មេរៀននិងលំហាត់គីមីវិទ្យាល្អៗតាមមេរៀននីមួយៗ

ជំពូកទី ១ chapter1 សនី េទិចគីមី (Chemical Kinetics )
មេម ៀនទី ១ ន្បឿេប្រតិកមមគីមី

Rates of Chemical reaction
1-កត្តាមេលកនងប្រត
ុ ក
ិ េមគេ
ី ី (Time factor in chemical reaction)
1-1: ប្រតកម្ម
ិ រហ ័ស ៖ ( quick reaction ) ជាប្រតកម្ម
ិ ដែលប្រប្រឹតទត ៅ
កនងរយៈ
ុ ទរលខ្ ី ល ។ ែូចជា ៖ ប្រតកម្ម
ិ បំបបកសារ
ធាត ុផ្ុុះ ប្រតកម្ម

ិ សំទោគទក
ឹ ប្រតកម្ម
ិ បទងកតកករ
ើ (precipitation
reaction)ប្រតកម្ម
ិ អាសុីតខ្ល ំង – បាស ខ្ល ំង Ex , O2 (g) + 2H2 (g)
𝑃𝑡
→ 2H2O (L)
Ag+ (aq) + Cl- (aq) AgCl (s)
1-2 ប្រតកម្ម
ិ យតឺ ៖ ( Slow reaction ) ប្រតកម្ម
ិ យតជាកម្ម
ឺ វតថកន
ុ ុងការ
សិកាសុីទេទចគ
ិ ម្
ី ី។
Ex , 2Fe(OH)2 (s) + 1/2 O2 (g) + H2O (L) 2Fe(OH)3 (s)
កកររណ៌បបតង កកររណ៌ទនោត
1-3 ប្រតកម្ម
ិ យតបំ
ឺ ផ ុត ៖ ( Very slowly reaction ) ជាប្រតកម្ម
ិ ដែល
ប្រប្រឹតទត ៅកនងរយៈទរលទប្ចើ
ុ េដខ្ ទប្ចើេឆ្នំ។ ែូចជាប្រតកម្ម
ិ
បំបបកទកអុ
ឹ កសុីបសេ ៖
Ex , 2H2O2 (aq) O2 (g) + 2H2O (l)
2- មលបឿនប្រតិកេម (Reaction Rates)
2-1 ល្បឿនកំណអង្គធាតុកលកើត(rate of the increase of Products)
គីមីថ្នាក់ទី ១២ -1-
ក-រិទសាធេ ៍៖ទគមាេគូទរែុក H2O2 / H2O E0 = 1,77V , I2 / I- E0 = 0,54V
សរទសរសម្ីការត ុលយការ (The balanced chemical equation)
𝐻2 𝑂2 𝐻2 𝑂 𝐻2 𝑂2 + 2𝐻 + + 2𝑒 − → 2𝐻2 𝑂
2𝐼 − → 𝐼2 +2𝑒 −
𝐼2 𝐼− 𝐻2 𝑂2 + 2𝐻 + + 2𝐼 − → 2𝐻2 𝑂+ 𝐼2
ខ)ល្បឿនមធ្យមកំ ណ I2 Average Rates of Products េយម្េ
ិ ័យ៖
គជាផលទធៀបរវាងបំ
ឺ បរ ៉ែបំរួលកំហាប់ I2 ទលើបំបរ ៉ែបំរួល រយៈទរល ។ គណនា
ទលបឿេម្ធយម្កំណ I2ទៅចទនាលុះ t= 100s េង

ិ t=50s
នម្រូ បម្េត Vm(𝐼2 )=

[I2 ]2 −[I2 ]1
t2 −t1 𝐼2 .10−3 mol/l
𝑡1 = 50𝑠 ⇒ [𝐼2 ]1 = 6 .10−3 𝑀
𝑡2 = 100𝑠 ⇒ [𝐼2 ]2 = 7. 10−3 𝑀 5
7.10−3 −6.10−3
⇒Vm(𝐼2 )= = 0,02. 10−3 M/s
100−50
50 100 t(s)
គ)ល្បឿនខណៈកំ ណ I2 Instantaneous Rates of Products
េយម្េ
ិ ័យ៖ គជាល
ឺ ីម្ីតទលបឿេម្ធយម្ កំណ I2កាលណា ចទនាលុះ ទរល△t→0
∆[𝐼 − ]
𝑉(𝐼 − ) = lim
∆𝑡→0 ∆𝑡
គណនាទលបឿេខ្ណៈកំណ I2ទៅខ្ណៈ t=50s
[I2 ]2 −[I2 ]1
តាម Vt(𝐼2 ) =
t2 −t1
𝑡1 = 25𝑠 ⇒ [𝐼2 ]1 = 4,8 .10−3 𝑀 , 𝑡2 = 75𝑠 ⇒ [𝐼2 ]2 = 7. 10−3 𝑀

