Projekt SKILLS

PROJEKTOWANIE I OBLICZANIE PŁATWI

WALCOWANYCH NA GORĄCO
CELE MODUŁU SZKOLENIOWEGO

Umiejętność projektowania płatwi z kształtowników

walcowanych na gorąco

Umiejętność obliczania i sprawdzania płatwi z kształtowników

walcowanych na gorąco

Umiejętność uwzględniania w obliczeniach poszycia

stabilizującego płatwie

3
Zawartość

Wstęp
Projektowanie i detale konstrukcyjne
Obliczenia
Oddziaływania i obciążenia
Nośność przekroju
Zwichrzenie
Stabilizacja płatwi przez pokrycie
Pojęcia
Skutki przy sprawdzaniu płatwi
Sprawdzenie elementów poszycia
Wnioski
4
WSTĘP
WSTĘP

Typowy projekt prostego

budynku przemysłowego

6
WSTĘP

Płatwie kalenicowe Płatwie

Płatwie okapowe

7
WSTĘP

Rama

8
WSTĘP

Stężenie połaciowe

Fot. APK 9
WSTĘP

Stężenie pionowe

Fot. APK 10
WSTĘP

11
WSTĘP

Fot. APK

12
WSTĘP

Funkcja płatwi w strukturze budynku

Przeniesienie obciążeń pionowych na elementy główne
(ramy)

Przeniesienie obciążeń poziomych na stężenia

Udział w stabilizacji budynku, jako słupki dźwigara

wiatrowego i stężenia połaciowego

Stabilizacja rygli

13
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Wybór przekroju

Kształtowniki walcowane na gorąco (IPE, UPE)

Kształtowniki profilowane na zimno (Sigma, Z, C)

15
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Wybór typu elementu

Kratownica

Kształtowniki ażurowe: w szczególnych przypadkach

16
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Kryteria wyboru przekroju

Rozpiętość płatwi (duża czy mała?)

Obciążenia płatwi (wiatr, śnieg, obciążenia związane z
utrzymaniem pokrycia)
Schemat statyczny płatwi
Siła w płatwi (moment zginający i siła osiowa?)

17
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Kształtowniki walcowane na gorąco

Seria «I»: wybór, gdy dominuje zginanie

IPEa IPE IPN IPEo lekki

Seria «H»: wybór, gdy podwyższone ryzyko wyboczenia

HEAA HEA HEB HEM ciężki

lekki ciężki

18
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Schemat statyczny
Płatwie na dwóch podporach przegubowych

Płatwie na trzech podporach

Płatwie ciągłe na długości budynku

Płatwie wieloprzęsłowe z przegubami

19
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Płatwie na dwóch podporach przegubowych

– Płatwie statycznie wyznaczalne
q

R =0,5qL M = qL2/8 R =0,5qL

Korzyści: łatwy montaż

łatwy transport

Wady: większe ugięcie (5/384 qL4/EI)

większy moment zginający
większy ciężar płatwi
20
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Płatwie na trzech podporach przegubowych

MApp = -qL2/8

q Mtrav = qL2/14,2

R =0,375qL R =0,375qL
R =1,25qL
Korzyści: łatwy montaż
łatwy transport
zmniejszenie ugięcia (max: 42% ugięcia
płatwi statycznie wyznaczalnej)
Wady: większy moment zginający
średni ciężar
21
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Płatwie na trzech podporach przegubowych

Zmienne położenie płatwi ciągłych

Równomierny rozkład sił na rygle (skutek ciągłości)
Płatwie na dwóch podporach przegubowych przy
skrajnych ryglach:
Uwaga na zróżnicowane ugięcie
Ryzyko nagromadzenia wody
22
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Płatwie ciągłe Mapp,max = -qL2/9,4

Mtrav,max = qL2/13
q

R =0,393qL R =1,143qL
R =0,929qL
Korzyści: małe ugięcie (max: 20% ugięcia płatwi
statycznie wyznaczalnej)
mały ciężar

Wady: kosztowny montaż (węzły uciąglające)

trudność zapewnienia sztywności połączenia

23
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Styki uciąglające – Lokalizacja

