Προς τον Γενικό Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος

και Ενέργειας

Κοινοποίηση: Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας

ΑΙΤΗΣΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

1. του κοινωφελούς ιδρύματος με την επωνυμία «WWF Ελλάς» που εδρεύει στην Αθήνα,
οδός Λεμπέση 21
2. του σωματείου με την επωνυμία «Greenpeace Hellas» που εδρεύει στην Αθήνα, οδός
Κολωνού 78

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΛΗΣΗ

της από 27.12.2021 απόφασης του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του
Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με θέμα: «Έγκριση αιτημάτων υπαγωγής των
ΑΗΣ Αθερινόλακκου (Μονάδες Ι-ΙΙ), Μελίτης (Μονάδα Ι), Μεγαλόπολης (Μονάδα ΙV), Αγίου
Δημητρίου (Μονάδες Ι-ΙΙ, ΙΙΙ-ΙV, V) της ΔΕΗ ΑΕ και των θυγατρικών της στις διατάξεις των
άρθρων 12.4 και 27.1 της ΚΥΑ 36060/1155/Ε.103/2013 (ΦΕΚ Β 1450) όπως ισχύει» (ΑΔΑ:
9ΨΧ04653Π8-ΞΧΩ) [εφεξής, «έγκρισης παρεκκλίσεων»].

Α. ΙΣΤΟΡΙΚΟ

1. Στις 31.7.2017, δημοσιεύθηκε η εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2017/1442 «για τον

καθορισμό των συμπερασμάτων για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (ΒΔΤ) βάσει της
οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά
μεγάλες μονάδες καύσης». 1 Με την επιφύλαξη τυχόν παρεκκλίσεων, η αρμόδια αρχή
οφείλει καταρχήν να καθορίσει για τις μονάδες αυτές οριακές τιμές εκπομπών που
διασφαλίζουν ότι οι εκπομπές υπό κανονικές συνθήκες λειτουργίας δεν υπερβαίνουν τα
επίπεδα εκπομπών που συνδέονται με τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές.2 Τα επίπεδα αυτά
ορίζονται στο Παράρτημα της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ).

2. Η παραπάνω εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) ακυρώθηκε για διαδικαστικό λόγο από το

Γενικό Δικαστήριο (ΕΕ) την 27.1.2021. 3 Για τρεις τουλάχιστον λόγους, η εξέλιξη αυτή δεν
επηρεάζει την παρούσα αίτηση. Πρώτον, η απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ) όρισε
ότι «τα αποτελέσματα της προσβαλλομένης αποφάσεως πρέπει να διατηρηθούν σε ισχύ
έως την έναρξη ισχύος, εντός εύλογης προθεσμίας η οποία δεν δύναται να υπερβαίνει τους

1
Επίσημη Εφημερίδα L 212 της 17.8.2017, σ. 1 έως 82.
2
Άρθ. 15 παρ. 3 οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου 2010
περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης)· άρθ. 12 παρ. 3 κοινής υπουργικής
απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 «Καθορισμός πλαισίου κανόνων, μέτρων και διαδικασιών για την ολοκληρωμένη
πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης του περιβάλλοντος από βιομηχανικές δραστηριότητες, σε συμμόρφωση προς
τις διατάξεις της οδηγίας 2010/75/ΕΕ «περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της
ρύπανσης)» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου 2010» (Β’ 1450).
3
Απόφαση της 27ης Ιανουαρίου 2021, Δημοκρατία της Πολωνίας κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπόθεση T-699/17,
ECLI:EU:T:2021:44.
δώδεκα μήνες από την ημερομηνία δημοσιεύσεως της παρούσας αποφάσεως, νέας
πράξεως που θα εκδοθεί προς αντικατάστασή της» - δηλαδή, μέχρι την 27.1.2022.4
Δεύτερον, διότι στις 27.11.2021 εκδόθηκε για λόγους νομικής συνέχειας η «νέα πράξη» για
την αντικατάσταση της ακυρωθείσας εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ), με την οποία
εγκρίθηκαν εκ νέου «ως έχουν» τα συμπεράσματα για τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές
(ΒΔΤ).5 Τρίτον, η έγκριση παρεκκλίσεων αναφέρει ρητά ότι βασίστηκε στην Εκτελεστική
Απόφαση (ΕΕ) 2017/1442.

3. Σε κάθε περίπτωση, εντός το αργότερο τεσσάρων (4) ετών από την ημερομηνία
αρχικής έγκρισης των συμπερασμάτων για τις ΒΔΤ (31.7.2017), και με την επιφύλαξη
τυχόν παρεκκλίσεων, η αρμόδια αρχή όφειλε να διασφαλίσει ότι έχουν επανεξεταστεί (και,
εάν κρίθηκε αναγκαίο, να έχουν αναπροσαρμοστεί) οι όροι όλων των σχετικών ΑΕΠΟ:
σκοπός της επανεξέτασης είναι να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με την παραπάνω
εκτελεστική απόφαση, και ιδίως με τις οριακές τιμές εκπομπών, ή τυχόν παρεκκλίσεις
τους.6 Επίσης, σε κάθε περίπτωση, η αρμόδια αρχή όφειλε να διασφαλίσει ότι οι σχετικές
εγκαταστάσεις τηρούν τους όρους αυτούς.7 Σύμφωνα με τα παραπάνω, η ημερομηνία αυτή
εξέπνευσε στις 1.8.2021.

4. Στο μεσοδιάστημα, η αρμόδια αρχή ενέκρινε διάφορες ΑΕΠΟ, ή ανανεώσεις

ΑΕΠΟ, εγκαταστάσεων τις οποίες αφορά η έγκριση παρεκκλίσεων.8 Εξ όσων είμαστε σε
θέση να συμπεράνουμε από τα αναρτημένα έγγραφα, μόνο σε μία από τις περιπτώσεις
αυτές διεξάχθηκε δημόσια διαβούλευση: στην περίπτωση της ΑΕΠΟ του έργου
«Λειτουργία του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού ηλεκτροπαραγωγής «ΑΗΣ Μελίτης Μονάδα Ι»,
ονομαστικής ισχύος 330 MWe, με καύσιμο λιγνίτη, της ΛΙΓΝΙΤΙΚΗΣ ΜΕΛΙΤΗΣ Α.Ε.».9

5. Στις 31.7.2021, δημοσιεύθηκε και τέθηκε σε ισχύ10 ο ν. 4621/2021. Βάσει του νόμου
αυτού, «για την αξιολόγηση από την αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή
αιτημάτων φορέων εκμετάλλευσης σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 12 ή την παρ. 1
του άρθρου 27 της υπό στοιχεία 36060/1155/Ε.103/2013 κοινής απόφασης με σκοπό την
τροποποίηση της ΑΕΠΟ, αρκεί η υποβολή επαρκούς τεκμηρίωσης της αναγκαιότητας
χρήσης των συγκεκριμένων διατάξεων. ...Μέχρι την τροποποίηση της ΑΕΠΟ παραμένει σε
ισχύ η υφιστάμενη ΑΕΠΟ και, πλέον των όρων και προϋποθέσεων αυτής, εφαρμόζονται
συμπληρωματικά οι όροι και προϋποθέσεις που παρατίθενται στα ως άνω εγκεκριμένα
αιτήματα, όπως, μεταξύ άλλων, όρια εκπομπών ορισμένων ρυπαντικών ουσιών και
χρονικά διαστήματα λειτουργίας».11

4
Απόφαση της 27ης Ιανουαρίου 2021, Δημοκρατία της Πολωνίας κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπόθεση T-699/17,
ECLI:EU:T:2021:44, παρ. 61-65, και σημείο (2) του διατακτικού.
5
Εκτελεστική Απόφαση (ΕΕ) 2021/2326 της 30ής Νοεμβρίου 2021 για τον καθορισμό των συμπερασμάτων για τις
βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (ΒΔΤ) βάσει της οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου
όσον αφορά μεγάλες μονάδες καύσης [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό C(2021) 8580] (Επίσημη Εφημερίδα L 469 της
30.12.2021) , και ιδίως σημεία 5-6 του προοιμίου, και άρθ. 2.
6
Άρθ. 21 παρ. 3 περ. (α) οδηγίας 2010/75/ΕΕ · άρθ. 17 παρ. 3 (α) άρθ. 12 παρ. 3 κοινής υπουργικής απόφασης
36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450).
7
Άρθ. 21 παρ. 3 (β) οδηγίας 2010/75/ΕΕ · άρθ. 17 παρ. 3 (β) κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013
(Β’ 1450).
8
Βλ. σημεία 31 έως 33 της έγκρισης παρεκκλίσεων.
9
Απόφαση Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής ΥΠΕΝ ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/48844/2829 της 25.5.2020 (ΑΔΑ:
Ω3ΥΑ4653Π8-ΟΔΤ).
10
Άρθ. 119 ν. 4621/2021 (Α’ 134).
11
Άρθ. 109 παρ. 2, εδ. α’ και δ’ ν. 4621/2021 (Α’ 134).
Β. ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΕΚΤΟΥ

6. Το πρώτο αιτούν νομικό πρόσωπο είναι κοινωφελές ίδρυμα, το οποίο έχει

συσταθεί με σκοπό την ανάληψη πρωτοβουλιών για την προστασία και διαφύλαξη του
περιβάλλοντος, των οικοσυστημάτων και της οικολογικής ισορροπίας της χώρας.12 Κατά
συνέπεια, ασκεί την παρούσα αίτηση με προφανές έννομο συμφέρον.