7.10−3 −4,8.10−3
⇒Vt(𝐼2 )= = 0,04. 10−3 M/s
75−25
2-2 ល្បឿនបំបាត់ អង្គធាតុ ប្បតិករ(rate of the decrease of Reactants) ក)ល្បឿន
មធ្យមបំបាត់ 𝐼 − Average Rates of Reactants
េយម្េ
ិ ័យ ៖ គជាផលទធៀបរវាងបំ
ឺ បរ ៉ែបំរួលកំហាប់ 𝐼− ទលើបំបរ ៉ែ បំរួលរ
យៈទរល ។ គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ 𝐼− ទៅចទនាលុះ t= 25s េង

ិ t=125s
𝐼2 .10−3 mol/l
នម្រូ បម្េត Vm(𝐼 − )=−
[𝐼 − ] 2 −[𝐼 − ] 1
t2 −t1
𝑡1 = 25𝑠 ⇒ [𝐼 − ]1 = 4 .10−3 𝑀
𝑡2 = 125𝑠 ⇒ [𝐼− ]2 = 2. 10−3 𝑀 5
2.10−3 −4.10−3
⇒Vm(𝐼 − )=− = 0,02. 10−3 M/s t(s)
125−25 50 100
ខ)ល្បឿនខណៈបំ បាត់ 𝐼 − Instantaneous Rates of Reactants
េយម្េ
ិ ័យ៖ គជាល
ឺ ីម្ីតទលបឿេម្ធយម្បំបាត ់ 𝐼 កាលណាចទនាលុះ ទរល△t→0
−
∆[𝐼 − ]
𝑉(𝐼 − ) = lim −
∆𝑡→0 ∆𝑡
គណនាទលបឿេខ្ណៈបំបាត់𝐼 − ទៅខ្ណៈ t=25s
[𝐼 − ]2 −[𝐼 − ]1
តាម Vt(𝐼 ) = −
t2 −t1
𝑡1 = 25𝑠 ⇒ [𝐼 − ]1 = 4 .10−3 𝑀 , 𝑡2 = 75𝑠 ⇒ [𝐼− ]2 = 1. 10−3 𝑀
1.10−3 −4.10−3
⇒Vt(𝐼2 )= = 0,06. 10−3 M/s
75−25
3
លំហាត់ (Exercise)
1-ទគមាេសម្ីការ៖ ClO (aq)  2I  (aq)  2H  (aq)  I ( aq)  Cl  (aq)  H O(l )

2 2
ក)ទតប្រទេទគ
ើ ម្
ី ីណាជាអងគធាត ុប្រតករ
ិ េងម្ួ
ិ ើ ?
យណាជាអងគធាត ុកទកត
ខ)ច ូរឲ្យេយម្េ
ិ ័យទលបឿេម្ធយម្កំណ 𝐼2 ទៅចទនាលុះ 𝑡1 េង𝑡
ិ 2 គ)ច ូរឲ្យ
េយម្េ
ិ ័យទលបឿេខ្ណៈកំណអុីយត ៉ែូ ទៅខ្ណៈ t េងទលបឿេ
ិ ខ្ណៈ
បំបាត់ 𝐼 − ទៅខ្ណៈ t ។ ឃ)ទតទលបឿេទ

ើ ុ គ្នន ។ ច ូរសរ
ំងរីរទេុះទសមើគ្ននរឹខ្ស
ទសរទំនាក់ទេ
ំ ង រវាងទលបឿេទ ំងរីរ។
2-ថ្មកទំ បារមាេអំ ទរើជាម្ួ យអាសុីតកលរប្ី រើចនម្សម្ីការត ុលយការ
CaCO ( s)  2H  (aq)  Ca 2 (aq)  CO ( g )  H O(l ) ទៅខ្

