BİYOİSTATİSTİK

Tanımlayıcı İstatistiklerin Sunumu ve Görselleştirme

Tablolar ve Grafikler
Dr. Öğr. Üyesi Muslu Kazım KÖREZ
Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik ABD

Selçuk Üniversitesi, Alaeddin Keykubat Yerleşkesi, Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü,
Biyoistatistik Anabilim Dalı, 3.Kat (Dekanlık Katı), E3-009 nolu oda

Oda No: 0332 224 3860

Tel No: 0544 590 3694
E-mail: mkkorez@gmail.com
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9524-6115
1
 Tanımlayıcı İstatistiklerin Sunumu
Önceki dersimizde,
Merkezi eğilim ve yayılım ölçülerine değinmiştik,
Bu dersimizde elde ettiğimiz veri setinin görsel olarak sunumunun hangi
grafikler ile nasıl yapılması gerektiğine değineceğiz. Aynı zamanda
hangi tanımlayıcı istatistiğin hangi zamanda nasıl kullanılacağına karar
vereceğiz.

2
 Tanımlayıcı İstatistiklerin Sunumu
Değişken türü ve verinin dağılımına göre farklı tanımlayıcı
istatistiklerden faydalanılmaktadır.

Nitel (kategorik) verilerin sunumunda;

sayı, sıklık, frekans (n) ve yüzdelik/percentage (%) kullanılır.
n (%)

3
Tanımlayıcı İstatistiklerin Sunumu

4
Tanımlayıcı İstatistiklerin Sunumu

5
 Tanımlayıcı İstatistiklerin Sunumu
Nicel (sayısal/nümerik) verilerin sunumunda;
Normal dağılıma uygunluk gösteren veriler için;
Ortalama ± standart sapma (mean ± SD)
Sağa çarpık dağılım gösteren (özellikle oranlar) veriler için logaritmik dönüşüm yapıldığından;
Geometrik ortalama (%95 güven aralığı)
Normal dağılıma uygunluk göstermeyen ve uç değer içermeyen veriler için;
Medyan (range: min – max)
Normal dağılıma uygunluk göstermeyen ve uç değer içeren veriler için;
Medyan (interquartile range: 1th çeyreklik – 3th çeyreklik)
kullanılır.
6
Tanımlayıcı İstatistiklerin Sunumu

7
Tanımlayıcı İstatistiklerin Sunumu

8
 Çapraz Tablolar
Tabloların Genel Amacı
Elde edilen bulguların yazı metnine başvurmadan, açık kolay anlaşılır bir şekilde okuyucuya sunulmasını
sağlamaktır.

Marjinal Tablo (Sıklık Tablosu)

Gözlemlerin, incelenen herhangi bir değişkenin kategorilerine, değerlerine ya da oluşturulan sınıflara göre
nasıl dağıldığını gösteren tablolara marjinal (sıklık) tabloları denir.

Bir tabloda bulguların sunuluş biçimi; yapılacak analizin amacına, kullanılacak istatistiksel yönteme ve
araştırıcının okuyucuya göstermek istediği veya okuyucunun dikkatini çekmek istediği konulara göre
değişiklik gösterir.
9
 Çapraz Tablolar
Örnek 1:
60 bebeğin doğum ağırlıklarına göre dağılımı

Doğum ağırlığı Sayı (Frekans) Göreli Frekans (%)

<2500 gr 14 23.33

2500 gr 46 76.67

Toplam 60 100.00
10
 Çapraz Tablolar
Çapraz Tablo

İki ya da daha çok değişkenin birlikte değişiminin incelenmesi çoğu zaman çapraz tablo
yapımını gerektirir.

İki ve daha fazla değişkenin kategorilerinin kesiştiği yerde frekansların olduğu tablolara
çapraz tablo denir.

Eğer incelenecek iki değişken varsa, bu iki değişkenin birlikte değişimini göstermek amacıyla
oluşturulan tabloya ikili çapraz tablo denir. Üç değişkenin birlikte değişimini incelemek
amacıyla oluşturulan tabloya üçlü çapraz tablo,.... denir.

11
 Çapraz Tablolar
Bağımlı ve Bağımsız Değişkenler
Bağımlı Değişken:
Bir ya da daha çok etkenin (faktörün) etkisi ile ortaya çıkabilen ve bu
etken(ler) ile ilişkisi aranan değişkene bağımlı değişken denir.
Bağımsız Değişken(ler):
Bağımlı değişkeni etkilediği düşünülen değişken(ler)dir.

12
 Çapraz Tablolar
Örnek;
Annenin sigara içip içmeme durumuna göre
doğan bebeklerin ağırlıklarının dağılımı

Sigara içme Doğum Ağırlığı

durumu <2500 >=2500 Toplam
İçmiyor 4 40 44
İçiyor 10 6 16
Toplam 14 46 60

Burada, doğum ağırlığı, sigara içip içmeme durumuna göre değişeceği için bağımlı
değişkendir. Sigara içme durumu ise bağımsız değişkendir.
13
 Çapraz Tablolar
Örnek; Malnütrisyonlu Çocukların
I. Grup: Diyetisyen tarafından İyileşme Durumu Satır Yüzdeleri
desteklenen ve beslenme
konusunda eğitilmiş ebenin izlediği İyileşen İyileşmeyen
grup Araştırma Sayı (%) Sayı (%) Toplam (%)
Gr.
II. Grup: Beslenme konusunda
eğitilmiş ebelerin izlediği grup I. Grup 19 86.4 3 13.6 22 100

III. Grup: Beslenme konusunda II. Grup 11 47.8 12 52.2 23 100

eğitilmemiş ebelerin izlediği grup
III. Grup 8 27.6 21 72.4 29 100
IV. Grup: Periyodik olarak IV. Grup 4 23.5 13 76.5 17 100
izlenmeyen grup
Toplam 42 46.2 49 53.8 91 100

Araştırma Gruplarına Göre Malnütrisyonlu Çocukların İyileşme Durumları

14
 Çapraz Tablolar
İncelenen değişkenlerden biri ya da her ikisi sürekli ya da kesikli sayısal veri tipinde olabilir. Bu durumda
çapraz tablo oluşturabilmek için değişkenlerden biri ya da her ikisi sınıflandırılır.

Örnek; A Sağlık Bölgesindeki Nüfusun Yaşa ve Cinsiyete Göre Dağılımı

Yaş Grupları Erkek % Kadın % Toplam
0 19 47.5 21 52.5 40
1-4 85 53.1 75 46.9 160
5-9 95 46.3 110 53.6 205
10-14 185 49.3 190 50.7 375
… … … … … …
85+ 50 40.0 75 60.0 125
Toplam 1655 50.9 1595 49.1 3250 15
 Çapraz Tablolar
Bağımlı değişkenin sürekli sayısal veri tipinde olduğu durumlarda, bağımsız değişken ya da değişkenlerin
kategorilerine göre bağımlı değişkenin ortalama ve yaygınlık ölçülerinin sunulduğu tablolara da sıklıkla
başvurulur.

Örnek: Yaş Gruplarına Göre Beden Kitle İndeksi

En Küçük En Büyük
Yaş Ortalama S.Sapma(SS)
Değer Değer n
19-24 23.06 2.86 18.37 27.61 15
25-34 24.39 6.40 14.34 35.43 15
35-44 29.50 8.54 17.89 43.84 14
45-54 25.73 7.97 12.89 40.97 13

16