7. Το δεύτερο αιτούν νομικό πρόσωπο έχει συσταθεί ως σωματείο με σκοπό την

προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια,
και αυτό ασκεί την παρούσα αίτηση με προφανές έννομο συμφέρον.

8. Η απόφαση υπαγωγής είναι ατομική διοικητική πράξη, ή, κατ’ ακριβολογία,

σώρευση ατομικών διοικητικών πράξεων. Το επιδιωκόμενο νομικό αποτέλεσμα της
απόφασης είναι η τροποποίηση, ή η διατήρηση σε ισχύ αποφάσεων έγκρισης
περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) – δηλαδή, ατομικών διοικητικών πράξεων. Η παρούσα
αίτηση στρέφεται κατά μίας ή περισσότερων ατομικών διοικητικών πράξεων, όπως
ακριβώς απαιτούν οι κείμενες για την αίτηση θεραπείας διατάξεις.13

Γ. ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΙΤΗΣΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΔΕΚΤΗ

Ι. ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

9. Προκαταρκτικά, θα πρέπει να υπενθυμιστεί ότι κατά το ισχύον ΕΣΕΚ,

«εμβληματικός στόχος» είναι η «απένταξη» των λιγνιτικών μονάδων από το εγχώριο
σύστημα ηλεκτροπαραγωγής μέχρι το 2028. Για τον λόγο αυτόν, το ΕΣΕΚ περιλαμβάνει
χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων μέχρι το 2023 (Πίνακας 14). Κατά
συνέπεια, κάθε χορήγηση παρέκκλισης που εκτείνεται χρονικά μετά την 31.12.2023, και
σε κάθε περίπτωση μετά τα χρονικά όρια του Πίνακα 14 του ΕΣΕΚ [π.χ., ΑΗΣ Αγίου
Δημητρίου Ι-ΙΙ (2022 κατά το ΕΣΕΚ, 31.12.2025 κατά την έγκριση παρέκκλισης, ή ΑΗΣ
Αγίου Δημητρίου V (2023 κατά το ΕΣΕΚ, 31.12.2025 κατά την έγκριση παρέκκλισης)
έρχεται σε αντίθεση με το τελευταίο.14 Επιπροσθέτως, αποτελεί στην πράξη αμφισβήτηση
εκ μέρους της Διοίκησης των πολιτικών δεσμεύσεων της Κυβέρνησης για απόσυρση των
λιγνιτικών μονάδων πριν το τέλος ισχύος της διάρκειας λειτουργίας τους, και πάντως έως
το 2023.15
10. Καμία έγκριση παρέκκλισης δεν μπορεί να βασίζεται σε αξιολογήσεις που δεν είναι
σύμφωνες με το λοιπό ρυθμιστικό πλαίσιο.
11. Το «καθήκον να αφήνουν ανεφάρμοστη εθνική νομοθεσία αντίθετη προς το δίκαιο
της Ένωσης δεν βαρύνει μόνον τα εθνικά δικαστήρια αλλά και όλα τα κρατικά όργανα,
συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών αρχών, τα οποία είναι επιφορτισμένα με την
εφαρμογή, στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους, των διατάξεων του δικαίου της
Ένωσης».16 Σε αυτές τις διοικητικές αρχές περιλαμβάνονται και η «αρμόδια
περιβαλλοντική αρχή» και η «αδειοδοτούσα αρχή» με την έννοια της οδηγίας 2010/75 και
της κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450). 17

12
Π.δ. της 11-1-1994 (Β’ 22), όπως τροποποιήθηκε με το π.δ. της 5-6-2001 (Β’ 790).
13
Άρθ. 24 παρ. 1 ν. 2690/1999 (Α’ 45).
14
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. (2019, Δεκέμβριος). Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/el_final_necp_main_el.pdf
15
Πρωθυπουργός. (2021, Νοεμβρίου 1). Ομιλία Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη διάσκεψη των Ηνωμένων
Εθνών για την κλιματική αλλαγή COP26. https://primeminister.gr/2021/11/01/27820
16
Απόφαση της 4ης Δεκεμβρίου 2018, Minister for Justice and Equality κτλ. κατά
Workplace Relations Commission κτλ., υπόθεση C-378/17, ECLI:EU:C:2018:979, παρ. 38, και εκεί αναφορές στην
νομολογία του ΔΕΕ.
17
Άρθ. 3 περ. 48) και 49) κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450).
II. ΛΟΓΟΣ 1ΟΣ : ΜΗ ΠΑΡΟΧΗ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΩΝ

12. Όπως ορίζεται στην οδηγία 2010/75, «[τα] κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι παρέχεται
έγκαιρα και πραγματικά στο ενδιαφερόμενο κοινό η δυνατότητα συμμετοχής στις ακόλουθες
διαδικασίες: […] γ) τη χορήγηση ή αναπροσαρμογή άδειας για εγκατάσταση όταν
προτείνεται η εφαρμογή του άρθρου 15 παράγραφος 4…».18 Το τελευταίο άρθρο (15 παρ.
4), αφορά τη χορήγηση παρεκκλίσεων από τις οριακές τιμές εκπομπής.

13. Το εθνικό δίκαιο είναι εναρμονισμένο με την απαίτηση αυτή. Κατά την κοινή
υπουργική απόφαση, «[η] αρμόδια περιβαλλοντική αρχή υποχρεούται να παρέχει στο
ενδιαφερόμενο κοινό έγκαιρη ενημέρωση και να διασφαλίζει τη δυνατότητα της συμμετοχής
του στις ακόλουθες διαδικασίες:…γ) στην αρχική έγκριση ή στην αναπροσαρμογή των
όρων της ΑΕΠΟ μιας εγκατάστασης, όταν προτείνεται η εφαρμογή του άρθρου 12
παράγραφος 4…».19

