ESKİŞEHİR TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

2021-2022 GÜZ DÖNEMİ DERS 6

LEE501 AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM

Açık ve Uzaktan Eğitimde

Öğrenme Süreci ve
Farklılaşan Roller

Doç. Dr. E. Pınar UÇA GÜNEŞ

İçerik
• Açık ve Uzaktan Eğitimde Öğrenme Süreci ve Farklılaşan Roller
• Bireysel farklılıklar
• Etkileşim
• Geribildirim
• Motivasyon
• Esneklik*
Açık ve Uzaktan Eğitimde Öğrenme Süreci

Öğrenme öğrenen ve
öğreten
arasındaki ilişki

memnuniyet

güdülenme

Öğrenme
Öğrenme Süreci ve Farklılaşan Roller
Teknoloji ve öğrenmeye ilişkin değişiklikler bakış açısını da değiştirerek
paradigma değişimine neden oldu…

● Eğitim Öğretim Öğrenme

● Öğretim-merkezli Öğrenen-merkezli
● Öğretmen Öğretici Öğreten (Rehber, Danışman, Koç vs.)
● Öğrenci Öğrenen
● Uzaktan Eğitim Açık ve Uzaktan Öğrenme
Farklılaşan Roller - Öğreten
● Danışman
● Rehber
● Kaynak sağlayıcı
● Yönlendirici
● Teşvik edici
● Otoriteden ziyade birlikte öğrenen olmak
● Farklı öğrenme şekillerine duyarlı olmak
Farklılaşan Roller - Öğrenen
● Pasif değil aktif
● Ezberleyen değil çözen
● Konuyu pek çok açıdan gören
● Araştırmacı
● İşbirlikli çalışabilen (grup etkileşiminde artış)
● Farklı kültürlerden haberdar
● Farklı öğrenme şekillerine duyarlı
● Bağımsız ve kendi öğrenmelerinin zaman ve sürecini yöneten
● Bilgiyi kullanma
Farklılaşan Roller - Öğrenen
Öğrenci Öğrenen
Sınıfta öğrenir Her yerde her zaman öğrenir
Öğretmen tarafından yönetilir Kendi öğrenmesini yönetir ve destekler

Belirlenmiş bir sürede çalışır Kendi hızında çalışır

Notlarla motive olur Becerilerde ustalaşmakla motive olur
Öğretmen tarafından belirlenen ve izlenen Kendi öğrenme hedeflerini geliştirir ve kendi
hedefleri izler ilerlemesini izler

Dinleyerek ve yönerge izleyerek başarır Başkalarıyla aktif katılım ve geribildirim yoluyla

başarır

Öğretmen tarafından tasarlanan etkinlik ve Kendi istek ve ilgilerine dayalı öğrenme

projeleri deneyimler deneyimlerini tasarlar
Bireysel Farklılıklar
● Kültür
● Yaş
● Cinsiyet
Evrensel Tasarım
● Teknolojik yeterlilik
Bilgi sunumunda, öğrenen erişim ve
● Engellilik durumu
katılımında
● Öğrenme hızı eşitlik ve esneklik sağlanması,

● Öğrenme stilleri engellerin azaltılması

● İlgi, tutum
● İşbirliği eğilimi
● ….

8
Engellilik durumu
● Bedensel engelli
● Görme engelli
* Sesli anlatım tercih edilebilir. Özellikle grafik okuma ve yorumlama ya da
ayrıntıların önemli olduğu uygulamalı konularda betimlemeye önem verilmeli.
● İşitme engelli
* Canlı derslerde sunu gösterimleri, videolarda altyazılar kullanılabilir. Basit ve
anlaşılır cümleler kullanılmalı.
Öğrenme stilleri
● Bilgi alma (Görsel / İşitsel)
● Bilgi alma düzeni (Sıralı / Geniş)
● Bilgi organizasyonu (Tümevarım / Tümdengelim)
● Bilgiyi işleme (Aktif katılım / Edilgen katılım)

* Farklı öğrenme stillerine sahip öğrencilerin olduğunu bilmek çoklu ortam

tasarımı konusunda yol gösterici olabilir.
Öğrenme stilleri
● Birden fazla teknolojik araç kullanımı
● Birden fazla sunum biçimi (sözel, görsel)
● Birden fazla kanalla, yöntemle

Her uyarıcı, öğrencinin farklı kanallarını harekete geçirir; ancak aynı anda çok
fazla uyarıcı kullanımı ‘aşırı bilişsel yük’ oluşturabilir. Bu durum da öğrenci
performansını düşürür.

