¬n ®Æt hµng cô thÓ, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ s¶n
phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng. §Æc ®iÓm cña viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

D
trong çc doanh nghiÖp nµy lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®Òu ®îc tËp hîp
theo tõng ®¬n ®Æt hµng. §èi víi çc chi phÝ trùc tiÕp (nguyªn vËt liÖu, nh©n
c«ng trùc tiÕp...) ph¸t sinh trong kú liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®¬n ®Æt hµng nµo
th× ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã theo çc chøng tõ gèc (hay b¶ng
ph©n bæ chi phÝ). §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung, sau khi tËp hîp xong sÏ ph©n
bæ cho tõng ®¬n theo tiªu thøc phï hîp
ViÖc tÝnh gi¸ thµnh chØ tiÕn hµnh khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh nªn kú
tÝnh gi¸ thµnh thêng kh«ng ®ång nhÊt víi kú b¸o ço. §èi víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng
®Õn kú b¸o ço cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ ®· tËp hîp theo ®¬n ®ã ®Òu
coi lµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú chuyÓn kú sau. §èi víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng ®·
hoµn thµnh th× tæng chi phÝ ®· tËp hîp ®îc theo ®¬n ®ã chÝnh lµ tæng gi¸ thµnh
s¶n phÈm theo ®¬n.
* Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi viÖc x©y l¾p çc c«ng tr×nh lín, phøc t¹p, qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt cã thÓ ®îc tiÕn hµnh th«ng qua çc ®éi s¶n xuÊt kh¸c nhau míi hoµn
thµnh ®îc s¶n phÈm. Trong trêng hîp nµy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ çc
®éi s¶n xuÊt, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh cuèi cïng.
Z = D ®k + C1+ C2+...+Cn – D ck
Trong ®ã: C1, C2, ..., Cn lµ chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng ®éi s¶n xuÊt hay tõng h¹ng
môc c«ng tr×nh cña mét c«ng tr×nh.
* Ph¬ng ph¸p ®Þnh møc
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt ®·
®Þnh h×nh vµ ®i vµo æn ®Þnh, ®ång thêi doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®îc çc
®Þnh møc vËt t, lao ®éng cã c¨n cø kü thuËt vµ t¬ng ®èi chÝnh x¸c. ViÖc qu¶n lý
vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dùa trªn c¬ së hÖ thèng
®Þnh møc. Dùa vµo hÖ thèng ®Þnh møc, kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ
®Þnh møc s¶n phÈm, ®ång thêi còng ph¶i theo dâi chÆt chÏ t×nh h×nh thay ®æi

D
®Þnh møc trong kú vµ t×nh h×nh chi tiªu cho s¶n xuÊt so víi ®Þnh møc. Gi¸ thµnh
s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Gi¸ thµnh thùc tÕ = Gi¸ thµnh ®Þnh + chªnh lÖch + Thay ®æi
cña s¶n phÈm møc cña s¶n phÈm ®Þnh møc ®Þnh møc
Trong ®ã, gi¸ thµnh ®Þnh møc cña s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo ®Þnh
møc kinh tÕ, kü thuËt hiÖn hµnh; chªnh lÖch ®Þnh møc lµ sè chªnh lÖch do tho¸t
ly ®Þnh møc (do tiÕt kiÖm hoÆc vît chi); thay ®æi ®Þnh møc lµ do ®Þnh møc kú
nµy thay ®æi so víi kú tríc.
Chªnh lÖch do tho¸t ly = Chi phÝ thùc tÕ - Chi phÝ ®Þnh møc
®Þnh møc (theo tõng kho¶n môc) (theo tõng kho¶n môc)
Thay ®æi ®Þnh møc = §Þnh møc míi - §Þnh møc cò
Th«ng qua ph¬ng ph¸p nµy, doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm tra t×nh h×nh thùc
hiÖn ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh h×nh sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm,
hiÖu qu¶ hay l·ng phÝ chi phÝ, ph¸t hiÖn kÞp thêi çc nguyªn nh©n lµm t¨ng gi¸
thµnh, tõ ®ã cã biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi.
X. H¹ch to¸n ho¹t ®éng x©y l¾p theo ph¬ng thøc kho¸n gän
ChuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n cã nhiÒu thay ®æi.
Mét trong nh÷ng thay ®æi ®ã lµ ph¬ng thøc kho¸n gän trong x©y l¾p ®îc sö dông
ngµy cµng phæ biÕn. Çc ®¬n vÞ nhËn kho¸n (xÝ nghiÖp, tæ, ®éi...) cã thÓ nhËn
kho¸n gän khèi lîng, c«ng viÖc hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh. Gi¸ nhËn kho¸n bao
gåm c¶ chi phÝ tiÒn l¬ng, vËt liÖu, c«ng cô dông cô thi c«ng, chi phÝ chung.
Khi nhËn kho¸n, hai bªn giao kho¸n vµ nhËn kho¸n ph¶i lËp hîp ®ång giao
kho¸n trong ®ã ghi râ néi dung c«ng viÖc, tr¸ch nhiÖm, quyÒn lîi mçi bªn vµ thêi
h¹n thùc hiÖn hîp ®ång. Khi hoµn thµnh c«ng tr×nh nhËn kho¸n vµ bµn giao, hai
bªn lËp biªn b¶n thanh lý hîp ®ång.
1. Trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng
1.1 H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ giao kho¸n

D
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt t¹i ®¬n vÞ giao kho¸n
TK 152, 153, 111, 112... TK 141 TK 621, 622, 623, 624
T¹m øng cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n Gi¸ trÞ x©y l¾p giao kho¸n
néi bé
TK 133
ThuÕ VAT
1.2 H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n
§¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng cã bé m¸y kÕ to¸n riªng mµ chØ cã nh©n viªn thùc
hiÖn c«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu vµ më sæ theo dâi khèi lîng x©y l¾p nhËn kho¸n
c¶ vÒ gi¸ trÞ nhËn kho¸n vµ chi phÝ thùc tÕ theo tõng kho¶n môc chi phÝ. Sè
chªnh lÖch gi÷a chi phÝ thùc tÕ víi giao kho¸n lµ møc tiÕt kiÖm hoÆc vît chi cña
®¬n vÞ nhËn kho¸n.
2. Trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n cã tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng
2. 1 H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ giao kho¸n
KÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ cÊp trªn (®¬n vÞgiao kho¸n) sö dông tµi kho¶n 136 (1362
– ph¶i thu vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p giao kho¸n néi bé) ®Ó ph¶n ¸nh toµn bé gi¸
trÞ mµ ®¬n vÞ øng vÒ vËt t, tiÒn, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh...cho çc ®¬n vÞ
nhËn kho¸n néi bé, chi tiÕt theo tõng ®¬n vÞ. §ång thêi tµi kho¶n nµy còng sö
dông ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ x©y l¾p hoµn thµnh nhËn bµn giao tõ çc ®¬n vÞ nhËn
kho¸n néi bé cã ph©n cÊp qu¶n lý riªng. Tµi kho¶n nµy theo quy ®Þnh chØ sö
dông ë ®¬n vÞ giao kho¸n.
TK 111, 112, 152, 153, 311, 214 TK 136 TK 154
T¹m øng tríc cho ®¬n vÞ Gi¸ giao kho¸n néi bé
nhËn kho¸n néi bé TK 133

ThuÕ VAT
2.2 H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n

D
KÕ to¸n ®¬n vÞ cÊp díi (®¬n vÞ nhËn kho¸n) sö dông tµi kho¶n 336 (3362-
ph¶i tr¶ vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p néi bé) ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËn t¹m øng
vµ quyÕt to¸n gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p nhËn kho¸n néi bé víi ®¬n vÞ giao kho¸n
(cÊp trªn).
S¬ ®å h¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ h¹ch to¸n
TK 336 TK 152, 153, 111, 112... TK 621, 622, 623, 627 TK 154
NhËn t¹m øng Chi phÝ s¶n xuÊt KÕt chuyÓn

CPSX
TK 512 TK 632
Doanh thu
tiªu thô néi bé (2) Gi¸ thµnh c«ng tr×nh
TK 3331 nhËn kho¸n bµn giao
(2) ThuÕ VAT(nÕu cã)
(1) Gi¸ trÞ x©y l¾p nhËn kho¸n néi bé bµn giao
(1) - §¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng h¹ch to¸n kÕt qu¶
(2) - §¬n vÞ nhËn kho¸n h¹ch to¸n kÕt qu¶
IX. M« h×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña çc níc.
1. M« h×nh cña níc Mü
Trong kÕ to¸n Mü, thuËt ng÷ “chi phÝ” ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña
çc nguån lùc ®· hao phÝ ®Ó cã ®îc çc hµng ho¸, dÞch vô. C¬ së cña kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt lµ çc ®¬n ®Æt hµng hay hÖ thèng ®¬n ®Æt hµng. Do ®ã, h¹ch
to¸n chi phÝ nhÊn m¹nh tíi kiÓm so¸t chi phÝ tõng ®¬n ®Æt hµng th«ng qua tµi
kho¶n “kiÓm so¸t s¶n phÈm dë dang” (më cho tõng ®¬n ®Æt hµng) vµ theo dâi
trªn çc sæ tæng hîp vµ sæ chi tiÕt s¶n phÈm dë dang. Chi phÝ s¶n xuÊt còng ®îc
chia ra lµm 3 kho¶n môc: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung nhng kh¸c víi kÕ to¸n ViÖt Nam, chi phÝ

D
nguyªn vËt liÖu phô ®îc gäi lµ chi phÝ vËt liÖu gi¸n tiÕp vµ ®îc tÝnh vµo chi
phÝ s¶n xuÊt chung.
Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm th× ®îc chia ra lµm hai lo¹i: gi¸ phÝ s¶n xuÊt lµ çc gi¸
phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh chung cho kú lµ çc
gi¸ phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng b¸n hµng vµ çc ho¹t ®éng chung cña kú kÕ to¸n.
Nh vËy, gi¸ thµnh chung bao gåm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp.
Gièng nh kÕ to¸n ViÖt Nam, h¹ch to¸n hµng tån kho t¹i Mü còng theo 2 ph¬ng
ph¸p: ph¬ng ph¸p KKTX vµ ph¬ng ph¸p KK§K. H¹ch to¸n tæng hîp cña kÕ to¸n Mü
còng gièng nh kÕ to¸n ViÖt Nam do cã quan niÖm gièng nhau vÒ b¶n chÊt, chøc
n¨ng cña chi phÝ vµ gi¸ thµnh. Quy tr×nh h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p KKTX ®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng
ph¸p KKTX (kÕ to¸n Mü)
TK kiÓm so¸t tån kho vËt liÖu TK kiÓm so¸t SPDD TK kiÓm so¸t
TP
Chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp Gi¸ trÞ s¶n phÈm
hoµn thµnh trong kú
TK l¬ng ph¶i tr¶ CNSX
KÕt chuyÓn
TK chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung

ph©n bæ cho s¶n xuÊt
2. M« h×nh cña Ph¸p

D
Theo chÕ ®é kÕ to¸n cña Ph¸p th× chi phÝ ®îc ®Þnh nghÜa lµ sè tiÒn bá ra
®Ó mua çc yÕu tè cÇn thiÕt nh»m t¹o ra s¶n phÈm mang l¹i lîi Ých cho doanh
nghiÖp. Chi phÝ bao gåm chi phÝ mua hµng ho¸, vËt t, çc lo¹i dù tr÷ cho s¶n xuÊt
vµ çc phÝ tæn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Çc lo¹i chi phÝ trùc tiÕp ®îc
®a th¼ng vµo çc lo¹i gi¸ phÝ hoÆc cã thÓ ®a th¼ng mét phÇn vµo gi¸ thµnh. Çc
chi phÝ gi¸n tiÕp ®îc ph©n chia lµm hai ®ît: ®ît 1 (ph©n chia s¬ khëi) vµ ®ît 2
(ph©n chia thùc thô), sau ®ã míi sung d¬ng chi phÝ gi¸n tiÕp vµo çc lo¹i gi¸ phÝ.
Cßn gi¸ thµnh th× bao gåm: gi¸ phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ phÝ ph©n phèi. Gi¸ phÝ
s¶n xuÊt, gi¸ phÝ ph©n phèi lµ nh÷ng hao phÝ vËt chÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i
®Çu t ®Ó thùc hiÖn çc giai ®o¹n s¶n xuÊt, giai ®o¹n ph©n phèi. Nh vËy, kÕ to¸n
Ph¸p cã quan niÖm gièng kÕ to¸n ViÖt Nam vÒ b¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña chi phÝ
nhng l¹i kh¸c nhau trong quan niÖm gi¸ thµnh. Do ®ã kh¸c nhau vÒ ph¬ng ph¸p
tÝnh to¸n: Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kÕ to¸n ViÖt Nam chÝnh lµ tæng chi phÝ
s¶n xuÊt cßn trong kÕ to¸n Ph¸p bao gåm gi¸ phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ phÝ ph©n phèi.
Mét ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt n÷a ®ã lµ kÕ to¸n Ph¸p chØ sö dông ph¬ng ph¸p KK§K
®Ó h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh.
S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i
Ph¸p
TK tån kho vËt liÖu TK gi¸ phÝ s¶n xuÊt TK thµnh phÈm TK gi¸ thµnh
XuÊt kho VL ®a vµo SX Gi¸ thµnh SP Gi¸ trÞ s¶n phÈm
nhËp kho xuÊt kho b¸n
TK chi phÝ ph©n chia

TK SPDD
Chi phÝ trùc tiÕp
Gi¸ phÝ SPDD
TK trung t©m s¶n xuÊt
CPSX Ph©n bæ CPSX

D
gi¸n tiÕp gi¸n tiÕp
TK gi¸ phÝ ph©n phèi

Chi phÝ trùc tiÕp KÕt chuyÓn gi¸ phÝ ph©n phèi
TK trung t©m ph©n phèi
Chi phÝ Ph©n bæ CPSX

gi¸n tiÕp gi¸n tiÕp
VI. Tæ chøc sæ kÕ to¸n trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
§Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n, çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t
sinh t¹i mçi doanh nghiÖp ph¶i ®îc ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ trªn mét hÖ thèng sæ kÕ to¸n
nhÊt ®Þnh. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, cã tÊt c¶ 4 h×nh thøc tæ chøc sæ kÕ
to¸n lµ: nhËt ký sæ çi, nhËt ký chung, chøng tõ ghi sæ, nhËt ký chøng tõ.
1. H×nh thøc nhËt ký sæ çi
H×nh thøc tæ chøc sæ nµy thêng ®îc ¸p dông trong çc doanh nghiÖp thuéc lo¹i
h×nh kinh doanh ®¬n gi¶n, chØ thùc hiÖn mét lo¹i ho¹t ®éng, cã quy m« nhá,
tr×nh ®é qu¶n lý vµ kÕ to¸n thÊp, ®iÒu kiÖn lao ®éng thñ c«ng...
Theo h×nh thøc nhËt ký- sæ çi, çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®îc kÕt hîp ghi
chÐp theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh vµ theo néi dung kinh tÕ. ViÖc h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tríc hÕt ®îc thùc hiÖn trªn çc b¶ng
ph©n bæ chi phÝ, sæ chi tiÕt çc tµi kho¶n 621, 622, 623, 627, 154 vµ tiÕp theo
trªn sæ tæng hîp nhËt ký sæ çi. Sau ®ã, kÕ to¸n c¨n cø vµo çc sæ chi tiÕt chi phÝ
s¶n xuÊt, biªn b¶n kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang vµ nhËt ký sæ çi ®Ó lËp
b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2. H×nh thøc nhËt ký chung
H×nh thøc tæ chøc lo¹i sæ nµy thêng ®îc ¸p dông trong ®iÒu kiÖn gièng nh
h×nh thøc nhËt ký sæ çi vµ rÊt phï hîp nÕu doanh nghiÖp ¸p dông kÕ to¸n m¸y.
Theo h×nh thøc sæ nµy, mäi nghiÖp vô ph¸t sinh ®Òu ®îc ph¶n ¸nh vµo sæ
nhËt ký chung theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh vµ cuèi kú lªn sæ çi. Ngoµi ra
D
doanh nghiÖp cßn më mét sè sæ nhËt ký ®Æc biÖt. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn trªn çc b¶ng ph©n bæ chi phÝ, sæ
chi tiÕt tµi kho¶n vµ trªn hÖ thèng sæ tæng hîp nh nhËt ký chung vµ sæ çi çc TK
621, 622, 623, 627, 154. Dùa trªn hÖ thèng sæ chi tiÕt, sæ çi vµ kÕt qu¶ ®¸nh gi¸
s¶n phÈm dë dang, kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
3. H×nh thøc chøng tõ ghi sæ.
§©y lµ h×nh thøc kÕ to¸n kÕt hîp ghi sæ theo thêi gian trªn sæ ®¨ng ký chøng
tõ ghi sæ víi ghi theo néi dung kinh tÕ trªn sæ çi. Theo h×nh thøc sæ nµy, çc
chøng tõ ph¶n ¸nh çc nghiÖp vô kinh tÕ cã cïng néi dung sÏ ®îc tËp hîp ®Ó ®a lªn
chøng tõ ghi sæ vµ cuèi kú lªn sæ çi trªn c¬ së çc chøng tõ ghi sæ kÌm theo çc
chøng tõ gèc. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn trªn sæ kÕ to¸n chi
tiÕt theo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ sæ çi çc tµi kho¶n 621, 622, 623, 627, 154.
ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp trªn sæ çi ®îc c¨n
cø vµo çc chøng tõ ghi sæ. H×nh thøc tæ chøc sæ nµy thêng ®îc ¸p dông trong çc
doanh nghiÖp cã mËt ®é nghiÖp vô ph¸t sinh t¬ng ®èi lín vµ ®· cã sù ph©n c«ng
lao ®éng kÕ to¸n.
4. H×nh thøc nhËt ký – chøng tõ
§©y lµ h×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n dïng ®Ó tËp hîp vµ hÖ thèng çc nghiÖp
vô kinh tÕ ph¸t sinh theo bªn Cã cña tµi kho¶n, kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch çc
nghiÖp vô ®ã theo bªn Nî cña çc tµi kho¶n ®èi øng. §Ó theo dâi chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh, kÕ to¸n sö dông çc b¶ng kª: b¶ng kª sè 4 (tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
theo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh), b¶ng kª 5 (tËp hîp chi phÝ b¸n hµng, chi
phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp), b¶ng kª 6 (tËp hîp chi phÝ tr¶ tríc, chi phÝ ph¶i tr¶)
vµ nhËt ký- chøng tõ sè 7 (tËp hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp). Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông çc sæ chi tiÕt, b¶ng ph©n bæ phôc vô cho
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

