‫رویه‏های بتنی با فینیشر‬

‫معرفی‪ ،‬ماشین‌آالت و نکات اجرایی‬

‫ دکتر مهدی چینی‬
‫مشاور روسازی مرکز تحقیقات راه‪ ،‬مسکن و شهرسازی‬

‫پیش‌گفتار‪:‬‬
‫مقاله حاضر یکی از مقاالت برگزیده مجموعه س�خنرانی‌های «سمینار توسعه‪ ،‬طرح و اجرای رویه‌های بتنی» در دی‌ماه ‪ 1395‬می‌باشد‬
‫که مورد اس�تقبال مخاطبین قرار گرفت‪ .‬این سمینار که توس�ط انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان و با همکاری مرکز تحقیقات راه‪،‬‬
‫مسکن و شهرسازی برگزار گردید در راستای ترویج توسعه مصرف سیمان و بتن در راه‌سازی‪ ،‬طراحی و اجرا گردید‪.‬‬
‫در اینجا خالصه‌ای از این مقاله تقدیم عالقمندان می‌گردد‪.‬‬

‫روسازی‏های بتنی غیرمسلح با میله داول‬ ‫‪ -1‬معرفی رویه بتنی با فینیشر‬

‫در این نوع روسازی‪ ،‬از بتن غیرمسلح که دارای درزهای‬ ‫انواع رویه‏های بتنی عبارت است از‪:‬‬
‫انقباضی عرضی بوده اس��تفاده می‏ش��ود‪ .‬در این درزها‪ ،‬داول‬ ‫‪ -‬روسازی‏های بتنی غیر مسلح بدون داول‬
‫باره��ا در محل‏های مش��خص تعبی��ه می‏گردد‪.‬همچنین در‬
‫‪ -‬روسازی‏های بتنی غیر مسلح با میله داول‬
‫ص��ورت وجود درز اجرایی طولی‪ ،‬از تای‌بار اس��تفاده خواهد‬
‫‪ -‬روسازی‏های بتنی مسلح‬
‫شد‪.‬‬
‫‪ -‬روسازی‏های بتنی مسلح پیوسته ‪CRCP‬‬
‫‪ -2‬ماشین‌آالت اجرایی‬ ‫‪ -‬روسازی‏های بتنی پیش‏تنیده‬
‫ماشین‏آالت اجرای رویه بتنی با فینیشر عبارت است از‪:‬‬ ‫‪ -‬روسازی‏های بتنی مسلح با الیاف‬
‫‪ -‬ایستگاه تولید بتن (بچینگ)‬ ‫‪ -‬روسازی‏های بتنی بلوکی‬
‫‪ -‬ماشین‌آالت حمل بتن‬ ‫‪ -‬روسازی‏های بتنی غلتکی ‪RCCP‬‬

‫‪97‬‬
 ‫شکل ‪ -1‬رویه بتنی‬

‫شکل ‪ -2‬روسازی‏های بتنی غیرمسلح با میله داول‬

‫داده شده است‪.‬‬ ‫‪ -‬فینیشر (‪)Paver – Finisher‬‬

‫‪ -‬نوع‪ :‬دوقلو (‪)Twin Shaft‬‬
‫‪ -‬ظرفیت حداقل تولید‪ 120 :‬متر مکعب در ساعت‬
‫‪ -‬محل استقرار‪ :‬مستقر در محل پروژه‬
‫عمدتاً دو نوع سیستم تولید بتن وجود دارد‪(:‬شکل ‪)5‬‬
‫‪ -‬سیستم تولید مرکزی‬
‫‪ -‬سیستم تولید متحرک‬
‫‪ -‬بافت سطحی و عمل آوری (‪)TCM‬‬
‫‪ -‬کاتر‬
‫‪ -1-2‬ایستگاه تولید بتن (بچینگ)‬
‫از مهمترین ماش��ین‏آالت اجرای رویه بتنی ایس��تگاه تولید‬
‫بتن (بچینگ) می‌باش��د‪ .‬یک نمونه از آن در ش��کل ‪ 3‬مالحظه‬
‫می‌شود‪ .‬در ش��کل ‪ 4‬بچینگ تولیدی با مش��خصات زیر نشان‬

‫‪98‬‬
 ‫شکل ‪ -3‬ایستگاه تولید بتن ‪ -‬بچینگ‬

‫شکل ‪ -4‬بچینگ تولیدی دوقلو‬

‫شکل ‪ -5‬دو نوع سیستم تولید بتن مرکزی و متحرک‬

‫‪99‬‬
 ‫به‌ط��ور عمده دو نوع مخلوط‌کن مرکزی ش��امل سیس��تم‬
‫مخلوط‌کن پیوسته و غیرپیوسته‪ ،‬کاربرد بیشتری دارد‪.‬‬