Na podporze (1):
Korzyść: łatwy montaż
Wada: większe siły

W przęśle (2): Korzyść: mniejsze siły

Wada: trudniejszy montaż
2

24
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Styki uciąglające na podporze

25
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Styki uciąglające na podporze

26
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Płatwie wieloprzęsłowe z przegubami

0,15 L

Korzyść : prosty montaż

Wady: uciążliwa wymiana przęsła płatwi

powstanie mechanizmu

27
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Połączenie przegubowe w płatwi wieloprzęsłowej z przegubami

0,15L

28
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Zamocowanie na belce – spadek < 10%

Wystarczające połączenie śrubowe

29
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Zamocowanie na belce – spadek > 10%

Połączenie śrubowe niewystarczające – Uwaga na obrót płatwi

30
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Płatwie usztywnione zastrzałami

Wariant 1 Wariant 2

31
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Płatwie usztywnione zastrzałami

Układ płatew – zastrzał = stabilizacja przeciwskrętna rygla

Układ płatew – zastrzał zapewnia ciągłość płatwi
Przekrój zastrzału: kątownik, podwójny kątownik
Uwaga : ściskanie w płatwi wywołane przez usztywnienie
Uwaga : zmiana rozkładu momentu (podpory pośrednie płatwi)
Uwaga : dodatkowe siły stabilizujące obciążające płatwie

32
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Ściągi

Ściągi pojedyncze

Ściągi ukośne Płatwie kalenicowe

Ściągi podwójne

33
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Ściągi

Zmniejszenie rozpiętości płatwi w odniesieniu do momentu

zginającego względem osi mniejszej bezwładności
Przekazanie na rygle obciążeń równoległych do płaszczyzny dachu
Przekrój:
pręty gwintowane kątowniki płaskowniki
(rzadko stosowane)

34
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Ściągi – Detal płatwi kalenicowej

35
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Ściągi – Detal płatwi kalenicowej

36
PROJEKTOWANIE I DETALE KONSTRUKCYJNE

Płatew pośrednia 2 płatwie kalenicowe

Zastrzał

Ściągi

Fot. APK
37
 OBLICZENIA

ODDZIAŁYWANIA I OBCIĄŻENIA
OBLICZENIA – ODDZIAŁYWANIA I OBCIĄŻENIA

3 typy oddziaływań zmiennych nV n

nH
Obciążenie śniegiem
PN-EN 1991-1-3

Obciążenie wiatrem
PN-EN 1991-1-4

eV e
eH
Obciążenia związane z konserwacją pokrycia
EN 1991-1-1
39
OBLICZENIA – ODDZIAŁYWANIA I OBCIĄŻENIA

Obciążenia użytkowe dachów

Klasyfikacja dachów PN-EN 1991-1-1 § 6.3.4

Kategoria Sposób użytkowania

Dachy bez dostępu z wyjątkiem zwykłego

H
utrzymania i napraw

Dachy z dostępem ze sposobem użytkowania

I zgodnie z kategoriami A do D (mieszkanie, biuro,
sklepy… ).
Dachy z dostępem z przeznaczeniem do
K specjalnych usług, np. takich jak powierzchnie
lądowania helikopterów.

40
OBLICZENIA – ODDZIAŁYWANIA I OBCIĄŻENIA

Obciążenia użytkowe dla kategorii H

qk Qk
Dach
[kN/m2] [kN]

Kategoria H qk Qk

UWAGA 1 Dla la kategorii H wartości qk mogą być wybrane z zakresu 0,00 kN/m2 do 1,0 kN/m2 i
Qk z zakresu 0,9 kN do 1,5kN.
Wartościami zalecanymi są:
qk = 0,4 kN/m² , Qk = 1,0 kN
….

UWAGA 3 Można przyjąć, że obciążenie qk jest przyłożone na powierzchni A, która może być
podana w Załączniku Krajowym. Wartością zalecaną dla A jest 10 m2, z zakresu od zera do
powierzchni całkowitej dachu.

UWAGA 4 Na dachach (szczególnie kategorii H), nie trzeba uwzględniać obciążeń użytkowych w
kombinacjach z obciążeniami od śniegu i/lub wiatru.