D
PhÇn I
T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty
x©y dùng 492.
I. §Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt vµ tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
C«ng ty cã ¶nh hëng tíi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty.
C«ng ty x©y dùng 492 thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng Trêng S¬n-Bé quèc
phßng lµ doanh nghiÖp nhµ níc, tiÒn th©n lµ XÝ nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y
dùng. Trong nh÷ng n¨m chèng Mü cøu níc, XÝ nghiÖp x©y dùng vµ s¶n xuÊt vËt
liÖu x©y dùng lµ ®¬n vÞ c«ng binh më ®êng thuéc Côc C«ng binh- Bé t lÖnh
®oµn 559. Tõ n¨m 1975 ®Õn n¨m 1985, XÝ nghiÖp tiÕp tôc më ®êng Trêng S¬n-
con ®êng huyÒn tho¹i trong kh¸ng chiÕn chèng Mü. §Õn n¨m 1993, thùc hiÖn
nghÞ ®Þnh 388/ H§BT vÒ s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp, Bé quèc phßng ra quyÕt
®Þnh sè 251/Q§-QP ®æi tªn XÝ nghiÖp thµnh C«ng ty x©y dùng vµ s¶n xuÊt vËt
liÖu x©y dùng thuéc binh ®oµn 12- Bé quèc phßng. NhiÖm vô cña c«ng ty lµ x©y
dùng çc c«ng tr×nh giao th«ng, thuû lîi, kinh doanh vËt t thiÕt bÞ víi ®Þa bµn ho¹t
®éng trªn ph¹m vi c¶ níc.
Ngµy 4/4/1996, theo quyÕt ®Þnh sè 506/Q§-QP cña Bé trëng Bé quèc phßng,
mét lÇn n÷a ®æi tªn C«ng ty x©y dùng vµ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng thµnh
C«ng ty x©y dùng 492. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, do thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cña
m×nh, ngµy 8/10/1996 Bé quèc phßng ra quyÕt ®Þnh sè 1747/Q§-QP xÕp h¹ng
C«ng ty lµ doanh nghiÖp h¹ng 1. §Õn ngµy 11/11/1996, Bé quèc phßng ban hµnh
®iÒu lÖ doanh nghiÖp sè 121 ®ång thêi ra quyÕt ®Þnh xÕp lo¹i C«ng ty lµ doanh

D
nghiÖp kinh tÕ- Quèc phßng. Trô së chÝnh cña C«ng ty ®Æt t¹i x· §¹i Kim- Thanh
Tr×- Hµ Néi.
Víi c¬ së vËt chÊt ban ®Çu gÇn nh kh«ng cã g× ®¸ng kÓ ®Õn nay C«ng ty
x©y dùng 492 ®· trëng thµnh vÒ mäi mÆt, trë thµnh mét C«ng ty ®Çu ®µn vÒ
x©y dùng d©n dông c«ng nghiÖp m¹nh cña Tæng c«ng ty x©y dùng Trêng S¬n.
C«ng ty ®· vµ ®ang thi c«ng nhiÒu c«ng tr×nh d©n dông vµ c«ng nghiÖp cã quy
m« lín, tèc ®é thi c«ng nhanh, kÕt cÊu hiÖn ®¹i nh: viÖn qu©n y 108, viÖn y häc
d©n téc qu©n ®éi, çc c«ng tr×nh giao th«ng thuû lîi, viÖn thËn Hµ Néi,Trô së
Kho b¹c nhµ níc, nhµ ®iÒu trÞ bèn tÇng ngo¹i khoa ViÖn Qu©n Y 103... Çc c«ng
tr×nh ®îc ®¸nh gi¸ lµ thi c«ng víi chÊt lîng tèt, bµn giao ®óng tiÕn ®é, hµng ho¸
®¶m b¶o chÊt lîng vµ gi¸ c¶ hîp lý.
Vèn mang trong m×nh mét truyÒn thèng më ®êng mµ ®i, ®¸nh ®Þch mµ
®Õn chi viÖn cho çc chiÕn trêng chèng Mü cøu níc cña ngêi chiÕn sÜ Trêng S¬n
n¨m xa, tuy ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¬ chÕ thÞ trêng nhng
C«ng ty ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu vµ tù kh¼ng ®Þnh m×nh, lu«n hoµn thµnh vµ
hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô cÊp trªn giao phã. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty kh«ng
ngõng n©ng cao chÊt lîng çc c«ng tr×nh thi c«ng, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o t×m kiÕm
vµ më réng thÞ trêng trªn kh¾p ®Êt níc vµ c¶ níc b¹n Lµo. Nhê thÕ, ®êi sèng cña
çn bé c«ng nh©n viªn ngµy cµng ®îc n©ng cao vµ uy tÝn cña C«ng ty ®èi víi Bé,
ngµnh ngµy cµng ®îc cñng cè.
KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty qua çc n¨m ®· cã nh÷ng
bíc tiÕn ®¸ng khÝch lÖ. T¹i thêi ®iÓm thµnh lËp, c«ng ty cã sè vèn lµ 798,5 triÖu.
§Õn nay sè vèn cña c«ng ty ®· t¨ng lªn nhiÒu lÇn. Thu nhËp b×nh qu©n çn bé,
c«ng nh©n viªn ngµy cµng t¨ng. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®ã lµ c¶ mét qu¸
tr×nh phÊn ®Êu kh«ng ngõng cña l·nh ®¹o C«ng ty, çc phßng ban vµ toµn thÓ çn
bé c«ng nh©n viªn trong c«ng viªn.

D
Chóng ta cã thÓ xem xÐt kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty qua mét vµi n¨m gÇn
®©y:
ChØ tiªu 2000 2001 2002
1. Tæng tµi s¶n 50.968.772.826 40.826.306.677 47.365.864.714
2. Tæng doanh thu 34.831.571.273 38.876.184.471 52.803.337.786
3. Tæng chi phÝ 33.596.730.310 37.549.099.637 50.419.061.594
4. Tæng lîi nhuËn tríc thuÕ 1.234.840.963 1.327.084.834 2.384.276.192
5. Tæng sè nép ng©n s¸ch 2.764.775 2.940.150 3.056.750
6. Tæng quü l¬ng 6.120.683.800 6.270.658.870 6.430.658.570
7. TiÒn l¬ng b×nh qu©n 760.000 850.000 940.000
Trong t¬ng lai, nhu cÇu x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, çc
c«ng tr×nh thuû lîi vµ d©n dông…cßn rÊt lín, ®ã lµ nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n cho
ngµnh x©y dùng nãi chung vµ cho C«ng ty x©y dùng 492 nãi riªng. Tuy nhiªn,
trong c¬ chÕ thÞ trêng c¹nh tranh gay g¾t ®ßi hái ban l·nh ®¹o C«ng ty vµ toµn
thÓ çn bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é,
tay nghÒ ®Ó x©y dùng C«ng ty ngµy cµng v÷ng m¹nh h¬n.
2. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty.
§Ó phï hîp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty x©y
Gi¸m
dùng 492 ®îc tæ chøc theo m« h×nh ®èc
trùc tuyÕn, cã nghÜa lµ çc phßng ban tham
mu cho l·nh ®¹o C«ng ty theo chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh, gióp ban gi¸m ®èc
n¾m râ ®îc t×nh h×nh®èc
P. Gi¸m ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
P. cña
Gi¸mC«ng
®èc ty.
S¬Kü 1: C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lýChÝnh
®åthuËt trong trÞ
C«ng ty.
Phßng Phßng Phßng Phßng

Kinh Kü KÕ Phßng HËu
tÕ KÕ thuËt to¸n ChÝnh cÇn
ho¹ch Thi Tµi trÞ Hµnh
c«ng chÝnh chÝnh
Ban Ban
TC-L§ XM-VT

D XN XN XN XN XN XN
XD XD XD XD XD XD
sè 1 sè 2 sè 3 sè 4 sè 5 sè 6
Gi¸m ®èc c«ng ty: Do héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty Trêng S¬n bæ nhiÖm,
miÔn nhiÖm, khen thëng, kû luËt theo ®Ò nghÞ cña Tæng gi¸m ®èc. Gi¸m ®èc
c«ng ty lµ ngêi l·nh ®¹o cao nhÊt cña C«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Nhµ níc, tríc
Tæng c«ng ty vÒ mäi mÆt s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi lµ ngêi ®¹i diÖn cho
quyÒn lîi cña çn bé c«ng nh©n viªn toµn C«ng ty , cã quyÒn h¹n cao nhÊt trong
c«ng ty nh: tæ chøc ®iÒu hµnh çc ho¹t ®éng cña c«ng ty, bæ nhiÖm, khen thëng,
kØ luËt çc çn bé, c«ng nh©n viªn trong c«ng ty…
Phã gi¸m ®èc c«ng ty: Gióp Gi¸m ®èc c«ng ty theo sù ph©n c«ng vµ uû quyÒn
cña Gi¸m ®èc c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Gi¸m ®èc C«ng ty vµ ph¸p luËt vÒ
nhiÖm vô ®îc ph©n c«ng vµ uû quyÒn.
Çc phßng ban trong C«ng ty x©y dùng 492
Phßng kinh tÕ- kÕ ho¹ch: Lµ ®Çu mèi trong c«ng t¸c tiÕp thÞ t×m kiÕm c«ng
viÖc vµ chuÈn bÞ hå s¬ mêi thÇu,®Êu thÇu; lËp, thiÕt kÕ, tæ chøc thi c«ng
nghiÖm thu bµn giao c«ng tr×nh phèi hîp víi phßng tµi chÝnh kÕ to¸n thanh quyÕt
to¸n c«ng tr×nh hoµn thµnh. Bªn c¹nh ®ã, lu«n n¾m b¾t th«ng tin vÒ gi¸ c¶, biÕn
®éng cña thÞ trêng ®Ó lËp ®Þnh møc, chØ tiªu ®ång thêi kiÓm tra chÊt lîng c«ng
tr×nh.

D
Ban tæ chøc lao ®éng: Cã tr¸ch nhiÖm bè trÝ vµ s¾p xÕp lao ®éng phï hîp víi
tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng, qu¶n lý l¬ng, nh©n sù, thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch b¶o hiÓm
trong c«ng ty.
Phßng kü thuËt- thi c«ng: theo dâi, b¸m s¸t tiÕn ®é thi c«ng çc c«ng tr×nh,
qu¶n lý vµ tæ chøc thùc hiÖn x©y dùng c¬ b¶n theo quy chÕ vµ ph¸p luËt cña Nhµ
níc hiÖn hµnh ®ång thêi nghiªn cøu çc tiÕn bé kü thuËt øng dông vµo thi c«ng, tæ
chøc nghiÖm thu khèi lîng c«ng tr×nh.
Ban vËt t- xe m¸y: qu¶n lý ph¬ng tiÖn kü thuËt phôc vô thi c«ng trong toµn
C«ng ty, lËp kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t thiÕt bÞ ®¶m b¶o yªu cÇu, chÊt lîng, chñng
lo¹i theo thiÕt kÕ ®îc duyÖt cña çc dù ¸n, c«ng tr×nh thi c«ng
Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh: X©y dùng kÕ ho¹ch, khai th¸c vµ sö dông nguån vèn
cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn; tæ chøc thùc hiÖn vµ chØ
®¹o híng dÉn çc xÝ nghiÖp trùc thuéc h¹ch to¸n b¸o sæ víi C«ng ty ®ång thêi thùc
hiÖn chÕ ®é b¸o ço tµi chÝnh víi cÊp trªn vµ çc c¬ quan chøc n¨ng Nhµ níc theo
®óng chÕ ®é, tiÕn hµnh ph©n tÝch çc chØ tiªu kinh tÕ tµi chÝnh, t×nh h×nh s¶n
xuÊt kinh doanh cña C«ng ty n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
Phßng chÝnh trÞ: Thùc hiÖn c«ng t¸c tæ chøc x©y dùng §¶ng trong s¹ch, v÷ng
m¹nh, n©ng cao t tëng chÝnh trÞ cho çn bé, c«ng nh©n viªn. Quan t©m ®Õn ®êi
sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña çn bé c«ng nh©n viªn toµn ®¬n vÞ.Thùc hiÖn c«ng t¸c
khen thëng ®èi víi nh÷ng ®èi tîng cã thµnh tÝch cao trong s¶n xuÊt kinh doanh.
Phßng hËu cÇn- hµnh chÝnh: thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh trong
®ã cã hËu cÇn qu©n nhu, qu©n trang, qu©n y, doanh tr¹i, c«ng t¸c phôc vô, v¨n th b¶o
mËt lu tr÷, th«ng tin liªn l¹c...
Çc xÝ nghiÖp x©y dùng trùc thuéc: chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña C«ng ty vÒ
mäi mÆt, cã nhiÖm vô thi c«ng x©y l¾p c«ng tr×nh, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ phô
thuéc, chÞu sù rµng buéc víi C«ng ty vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô.
3. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n vµ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty.
3.1. §Æc ®iÓm chung
D
Bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty ®îc tæ chøc theo m« h×nh tËp trung. Phßng kÕ to¸n
cña C«ng ty cã 5 ngêi, gåm mét kÕ to¸n trëng vµ 4 kÕ to¸n viªn, díi n÷a lµ çc nh©n
viªn kÕ to¸n cña çc xÝ nghiÖp. KÕ to¸n xÝ nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm thiÕt lËp chøng
tõ ghi chÐp ban ®Çu, tËp hîp chøng tõ ë c«ng trêng råi chuyÓn cho kÕ to¸n C«ng ty
theo ®Þnh kú. Phßng kÕ to¸n C«ng ty thùc hiÖn tæng hîp tµi liÖu tõ çc xÝ nghiÖp
trùc thuéc, tæ chøc më sæ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho
tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tõ ®ã x¸c ®Þnh lç l·i cho tõng c«ng tr×nh vµ
cho toµn C«ng ty.
S¬ ®å 2: Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty
KÕ to¸n trëng
KÕ to¸n KÕ to¸n gi¸ KÕ to¸n vèn KT thanh to¸n

tæng hîp b»ng tiÒn NSNN
thµnh, thanh to¸n
Nh©n viªn kÕ to¸n ë çc xÝ nghiÖp x©y dùng
Quan hÖ chØ ®¹o

Quan hÖ b¸o sæ
3.2. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña bé m¸y kÕ to¸n
KÕ to¸n trëng: chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh chung c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n
kÕ to¸n cña C«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc vµ c¬ quan tµi chÝnh cÊp
trªn vÒ mäi mÆt ho¹t ®éng kÕ to¸n tµi chÝnh cña C«ng ty, híng dÉn chØ ®¹o c«ng
t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n theo ®óng chÕ ®é, thÓ lÖ quy ®Þnh cña nhµ níc ®ång thêi
qu¶n lý tµi chÝnh tr¸nh thÊt tho¸t, chi sai môc ®Ých.
KÕ to¸n tæng hîp: Phô tr¸ch tæng hîp çc phÇn hµnh kÕ to¸n ®ång thêi qu¶n lý
tµi s¶n cè ®Þnh, tæng hîp gi¸ thµnh toµn c«ng ty, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh vµ

D
ph©n phèi lîi nhuËn heo quy ®Þnh; thùc hiÖn ®Çy ®ñ kÞp thêi chÕ ®é b¸o ço tµi
chÝnh kÕ to¸n vµ çc b¸o ço kh¸c theo yªu cÇu qu¶n lý.
KÕ to¸n gi¸ thµnh, thanh to¸n vµ qu¶n lý ®¬n vÞ: Trùc tiÕp kiÓm tra phª duyÖt
quyÕt to¸n cho çc ®¬n vÞ vµ ph©n râ çc kho¶n chi phÝ theo tõng c«ng tr×nh
h¹ng môc c«ng tr×nh theo ®óng quy ®Þnh ®Ó chuyÓn cho kÕ to¸n tæng hîp ghi
chÐp kÞp thêi ®Çy ®ñ, cã tr¸ch nhiÖm cïng chñ ®Çu t thanh to¸n thu håi vèn c«ng
tr×nh ®¶m b¶o thu håi vèn nhanh, kÞp thêi, ®Çy ®ñ.
KÕ to¸n thanh to¸n ng©n s¸ch nhµ níc: Cã nhiÖm vô cïng víi kÕ to¸n ë xÝ
nghiÖp tæ chøc thùc hiÖn kª khai nép thuÕ ë çc ®Þa ph¬ng n¬i ®¬n vÞ ®¬n vÞ
tham gia thi c«ng c«ng tr×nh, hµng quý thanh quyÕt to¸n thuÕ ®Çu vµo cña çc
c«ng tr×nh ®éi thi c«ng, theo dâi t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch
nhµ níc, lËp b¶ng thanh to¸n l¬ng cho çn bé nh©n viªn trong c«ng ty.
KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn: qu¶n lý, b¶o ®¶m an toµn tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi
ng©n hµng; ghi chÐp kÞp thêi ph¸t sinh tµi kho¶n tiÒn göi, tiÒn vay, ®èi chiÕu th-
êng xuyªn víi ng©n hµng; thêng xuyªn ®èi chiÕu, so s¸nh tiÒn mÆt tån quü víi sæ
s¸ch ®Ó ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi sai sãt.
3.3. §Æc ®iÓm cña hÖ thèng tµi kho¶n vµ h×nh thøc sæ kÕ to¸n t¹i C«ng ty.
Bªn c¹nh nh÷ng nÐt chung, ngµnh x©y dùng c¬ b¶n cã nh÷ng nÐt ®Æc thï riªng
chi phèi c«ng t¸c kÕ to¸n trong çc doanh nghiÖp x©y l¾p nh ®Æc ®iÓm vÒ s¶n
phÈm, chu kú vµ ph¬ng thøc tæ chøc s¶n xuÊt, tiªu thô... XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc
®iÓm ®ã cïng víi yªu cÇu cña qu¶n lý vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña C«ng ty mµ hÖ
thèng chøng tõ, tµi kho¶n vµ h×nh thøc sæ kÕ to¸n cña C«ng ty ®îc ¸p dông nh sau:
C«ng ty cã hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu tu©n theo biÓu mÉu quy ®Þnh cña Bé tµi
chÝnh, ghi chÐp ®Çy ®ñ, râ rµng, hîp lÖ. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty cßn cã mét sè chøng
tõ vµ sæ s¸ch ®Æc thï phôc vô cho c«ng t¸c h¹ch to¸n t¹i C«ng ty.
C«ng ty sö dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n do Bé tµi chÝnh ban hµnh theo quyÕt
®Þnh sè 1141/TC-Q§/C§KT ngµy 01/11/1995 vµ quyÕt ®Þnh sè 1864/1998/Q§/BTC
ngµy 16/12/1998(chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông trong çc doanh nghiÖp x©y l¾p).
D
H×nh thøc sæ kÕ to¸n hiÖn nay C«ng ty ®ang ¸p dông lµ h×nh thøc “chøng tõ ghi
sæ” rÊt thuËn tiÖn vµ phï hîp víi kh¶ n¨ng, tr×nh ®é cña ®éi ngò çn bé kÕ to¸n vµ
®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty.
Çc b¸o ço tµi chÝnh c«ng ty lËp theo ®óng biÓu mÉu quy ®Þnh do Bé tµi chÝnh
ban hµnh, ngoµi ra C«ng ty cßn lËp mét sè b¸o ço kh¸c phôc vô môc ®Ých qu¶n trÞ
nh b¸o ço t×nh h×nh thu chi quü tiÒn mÆt, b¸o ço sö dông nguån vèn khÊu hao c¬
b¶n, b¸o ço t×nh h×nh ph©n phèi lîi nhuËn sau thuÕ, b¸o ço t×nh h×nh qu©n sè vµ
thu nhËp.
S¬ ®å 3: tr×nh tù ghi chÐp sæ s¸ch
Chøng tõ gèc
Sæ quü Sæ kÕ
B¶ng tæng
to¸n chi
hîp chøng tõ
tiÕt
gèc
Sæ ®¨ng kÝ
Chøng tõ ghi sæ
chøng tõ ghi
sæ B¶ng tæng
Sæ çi hîp chi tiÕt
B¶ng c©n ®èi