‫‪ -1-1-2‬سیستم تولید ثابت‬

‫با توجه به مساحت پروژه (و طول راه) ظرفیت‌های مختلفی‬
‫می‌تواند اس��تفاده ش��ود‪ .‬ظرفی��ت به دهانه فینیش��ر‪ ،‬ضخامت‬
‫رویه بتنی و س��رعت حرکت فینیشر بستگی دارد‪ .‬ظرفیت باید‬
‫به‌گونه‌ای باشد که حداقل زمان توقف فینیشر رخ دهد‪ .‬معموالً‬
‫بچینگ با ظرفیت حداقل ‪ 120‬مترمکعب در س��اعت (ظرفیت‬
‫شکل ‪ -6‬ماشین‌آالت حمل بتن برای اجرای رویه بتنی‬ ‫واقعی) نیاز اس��ت‪ .‬پیش��نهاد می‌گردد در صورت وسعت پروژه‬
‫بچین��گ یدکی در پروژه موجود باش��د‪ .‬همچنین ب��ا توجه به‬
‫اهمیت یکنواختی در عملیات اجرا‪ ،‬باید در طراحی فرایند اجرا‬
‫حداکثر فاصله حمل بتن مش��خص گ��ردد تا در صورت نیاز در‬
‫چند نقطه از مس��یر بچینگ نصب گردد‪ .‬زمان اختالط این بتن‬
‫بیشتر از بتن معمولی است!‬

‫‪ -2-1-2‬سیستم تولید متحرک‬

‫ظرفی��ت تولید بتن در بچینگ متح��رک عموماً پایین‌تر از‬
‫بچینگ‌ه��ای ثابت اس��ت (حداکثر تا ‪ 15‬ت��ا ‪ 20‬متر مکعب در‬
‫ساعت)‪ .‬سیستم بچینگ‌های متحرک به‌ویژه زمانی کاربرد دارد‬
‫که مس��احت منطقه بتن‌ریزی وسیع باش��د‪ ،‬همانند راه‌سازی‪،‬‬
‫س��اخت فرودگاه و مانن��د آن‪ .‬این بچینگ‌ه��ا می‌توانند در دو‬
‫حالت تر و خش��ک ساخته شوند‪ .‬اگر میکسر در مجموعه وجود‬
‫داشته باشد‪ ،‬اختالط تر و در غیر این صورت باید اختالط خشک‬
‫توس��ط تراک میکسر انجام ش��ود‪ .‬ولی با توجه به اینکه در اکثر‬
‫موارد اسالمپ کم می‌باشد‪ ،‬روش تر ارجحیت دارد‪.‬‬

‫‪ -2-2‬ماشین‌آالت حمل بتن‬

‫از دیگر ابزارهای اجرای رویه بتنی ماش��ین‌آالت حمل بتن‬
‫می‌باشد‪ .‬شکل ‪ 6‬نشان دهنده این موضوع است‪.‬‬
‫مالحظات حمل بتن‪:‬‬
‫‪ -‬با توجه به اس�لامپ کم بتن‪ ،‬در بس��یاری از مواقع حمل‬
‫بتن با تراک میکسر امکان‌پذیر نیست‪.‬‬
‫‪ -‬معموالً با کمپرسی یا تراک گردان برای حمل استفاده می شود‪.‬‬
‫شکل ‪ -7‬حمل بتن‬
‫‪ -‬نوع‪ :‬شش یا ده چرخ‬
‫‪ -‬ظرفیت حداقل‪ 15 :‬تن‬
‫بتن به دس��تگاه پخش بتن روسازي (فینیشر) استفاده می‌شود‪.‬‬
‫نکته‪ :‬مناس��ب با ارتفاع فینیشر و دارای کف مسطح و تمیز براي پیشگیري از تأثیر عوامل محیطی همچون باران‪ ،‬باد‪ ،‬سرما‬
‫و ی��ا گرما بر روي مخلوط بتن‪ ،‬الزم اس��ت تا روي كاميون‌هاي‬ ‫و تعداد متناسب با حجم پروژه تعیین می‌گردد‪.‬‬
‫معموالً از کامیون کمپرس��ی (دامپر) براي انتقال و ریختن حمل بتن با پوش��ش مناس��ب مانند برزنت پوش��انده شود‪ .‬در‬
‫‪100‬‬
 ‫می‌باشد‪ .‬شکل ‪ 8‬نشان دهنده این فرایند را نشان می‌دهد‪ .‬انواع‬
‫برخي مواق��ع مي‌توان از انواع مواد افزودني کندکننده تبخیر نیز‬
‫فینیشر در ادامه توضیح داده شده است‪.‬‬
‫كه به‌طور مس��تقیم بر روی محموله داخ��ل کامیون ريخته و یا‬
‫اسپری مي‌شود‪ ،‬استفاده نمود‪ .‬درصورت اسالمپ بیشتر (استفاده‬
‫‪ -1-3-2‬فینیشر پلی (یا سیلندری)‬ ‫از قالب کناری) می توان با تراک میکسر هم حمل کرد‪.‬‬
‫این نوع فینیش��ر در ش��کل ‪ 9‬نشان داده ش��ده و عموماً با‬
‫س��رعت بالغ بر ‪ 300‬متر مربع در س��اعت در نوع سیلندر دوبل‬ ‫‪ -3-2‬فینیشر بتن‬

