ANG LEVE LOU OTTENS! Over cassettes, cassetteurs en dingen die verdwijnen | LHAROLDS HOOFD sTUK Het negentiende hoofdstuk staat in het teken van de op 6 maart jl. HAROLDS Overleden Lou Ottens (1926-2021), de uitvinder van het cassettebandje en con als zodanig ~ een beete tegen wil en dank - de peetvader van onze DIY- an en cassettecultuur. En de schutspatroon van het gilde der cassetteurs, ‘uteur Harts Seti: sounding beat ena Gotterseny ——— et was een mooi moment toen ikerruim tien jaar ge- Jeden achter kwam dat je een uitvinder kon aanwijzen voor het massaconsumptieartikel en de technologie die toen al velejaren lang de instrumenten en het me- dum leverden voor een vorm van elektroakoestische mprovisatie de ik met vrienden en colega-artiesten bedreet. Een vorm die ook binnen de kleine en hechte seene van de Parijs fee, fringe was. De keren dat we ‘onverhoopt de lokale of Frans-nationale pers haalden = omdat we een afscheidsconcert organiseerdien voor de bavianen in de Zoo de Vincennes toen dle primaten vanwege de renovatie van hun namaakrotsen tiielijk ‘naar Berlin werden verkast, of bj gelegenheld van en ‘illegal’ spontaan minifestival op de trottoirs ‘over de vollelengte van de rue Cassette (ja, ja, die hot écht zo!) in het zesde arrondissement - werden We cassetteurs genoemd, Hetis onze geuzennaam, We waren en zijn steeds nog, als een glde, het gilde der cassetteurs. Dat ons obsti- nate gebruik van analoge cassette-apparaten en de au- io compact cassette iets met nostagie van doen had, was onzin, maar is altiid een hardnekkig misverstand sebleven, Een ding inthe eye ofthe beholder, STRP Hetmoote moment kwam eind 2010 op het STRP Festival in Eindhoven, Frans de Waard had mi Litgenodigd om daar bij te dragen aan een wel wat nostalgische terugblik op - vooral de Nederlandse = hometapers en cassettecultuut Frans was op 2jn beurt weer door het Rotterdamse Worm benaderd, Het gebeuren was een Rewind’ zoals die jaarlijks op Strijp', ooit een ‘verboden stad’ binnen de stad waar Philips de scepter zwaaide, werd gewiid aan een tech- nologische vernieuwing met een flinke vinger van die Nederlandse industriéleparel in de pap. Zo zat het ongeveer,precies weet i het niet meer. Wel herinnerikme nog heel goed dat pas toen de nieuws- sierig rondblikkende en wat slecht ter been ziinde ‘oudere man alweer uit het Light Café vrtrokken was, {emand mij terloops, als tussen neus en lippen, ei ‘Wet je wie dat was? Dat was de uitvinder! Van de ‘cassette’ Ik ben toen nog op 20ek gegaan en heb over- al gekeken of ik hem misschien nog ergens zag, Maar het was.al te laat, hi was l terug op weg naar huis toe. Samen met zi dochter Arine, hoorde ik later. Ik miste 20 op een haartje nade enige kans de ik in mijn leven ‘oit heb gekregen om Lou Ottens de hand te drukken. DE INGENIEUR Nadie openbaring op Stiip-S nam tk me voor om geen gelegenheid meer onbenut te laten om wi er dan ook ‘maar wilde luisteren te wijzen op het toen nog aan vrj- Wel niemand hekende feitje dat er een uitvinder was. DDat de man achter het cassettebandje een Nederlandse ‘ingenieur was: Lou Ottens. Dat werkte wonderwel. De naam Lou Ottens werd een begrip onder casse. teurs, de man een symbool, een icoon, een kunstwerk. Waarbij het absoluut een voordeel was dat het zon fij- ‘ne naam is om te zeggen, Hadden we een banier gehad, ddan had Lou Ottens daa stralend op gestaan. 'Na wat zoeken stultte ik kort na die STRP op een interview (met foto's) uit 2007, in het tidschrift De Ingenieur. Ik legde het bij de Openbare Bibliothek {n Amsterdam op de kopieermachine. En een grof ‘2wart-wit kopetje van een van die gekopicerde foto's kopicerde ik vervolgens bij de copyrette op een ‘overheadsheet, zoas je muziek van cassettebandje naar cassettebandje naar cassettebandje kopieerde, ‘een analoog dupliceren, waarbi ledere stap beeld en Beluid doet evolueren Express zeg ik let ‘degraderen, omdate zon meta- 'morfose nlet per seals negatiefhoeft te ervaren. Ook kkwaliteit van beeld en geluidis in the eye (and ear) of ‘the beholder, we hebben het hier nlet over technische ‘normen, natwuri Ik projecteerde het zo verkregen Portret van deuitvinder van het ondethand al knap -verouderde analoge magneetbandje in extreem grove Pixel met een net zo obsolete analoge ovetheadprojec- tor vele malen meer dan levensgroot op muren tijdens rie kunst- en muziekevenementen in de Franse hoofdstad, Ik noemde de installate, neta het tiid- schriften Lou's academische graad: "De ingenieur. C50 = 2013 Toen in 2013 het cassettebandje zijn viftigste verjaar dag vierde, was de overgang van analoog naar digtaal vnijwel al totaal Consumenten wereldwijd hadden. GONZOINE 51HAROLDS HOOFD STUK ‘massaal hun walkmans en cassettes vervangen door pods, smartphones en mp3-bestanden. Ook de vodden bandjes begonnen uit ons straatbeeld te verdwijnen, de sllerten feestlijk