41
OBLICZENIA – ODDZIAŁYWANIA I OBCIĄŻENIA

Obciążenia użytkowe dla kategorii H

Wartości z poprzedniej tablicy nie uwzględniają niekontrolowanego
gromadzenia materiałów budowlanych, które może wystąpić w czasie
prac związanych z utrzymaniem budynku. PN-EN 1991-1-1 § 6.3.4.2 (2)

Należy przeprowadzić oddzielne sprawdzenie dachów przy założeniu

niezależnie działającego obciążenia skupionego Qk i dla obciążenia
równomiernie rozłożonego qk. PN-EN 1991-1-1 § 6.3.4.2 (3)P

Zaleca się obliczać dachy o konstrukcji innej niż z lekkimi przekryciami

na obciążenie 1,5 kN na powierzchni kwadratu o bokach 50 mm.
PN-EN 1991-1-1 § 6.3.4.2 (4)

42
OBLICZENIA – ODDZIAŁYWANIA I OBCIĄŻENIA

Siły występujące w płatwiach

Przeniesienie obciążeń pionowych na rygle

Moment zginający w płaszczyźnie i siła ścinająca
Moment zginający z płaszczyzny i siła ścinająca
Moment skręcający (zwykle pomijany)
Przeniesienie obciążeń poziomych na stężenia wiatrowe
Siła normalna we wszystkich rzędach płatwi

43
 OBLICZENIA

NOŚNOŚĆ PRZEKROJU
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Klasyfikacja przekroju
Wewnętrzne części ściskane EN 1993-1-1 § 5.6

Klasa Część zginana Część ściskana i zginana

fy fy
+ αc +
c c
- -
fy fy

α > 0,5 α ≤ 0,5

1 c t ≤ 72ε 396ε
c t≤ 36ε
c t≤
13α − 1 α
456ε 41,5ε
2 c t ≤ 83ε c t≤ c t≤
13α − 1 α

45
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Klasyfikacja przekroju
Wewnętrzne części ściskane
Klasa Część zginana Część ściskana i zginana
fy fy
+ +
c c
- fy - ψfy

ψ > −1 ψ ≤ −1
3 c t ≤ 124ε 42ε
c t≤ c t ≤ 62ε (1 − ψ ) − ψ
0,67 + 0,33ψ

ε = 235 f y

46
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Klasyfikacja przekroju
Wspornikowe części pasów PN-EN 1993-1-1 § 5.6

Klassa Część ściskana

+ fy

c
Pasy kształtowników
1 c t ≤ 9ε walcowanych zwykle klasy 1, 2

2 c t ≤ 10ε

3 c t ≤ 14ε

47
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Moment zginający w płaszczyźnie

MEd
≤ 1,0 PN-EN 1993-1-1 § 6.2.5
M c,Rd

Klasa 1 i 2 Klasa 3 Klasa 4

Wplf y Welf y Weff f y

M c,Rd = M c,Rd = M c,Rd =
γ M0 γ M0 γ M0

Otwory na łączniki w pasie rozciąganym można pomijać

w obliczeniach, jeśli spełniony jest warunek:
Af,net 0,9fu Af f y
≥
γ M2 γ M0

48
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Moment zginający w płaszczyźnie

Otwory na łączniki w rozciąganej strefie środnika można

pomijać w obliczeniach jeśli dla całej strefy rozciąganej
przekroju spełniony jest warunek:
Azone,net 0,9fu Azonef y
≥
γ M2 γ M0

Nie uwzględnia się w obliczeniach otworów zwykłych, jeśli

mają być wypełnione łącznikami.