‫از دیگ��ر ابزاره��ای اصلی اج��رای رویه بتنی فینیش��ر بتن عمل می‌کند‪.‬‬

‫شکل ‪ -8‬فرآیند عملکرد فینیشر در روسازی بتنی‬

‫شکل ‪ -9‬فینیشر پلی (یا سیلندری)‬

‫‪101‬‬
 ‫شکل ‪ -10‬فینیشر پلی (یا سیلندری)‬

‫کیفی��ت‪ ،‬کارایی و ویبره کردن بت��ن اهمیت می‌یابد‪ .‬دال بتنی‬ ‫‪ -2-3-2‬فینیشر پلی (یا سیلندری)‬
‫باید متراکم بوده و لبه‌های آن پایدار و اسالمپ آن در حد مورد‬ ‫این نوع فینیشر در شکل ‪ 10‬مالحظه می‌گردد‪.‬‬
‫نظر باشد‪.‬‬
‫‪ -‬ویبره‌ه��ا باید از نوع ویبره داخلی باش��ند‪ .‬فرکانس لرزش‬ ‫‪ -3-3-2‬فینیشر با قالب لغزنده‬
‫روش اس��تاندارد س��اخت رویه‌های بتنی باید توس��ط یک ویبره‌ها باید بین ‪ 8000‬تا ‪ 12000‬لرزه در دقیقه باش��د‪ .‬دامنه‬
‫فینیش��ر قالب لغزان طراحی ش��ده برای پخش‪ ،‬تراکم‪ ،‬تسطیح متوس��ط ویبره‌های داخلی باید بین ‪ 0/6‬تا ‪ 1/3‬میلی‌متر باشد‪.‬‬
‫و پرداخ��ت بتن تازه در یک مرحله و در یک مجموعه باش��د تا ویبره‌های دس��تی نیز می‌توانند در محل‌هایی که شکل نامنظم‬
‫محص��ول نهایی رویه‌ای متراکم و یکنواخت بوده و نیاز حداقلی‬
‫به عملیات دستی برای اصالح داشته باشد‪.‬‬
‫فینیش��ر باید صنعتی بوده و بصورت خودکار بتن را جلوی‬
‫فینیشر پخش کند‪ .‬حداقل وزن آن باید ‪ 3274‬کیلوگرم بر متر‬
‫در عرض محور بوده و باید با موتوری با حداقل قدرت ‪ 6‬اس��ب‬
‫بر فوت عرض محور کشیده شود‪.‬‬
‫در صورتیکه س��طح پروژه کمتر از ‪ 418‬متر مربع باش��د و‬
‫یا در قس��مت‌هایی که به‌دلیل ش��کل نامنظم‪ ،‬امکان استفاده از‬
‫فینیشر نیست‪ ،‬بتن‌ریزی می‌تواند توسط قالب‌بندی و بتن‌ریزی‬
‫ال به تایید مهندس مشاور‬‫و پرداخت دس��تی انجام گیرد که قب ً‬
‫رسیده باشد‪.‬‬
‫‪ -‬اسالمپ بتن معموالً در حدود ‪ 2‬تا‪ 10‬سانتیمتر است‪.‬‬
‫‪ -‬می‏توان��د رویه بتنی تا ارتفاع ‪ 50‬س��انتیمتر و عرض ‪15‬‬
‫متر را اجرا کند‪.‬‬
‫‪ -‬فینیش��ر با قالب لغزنده سرعت بیشتری نسبت به فینیشر‬
‫سیلندری دارد‪.‬‬
‫‪ -‬در اجرا با قالب لغزنده در مقایسه با قالب ثابت‪ ،‬به نیروی‬
‫کار کمتری نیاز اس��ت‪ ،‬اما کارگران باید مهارت بیشتری داشته‬
‫باشند‪.‬‬
‫شکل ‪ -11‬نمونه‌ای از فینیشر قالب لغزنده مربوط به شرکت ویرتگن‬ ‫‪ -‬ب��ا توجه به طول کوتاه قالب‌ه��ای لغزنده کناری‪ ،‬کنترل‬
‫‪102‬‬
 ‫شکل ‪ -12‬اجزاء مختلف فینیشر با قالب لغزنده‬