tµi kho¶n
B¸o ço tµi chÝnh
Ghi hµng ngµy

Quan hÖ ®èi chiÕu
D
Ghi cuèi th¸ng, cuèi quý
4. §Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt cña c«ng ty x©y dùng 492
X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng mang tÝnh chÊt c«ng
nghiÖp nh»m t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh cho tÊt c¶ çc ngµnh trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n, t¹o ra c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho x· héi. S¶n phÈm x©y l¾p lµ çc c«ng
tr×nh, vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi
gian s¶n xuÊt kÐo dµi…Do vËy, ®Ó cã ®îc mét c«ng tr×nh x©y dùng hoµn thµnh,
bµn giao cho chñ ®Çu t th× ph¶i tr¶i qua çc bíc c«ng viÖc sau:
Tríc hÕt, khi cã c«ng tr×nh gäi thÇu, çn bé phßng kü thuËt vµ qu¶n lý c«ng
tr×nh sÏ xem xÐt thiÕt kÕ còng nh yªu cÇu kÜ thuËt ®Ó lËp gi¸ trÞ dù to¸n theo
tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tõ ®ã lËp hå s¬ dù thÇu. Sau khi lËp hå s¬
dù thÇu, c«ng ty göi ®Õn ®¬n vÞ kh¸ch hµng ®Ó tham gia ®Êu thÇu nÕu tróng
thÇu sÏ tiÕn hµnh tæ chøc thi c«ng c«ng tr×nh.
VÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, C«ng ty sö dông ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ
c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y. Cã thÓ kh¸i qu¸t quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña
C«ng ty nh sau:
S¬ ®å 4: §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ
Gi¶i phãng Thi c«ng Thi c«ng Thi c«ng bÒ

mÆt b»ng nÒn mãng phÇn th« mÆt vµ hoµn
§èi víi çc c«ng viÖc ®¬n gi¶n nh dän dÑp, gi¶i phãng mÆt b»ng, thi c«ng bÒ
mÆt vµ hoµn thiÖn, C«ng ty sö dông lao ®éng thñ c«ng; cßn c«ng viÖc thi c«ng
nÒn mãng vµ thi c«ng phÇn th«, tuú theo yªu cÇu cña c«ng viÖc vµ xem xÐt hiÖu
qu¶ kinh tÕ, C«ng ty cã thÓ sö dông xe m¸y thi c«ng thay cho lao ®éng thñ c«ng.
II.§Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty
x©y dùng 492.

D
1.§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh.
§øng trªn lÜnh vùc kÕ to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ kh©u phøc t¹p nhÊt trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp.
§¶m b¶o viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh ®óng, ®ñ, kÞp thêi phï hîp víi ®Æc ®iÓm h×nh
thµnh vµ ph¸t sinh chi phÝ lµ yªu cÇu cã tÝnh xuyªn xuèt trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n
t¹i doanh nghiÖp. §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc
chÝnh x¸c ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ kÕ to¸n ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Lµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y l¾p, s¶n phÈm cña C«ng ty
x©y dùng 492 cã ®Æc ®iÓm: s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng, s¶n phÈm cã tÝnh
®¬n chiÕc, quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi. Do ®ã, ®èi
tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc C«ng ty
x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. §ång thêi tu©n theo quy ®Þnh
hiÖn hµnh vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho trong x©y l¾p, C«ng ty sö dông
ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
2. §Æc ®iÓm çc kho¶n môc.
C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn
cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, C«ng ty x©y dùng 492 tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n
xuÊt theo kho¶n môc bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Çc c«ng
tr×nh tríc khi b¾t ®Çu thi c«ng ®Òu ®îc C«ng ty lËp dù to¸n theo tõng kho¶n môc
phÝ trªn vµ ®ã lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn chØ tiªu gi¸ thµnh vµ
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña C«ng ty.
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu cÇn thiÕt
®Ó t¹o ra s¶n phÈm hoµn thµnh. Gi¸ trÞ vËt liÖu bao gåm gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt
liÖu chÝnh, vËt liÖu phô...cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn thµnh c«ng

D
tr×nh trong ®ã kh«ng kÓ ®Õn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng phôc vô cho m¸y
mãc, ph¬ng tiÖn thi c«ng.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cña C«ng ty bao gåm çc kho¶n chi tr¶ l¬ng cho
ngêi lao ®éng trùc tiÕp x©y l¾p çc c«ng tr×nh kh«ng kÓ çc kho¶n trÝch BHXH,
BHYT, KPC§ tÝnh trªn quü l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc sö
dông m¸y thi c«ng ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty bao gåm khÊu hao m¸y
thi c«ng, tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n vËn hµnh m¸y (kh«ng kÓ çc kho¶n BHXH,
BHYT, KPC§ tÝnh theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n vËn hµnh m¸y thi c«ng).
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ phôc vô cho s¶n xuÊt nhng kh«ng trùc tiÕp
tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gåm l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ çc kho¶n phô cÊp
mang tÝnh chÊt l¬ng cña ban qu¶n lý ®éi, çc kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§
tÝnh trªn quü l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n vËn hµnh m¸y,
nh©n viªn qu¶n lý ®éi, xÝ nghiÖp, chi phÝ c«ng cô dông cô, chi phÝ dÞch vô mua
ngoµi, khÊu hao...
3. Ph¬ng ph¸p vµ tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh
C«ng ty x©y dùng 492 sö dông ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Do C«ng ty giao kho¸n cho çc ®¬n vÞ trùc thuéc theo
h×nh thøc kho¸n gän nªn kÕ to¸n ë C«ng ty kh«ng ph¶i theo dâi nguyªn vËt liÖu, thï
lao lao ®éng ë ®éi, xÝ nghiÖp. Hµng th¸ng, sau khi çc chøng tõ cïng çc b¶ng kª
®îc kÕ to¸n ®éi tËp hîp lªn, kÕ to¸n C«ng ty sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp
lÖ cña çc chøng tõ, lo¹i trõ çc kho¶n chi phÝ kh«ng hîp lý sau ®ã ph©n lo¹i çc
kho¶n chi phÝ ®Ó tËp hîp vµo çc kho¶n môc phÝ (®îc thÓ hiÖn trªn çc sæ chi
tiÕt çc tµi kho¶n chi phÝ) råi vµo sæ çi çc TK 621, TK 622, TK 623, TK 627.
Cuèi quý, kÕt chuyÓn çc kho¶n chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
III. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
1. §Æc ®iÓm chi phÝ nguyªn vËt liÖu

D
§Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh x©y l¾p, vËt liÖu ®ãng mét vai trß quan träng trong çc
yÕu tè chi phÝ ®Çu vµo. §èi víi C«ng ty, nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ kho¶n môc
chi phÝ c¬ b¶n vµ chiÕm tØ träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt. H¬n n÷a,
vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho thi c«ng gåm nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau, cã tÝnh
n¨ng c«ng dông kh¸c nhau vµ ®îc sö dông cho çc môc ®Ých kh¸c nhau. §iÒu ®ã
cho thÊy tÇm quan träng cña viÖc qu¶n lý tèt chi phÝ nguyªn vËt liÖu cña C«ng ty
nh»m tËp hîp chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong viÖc tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm ®ång thêi còng ph¶i t×m ra çc biÖn ph¸p sö dông hîp lý, tiÕt
kiÖm nguyªn vËt liÖu gãp phÇn gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh.
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp t¹i C«ng ty bao gåm çc nguyªn vËt liÖu phôc
vô cho x©y dùng nh s¾t, thÐp, sái, ®¸ çc lo¹i, çt, g¹ch, xi m¨ng, nhùa ®êng, dÇu,
cñi nÊu nhùa ®êng...Do ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, ®Æc ®iÓm cña
s¶n phÈm x©y l¾p lµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau nªn ®Ó
thuËn tiÖn cho viÖc thi c«ng, nguyªn vËt liÖu ®îc ®éi, xÝ nghiÖp chñ ®éng mua
vµ chuyÓn th¼ng ®Õn c«ng trêng mµ kh«ng tËp hîp qua kho cña C«ng ty nhê vËy
gi¶m bít ®îc chi phÝ vËn chuyÓn tõ kho C«ng ty ®Õn çc c«ng tr×nh, tr¸nh ®îc
hao hôt, mÊt m¸t khi vËn chuyÓn ®ång thêi n©ng cao tÝnh chñ ®éng trong viÖc
®iÒu hµnh qu¶n lý s¶n xuÊt, ®¶m b¶o thi c«ng ®óng tiÕn ®é.
2. Néi dung h¹ch to¸n
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, C«ng ty sö dông TK 621- chi
phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh. §ång thêi tu©n theo quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ ph¬ng ph¸p
h¹ch to¸n hµng tån kho trong x©y l¾p, C«ng ty sö dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn. §èi víi vËt t xuÊt dïng, C«ng ty ¸p dông ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh
®· gióp cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ ®îc thùc hiÖn kÞp thêi, chÝnh x¸c.
Sau khi nhËn ®îc c«ng tr×nh giao kho¸n tõ C«ng ty, xÝ nghiÖp tiÕn hµnh triÓn
khai thi c«ng díi sù chØ ®¹o, gi¸m s¸t cña ®éi trëng vµ çc çn bé kÜ thuËt. C¨n cø

D
vµo yªu cÇu vÒ lîng vËt t cña c«ng viÖc, tiÕn ®é thi c«ng c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh, nguyªn vËt liÖu mua vÒ sÏ ®îc nh©n viªn kÕ to¸n ®éi, xÝ nghiÖp n¬i
c«ng trêng thi c«ng kiÓm tra vÒ mÆt sè lîng, chñng lo¹i, quy çch, phÈm chÊt vËt
t vµ lËp phiÕu nhËp kho. Sau ®ã, c¨n cø vµo nhu cÇu sö dông, kÕ to¸n lËp phiÕu
xuÊt kho. PhiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho ®îc lËp lµm hai liªn, mét liªn thñ kho
theo dâi sè lîng, chñng lo¹i vµ gi÷ ®Ó lµm c¨n cø khi cã ®oµn xuèng kiÓm tra,
thanh tra. Mét liªn kÕ to¸n xÝ nghiÖp gi÷ vµ lµm c¨n cø ghi vµo thÎ kho. Cuèi mçi
th¸ng, c¨n cø vµo toµn bé sè phiÕu nhËp kho, xuÊt kho ph¸t sinh trong th¸ng, kÕ
to¸n xÝ nghiÖp lËp b¶ng tæng hîp vËt t nhËp kho, b¶ng tæng hîp vËt t xuÊt kho
tõng c«ng tr×nh.
BiÓu 1
C«ng ty x©y dùng 492
XÝ nghiÖp x©y dùng sè 5 B¶ng kª nhËp kho vËt t
Sè hiÖu: 95 Th¸ng 10 n¨m 2002
C«ng tr×nh: §êng Hïng V¬ng- L¹ng S¬n
Chøng tõ Tªn vËt t §VT Sè lîng §¬n gi¸ Sè tiÒn
SH NT Theo CT Thùc nhËp
115 9/10 §¸ héc m3 1.350 1.350 45.000 60.750.000
156 11/10 §¸ 1x2 m3 750 750 115.000 86.250.000
117 12/10 ThÐp  16 kg 480 480 4.700 2.256.000
... .... .... .... .... .... .... ....
Céng 435.698.000
D
Ngµy 30 th¸ng 10 n¨m 2002
Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp Ngêi lËp
BiÓu 2
XÝ nghiÖp x©y dùng sè 5 B¶ng kª xuÊt kho vËt t
Sè hiÖu: 102 Th¸ng 10/2002
Chøng tõ Tªn vËt t §VT Sè lîng §¬n gi¸ Sè tiÒn
SH NT
135 14/10 §¸ héc m3 1.350 45.000 60.750.000
136 14/10 §¸ 1x2 m3 750 115.000 86.250.000
137 14/10 ThÐp  16 kg 480 4.700 2.256.000
... .... .... .... .... .... ....
Céng 435.698.000
Cuèi th¸ng, sau khi lËp xong b¶ng tæng hîp vËt t nhËp kho, b¶ng tæng hîp vËt t
xuÊt kho, kÕ to¸n xÝ nghiÖp tËp hîp çc chøng tõ gèc cïng çc chøng tõ liªn quan
nép vÒ phßng tµi chÝnh kÕ to¸n cña C«ng ty.
T¹i C«ng ty sau khi nhËn ®îc chøng tõ gèc cïng çc b¶ng kª, kÕ to¸n kiÓm tra
tÝnh hîp lý, hîp lÖ cña chøng tõ vµ tiÕn hµnh lËp chøng tõ ghi sæ.
BiÓu 3
c«ng ty x©y dùng 492 chøng tõ ghi sæ – sè 450
Chøng tõ TrÝch yÕu Sè hiÖu TK Sè tiÒn
S NT Nî Cã
H
Chi phÝ NVLTT ®êng Hïng V- 621 1365 435.689.000
¬ng – L.S¬n th¸ng 10
Céng 435.689.000
KÌm theo:.. chøng tõ gèc

D
KÕ to¸n trëng Ng êi lËp
C¨n cø vµo chøng tõ ghi sæ, kÕ to¸n vµo sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ vµ sæ çi TK
621. §ång thêi, c¨n cø vµo chøng tõ gèc vµ b¶ng kª vËt t xuÊt kho kÕ to¸n vµo sæ
chi tiÕt TK 621.
BiÓu 4
C«ng ty x©y dùng 492 Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ
Trang 11
CTGS Sè tiÒn CTGS Sè tiÒn
SH NT SH NT
........
450 1/11 435.689.000
......
Céng Céng
BiÓu 5
sæ chi tiÕt TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
C«ng tr×nh ®êng Hïng V¬ng – L¹ng S¬n
Quý IV/ 2002
Chøng tõ DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn
SH NT Nî Cã
135 14/10 XuÊt ®¸ héc 1365 60.750.000
.............
Céng ph¸t sinh th¸ng 10 435.689.000
...............
K/c CPNVLTT quý IV 154 1.445.755.830
Céng ph¸t sinh 1.445.775.830 1.445.755.830
BiÓu 6 c«ng ty x©y dùng 492
sæ çi TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Quý IV/2002
NT CTGS DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn
SH NT Nî Cã
1/11 450 1/11 Chi phÝ NVLTT thi c«ng ®- 136.5 435.689.000
êng HV¬ng-Ls¬n th¸ng 10

D
......
31/12 KÕt chuyÓn CPNVLTT cho 154 1.445.755.830
thi c«ng ®êng HV¬ng th¸ng
10
........
Tæng ph¸t sinh 7.435.123.540 7.435.123.540
IV. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

1. §Æc ®iÓm chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cÊu thµnh nªn
gi¸ thµnh s¶n phÈm. Qu¶n lý tèt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng nh viÖc h¹ch
to¸n ®óng vµ ®Çy ®ñ cã t¸c dông gióp C«ng ty sö dông tèt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ çc kho¶n tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
gåm l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ çc kho¶n phô cÊp theo l¬ng, kh«ng bao gåm tiÒn ¨n
ca vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng (b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm kinh tÕ vµ kinh phÝ
c«ng ®oµn ).
C«ng ty tr¶ l¬ng cho çn bé, c«ng nh©n viªn theo ph¬ng ph¸p chøc danh c¨n cø
vµo NghÞ ®Þnh 28/CP cña chÝnh phñ, Th«ng t sè 3092 /QP cña Bé quèc phßng
quy ®Þnh møc l¬ng tèi thiÓu ph¶i ®¶m b¶o møc l¬ng quèc phßng, tû lÖ trÝch
BHXH, BHYT, KPC§ ph¶i c¨n cø vµo tæng møc l¬ng quèc phßng (l¬ng c¬ b¶n)
®Ó tÝnh. V× thÕ, t¹i C«ng ty x©y dùng 492 vµ çc xÝ nghiÖp x©y dùng hiÖn nay
cã hai h×nh thøc tr¶ l¬ng:
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian (l¬ng ®¬n vÞ): ¸p dông cho çn bé c«ng
nh©n viªn thuéc C«ng ty, xÝ ngiÖp nh nh©n viªn kü thuËt, kÕ to¸n, thèng kª... Bé
phËn nµy ®îc hëng l¬ng theo chøc vô nghÒ nghiÖp, th©m niªn c«ng t¸c. Chøng tõ
®Ó tÝnh l¬ng theo thêi gian lµ b¶ng chÊm c«ng vµ cÊp bËc l¬ng. Díi çc xÝ
nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm theo dâi ngµy c«ng, thêi gian lµm viÖc. Víi bé phËn l¬ng
®¬n vÞ hµng th¸ng ®îc tÝnh nh sau:
D
TiÒn l¬ng c¬ b¶n =(l¬ng tèi thiÓu x hÖ sè l¬ng) + th©m niªn + l¬ng chøc vô
+ chªnh lÖch (nÕu cã).
Cuèi th¸ng nh©n viªn kÕ to¸n ®éi, xÝ nghiÖp c¨n cø vµo møc l¬ng lËp b¶ng
danh s¸ch l¬ng vµ quü tiÒn l¬ng quèc phßng vµ ph©n phèi cho nh©n viªn lµm hai
kú: T¹m øng l¬ng kú1 vµ Tr¶ l¬ng kú 2.
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm: ¸p dông cho ®éi ngò lao ®éng trùc tiÕp
tham gia thi c«ng vµ ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc cã thÓ ®Þnh møc ®îc hao phÝ nh©n
c«ng. §ã lµ kho¶n tiÒn c«ng tr¶ cho ngêi lao ®éng phæ th«ng thuª ngoµi cña xÝ
nghiÖp (c«ng nh©n x©y dùng, thuª nh©n c«ng san lÊp mÆt b»ng, ph¸ dì c«ng
tr×nh...).Víi bé phËn nµy thêng ¸p dông h×nh thøc tr¶ theo khèi lîng c«ng viÖc
hoµn thµnh, hîp ®ång thuª kho¸n gän bªn ngoµi víi møc kho¸n gän dùa vµo khèi l-
îng phÇn c«ng viÖc. Møc tiÒn c«ng phô thuéc vµo møc gi¸ nh©n c«ng cña tõng
®Þa ph¬ng vµ ®Æc ®iÓm cña tõng c«ng viÖc. Theo h×nh thøc nµy, b¶ng chÊm
c«ng, çc hîp ®ång giao kho¸n, biªn b¶n nghiÖm thu khèi lîng hoµn thµnh, biªn b¶n
thanh to¸n khèi lîng hoµn thµnh (b¶n thanh lý hîp ®ång) lµ chøng tõ ban ®Çu ®Ó
tÝnh l¬ng vµ tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm = ®¬n gi¸ kho¸n x khèi lîng thi c«ng thùc tÕ.
MÉu hîp ®ång thuª nh©n c«ng.
Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
§éc lËp- Tù do- H¹nh phóc
Hîp ®ång lµm kho¸n
(V/v: thuª nh©n c«ng söa lÒ ®êng cho ®êng Hïng V¬ng-L¹ng S¬n)
C¨n cø vµo ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ...
C¨n cø vµo ®iÒu lÖ qu¶n lý XDCB...
C¨n cø vµo chøc n¨ng quyÒn h¹n cña çc ®¬n vÞ cã liªn quan...
H«m nay, ngµy20 th¸ng 10n¨m 2002.
Chóng t«i gåm:
1. §¹i diÖn bªn giao thÇu: XÝ nghiÖp x©y dùng sè 5 – C«ng ty x©y dùng 492.
D
¤ng: Ph¹m TiÕn §¹t- Chøc vô: Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp.
§Þa chØ:
2. §¹i diÖn bªn nhËn thÇu: §éi lao ®éng ®Þa ph¬ng.
¤ng: NguyÔn ViÕt Kh«i- §Þa chØ:
Hai bªn cïng nhau bµn b¹c thèng nhÊt:
§iÒu 1: Néi dung c«ng viÖc:
Thuª c«ng nh©n theo m¸y san lÒ ®êng cho tõng líp ®Êt vµ ®Êt lÒ ®êng, ®¾p bao
taluy.
§¬n gi¸: 18.000 ®/ c«ng.
§iÒu II: TiÕn ®é thùc hiÖn...
§iÒu III: ThÓ thøc nghiÖm thu vµ thanh to¸n...
§iÒu IV: Tr¸ch nhiÖm cña mçi bªn...
§iÒu V: §iÒu kiÖn chung...
§¹i diÖn bªn A §¹i diÖn bªn B
T¹i C«ng ty x©y dùng 492, kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc h¹ch to¸n
vµo tµi kho¶n 622- chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt
cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Hµng th¸ng theo thùc tÕ khèi lîng c«ng viÖc ®· lµm çn bé kü thuËt vµ kÕ to¸n xÝ
nghiÖp nghiÖm thu khèi lîng cho çc tæ, ®éi vµ lùc lîng thuª ngoµi. C¨n cø vµo
b¶ng nghiÖm thu khèi lîng, b¶ng chÊm c«ng cña çc tæ, bé phËn thuª ngoµi, kÕ
to¸n xÝ nghiÖp lËp b¶ng thanh to¸n l¬ng.
Cuèi th¸ng, khi kÕ to¸n ®éi, xÝ nghiÖp thanh to¸n chøng tõ vÒ tiÒn l¬ng, kÕ to¸n
tæng hîp tiÕn hµnh kiÓm tra tÝnh ph¸p lý cña chøng tõ vµ lËp chøng tõ ghi sæ.
BiÓu 7
«ng ty x©y dùng 492 chøng tõ ghi sæ – sè 458