49
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Ścinanie

VEd
≤ 1,0 PN-EN 1993-1-1 § 6.2.6 (1)
Vc,Rd

Vc,Rd = Vpl,Rd =
(
AV f y 3 )
γ M0

AV = A − 2bt f + (t w + 2r )t f ≥ ηhw t w
Av dla przekrojów walcowanych I i H,
obciążonych równolegle do środnika

Av dla przekrojów walcowanych I i H,

AV = A − hw t w
obciążonych równolegle do półek

Gatunek stali ≤ S460 η = 1,2

Gatunek stali > S460 η = 1,0

50
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Stateczność przy ścinaniu

Sprawdzenie według PN-EN 1993-1-5, jeśli:

hw ε
> 72 PN-EN 1993-1-1 § 6.2.6 (6)
tw η

To sprawdzenie jest zawsze zadowalające w przypadku

płatwi z kształtowników walcowanych na gorąco

51
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Zginanie i ścinanie

Sprawdzenie, jeżeli: VEd > 0,5Vc,Rd PN-EN 1993-1-1 § 6.2.8 (1)

Redukcja granicy plastyczności uwzględniana przy

obliczaniu nośności przy zginaniu:
fy,r e d = (1 − ρ ) fy
lub: w przypadku belek z dwuteowników bisymetrycznych,
zginanych względem osi największej bezwładności:
 ρAw 2 
Wpl,y − f y , lecz M y,V,Rd ≤ M y,c,Rd
 4t w 
M y,V,Rd =
γ M0
52
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Zginanie i ścinanie

Współczynnik redukcji ρ: PN-EN 1993-1-1 § 6.2.8 (3)

2
 2VEd 
ρ=  − 1
 Vpl,Rd 
 

53
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Zginanie i siła podłużna – Klasa 1 i 2

W przypadku dwuteowników I i H można pomijać redukcję

nośności przy zginaniu względem osi największej
bezwładności, jeżeli:
0,5hw t w f y
NEd ≤ 0,25Npl,Rd i NEd ≤
γ M0

W przypadku dwuteowników I i H można pomijać redukcję

nośności przy zginaniu względem osi najmniejszej
bezwładności, jeżeli:
hw t w f y PN-EN 1993-1-1 § 6.2.9.1 (4)
NEd ≤
γ M0
54
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Zginanie i siła podłużna – Klasa 1 i 2

Nośność plastyczna
n ≤ a/2 MN,y,Rd = M pl,y,Rd
przy zginaniu
względem osi
największej
n > a/2 MN,y,Rd = Mpl,y,Rd (1 − n ) (1 − 0,5a )
bezwładności

Nośność plastyczna n≤a MN,z,Rd = M pl,z,Rd

przy zginaniu
względem osi   n − a 2 
najmniejszej n>a MN,z,Rd = M pl,z,Rd 1 −   
bezwładności   1 − a  

n = NEd,Rd Npl,Rd i a = (A − 2bt f ) A , lecz a ≤ 0,5

55
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Zginanie i siła podłużna – Klasa 1 i 2

Zginanie dwukierunkowe:
α β
 M y,Ed   M 
  +  z,Ed  ≤ 1 PN-EN 1993-1-1 § 6.2.9.1 (5)
 MN,y,Rd  M 
   N,z,Rd 

Dla dwuteowników I i H

α =2 i β = 5n , lecz β ≥1

56
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Zginanie i siła podłużna – Klasa 3

fy
σ x,Ed ≤ PN-EN 1993-1-1 § 6.2.9.2
γ M0

Nośność przekroju – Zginanie i siła podłużna – Klasa 4

NEd M y,Ed + NEdeNy M z,Ed + NEdeN z

+ + ≤1
Aeff f y γ M 0 Weff,y,min f y γ M 0 Weff,z,min f y γ M 0
PN-EN 1993-1-1 § 6.2.9.3

57
OBLICZENIA – NOŚNOŚĆ PRZEKROJU

Nośność przekroju – Zginanie, ścinanie i siła podłużna

Nośność, jak przy interakcji zginanie – siła podłużna, jeżeli:

VEd ≤ 0,5Vc,Rd PN-EN 1993-1-1 § 6.2.10 (2)

W przeciwnym razie przyjmuje się dla przekroju czynnego

przy ścinaniu zredukowaną granicę plastyczności:

(1 − ρ )fy

58
 OBLICZENIA

KRYTERIUM STATECZNOŚCI
W PRZYPADKU PŁATWI NIESTĘŻONYCH
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Belki zginane o stałym przekroju