‫شکل ‪ -13‬پخش بتن مکانیزه (‪)feeder side‬‬

‫نقاله به‌كار افتاده و بتن را جلوی فینیشر تخلیه می‌كند‪ .‬ممكن‬ ‫دارند‪ ،‬استفاده شوند‪.‬‬
‫است در عرض‌های بیشتر به دو تسمه نقاله برای تخلیه بتن نیاز‬
‫باشد‪(.‬شکل ‪)13‬‬ ‫‪ -4-3-2‬پخش بتن مکانیزه (‪)feeder side‬‬
‫در این فینیش��رها‪ ،‬پخش كردن بتن در عرض توس��ط‬ ‫برخی فینیش��رها دارای تس��مه نقاله‌هایی هستند كه بتن‬
‫ابتدا در مخزن این تس��مه‌ها ریخته ش��ده و س��پس با حركت تیغه‌ه��ای مارپیچی صورت می‌گیرد كه در جلوی ماش��ین‬
‫ماشین و در هنگام دریافت سیگنال مربوط به انتقال بتن‪ ،‬تسمه نصب ش��د‌ه‌اند‪ .‬ای��ن تیغه‌ه��ا قابلی��ت چرخ��ش معكوس‬

‫‪103‬‬
‫شکل ‪ -14‬فینیشر و پخش بتن مکانیزه شرکت ویرتگن‬

‫‪104‬‬
 ‫شکل ‪ -15‬انتقال تلسکوپی بتن‬

‫ش��دن کمپرسی به فینیشر امکان فیزیکی ندارد این روش مورد‬ ‫داش��ته و بتن به‌صورت یكنواخت پخش می‌ش��ود‪.‬‬
‫استفاده است‪(.‬شکل ‪)15‬‬
‫نوع دیگری نیز وجود دارد که بصورت تلس��کوپی بتن را به‬
‫‪ -4-2‬بافت سطحی و عمل‌آوری بتن‬ ‫محل مورد نیاز تخلیه می کند‪ .‬همچنین در جاهایی که نزدیک‬
‫‪ -‬س��طح رویه باید به‌وس��یله برس یا جارو‪ ،‬کیسه‌کش��ی یا‬