D
S NT Nî Cã
H
Chi phÝ NCTT ®êng Hïng V¬ng 622 1365 54.750.890
– L.S¬n th¸ng 10
Céng 54.750.890
KÌm theo:.. chøng tõ gèc
KÕ to¸n trëng Ngêi lËp
Tõ chøng tõ ghi sæ, kÕ to¸n vµo sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ vµ vµo sæ çi TK 622.
§ång thêi tõ chøng tõ gèc, kÕ to¸n vµo sæ chi tiÕt TK 621.
BiÓu 8 Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ
Trang 12
CTGS Sè tiÒn CTGS Sè tiÒn
SH NT SH NT
........
450 1/11 435.689.000
......
458 1/11 54.750.890
Céng xxxx Céng
BiÓu 9 sæ chi tiÕt TK 622 - Chi phÝ Nh©n c«ng trùc tiÕp
C«ng tr×nh ®êng Hïng V¬ng – L¹ng S¬n
Quý IV/ 2002
SH NT Nî Cã
1/11 CPNCTT th¸ng 10 1365 54.750.890
1/12 CPNCTT th¸ng 11 1365 57.125.650
31/12 CPNCTT th¸ng 12 1365 58.376.360
K/c CPNCTT quý IV 154 170.252.900
Céng ph¸t sinh 1.445.775.830 1.445.755.830
BiÓu 10 sæ çi TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

Quý IV/2002
SH NT Nî Cã
1/11 458 1/11 Chi phÝ NCTT ®êng HV¬ng- 136.5 54.750.890

D
Ls¬n th¸ng 10
1/11 463 1/11 CPNCTT ®êng 239- LS¬n th¸ng 136.5 22.450.780
10
..........
31/12 KÕt chuyÓn CPNVLTT cho thi 154 54.750.890
c«ng ®êng HV¬ng th¸ng 10
........
Tæng ph¸t sinh 1.825.985.130 1.825.985.130
V. h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng

1. §Æc ®iÓm chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Trong s¶n xuÊt x©y l¾p, quy m« thi c«ng thêng lín, cêng ®é thi c«ng cao. Do
vËy, søc lao ®éng cña con ngêi ®«i khi kh«ng ®¸p øng ®îc ®ßi hái cña c«ng viÖc.
XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã, viÖc sö dông m¸y thi c«ng trong ho¹t ®éng x©y l¾p lµ
viÖc lµm tÊt yÕu vµ cã ý nghÜa kinh tÕ cao. V× vËy, chi phÝ sö dông m¸y thi
c«ng lµ chi phÝ ®Æc thï riªng cã trong çc doanh nghiÖp x©y l¾p.
§èi víi C«ng ty x©y dùng 492, viÖc sö dông m¸y mãc thi c«ng cã vai trß hÕt
søc quan träng, ®¶m b¶o cho tiÕn ®é thi c«ng vµ chÊt lîng c«ng tr×nh. ViÖc qu¶n
lý, ®iÒu ®éng xe, m¸y thi c«ng cho tõng c«ng tr×nh do ban vËt t- xe m¸y vµ qu¶n
lý c«ng tr×nh ®¶m nhiÖm, C«ng ty kh«ng tæ chøc thµnh ®éi m¸y thi c«ng riªng.
M¸y thi c«ng ë C«ng ty x©y dùng 492 bao gåm çc lo¹i: M¸y trén bªt«ng 320
lit, M¸y LUSKAI KD110, M¸y ñi KOMASU, m¸y Ðp cäc thuû lùc, m¸y kinh vÜ-
thuû b×nh, m¸y san, m¸y g¹t, m¸y khoan cäc nhåi...§Ó t¹o quyÒn chñ ®éng trong
viÖc thi c«ng, C«ng ty trao quyÒn qu¶n lý m¸y thi c«ng cho çc ®éi, xÝ nghiÖp
x©y dùng trùc thuéc hµng th¸ng cã tr¸ch nhiÖm göi chi tiÕt lªn ban Xe m¸y -VËt t
C«ng ty. Trong trêng hîp kh«ng cã m¸y thi c«ng phï hîp, çc ®éi cã thÓ thuª ngoµi
m¸y thi c«ng. Chi phÝ ph¸t sinh cho m¸y thi c«ng cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh nµo th× ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã.

D
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, kÕ to¸n sö dông TK 623- chi phÝ
sö dông m¸y thi c«ng. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh.
* §èi víi m¸y thi c«ng cña C«ng ty
Trong th¸ng, bé phËn kü thuËt, kÕ to¸n c«ng trêng cã nhiÖm vô kiÓm tra xe
m¸y, tËp hîp chi phÝ cã liªn quan tíi m¸y mãc thi c«ng nh chi phÝ nhiªn liÖu x¨ng
dÇu, tiÒn l¬ng c«ng nh©n l¸i m¸y vµ çc kho¶n trÝch theo l¬ng, khÊu hao m¸y
mãc thi c«ng, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ...
§èi víi chi phÝ vËt liÖu ch¹y m¸y thi c«ng: Khi cã nhu cÇu sö dông, c«ng tr -
êng tù lo liÖu ®i mua nhiªn liÖu ch¹y m¸y b»ng tiÒn t¹m øng. Çc kho¶n chi phÝ
nµy ®îc h¹ch to¸n t¬ng tù nh h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Cuèi
th¸ng, kÕ to¸n c«ng trêng tËp hîp ho¸ ®¬n chøng tõ mua nguyªn vËt liÖu cho m¸y
thi c«ng ghi vµo b¶ng tæng hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.
TiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y: Hµng th¸ng c¨n cø vµo b¶ng chÊm
c«ng, kÕ to¸n ®éi lËp b¶ng tÝnh l¬ng vµ tiÕn hµnh tËp hîp vµo b¶ng tæng hîp chi
phÝ sö dông m¸y thi c«ng.
Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng: Hµng th¸ng, quý trªn c¬ së møc tÝnh khÊu
hao cho Tµi s¶n cè ®Þnh mµ C«ng ty ®· ®¨ng kÝ víi côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n
theo nghÞ ®Þnh 1062/N§ - quy ®Þnh vÒ møc tÝnh khÊu hao cho çc lo¹i tµi s¶n cè
®Þnh, b¶ng kÕ ho¹ch trÝch khÊu hao Tµi s¶n cè ®Þnh cña C«ng ty. C«ng ty tiÕn
hµnh lËp b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao cho tõng lo¹i m¸y mãc thi c«ng vµ
tÝnh trùc tiÕp cho çc c«ng tr×nh ®ang sö dông m¸y sau ®ã míi tiÕn hµnh ph©n
bæ cho tõng c«ng tr×nh b»ng b¸o nî xuèng çc ®éi sö dông xem xÐt vµ x¸c nhËn.
Ngoµi ra, cßn mét sè chi phÝ kh¸c phôc vô cho ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng nh:
chi phÝ söa ch÷a m¸y thi c«ng, chi phÝ b¶o hiÓm m¸y thi c«ng, chi phÝ kh¸c b»ng
tiÒn phôc vô cho ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng...§Ó h¹ch to¸n çc kho¶n chi phÝ nµy,

D
kÕ to¸n c¨n cø vµo çc ho¸ ®¬n GTGT, ho¸ ®¬n mua hµng, hîp ®ång thuª söa ch÷a
m¸y mãc thiÕt bÞ...
* §èi víi m¸y thi c«ng thuª ngoµi
Trong trêng hîp C«ng ty kh«ng cã lo¹i xe m¸y phï hîp hoÆc do yªu cÇu tiÕn ®é
c«ng viÖc kh«ng ®¸p øng ®ñ m¸y mãc phôc vô cho viÖc thi c«ng th× ®éi tù tæ
chøc thuª ngoµi m¸y thi c«ng. Ph¬ng thøc thuª m¸y ®îc ¸p dông lµ thuª lu«n c¶ m¸y,
ngêi l¸i vµ çc lo¹i vËt t cho ch¹y m¸y (thuª trän gãi). Theo ph¬ng thøc nµy, trong
hîp ®ång thuª ph¶i x¸c ®Þnh râ khèi lîng c«ng viÖc, vµ tæng sè tiÒn bªn thuª ph¶i
tr¶. M¸y thuª ngoµi phôc vô cho c«ng tr×nh nµo, kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ thuª m¸y
vµo th¼ng c«ng tr×nh ®ã. C¬ së ph¸p lý cho c«ng t¸c h¹ch to¸n lµ hîp ®ång thuª
m¸y, biªn b¶n thanh lý hîp ®ång thuª m¸y, biªn b¶n x¸c nhËn khèi lîng giao nhËn vµ
biªn b¶n nghiÖm thu.
C«ng ty x©y dùng 492 Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
XNXD sè 5 §éc lËp- Tù do – H¹nh phóc
Hîp ®ång thuª m¸y
H«m nay, ngµy 15 th¸ng 10 n¨m 2002
§¹i diÖn cho çc bªn tham gia ký hîp ®ång gåm:
Bªn A: ¤ng Ph¹m TiÕn §¹t
Chøc vô: Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp.
§Þa chØ : XÝ nghiÖp x©y dùng sè 5- C«ng ty x©y dùng 492.
Bªn B: TrÇn §×nh Kiªn.
Chøc vô: §éi trëng- §Þa chØ: C«ng ty c¬ giíi vµ l¾p m¸y.
Hai bªn tho¶ thuËn ký kÕt hîp ®ång thuª m¸y thi c«ng c«ng tr×nh ®êng Hïng V¬ng
-L¹ng S¬n víi çc ®iÒu kho¶n sau:
§iÒu 1: Néi dung hîp ®ång:
Bªn A giao cho bªn B thi c«ng c¬ giíi çc c«ng viÖc víi khèi lîng vµ gi¸ c¶ nh sau:
-Thuª m¸y xóc KOBECO, khèi lîng: 15.000 m 3, ®¬n gi¸: 7.500 ®/m3

D
- Thuª m¸y ñi KOMASU, ®¬n gi¸: 80.000 ®/ giê.
§iÒu 2: ThÓ thøc nghiÖm thu vµ thanh to¸n...
§iÒu 3: tr¸ch nhiÖm mçi bªn...
§iÒu 4: Thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång...
§iÒu 5: §iÒu kiÖn chung...
§¹i diÖn bªn A §¹i diÖn bªn B
Sau khi tæng hîp ®îc çc chøng tõ vÒ m¸y thi c«ng thuª ngoµi, kÕ to¸n ®éi tÝnh ra
chi phÝ thuª m¸y cho thi c«ng c«ng tr×nh theo tõng lo¹i m¸y. Trªn c¬ së ®ã, kÕ to¸n
®éi lËp b¶ng tæng hîp chi phÝ thuª m¸y cho tõng c«ng tr×nh.
BiÓu 11 B¶ng tæng hîp chi phÝ thuª m¸y
Th¸ng 10/ 2002 –C«ng tr×nh: §êng Hïng V¬ng
STT Lo¹i m¸y §¬n vÞ Khèi lîng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn
1 M¸y xóc KOBECO m3 3.700 7.500 27.750.000
2 M¸y ñi KOMASU giê 93 80.000 7.440.000
Céng 35.190.000
Cuèi th¸ng, kÕ to¸n ®éi tËp hîp toµn bé chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ph¸t sinh
trong th¸ng lËp b¶ng tæng hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.
BiÓu12 B¶ng tæng hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
C«ng tr×nh: §êng Hïng V¬ng – L.S¬n
Th¸ng 10/ 2002
Chøng tõ Néi dung Sè tiÒn
SH NT
405 05/ 10 Mua dÇu Diezel 8.700.000
407 15/10 Chi phÝ thuª ngoµi m¸y thi 35.190.000
c«ng
C«ng ty baã nî khÊu hao 10.250.000
Chi phÝ nh©n c«ng l¸i m¸y 3.508.000
.... .... ... ...
Céng 63.416.000

D
Sau khi nhËn ®îc çc chøng tõ gèc vµ b¶ng tæng hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng,
kÕ to¸n C«ng ty lËp chøng tõ ghi sæ.
BiÓu 13
C«ng ty x©y dùng 492 chøng tõ ghi sæ sè: 490
Ngµy 1th¸ng 11 n¨m 2002
SH NT Nî Cã
1/11 CPSDMTC ®êng Hïng V- 623 136.5 63.416.000
¬ng th¸ng 10
Céng 63.416.000
Çc chøng tõ gèc vµ b¶ng tæng hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng sau khi lµm
c¨n cø lËp chøng tõ ghi sæ ®îc dïng ®Ó vµo sæ chi tiÕt TK 623. Sau ®ã, tõ chøng
tõ ghi sæ kÕ to¸n vµo sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ vµ vµo sæ çi
BiÓu 14 C«ng ty x©y dùng 492 Sæ chi tiÕt TK 623

Quý 4/ 2002
Chøng tõ DiÔn gi¶i TK §¦ Ph¸t sinh
SH NT Nî Cã
405 05/10 Mua dÇu Diezel 136.5 8.700.000
407 15/10 Chi phÝ thuª m¸y thi c«ng 136.5 35.190.000
......
CPSDMTC ph¸t sinh th¸ng 10 63.416.000
D
.....
31/12 KÕt chuyÓn CPSDMTC quý IV 154 193.001.200
Céng sè ph¸t sinh 193.001.200 193.001.200
BiÓu 15 C«ng ty x©y dùng 492

Sæ çi TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Quý IV/ 2002
SH NT Nî Cã
1/11 490 1/11 CPSDMTC ®êng HV¬ng-Ls¬n 136.5 63.416.000
th¸ng 10
1/11 495 1/11 CPSDMTC ®êng 239- L.S¬n 136.5 21.520.400
th¸ng 10
.....
31/12 K/C CPSDMTC ®êng HV¬ng quý 154 193.001.200
IV
31/12 K/C CPSDMTC ®êng 239-L.S¬n 154 63.150.734
quý IV
Céng ph¸t sinh 1.120.980.160 1.120.980.160
VI. h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung

1. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt chung
§Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt mét çch thuËn lîi vµ ®¹t hiÖu qu¶, ngoµi
çc yÕu tè c¬ b¶n vÒ nguyªn vËt liÖu, lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt...thùc tÕ ®ßi
hái ph¶i tiªu hao mét sè yÕu tè chi phÝ kh¸c nh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô
dông cô dïng cho qu¶n lý, chi phÝ tiÕp kh¸ch, kiÓm nghiÖm...Nh÷ng kho¶n chi
phÝ nµy tuy kh«ng trùc tiÕp tham gia cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm x©y l¾p nhng
l¹i cã mét vai trß kh¸c rÊt quan träng lµ gióp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt diÔn ra nhÞp
nhµng, ®Òu ®Æn. §ã chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. T¹i C«ng ty x©y dùng
492, kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc h¹ch to¸n vµo TK 627- chi phÝ s¶n
xuÊt chung. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh.

D
Díi çc xÝ nghiÖp khi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung t¹i c«ng tr×nh nµo tiÕn
hµnh ph©n bæ trùc tiÕp cho c«ng tr×nh ®ã. Cßn ®èi víi nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n
xuÊt chung phôc vô cho toµn ®éi, xÝ nghiÖp th× tiÕn hµnh ph©n bæ theo tiÒn l-
¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp.
2.1. Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, xÝ nghiÖp
Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, xÝ nghiÖp bao gåm: tiÒn l¬ng cña çn bé
qu¶n lý ®éi, çc kho¶n trÝch theo l¬ng cña toµn bé c«ng nh©n viªn chøc cña ®éi,
xÝ nghiÖp.
Chøng tõ ban ®Çu ®Ó h¹ch to¸n tiÒn l¬ng ban qu¶n lý ®éi, xÝ nghiÖp lµ çc
b¶ng chÊm c«ng. H×nh thøc tr¶ l¬ng ¸p dông lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian.
Bé phËn nµy ®îc hëng l¬ng theo chøc vô nghÒ nghiÖp, th©m niªn c«ng t¸c. Díi çc
xÝ nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm theo dâi ngµy c«ng, thêi gian lµm viÖc, hµng th¸ng lËp
b¶ng thanh to¸n l¬ng göi lªn C«ng ty.
L¬ng c¬ b¶n =(l¬ng tèi thiÓu x hÖ sè l¬ng) + th©m niªn + l¬ng chøc vô +
chªnh lÖch (nÕu cã).
NguyÔn v¨n Dòng: CÊp bËc CNH§ ngµy nhËp ngò 10/1997. HS l¬ng = 1,424
L¬ng ®îc hëng = (210.000x1,424)+76896+206784=582.720
Çc kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®îc tÝnh dùa vµo tæng quü l¬ng cña
toµn bé çn bé c«ng nh©n viªn trong ®éi (xÝ nghiÖp) víi tØ lÖ trÝch t¬ng øng lµ
15%, 2%, 2%.
Trªn c¬ së b¶ng chÊm c«ng, kÕ to¸n lËp b¶ng thanh to¸n l¬ng cho nh©n viªn
gi¸n tiÕp. Do xÝ nghiÖp cïng mét lóc thi c«ng nhiÒu c«ng tr×nh nªn l¬ng cña bé
phËn qu¶n lý ®éi, xÝ nghiÖp ®îc ph©n bæ cho çc c«ng tr×nh dùa trªn chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp cña mçi c«ng tr×nh.
2.2. Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô.