MEd
≤ 1,0 PN-EN 1993-1-1 § 6.3.2.1
Mb,Rd

Nośność elementu na zwichrzenie:

fy
M b,Rd = χ LTW y
γ M1

Współczynnik zwichrzenia (redukcyjny):

1
χ LT =
φLT + φLT 2 − λLT 2

[
φLT = 0,5 1 + α LT (λLT − 0,2) + λLT 2 ] PN-EN 1993-1-1 § 6.3.2.2

60
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Parametr imperfekcji

Krzywa zwichrzenia a b c d
Parametr imperfekcji αLT 0,21 0,34 0,49 0,76

Krzywa zwichrzenia

Przekrój poprzeczny Ograniczenia Krzywa zwichrzenia

Dwuteowniki walcowane h/b ≤ 2 a
h/b > 2 b
Dwuteowniki spawane h/b ≤ 2 c
h/b > 2 d
Inne przekroje - d

61
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Belki zginane i ściskane niestężone PN-EN 1993-1-1 § 6.3.3

NEd M y,Ed + ∆M y,Ed M z,Ed + ∆M z,Ed

+ k yy + k yz ≤1
χ y NRk γ M1 χ LT M y,Rk γ M1 M z,Rk γ M1

NEd M y,Ed + ∆M y,Ed M z,Ed + ∆M z,Ed

+ k zy + k zz ≤1
χ z NRk γ M1 χ LT M y,Rk γ M1 M z,Rk γ M1

∆M y,Ed i ∆M z,Ed : Momenty spowodowane przesunięciem

osi obojętnej przekroju klasy 4
k yy , k zz, k yz , k zy : Współczynniki interakcji według
Załącznika A lub B normy PN-EN 1993-1-1
Załącznik krajowy do normy PN-EN 1993-1-1 zaleca stosowanie
alternatywnej metody 2 wg Załącznika B.
62
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Współczynnik wyboczenia PN-EN 1993-1-1 § 6.3.1.2

[
φ = 0,5 1 + α (λ − 0,2) + λ 2 ]
1
χ=
φ + φ −λ
2 2

Parametr imperfekcji

Krzywa wyboczenia a0 a b c d
Parametr imperfekcji α 0,13 0,21 0,34 0,49 0,76

63
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Krzywa wyboczenia
Krzywa
Wyboczenie
Przekroje wyboczenia
Ograniczenia względem
poprzeczne
osi Inne S 460

y–y a a0
h/b > 1,2

tf ≤ 40mm
z–z b a0
y–y b a
40 mm< tf ≤ 100 mm
Dwuteowniki z–z c a
walcowane y–y b a
h/b ≤ 1,2

tf ≤ 100mm
z–z c a
y–y d c
tf > 100 mm
z–z d c

64
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Smukłość względna
NRk
λ =
Ncr

Siła krytyczna względem osi y

π 2EI y
Ncr,y = Lcr,y jest odległością między 2 ryglami
Lcr,y

Siła krytyczna względem osi z

π 2EI z
Ncr,z = Lcr,z jest odległością między 2
Lcr,z
ryglami lub ryglem i ściągiem

65
 OBLICZENIA

KRYTERIUM STATECZNOŚCI
W PRZYPADKU PŁATWI (CZĘŚCIOWO) STĘŻONYCH
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Belki zginane i ściskane (częściowo) stężone

χ opα ult,k
≥ 1,0 PN-EN 1993-1-1 § 6.3.4
γ M1

αult,k : jest najmniejszym współczynnikiem zwiększającym

obciążenie obliczeniowe, przy którym krytyczny
przekrój poprzeczny osiąga nośność charakterystyczną
w warunkach płaskiego stanu deformacji
χop : jest współczynnikiem niestateczności
(redukcyjnym) odpowiadającym smukłości
względnej λ op
Uwaga: Ta metoda nie ma zastosowania przy zginaniu
dwukierunkowym. Należy więc upewnić się, że element
stabilizujący jest zdolny do przejęcia obciążeń działających w jego
płaszczyźnie. 67
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Obliczenie λ op