14. Η διαδικασία αυτή δεν τροποποιήθηκε από τον ν. 4621/2021. Κατά τον νόμο αυτό,
«η αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή αποφαίνεται επί του αιτήματος …σύμφωνα με τα
προβλεπόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 12 της ως άνω απόφασης».20 Αφενός, o ν.
4621/2021 παραπέμπει «στην παρ. 4 της ως άνω απόφασης» (δηλαδή, στο άρθ. 15 παρ.
4 της οδηγίας 2010/75). Αφετέρου, ο ίδιος νόμος δεν ορίζει (και ούτε θα μπορούσε να
ορίσει) κάποια διαφορετική διαδικασία, η οποία θα ήταν σε αντίθεση με την οδηγία. Σε κάθε
περίπτωση, ο νόμος θα πρέπει τουλάχιστον να ερμηνευτεί σύμφωνα με την οδηγία.
15. Ούτε, φυσικά, μπορεί να ειπωθεί ότι η έγκριση παρεκκλίσεων δεν τροποποιεί ή
αναπροσαρμόζει τους όρους των ΑΕΠΟ. Είναι προφανές ότι κάθε πράξη, ανεξάρτητα του
χαρακτηρισμού της, με την οποία «αναπροσαρμόζεται άδεια» (με την έννοια της οδηγίας
2010/75), και χορηγούνται παρεκκλίσεις από τις απαιτήσεις του άρθ. 15 παρ. 3 της οδηγίας
2010/75, θα πρέπει να συμφωνεί με το νομικό πλαίσιο που διέπει την τελευταία. Η ίδια η
απόφαση υπαγωγής τιτλοφορείται «Έγκριση αιτημάτων υπαγωγής … στις διατάξεις των
άρθρων 12.4…». Παράλληλα, οι ΑΕΠΟ, στους όρους των οποίων αναφέρονται οι
χορηγούμενες παρεκκλίσεις, καταγράφονται με ακρίβεια στο σώμα της απόφασης.21
16. Επικουρικά, θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η έγκριση παρεκκλίσεων εισάγει
τροποποιήσεις στους όρους αδειοδότησης των υπαγόμενων εγκαταστάσεων που δεν
μπορούν να θεωρηθούν «μη ουσιώδεις», με την έννοια του ν. 4014/2011: παράδειγμα «μη
ουσιώδους» τροποποίησης θα ήταν, π.χ., η λήψη «πρόσθετων μέτρων αντιρρύπανσης»,
μία επιλογή που αποκρούεται ρητά από την έγκριση παρέκκλισης.22 Ως ουσιώδεις,
συνεπώς, οι τροποποιήσεις αυτές απαιτούν την υποβολή νέας ΜΠΕ, κατά τον ν.
4014/2011.23
17. Σε κάθε περίπτωση, όπως προκύπτει από την οδηγία, η δημόσια διαβούλευση
γίνεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Παραρτήματος IV της τελευταίας.24 Εκεί, μεταξύ
άλλων, ορίζεται ότι το κοινό ενημερώνεται την αίτηση χορήγησης άδειας, τις «τις
λεπτομέρειες της πρότασης για αναπροσαρμογή μιας άδειας ή των όρων της», καθώς και
τις ρυθμίσεις συμμετοχής. Στην διάθεση του ενδιαφερόμενου κοινού πρέπει να τεθούν και
οι κύριες εκθέσεις και συμβουλές που παρέχονται στην αρμόδια αρχή κατά τον χρόνο
ενημέρωσης του κοινού.25 Για όλα τα στάδια, πρέπει να προβλέπονται εύλογα χρονικά

18
Άρθ. 24 παρ. 1 (γ) οδηγίας 2010/75/ΕΕ.
19
Άρθ. 20 παρ. 1 (γ) κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450).
20
Άρθ. 109 παρ. 2 εδ. β’ ν. 4621/2021 (Α’ 134).
21
Βλ., ιδίως, την πρώτη στήλη του Πίνακα Ι της έγκρισης παρεκκλίσεων.
22
Άρθ. 6 παρ. 2 β) ββ) εδ. γ’, όπως προστέθηκε με το άρθ. 4 παρ. 1 ν. 4685/2020 (Α’ 92).
23
Άρθ. 6 παρ. 2 β) ββ) εδ. α’ ν. 4014/2011 (Α’ 209).
24
Άρθ. 24 παρ. 1 τελευταίο εδάφιο οδηγίας 2010/75/ΕΕ ·άρθ. 20 παρ. 1.2 κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155
/Ε.103/2013 (Β’ 1450).
25
Παράρτημα IV, σημεία 1 και 2, οδηγίας 2010/75/ΕΕ.
πλαίσια.26 Το ενδιαφερόμενο κοινό έχει το δικαίωμα να απευθύνει παρατηρήσεις και
γνώμες στην αρμόδια αρχή πριν από τη λήψη της απόφασης.27

18. Με δεδομένο ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν έχει τηρηθεί, η απόφαση υπαγωγής
θα πρέπει να ανακληθεί, διότι παρανόμως ελήφθη χωρίς να λάβει χώρα συμμετοχή του
κοινού. Επιπροσθέτως, η ανάκληση πρέπει να είναι αναδρομική: μόνο στην περίπτωση
αυτή μπορεί να διασφαλιστεί ουσιαστικά (και όχι προσχηματικά), ότι «τα αποτελέσματα
των διαβουλεύσεων που διενεργούνται σύμφωνα με το παρόν παράρτημα, πρέπει να
λαμβάνονται δεόντως υπόψη κατά τη λήψη της απόφασης».28 Κατά το εθνικό δίκαιο, η
συμμετοχή του κοινού πρέπει να διασφαλίζεται όταν «προτείνεται» η εφαρμογή του
άρθρου 12 παράγραφος 4, και όχι σε μεταγενέστερο στάδιο – μετά, δηλαδή, την έγκριση
των σχετικών αιτημάτων. Σε κάθε περίπτωση, όπως ορίζουν και οι διατάξεις
υπερνομοθετικής ισχύος της Σύμβασης Aarhus, στην υλοποίηση των οποίων συμβάλλουν
και οι σχετικές διατάξεις της οδηγίας 2010/75,29 η αρμόδια αρχή οφείλει να διασφαλίσει την
«πρώιμη συμμετοχή του κοινού, όταν είναι ανοικτές όλες οι επιλογές και μπορεί να λάβει
χώρα πραγματική συμμετοχή του κοινού».30

ΙΙ. ΛΟΓΟΣ 2ΟΣ: ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΩΝ ΧΩΡΙΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΕΠΟ

19. Κατά την οδηγία, και σε κάθε περίπτωση που χορηγούνται παρεκκλίσεις, «η
αρμόδια αρχή τεκμηριώνει σε παράρτημα που επισυνάπτεται στους όρους
αδειοδότησης την εφαρμογή του πρώτου εδαφίου, συμπεριλαμβανομένου του
αποτελέσματος της αξιολόγησης, και τους όρους που επιβάλλονται».31 Συνεπώς, κατά
την οδηγία, οι όροι αδειοδότησης που επιβάλλονται μέσω των παρεκκλίσεων
«επισυνάπτονται» στους όρους αδειοδότησης.

20. Με ακόμα μεγαλύτερη σαφήνεια, η κοινή υπουργική απόφαση 36060/1155

/Ε.103/2013 (Β’ 1450) ορίζει ότι «η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή σε ειδικό παράρτημα
που επισυνάπτεται στην ΑΕΠΟ τεκμηριώνει την εφαρμογή της ανωτέρω παρέκκλισης
συμπεριλαμβανομένου του αποτελέσματος της αξιολόγησης καθώς και τους όρους που
επιβάλλονται».32 Δεν νοείται συνεπώς, η έγκριση παρεκκλίσεων ή η δημοσίευση του
αποτελέσματος της αξιολόγησης σε άλλες διοικητικές πράξεις, ή με άλλους τρόπους.

21. Η απαίτηση αυτή δεν είναι «τυπολατρική». Οι οριακές τιμές εκπομπών για τις
ρυπαντικές ουσίες που απαριθμούνται στο παράρτημα II της οδηγίας, οι κατάλληλες
απαιτήσεις παρακολούθησης των εκπομπών, και οι όροι για την αξιολόγηση της
συμμόρφωσης με τις οριακές τιμές εκπομπών αποτελούν υποχρεωτικό και ελάχιστο
περιεχόμενο της ΑΕΠΟ, και όχι άλλων διοικητικών πράξεων.33 Σύμφωνα με τις κείμενες
διατάξεις, μέσω της «άδειας» (δηλαδή της ΑΕΠΟ)34 η αρμόδια αρχή διασφαλίζει την
ολοκληρωμένη προσέγγιση για την πρόληψη και τον έλεγχο των εκπομπών στην
ατμόσφαιρα, στα ύδατα και το έδαφος, τη διαχείριση των αποβλήτων, την ενεργειακή

26
Παράρτημα IV, σημεία 2 και 5, οδηγίας 2010/75/ΕΕ.
27
Παράρτημα ΙV, σημείο 3, οδηγίας 2010/75/ΕΕ.
28
Παράρτημα ΙV, σημείο 4, οδηγίας 2010/75/ΕΕ.
29
Σημείο 27 του Προοιμίου της οδηγίας 2010/75/ΕΕ.
30
Άρθ. 6 παρ. 4 Σύμβασης για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων, καθώς
και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα, που υιοθετήθηκε στο Aarhus της Δανίας στις 25 Ιουνίου
1998 [κύρωση με ν. 3422/2005 (Α’ 303)].
31
Άρθ. 15 παρ. 4 τελευταίο εδάφιο οδηγίας 2010/75/ΕΕ.
32
Άρθ. 12 παρ. 4.1 εδ. α’ κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450). Πρβλ., επίσης, και το άρθ.
12 παρ. 4.3 της ίδιας κοινής υπουργικής απόφασης.
33
Άρθ. 11 παρ. 1 , περ. (α), (γ) και (η) κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450).
34
Κατά τον ορισμό άρθ. 3 [περ. 7)] της κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450),
«περιβαλλοντική άδεια» είναι «η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) το περιεχόμενο και η έκδοση της
οποίας διέπεται από το πλαίσιο των ρυθμίσεων του Ν.4014/2011 καθώς και από τις ειδικές ρυθμίσεις που εισάγονται
με την παρούσα απόφαση. Η ΑΕΠΟ αφορά μέρος ή ολόκληρη την εγκατάσταση ή μονάδα καύσης….»
απόδοση και την πρόληψη των ατυχημάτων, η οποία σε καμία περίπτωση δεν θίγεται από
την χορήγηση παρεκκλίσεων.35 Η μη τήρηση της ΑΕΠΟ, και όχι άλλων πράξεων επιβάλλει
τις κυρώσεις που προβλέπονται για την εφαρμογή της οδηγίας 2010/75.36 Βασική αρχή
των κύριων υποχρεώσεων του φορέα είναι η τήρηση της ΑΕΠΟ, και όχι άλλων πράξεων.37
Μόνο μέσω της ΑΕΠΟ επιβάλλονται οι οριακές τιμές εκπομπών για τις ρυπαντικές ουσίες,
και οι συναφείς απαιτήσεις (π.χ. παρακολούθησης).38