D
Chi phÝ vËt liÖu: gåm çc kho¶n vËt liÖu phôc vô cho qu¶n lý nh v¨n phßng
phÈm, phô tïng « t« con...Chøng tõ ban ®Çu lµ çc ho¸ ®¬n b¸n hµng...
Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: bao gåm ¸o b¶o hé, cuèc xÎng, cèp pha, giµn gi¸o vµ
c«ng cô dông cô thuéc ®éi x©y dùng qu¶n lý vµ sö dông...
NÕu c«ng cô dông cô cã gi¸ trÞ nhá nh: g¨ng tay, giµy, ñng, ¸o b¶o hé, cuèc
xÎng...th× ®îc ph©n bæ mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt khi xuÊt dïng. Chøng tõ ban
®Çu lµ çc ho¸ ®¬n b¸n hµng.
NÕu c«ng cô,dông cô cã gi¸ trÞ lín liªn quan ®Õn nhiÒu k× h¹ch to¸n th× C«ng ty
dïng ph¬ng ph¸p ph©n bæ 50% hoÆc ph©n bæ nhiÒu kú tuú theo thêi gian sö dông
cña lo¹i c«ng cô ®ã.
Tõ çc chøng tõ gèc, kÕ to¸n c«ng trêng tËp hîp vµo b¶ng kª chi phÝ s¶n xuÊt
chung.
2.3. H¹ch to¸n chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: gåm chi phÝ khÊu hao m¸y tÝnh, vµ ph¬ng
tiÖn ®i l¹i cña çc ®éi trëng x©y dùng (çc lo¹i xe con)...Hµng th¸ng trªn c¬ së sè
khÊu hao mµ kÕ to¸n C«ng ty tÝnh theo ph¬ng ph¸p khÊu ®Òu (b¶ng tÝnh vµ
ph©n bæ khÊu hao) b¸o xuèng cho çc ®éi, xÝ nghiÖp, kÕ to¸n xÝ nghiÖp sÏ
ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho qu¶n lý ®éi cho çc c«ng tr×nh ®ang
thi c«ng vµ ghi vµo b¶ng tæng hîp ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Sè khÊu hao TSC§ ph¶i trÝch trong n¨m = Nguyªn gi¸ x Tû lÖ khÊu hao
Sè khÊu hao TSC§ ph¶i trÝch hµng th¸ng = Nguyªn gi¸ x Tû lÖ khÊu hao
12
2.4. H¹ch to¸n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, ...
Chøng tõ ban ®Çu lµ çc ho¸ ®¬n GTGT, ho¸ ®¬n b¸n hµng cña nhµ cung cÊp.
Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: çc chi phÝ nµy gåm cã chi phÝ tiÕp kh¸ch, giao dÞch,
chi phÝ lµm nhµ t¹m, chi thanh to¸n vÐ tµu xe ®i ®êng cña nh©n viªn, l¾p ®Æt

D
®iÖn tho¹i... cho ban ®iÒu hµnh c«ng tr×nh, c«ng nh©n thi c«ng c«ng tr×nh. Çc
chøng tõ gèc ®Ó h¹ch to¸n lµ çc ho¸ ®¬n, hîp ®ång, vÐ tµu xe..
Chi phÝ ph¸t sinh trùc tiÕp cho c«ng tr×nh nµo th× kÕ to¸n h¹ch to¸n cho c«ng
tr×nh ®ã, cßn çc kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh th×
kÕ to¸n ®éi, xÝ nghiÖp tiÕn hµnh ph©n bæ cho çc c«ng tr×nh theo chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp.
Hµng th¸ng, c¨n cø vµo çc chøng tõ gèc, kÕ to¸n ®éi vµo b¶ng kª chi phÝ s¶n xuÊt
chung.
BiÓu16
XÝ nghiÖp x©y dùng sè 5
B¶ng kª chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung th¸ng 10/2002
Chøng tõ TiÕp §iÖn KH
Néi dung Tæng sè NVL b¸o chÝ .......
Sè Ngµy kh¸ch tho¹i TSC§
132 4/10 Chi tiÕp kh¸ch 2.120.000 2.120.000
134 20/10 Tr¶ tiÒn ®iÖn 1.450.135 1.450.135
tho¹i
... ..... .....
Tæng céng 45.784.568 ...... ....... ....... ..... ...... ......
Sau ®ã, tõ b¶ng kª chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp b¶ng
ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
BiÓu 17
XÝ nghiÖp x©y dùng sè 5
B¶ng tæng hîp ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung th¸ng 10
Tªn c«ng tr×nh

TT Néi dung Tæng sè §êng Hïng V¬ng- §êng 239 L¹ng
L¹ng S¬n S¬n
1 Chi phÝnh©n viªn QL 14.556.478 9.940.287 4.616.191
(c¶ BHXH, KPC§, BHYT)
2 Chi phÝ NVL 1.320.445 870.210 450.235
3 Chi phÝ c«ng cô, dông cô 995.660 690.776 304.884
4 Chi phÝ DV mua ngoµi 3.540.633 2.154.850 1.385.793

D
5 Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn 25.116.352 15.234.831 8.881.521
6 KhÊu hao TSC§ 1.255.000 850.000 405.000
Tæng céng 45.784.568 29.740.954 16.043.614
Ngµy 30 th¸ng 10 n¨m
2002
Sau ®ã, çc chøng tõ gèc cïng b¶ng kª, b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc
chuyÓn vÒ C«ng ty, kÕ to¸n C«ng ty sau khi kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c, hîp lÖ sÏ
lËp chøng tõ ghi sæ.
BiÓu 18
C«ng ty x©y dùng 492 Chøng tõ ghi sæ sè: 510

SH NT Nî Cã
1/11 CPSXC hai c«ng tr×nh ®êng 627 136.5 45.784.568
Hïng V¬ng vµ 239 th¸ng 10
Céng 45.784.568
Tõ chøng tõ ghi sæ, kÕ to¸n vµo sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ vµ sæ çi TK 627.
§ång thêi tõ çc chøng tõ gèc vµ b¶ng kª, b¶ng tæng hîp, kÕ to¸n vµo sæ chi tiÕt TK
627.
BiÓu 19
Sæ chi tiÕt TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Quý IV/ 2002
Chøng tõ DiÔn gi¶i TK §¦ Ph¸t sinh

SH NT Nî Cã
484 07/10 Chi mua x¨ng 136.5 164.600
407 12/10 Chi mua c«ng cô dông cô 136.5 690.776
......
D
CPSXC ph¸t sinh th¸ng 10 29.740.954
.....
31/12 KÕt chuyÓn CPSXC quý IV 154 98.222.86
4
Céng sè ph¸t sinh 98.222.864 98.222.864
BiÓu 20 C«ng ty x©ydùng 492

Sæ çi TK 627 –Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Quý IV/2002
SH NT Nî Cã
1/11 510 1/11 CPSXC ®êng HV¬ng-Ls¬n 136.5 29.740.954
th¸ng 10
1/11 510 1/11 Chi phÝ SXC ®êng 239- l¹ng 136.5 16.043.614
s¬n th¸ng 10
.........
31/12 K/C CPSXC quý IV ®êng 154 98.222.864
Hïng V¬ng quý IV
Céng sè ph¸t sinh 980.369.560 980.369.560
VII. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang
* Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
Do ®Æc ®iÓm cña çc c«ng tr×nh x©y dùng lµ cã khèi lîng gi¸ trÞ lín, kÕt
cÊu phøc t¹p, thêi gian thi c«ng dµi…®ång thêi ®Ó phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý vµ
tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty lµ quyÕt to¸n theo quý nªn viÖc tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng ®îc tiÕn hµnh theo quý.

D
Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung) ph¸t sinh trong
k× sÏ ®îc kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 154- chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Cuèi quý, kÕ to¸n lËp chøng tõ ghi sæ cho bót to¸n kÕt chuyÓn.
BiÓu 21
C«ng ty X©y Dùng 492 Chøng tõ ghi sæ Sè: 620
Chøng tõ Sè hiÖu TK
TrÝch yÕu Sè tiÒn
Sè Ngµy Nî Cã
KÕt chuyÓn CP NVL trùc tiÕp 154 621 1.445.755.830
KÕt chuyÓn CP NC trùc tiÕp 154 622 170.252.900
KÕt chuyÓn CP m¸y thi c«ng 154 623 193.001.200
KÕt chuyÓn CPSX chung 154 627 98.222.864
Céng 1.907.232.794
KÌm theo: .... chøng tõ gèc
Ngêi lËp KÕ to¸n trëng
C¨n cø vµo chøng tõ ghi sæ kÕ to¸n ghi vµo sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ.
C¨n cø vµo çc sæ chi tiÕt TK 621, TK 622, TK 623, TK 627 (më chi tiÕt cho tõng
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh) kÕ to¸n ghi sæ chi tiÕt TK 154 cho tõng c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
BiÓu 22
C«ng ty x©y dùng 492 Sæ chi tiÕt TK 154
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang

D
Quý IV/2002
SH NT Nî Cã
1/10 D ®Çu kú 450.972.533
31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ 621 1.445.755.830
NVLTT
31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ 622 170.252.900
NCTT
31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ 623 193.001.200
SDMTC
31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ SXC 627 98.222.864
31/12 Bµn giao HMCT hoµn 632 2.073.843.333
thµnh
Céng ph¸t sinh 1.907.232.794 2.073.843.333
D cuèi k× 284.361.994
C¨n cø vµo chøng tõ ghi sæ kÕ to¸n ghi sæ çi TK 154

BiÓu 23
C«ng ty x©y dùng 492 Sæ çi TK 154

Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Quý IV/ 2002
NT CTGS DiÔn gi¶i TK Sè tiÒn
SH NT §¦ Nî Cã
D ®Çu kú 928.173.250
... ... ... ....... ... ... ...
31/12 620 31/12 KÕt chuyÓn CPNVLTT 621 1.445.755.830
31/12 620 31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ 622 170.252.900
NCTT
31/12 620 31/12 KÕt chuyÓn CPSDMTC 623 193.001.200
31/12 620 31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ 627 98.222.864
SXC
31/12 621 31/12 Bµn giao HMCT hoµn 632 2.073.843.333
thµnh
... ... ... ... ... ... ...
D
Céng ph¸t sinh 11.362.458.390 10.801.199.322
Sè d cuèi kú 1.489.432.318
*KiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang

T¹i çc doanh nghiÖp x©y l¾p, s¶n phÈm dë dang cuèi kú thêng cã gi¸ trÞ rÊt
lín. Bªn c¹nh ®ã, do s¶n phÈm x©y l¾p cã kÕt cÊu vµ ®Æc ®iÓm kÜ thuËt phøc
t¹p nªn ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang lµ rÊt khã. ViÖc kiÓm kª,
®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang t¹i C«ng ty x©y dùng 492 thêng ®îc tiÕn hµnh vµo
cuèi mçi quý. Víi c«ng tr×nh thanh to¸n (nghiÖm thu) mét lÇn, s¶n phÈm dë dang
®îc coi lµ s¶n phÈm cha hoµn thµnh bµn giao cho chñ ®Çu t. Tuy nhiªn, ®èi víi çc
c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín, thêi gian thi c«ng kÐo dµi th× chñ ®Çu t vµ C«ng ty thèng
nhÊt nghiÖm thu theo ®iÓm dõng kü thuËt cña tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ®Ó
thanh to¸n.
Çc c«ng tr×nh x©y dùng ë C«ng ty 492 thêng ®îc nghiÖm thu theo çc bíc sau:
Bíc 1: NghiÖm thu néi bé: Phßng Kinh tÕ- Kü thuËt, chØ huy c«ng trêng, xÝ
nghiÖp x©y dùng tæ chøc nghiÖm thu khèi lîng thùc tÕ ®· hoµn thµnh lµm c¬ së
®Ó thanh to¸n tiÒn c«ng cho XÝ nghiÖp x©y dùng vµ lËp b¸o ço nghiÖm thu bíc
2
Bíc 2: NghiÖm thu c¬ së do çn bé gi¸m s¸t kü thuËt cña Ban qu¶n lý dù ¸n
nghiÖm thu víi C«ng ty hoÆc C«ng ty t¹m chÊp nhËn khèi lîng hoµn thµnh 80%
cña bíc 1 ®Ó lËp b¸o ço.
Bíc 3: NghiÖm thu thanh to¸n cña chñ ®Çu t (ban A) theo giai ®o¹n ®iÓm dõng
kü thuËt. C¨n cø vµo bíc nghiÖm thu nµy, C«ng ty lËp hå s¬ dù to¸n thanh to¸n gi¸
trÞ x©y l¾p hoµn thµnh.
Bíc 4: NghiÖm thu cÊp bé chñ qu¶n (Nhµ níc) quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®a vµo sö
dông.
Cuèi mçi quý, ®¹i diÖn phßng kinh tÕ- kÕ ho¹ch cïng víi kü thuËt viªn c«ng
tr×nh vµ chñ nhiÖm c«ng tr×nh tiÕn hµnh kiÓm kª, x¸c ®Þnh phÇn khèi lîng x©y

D
l¾p ®· thùc hiÖn ®îc trong quý; tæ chøc bµn giao, nghiÖm thu víi bªn A ®Ó x¸c
®Þnh khèi lîng x©y l¾p ®îc bªn A nghiÖm thu chÊp nhËn thanh to¸n. Khèi lîng
x©y l¾p dë dang chÝnh lµ hiÖu sè gi÷a khèi lîng x©y l¾p ®îc nghiÖm thu ë bíc 1
víi khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh ®îc bªn A nghiÖm thu chÊp nhËn thanh to¸n.
Sau ®ã, Phßng Kinh tÕ- KÕ ho¹ch sÏ l¾p ®¬n gi¸ dù to¸n phï hîp víi tõng c«ng
viÖc, tõng c«ng tr×nh cô thÓ råi göi cho Phßng KÕ to¸n- Tµi chÝnh. Phßng kÕ
to¸n- tµi chÝnh sau khi nhËn ®îc nh÷ng tµi liÖu trªn sÏ tiÕn hµnh x¸c ®Þnh phÇn
chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi quý. C«ng viÖc x¸c ®Þnh chi
phÝ thùc tÕ khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi quý theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ®îc kÕ
to¸n thùc hiÖn nh sau( BiÓu 24)
TrÝch b¶ng x¸c ®Þnh chi phÝ thùc tÕ khèi lîng x©y l¾p dë dang
C«ng tr×nh: §êng Hïng V¬ng- L¹ng S¬n- Quý IV/ 2002
ST H¹ng môc KL do BCH KL ®îc bªn KL cha ®- §¬n gi¸ Chi phÝ s¶n
T CT b/ço A chÊp îc bªn A ®Êu thÇu xuÊt dë
nghiÖm thu nhËn thanh chÊp (gi¸ ®îc dang
néi bé to¸n nhËn duyÖt)
1 2 3 4 5 6 7=5x6
I C«ng t¸c ®Êt
1 §µo ®Êt (m3) 3.750 3.650 100 56.760 5.676.000
2 §¾p ®Êt (m3) 5.700 5.500 200 76.000 15.200.000
II CÇu, cèng
1 Bª t«ng(m3) 2.350 2.300 50 1.120.000 56.000.000
2 X©y ®¸(m3) 3.250 3.100 150 650.000 97.500.000
.... ... ... ... ... ...
Céng 284.361.994
C¨n cø vµo çc biªn b¶n nghiÖm thu néi bé (bíc 1) vµ biªn b¶n nghiÖm thu c¬ së (b-
íc 2) phßng Kinh tÕ – KÕ ho¹ch cung cÊp cho phßng kÕ to¸n-tµi chÝnh çc sè liÖu
v¨n b¶n ®îc Ban A- qu¶n lý dù ¸n x¸c nhËn. Phßng KÕ to¸n- tµi chÝnh x¸c ®Þnh
dù to¸n khèi lîng hoµn thµnh bµn giao vµ chi phÝ khèi lîng dë dang cuèi kú nh sau:
BiÓu25 C«ng ty x©y dùng 492

D
TrÝch b¶n b¸o ço gi¸ trÞ s¶n lîng- Thu vèn- khèi lîng dë dang
Quý IV/2002
ST C«ng tr×nh Dù to¸n chi phÝ KLXL Chi phÝ dë dang
T hoµn thµnh bµn giao cuèi kú
1 §êng Hïng V¬ng-L¹ng S¬n 2.097.428.760 284.361.994
2 Nhµ A2-3 Dù ¸n 678 1.687.980.540 350.452.126
3 §êng 239- L¹ng S¬n 450.860.243 65.701.253
.... .... ....
Tæng céng xxxx xxxx
2. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
Do s¶n phÈm x©y l¾p cã gi¸ trÞ lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi
nªn C«ng ty lùa chän ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh vµ tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh theo quý. Cuèi quý, khi viÖc tËp hîp chi phÝ ®-
îc hoµn tÊt, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp theo c«ng
thøc sau:
Z = D®k + PStk - Dck
Trong ®ã : Z: Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh
D®k : Chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú
PStk: Chi phÝ ph¸t sinh trong kú
Dck : Chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
§èi víi c«ng tr×nh ®êng Hïng V¬ng- L¹ng S¬n, ta cã:
Chi phÝ dë dang ®Çu kú: 450.972.533 ®
Chi phÝ ph¸t sinh trong kú: 1.907.232.794 ®
Chi phÝ dë dang cuèi kú: 284.361.994 ®
C¨n cø vµo biªn b¶n nghiÖm thu khèi lîng x©y l¾p ngµy 31/12/2002 vµ phiÕu gi¸
thanh to¸n cña chñ ®Çu t, C«ng ty x¸c ®Þnh chi phÝ thùc tÕ khèi lîng x©y l¾p ®·
®îc nghiÖm thu lµ:
Z = 450.972.533 + 1.907.232.794 - 284.361.994 =2.073.843.333 ®
B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
D
§¬n vÞ tÝnh: ®ång
Néi dung Sè tiÒn
1. Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú 450.972.533
2. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú 1.907.232.794
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 1.445.755.830
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 170.252.900
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng 193.001.200
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung 98.222.864
3. Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú 284.361.994
4. Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh (1+2-3) 2.073.843.333
Sau ®ã, kÕ to¸n lËp chøng tõ ghi sæ

BiÓu27 C«ng ty x©y dùng 492 chøng tõ ghi sæ Sè 621
SH NT Nî Cã
31/12 Bµn giao HMCT hoµn 632 154 2.073.843.333
thµnh
Céng 2.073.843.333
§Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh toµn bé, C«ng ty ph©n bæ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo tæng doanh thu çc c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao trong kú. Bëi çc c«ng tr×nh cã quy m«, ®Æc
®iÓm kh¸c nhau nh nhµ, ®êng, kÌ,...nªn tØ träng çc kho¶n môc chi phÝ trong gi¸
thµnh c«ng tr×nh kh¸c nhau do ®ã nÕu sö dông tiªu thøc ph©n bæ lµ nguyªn vËt
liÖu trùc tiÕp hay nh©n c«ng trùc tiÕp lµ kh«ng hîp lý v× vËy C«ng ty chän tiªu
thøc ph©n bæ lµ tæng doanh thu çc c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh
bµn giao trong kú.

