Ang Tungkulin Ng Wika

Ginagamit natin ang wika, hindi kaya ginagamit tayo nito?

Mga Panlahat na Gamit ng Wika
Sa anumang bagay o gawain, saan mang lugar, o
pagkakataon ang wika ay lagi na nating ginagamit. Ito
ang nagbibigay katuparan sa lahat ng ating pagkilos,
kinokontrol nito ang ating pag-iisip maging ang ating
pag- uugali. Naglahad sina Michael A.K. Halliday,
Roman Jakobson at W.P. Robinson ng
pangkalahatang gamit ng wika upang mapag-aralan
natin kung papaano napapakilos o napagagalaw ng
wika ang lahat ng bagay sa mundo.
I. Ayon kay Michael A.K. Halliday
Instrumental – Ginagamit ang wika ng tagapagsalita
para mangyari / maganap ang mga bagay-bagay.
Pinababayaan ng wikang pagalawin ( manipulate) ng
tagapagsalita ang kanyang kapaligiran. Maaaring
humiling ang mga tao ng mga bagay at maging
dahilan ng paggawa at pagkaganap ng mga bagay-
bagay sa paggamit ng mga salita lamang.
Halimbawa:
Mga bigkas na ginaganap (performative utterances)
– pagpapangalan/ pagbabansag, pagpapahayag,
pagtaya.
Iba pa – pagmumungkahi, panghihikayat, pagbibigay-
panuto, pag-uutos, pagpilit.

Regulatory - Gamit ng wika para alalayan ang mga

pangyayaring nagaganap (pag-alalay o maintenance of
control). Maaaring kasangkot ang sarili o iba. Inaalalayan
ng wika ang pakikisalamuha ng mga tao; itinatakda nito
ang mga papel na ginagampanan ng bawat isa, nagbibigay-
 daan para alalayan ang pakikisalamuha at nagbibigay ng
talasalitaan para sumang-ayon, di-sumang-ayon at pag-
alalay at pag- abala (disrupt) sa gawa/ kilos ng iba.
Ito ang gamit ng wika na nagbibigay sa mga tao para
alalayan ang mga pangyayaring nagaganap.
Halimbawa:
Pag-ayon, pagtutol, pag-alalay sa kilos/ gawa, pagtatakda ng
mga tuntunin at alintuntunin sa paglalaro, pagsagot sa telepono,
pagtatalumpati sa bansa.

Representasyunal – Gamit ng wika sa pagpaparating ng

kaalaman tungkol sa daigdig, pag-uulat ng mga pangyayari,
paglalahad, pagpapaliwanag ng mga pagkakaugnay-ugnay,
paghahatid ng mga mensahe, atbp.
May nagaganap na pagpapalitan ng kaisipan. May mga
tuntunin upang alalayan ang gawi/ ugaling pangwika kapag
may pagpapalitan ng impormasyon ay dapat maging
totoong-totoo at hindi kalahati lamang ang dapat gumawa
ng palagay (assumptions) tungkol sa alam ng tagapakinig;
hindi dapat kulang o pumupuri ang impormasyong
ibinibigay; at kung tapat ang intensyon, dapat iwasan ang
ano mang misrepresentasyon at kalalabisan.
Sa mga pagkakataong naiiba(idiosyncratic view) ang
pananaw ng isang tao tungkol sa kung ano ang daigdig;
maaaring ituring na naiiba (peculiar) ang mga bigkas na
nagsasaad ng pagkatawan sa daigdig.

Magiging dahilan ng pagturing sa isang tao na henyo/

pantas (genius) o nasisiraan ng bait; mapangarapin o di
kaya’y tagapagligtas ang ilang uri ng pagiging iba
(peculiarities). Maaaring mag-iba-iba sa iba-ibang panahon
ang isipan ng karamihan (consensus) na nagiging batayan
ng pagpapasya ng iba-ibang kinatawan ng pagbabago sa
 daigdig (world shifts), patag ang daigdig; maliliit (particles)
ng atom, patay ang Diyos; marumi ang sex, pasalita ang
wika, atbp.
Halimbawa:
Pag-uulat, paglalahad, pagpapaliwanag, paghahatid ng
mensahe, pagbibigay ng tama/ maling impormasyon,
pagsisinungaling, pagpapahayag.
Karamihan sa pang-araw-araw na gamit ng wika ang gamit
na ito.

Interaksyunal - (Phatic communion ayon kay Malinowski)

Gamit ng wika upang mapanatili ang pakikipagkapwa-tao.
Bahagi nito ang phatic communion; iyong mga di-pinupuna/
walang kabuluhang (meaningless) pakikipagpalitan na
nagsasaad ng isang bukas na tulay (channel) ng
pakikipagtalastasan kung kinakailangan.
Sa isang malawak na kaisipan, tumutukoy ang gamit na ito
sa lahat ng gamit ng wika upang mapanatili ang mga lipon/
grupo: salita ng mga teenager; mga biruan ng pamilya/
mag-anak; mga katawagan sa bawat propesyon (jargon),
mga palitan sa mga ritwal; mga wikang panlipunan at
panrehiyon, atbp.
Dapat matutuhan ng mga tao ang mga iba’t ibang uri ng
gamit ng wika kung nais nilang makisalamuha nang
mahusay sa iba.

