BAHASA MELAYU T5
KAJIAN NOVEL TIRANI
ASPEK TEMA DAN PERSOALAN
Tarikh 20. 10. 2021
Berdasarkan panduan guru catat semua NILAI dan huraian sebagai bacaan ulang kaji menjelang
peperiksaan.
Bil TEMA
Tema bermaksud idea utama yang
ingin diceritakan oleh pengarang
dalam sesebuah karya novel.
1 jurutera syarikat cari gali minyak dan gas Petronas
Novel Tirani bertemakan unsur
kecantikan yang perlu ada pada
kaum wanita.
Kecantikan bukan sahaja terletak
pada paras muka atau waja, rupa
bentuk fizikal, malah melibatkan
unsur dalaman, iaitu kepintaran,
hubungan baik sesama manusia,
ada pegangan agama yang
diamalkan dan akhlak yang baik.
Kecantikan luaran atau ajah tidak
menjamin seseorang itu
mendapatkan ketenangan dan
kebahagiaan seperti yang dialami
oleh Waheeda.
Waheeda sejak kecil lagi
mempunyai wajah yang tidak
sempurna kerana hidung yang
pesek dan wajahnya berjerawat.
Selepas besar dan menjadi
pemilik chalet Tajau emas, dia
mahu membetulkan wajahnya
melalui pembedahan plastik.
Namun, dia dihalang oleh ibu
bapanya atas alasan agama.
Selepas dia dicederakan oleh
monyet pada wajahnya, dia
dibenarkan menjalani
pembedahan di Singapura.
Selepas itu, dia berkenalan dengan
Zahid yang tertarik dengan
kecantikannya. Namun,
PERSOALAN
Persoalan bermaksud idea-idea kecil berunsur mesej yang
mahu disampaikan oleh pengarang
Persoalan industri pelancongan
Waheeda dan keluarganya terlibat dalam industri
pelancongan dengan menubuhkan Syarikat Tajau Emas.
Waheeda menjadi pengurus syarikat. Abangnya Ghazi,
meletakkan jawatan sebagai jurutera untuk membantu
keluarganya dalam industri ini. Kediaman mereka di
daerah Matang berhampiran dengan Banjaran Matang
yang menempatkan Gunung Serapi dijadikan homestay
yang mengandungi lapan buah bilik untuk pelancong-
pelancong. Mereka membesarkan perniagaan dengan
membina chalet. Produk pelancong lain yang ditawarkan
ialah perkhidmatan mengurut kaki menggunakan gigitan
ikan kap, lawatan ke kebun buah-buahan seluar 20 hektar
di kaki Banjaran Matang, penyediaan makanan tradisional
Sarawak dan alosentrik ke Gua Niah dan Gua Mulu.
Persoalan kebudayaan masyarakat Sarawak
Kementerian Kebuadayaan dan Pelancongan Negeri
Sarawak dengan kerjasama Hotel Telang Usan
menghidupkan kebudayaaan Sarawak. Dua buah agensi
menganjurkan persembahan tarian panjang atau Hivan
Joh mengikut bahasa suku Kayan-Kenyah. Panjang tarian
ialah 150 meter melibatkan 1158 orang penari daripada
kaum Klabit, Kayan, Kenyah dan Penan. Taarian panjang
ini dicatatkan sebagai tarian terpanjang dalam Malaysian
Book of Records.
Persoalan kepercayaan masyarakat Sarawak
Raidah, ibu Waheeda membuat ketupat lepas sebanyak 21
biji mejelang hari pembedahan plastik Waheeda. Menurut
kepercayaan masyarakat Sarawak, ketipat lepas yang
ganjil jumlahnya ini dapat melepaskan diri daripada bala.
Ketupat itu disedekahkan kepada pihak masjid untuk
diagih-agihkan kepada jemaah selama tujuh malam
Jumaat. Apabila anyaman kelongsong terlarai dan pulut
itu terlepas daripada kelongsong, secara simboliknya ,
seseorang itu akan terlepas daripada bahaya. Fadhil pula
bercerita kepada pelancong bahawa monyet hidung
panjang berbulu putih ialah jelmaan roh orang putih
kerana pada masa dahulu, Sarawak dijajah oleh Inggeris.