D
phÇn II
ph¬ng híng Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i C«ng ty X©y dùng 492
I. nhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i c«ng ty x©y dùng 492.
C«ng ty x©y dùng 492 lµ ®¬n vÞ trùc thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng Trêng
S¬n. Trong nh÷ng n¨m qua, ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¬ chÕ thÞ tr-
êng, C«ng ty ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu, t×m tßi, s¸ng t¹o, tiÕp cËn thÞ trêng, më
réng quy m« kinh doanh, thu hót kh¸ch hµng. Nhê vËy, C«ng ty ®· t×m ®îc viÖc
lµm ®Òu ®Æn, s¶n xuÊt ®i vµo æn ®Þnh, hµng n¨m thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô
nép ng©n s¸ch cho nhµ níc, ®êi sèng cña çn bé c«ng nh©n viªn ngµy cµng ®îc
n©ng cao. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty cßn cã nh÷ng chÝnh s¸ch l¬ng bæng, ®·i ngé tho¶
®¸ng, quan t©m ®Õn lîi Ých cña ngêi lao ®éng v× thÕ ®· khÝch lÖ ®îc tinh thÇn
lao ®éng h¨ng say, nhiÖt t×nh, s¸ng t¹o vµ cã tr¸ch nhiÖm cao ë hä.
Bªn c¹nh c«ng viÖc hµng n¨m Tæng c«ng ty giao, C«ng ty ®· m¹nh d¹n t×m
kiÕm thÞ trêng, ký kÕt ®îc nhiÒu hîp ®ång míi. Toµn thÓ l·nh ®¹o, c«ng nh©n
viªn trong C«ng ty kh«ng ngõng häc hái, n©ng cao tr×nh ®é ®ång thêi m¹nh d¹n
tiÕp cËn ®Þa bµn vµ chñ ®Çu t liªn doanh liªn kÕt, chó träng n©ng cao chÊt lîng
lµm hå s¬ dù thÇu nªn ®· tróng nhiÒu gãi thÇu cã gi¸ trÞ t¬ng ®èi lín. Víi sù phÊn
®Êu kh«ng ngõng, C«ng ty ®· t¹o dùng ®îc uy tÝn lín trong ngµnh x©y dùng,
kh¼ng ®Þnh ®îc chç ®øng cña m×nh trªn th¬ng trêng.
Cã ®îc kÕt qu¶ trªn mét phÇn lµ nhê C«ng ty ®· x©y dùng ®îc bé m¸y qu¶n
lý gän nhÑ, hiÖu qu¶, cã thÓ tiÕp cËn víi t×nh h×nh s¶n xuÊt thùc tÕ t¹i çc c«ng
trêng nªn cã thÓ kiÓm so¸t chi phÝ mét çch chÆt chÏ. §ång thêi viÖc ¸p dông c¬
chÕ kho¸n gän xuèng tõng xÝ nghiÖp x©y dùng ®· tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ qu¶n

D
lý, t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy nhanh tèc ®é thi c«ng gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh c«ng tr×nh.
Bªn c¹nh ®ã kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn sù ®ãng gãp quan träng cña phßng tµi
chÝnh kÕ to¸n, nhÊt lµ trong c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
c«ng tr×nh.
ViÖc ¸p dông hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp (ban hµnh theo quyÕt ®Þnh
sè 1141/ TC/Q§/C§KT ngµy 01/01/1995 cña Bé trëng Bé tµi chÝnh) vµ chÕ ®é kÕ
to¸n doanh nghiÖp x©y l¾p (theo quyÕt ®Þnh sè 1864/1998/Q§/BTC ngµy
16/12/1998) ®· gãp phÇn cñng cè vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty. Qua
thêi gian nghiªn cøu vµ t×m hiÓu thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty x©y dùng
492, em nhËn thÊy c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng t¹i C«ng ty cã nh÷ng u ®iÓm næi bËt nh:
Bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty ®îc tæ chøc t¬ng ®èi hoµn chØnh, chÆt chÏ, quy
tr×nh lµm viÖc khoa häc víi ®éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n cã tr×nh ®é, cã chuyªn
m«n tèt, ý thøc tr¸ch nhiÖm cao vµ nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc, lu«n ph¸t huy hÕt
kh¶ n¨ng cña m×nh ®ång thêi kh«ng ngõng häc hái, gióp ®ì lÉn nhau vÒ chuyªn
m«n nghiÖp vô. Trong bé m¸y kÕ to¸n, mçi nh©n viªn ®Òu ®îc quy ®Þnh râ chøc
n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n, t¹o nªn mèi liªn hÖ lÖ thuéc, chÕ íc lÉn nhau. Do cã sù
ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n nªn ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®i s©u vµo tõng phÇn hµnh
®ång thêi kh«ng cã sù chång chÐo c«ng viÖc gi÷a çc nh©n viªn kÕ to¸n. §iÒu nµy
gióp cho bé m¸y kÕ to¸n ho¹t ®éng b¾t nhÞp phï hîp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña C«ng ty, ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý.
C«ng ty cã hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu hîp ph¸p, hîp lÖ, ®Çy ®ñ theo ®óng
chÕ ®é quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty cßn cã mét sè chøng tõ
vµ sæ s¸ch ®Æc thï phôc vô cho c«ng t¸c h¹ch to¸n t¹i C«ng ty. Trªn c¬ së quy ®Þnh
tÊt c¶ çc kho¶n chi ®Òu ph¶i cã chøng tõ ®Ó x¸c minh nªn çc nghiÖp vô ghi trªn
sæ s¸ch kÕ to¸n cña C«ng ty ®· ph¶n ¸nh ®óng çc kho¶n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh
t¹i c«ng trêng.

D
ViÖc ¸p dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n “chøng tõ ghi sæ” lµ thuËn tiÖn vµ phï
hîp víi kh¶ n¨ng, tr×nh ®é cña ®éi ngò çn bé kÕ to¸n vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh
doanh cña C«ng ty.
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc
C«ng ty x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh phï hîp víi ®Æc ®iÓm
s¶n phÈm, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña
C«ng ty. Trªn c¬ së ®ã, C«ng ty x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ lµ tõng c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh lµ phï hîp víi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngoµi ra, víi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh mµ C«ng ty ¸p dông
lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp cã u ®iÓm t¬ng ®èi ®¬n gi¶n, chÝnh x¸c, ®¶m b¶o cung
cÊp th«ng tin kÞp thêi.
H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu: ViÖc lËp kÕ ho¹ch mua vËt t hµng th¸ng ë
çc xÝ nghiÖp (®éi x©y dùng) trªn c¬ së tiÕn ®é thi c«ng c«ng tr×nh vµ møc dù
to¸n, tiÕn hµnh më kho ®èi víi nh÷ng nguyªn vËt liÖu chÝnh, quan träng ®· b¾t
kÞp ®îc tiÕn ®é thi c«ng c«ng tr×nh, sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ vËt t trªn thÞ trêng.
Bªn c¹nh ®ã, t¹i çc xÝ nghiÖp trùc thuéc, viÖc theo dâi nhËp xuÊt vËt t ®îc kiÓm
so¸t chÆt chÏ vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ th«ng qua çc chøng tõ nh phiÕu nhËp kho,
xuÊt kho, b¶ng tæng hîp vËt t nhËp, b¶ng tæng hîp vËt t xuÊt, gióp kÕ to¸n C«ng ty
ghi sæ nhanh chãng, dÔ dµng.
H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: T¹i c«ng trêng, kÕ to¸n xÝ nghiÖp ®·
theo dâi chi phÝ nh©n c«ng chÆt chÏ, chÝnh x¸c th«ng qua çc chøng tõ nh b¶ng
chÊm c«ng, hîp ®ång lµm kho¸n…ViÖc ¸p dông h×nh thøc tiÒn l¬ng theo thêi
gian ®èi víi bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp, theo s¶n phÈm ®èi víi bé phËn lao ®éng
trùc tiÕp ®· qu¸n triÖt nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. H×nh thøc tr¶ l¬ng
theo s¶n phÈm ®· khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng lu«n phÊn ®Êu hoµn thµnh khèi l-
îng c«ng viÖc ®îc giao. §èi víi bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp, viÖc tr¶ l¬ng theo thêi

D
gian kÕt hîp víi thëng n¨ng suÊt ®· n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng
viÖc qu¶n lý vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt.
H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Qua b¶ng tæng hîp chi phÝ sö dông
m¸y thi c«ng ®· ®¸nh gi¸ ®îc chÝnh x¸c gi¸ trÞ phôc vô cña m¸y thi c«ng còng nh
chi phÝ sö dông m¸y t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong h¹ch to¸n gi¸ thµnh.
H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: kÕ to¸n ®· ph¶n ¸nh t¬ng ®èi chÝnh x¸c,
®Çy ®ñ, chi tiÕt kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Nh×n chung ho¹t ®éng cña phßng tµi chÝnh kÕ to¸n ®· ®¶m b¶o ®îc viÖc
theo dâi çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho ban l·nh
®¹o C«ng ty. Tuy nhiªn còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, nh÷ng bÊt cËp
trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Cô thÓ
viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ chËm chÔ, hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n cßn cha ®Çy ®ñ,
ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cha ®óng chÕ ®é, viÖc ¸p dông kÕ to¸n
qu¶n trÞ cßn nhiÒu bÊt cËp, viÖc qu¶n lý vèn cßn cha hiÖu qu¶,….
II. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty x©y dùng 492
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ nhu cÇu kh¸ch quan cña x· héi vµ lµ mét c«ng cô quan
träng phôc vô cho qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, ®ång thêi còng lµ mét c«ng cô ®¾c
lùc cña Nhµ níc trong viÖc chØ ®¹o nÒn kinh tÕ quèc d©n.
§Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi, doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng phÊn ®Êu tù
kh¼ng ®Þnh m×nh. Víi nguån lùc cã h¹n, muèn n©ng cao kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, kh«ng cßn con ®êng nµo kh¸c lµ doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh víi hiÖu qu¶ cao nhÊt. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy,
doanh nghiÖp ph¶i lµm tèt nhiÒu mÆt tõ kh©u cung cÊp ®Çu vµo, tæ chøc s¶n
xuÊt cho tíi tiªu thô, ®Æc biÖt lµ ph¶i ®Ò ra ®îc biÖn ph¸p tiÕt kiÖm vµ n©ng

D
cao hiÖu qu¶ cña chi phÝ, khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng s½n cã vÒ nguyªn vËt
liÖu, lao ®éng...Do ®ã, h¹ch to¸n kÕ to¸n víi chøc n¨ng c¬ b¶n lµ cung cÊp th«ng
tin cho nhµ qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh kinh doanh, ®· kh¼ng ®Þnh vai trß kh«ng thÓ
thiÕu ®èi víi qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ vai trß cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi
phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c
kh«ng chØ gióp cho viÖc ph¶n ¸nh ®óng ®¾n t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng
kinh doanh mµ cßn cung cÊp kÞp thêi th«ng tin cho nhµ qu¶n lý. V× thÕ, hoµn
thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c«ng
viÖc rÊt cÇn thiÕt gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi
nhuËn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cho doanh nghiÖp.
Ngoµi ra, hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
gióp cho doanh nghiÖp tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ
yªu cÇu qu¶n lý cña Nhµ níc ®ång thêi thùc hiÖn nguyªn t¾c tiÕt kiÖm, khoa häc
trong c«ng t¸c kÕ to¸n vµ nhê ®ã cung cÊp th«ng tin kÞp thêi, nhanh chãng. Nh
vËy, hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng
yªu cÇu cã tÝnh chiÕn lîc ®èi víi sù ph¸t triÓn vµ lín m¹nh cña mäi doanh nghiÖp.
NhËn thøc ®îc vai trß vµ tÇm quan träng cña viÖc hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi
phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh, trªn c¬ së lý luËn ®· ®îc häc ë trêng cïng víi sù híng dÉn
tËn t×nh cña c« gi¸o PGS.TS Ph¹m ThÞ G¸i, em xin ®îc ®a ra mét sè kiÕn nghÞ víi
mong muèn gãp phÇn cñng cè, hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty x©y dùng 492 sao cho hîp lý vµ ®óng
chÕ ®é tµi chÝnh, n©ng cao hiÖu qu¶ chi phÝ còng nh tËp hîp vµ ph©n bæ çc
chi phÝ mét çch hîp lý ®Ó x¸c ®Þnh ®óng, chÝnh x¸c chØ tiªu gi¸ thµnh.
2. mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

D
2.1. KiÕn nghÞ vÒ viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ
HiÖn nay, mÆc dï C«ng ty ®· cã quy ®Þnh râ vÒ ®Þnh k× lu©n chuyÓn
chøng tõ lªn phßng kÕ to¸n C«ng ty nhng vÉn x¶y ra t×nh tr¹ng chøng tõ ®îc
chuyÓn lªn rÊt chËm. §iÒu nµy g©y c¶n trë cho c«ng t¸c h¹ch to¸n, dån c«ng viÖc
vµo cuèi kú, dÉn ®Õn nh÷ng sai sãt kh«ng ®¸ng cã trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi
phÝ nh ghi thiÕu, ghi nhÇm. Bªn c¹nh ®ã, çc chøng tõ kh«ng hîp lÖ, còng nh
nh÷ng chøng tõ chi sai môc ®Ých vÉn ®îc thanh to¸n lµm cho kh©u kiÓm tra, h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú cµng khã kh¨n. V× vËy, viÖc so s¸nh gi÷a
chi phÝ thùc tÕ vµ chi phÝ dù to¸n lµ kh«ng chÝnh x¸c, ¶nh hëng ®Õn çc quyÕt
®Þnh kinh doanh cña nhµ qu¶n lý.
ViÖc lu©n chuyÓn chøng tõ chËm chÔ kh«ng chØ do nguyªn nh©n kh¸ch
quan lµ çc c«ng tr×nh thi c«ng thêng ë xa trô së C«ng ty mµ cßn do c¶ nguyªn
nh©n chñ quan tõ phÝa çc ®éi, xÝ nghiÖp thi c«ng: hä kh«ng thùc hiÖn ®óng
tr¸ch nhiÖm lu©n chuyÓn chøng tõ cña m×nh.
VÒ ®iÓm nµy, em xin kiÕn nghÞ C«ng ty nªn cã biÖn ph¸p ®«n ®èc viÖc
lu©n chuyÓn chøng tõ tõ phÝa kÕ to¸n xÝ nghiÖp, yªu cÇu ph¶i hoµn tr¶ chøng tõ
®óng thêi gian quy ®Þnh, nh¾c nhë hoÆc cã h×nh thøc kØ luËt ®èi víi nh÷ng ngêi
vi ph¹m nhiÒu lÇn…
2.2. KiÕn nghÞ vÒ h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng s¶n xuÊt lµ mét bé phËn chi phÝ quan träng cÊu thµnh
nªn gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. T¹i C«ng ty x©y dùng 492 ®ang ¸p
dông hai h×nh thøc tr¶ l¬ng hoµn toµn phï h¬p víi quy m« vµ tÝnh chÊt ngµnh
nghÒ kinh doanh. ViÖc ¸p dông h×nh thøc tiÒn l¬ng theo thêi gian ®èi víi bé phËn
lao ®éng gi¸n tiÕp, theo s¶n phÈm ®èi víi bé phËn lao ®éng trùc tiÕp ®· qu¸n
triÖt nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm ®·
khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng lu«n phÊn ®Êu hoµn thµnh khèi lîng c«ng viÖc ®îc
giao. §èi víi bé phËn lao ®éng gi¸n tiÕp, viÖc tr¶ l¬ng theo thêi gian kÕt hîp víi th-

D
ëng n¨ng suÊt ®· n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng viÖc qu¶n lý vµ
chØ ®¹o s¶n xuÊt.
Tuy nhiªn, theo em C«ng ty cã thÓ c¶i thiÖn hoµn thµnh tèt c«ng viÖc lËp
®Þnh møc lao ®éng ph¶i chi tiÕt cho tõng giai ®o¹n c«ng viÖc, chø kh«ng lËp
chung cho c¶ c«ng tr×nh v× nh thÕ sÏ kh«ng chÝnh x¸c, dÔ l·ng phÝ. Tuy c«ng
viÖc nµy ®ßi hái ph¶i chi tiÕt, cô thÓ nhng nã sÏ mang l¹i kÕt qu¶ chÝnh x¸c, tiÕt
kiÖm ®îc nhiÒu h¬n.
2.3. KiÕn nghÞ vÒ h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
HiÖn nay t¹i C«ng ty tiÕn hµnh theo dâi chÊm c«ng cho çc tæ m¸y thi c«ng
còng gièng nh çc tæ ®éi s¶n xuÊt kh¸c lµ cha hîp lý v× trong s¶n xuÊt kh«ng ph¶i
lóc nµo m¸y thi c«ng còng ho¹t ®éng. Ngoµi ra cïng mét m¸y thi c«ng trong mét kú
cã thÓ tham gia s¶n xuÊt t¹i nhiÒu c«ng tr×nh kh¸c nhau. Lîng nhiªn liÖu tiªu hao
®èi víi m¸y thi c«ng lµ lín.
Theo em C«ng ty nªn lËp nhËt tr×nh sö dông xe m¸y thi c«ng ®Ó phôc vô cho
c«ng t¸c theo dâi t×nh h×nh sö dông xe m¸y trong tæ, xÝ nghiÖp theo mÉu sau:
XÝ nghiÖp x©y dùng sè 5 Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
§éc lËp- Tù do- H¹nh phóc
NhËt tr×nh sö dông xe m¸y thi c«ng
Tõ ngµy ®Õn ngµy th¸ng n¨m
Tªn xe m¸y:
Hä tªn ca trëng:
NT Ca (Tõ giê phót Néi dung c«ng Khèi lîng KÜ thuËt thi
®Õn giê phót) viÖc Bs¸ng BchiÒ c«ng x¸c
u nhËn
Ngoµi ra, söa ch÷a lín m¸y thi c«ng lµ mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®Ó
duy tr× n¨ng lùc lµm viÖc cña xe, m¸y thi c«ng nhng c«ng ty kh«ng thùc hiÖn

