You are on page 1of 4

“PANGHIHIRAM 

NG MGA SALITA”
 WALANG SALITANG BUHAY NA GAYA NG FILIPINO ANG 
PURO. DAHILSA PAGKAKAIBAIBA SA KULTURA NG MGA 
BANSA, MAY MGA SALITANG BANYAGA NA NA HINDI M
ATATAGPUAN SA SALITANG FILIPINO KAPAG ISINASALI
N. SA PANGYAYARING ITO, ANG TANGINGMAGAGAWA 
AY MANGHIRAM O DILI KAYA AY LUMIKHA NG BAGON
G SALITA.
 WALANG MASAMA SA PANGHIHIRAM NG SALITA. HINDI 
NAMAN KAILANGAN PANG HUMINGI NG PAHINTULOT S
A BANSANG HIHIRAMAN NA MGA SALITA; HINDI RIN K
AILANGAN PANG ISAULI ANG SALITA PAGKTAPOS NA H
IRAMIN HINDI RIN ITO NAKAKAHIYA.

AYON SA PAG-AARAL: 
 LIMANG LIBONG SALITANG KASTILA NA HINIRAM SA FI
LIPINO.
 TATLONG LIBONG SALITANG MALAY.
 ISANG LIBO SA INGLES AT DAAN-DAANG MGA SALITA R
IN ANG HINIRAM NATIN SA INSTIK, ARABE, SANSKRITO, 
LATIN, NIPONGGO, ALEMAN, PRANSES AT IBA PA.

SALITANG TEKNIKAL AT PANG- AGHAM ANG UNA NATIN
G HINIHIRAM.SA HALIP NA LUMIKHA TAYO NG SALITA, HI
NIHIRAM NA LAMANG NATIN ANG NGA SALITANG ITO.
MAY MGA SALITANG PANTEKNIKAL AT PANG-AGHAM AN
G MAUGNAYANG PILIPINO NA GINAGAMIT SA PINATATAN
YAG NG ARANETA UNIVERSITY, SUBALIT ANG MGA ITO A
Y HINDI ITINATAGUBILIN NG KOMISYON NG WIKANG FILI
PINO KAYA HINDI PALASAK NA GINAGAMIT SA MGA PAA
RALAN.

Bukod sa katotohanang ang wika ay nakasanding sa kultura, may mga


salita rin na hango sa pangalan ng kilalang tao tulad ng voltage, watt
at quixotic na tinatawag na eponym. Dahil dito, hindi lahat ng salita
ay maaring bigyan ng salin at talagang hindi maiiwasan ang
panghihiram ng mga salita lalu ang mga salitang agham at teknikal.

Kung susuriin natin, may dalawang paraan ng panghihiram ng salita


ang umiiral.

Tuwirang Hiram - hinihiram ng buo ang salitang banyaga at


inaangkop ang bigkas at ispeling sa ortograpiyang Filipino.
Halimbawa:
Barco - Barko
Nitrogen- Naytrodyen

Antenna - Antena
Phonology - Ponoloji

Repollo - Repolyo
Chemistry - Kemistri

Silla - Silya
Produce - Prodyus

2. Ganap na hiram - dahil sa praktikalidad hinihiram ng buo ang


salitang banyaga nang walang pagbabago sa anyo. Halimbawa ang
mga salitang cake, ice cream, computer, door bell, humburger,
physics, laser, atbp.
Noong mga nakakaraang panahon kapag nanghihiram ng salita, ang
unang preperens ay Kastila sapagkat konsistent ang ispeling nito
(Kastila) tulad ng Filipino. Ngunit ngayon, higit na pinipili ang
Ingles.
Halimbawa ng maugnayang Pilipino

Daktinig (mikropono)
Agsikap (inhinyero)
Miksipat (mikroskopyo)
Batidwad (telegrama)
Sipnayan (matematika)
Liknayan (pisika)

Dr. Alfonso Santiago ang nagtakda ng mga tuntunin o paran ng


panghihiram sa Ingles sa aklat niyang “Sining ng Pananaliksik”.
1.)Paraan I. Pagkuha ng katumbas sa Kasti8la ng hihiraming salitang
Ingles at pagbaybay dito ayon sa palabaybayang Filipino.
Halimbawa:
Liquid=liquido=likido
Cemetery=cementerio=sementeryo

2.)Paraan II.Kung hindi maaari ang paraan I (walang katumbas sa


Kastila),hiramin ang salitang ingles at baybayin sa palabaybaying
Filipino.
Halimbawa:
Tricycle=trisikel
Truck=trak
Train=tren
3.) Paraan III. Kapag hindi maaari ang Paraan I at Paraan II, hiramin
ang salitang Ingles at walang pagbabagong gawin sa pagbaybay.
Halimbawa:
Manila Zoo = Manila Zoo
Visa = Visa
Xylem = Xylem
Zygote = Zygote
Xerox = Xerox
Sandwich = Sandwich
Zamboanga = Zamboanga
Mga alituntunin hinggil sa mga bagong hiram na salita:

Hinggil sa mga Bagong Hiram na Salita


1.1 Baybayin alinsunod sa paraan ng wikang Filipino ang mga
bagong Hiram na salita, maliban sa sumusunod na kaso:
1.1 Pangngalang pantangi. Halimbawa, Victoria, Galicia,Washington
Circle,Shinjuko, Czech, National Basketball Association, Halili Beer,
Ma Mon Luk.
1.2 Teknikal o siyentipikong salita. Halimbawa, carbon dioxide,
Chemotherapy, green house effect, pizzicato, sodium glumate,
varicose, x-ray.
1.3. Salitang may natatanging kahulugang pangkultura. Halimbawa,
bolshoi, feng shui, geisha, gourmet, jazz, joie de vivre, kibbutz, mardi
gras, pizza.

1.4. Malayo na ang anyo sa orihinal kaya mahirap makilala o


nagiging kakatwa ang anyo kapag binaybay sa Filipino. Halimbawa,
“jeywoking”(jaywalking),“rendevu”(rendevous),“ispid” (speed),
“ordev” (hors d’euvre), “feris wil” (ferris wheel), “pastits” (pastiche),
“montadz”(montage),“tsokoleyt,keyk”, (chocolate cake).
1.5. Kilala na sa orihinal at banyagang anyo ng mga hiram na salita.
Halimbawa, box, cat, coke,duty-free, exit, faux pas, fax, fike, jai alai,
jogging, mall, save, shabu, shop, stop, store, taxi, whisky, x-rated.

2. Sa pagbaybay ng mga salitang hiram na naglalaman ng alinman sa


11 tunog patinig sa Ingles, piliin ang pinakamalapit sa tunog at anyo
ng palabaybayang Filipino. Halimbawa, drayb (drive), geyt (gate),
istandardiseysiyon (standardization), layt (light).

3. Iwasan ang gitlapi kapag ginagamit na pandiwa ang mga hiram na


salita at hindi binago ang baybay. Inihihiwalay ng gitling ang panlapi
sa hiram na salita.
Halimbawa: mag-delete, i-delete, nag-hot-oil, i-salvage, mag-email-
han. Ngunit kung hindi maiwasan ang gitlapi, baybayin sa Filipino
ang hiram na salita. Halimbawa, dumelit,hinat-oyl, sinalveyds,
inimeyl.

You might also like