3 2 2
ណៈ t=0 កំហាប់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ 𝐶𝑎2+ មាេតបម្លទសមើសូ េយ ។ទៅខ្ណៈ t=15s កំ
ហាប់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ 𝐶𝑎2+ មាេតបម្លទសមើ 1.8 × 10−3 𝑀 េងទៅខ្ណៈ
ិ t=30s កំ
ហាប់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ 𝐶𝑎2+ មាេតបម្លទសមើ 3.13 × 10−3 𝑀។M ច ូរគណនាទលបឿេ
ម្ធយម្កំណអុីយង
ុ ៉ែ 𝐶𝑎2+ ទៅចទនាលុះទរល 15s េង
ិ 30s ទញរកទលបឿេ
ម្ធយម្បំបាត់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ 𝐻 + 3-អាសុីតកលរប្ី រើច
មាេអំ ទរើជាម្ួ យមា៉ែទញ៉ែ សយូម្ នងទោយសម្ីការ
𝑀𝑔(𝑠) + 2𝐻 + (𝑎𝑞 ) → 𝑀𝑔2+ (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 (𝑔)
ការវវិ តតបេកំហាប់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ 𝑀𝑔2+ ទៅកនងសូ
ុ .ជាអេ ុគម្េ ៍បេទរល នង
[𝑀𝑔2+ ]. 10−2 𝑀
ទោយដខ្ែទកាងខ្ងសាតទំ េុះ។
ក)គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណអុីយង
ុ ៉ែ
𝑀𝑔2+ ទៅចទនាលុះ 𝑡1 =1mn េង

ិ 𝑡2 =4mn 8
0
2 t(mn)
ខ)កំណត់ទលបឿេខ្ណៈកំណអុីយង
ុ ៉ែ 𝑀𝑔2+ ទៅខ្ណៈ 𝑡 =2mn
4-ទគមាេសម្ីការត ុលយការ ៖ 𝑆2 O2− − 2−

8 (aq) + 2I (aq) → 𝐼2 (𝑎𝑞) + 2𝑆𝑂4
ក)ច ូរកគូទរែុកដែលមាេកនងសម្
ុ ីការត ុលយការ
[𝐼2 ].10−2 𝑀
េងសរទសរកេល
ិ ុះសម្ីការបេគូេម្ួ
ី យៗ 9
ខ)ទតកំ
ើ ហាប់ 𝐼2 ទៅទរលអាេេនមាេប៉ែនា
ុ ម េ?
គ)កំណត់ទរលពាក់កណា
ត លប្រតកម្ម
ិ (𝑡1 )
2
0 80
ឃ)កំណត់ទលបឿេម្ធយម្កំណ 𝐼2 ទៅ
t(s)
ទៅចទនាលុះ 𝑡1 =1mn េង
ិ 𝑡2 =4mn
5- ដខ្ែទកាងខ្ងទប្កាម្នងឲ្យ ភារបំបរ ៉ែបំរួល កំហាប់ទកអុ

ឹ កសុីបសេ
នម្សម្ីការ 2H 2 O2  2H 2 O  O2 ក)ច ូររកគូទរែុកដែលមាេ
កនងសម្
ុ ី ការ
ខ)ទតកំ
ើ ហាប់ H2 O2 ទៅទរលអាេេនមាេប៉ែនា
ុ ម េ?
.H2 O2 . 10
−2
𝑀
10
គ)កំណត់ទរលពាក់កណា
ត លប្រតកម្ម
ិ (𝑡1 )
2
1
ឃ)គណនាទលបឿេខ្ណៈបំបាត់H2 O2 ទៅ
ខ្ណៈទែើម្។ទញរកទលបឿេខ្ណៈកំណO2
40 t(h)
6-ទគឲ្យប៉ែូតង ់បសយលសតង ់ោគ ុទរែុក
I 2 / I  E   0,54V , H 2O2 / H 2O E  1,77V

ក)សរទសរកេលុះសម្ីការេងសម្
ិ ី ការ
25
ត ុលយការបេគ ុទរែុកទ ំងរីរ។

.H2 O2 . 10
−2
𝑀
ខ)ដខ្ែទកាងខ្ងសាតន
ំ ងឲ្យភារបំបរ
4
បំរួលកំហាប់H2 O2 ជាអេ ុគម្េ ៍េងទរល