22. Για την επίρρωση του λόγου αυτού, επισημαίνεται ότι τόσο η ΑΕΠΟ τους ΑΗΣ
Μελίτης Ι, όσο και η ΑΕΠΟ του ΑΗΣ Μεγαλόπολης IV – οι οποίες είναι και οι πλέον
πρόσφατες - περιλαμβάνουν ειδικούς όρους που επιβάλλουν, από την 1.8.2021, την
συμμόρφωση με τις οριακές τιμές εκπομπών που απορρέουν από την Εκτελεστική
Απόφαση (ΕΕ) 2017/1442.39 Οι ίδιες ΑΕΠΟ ρητά προβλέπουν την επανεξέταση των ορίων
«επί το αυστηρότερο» σε περίπτωση μη τήρησης της Εκτελεστικής Απόφασης (ΕΕ)
2017/1442.40

23. Το παραπάνω καθεστώς αυτό όχι μόνο δεν άλλαξε, αλλά επιβεβαιώθηκε με τον ν.
4621/2021. Πράγματι, ο νόμος αυτός επιβεβαιώνει την ανάγκη τροποποίησης της ΑΕΠΟ
για τη χορήγηση των παρεκκλίσεων, και την (αυτονόητη) παραμονή σε ισχύ της ισχύουσας
ΑΕΠΟ, μέχρι την τροποποίηση αυτή.41

24. Τέλος, επισημαίνεται ότι οι υπαγόμενες εγκαταστάσεις ασκούν επαγγελματικές

δραστηριότητες που υπάγονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του άρθ. 21 του π.δ. 148/2009
«Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο
περιβάλλον − Eναρμόνιση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και
του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004, όπως ισχύει» (σημείο 1). Κατά συνέπεια, ο
φορέας τους είναι υπεύθυνος, και μάλιστα ανεξαρτήτως υπαιτιότητας, για κάθε
περιβαλλοντική ζημία (ή απειλή πρόκλησής της) η οποία βρίσκεται σε αιτιώδη συνάφεια με
τις δραστηριότητες αυτές.42 Ειδικότερα, ο φορέας αυτός δεν μπορεί να απαλλαγεί με την
επίκληση του ισχυρισμού ότι δήθεν «η εκπομπή ή το γεγονός που αποτελεί την άμεση αιτία
της περιβαλλοντικής ζημιάς, έχει προβλεφθεί ρητά στην έγκριση ή άδεια που του
χορηγήθηκε από δημόσια αρχή, σύμφωνα με τις κείμενες σχετικές διατάξεις, για τη νόμιμη
άσκηση της δραστηριότητάς του, η οποία περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙΙ»:43 αυτό
συμβαίνει διότι, όπως επεξηγήθηκε παραπάνω, η έγκριση παρεκκλίσεων δεν χορηγήθηκε
με «έγκριση ή άδεια που… χορηγήθηκε από δημόσια αρχή, σύμφωνα με τις κείμενες
σχετικές διατάξεις».

25. Κατά συνέπεια, η έγκριση παρεκκλίσεων πρέπει να ανακληθεί, διότι παρανόμως

τροποποιεί τα όρια εκπομπών ρυπαντικών ουσιών, και συμπληρώνει τους όρους
αδειοδότησης των υπαγόμενων εγκαταστάσεων, με διοικητική πράξη που ούτε αποτελεί
ΑΕΠΟ [ή τροποποίηση (ή ανανέωση) ΑΕΠΟ] των σχετικών εγκαταστάσεων, ούτε έχει
εκδοθεί με την απαιτούμενη διαδικασία [δηλαδή, την διαδικασία της έγκρισης
(τροποποίησης ή ανανέωσης) ΑΕΠΟ].

35
Άρθ. 4 παρ. 4 κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450).
36
Άρθ. 6 παρ. 1 κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450).
37
Άρθ. 9 παρ. 2 (β) κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450).
38
Άρθ. 11 παρ. 1 κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450).
39
Πρβλ. όρο Γ.1.1. Β) σημείο 30 της Απόφασης Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής ΥΠΕΝ
ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/48844/25.5.2020 (ΑΔΑ: Ω3ΥΑ4653Π8-ΟΔΤ), και όρο Γ.1.1.Δ της Απόφασης Γενικού Διευθυντή
Περιβαλλοντικής Πολιτικής ΥΠΕΝ ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/7977/581/23.10.2019 (ΑΔΑ: 60ΘΖ4653Π8-ΟΜΕ).
40
Ενδεικτικά, πρβλ. όροι ΣΤ. 3 της ΑΕΠΟ Μεγαλόπολης IV και της ΑΕΠΟ Μελίτης, ο.π..
41
Άρθ. 109 παρ. 2 εδ. γ’ ν. 4621/2021 (Α’ 134).
42
Άρθ. 4 παρ. 1 α) π.δ. 148/2009 (Α’ 190).
43
Άρθ. 11 παρ. 5.1 περ. α) π.δ. 148/2009 (Α’ 190).
ΙΙΙ. ΛΟΓΟΣ 3ΟΣ: MH ΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΘ. 21 ΠΑΡ. 3 (Α) ΤΗΣ
ΟΔΗΓΙΑΣ 2010/75 ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗΣ

26. Κατά την οδηγία 2010/75, «(ε)ντός τεσσάρων ετών από τη δημοσίευση των
αποφάσεων περί των συμπερασμάτων ΒΔΤ σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 5
σχετικά με την κύρια δραστηριότητα εγκατάστασης, η αρμόδια αρχή διασφαλίζει ότι: α) όλοι
οι όροι αδειοδότησης για τη συγκεκριμένη εγκατάσταση επανεξετάζονται και, εάν υπάρχει
ανάγκη, αναπροσαρμόζονται ώστε να εξασφαλίζεται η συμμόρφωση προς την παρούσα
οδηγία, ιδίως προς το άρθρο 15, παράγραφοι 3 και 4, κατά περίπτωση…».44 Η παρ. 3 του
άρθ. 15 αναφέρεται στον καθορισμό οριακών τιμών εκπομπών που δεν υπερβαίνουν τα
επίπεδα που συνδέονται με τις ΒΔΤ, ενώ η παρ. 4 στην χορήγηση παρεκκλίσεων από τα
επίπεδα αυτά.

27. Κατά συνέπεια, μέχρι την 1.8.2021, έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί η

αναπροσαρμογή των όρων αδειοδότησης των υπαγόμενων εγκαταστάσεων, για να
διασφαλιστεί είτε η συμμόρφωση αυτών με τα νέα συμπεράσματα για τις ΒΔΤ, είτε η
χορήγηση παρεκκλίσεων, σύμφωνα με τις ειδικότερες απαιτήσεις της ενωσιακής
νομοθεσίας. Η παραπάνω προθεσμία, η οποία καθορίζεται από το ενωσιακό δίκαιο,
παρανόμως δεν τηρήθηκε, και για τον πρόσθετο αυτό λόγο η έγκριση παρεκκλίσεων
πρέπει να ανακληθεί.

28. Επικουρικά, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η καθυστέρηση δεν οφείλεται στην

αδειοδοτούσα αρχή: όπως προκύπτει από τα έγγραφα που μνημονεύονται στα σημεία 34-
38 του προοιμίου της έγκρισης παρεκκλίσεων, ο φορέας των υπαγόμενων εγκαταστάσεων
υπέβαλε τα σχετικά αιτήματα και δικαιολογητικά στοιχεία εκπρόθεσμα – δηλαδή στις
2.11.2021, 24.11.2021 (δύο αιτήματα) και στις 16.12.2021.