Bilişsel yük: Belli bir zaman diliminde çalışma belleği tarafından kullanılan
(sınırlı) kaynaklar.
Etkileşim

12
Etkileşim
Temel Etkileşim Türleri
• Öğreten-öğrenen
Örnek: Eşzamansız (ön bilgi toplama), eşzamanlı (sanal sınıfta buluşma)
• Öğrenen-öğrenen
Örnek: İşbirlikli çalışmada; Eşzamanlı (beyin fırtınası), eşzamansız (sıralı görevler)
• Öğrenen-içerik
Öğrenme materyallerinde etkileşim unsurları kullanılabilir (Diyalog kurma, kontrol etme,
değiştirme-düzenleme, arama, yönlendirme vb.)
Öğrenen-İçerik Etkileşimi
Çevrimiçi materyaller;
• dikkat çekici, etkileyici öğeler içermelidir,
• kişisel deneyimlerde ilişkilendirmesini sağlamalıdır,
• öğreneni yönlendirmeli, ipucu ve pekiştirmeler vermelidir,
• görsel öğeler ve ses unsurları içermelidir,
• geribildirimler içermelidir.

14
Öğrenen-Öğreten Etkileşimi
Öğreten,
• Tartışma panosu üzerinden soru yayınlama
• Öğreneni katılıma teşvik etme
• Geribildirim verme
• Öğrenenin sorularını yanıtlama
• Ulaşılabilir olma

15
Öğrenen-Öğrenen Etkileşimi
• e-posta, tartışma panoları, anlık mesajlaşma araçları ile iletişim kurabilme
• ders içeriğiyle ilgili düşüncelerini paylaşma, yorum yapma
• yapıcı geri bildirimler ve öneriler sunma
• grup etkinliklerine katılma

16
Eşzamanlı ve Eşzamansız Ortamlarda Etkileşim

Eşzamanlı Eşzamansız

• Yüzyüze iletişim ortamı hissiyatı yaratır. • Aynı ortamda olmak zorunlu değildir.

• Anlık geribildirim iletilebilir. • Geniş bir zaman aralığı sunulabilir.

• İçeriğe anlık müdahale edilebilir. • Kapsamlı içeriklerin sunulması için kullanılabilir.

• Anlık tartışmalar yapılabilir. • Mesaj istenildiği kadar incelenebilir.

• Katılımcı sayısı engel oluşturmaz.

17
Geribildirim
Öğreneni mevcut öğrenme düzeyi veya performansı hakkında bilgilendirmek
amacıyla sunulan bilgi (Dönüt)

Dışsal geribildirim
• Öğretenden
• Akrandan
İçsel geribildirim (öz değerlendirme)
• Öğrencinin kendisinden
Geribildirim
Geribildirim mesajı (kesinlik, doğruluk, yeterlilikle ilgili)
• Olumlu X Olumsuz
• Süreç X Sonuç
• Odak noktası (alıcının şahsiyeti veya davranışı)

Bu nitelikler ve ‘zamanlama ve sıklığa’ da bağlı olarak geribildirim farklı etkiye

sahip olabiliyor.
Geribildirim
Türleri
• Doğrulama: doğru/yanlış
• Ayrıntılı: doğrulamanın ötesinde…
(Problemin çözümü, ipuçları, destekleyici konu anlatımı…)

• Geribildirim öğrenciye sonraki performansını nasıl iyileştirebileceği konusunda yön

göstermeli..
• Zamanında sunulmalı
• Yapıcı ve öğrenme sürecini destekleyici olmalı
• Her bireye özel olmalı
Format olarak sesli, görüntülü..vs. olabilir.
Motivasyon
Öğrenenlerin
belli hedeflere ulaşmaları için
belirli koşullar altında gereken çabayı göstermelerini
ve eyleme geçmelerini sağlayan
önemli bir psikolojik güç

Uzaktan eğitim ortamlarında öğrenen motivasyonlarına çeşitli tasarım

süreçleri ve stratejiler ile müdahale edilmeli
Motivasyon
Motivasyonu etkileyen faktörler
• İçsel
• Dışsal: teknolojik araçlar, öğretim tasarımı, öğrenen-öğreten
etkileşimi

Motivasyonu artırıcı etkenler

• Etkileşim
• Topluluk hissi oluşturmak (çevrimiçi tartışma ortamının sağlanması,
öğrenen-öğrenen ve öğrenen-öğreten etkileşimi)
Motivasyon
Öğretim sürecinde motivasyonu artıracak ilkeler
• Güven ve aidiyet duygusu veren öğrenme ortamı sağlamak
• Teşvik: destek ve geribildirim
• Merak: İlgi çekme, sürpriz
• Çeşitlilik: Yeni, eğlenceli öğeler sağlama
• Özerklik: Esneklik, fırsatlar, seçimler sunma
• İlgi kurma: Anlamlı ve ilgili bağlantılar sağlama Kaynak: https://blog.gittigidiyor.com/bebek-anne/cocuklar-icin-10-neseli-ve-
saglikli-yiyecek

• Etkileşimlilik: İşbirlikli takım çalışması ve topluluk oluşturma

• Katılım: Çaba harcama ve katılımda bulunma
• Heyecan: Zorlu görevler, tartışmalarla heyecan uyandırma
• Sonuca ulaşma: Hedef yönelimi, başarı ve sahiplik hissi.