‫شکل ‪ -16‬بافت سطحی و عمل‌آوری بتن‬

‫‪105‬‬
‫الف‪ -‬پرداخت با برس یا جارو‪ :‬اگر قرار اس��ت بافت سطح رویه‬ ‫گونی برای تمام رویه بتنی تازه س��اخته ش��ده‪ ،‬پرداخت شود‪.‬‬
‫توس��ط برس یا جارو ایجاد ش��ود‪ ،‬اینکار باید زمانی انجام شود‬ ‫مهم این است که تجهیزات ایجاد بافت‪ ،‬پاره نشده و یا بی‌جهت‬
‫ال درخش��ش آب ناپدید شده باشد‪ .‬تجهیزات باید به‌طور‬ ‫که عم ً‬ ‫س��طح رویه را در حین عملیات زبر نکند‪ .‬هر نوع عیوب ناش��ی‬
‫عرضی در س��طح رویه به‌کار گرفته شود‪ ،‬به‌نحوی که با این کار‬ ‫از عملی��ات ایجاد بافت باید تا جلب رضایت مهندس مش��اور از‬
‫شیارهای یکنواختی در ظاهر و حدود ‪ 2‬میلی‌متر در عمق ظاهر‬ ‫کار‪ ،‬اصالح گردد‪.‬‬
‫شود‪( .‬شکل ‪)17‬‬ ‫‪ -‬تمام��ی کیفیت بهره‌برداری به ش��کل ظاه��ر و دوام الیه‬
‫ب‪ -‬پرداخت توس��ط کیسه‌کش��ی‪ :‬اگر روش کشیدن کیسه‬ ‫س��طحی می‌باشد‪ .‬در نتیجه توجه به س��طح تمام شده (هم از‬
‫(کرب��اس) برای ایجاد بافت س��طح رویه اس��تفاده می‌ش��ود‪،‬‬ ‫لحاظ ناهمواری و هم از لحاظ اصطکاک س��طحی) بس��یار مهم‬
‫مق��دار آن باید حداقل ‪ 555‬گرم در متر مربع باش��د‪ .‬افزایش‬ ‫می‌باشد‪.‬‬
‫‪ -‬کیفیت و دوام بتن و همچنین وضعیت الیه س��طحی بتن تجمع دوغاب در نخ‌های کرب��اس باعث بوجود آمدن خطوط‬
‫و شیارهای مطلوب روی س��طح روسازی خواهد شد‪ .‬شیارها‬ ‫به عمل‌آوری بسیار وابسته است‪.‬‬
‫‪ -‬در رویه‌های بتنی به‌دلیل گس��تردگی سطح در تماس با بای��د در ظاهر یکنواخ��ت و تقریباً ‪ 2‬میلی‌متر عمق داش��ته‬
‫هوا‪ ،‬ش��رایط عمل‌آوری به‌مراتب حساس‌تر از یک سازه معمولی باشند‪.‬‬
‫بالفاصل��ه پس از اتمام عملی��ات پرداخت و تا زمانی‌که بتن‬ ‫و متعارف می‌باشد‪.‬‬
‫سخت‌نشده باشد‪ ،‬کل سطح بتن تازه ریخته شده باید برای یک‬ ‫روش‌های مختلفی برای تهیه بافت سطحی وجود دارد‪:‬‬
‫دوره ‪ 7‬روزه با اس��تفاده از یکی از روش‌های متداول عمل‌آوری‬
‫ش��ود‪ .‬در صورت عدم تهیه مواد عم��ل‌آوری کافی که پیمانکار‬
‫برای استفاده در نظر دارد‪ ،‬یا کمبود آب برای عمل‌آوری و سایر‬
‫الزامات‪ ،‬باید دس��تور توقف عملیات بتن‌ریزی را صادر کرد‪ .‬بتن‬
‫نباید بیش از نیم‌س��اعت بدون انجام عمل‌آوری به‌صورت عریان‬
‫رها شود‪.‬‬
‫مق��دار توزیع مواد عمل‌آوری کنن��ده باید به‌صورت کافی و‬
‫یکنواخت روی سطح بتن پخش شده باشد‪ .‬هر زمان که از روش‬
‫دوبار برش برای ایجاد درز اس��تفاده ش��ود‪ ،‬باید مواد عمل‌آوری‬
‫کننده بالفاصله بعد از برش روی س��طوح اعمال شود‪ .‬زمانی که‬
‫روش یک‌ب��ار برش برای ایجاد درز انقباض اس��تفاده می‌ش��ود‪،‬‬
‫بای��د درز مورد نظر با طن��اب مرطوب‪ ،‬پارچه (کهنه) مرطوب و‬
‫پتوی مرطوب عمل‌آوری شود‪ .‬پارچه‪ ،‬طناب یا پتو باید در طی‬
‫عمل‌آوری‪ ،‬مرطوب نگه داشته شود‪.‬‬
‫‪ -‬با توجه به اهمیت بافت سطحی و عمل‌آوری ماشین‌آالت‬
‫ویژه ای در این خصوص ارائه ش��ده‌اند که اس��تفاده از آنها برای‬
‫رس��یدن به رویه مطلوب اکیدا ً توصیه می‌شود‪ .‬این ماشین‌ها به‬
‫نام ‪ TCM1‬شناخته می‌شوند‪.‬‬
‫‪ -‬در این ماش��ین ابتدا ش��یارهای س��طحی زده ش��ده و‬
‫س��پس بالفاصله ماده عمل‌آوری پاش��یده می‌شود‪ .‬این روش‬
‫موجب ایجاد ش��یارهای یکس��ان ش��ده و اطمینان از پخش‬
‫یکنواخ��ت و کاف��ی ماده عمل‌آوری بر روی تمام س��طح بتن‬
‫شکل ‪ -17‬پرداخت با برس یا جارو‬
‫‪1- Texture and Cure Machine‬‬

‫‪106‬‬
 ‫شکل ‪ -18‬بافت سطحی و عمل‌آوری بتن‬

‫‪107‬‬
 ‫شکل ‪ -19‬شیارزنی پس از سخت شدن بتن‬

‫حاصل می‌گردد‪.‬‬
‫در نهای��ت درصورت عدم اجرای صحیح ش��یارزنی‬
‫در بت��ن تازه می‌توان پس از س��خت ش��دن بتن روی‬
‫س��طح آن ش��یارزنی کرد‪ .‬البت��ه پرهزین��ه و زما ن‌بر‬
‫اس��ت و عموماً برای اصالح سطوح اس��تفاده می‌شود‪.‬‬
‫(ش��کل ‪)19‬‬
‫نیروی انسانی مورد نیاز برای کار با فینیشر و ‪:TCM‬‬
‫‪ 10 -‬کارگر معمولی‬
‫‪ 5 -‬کارگر فنی‬
‫‪ 6 -‬استادکار‬
‫مجموعاً ‪ 21‬نفر‬