Penentangan terhadap Askar Redcoat British oleh
peribumi Dayak Saribas, Dayak Skrang dan orang
1
perkahwinan mereka gagal dan
berakhir dengan perceraian. Hal
ini berlaku kerana Zahid hanya
tertarik dengan kecantikan wajah
Waheeda sehingga dia cemburu.
Perasaan cemburunya
menyebabkan rumah tangga
mereka hancur. Hal ini
membuktikan kecantikan luaran
tidak menjamin kebahagiaan,
sebaliknya kecantikan dalaman
merupakan asas kebahagiaan
seseorang
2 pada masa pemerintahan Kerajaan Andalusia. Andalusia
Ada tema lain yang mengatakan
bahawa kegigihan dan cabaran
yang dihadapi oleh seorang
wanita dalam dunia
perindustrian pelancongan yang
sememangnya dikuasai oleh
kaum lelaki.
Waheeda menceburi bidang
pelancongan dengan membuka
chalet Tajau Emas. Dia kemudian
menghadapi masalah pembedahan
pada wajahnya serta masalah
rumah tangga dengan suaminya
Zahid. Namun, dia tetap tabah dan
bersemangat tinggi untuk
memajukan pembukaan chalet
Aya-Sajina di Cameron
Highlands. Dia juga terpaksa
membesarkan anaknya Izzati
tanpa ayahnya selama 20 tahun.
Selepas 20 tahun dia menjadi
wanita yang berjaya dalam dunia
pelancongan setaraf dengan kaum
lelaki yang berjaya dalam bidang
pelancongan.
Melayu menyebabkan banyak askar British terkorban
dalam serang hendap. Roh mereka menjelma menjadi
monyet hidung panjang.
Persoalan Sejarah
Sir Charles Brooke pernah memerintah Sarawak dari
tahun 1868 hingga tahun 1917. Kini keluarganya, iaitu
Calia Margaret Captier Brooke, Sir Admiral Henry
Keppel dan rombongannya akan datang ke Sarawak
untuk melihat kesan sejaran pemerintahan Brooke.
Mereka akan menginap di chalet Tajau Emas.
Dr. Averroes alias Dr. Rushdi bercerita kepada Waheeda,
Bazilah dan Dr. Zahari tentang sejarah sepanyol, negeri
kelahirannya. Namanya ialah terjelmahan daripada Ibnu
Rishd, ahli falsafah dan pemikir Islam kelahiran Cardoba
pada kurun ke-12. Pemikir Islam yang turut menyumbang
ilmu pengetahuan alah Al-Ghazalo, Al-Khindi dan Al-
Farabi.
Dalam perjalanan menuju ke lapangan terbang kuching,
raidah bercerita tentang sejarah binaan jambatan gantung
sebelum jambatan tun raman yaakob dibina. Jambatan
yang panjangnya lebih kurang 700 kaki dan lebarnya
memuatkan sebuah kereta telah dibina pada tahun 1926.
Kos binaan pada masa itu ialah lima puluh dua ribu
ringgir. Tujuan jambatan itu dibina adalah untuk
menampung pili air dari matang ke bandar
Persoalan adat istiadat perkahwinan orang melayu
Mengikut adat orang Melayu Sarawak, pihak lelaki akan
memulakan dengan adat kerisit kerumun gadis yang ingin
dikahwininya. Setelah diterima, mereka akan menghantar
tekul, iaitu sebentuk cincin emas kepada pihak
perempuan. Kemudian diadakan pula majlis bertunang
atau mereya iaitu menghantar duit sebagai tanda
pertunangan itu diakhiri dengan perkahwinan yang mesti
dihadiri oleh gadis tersebut.
