“MGA TUNTUNING PANG LAHAT SA

ISPELING
O PAGBABAYBAY”
A. Pasalitang Pagbabaybay
 Tulad sa Ingles, patitik ang pasalitang pagbabaybay sa Filipino. Isa-isang
bibigkasin sa maayos na pagkakasunod-sunod ang mga letra na bumubuo sa
isang salita, pantig, daglat, akronim, inisyal o simbolong pang-agham at iba
pa.

Pantig
→ to → / ti-o /
→ pag → / pe - ey - dyi /
→ kon → / key - o - en /

Akronim 
MERALCO (Manila Electric Company)
→  /em-i-ar-ey-el-si-ow/
CAR (Coldilleria Administrative Region)         →  /si-ey-ar/
ASEAN(Association of Siouth Asian  Nation)   → /ey-si-i-ey-en/

Salita 
          bayan → / bi-ey-way-ey-en /
           plano  →  / pi-el-ey-en-o /      

Daglat
                    Bb. (binibini) →  / Kapital bi -bi    
                                                           tuldok/
                    G. (Ginoo) →  /Kapita  
                                         dyi-ay-en-o-o tuldok/
     Kgg(Kagalanggalang) →  /Kapital 
                                              key-dyi-dyi tuldok/

B. PASULAT NA PAGBAYBAY

 Pagsulat ng PagbabaybayTulad sa pagsasalita, ang pagbabaybay sa pagsulat

na anyo ay mananatili sa isang tumbasan ng tunog at letra.       
 

Halimbawa;
                    Dyanitor = janitor
                    Pondo= fondo 
                    Pormal = formal
Ang naunang 1987 Patnubay sa Pagbaybay ay nagtakda o naglimita lamang sa
walong dagdag na letra (C,F,J,,Q,V,X at Z): na siang ginagamit sa  pangalan ng
TAO at LUGAR

HALIMBAWA;

       Lugar                                 Tao
      
    LIPA                                      Niña
   Quezon city                          Frances
   Zamboanga                          Carlo
Panumbas ng mga hiram na salita

 *sa paghihiram ng salita na may katumbas sa ingles at sa kastila,  unang

preperensya ang hiram sa kastila, unang iniaayon sa bigkas ng salitang kastila ang
pag babaybay sa filipino.

HALIMBAWA;

INGLES               KASTILA                 FILIPINO

Check                 Cheque                   Tseke

Liter                     Litro                        Litro
Liquid                  Liquido                    Likido
Education            Educacion            Edukasyon

*kung walang katumbas sa kastila o kung mayroon man ay maaring hindi

maunawaan ng nakakarami,  hinhiram ng tuwiran ang katawagang ingles at
binabaybay ito ayon sa sumusunod na paraan ;

1.kung konsistent ang baybay ng salita,  hiramin ito ng walang pagbabago.

HALIMBAWA;
SALITANG HIRAM                         FILIPINO 

Reporter                                   Reporter
Editor                                        Editor
Soprano                                    Soprano
Alto                                           Alto
Salamin                                    Salamin
Memorandum                          Memorandum

2.kung hindi konsistent ang baybay ng salita,  hiramin ito at baybayin ng

konsistent, ayon sa simula kung ano ang bigkas ay siyang sulat at kung ano ang
sulat ay siyang basa.
HALIMBAWA;
 SALITANG HIRAM                                     FILIPINO

Control                                                 Kontrol
Meeting                                               Miting
Leader                                                  Lider
Teacher                                                Titser

3. May mga salita sa english at sa iba pang salita ang lunhang d -consistent ang
spelling. 

HALIMBAWA;
Champagne
X-ray
Doughnut
Zinc 

4. hiramin ang mga simbolong pang agham ng walang pagbabago 

HALIMBAWA;

Ag = Silver
Mg = Mercury
Fe = Iron
Al = Alluminum 

Salitang katutubo mula sa ibang wika sa pilipinas  

Hadji ---> (lalaking muslim na nakarating s mecca)

Vakul ---> (panakip sa ulo bilang pananggalang sa ulan at init ng araw na yari sa
isang uri ng palmera o dahon ng saging)
Ifun ---> (pinakamaliit na banak)
Mosque ---> (pook dalanginan ng mga muslim)

Ang gamit ng gitling

Ginagamit ang (-) sa loob ng salita sa mga  sumusunod na pagkakataon     

Sa pag uulit ng salitang ugat o mahigit sa isang  pantig sa salitang ugat .

Halimbawa ;
                      Gabi-gabi
                       Pito-pito
                      Araw-raw

Kung ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at ang salitang nilalapian ay nagsisimula

sa patinig.

Halimbawa;
                     Nag-alala
                     Mag-almusal
                     
Kapag may katagang  sa pagitan ng dalawang salitang pinagsama.

Halimbawa;
        Pamatay ng insekto = pamatay-insekto
        Lakat at takbo = lakad-takbo

Kapag may unlapi ang tanging pangalan ng tao , lugar, , bagay ,  hayop

Halimbawa;
                     Mag-coke
                     Taga-Cagayan
                      
Kapag ang panlaping ika- ay iniunlapi sa numero o pamilang.

Halimbawa;
                     Ika-6 na mesa
                     Ika-17 pahina
                     Ika-28 ng Mayo 

Kapg isinusulat ng patitik ang  mga unit na fraction.

Halimbawa;
                     Tatlong-kapat (3/4)
                     Isat-kalahati (1  1/2)

Kapag nananatili ang kahulugan ng dalawangsalitang pinagtambal.

Halimbawa;
                       Isip-bata 
                       Sulat-kamay

Kapag pinagkakabit o pinag sasama ang apilyedo ng babae at ng kanyang asawa.

Halimbawa;
                    Elena Mendoza-Reobaldo
                    Lyka Rebanio-Taroza
Kapg hinati  ang isang salita sa dulo ng isang linya.

Halimbawa;
                      Ginagamit ito sa pagsa-
                       sanay ng wastong pagbig-
                        kas ng mga salitang pari-
                        rala at pangungusap.