29. Επιπροσθέτως, και όπως προκύπτει από τα έγγραφα που αναφέρονται στα σημεία
32 και 33 της έγκρισης παρεκκλίσεων, η αρμόδια αρχή επανεξέτασε τους όρους
αδειοδότησης τουλάχιστον τριών υπαγόμενων εγκαταστάσεων (AHΣ Μεγαλόπολης IV,
Μελίτης Ι και Αθερινόλακκου) κατά την τετραετία που ακολούθησε την δημοσίευση της
Εκτελεστικής Απόφασης (ΕΕ) 2017/1442 (στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης των
ΑΕΠΟ των εγκαταστάσεων αυτών): κατά την επανεξέταση αυτή, ούτε ο φορέας αιτήθηκε,
ούτε η αρμόδια αρχή πρότεινε την χορήγηση παρεκκλίσεων. Πιο συγκεκριμένα, η ΑΕΠΟ
του ΑΗΣ Μεγαλόπολη IV εγκρίθηκε περίπου 2 μήνες πριν (23.10.2019)45 την θέσπιση του
ισχύοντος ΕΣΕΚ (31.12.2019) 46, ενώ η ΑΕΠΟ του ΑΗΣ Μελίτη Ι περίπου 5 μήνες μετά
(25.5.2020)47: συνεπώς, και στις δύο περιπτώσεις, τόσο ο φορέας όσο και η αρμόδια αρχή
είχαν υπόψη τους τις επιπτώσεις των «πολιτικών και μέτρων» του ΕΣΕΚ στην συνέχιση
λειτουργίας των ΑΗΣ αυτών.

30. Παρόμοια είναι και η κατάσταση του ΑΗΣ Αθερινόλακκου, διότι, όπως φαίνεται από
αναρτημένη απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, κάποια στιγμή το 2020 (και μετά) το ΥΠΕΝ
εξέτασε την ανανέωση της άδειας λειτουργίας.48

ΙV. ΛΟΓΟΣ 4ΟΣ: ΕΛΛΕΙΨΗ ΝΟΜΙΜΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ

44
Άρθ. 21 παρ. 1 και 21 παρ. 3 (α) της οδηγίας 2010/75.
45
Απόφαση Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής ΥΠΕΝ ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/7977/581/23.10.2019 (ΑΔΑ:
60ΘΖ4653Π8-ΟΜΕ).
46
Απόφαση Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής 4/2019 «Κύρωση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια
και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)» (Β’ 4893).
47
Απόφαση Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής ΥΠΕΝ ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/48844/25.5.2020 (ΑΔΑ: Ω3ΥΑ4653Π8-
ΟΔΤ).
48
Απόφαση ανάληψης υποχρέωσης 11049/777/10.2.2020 (ΑΔΑ: Ψ749653Π8-80Χ).
31. Κατά την οδηγία 2010/75, οι παρεκκλίσεις μπορούν να χορηγηθούν αποκλειστικά
για τρεις και μόνο λόγους: «η παρέκκλιση αυτή μπορεί να ισχύσει μόνον όταν η
αξιολόγηση δείχνει ότι η επίτευξη επιπέδων εκπομπών που συνδέονται με τις βέλτιστες
διαθέσιμες τεχνικές όπως αυτές περιγράφονται στα συμπεράσματα ΒΔΤ θα οδηγούσε σε
δυσανάλογα υψηλό κόστος σε σύγκριση με τα περιβαλλοντικά οφέλη λόγω: α) της
γεωγραφικής θέσης ή των τοπικών περιβαλλοντικών συνθηκών της σχετικής
εγκατάστασης· ή β) των τεχνικών χαρακτηριστικών της σχετικής εγκατάστασης».

32. Αφενός, η έγκριση παρεκκλίσεων επικαλείται το γεγονός ότι «η λειτουργία (έως τη

οριστική παύση) ή/και η δυνατότητα λειτουργίας (εφόσον τεθούν σε εφεδρεία ή σε
περιορισμένο χρόνο λειτουργίας) των Μονάδων των εδαφίων 34, 35 (Μονάδες
Αθερινόλακκου), 36, 37 της παρούσας, είναι απαραίτητη για την ευστάθεια του συστήματος
ηλεκτροπαραγωγής της χώρας και κατά συνέπεια την απρόσκοπτη και αδιάλειπτη
παραγωγή ενέργειας, ιδίως κατά τις χρονικές περιόδους επικράτησης ακραίων καιρικών
φαινομένων συνεπεία της κλιματικής αλλαγής» (σημείο 41 του προοιμίου της έγκρισης
παρέκκλισης).

33. Ωστόσο, η «ευστάθεια του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής… ιδίως κατά τις

χρονικές περιόδους επικράτησης ακραίων καιρικών φαινομένων» δεν εμπίπτει στους
παραπάνω λόγους (γεωγραφική θέση, τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες, τεχνικά
χαρακτηριστικά). Άλλωστε, η παραπάνω αιτιολογία δεν συνδέει την ευστάθεια του
συστήματος ηλεκτροπαραγωγής με τα ιδιαίτερα και διακριτά τεχνικά χαρακτηριστικά κάθε
μίας από τις υπαγόμενες εγκαταστάσεις. Συνεπώς, στο σύνολό της, η αιτιολογία αυτή δεν
είναι νόμιμη, με βάση τις διατάξεις της οδηγίας (ΕΕ) για τις βιομηχανικές εκπομπές
2010/75.

34. Επικουρικά, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ζητήματα που αφορούν την «ευστάθεια»
του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΡΑΕ.
Ειδικότερα, η ΡΑΕ «παρακολουθεί την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, ιδίως σε
σχέση με το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης στην ελληνική αγορά ενέργειας, το επίπεδο
της προβλεπόμενης μελλοντικής ζήτησης, το προβλεπόμενο πρόσθετο δυναμικό
παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και Φυσικού Αερίου, που
βρίσκεται υπό προγραμματισμό ή υπό κατασκευή, και την εφαρμογή μέτρων για την κάλυψη
της αιχμής ζήτησης, καθώς και τις συνθήκες της αγοράς ενέργειας σε σχέση με τη
δυνατότητα ανάπτυξης νέου παραγωγικού δυναμικού».49 Η ΡΑΕ «παρακολουθεί την
υλοποίηση των μέτρων διασφάλισης που λαμβάνονται σε περίπτωση αιφνίδιας κρίσης στην
ενεργειακή αγορά», και έχει οριστεί «ως η Αρμόδια Αρχή (Competent Authority) για την
εκτέλεση των καθηκόντων που προβλέπονται στον Κανονισμό (EE) 2019/941 του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με την
ετοιμότητα αντιμετώπισης κινδύνων στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας (L 158)».50 Η ΡΑΕ
εξετάζει τα «αποτελέσματα εφαρμογής του Μηχανισμού (Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος)
και την επίδραση του στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και εισηγείται στον
Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας προτάσεις τροποποίησης παραμέτρων σχεδιασμού
και λειτουργίας του Μηχανισμού».51 Σε παρόμοια θέματα, η κρίσης της Διεύθυνσης
Περιβαλλοντικής Πολιτικής δεν μπορεί να υποκαταστήσει την κρίση της ανεξάρτητης
ρυθμιστικής αρχής ενέργειας, και η έγκριση παρεκκλίσεων δεν επικαλείται κάποιο σχετικό
πόρισμα της ΡΑΕ.