Pihak lelaki juga dikenakan bayaran, iaitu bayaran buka
mulut sebanyak RM50.00, bayaran adat bertekul RM120,
bayaran adat bertunang RM80.00, mahar atau mas
kahwin RM125.00 di samping hadiah iringan dan belanja
hangus. Zahid memberi Waheeda belanja hangus
sebanyak RM30,000.00. Kedua-dua pengantin duduk di
atas panggau ketika upacara bernikah.
Persoalan rekonstruksi wajah melalui pembedahan
plastik
Waheeda ingin menjalani pembedahan plastik,
rinoplastik, blefaroplastik dan ritidektomi. Sejak zaman
persekolahan, dia berasa rendah diri disebabkan hidung
pesek, mata layu dan kulit muka berjerawat. Kecederaan
wajahnya disebabkan oleh serangan monyet putih
memberikan peluang kepada Waheeda untuk melakukan
pembedahan dengan restu ibu dan bapa. Waheeda
menjalani pembedahan itu di Silicon Medical Centre
(CMC) Singapura. Selepas pembedahan, Waheeda
2
kelihatan sangat cantik, anggun dan menarik ditambah
lagi dengan bentuk fizikal yang tinggi lampai, peramah
dan senyuman menawan.
Persoalan Kepelbagaian tumbuh-tumbuhan
Ketika bercuti di Pulau Sentosa, Waheeda berasa kagum
akan kepelbagaian pokok yang terdapat di situ antaranya
pokok putat laut, pokok ketapang, ru laut atau
casuarinas, purple bauhani dan pokok weeping willow.
Pokok putat laun berdaun lebar, dahannya ditumbuhi
daun yang tersusun kemas tetapi getah pokok itu beracun.
Ranting pokok putat digunakan untuk menuba ikan. Buah
dan daun pokok ketapang yang ditumbuk boleh dijadikan
ubat sapuan untuk menghilangkan lenguh tulang. Pokok
purple bauhania mempunyai bunga seakan rerama ungu.
Pokok weeping willow pula, tangkainya tirus, panjang
dan kelihatan sayu. Waheeda bercerita tentang bunga
terbesar di dunia yang terdapat di Sarawak. Diameter
bunga itu lebih kurang satu meter, beratnya tujuh
kilogram dan bahagian tengah kelopaknya boleh
menampung air sebanyak tujuh liter.
Sejarah pemilohan bunga kebangsaan Singapura dan
Malaysia
Bunga kebangsaan Singapura ialah orkid jenis Vanda
Miss Joaquin. Lebih seratus tahun dahulu, Pengarah
Ladang Botani, iaitu Henry Nicholas Riddley mengatakan
bahawa bunga orkid itu tidak terdapat di mana-mana
bahagian di dunia kecuali di Singapura. Bunga orkid itu
menjadi perhiasan di Lapangan Terbang Antarabangsa
Changi. Persoalan falsafah kehidupan
Dr. Averroes mengemukakan falsafah Socrates tentang
kecantikan yang hanya sementara. Kecantikan hanya
tirani berumur pendek. Dr. Averroes memberikan
pendapat bahawa kecantikan buka hanya luaran tetapi
dalaman juga perlu cantik. Datuk Yasser Arief pula
mengemukakan falsafah tentang wanita oleh Nancu
Reagan, isteri Presiden Amerika ke-10, iaitu wanita
bagaikan teh uncang. Hanya dalam air panas baharu
ketahui nilai seseorang wanita. Datuk Yasser Arief juga
mengemukakan falsafah ahli psikologi Jerman bahawa
setiap kesalahan mengkritik perlu dipadamkan dengan
ilmu pujian. Waheeda pula mengatakan bahawa hidup ini
kadang-kadang seperti sepohon kayu berbuah lebat di tepi
jalan, orang lempar dengan batu tetapi kita kena balas
dengan buah juga. Falsafah kehidupan ini terdetik dalam
hatinya ketika Bazilah mula bersikap dingin terhadapnya
disebabkan perasaan cemburu apabila tunangnya, Dr.