verwaaide cassetteband, in hekken cn struiken verstrikt, om bomen en lantaarnpalen verwikkeld, fladderend in de goot en langs de snehwes, teken en symptoom van het fet dat net als gebutste blikis, plastic zakken lege lessen en verfrommelde sigarettenpakjes, cassetteband een wegwerpding was. Een goedkope en vervangbare houder voor muziek, die «indelons gekopicerd kan worden, Het was voor ons een extra reden om die millpaal van ‘een halve eeuw cassette luistrrijk te vieren, We deden dat als ald Kleinschalig en zonder subsidie, maar wel wereldwijd, met een jaarlange reeks van evenementen die als noemer de formule C50 = 2013" hadden en LLLO' als motto. In datzele jaar ook maakte k, of let ik maken foto's van mensen die op allereiplek- ken ~ in Parijs, Heerlen, Berlin, Amsterdam, Being, Kortrijk, Seoul, New York, Brussel, Tokyo, Washington, Maastricht - cen spandoek toonden waarop dat motto voluit en in hoofdletters stond geschreven: ‘Lang Leve Lou Ottens!: Een deel van die reeks archiveer delk samen met ander cassettematerial online, op ‘een Tumblr, die ook die naam droeg: Lang Leve Lou Ottenst:Allemaal op weg naar nég een van die boeken die nodig geschreven moeten worden. Het gildeboek. De tte is eral: "The Artof the K7! Alles verdwijnt in deze wereld als het zijn tijd gehad heeft. HARD LACHEN Zo leerde ik Lou's dochter Arine Kennen, die er lucht van had gekregen dat haar vaders naam rondging in zokere Parijse kunstkringen en die vervolgens ook de Tumble die 2in naam droeg online had ontdekt. Ze ‘maakte contact, we correspondeerden en dranken ook een keerte samen koffle, Van Arine hoorde ik dat Lou ‘om al die ophef en het ‘Lang Leve Lou Ottens! hard heeft moeten lachen. Hi ag daar goed de humor van. Minder goed begreep hij wat dle cassetteurs in gods- 1maam nog steeds zagen in de cassetteband, Die was voor Lou langal een ding van het verleden. Hij heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat het wat hem betreft toch in de eerste plaats om de kwaliteit van het geld ging, En de geluidskwalitlt van de CD, bij de ‘ontwikkeling waarvan hij ook heel nauw betrokken is ‘geweest, dle was toch onvergeljkbaar veel beter? Ook Lou Ottens was een grootlethebber van muziek, Maar hij hleld het vooral bij Beethoven. De grilige ‘en lawaalige zich vaak tot op of over het randje van nolse hegevende avonturen van gldemeasters als Rinus van Alebeek, Anton Mobin eff Surak of Benno Wurstbricke, van gildegroepen als X°=1 of Diktat, die allemaal cassette-apparaten gebruiken as instrumen- ten om hun zelfgemaakte lo-fi gonzoreccrdings en een scala aan geluiden op gevonden tapes in diverse staten van ontbinding te manipuleren in dicht gelaagde klamke collages, al of niet in combinatie met instrumentale vie improvisati, die waren aan hem niet bestwed, KORNET Hoewel het als massaproduet definite heeft afgedaan, kt het cassettebandje als ding an sich een stralende toekomsttegemoet te gaan, Nu alle dentbare en on denkbare muziek ultalle hoeken van deze wereld als ‘water bij eenieder voor bijna geen geld ult de lldin ‘gen spettert en we welhaast verzuipen in de kolkende stromen nieuwe oude geluiden die digital over ons worden uitgestort, gaan veel fjnproevers op zock naar de spelden in de hoolberg, De vinden ze nletzelden op cassette. Vel van de beste recente experimentele on speculatieve ceaties verschijnen in cle vorm, met dde hand en aandacht fraai verpakt voor variabele sgraepjes lethebbers. In Kleine oplage. In sommige gevallen is dat zelfs een oplage van één.Eén ding voor 6én fan, Niemand anders die het oot 2 horen. Bi wiz van spreken, ets dan ook let de cassette zelf dle de cassetteurs parten speelt, maar het verdwiinen van de veelaial- {ge handgrote draaghare dictafoons, apparaatjes met ingebouwle luidspreker en microfoon die met hun ‘varispeed control (cen wieltje om de aspeelsnelheld mee te variéren), een ‘reverse’ schakelaar en drie ferme knoppen ~ als de ventielen van een kornet: ‘eente voor ‘play, een tweede voor ‘rewnd'en een dere voor fast forward! de Stradivarlssen onder de cassette-instrumenten zijn. Die worden niet meer _gemaakt. En wat er nog is, versiten words onbruile baat: De veelal mechanische mankementen zin vijwel nooit reparabel.Alternatieven zi VERDWIJNING Is met het verval van de instrumenten en hetafscheid van hun schutspatroon het gil der cassetteurs wellcht ook zelf tot verdwiinen gedoemrd? Kort na de uitvaartplechtigheid stuurde Arine mil een beeldje van haar vader een prachtige 3D-print. Ik was daar heel bij mee en ook ontroerd, Er staat ru een kleine Lou Ottens bij mij thuis op de schriftafel, van de hoge leeftijd een beet gebogen en met belde handen op de rug gevouwen, Zin harde lach kan ikme er goed bij voorstellen ‘Alles verdwijnt in deze wereld als het zijn tijd gehad heeft! zei Lou er zelf van. Dat zi ware ‘worden, Lang zl hij nog leven. ©