α ult,k
λ op =
α cr,op

αcr,op : jest jest minimalnym współczynnikiem

zwiększającym obciążenie obliczeniowe działające
w płaszczyźnie, przy którym rozpatrywana część
konstrukcji osiąga wartość obciążenia krytycznego
przy niestateczności sprężystej z płaszczyzny
układu

68
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Propozycja obliczania α ult,k

1
α ult,k =
NEd M y,Ed
+ k yy
χ y NRk M y,Rk

NRk, My,Rk : charakterystyczna nośność sprężysta przekroju

χy : współczynnik wyboczenia giętnego (redukcyjny)

przy wyboczeniu w płaszczyźnie
Cmy,0
kyy : k yy =
N
1 − χ y Ed
Ncr ,y
Cmy,0 : współczynnik równoważnego stałego momentu
PN-EN 1993-1-1 Załącznik A
69
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Propozycja obliczania α cr,op

Obliczanie za pomocą odpowiedniego oprogramowania

Lub: z zależności liniowej między wyboczeniem

z płaszczyzny i zwichrzeniem
1
α cr,op =
1 1
+
Min(α cr,z ,α cr,T ) α cr,LT

Ncr,z Ncr,T M cr
α cr,z = α cr,T = α cr,LT =
NEd NEd MEd

70
OBLICZENIA – KRYTERIUM STATECZNOŚCI

Siła krytyczna przy wyboczeniu skrętnym

PN-EN 1993-1-1 Załącznik BB.3.3
1  π 2EI z a 2 π 2EI w 
N cr T = 2 + + GI t 
is  L2
L2 


is = i y + i z + a2
2 2 2

a a : jest odległością między środkiem ciężkości

G płatwi a osią poziomego stężenia ciągłego

wystarczająco sztywna blacha pokrycia może

stanowić stężenie boczne

71
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Dotyczy rodzaju pokrycia

Blacha trapezowa/blacha zgodna z PN-EN 1993-1-3

73
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Klasy konstrukcji PN-EN 1993-1-3 §2 (6)

Klasa konstrukcji I: konstrukcja, którą projektuje się z

uwzględnieniem udziału kształtowników i blach
profilowanych na zimno w nośności i stateczności całego
układu.
Klasa konstrukcji II: konstrukcja, którą projektuje się z
uwzględnieniem udziału kształtowników i blach
profilowanych na zimno w nośności i stateczności
pojedynczych elementów.
Klasa konstrukcji III: konstrukcja, którą projektuje się przy
założeniu, że blachy profilowane na zimno jedynie
przenoszą obciążenia na układ konstrukcyjny.

74
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Efekt 1
Blacha przeciwdziała przesunięciu bocznemu płatwi
w płaszczyźnie dachu

Płatew i blacha – stan

nieodkształcony

x
v Płatew i blacha – stan
v’=dv/dx
odkształcony
S
blacha przeciwstawia się
obrotowi dzięki swojej
sztywności S
75
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Konsekwencje przy sprawdzaniu płatwi

Płatew można uważać za stężoną w płaszczyźnie bocznej,
jeżeli spełniony jest warunek
 π2 π2 2  70
S ≥  EI w 2 + GIT + EI z 2 0,25h  2 = S min PN-EN 1993-1-1 BB.2.1
 L L h

S S ≥ Smin

76
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Sztywność na ścinanie S
F ∆

S L

∆
S=F
L

77
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Obliczanie sztywności na ścinanie S blachy stalowej

(
S = 1000 t 3 50 + 103 broof ) hs PN-EN 1993-1-3 10.1.1 (10)
w

S : sztywność na ścinanie w N·mm/mm

t : grubość blachy w mm
s : rozstaw płatwi w mm
hw : wysokość fałdy blachy w mm
broof : szerokość dachu w mm

78
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Obliczanie sztywności na ścinanie S blachy stalowej

Kierunek fałd

79
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Zakres stosowania wyrażenia

(
S = 1000 t 3 50 + 103 broof ) hs
w

Połączenie blachy do płatwi w każdej fałdzie, a jeżeli

poszycie jest łączone w co drugiej fałdzie przyjmuje się
0,2S zamiast S
Połączenie arkuszy blachy po obu stronach zakładki i na
obu brzegach
W przeciwnym razie: Wytyczne ECCS N°88