‫نیروی انسانی مورد نیاز برای کار با فینیشر‪:‬‬

‫‪ 6 -‬کارگر معمولی‬
‫‪ 3 -‬کارگر فنی‬
‫‪ 5 -‬استادکار‬
‫مجموعاً ‪ 14‬نفر‬

‫شکل ‪ -20‬نیروی انسانی مورد نیاز‬ ‫‪ -5-2‬کاترزنی و ایجاد درز‬

‫‪ -‬درزها باید براس��اس نقش��ه‌ها و مطابق با الزامات ارائه‬

‫‪108‬‬
 ‫استفاده از نتایج آزمایش زمان گیرش بتن می‌باشد‪ .‬روش دیگر‬ ‫شده در آنها اجرا گردد‪.‬‬
‫‪ -‬تمامی درزها باید به‌صورتی اجرا شوند که وجه داخلی آنها اس��تفاده از تجهیزات تعیین مقاومت اولیه بتن می باشد (مانند‬
‫عمود بر س��طح روس��ازی بوده و به‌صورتی که در نقشه‌ها نشان ‪)smartrock‬‬
‫داده شده‌اند‪ ،‬پرداخت و لبه‌های آن آماده شود‪.‬‬
‫‪ -1-5-2‬اجرا‬ ‫‪ -‬درزها نباید بیش از ‪ 12‬میلی‌متر از موقیعتی که برای آنها‬
‫درزهای اجرایی طولی باید به‌صورت قالب لغزنده یا توس��ط‬ ‫در نظر گرفته شده است‪ ،‬جابه‌جا شود و باید عمود بر محور باشد‬
‫قالب درجا مطابق با نقش��ه‌های اجرایی س��اخته شوند‪ .‬درزهای‬ ‫و نباید بیش از ‪ 6‬میلی‌متر در طول ‪ 3‬متر‪ ،‬انحراف داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -‬در ص��ورت اجرای درز در دو نوبت‪ ،‬درز در س��اعات اولیه اجرای��ی عرضی باید در انته��ای عملیات اجرای بتن در هر روز‬
‫(ش��یف کاری) و در ه��ر نقط��ه دیگری در امت��داد خط طولی‬ ‫اجرا زده شده و درز دوم بعدا ً و با عرض بیشتر اجرا می‌شود‪.‬‬
‫‪ -‬نکته بس��یار مهم‪ ،‬زمان اجرای درز اولیه است‪ .‬اگر خیلی روسازی که بتن‌ریزی در آن به مدت بیش از ‪ 30‬دقیقه با تاخیر‬
‫زود اجرا ش��ود‪ ،‬موجب خرابی لبه‌های بتن و اگر دیر اجرا شود‪ ،‬مواجه شود یا ش��واهدی مبنی بر بروز گیرش اولیه بتن قبل از‬
‫رسیدن محموله بتن تازه‪ ،‬وجود داشته باشد‪ ،‬ایجاد و اجرا گردد‪.‬‬ ‫بتن ترک خواهد خورد‪.‬‬
‫ساخت درز باید در موقعیتی که از پیش در نقشه‌های اجرایی‬ ‫‪ -‬زم��ان اج��رای درز در فص��ول مختلف متفاوت اس��ت و‬
‫بای��د حتماً مورد توجه ق��رار گیرد‪ .‬یکی از روش‌های مناس��ب پیش‌بینی شده یا در محل درزهای انبساط‪ ،‬قرار داشته باشد‪.‬‬