49
Άρθ. 7 παρ. ν. 4001/2011, όπως τροποποιήθηκε από το άρθ. 143 ν. 4819/2021 (Α’ 129).
50
Άρθ. 7 παρ. 2 (εδ. α’) και παρ. 3 (εδ. α’), όπως τροποποιήθηκαν ή αντικαταστάθηκαν από το το άρθ. 143 ν. 4819/2021
(Α’ 129).
51
Άρθ. 95 παρ. 7 ν. 4001/2011, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθ. 15 παρ. 5 ν. 4618/2019 (Α’ 89).
35. Αφετέρου, η έγκριση παρεκκλίσεων επικαλείται επίσης το εξής γεγονός: «τα
αιτήματα της ΔΕΗ ΑΕ και των θυγατρικών της (ΛΙΓΝΙΤΙΚΗ ΜΕΛΙΤΗΣ Μονοπρόσωπη ΑΕ
και ΛΙΓΝΙΤΙΚΗ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ Μονοπρόσωπη ΑΕ) περί υπαγωγής στις διατάξεις των
άρθρων 12.4 και 27.1 της ΚΥΑ 36060/1155/Ε.103/2013 (ΦΕΚ Β 1450) όπως ισχύει,
(άρθρα 15.4 και 31.1 της οδηγίας IED) αφορούν Μονάδες: α) λιγνιτικών ΑΗΣ οι οποίοι είτε
θα τεθούν σε οριστική παύση λειτουργίας/απόσυρση το αργότερο εντός της προσεχούς
διετίας (Απόφαση 4/2019 (ΦΕΚ 4893 Β)) είτε θα ενταχθούν σε στρατηγική εφεδρεία (Ν.
4843/21 (ΦΕΚ 193 Α)), β) πετρελαϊκού ΑΗΣ ο οποίος είτε θα τεθεί είτε σε παύση
λειτουργίας, είτε σε εφεδρεία, είτε σε περιορισμένο χρόνο λειτουργίας, μετά την
ολοκλήρωση και της Β φάσης της διασύνδεσης της νήσου Κρήτης με το ηπειρωτικό
σύστημα» (σημείο 40 του προοιμίου της έγκρισης παρέκκλισης).

36. Ωστόσο, ούτε και οι παραπάνω ισχυρισμοί εμπίπτουν στους λόγους για τους
οποίους, κατά το ενωσιακό δίκαιο, μπορούν να χορηγηθούν παρεκκλίσεις (γεωγραφική
θέση, τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες, τεχνικά χαρακτηριστικά). Ειδικότερα, ο
περιορισμένος χρόνος λειτουργίας, για οποιονδήποτε λόγο και αν αποφασιστεί, δεν
αποτελεί «τεχνικό χαρακτηριστικό», ώστε να επιτρέπει την παρέκκλιση από τις απαιτήσεις
της οδηγίας. Εγκαταστάσεις που προορίζονται για περιορισμένο χρόνο λειτουργίας δεν
εξαιρούνται από τις διατάξεις της οδηγίας, πάρα μόνο όπου ρητά το επιτρέπει η τελευταία.

37. Επιπροσθέτως, δεν μπορούν να αξιοποιηθούν για τη χορήγηση αποκλίσεων λόγοι

που εξετάστηκαν κατά τη διαδικασία καθορισμού των συμπερασμάτων για τις ΒΔΤ, και
ενσωματώθηκαν στις τελευταίες.52 Στην αντίθετη περίπτωση, η αρμόδια αρχή και ο φορέας
θα μπορούσαν να ορίσουν, κατά παρέκκλιση της ισχύουσας διαδικασίας, τις «δικές τους»
ΒΔΤ. Με άλλα λόγια, η παρέκκλιση από τα επίπεδα εκπομπών που συνδέονται με τις
ισχύουσες ΒΔΤ θα επιτρεπόταν για οποιονδήποτε λόγο, και η συμμόρφωση με αυτά θα
κατέληγε να είναι προαιρετική. Πράγματι, η εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2017/1442 έχει
λάβει υπόψη της το γεγονός ότι ορισμένες μονάδες καύσης μπορεί να έχουν περιορισμένες
ώρες λειτουργίας (π.χ., τυπικά για λόγους εφεδρείας, έκτακτων αναγκών ή ανταπόκρισης
στην ζήτηση), και προβλέπει διαφορετικές οριακές τιμές εκπομπών για αυτές.53

38. Όσον αφορά ειδικά τον ΑΗΣ Αθερινόλακκου, ούτε η γεωγραφική θέση του (σε
νησί) ή η έλλειψη διασύνδεσής του με το ηπειρωτικό σύστημα μπορεί να θεωρηθεί λόγος
που άπτεται των «τεχνικών χαρακτηριστικών» ή της «γεωγραφικής θέσης». Για να
δικαιολογηθεί η χορήγηση παρεκκλίσεων, θα πρέπει τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά
ή η ιδιαίτερη γεωγραφική θέση να καθιστούν αδύνατη (να συνδέεται αιτιωδώς με) την
επίτευξη επιπέδων εκπομπών που συνδέονται με τις ΒΔΤ. Αυτό δεν συμβαίνει εδώ, και σε
κάθε περίπτωση έγκριση παρεκκλίσεων δεν παρέχει την απαραίτητη σχετική αιτιολογία.
Επιπροσθέτως, θα πρέπει να υπενθυμιστεί ότι η εθνική νομοθεσία προβλέπει καταρχήν
την συμμόρφωση των μονάδων ηλεκτρικής ενέργειας που θα προστεθούν σε
λειτουργούντες σταθμούς της νήσου Κρήτης (ή θα μεταφερθούν εκεί) με την Εκτελεστική
Απόφαση (ΕΕ) 2017/1442/ΕΕ.54 Εφόσον είναι καταρχήν δυνατή η συμμόρφωση μονάδων
που θα μεταφερθούν στην νήσο Κρήτη (ή θα προστεθούν σε υφιστάμενες) με τα επίπεδα
εκπομπών που συνδέονται με τις ΒΔΤ, σίγουρα ούτε η γεωγραφική θέση ούτε τα τεχνικά

52
AMEC Foster Wheeler, Europe Commission Directorate – General Environment. (3.2018). Application of IED Article
15(4) derogations. Final report, παρ. 5.2.1, σημείο D (i), σελ. 78. Διαθέσιμο στο διαδίκτυο: https://bit.ly/3fQ0pCv . Εκεί,
σημειώνονται τα εξής: “ BAT conclusions are implementing Acts of the European Commission. The conclusions are
the result of the process for developing BAT conclusions as outlined under Article 13 of the IED as well as their adoption
under Article 75. Consequently, the final text of the BAT conclusions as published in the Official Journal are the
documents to be used in the setting of permit conditions under the IED. Derogation justifications should not be based
on the calling into question of the content of the BAT conclusions, nor based on arguments that were discounted during
the development of the BAT conclusions themselves”.
53
Ενδεικτικά, βλ. Πίνακες 4,6 και 9 της Εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2017/1442 της Επιτροπής, της 31ης Ιουλίου 2017,
για τον καθορισμό των συμπερασμάτων για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (ΒΔΤ) βάσει της οδηγίας 2010/75/ΕΕ του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά μεγάλες μονάδες καύσης.
54
Άρθ. 88 παρ. 3 εδ. α’ Ν. 4602/2019 (Α’ 45).
χαρακτηριστικά των υφιστάμενων μονάδων μπορούν να αποτελέσουν λόγο χορήγησης
παρεκκλίσεων.
39. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η έγκριση παρεκκλίσεων πρέπει να ανακληθεί,
προκειμένου να αντικατασταθεί η αιτιολογία των παρεκκλίσεων με νόμιμους λόγους –
δηλαδή, λόγους που συνάδουν με την οδηγία 2010/75.

V. ΛΟΓΟΣ 5ΟΣ: ΕΛΛΕΙΨΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ της ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΒΑΛΛΟΝΤΑΙ

40. Κατά την οδηγία 2010/75, «(η) αρμόδια αρχή τεκμηριώνει σε παράρτημα που
επισυνάπτεται στους όρους αδειοδότησης την εφαρμογή του πρώτου εδαφίου» (ενν. την
χορήγηση παρεκκλίσεων), «συμπεριλαμβανομένου του αποτελέσματος της αξιολόγησης,
και τους όρους που επιβάλλονται».55