80
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Efekt 2
Blacha przeciwdziała skręcaniu płatwi

Płatew i blacha – stan

nieodkształcony

Płatew i blacha – stan

odkształcony
blacha i połączenie
przeciwdziałają
skręcaniu płatwi

81
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Konsekwencje przy sprawdzaniu płatwi

Płatew można uważać za skutecznie stężoną przeciwskrętnie,
jeśli spełniony jest warunek graniczny dla Cθ,k
2
Mpl,k
Cθ,k ≥ K θ Kυ PN-EN 1993-1-1 BB.2.2
EI z

Kν : 0,35 w przypadku analizy sprężystej

Kν : 1,00 w przypadku analizy plastycznej
Kθ : współczynnik uwzględniający rozkład momentów

82
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Współczynnik Kθ

bez stężeń ze stężeniami

Przypadek Rozkład momentów
poprzecznych poprzecznymi
1
4,0 0
M>0
2a M<0
0,12
M>0
3,5
2b M<0 M<0
0,23
M>0
3 2,8 0
M>0

83
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Obliczanie Cθ,k
Sztywność Cθ,k w przypadku belki stabilizowanej ciągłym
poszyciem można wyznaczać z zależności
1 1 1 1
= + + PN-EN 1993-1-1 BB.2.2
Cθ,k CθR,k CθC,k CθD,k

Cθ,Rk : sztywność obrotowa związana z poszyciem przy

założeniu sztywnych połączeń
Cθ,Ck : sztywność obrotowa związana z połączeniami
poszycia z belką
Cθ,Dk : sztywność dystorsyjna belki w przypadku
kształtowników walcowanych CθD,k = ∞
84
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Wartości Cθ,Rk i Cθ,Ck

Zachowanie mechaniczne zespołu blachy i połączeń
Wartości obliczone na podstawie badań
Uproszczone wzory doświadczalne zamieszczone
w PN-EN 1993-1-3 § 10.1.5.2
Istotne czynniki:
Grubość blachy
Szerokość fałdy
Szerokość półki kształtownika
Obciążenie
Rodzaj połączenia

85
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Sprawdzenie blachy przy ścinaniu w jej płaszczyźnie

Hipoteza rozdziału ścinania w blasze
L

q
Płatew -
+

Kierunek
b fałd qL/2b + T - -qL/2b

-
+
Płatew

Rygiel

86
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Sprawdzenie blachy przy ścinaniu w jej płaszczyźnie

Kryteria weryfikacji według: Wytyczne ECCS N°88

Sprawdzenie na ścinanie połączenia między arkuszami

blachy

Sprawdzenie na ścinanie
połączeń między blachą i podporą Niedopuszczalne
Sprawdzenie na zniszczenie końców modele zniszczenia
blachy (nieplastyczne)
Sprawdzenie wyboczenia blachy
87
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność przy ścinaniu połączenia między arkuszami blachy

1 β1 
Pmax = nsFs + (n + 1)Fp  ≥ Vmax
n β3 
Vmax : jest maksymalną siłą ścinającą
n : jest liczbą płatwi - 1
ns : jest liczbą łączników uszczelniających (w połączeniu arkuszy)
bez wliczania łączników na płatwiach
Fs : jest nośnością łącznika uszczelniającego
ß1 : jest współczynnikiem uwzględniającym liczbę łączników
między 1 blachą i płatwią
ß3 : jest współczynnikiem uwzględniającym rozmieszczenie
łączników między blachą i płatwią
Fp : jest nośnością łącznika głównego (między blachą i płatwią)
88
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność przy ścinaniu połączenia między arkuszami blachy

ß1

liczba łączników między liczba łączników między liczba łączników między

blachą 1 i płatwią blachą 2 i płatwią blachą 3 i płatwią

89
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność przy ścinaniu połączenia między arkuszami blachy

ß1

Liczba łączników między 1 Łączniki w Łączniki na

blachą i płatwią zagłębieniach fałd wierzchołkach fałd
2 0,13 1,00
3 0,30 1,00
4 0,44 1,04
5 0,58 1,13
6 0,71 1,22
7 0,84 1,33
8 0,97 1,45