‫شکل ‪ -21‬کاترزنی و ایجاد درز‬

‫شکل ‪ -22‬مشخصات درزهای اجرایی‬

‫‪109‬‬
 ‫شکل ‪ -23‬درز انقباض اجرا شده‬

‫‪ -‬ش��یار باید به نحوی پرداخت و یا برش داده ش��ده و تمیز‬
‫ش��ود که از بروز پوسته‌ش��دگی در محل تقاطع با س��ایر درزها‬
‫ممانعت به‌عمل آید‪ .‬شیارزنی و یا اره کردن باید حداقل شکافی‬
‫به عرض ‪ 3‬میلی‌متر و به عمق نش��ان داده ش��ده در نقشه‌های‬
‫اجرایی را فراهم آورد‪.‬‬
‫‪ -3-5-2‬درزهای جداساز (انبساطی)‬
‫‪ -‬درزهای جداس��از باید مطابق با نقش��ه‌های اجرایی ایجاد‬
‫‪ -2-5-2‬درز انقباض‬
‫‪ -‬درزهای انقباضی باید در محل و فواصل نش��ان داده شده‬
‫در نقشه‌های اجرایی ساخته شوند‪.‬‬
‫‪ -‬درز انقباض باید در حالی که بتن هنوز حالت خمیری دارد‬
‫و یا پس از سخت‌شدن بتن‪ ،‬توسط اره شیاری با ابعاد مورد نیاز‬
‫و به‌وسیله یک شیار یا شکاف در سطح بتن ایجاد شود‪.‬‬
‫‪ -‬هنگامی که شیار مورد نظر در بتن خمیری ایجاد شد‪ ،‬دو طرف‬
‫شیار باید بطور یکسان و صاف با یک ابزار لبه‌زنی پرداخت شود‪.‬‬

‫شکل ‪ -24‬درزهای جداساز (انبساطی) و اجرای آن‬

‫‪110‬‬
 ‫از خرابی‌های بیش��تر در زمان بهره‌برداری می‌ش��ود و همچنین‬ ‫شوند‪.‬‬
‫‪ -‬پرکننده‌های پیش‌ش��کل داده ش��ده (آماده) با ضخامت اجرای ماده ایروالستیک را تسهیل می‌کند‪(.‬شکل ‪)25‬‬
‫مش��خص ش��ده در نقش��ه‌ها‪ ،‬باید برای کل عمق و عرض دال‬
‫در مح��ل درز امت��داد یابند به جز برای فض��ای مورد نیاز برای ‪ -3‬مشکالت اجرای رویه بتنی با فینیشر‬
‫‪ -‬مشکالت پیش از بتن‏ریزی‬ ‫آب‌بندی در باالی دال‪.‬‬
‫‪ -‬مشکالت حین بتن‏ریزی‬ ‫‪ -‬پرکنن��ده بای��د در مح��ل م��ورد نظر و عمود بر س��طح‬
‫‪ -‬مشکالت پس از بتن‏ریزی‬ ‫پرداخت ش��ده‪ ،‬بط��ور محکم در موقعیت م��ورد نظر جایدهی‬
‫یا بسته شود‪.‬‬
‫‪ -1-3‬مشکالت پیش از بتن‏ریزی‪ -‬داول بارها‬ ‫‪ -‬ب��رای محافظت از لبه ب��االی پرکننده و اجازه دادن برای‬
‫در ای��ن خصوص به‌طور نمونه م��واردی همچون‪ :‬عدم دقت‬ ‫بتن‌ریزی و پرداخت آن‪ ،‬باید کالهک مناسبی فراهم شود‪ .‬پس‬
‫در پوش��ش اپوکس��ی داول بارها (خصوصاً پ��س از برش)‪ ،‬کج‬ ‫از اینکه بتن ریخته شد‪ ،‬کالهک باید با دقت از محل کارگذاشته‬
‫شدن داول بارها در اثر برخورد ماشین‏آالت‪ ،‬عدم رعایت فاصله‬ ‫شده به نحوی خارج ش��ود که فضای اجرای ایروالستیک‪ ،‬باقی‬
‫مناس��ب بی��ن داول بارها‪ ،‬اس��تفاده از داول باره��ا با طول‏های‬ ‫بماند‪.‬‬
‫جدی��دا ً ش��رکت‌های تولید کنن��ده تجهیزات ب��رش بتن‪ ،‬مختلف‪ ،‬زنگ‏زدگی داول بارها‪ ،‬نگهداری نامناس��ب داول بارها‬
‫دس��تگاهی ارائ��ه داده‌ان��د که پ��خ زدن لبه درزه��ا را به عهده از مش��کالت پیش از بتن‌ریزی عنوان می‌گردد‪(.‬ش��کل‌های ‪26‬‬
‫دارد‪ .‬این ماش��ین موج��ب افزایش عمر لبه بتن و پیش��گیری الی ‪)31‬‬