41. Τόσο ο ενωσιακός όσο και ο εθνικός νομοθέτης γνώριζαν ότι οι διαθέσιμες
πληροφορίες μπορούν να αναζητηθούν με αίτηση του διοικούμενου (π.χ., βάσει των
διατάξεων που διέπουν την πρόσβαση του κοινού στην περιβαλλοντική πληροφορία):
ωστόσο, για λόγους διαφάνειας (σε ένα θέμα που αφορά το περιβάλλον και την δημόσια
υγεία), επέβαλαν την «τεκμηρίωση» στο σώμα της πράξης, με την έννοια της
«συγκέντρωση(ς) των τεκμηρίων» που χρησιμοποιήθηκαν για την αιτιολόγηση της
παρέκκλισης.56 Προφανώς, η τεκμηρίωση αυτή δεν απαιτεί πρωτότυπη έρευνα ή πλήρη
επεξήγηση, αλλά απαιτεί τις ελάχιστες πληροφορίες που δικαιολογούν την έγκριση
παρέκκλισης, και σε κάθε περίπτωση μπορεί να γίνει μέσω παραπομπών σε άλλες
επιστημονικές η διοικητικές πηγές πληροφοριών, στις οποίες μπορεί το ενδιαφερόμενο
κοινό να ανατρέξει. Σε κάθε περίπτωση, η παράθεση μαθηματικών τύπων, με μεταβλητές
στις οποίες αποδίδονται άγνωστες, αυθαίρετες και αναιτιολόγητες τιμές, και οι οποίες, με
τον κατάλληλο χειρισμό και αυξομείωση μπορούν να οδηγήσουν σε οποιοδήποτε
αποτέλεσμα, δεν ικανοποιεί την απολύτως στοιχειώδη αυτή απαίτηση.
42. Από όσα μπορούν να συναχθούν από το Παράρτημα Α της έγκρισης παρέκκλισης,
η έγκριση χρησιμοποιεί ως «κριτήριο για την χορήγηση της παρέκκλισης» τον ανισότητα Β
≥ Α / 0.7 (όπου Β: κόστος συμμόρφωσης με τα ΒΑΤ-AEL’s, και Α: περιβαλλοντικό όφελος).
Το κριτήριο αυτό δεν είναι θεσμοθετημένο σε κανένα νομοθετικό ή διοικητικό (π.χ.,
εγκύκλιο) κείμενο, και δεν προκύπτει από την έγκριση παρέκκλισης η τεκμηρίωση βάσει
της οποίας έγινε δεκτό. Η χρήση ενός ελαφρώς διαφορετικού (αλλά εύλογου) κριτηρίου
(π.χ., Β ≥ Α / 0.6) θα οδηγούσε στην απόρριψη τουλάχιστον ορισμένων αιτημάτων
παρέκκλισης.

43. Το Παράρτημα Α της έγκρισης παρέκκλισης δεν τεκμηριώνει ή έστω αναφέρει το

επιτόκιο προεξόφλησης (discount rate) που χρησιμοποιήθηκε για το κόστος
συμμόρφωσης, ούτε αν χρησιμοποιήθηκε κάποιο επιτόκιο προεξόφλησης για το
περιβαλλοντικό όφελος (και, εφόσον χρησιμοποιήθηκε, ποιο είναι αυτό). Τα επιτόκια αυτά
καταρχήν δεν ταυτίζονται, διότι το κόστος συμμόρφωσης είναι ιδιωτικό, αλλά το
περιβαλλοντικό όφελος δημόσιο.57

55
Άρθ. 15 παρ. 4 εδ. δ’ οδηγίας 2010/75· άρθ. 12 παρ. 1.4 κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’
1450).
56
Κατά το Λεξικό της Κοινής Ελληνικής, «τεκμηρίωση» είναι η «η συγκέντρωση τεκμηρίων και η χρησιμοποίησή τους
για την υποστήριξη μιας άποψης ή μιας θεωρίας». Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη
Τριανταφυλλίδη). (2006-2008). Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Διαθέσιμο στο διαδίκτυο στην διεύθυνση:
https://bit.ly/3qFfvkG
57
AMEC Foster Wheeler, Europe Commission Directorate – General Environment. (3.2018). Application of IED Article
15(4) derogations. Final report, παρ. 3.4.1, σελ. 53-54. Διαθέσιμο στο διαδίκτυο: https://bit.ly/3fQ0pCv .
44. Όπως προκύπτει από το Παράρτημα Α, στον υπολογισμό του περιβαλλοντικού
οφέλους από την συμμόρφωση με τα επίπεδα εκπομπών που συνδέονται με τις ΒΔΤ (ΒΑΤ-
AEL’s), έχει συμπεριληφθεί και ο παράγοντας F(%)day-only (ο ποσοστιαίος αριθμός ημερών,
κατά τις οποίες η σχετική εγκατάσταση δεν βρισκόταν στο παρελθόν σε κατάσταση
συμμόρφωσης με τις ΒΔΤ). Κατά συνέπεια, το περιβαλλοντικό όφελος από τα επίπεδα
εκπομπών που συνδέονται με τις ΒΔΤ υπολογίζεται με την παραδοχή ότι η σχετική
εγκατάσταση θα συνεχίσει να τα παραβιάζει, και μάλιστα με την ίδια ένταση και διάρκεια
που αυτό συνέβαινε ως τώρα (και μολονότι δεν χορηγείται, ούτε θα μπορούσε να
χορηγηθεί, καμία παρέκκλιση από τις ΒΔΤ που αφορούν την παρακολούθηση των
εκπομπών). Υπενθυμίζεται ότι, βάσει της οδηγίας, η αρμόδια αρχή οφείλει να διασφαλίσει
ότι κάθε υπαγόμενη εγκατάσταση τηρεί τους όρους αδειοδότησής της.58

45. Όπως προκύπτει από το Παράρτημα Α, και ειδικότερα που τους πίνακες που
αναφέρονται σε κάθε υπαγόμενη εγκατάσταση, το περιβαλλοντικό όφελος (Α) από την
αποφυγή εκπομπών σκόνης και SO2 είναι το ίδιο ακριβώς. Ωστόσο, αυτό είναι εμφανώς
ανακριβές: όπως τεκμηριώνεται από όλες τις τελευταίες μελέτες για το θέμα αυτό –
ενδεικτικά, τις πρόσφατες μελέτες της European Environmental Agency (EEA)- το όφελος
αυτό δεν μπορεί να είναι το ίδιο, διότι (ενδεικτικά) κάθε ρυπαντής έχει διαφορετική «τροχιά
επιπτώσεων» (impact pathway) και διαφορετικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, υλικές
κατασκευές, γεωργία και οικοσυστήματα: για παράδειγμα, στην τελευταία μελέτη της ΕΕΑ,
το συνολικό οριακό περιβαλλοντικό κόστος των PM10 κυμαίνεται από 27.156 – 94.614, και
για το SO2 από 11.901 – 36.55 (τιμές με την χρήση των μεθόδων VSL και VOLY, και τις
δύο περιπτώσεις σε Μ€2019 ανά τόνο ρυπαντή). 59 Για λόγους που δεν τεκμηριώνονται, και
δεν έχουν αξιολογηθεί, η έγκριση παρέκκλισης θεωρεί ότι το όφελος είναι το ίδιο.

46. Σε κάθε περίπτωση, το Παράρτημα Α δεν τεκμηριώνει την προέλευση των τιμών
που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του περιβαλλοντικού οφέλους. Έτσι, δεν
τεκμηριώνεται αν έχει συμπεριληφθεί, και εάν έχει αξιολογηθεί από την αρμόδια αρχή, το
όφελος από την αποφυγή ζημιών στα οικοσυστήματα, στην γεωργική παραγωγή, και στις
υλικές κατασκευές, όπως το υπολογίζουν οι τελευταίες διαθέσιμες μελέτες. Επίσης, δεν
τεκμηριώνεται αν έχει συνυπολογιστεί το δευτερογενές όφελος από την αποφυγή ζημιών
από το όζον (Ο3), στον βαθμό που οι ζημιές αυτές οφείλονται σε πρόδρομες ουσίες για την
οποίες χορηγείται παρέκκλιση (δηλαδή, το NOX).

47. Η υιοθέτηση του επιπέδου εκπομπών που συνδέονται με τις ΒΔΤ δεν επηρεάζει
μόνο τις ουσίες για τις οποίες χορηγείται η παρέκκλιση (δηλαδή, ανάλογα με την
εγκατάσταση, της σκόνης, NOX και SO2). Για παράδειγμα, η υιοθέτηση ΒΔΤ για τις
εκπομπές σκόνης οδηγεί επίσης σε περιορισμό των εκπομπών υδραργύρου και βαρέων
μετάλλων από τις σχετικές εγκαταστάσεις.60 Κατά συνέπεια, το περιβαλλοντικό όφελος
από την εφαρμογή των ΒΔΤ περιλαμβάνει και το όφελος από αποφυγή των εκπομπών
αυτών (υδραργύρου, βαρέων μετάλλων) θα έπρεπε να είχε συνυπολογιστεί. Η έγκριση
παρεκκλίσεων δεν τεκμηριώνει ή αξιολογεί την παράλειψη αυτή.