ឹ
t(mn)
១-ទតកំ
ើ ហាប់H2 O2 ទៅខ្ណៈ t=0មាេប៉ែនា
ុ ម េ?េងខ្ណៈ
ិ t=∞ មាេប៉ែនា
ុ ម េ?
២-គណនាទលបឿេខ្ណៈបំបាត់កហា
ំ ប់H2 O2 ទៅ t=3
៣-គណនាទលបឿេម្ធយម្បំបាត់កហា
ំ ប់H2 O2 ទៅ ចទនាលុះទរលរី0-4mn
7-ទគឲ្យប៉ែូតង ់បសយលសតង ់ោគ ុទរែុក
S2O82 / SO42 E   2,01V , I 2 / I  E   0,54V

ក)សរទសរកេលុះសម្ីការេងសម្
ិ ី ការ 2.10-2
0
ត ុលយការបេគ ុទរែុកទ ំងរីរ។ ខ្)ដខ្ែទកាងខ្ងសាតន
ំ ) ងឲ្យ
5 t( mn
2
ភារបំបរ បំរួលកំហាប់𝐼2 ជាអេ ុគម្េ ៍េង

ឹ
ទរល ១-គណនាទលបឿេខ្ណៈកំណ
កំហាប់𝐼2 ទៅ t=0 ២-គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ
កំហាប់𝐼2 ទៅ ចទនាលុះទរល5-20mn ទញ រកទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ 𝐼 −
ទៅចទនាលុះទរលខ្ងទលើ ។ 8-ទគឲ្យប៉ែូតងដសយលសតង ់ោ
អុកសុីែូទរែុកម្មទៅ បេគូទរែុកែូចតទៅ៖
S 2O32 / S E   0,50V , SO2 / S 2O32 E   0,40V ក.ទតប្រត

ើ កម្ម
ិ ទកតឯងរវាងគូ
ើ
ទ ំងរីរទេុះែូចទម្តច?សរទសរកេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូេច
ិ េង
ិ សម្ីការ
ត ុលយការ ។
ខ្.ទតប្រត
ើ កម្ម
ិ ទេុះបង្ហាញលកខណៈរិទសសែូចទម្តចចំទពាុះ?
១. ទែឋ
ិ ភារអុកសុីែូទរែុកម្ម ? ២. ទែឋ
ិ ភារសុីទេទច?
ិ
9-ទគឲ្យប៉ែូតងដសយលសតង ់ោអុកសុីែូទរែុកម្មទៅ បេគូទរែុកែូច តទៅ
៖³ E (Cr2O7 / Cr )  1,33V E ( H 3O / H 2 )  0,00V ក.ច ូរសរទសរ

 2 3  
25 C
កេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូេចបេគូ
ិ ទ ំងរីរ ។ ខ្. ទតទគអាច
ើ
ទធវទរែុ
ើ កម្មអី យ
ុ ង
ុ ៉ែ រីប្រួមា៉ែត ទោយចរេតឧស័េអ
ម ី ប្ែូ
ុ ដសេ បាេដែរ រឺទទ
? ទប្ពាុះអវី ? ទបើបាេច ូរសម្ីការត ុលយការបេប្រតកម្

ិ ។ 10-ទគសិកាសុី
ទេទចបេប្រត
ិ កម្ម
ិ អកុ សុីែូទរែុកម្ម
Zn 2 / ZnE   0,75V , H 3O  / H 2 E   0,0V ក)សរទសរសម្ីការ
ត ុលយការបេគូទរែុកទ ំងរីរ ខ្)ទគនម្ោេមារ H2 ដែលកទកត

ើ ជាអេ ុ
គម្េ ៍េងទរល។
ឹ ទៅខ្ណៈ t  6mn H2 ភាយបាេ 26,88mL ។ ១-គណនា
ចំេេ
ួ ម្៉ែូល H 2 ទៅខ្ណៈទរល t  6mn ។ ទគឱ្យ Vm  22,4l / mol ២)
គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ H2 គតជា mol mn ទៅចទនាលុះទរលទៅរី 1

ិ
0 - 6mn ។ ទញរកទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ H 3 O -11 កទោយែឹងោអា)