Nangangailangan ang matagumpay na interaksyon ng wastong

pag-uugali (good manners), wastong pagsasabi sa wastong
paraan at paggawa ng mga bagay ayon sa kinagawian (presented
way).
Madaling makita ang mga paglabag sa kaugalian, maging
malaswang salita (dirty words) sa maling tagpuan o di
 pagtayo sa ilanga pagkakataon. Maaaring parusahan ang
mga ito nang higit pa sa pagkadulas sa pangyayari.
Halimbawa: pagbati, pagpapaalam, pagbibiro, panunudyo,
pag-aanyaya, paghihiwalay, pagtanggap, atbp.

Personal – Gamit ng wika para ipahayag ang katauhan ng isang

tao, alam ng bawat isa na bahagi ng kanyang katauhan ang wika.
May “tinig” o kinalalaman ang mga tao sa nangyayari sa kanila.
Malaya silang magbuka ng bibig o hindi, magsabi ng marami o
magsawalang-kibo kung nais nila, ang pumili ng kung paano
sasabihin ang kanilang sasabihin.
Binibigyan din ng wika ang bawat tao ng paraan ng
pagpapahayag ng damdamin maging ito ay sa anyo ng mga
padamdam, , pagrerekomenda, pagmumura, pagpapahayag
ng galit, paghingi ng paumanhin

Totoong may gamit na personal ang wika ngunit

napakahirap itong ilarawan nang buo. Sa gamit na ito,
nagsasama-samang gumagalaw sa mga paraang walang
nakaaalam ang wika, ang isipan, ang kalinangan/ kultura at
ang katauhan/ personalidad.

Heuristic – Gamit ng wika bilang kagamitan sa pagkatuto ng

mga kaalaman at pag-unawa. Maaaring gamitin ang wika para
malaman ang mga bagay sa daigdig. Nagbubunga ng sagot ang
mga tanong, konklusyon ang pangangatwiran, mga bagong
tuklas na pagsubok sa hypothesis, atbp.
Ang gamit na ito ang batayan ng kaalaman sa iba-ibang
disiplina. Binibigyan ng wika ang tao ng pagkakataong
magtanong tungkol sa kalikasan ng daigdig na
pinananahanan nila at bumuo ng mga posibleng sagot.
Isang paraan para ipakilala ang kabataan sa gamit na ito ng
wika ang pormal na edukasyon. Karaniwan nang isang
 sistemang abstraktong nagpapaliwanag ng isang bagay ang
kinalalabasan nito. Kaya isang resultang kailangan sa
paglikha ang simbolismo ng metalanguage – isang wikang
ginagamit sa pagtukoy sa wika na naglalaman ng mga
katawagan tulad ng tunog, pantig, kayarian, pagbabago,
pangungusap, atbp.

Halimbawa:
Pagtatanong, pagsagot, pangangatwiran, pagbibigay-
konklusyon, paggawa ng hypothesis, pagbibigay katuturan,
pagsubok/pagtuklas, pagpapaliwanag, pagpuna, pagsusuri,
pagbuo, pageeksperimento, pagsang-ayon, di- pagsang-
ayon, pag-uulat, pagtaya.
Naging institusyon na ang gamit na ito ng wika sa mga
kalagayang pang-edukasyon at sa mga gawaing
pangkaalaman ngunit patuloy pang makapupukaw ng iba-
ibang panananaliksik ang mga posibleng paraan ng
pagkaalam sa pamamagitan ng wika at hindi paggamit ng
wika. Isa ring suliranin ay kung pano nabubuo, inaaayos at
nililinang ang kaalaman. Mahalaga ang papel ng wika sa
mga pagbabagong nangyayari sa retorika ng iba-ibang
disiplina.

Imahinatibo – Gamit ng wika sa pagbuo ng isang sistema ng

haraya maging mga akdang pampanitikan, sistemang
pampilosopiya, o huwarang pangarap (utopian visions) sa isang
dako o pangarap at pag-iisip ng walang magawa sa kabilang
dako.
Ito rin ang wikang ginagamit para sa kasiyahan sa paggamit
ng wika bilang tunog; pag-iingay ng sanggol ( baby’s
babbling), pag-awit ng isang mang-aawit at ang paglalaro
ng malikot na isip ng makata. Mga larong pangwika,
panunukso, panunudyo, pagsasalaysay nang labis. Ilan
lamang ito sa mga pagkakataong gamit ng imahinatibo ng
wika upang aliwin ang sarili o ibang tao.
Pinahihintulutan din ng gamit na ito ng wika na pansinin di
lamang ang tunay na daigdig kundi pati na ang mga
posibleng daigdig at marami pang imposibleng daigdig.