58
Άρθ. 21 παρ. 3 (α) οδηγίας 2010/75.
59
Πρβλ. Εuropean Environmental Agency (EEA), European Topic Center on Air Pollution, Transport, Noise and
Industrial Pollution (ETC/ATNI). (2021). Costs of air pollution from European industrial facilities 2008–2017. Eionet
Report - ETC/ATNI 2020/4. Διαθέσιμη στο διαδίκτυο από: https://bit.ly/3Kp8dck . Στο κεφάλαιο 2 παρουσιάζεται η
μεθοδολογία για την ποσοτικοποίηση του εξωτερικού κόστους (externality), ενώ ο Πίνακας 27 συνοψίζει τους
τελευταίους υπολογισμούς για «συνολικό οριακό κόστος ζημίας» (aggregate marginal damage cost) για τους
κυριότερους ρυπαντές. Από τον τελευταίο Πίνακα προέρχονται οι τιμές που αναφέρονται εδώ.
60
Βλ., ενδεικτικά, κεφ. 2.1.5 και 2.1.6 του Παραρτήματος της Εκτελεστικής Απόφασης (ΕΕ) 2017/1442, όπου
τεκμηριώνεται ότι, σε μεγάλο βαθμό, η χρήση των ίδιων ΒΔΤ οδηγεί σε μείωση των εκπομπών σκόνης, βαρέων
μετάλλων και υδραργύρου.
48. Σε μία επίσης περίπτωση, η έγκριση παρεκκλίσεων επικαλείται το άρθ. 27.2 της
κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155 /Ε.103/2013 (Β’ 1450),61 το οποίο αναφέρει τα
εξής: «μονάδες καύσης οι οποίες χρησιμοποιούν εγχώριο στερεό καύσιμο και δεν μπορούν
να συμμορφωθούν με τις οριακές τιμές εκπομπών για το διοξείδιο του θείου, σύμφωνα με
το άρθρο 25, παράγραφοι 2, 2.1 και 3, λόγω των χαρακτηριστικών του συγκεκριμένου
καυσίμου, έχουν τη δυνατότητα, αντί των εν λόγω οριακών τιμών να εφαρμόζουν τα
ελάχιστα ποσοστά αποθείωσης που προβλέπονται στο μέρος 5 του Παραρτήματος V,
βάσει των κανόνων συμμόρφωσης του μέρους 6 του ιδίου Παραρτήματος…». Σύμφωνα
με την οδηγία,62 η έγκριση παρέκκλισης επικαλείται «υποβληθείσα τεχνική έκθεση».63 Ένα
απόσπασμα από την τεχνική αυτή έκθεση έχει συμπεριληφθεί στην έγκριση παρέκκλισης,
και εκεί φαίνεται ότι το περιεχόμενο θείου του εγχώριου στερεού καυσίμου κυμαίνεται από
2.5 έως 3.8 (S% dry). Η παρέκκλιση αναφέρεται στον ΑΗΣ Μεγαλόπολης IV.64

49. Ο παραπάνω ισχυρισμός δεν συμβιβάζεται με την ισχύουσα για τον ΑΗΣ αυτό
ΑΕΠΟ, η οποία ορίζει ότι ο ΑΗΣ χρησιμοποιεί «λιγνίτης των ορυχείων της ευρύτερης
περιοχής του ΑΗΣ» και περιεκτικότητα σε θείο «0.85-1.85% κ.β.».65 Παρόλα αυτά, από την
1.8.2021, η ίδια ΑΕΠΟ προβλέπει την συμμόρφωση με την Εκτελεστική Απόφαση (ΕΕ).66

50. Σε κάθε περίπτωση, η ΜΠΕ του ΑΗΣ αυτού περιλαμβάνει Παράρτημα για την
εφαρμογή των ΒΔΤ, όπου αναφέρονται τα εξής: «με δεδομένη την εφαρμογή της
τεχνολογίας υγρής αποθείωσης καυσαερίων, οι εκπομπές SO2 θα πρέπει να κυμαίνονται
σε ημερήσια βάση μέχρι τα 205 mg/Nm3 και σε ετήσια βάση μέχρι τα 130 mg/Nm3. Από τα
απολογιστικά στοιχεία των τελευταίων ετών προκύπτει ότι για τη Μονάδα IV, ο ημερήσιος
μέσος όρος τιμών εκπομπών SO2 ξεπερνάει την τιμή των 205 mg/Nm3 σε ποσοστό
μετρήσεων της τάξης του 17% ενώ ο ετήσιος μέσος όρος τιμών SO2 είναι της τάξης των
150 mg/Nm3. Για την ως άνω διαφοροποίηση από τις οριακές τιμές εκπομπής της
Απόφασης 1442/2017, ο Σταθμός θα κάνει χρήση οργανικών προσθέτων στον πύργο
απορρόφησης (αδιπικό οξύ, διβασικό οξύ), βελτιώνοντας περαιτέρω την απόδοσης του
συγκροτήματος αποθείωσης…».67 Κατά συνέπεια, η «διαφοροποίηση» από τα επίπεδα
εκπομπών που συνδέονται με τις ΒΔΤ έχει εξεταστεί, και έχουν προταθεί λύσεις, τις οποίες
η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή έχει κρίνει επαρκείς. Συνεπώς, οι λόγοι για τους οποίους
η ίδια ακριβώς αρχή χορηγεί την παρέκκλιση θα έπρεπε να τεκμηριωθούν, και να
επαναξιολογηθούν, ενόψει των παραπάνω πορισμάτων της πρόσφατης ΜΠΕ.

51. Εκτός από τα παραπάνω, κατά την παραπάνω ΜΠΕ, η «διαφοροποίηση» δεν
οφείλεται στα χαρακτηριστικά του εγχώριου καυσίμου. Σε κάθε περίπτωση, κατά την
οδηγία, το «εγχώριο στερεό καύσιμο» πρέπει να χρησιμοποιείται «σε μονάδα καύσης
ειδικά σχεδιασμένη για το καύσιμο αυτό και εξορύσσεται σε τοπικό επίπεδο».68 Δεν υπάρχει
καμία τεκμηρίωση, στην ΜΠΕ ή στην έγκριση παρέκκλισης, ότι ο ΑΗΣ Μεγαλόπολης IV
έχει «ειδικά» σχεδιαστεί για καύσιμο με τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται εδώ. Αντίθετα,
η ΜΠΕ επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει ειδικός σχεδιασμός, και η προσαρμογή στις ΒΔΤ είναι
καταρχήν δυνατή.

61
Πρβλ. και άρθ. 31 παρ. 1 οδηγίας 2010/75.
62
Άρθ. 31 παρ. 1, και 72 παρ. 4 α) οδηγίας 2010/75.
63
Παράρτημα Α, μέρος ΙΙ της έγκρισης παρέκκλισης.
64
Σημείο 36 του προοιμίου της έγκρισης παρέκκλισης.
65
Όρος Β4.1.1
66
Όρος Γ.1.1.1.Δ.
67
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Λειτουργίας της Μονάδας IV της Λιγνιτικής Μεγαλόπολης IV – Παράρτημα
Δ: Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (ΒΔΤ), σελ. 53.
68
Άρθ. 3 παρ. 29) οδηγίας 2010/75.
52. Κατά συνέπεια, η έγκριση παρέκκλισης πρέπει να ανακληθεί, προκειμένου να
παρασχεθεί η απαραίτητη τεκμηρίωση για τις κρίσεις που αιτιολογούν την χορήγηση των
παρεκκλίσεων.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΛΟΓΟΥΣ

και με την επιφύλαξη κάθε νομίμου δικαιώματός μας
ΖΗΤΟΥΜΕ

Να ανακαλέσετε την από 27.12.2021 απόφασή σας με θέμα: «Έγκριση αιτημάτων

υπαγωγής των ΑΗΣ Αθερινόλακκου (Μονάδες Ι-ΙΙ), Μελίτης (Μονάδα Ι), Μεγαλόπολης
(Μονάδα ΙV), Αγίου Δημητρίου (Μονάδες Ι-ΙΙ, ΙΙΙ-ΙV, V) της ΔΕΗ ΑΕ και των θυγατρικών
της στις διατάξεις των άρθρων 12.4 και 27.1 της ΚΥΑ 36060/1155/Ε.103/2013 (ΦΕΚ Β
1450) όπως ισχύει» (ΑΔΑ: 9ΨΧ04653Π8-ΞΧΩ) [εφεξής, «έγκρισης παρεκκλίσεων»].

26 Ιανουαρίου 2022

Για τα αιτούντα:

Δημήτρης Καραβέλλας, Διευθυντής, WWF Ελλάς Νίκος Χαραλαμπίδης, Διευθυντής, Greenpeace