‫شکل ‪ -25‬ماشین‌های برش و ایجاد درز‬

‫‪111‬‬
‫شکل ‪ -26‬عدم دقت در پوشش اپوکسی داول بارها (خصوص ًا پس از برش)‬

‫شکل ‪ -27‬کج شدن داول بارها در اثر برخورد ماشین‏آالت‬

‫شکل ‪ -28‬عدم رعایت فاصله مناسب بین داول بارها‬

‫شکل ‪ -29‬استفاده از داول بارها با طول‏های مختلف‬

‫‪112‬‬
 ‫شکل ‪ -31‬نگهداری نامناسب داول بارها‬

‫شکل ‪ -30‬داول بارها پس از برس زدن نیز دچار زنگ‏زدگی می‏باشند‪.‬‬

‫‪ -2-3‬مشکالت حین بتن‏ریزی‬

‫در ای��ن خصوص به‌ط��ور نمونه م��واردی همانند‪ :‬رعایت‬
‫فواصل زمانی بارهای ارس��الی از بچینگ‪ ،‬مش��کالت بچینگ‪،‬‬
‫پرداخ��ت س��طح‪ ،‬عدم در نظ��ر گرفتن تمهی��دات الزم برای‬
‫ش��رایط بادخیز و بارندگی قابل طرح می‌باشد‪(.‬شکل‌های ‪32‬‬
‫الی ‪)44‬‬
‫ع��دم اس��تفاده از رطوبت‏س��نج در تم��ام هاپره��ا موجب‬
‫غیریکنواخ��ت بودن بار بتن ارس��الی از بچینگ خصوصاً در ایام‬
‫پس از بارندگی و یا افزایش دمای هوا می‌شود‪.‬‬

‫شکل‪ -32‬مشکالتحینبتن‏ریزی‪-‬رعایتفواصلزمانیبارهایارسالیازبچینگ‬

‫‪113‬‬
‫شکل ‪ -34‬مشکالت حین بتن‏ریزی‪ -‬پرداخت سطح‬ ‫شکل ‪ -33‬مشکالت حین بتن‏ریزی‪ -‬مشکالت بچینگ‬

‫شکل ‪ -35‬مضرس کردن بی‌کیفیت سطح بتن‬

‫‪114‬‬
 ‫شکل ‪ -36‬مشکالت حین بتن‏ریزی‪ -‬پرداخت سطح (رفع مشکل با ‪ ،)TCM‬ایجاد شیار روی سطح‬

‫شکل ‪ -37‬پوشاندن سطح با پوشش‏هایی نظیر پلی‏رول‬

‫شکل ‪ -39‬سیستم پاشش در تمام عرض رویه‬ ‫شکل ‪ -38‬سیستم عمل‏آوری عرضی‬

‫‪115‬‬
‫ش��کل ‪ -42‬مش��کالت حین بتن‏ریزی‪ -‬پرداخت س��طح‪ ،‬باز بودن بیش از حد‬ ‫شکل ‪ -40‬مشکالت حین بتن‏ریزی‪ -‬پرداخت سطح‬
‫مه‏پاش فینیشر‬

‫ش��کل ‪ -43‬مش��کالت حین بتن‏ریزی‪ -‬پرداخت س��طح‪ ،‬ماله‏کشی و مضرس‬

‫کردن سطح عمل‏آوری شده بتن‬

‫‪ -3-3‬مشکالت پس از بتن‏ریزی‬
‫در این خصوص مشکالتی در عمل‌آوری‪ ،‬اعوجاج و افتادگی‬
‫لبه خارجی پانل‏ها‪ ،‬کاترزنی و برخورد ماشین‏آالت با بتن مطرح‬
‫می‌باشد که در شکل‌های ‪ 45‬تا ‪ 49‬نشان داده شده‌اند‪.‬‬

‫شکل ‪ -41‬آب زدن بیش از حد سطح بتن‬

‫‪116‬‬
 ‫ش��کل ‪ -46‬مش��کالت پس از بتن‏ریزی‪ -‬عمل‌آوری‪ ،‬عدم رعایت اصول اولیه‬
‫عمل‏آوری‬

‫شکل ‪ -44‬مشکالت حین بتن‏ریزی‪ -‬عدم در نظر گرفتن تمهیدات الزم برای‬
‫شرایط بادخیز و بارندگی‬

‫شکل ‪ -47‬مشکالت پس از بتن‏ریزی‪ -‬اعوجاج و افتادگی لبه خارجی پانل‏ها‪،‬‬ ‫ش��کل ‪ -45‬مش��کالت پس از بتن‏ریزی‪ -‬عمل‌آوری‪ ،‬اج��رای یک طرفه مواد‬
‫افتادگی لبه‬ ‫عمل‏آوری روی سطح بتن‬

‫‪117‬‬
‫شکل ‪ -48‬مشکالت پس از بتن‏ریزی‪ -‬کاترزنی تأخیر در کاترزنی موجب ایجاد ترک در جای نامناسب می‏شود‪.‬‬

‫شکل ‪ -49‬مشکالت پس از بتن‏ریزی‪ -‬برخورد ماشین‏آالت با بتن‬

‫‪118‬‬