D
trÝch tríc chi phÝ söa ch÷a lín m¸y thi c«ng. Nh vËy, khi x¶y ra t×nh tr¹ng m¸y thi
c«ng háng hãc ph¶i söa ch÷a lín sÏ g©y ra sù biÕn ®éng vÒ chi phÝ s¶n xuÊt trong
kú. V× vËy, ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi vÒ chi phÝ sö dông m¸y thi
c«ng gi÷a çc kú, C«ng ty nªn tiÕn hµnh trÝch tríc chi phÝ söa ch÷a lín m¸y thi
c«ng dù tÝnh sÏ ph¸t sinh.
Nî TK 136- Chi tiÕt cho xÝ nghiÖp x©y dùng
Cã TK 335 – TrÝch tríc chi phÝ söa ch÷a lín.
§ång thêi ghi : Nî TK 623- chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Cã TK 136- Chi tiÕt cho xÝ nghiÖp x©y dùng
2.5. KiÕn nghÞ vÒ ph¬ng ph¸p kiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang
C«ng ty x©y dùng 492 tÝnh gi¸ khèi lîng x©y l¾p dë dang b»ng çch lÊy khèi
lîng x©y l¾p dë dang thùc tÕ nh©n víi ®¬n gi¸ dù to¸n. Nh vËy, C«ng ty ®· coi gi¸
trÞ dù to¸n khèi lîng x©y l¾p dë dang nh lµ chi phÝ thùc tÕ khèi lîng x©y l¾p dë
dang cuèi kú. Víi ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang mµ C«ng ty ®ang ¸p
dông nh trªn lµ cha thËt chÝnh x¸c.
Khi ®ã, gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ kh«ng phï hîp víi chi phÝ thùc tÕ ®· bá ra dÉn
®Õn viÖc ph¶n ¸nh sai lÖch t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh
cña doanh nghiÖp còng nh viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh; bªn c¹nh ®ã lµm
¶nh hëng ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña th«ng tin cung cÊp cho nhµ qu¶n trÞ ra quyÕt
®Þnh. ChÝnh v× vËy, ®Ó ®¶m b¶o viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n
phÈm theo em C«ng ty nªn thay ®æi ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo
gi¸ trÞ dù to¸n nh sau:
Chi phÝ thùc tÕ cña Chi phÝ thùc tÕ cña

Chi phÝ thùc khèi lîng x©y l¾p + khèi lîng x©y l¾p Gi¸ trÞ dù
tÕ khèi lîng dë dang ®Çu kú thùc hiÖn trong kú to¸n cña
x©y l¾p dë = x khèi lîng

D
dang cuèi kú Gi¸ trÞ dù to¸n cña Gi¸ tri dù to¸n cña x©y l¾p
khèi lîng x©y l¾p + khèi lîng x©y l¾p dë dang
hoµn thµnh trong kú dë dang cuèi kú cuèi kú
Chi phÝ thùc tÕ khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi kú cña c«ng tr×nh ®êng Hïng
V¬ng – L¹ng S¬n tÝnh theo c«ng thøc nh trªn sÏ lµ:
450.972.533  1.907.232.794
 284.361.994  281.546.130 ®
2.097.428.760  284.361.994
Khi ®ã, gi¸ thµnh thùc tÕ h¹ng môc c«ng tr×nh ®êng Hïng V¬ng- L¹ng S¬n
hoµn thµnh bµn giao sau khi tÝnh l¹i chi phÝ thùc tÕ khèi lîng x©y l¾p dë dang
cuèi kú sÏ lµ:
Z = 450.972.533 + 1.907.232.794 –281.546.130 =2.076.659 ®
2.6. KiÕn nghÞ vÒ vÊn ®Ò qu¶n lý vèn cho s¶n xuÊt
* VÒ thu håi vèn çc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh bµn giao ®îc bªn A chÊp
nhËn thanh to¸n.
Trong x©y dùng c¬ b¶n nhu cÇu vèn sö dông cho s¶n xuÊt lµ rÊt lín, thu håi
vèn chËm. Çc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®a vµo sö dông ®îc bªn A chÊp
nhËn thanh to¸n, c«ng tr×nh ®· h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, lîi nhuËn ®· ph©n phèi, nhng tiÒn cßn nî ®äng trªn TK 131 “ph¶i thu cña
kh¸ch hµng” cã c«ng tr×nh ®· trªn mét n¨m (nh c«ng tr×nh Së y tÕ Trµng §Þnh
hoµn thµnh bµn giao th¸ng 5/2001). NhiÒu lÇn trong n¨m 2002 C«ng ty ®· cö ngêi
®Õn bªn A yªu cÇu thanh to¸n nhng vÉn cha thanh to¸n ®îc. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ø
®äng vèn qu¸ nhiÒu do kh¸ch hµng nî (®îc më chi tiÕt trªn tµi kho¶n 131) tríc khi
®Êu thÇu, giao nhËn thÇu, ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ C«ng ty ph¶i xem xÐt kü kh¶
n¨ng tµi chÝnh còng nh çc kh¶ n¨ng thanh to¸n cña chñ ®Çu t. §a çc yÕu tè
chuyÓn vèn thanh to¸n gi÷a chñ ®Çu t víi C«ng ty t¬ng øng víi khèi lîng chÊt lîng

D
tiÕn ®é hoµn thµnh cña c«ng tr×nh ®Ó chñ ®Çu t (bªn A) chñ ®éng bè trÝ thanh
to¸n vèn khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®a vµo sö dông.
* VÒ viÖc ®¶m b¶o vèn cho çc xÝ nghiÖp phô thuéc (çc ®éi thi c«ng)
KÕ to¸n C«ng ty c¨n cø vµo kÕ ho¹ch thi c«ng cña çc ®éi, XÝ nghiÖp vµ çc
yÕu tè cã liªn quan sÏ tiÕn hµnh cÊp vèn (øng vèn) cho çc ®éi, XÝ nghiÖp. Hµng
quý vµo th¸ng cuèi quý míi thanh to¸n hoÆc ®Õn khi c«ng tr×nh hoµn thµnh
nghiÖm thu néi bé míi tæ chøc thanh quyÕt to¸n.
XÐt trªn gãc ®é qu¶n lý vèn cã thÓ nhu cÇu thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm cha cÇn ®Õn
mét lîng vèn nh kÕ ho¹ch hoÆc nh ®Ò nghÞ cña ®éi, XÝ nghiÖp nhng XÝ nghiÖp
vÉn t¹m øng t¹o nªn thiÕu vèn ë XÝ nghiÖp nµy nhng ë xÝ nghiÖp kh¸c vèn l¹i cha
sö dông hÕt.
VÒ vÊn ®Ò nµy em xin kiÕn nghÞ C«ng ty nªn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch
çc ®éi, xÝ nghiÖp tù huy ®éng vèn tõ çc nguån kh¸c ®ång thêi ph©n phèi hîp lý
vèn cho çc c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Hµng th¸ng çc kÕ to¸n ®éi ph¶i vÒ
phßng KÕ to¸n tµi chÝnh cña C«ng ty ®Ó thanh to¸n tiÒn t¹m øng, thanh to¸n tiÒn
t¹m øng kú tríc xong míi t¹m øng tiÒn cho kú sau nh vËy sÏ thuËn lîi cho phßng KÕ
to¸n theo dâi ®îc qu¸ tr×nh sö dông vèn vµ tr¸nh dån viÖc vµo cuèi quý.
2.7. KiÕn nghÞ vÒ kÕ to¸n m¸y vi tÝnh
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý vÒ
khèi lîng còng nh chÊt lîng th«ng tin ngµy cµng cao. Mét mÆt, do yªu cÇu c¹nh
tranh ®ßi hái ph¶i xö lý th«ng tin nhanh chãng, chÝnh x¸c. MÆt kh¸c, th«ng tin
ph¶i phôc vô cho nhiÒu môc ®Ých, nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau. TÊt c¶ ®iÒu nµy
kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i sö dông réng r·i çc kü thuËt tÝnh to¸n hiÖn ®¹i
vµo viÖc xö lý th«ng tin kÕ to¸n nãi chung vµ th«ng tin vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh nãi
riªng.
KÕ to¸n m¸y cã u ®iÓm h¬n kÕ to¸n thñ c«ng lµ lu tr÷ vµ truy nhËp d÷ liÖu
nhanh, chÝnh x¸c, gi¶m nhÑ khèi lîng c«ng t¸c kÕ to¸n, tiÕt kiÖm chi phÝ, cung

D
cÊp th«ng tin kÞp thêi gióp cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ ®îc nhanh chãng.
Tuy nhiªn nã còng ®ßi hái mét sè ®iÒu kiÖn nh m· ho¸ th«ng tin ®Çu vµo, ph¶i xö
lý çc quan hÖ th«ng tin liªn quan ®Õn nhiÒu phÇn hµnh mét çch ®ång bé vµ ®ßi
hái vÒ tr×nh ®é cña nh©n viªn kÕ to¸n.
HiÖn nay, phßng kÕ to¸n C«ng ty ®· ®îc trang bÞ m¸y tÝnh tuy nhiªn kÕ to¸n
vÉn cha khai th¸c triÖt ®Ó c«ng dông cña m¸y tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n nãi
chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng.
C«ng t¸c kÕ to¸n chñ yÕu ®îc thùc hiÖn thñ c«ng nªn hiÖu suÊt lµm viÖc cha cao,
dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng dån viÖc vµo cuèi th¸ng. V× vËy, ®Ó ph¸t huy thÕ m¹nh
vèn cã cña m¸y vi tÝnh còng nh gi¶m nhÑ khèi lîng c«ng t¸c kÕ to¸n, n©ng cao
hiÖu qu¶ lao ®éng, C«ng ty nªn cã mét phÇn mÒm kÕ to¸n phï hîp víi ®Æc ®iÓm
tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n ë C«ng ty vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh.
Víi thùc tÕ hiÖn nay cña C«ng ty, ®Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã th× C«ng ty cÇn ph¶i
cã çc ®iÒu kiÖn sau: ph¶i cã nguån vèn ®Ó sö dông cho viÖc mua phÇn mÒm kÕ
to¸n hoÆc thuª viÕt ch¬ng tr×nh kÕ to¸n riªng cho C«ng ty; cÇn ph¶i ®µo t¹o bé
m¸y kÕ to¸n, n©ng cao tr×nh ®é tiÕp cËn tin häc vµ sö dông thµnh th¹o ch¬ng
tr×nh kÕ to¸n trªn m¸y cho çc çn bé kÕ to¸n. §ång thêi C«ng ty cÇn ph¶i biÕt tËn
dông u ®iÓm cña viÖc dïng kÕ to¸n m¸y lµ sö dông Ýt nh©n lùc ®Ó tinh gi¶n bé
m¸y kÕ to¸n, chØ cÇn gi÷ l¹i nh÷ng nh©n viªn thùc sù cã n¨ng lùc, tr×nh ®é.
2.8. KiÕn nghÞ vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ
KÕ to¸n qu¶n trÞ lµ khoa häc thu nhËn, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin vÒ ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp phôc vô yªu cÇu qu¶n trÞ néi bé doanh nghiÖp. Nh÷ng
th«ng tin mµ kÕ to¸n qu¶n trÞ cung cÊp cã ý nghÜa v« cïng quan träng, nã kh«ng
chØ lµ th«ng tin qu¸ khø, th«ng tin hiÖn t¹i mµ cßn bao gåm çc th«ng tin vÒ t¬ng
lai. V× vËy, kÕ to¸n qu¶n trÞ lµ mét bé phËn cÊu thµnh kh«ng thÓ t¸ch rêi cña hÖ
thèng kÕ to¸n vµ ®îc thÓ hiÖn ë tÊt c¶ çc kh©u, tõ lËp kÕ ho¹ch dù to¸n ®Õn
thùc hiÖn, kiÓm tra gióp çc nhµ qu¶n trÞ ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®óng ®¾n, tiÕt

D
kiÖm vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña chi phÝ. ë çc níc Anh, Ph¸p, Mü…kÕ to¸n qu¶n
trÞ ®· ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong vµi chôc n¨m nay vµ nã rÊt ®îc çc
doanh nghiÖp chó träng. Tuy nhiªn, ë çc doanh nghiÖp ViÖt Nam trong ®ã cã
C«ng ty x©y dùng 492, kÕ to¸n qu¶n trÞ cßn míi mÎ, nhËn thøc vµ tæ chøc trong
çc doanh nghiÖp cßn nhiÒu bÊt cËp.
Bëi kh«ng nhËn thøc ®îc vai trß vµ tÇm quan träng cña kÕ to¸n qu¶n trÞ nªn
c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i çc doanh nghiÖp cßn kh¸
hêi hît. C«ng t¸c qu¶n lý h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
chñ yÕu do kÕ to¸n tµi chÝnh ®¶m nhËn, cha ph¶n ¸nh ®îc râ rµng mèi quan hÖ
chi phÝ- khèi lîng- lîi nhuËn, còng nh cha ph©n tÝch cô thÓ, chi tiÕt chi phÝ theo
biÕn phÝ, ®Þnh phÝ còng nh kho¶n môc vµ yÕu tè chi phÝ. Do ®ã, sù ®ãng gãp
cña c«ng t¸c kÕ to¸n vµo çc môc tiªu qu¶n lý chung cña C«ng ty cha hoµn toµn t-
¬ng xøng víi nhiÖm vô vµ tr×nh ®é cña bé m¸y kÕ to¸n.
XuÊt ph¸t tõ vai trß vµ tÇm quan träng cña kÕ to¸n qu¶n trÞ, çc doanh nghiÖp
cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ. Tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ chi
phÝ s¶n xuÊt ph¶i tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng
nghÖ, tr×nh ®é vµ yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp. X©y dùng kÕ to¸n
qu¶n trÞ trong çc doanh nghiÖp x©y l¾p theo híng:
KÕ to¸n qu¶n trÞ cÇn quan t©m tíi ph©n lo¹i chi phÝ thµnh biÕn phÝ vµ
®Þnh phÝ nh»m cung cÊp th«ng tin phôc vô cho viÖc lËp kÕ ho¹ch, kiÓm tra vµ
chñ ®éng ®iÒu tiÕt chi phÝ cho phï hîp. B»ng çch ph©n lo¹i nµy, nhµ qu¶n trÞ sÏ
thÊy ®îc sù biÕn ®éng cña chi phÝ cã phï hîp hay kh«ng víi sù biÕn ®éng cña
møc ®é ho¹t ®éng vµ tõ ®ã cã çc biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m qu¶n lý tèt çc chi
phÝ. KÕ to¸n cã thÓ thùc hiÖn ph©n lo¹i theo mét trong hai ph¬ng ph¸p: ph¬ng
ph¸p b×nh ph¬ng bÐ nhÊt, ph¬ng ph¸p cùc ®¹i- cùc tiÓu. XÐt trong kho¶ng thêi
gian ng¾n h¹n khi doanh nghiÖp kh«ng cã nhu cÇu më réng quy m« ho¹t ®éng th×
®Þnh phÝ lµ mét ®¹i lîng t¬ng ®èi æn ®Þnh, do ®ã muèn tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cÇn

D
ph¶i tèi ®a ho¸ l·i trªn biÕn phÝ (sè d ®¶m phÝ). §©y lµ c¬ së rÊt quan träng cho
viÖc xem xÐt ra çc quyÕt ®Þnh cã liªn quan tíi chi phÝ- khèi lîng- lîi nhuËn vµ
gi¸ c¶. Trªn c¬ së ph©n tÝch mèi quan hÖ ®ã, kÕ to¸n qu¶n trÞ cã thÓ t vÊn cho
nhµ qu¶n trÞ trong viÖc ®Þnh gi¸ giao kho¸n, ®ång thêi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ dù
thÇu dùa trªn c¬ së l·i trªn biÕn phÝ sÏ cung cÊp cho doanh nghiÖp mét ph¹m vi gi¸
linh ho¹t ®Ó cã thÓ quyÕt ®Þnh th¾ng thÇu.
X©y dùng kÕ to¸n qu¶n trÞ trong çc doanh nghiÖp x©y l¾p ®Ó thùc hiÖn
nhiÖm vô kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gióp çc nhµ qu¶n
trÞ cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n,tiÕt kiÖm chi phÝ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña chi
phÝ. Thu thËp th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô cho dù ®o¸n, dù b¸o; lËp dù to¸n chi
phÝ gi¸ thµnh ®ång thêi so s¸nh dù to¸n víi thùc tÕ ®Ó xem xÐt sù biÕn ®éng cña
çc kho¶n môc thùc tÕ cã hîp lý kh«ng, tõ ®ã ®a ra gi¶i ph¸p phï hîp.
B¶ng ph©n tÝch chi phÝ

(H¹ng môc c«ng tr×nh…)
Kho¶n môc chi phÝ Dù to¸n Thùc tÕ Chªnh lÖch
Sè tiÒn TØ lÖ Sè tiÒn TØ
(%) lÖ(%)
Chi phÝ NVLTT
Chi phÝ NCTT
CPSDMTC
CPSXC
Tæng céng

D
III. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m n©ng cao kÕt qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh.
1 .§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty
HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông çc nguån nh©n lùc,
vËt lùc cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao nhÊt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
kinh doanh víi tæng chi phÝ thÊp nhÊt. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh
lµ cÇn thiÕt gióp nhµ qu¶n lý thÊy ®îc thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh
nghiÖp m×nh tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh, gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, khoa häc
hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp chóng ta cÇn sö dông hÖ thèng çc chØ tiªu
®¸nh gi¸ phï hîp. Díi ®©y lµ mét sè chØ tiªu quan träng.
Tæng chi phÝ
Chi phÝ cho 1000® doanh thu = x 1000
Tæng doanh thu

ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó cã 1000 ®ång doanh thu th× c«ng ty cÇn ph¶i bá
ra bao nhiªu ®ång chi phÝ hay ph¶n ¸nh lîng chi phÝ ®Ó ®¹t ®îc 1000 ® doanh
thu. ChØ tiªu nµy cµng nhá tøc lµ chi phÝ bá ra cho 1000 ®ång doanh thu cµng
thÊp, ®ã chÝnh lµ dÊu hiÖu tèt ®èi víi doanh nghiÖp trong viÖc tiÕt kiÖm chi
phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trêng hîp ngîc l¹i doanh nghiÖp sÏ gÆp nhiÒu khã
kh¨n, nhÊt lµ khi muèn t¨ng lîi nhuËn.
Tæng lîi nhuËn
Lîi nhuËn trªn 1000 ® chi phÝ = x 1000
Tæng chi phÝ
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc l·i thu ®îc khi bá ra 1000® chi phÝ, biÓu thÞ
hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Tæng lîi nhuËn
TØ suÊt lîi nhuËn doanh thu = x 100
D
Tæng doanh thu
ChØ tiªu nµy cµng lín th× chøng tá hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp
cµng cao.
Çch chØ tiªu trªn t¹i C«ng ty x©y dùng 492 trong hai n¨m qua ®îc thÓ hiÖn nh
sau:
ST ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2002 so víi 2001
T TuyÖt ®èi T¬ng ®èi
1 Tæng doanh thu 38.876.184.471 52.803.337.786 +13.927.153.315 135%
2 Tæng chi phÝ 37.549.099.637 50.419.061.594 +12.869.961.957 134%
3 Tæng lîi nhuËn 1.327.084.834 2.384.276.192 +1.057.191.358 179%
4 Chi phÝ /1000® DT 965 954 -11 98%
5 L·i trªn 1000® chi 35 47 +12 134%
phÝ
6 TØ suÊt LN-DT 3,41 4,51 +1,1
Qua b¶ng trªn ta thÊy so víi n¨m 2001, doanh thu, chi phÝ, lîi nhuËn doanh
nghiÖp ®Òu t¨ng trong ®ã lîi nhuËn t¨ng 1.057.191.358 ® hay ®¹t 179% thÓ hiÖn
doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i h¬n, t×m kiÕm ®îc nhiÒu viÖc lµm h¬n, ®a s¶n xuÊt
®i vµo æn ®Þnh.
Tuy nhiªn viÖc so s¸nh trùc tiÕp, gi¶n ®¬n nh trªn cha thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c,
cô thÓ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp do vËy cÇn ®i s©u ph©n tÝch çc
chØ tiªu chi phÝ/ 1000 ® doanh thu, l·i trªn 1000 ® chi phÝ vµ tØ suÊt lîi nhuËn-
doanh thu.
XÐt chi phÝ cho 1000 ® doanh thu n¨m 2002 ®¹t 98 % gi¶m 2% so víi n¨m
2001. §©y lµ mét kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ nã chøng tá C«ng ty ®· sö dông vµ
ph©n bæ chi phÝ cho thi c«ng c«ng tr×nh lµ hîp lý, h¹n chÕ ®îc møc t¨ng chi phÝ
cho tõng xÝ nghiÖp x©y l¾p. Trong n¨m 2001, ®Ó t¹o ra 1000 ® doanh thu C«ng
ty cÇn bá ra 965 ® chi phÝ nhng n¨m 2001 th× chØ cÇn bá ra 954 ® nghÜa lµ
C«ng ty ®· tiÕt kiÖm ®îc 11 ® chi phÝ tÝnh cho 1000 ® doanh thu. Nh vËy, so
víi n¨m 2001 hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ.
D
ChØ tiªu l·i trªn 1000 ® chi phÝ n¨m 2002 t¨ng 12 ® so víi n¨m 2001 hay ®¹t
134%. Tøc lµ trong n¨m 2001 cø 1000 ® chi phÝ bá ra th× C«ng ty thu ®îc 35 ®
l·i, sang n¨m 2002 con sè nµy ®· t¨ng lªn lµ 47 ®. Víi kÕt qu¶ t¨ng lªn nh trªn chóng
ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh C«ng ty ®· ho¹t ®éng tèt h¬n , tuy nhiªn cÇn duy tr× vµ ph¸t
huy h¬n n÷a n¨ng lùc cña m×nh. Víi viÖc t¨ng lîi nhuËn lªn lµ 4,51 ® cho 100 ®
doanh thu trong n¨m 2002, t¨ng 1,1 ® so víi n¨m 2001 cho thÊy hiÖu qu¶ cña qu¸
tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty trong n¨m qua t¬ng ®èi kh¶ quan, tuy con
sè t¨ng lªn cßn thÊp nhng ®©y lµ mét kÕt qu¶ ®¸ng mõng, kÕt qu¶ nµy cÇn cã
biÖn ph¸p ®Ó duy tr×, n©ng cao vµ qu¶n lý tèt h¬n n÷a.
2 .Mét sè biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm
Nh chóng ta ®· biÕt, c¬ chÕ thÞ trêng cïng víi çc chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña
§¶ng vµ Nhµ níc ®· t¹o cho çc doanh nghiÖp nhiÒu c¬ héi míi nhng còng kh«ng
Ýt nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch ph¶i vît qua. Tríc sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a çc
doanh nghiÖp, çc thµnh phÇn kinh tÕ, mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t
triÓn th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i mang l¹i hiÖu qu¶
kinh tÕ x· héi, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ thu nhËp ph¶i bï ®¾p chi phÝ vµ cã doanh
lîi, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi Nhµ níc. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy th× doanh
nghiÖp ph¶i lu«n quan t©m tíi çc biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm. §Æc biÖt lµ çc doanh nghiÖp x©y l¾p, khi mµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn
kh¶ n¨ng tróng thÇu lµ gi¸ dù thÇu hîp lý nhÊt th× viÖc gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm cµng cã ý nghÜa quan träng. §Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ßi hái
c«ng t¸c qu¶n lý vµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt còng nh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
ph¶i thËt chÆt chÏ, chÝnh x¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i tiÕt kiÖm vËt t vµ viÖc sö
dông lao ®éng, m¸y mãc thi c«ng ph¶i cã hiÖu qu¶. Qua thêi gian thùc tËp, ®îc
tiÕp cËn víi thùc tÕ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña
C«ng ty, em thÊy r»ng ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, C«ng ty cÇn thùc hiÖn ®ång bé
çc biÖn ph¸p sau:

D
TiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu
T¹i C«ng ty x©y dùng 492, chi phÝ nguyªn vËt liÖu lu«n chiÕm tØ träng lín
trong gi¸ thµnh c«ng tr×nh. Bëi vËy, tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµ gi¶m ®-
îc mét kho¶n chi phÝ ®¸ng kÓ. Muèn vËy, C«ng ty ph¶i yªu cÇu çc xÝ nghiÖp
trùc thuéc chÊp hµnh nghiªm chØnh quy ®Þnh vÒ ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu
nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó ®¶m b¶o nguån cung cÊp
nguyªn vËt liÖu æn ®Þnh víi chÊt lîng tèt, C«ng ty nªn cö nh÷ng çn bé n¨ng ®éng
nhiÖt t×nh trong trong c«ng viÖc ®Ó t×m kiÕm nh÷ng nhµ cung cÊp l©u dµi,
cung cÊp vËt liÖu ®¶m b¶o chÊt lîng víi gi¸ rÎ h¬n gi¸ thÞ trêng.
Ngoµi ra, do ®Þa bµn ho¹t ®éng cña C«ng ty réng nªn C«ng ty cÇn t×m kiÕm,
më réng quan hÖ víi nhiÒu nhµ cung cÊp ®Ó khi cÇn cã thÓ mua nguyªn vËt liÖu
ë n¬i gÇn ®Þa ®iÓm thi c«ng nhÊt, vËn chuyÓn ngay ®Õn ch©n c«ng tr×nh mµ
vÉn ®¶m b¶o sè lîng, chÊt lîng vËt liÖu vµ chÊt lîng c«ng tr×nh. Nhê ®ã sÏ tr¸nh
®îc tån kho nguyªn vËt liÖu qu¸ nhiÒu hoÆc ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é thi c«ng c«ng
tr×nh ®ång thêi tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ vËn chuyÓn. Tuy nhiªn, trong trêng hîp n¬i
thi c«ng xa, ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn khã kh¨n, C«ng ty cã thÓ xem xÐt viÖc sö
dông vËt liÖu thay thÕ do ®Þa ph¬ng s¶n xuÊt víi ®iÒu kiÖn kh«ng ¶nh hëng tíi
chÊt lîng c«ng tr×nh thi c«ng.
§Æc biÖt lµ ph¶i qu¶n lý vµ b¶o qu¶n tèt vËt t nh»m kh«ng ®Ó x¶y ra hao
hôt, mÊt m¸t hoÆc xuèng cÊp ®ång thêi sö dông vËt t tiÕt kiÖm, tr¸nh l·ng phÝ;
cã chÕ ®é khen thëng còng nh xö ph¹t thÝch ®¸ng ®èi víi nh÷ng ç nh©n, tËp thÓ
sö dông tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ vËt t.
T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng
T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lµ gi¶m møc hao phÝ lao ®éng cÇn thiÕt cho mét
®¬n vÞ s¶n phÈm hoµn thµnh. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy, C«ng ty cÇn nghiªn
cøu, tæ chøc qu¸ tr×nh thi c«ng mét çch khoa häc, s¾p xÕp c«ng viÖc hîp lý,
kh«ng ®Ó s¶n xuÊt bÞ ng¾t qu·ng còng nh kh«ng ®îc t¨ng cêng ®é lao ®éng qu¸

D
møc g©y mÖt mái cho c«ng nh©n viªn lµm ¶nh hëng tíi chÊt lîng c«ng tr×nh; bè
trÝ lao ®éng hîp lý vµ qu¶n lý lao ®éng chÆt chÏ ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o ®Çy
®ñ çc ®iÒu kiÖn lao ®éng cÇn thiÕt nh b¶o hé lao ®éng, cung cÊp nguyªn vËt
liÖu kÞp thêi…
Ngoµi ra, C«ng ty nªn nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ kÜ thuËt míi vµo s¶n
xuÊt, xem xÐt sö dông m¸y thi c«ng thay thÕ cho lao ®éng thñ c«ng nh»m n©ng
cao n¨ng suÊt lao ®éng; tuyÓn dông vµ ®µo t¹o kü s, c«ng nh©n lµnh nghÒ. Bªn
c¹nh ®ã, chÝnh s¸ch ®·i ngé ®èi víi c«ng nh©n viªn còng cã vai trß quan träng
trong viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. ViÖc tÝnh ®óng, ®ñ chi phÝ nh©n c«ng
kÕt hîp víi viÖc kh«ng ngõng n©ng cao ®iÒu kiÖn sèng cña ngêi lao ®éng sÏ lµm
cho ngêi lao ®éng g¾n bã h¬n víi C«ng ty còng nh cã tr¸ch nhiÖm h¬n trong c«ng
viÖc vµ nh vËy hiÖu qu¶ s¶n xuÊt sÏ ®îc n©ng cao.
N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông m¸y thi c«ng
Cã thÓ tiÕt kiÖm chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng b»ng çch n©ng cao c«ng
suÊt sö dông m¸y, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu sö dông cho ch¹y m¸y…Bªn c¹nh ®ã,
C«ng ty nªn sö dông mét çch tèi u m¸y mãc, thiÕt bÞ ®¶m b¶o theo c«ng suÊt
thiÕt kÕ, cã kÕ ho¹ch b¶o dìng, söa ch÷a hîp lý, thêng xuyªn nh»m kÐo dµi tuæi
thä m¸y mãc, thiÕt bÞ. §©y lµ biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ trong c¶ hiÖn t¹i vµ t -
¬ng lai. Ngoµi ra, ®èi víi çc lo¹i m¸y thi c«ng cña C«ng ty ®· qu¸ cò, l¹c hËu th×
ph¶i cã kÕ ho¹ch thay thÕ dÇn b»ng çch ®Çu t vµo m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i
h¬n, ®ã lµ yÕu tè quan träng cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp.
TiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë çc ®éi, xÝ
nghiÖp cã tÝnh chÊt phôc vô cho qu¸ tr×nh thi c«ng nªn rÊt dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng
l·ng phÝ, chi sai môc ®Ých…ChÝnh v× vËy, C«ng ty cÇn cã çc quy chÕ cô thÓ
nh»m gi¶m bít çc kho¶n chi phÝ nµy nh quy ®Þnh çc kho¶n chi ®Òu ph¶i cã
chøng tõ ®Ó x¸c minh, chØ ký duyÖt ®èi víi çc kho¶n chi hîp lý, hîp lÖ, xö ph¹t

D
thÝch ®¸ng ®èi víi çc hµnh vi l¹m chi, chi sai môc ®Ých… §ång thêi, C«ng ty
cÇn kiÓm tra chÆt chÏ chi phÝ kÓ c¶ nguån gèc ph¸t sinh vµ ®èi tîng chÞu phÝ
nh»m ph¸t hiÖn vµ lo¹i bá khái gi¸ thµnh c«ng tr×nh nh÷ng chi phÝ bÊt hîp lý. Tuy
nhiªn, víi nh÷ng kho¶n chi hîp lý th× cÇn ph¶i gi¶i quyÕt kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o
thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt.
Bªn c¹nh ®ã, tõ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh nhµ qu¶n trÞ nªn ph©n lo¹i chi
phÝ s¶n xuÊt chung thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ sau ®ã l¹i ph©n tÝch thµnh çc
kho¶n môc chi phÝ chi tiÕt. Trªn c¬ së ®ã, nhµ qu¶n trÞ so s¸nh tõng kho¶n môc
chi phÝ thùc tÕ víi kÕ ho¹ch, tõ ®ã x¸c ®Þnh kho¶n môc chi phÝ nµo cßn l·ng
phÝ, kho¶n môc chi phÝ nµo ®· tiÕt kiÖm ®îc vµ ®a ra biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi,
®óng ®¾n nhÊt.
T¨ng cêng qu¶n lý, gi¸m ®èc tµi chÝnh ®èi víi ho¹t ®éng x©y l¾p.
KiÓm tra chÆt chÏ viÖc cÊp t¹m øng ®èi víi khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p thùc
hiÖn trong kú, viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, tiÕn ®é thi c«ng çc c«ng tr×nh,
gi¸m s¸t xem çc ®éi sö dông vèn cã ®óng môc ®Ých kh«ng. Tõ ®ã, ph¸t hiÖn
nh÷ng kho¶n chi nµo kh«ng hîp lý, g©y l·ng phÝ ®Ó ®iÒu chØnh kÞp thêi.
Tãm l¹i, ®Ó cã thÓ tån t¹i l©u dµi vµ ph¸t triÓn æn ®Þnh trong nÒn kinh tÕ
thÞ trêng cã sù c¹nh tranh gay g¾t, C«ng ty ph¶i lu«n híng tíi viÖc n©ng cao hiÖu
qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së nghiªn cøu, ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý còng nh
c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt. Vµ ®Ó çc chÝnh s¸ch cña C«ng ty thùc sù ®em l¹i t¸c
dông th× C«ng ty cÇn thùc hiÖn tèt vµ ®ång bé çc biÖn ph¸p sao cho biÖn ph¸p
nµy ®îc thùc hiÖn sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc thùc thi çc biÖn ph¸p kh¸c.

D
KÕt luËn
Qua qu¸ tr×nh ®i s©u nghiªn cøu, t×m hiÓu t×nh h×nh thùc tÕ, em nhËn thøc
s©u s¾c ®îc r»ng: h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm nãi riªng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng nhÊt lµ trong giai ®o¹n ph¸t
triÓn kinh tÕ hiÖn nay. Nh÷ng th«ng tin mµ kÕ to¸n cung cÊp ®Æc biÖt lµ th«ng tin
vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp doanh nghiÖp cã c¬ së x¸c ®Þnh kÕt qu¶
kinh doanh còng nh ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng vµ thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh thùc tÕ
cña doanh nghiÖp, tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý kinh doanh thÝch hîp.
Ngoµi ra, nh÷ng th«ng tin nµy cßn lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp ph©n tÝch, ®¸nh gi¸
phôc vô c«ng t¸c qu¶n trÞ néi bé doanh nghiÖp nh»m môc tiªu tiÕt kiÖm vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ cña chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp trªn thÞ trêng. Do ®ã, c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi
sù ph¸t triÓn vµ lín m¹nh cña doanh nghiÖp nh»m ph¸t huy vai trß kÕ to¸n lµ gi¸m ®èc
b»ng tiÒn ®èi víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mét çch
toµn diÖn vµ cã hÖ thèng, ph¸t hiÖn vµ khai th¸c mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong qu¸
tr×nh ho¹t ®éng.
Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty x©y dùng 492, em nhËn thÊy c«ng t¸c h¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty rÊt ®îc chó träng vµ ®îc thùc
hiÖn t¬ng ®èi ®Çy ®ñ theo ®óng chÕ ®é kÕ to¸n cña nhµ níc phÇn nµo ®· ®¸p øng

D
®îc yªu cÇu qu¶n lý cña C«ng ty hiÖn nay. Tuy nhiªn, v× môc tiªu ph¸t triÓn chung
cña C«ng ty, c«ng t¸c kÕ to¸n còng cÇn cã nh÷ng bíc ®æi míi, hoµn thiÖn h¬n n÷a,
®Æc biÖt lµ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó phôc vô môc
®Ých qu¶n trÞ néi bé. NhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã nªn em ®· ®i s©u nghiªn cøu, t×m
hiÓu c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty x©y
dùng 492 vµ hoµn thµnh chuyªn ®Ò cña m×nh víi néi dung “Hoµn thiÖn h¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt - tÝnh gi¸ thµnh vµ ph¬ng híng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh
t¹i C«ng ty x©y dùng 492”
Trong bµi viÕt cña m×nh em ®· cã nh÷ng ph©n tÝch, ®Ò xuÊt díi gãc nh×n cña
mét sinh viªn kÕ to¸n ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm cña C«ng ty x©y dùng 492. Ngoµi ra, do thêi gian tiÕp xóc víi thùc tÕ cha
nhiÒu nªn chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, h¹n chÕ. Em rÊt mong ® îc sù
gãp ý cña çc thÇy c« gi¸o, Ban l·nh ®¹o vµ çc b¸c, çc anh chÞ trong phßng kÕ to¸n
C«ng ty ®Ó nhËn thøc cña em vÒ vÊn ®Ò nµy ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n.
§Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù chØ b¶o tËn t×nh
cña c« gi¸o híng dÉn PGS.TS Ph¹m ThÞ G¸i cïng çc thÇy c« gi¸o khoa kÕ to¸n trêng
§¹i häc Kinh tÕ quèc d©n, c¶m ¬n Ban l·nh ®¹o vµ çc çn bé phßng tµi chÝnh kÕ
to¸n C«ng ty x©y dùng 492 ®· gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho em trong suèt thêi gian thùc
tËp.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

D

KT142

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KT142

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Lêi nãi ®Çu

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Qua s¬ ®å ta thÊy: AC= AB + BD - CD, hay:

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Chi phÝ nguyªn KÕt chuyÓn CPNVL trùc tiÕp kÕt

TK 623 tr×nh hoµn

SDMTC cho chñ ®Çu t

TK 214, 338, 111... ph©n bæ (hoÆc kÕt

Chi phÝ SXC kh¸c chuyÓn) CPSXC

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

IV. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.

S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp

TK 3341 TK 622 TK 154

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

V. H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Chi phÝ vËt liÖu KÕt chuyÓn hoÆc

TK 3341, 3342, 111... ph©n bæ CPSDMTC

Chi phÝ nh©n c«ng

TK 214, 152, 111, 112...

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

VI. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung.

Ph¶i tr¶ CNV C¸c kho¶n thu håi

TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ TK 154

TK 152, 153 Ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn

Chi phÝ vËt liÖu, dông cô CPSXC

C¸c kho¶n chi phÝ SXC kh¸c

VII. H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

(1) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt

* Theo tû lÖ s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

T¹m øng tríc cho ®¬n vÞ Gi¸ giao kho¸n néi bé

nhËn kho¸n néi bé TK 133

2.2 H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

NhËn t¹m øng Chi phÝ s¶n xuÊt KÕt chuyÓn

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

TK chi phÝ s¶n xuÊt chung

Chi phÝ s¶n xuÊt chung

2. M« h×nh cña Ph¸p

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

TK chi phÝ ph©n chia

CPSX Ph©n bæ CPSX

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41

TK gi¸ phÝ ph©n phèi

TK trung t©m ph©n phèi

Chi phÝ Ph©n bæ CPSX

Sinh viªn: Ph¹m ThÞ BÝch Ngäc Líp kÕ to¸n 41