សុិតអុកសុីលិចជាទរែុករបេគូ 𝐶𝑂2 /H2 C2 O4 ច ូរឲ្យសម្ីការត ុលយការ
ុ ៉ែ ដរម្៉ែង ់កាណាតកនងម្ជ្ឈោ
អុកសុីតកម្មរបស់វាទោយអុីយង ុ ឋ េអាសុីត ។
ខ្ ច ូរឲ្យេយម្េ
ិ ័យទលបឿេបំ បាត់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ )𝑀𝑛𝑂4− ទៅខ្ណៈ t ។ គទត)ើ
មាេទំនាក់ទេ
ំ ងែូចទម្តចរវាងទលបឿេបំបាត់ អាសុីតអុកសាលិចេង
ិ
ទលបឿេបំបាត់𝑀𝑛𝑂4− ទៅខ្ណៈទរលេម្ួ
ី យៗ ? 12-
ប្រតកម្ម
ិ ម្ួយនងទោយសម្ីការ 2NO (g) + Br2 (g) →2NOBr(g) ទៅ
ទរលប្រតកម្ម
ិ កហា
ំ ប់ប្រួម្ថ្យចុះុ 5,3.10-3 M កនងចទនា
ុ ល ុះទរលt = 38s។
ក.គណនាទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ Br2 េងNO

ិ ខ្.គណនាទលបឿេម្ធយម្
កំណ NOBr 13-ក. ច ូរសរទសរសម្ីការ
ត ុលយការ ប្រតកម្ម
ិ អកុ សុីែូទរែុកម្មរវាង ទោហៈ Znជាម្ួ យសូ .
អាសុីតកលរប្ី រើច (HCL) ។ ខ្.ទគសិកាសុីទេទចបេប្រត

ិ កម្ម
ិ ខ្ងទលើ
VH 2  f (t ) នម្ទគទទួលបាេ លទ ធផលែូចខ្ងទប្កាម្ ៖ ទៅខ្ណៈ
t  3mn ទគទទួលបាេ H2 = 12mL ទៅខ្ណៈ t  5mn ទគទទួលបាេ
H2 = 14,2mL ។ ១.គណនាមា៉ែសH2ដែលទទួលបាេទៅខ្ណៈទរលទ ំង
រីរទៅ ល.ខ្ ធ ២. កំេត ់ទលបឿេម្ធយម្កំេH2គតជា

ិ g / mn ទៅ
ចទនាលុះទរលរី 3ទៅ 5mn ៣.កំេត់ទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ទោហៈ Zn ទៅ
ចទនាលុះទរលខ្ងទលើ 14-ទគសិកាសុីទេទចបេប្រត
ិ កម្ម
ិ អកុ សុីែូទរ
ែុកម្ម រវាង ទោហៈ Mg ជាម្ួ យសូ .អាសុីតកលរប្ី រើច (HCL)។ ទគ
ោក់ ទៅកនងដកវបាឡ
ុ ងម្ួ
ុ យេូវ 33 mg បេែុំ ទោហៈ Mg េង
ិ 10 mL សូ .
អាសុីតកលរប្ី រើច(HCL) ដែលមាេ កំហាប់ 1 mol/L ។ ក.សរទសរសម្ីការ
ត ុលយការទគទអាយគូ ៖ Mg
2
/ Mg E   2,37V , H 3O  / H 2 E   0,00V
ខ្.ទៅខ្ណៈ t  4mn ទគទទួលH2ភាយចំេេ

ួ 8,2 mL(ទគែង
ឹ ោមារឧសម័េ
ទៅ ល.ខ្.រិ គ ឺ 23,3L/moL) ១.ទតទប្កាយប្រត

ើ កម្ម
ិ អងគធាត ុណាម្ួ យដែល
ទៅសល ់ ២.គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ H2 ទៅចទនាលុះទរលរីO ទៅ
4 mn ទញរកទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ H 3 O

15-ទគមាេសម្ីការត ុលយការែូចខ្ទប្កាម្
2𝐵𝑟 − (aq) + 𝐻2 𝑂2 (𝑎𝑞 ) + 2𝐻3 𝑂+ → 𝐵𝑟2 (𝑎𝑞 ) + 4𝐻2 𝑂(𝑙)
រយៈទរលt(s) [𝐻3 𝑂+ ]. 𝑀 [𝐵𝑟2 ]. 𝑀
85 0,0298 0,0101
95 0,028 0,011
ិ ី 2 ោ៉ែ ងទែើម្បីគណនាទលបឿេម្ធយម្បំ បាត់អី យ

ច ូរទប្រើវធ ុ ង
ុ ៉ែ H 3 O

េង
ិ
កំណ 𝐵𝑟2 ទៅចទនាលុះទរល t=85s េងt=95s

ិ ។
16-ទគទអាយគូទរែុកែូចតទៅ S2O8 / SO4 E  2,01V , I 2 / I E  0,54V ក.