90
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność przy ścinaniu połączenia między arkuszami blachy

ß3

Jeżeli połączenie w zagłębieniach fałd:

β 3 = 1,0

Jeżeli połączenie na wierzchołkach fałd :

β3 =
(n f − 1)
nf

nf : jest liczbą łączników między 1 blachą i płatwią

91
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Niedopuszczalne modele zniszczenia (nieplastyczne)

Ścięcie łączników w połączeniu blachy z płatwią

Zniszczenie końców blachy
Zniszczenie z powodu wyboczenia blachy

Sprawdzenie:

Nośność przy Nośność przy ścinaniu połączenia

niedopuszczalnych modelach
> między arkuszami blachy
zniszczenia Pmax

92
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność połączeń między blachą i płatwią z uwzględnieniem

efektu dźwigni
w
0,6Fp ≥ Pmax
α3 p

w : jest odległością między płatwiami

α3 : jest współczynnikiem uwzględniającym płatwie
pośrednie
p : odległość między łącznikami
Fp : jest nośnością łącznika głównego (łączącego
płatew i blachę).

93
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność połączeń między blachą i płatwią

α3
Liczba płatwi na głębokości przepony α3
2 1,00
3 1,00
4 0,90
5 0,80
6 0,71
7 0,64
8 0,58

94
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność ze względu na zniszczenie końców blachy

 t 1,5w .f y 
k ≥P
 d 0,5  max
 

t : jest grubością blachy

w : jest odległością miedzy płatwiami
fy : jest granicą plastyczności stali blachy
d : jest odległością miedzy fałdami
k : jest przyjmowane równe 0,9 dla połączenia
w każdej fałdzie
jest przyjmowane równe 0,3 dla połączenia
w co drugiej fałdzie
95
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność na wyboczenie blachy

Zwykle bierze się pod uwagę wyboczenie
lokalne i globalne
Wyboczenie lokalne jest nieistotne, jeżeli:
0,5
l E 
≤ 2,9 
t  fy 
 

l : jest szerokością małej półki blachy

t : jest grubością blachy
E : jest modułem Young’a materiału blachy
fy : jest granicą plastyczności materiału blachy

96
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność na wyboczenie blachy

lsup

linf

(
l =b k = Min l sup , l inf )

97
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność na wyboczenie globalne blachy

Vg =
14,4 0,25 0,75
b
Dx Dy ( )2
np − 1 ≥ Pmax

kierunek fałd
b np

b np
b : jest szerokością przepony
np : jest liczbą wszystkich płatwi na szerokości przepony

E.t 3 d
Dx =
12(1 − ν )u

E.I y
Dy =
d
98
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Nośność na wyboczenie lokalne przy ścinaniu blachy

Pas bez usztywnienia

2
t 
Vl = 4,83E   b.t
l 
Pas z usztywnieniem
36b
Vl =
0,25 0,75
2
Dx Dy
bk
E.t 3 EIF IF : jest momentem bezwładności
Dy = Dx =
10,92 bk półki względem poziomej osi blachy

99
PŁATWIE STĘŻONE POSZYCIEM

Interakcja globalnej i lokalnej utraty stateczności

VgVl
Vred = ≥ Pmax
Vg + Vl

100
PODSUMOWANIE
PODSUMOWANIE

Płatwie są zwykle poddane zginaniu dwukierunkowemu i sile

osiowej.

Kryteriami wymiarowania płatwi są zwykle ugięcie i zwichrzenie.

Uwzględnienie efektów stabilizacji płatwi przez poszycie może

mocno zwiększyć nośność na zwichrzenie.

Jeżeli poszycie jest brane pod uwagę w obliczeniach płatwi, należy

uwzględnić siły stabilizujące przy weryfikacji poszycia.

102
Moduły szkoleniowe SKILLS zostały opracowane przez konsorcjum organizacji, podanych na dole slajdu.
Materiał jest w objęty licencją Creative Commons

Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej.

Publikacje w ramach tego projektu odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autorów i Komisja Europejska
nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.