Zahari mula rapat dengan Waheeda. Waheeda juga
teringat akan kata-kata hikmat Muhammad Hatta,
Timbalan Presiden Indonesia zaman Presiden Soaekarno,
bahawa orang yang terus berusaha pasti menikmati
hasilnya; lampu aladin tidak akan bersinar dengan
sendirinya tanpa digosok. Zahid yang berasa kecewa
kerana Waheeda tidak dapat dihubungi menjelang hari
3
mereya mereka megatakan bahawa perempuan seperti
bayang-bayang, kalau dikejar dia akan lari. Jika lari
daripadanya, perempuan pula akan mengejar.
Persoalan semangat setia kawan
Nasuha, rakan karib Waheeda ketika bersekolah rendah
sering memujuk Waheeda yang diejek kerana hidungnya
yang pesek. Setelah dewasa, Nasuha mencari Waheeda di
Tajau Emas. Waheeda menceritakan masalah rumah
tangganya kepada Nasuha. Nasuha memberikan cadangan
agar Waheeda menjalani ujian DNA bagi membuktikan
bahawa Izzati ialah anak Zahid.
Bazilah yang menjadi rakan karib Waheeda ketika
belajar di Universiti Teknologi Malaysia membantu
Waheeda untuk menjalani pembedahan plastik. Waheeda
menumpang tinggal di apartmen Bazilah. Bazilah juga
memperkenalkan tunangnya, Dr. Zahari kepada Waheeda
untuk memberikan penerangan awal tentang prosedur dan
proses pembedahan plastik yang akan dijalani Waheeda
di Silicon Medical Centre (CNC)
Persoalan sikap ego
Keegoaan zahid amat tinggi. Dia tidak mempedulikan
perassan orang lain dan tidak mahu menerima maaf
waheeda. Zahid memaksa waheeda berhenti kerja sebagai
pegawai perhubungan awam di flamingo de la rossa dan
membayar wang ganti rugi kepada hotel kerana
pembatalan kontrak berkerja. Hal ini demikian kerana dia
berasa amat cemburu apabila melihat waheeda berkawan
rapat dengan halloway, dr. Avveroes dan pekerja-pekerja
di flamingo.
Zahid juga tidak mengaku bahawa izzati ialah anaknya
walapun waheeda sudah memberikan penjelasan,
memohon maaf dan mengadakan ujian dna.
Persoalan cabaran perniagaan
Abdul aziz imran, bapa saudara lais terpaksa menjual
syarikat khaldun yang mengusahakan chalet iwana-iwani
dan ladang strawberi di cameron highland kepada
waheeda kerana dia gagal membuat pinjaman bank
selama enam bulan. Hal ini disebabkan, dia tidak
menguruskan perniagaanya dengan baik dan
menyerahkan pentadbiran kepada kakitangannya tanpa
membuat pemantauan.
Waheeda mempelbagaikan produk pelancongan untuk
menarik perhatian pelancong. Selain menyediakan bilik
penginapan untuk pelabagai peringakat tetamu, dia juga
menawarkan produk pelancongan lawatan ke kebun buah-
buahan perkhidmatan mengrut kaki menggunakan gigitan
ikan kap, aktiviti alosentrik, iaitu lawatan ke gua niah dan
gua mulu. Waheeda juga memperkenalkan makanan
tradisional sarawak dan hiasan-hiasan beridentitikan
sarawak. Bapanya, fadjil yang bertidak sebagai pemandu
pelancong menarik perhatian pelancong yang
menyampaikan pelbagai cerita sejarah, kepercayaan dan
budaya sarawak.

4
Persoalan kasih sayang anggota keluarga
Raidah membuat ketupat lepas 21 biji untk disedekahlan
kepada jemaah masjid supaya waheeda selamat menjalani
pembedahan plastik. Raidah juuga sanggup datang dari
sarawak ke singapura untuk menemankan waheeda
Waheeda mendidik anaknya, izzati dengan baik dan
penuh kasih sayang seorang diri. Izzati menjadi gadis
remaja yang baik, bijak dan bersopan santun sehingga
zahid berasa kagum