2 2   
ច ូរសរទសរកេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូេច
ិ បេគូទ ំងរីរទេុះេងសម្
ិ ី ការ
ត ុលយការ ។ ខ្.ទៅខ្ណៈ t  0mn ទគទទងវលាយសូ

ើ . 1L ដែលបាេម្ករី
ការោយសូ .KI = 0,5L កំហាប់0,4mol/L ជាម្ួ យសូ K 2 S 2 O8 = 0,5 Lកំហាប់
0,2 mol/L ។ ទគនម្ោេការកទកត

ើ I2ជា អេ ុគម្េ ៍េងរយៈទរល។
ឹ ទៅខ្
ណៈ t  30mn ទគទទួលបាេ [ I 2 ]  5,58.10 moll ១.គណនាកំហាប់ I2

2 1
ទៅខ្ណៈ t = 0 mn ២)គណនាកំហាប់ [ I  ] េង
ិ
[ S 2 O82  ] ទៅខ្ណៈ t = 0 mn ៣)គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ I2 ទៅចទនាលុះ
t0 = 0ទៅ t1 = 30mn ទញរកទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ I 
17-ទគទអាយប៉ែូតង ់បសយលបេគូទរែុក E0 S4O62- / S2O32- = 0,09V េង

ិ
E0 I2 / I- = 0,62V ។ ក / សរទសរកេលុះសម្ីការ េងសម្

ិ ី ការត ុលយការបេ
ិ ដែលទកតមាេរវាងគូ
ើ ទ ំងរីរ? ខ្)ទៅខ្ណៈ t =0 ទគយក 10mL
បេរីអុីយត៉ែូ ដែលមាេកំហាប់ 0,3Mទៅោយជាម្ួ យ25mLបេប៉ែូនសយូម្
តយូសល
ុ ផាតដែលមាេកំហាប់
0,5mol.L-1 ទគទទួលបាេ [ I- ] = f(t) ែូចនរាងខ្ងទប្កាម្៖

t ( min ) 0 2 4 8
[ I- ].10-3M 0 2.8 4,9 7,3
១)កំេត់កហា
ំ ប់ទែម្
ើ [ I2 ]0 េង
ិ [ S2O3 ]0 ដែលមាេកនងលាយទៅខ្ណៈ
2-
ុ
t = 0min?២)គណនាទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ I- ទៅខ្ណៈ t = 2និង t=8min
18-ប្រតកម្ម
ិ ម្ួយនងទោយសម្ីការត ុលយការ ៖
5𝐵𝑟 − (aq)+𝐵𝑟𝑂3− (aq)+6𝐻 + (𝑎𝑞 ) → 3𝐵𝑟2 (𝑎𝑞 ) + 3𝐻2 𝑂(𝑙) ក)ទតប្រទេទគ

ើ ម្
ី ី
ណាម្ួ យជាទរែុករេងណាម្ួ
ិ យជាង ុកសុីតករ?ទប្ពាុះអវី ទតប្រត
ើ កម្ម
ិ ខ្ង
ទលើទេុះអាចចាត់ទ ុកជាប្រតកម្ម
ិ រីសមូតកម្មបាេដែរឫទទទប្ពាុះអវី ? ខ្)
ច ូរសរទសរគ ុទរែុកដែលច ូលរួ ម្កនងសម្

ុ ី ការត ុលយការ គ)ទៅខ្ណៈt
ម្ួ យទលបឿេកំណរីប្រួម្ទសមើេង
ឹ 3,9.10 𝑚𝑜𝑙/𝑙. 𝑠
−2
ទៅ ខ្ណៈtែូចគ្នន
ច ូរគណនា ៖ ១-ទលបឿេ
កំណទក
ឹ ២) ទលបឿេអុកសុីតកម្មអី យ
ុ ង
ុ ៉ែ ប្រួម្ ។
19-ទគទធវទរែុកម្ម
ើ អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ ដរម្៉ែង ់កាណាតទោយទកអុ
ឹ កសុីបសេទគទទួល
បាេឧស័មេអុកសុីបសេចំេេ
ួ 4,48L គតកន
ិ ងលកខ
ុ ណឌសតង ់ោ កនុងរយៈ
ទរល244mn។ក)ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការនម្លំ នា ំទរែុកម្មMnO4-
ទគឲ្យគូទរែុក O2 / H2O2 េង
ិ MnO4 / MnO2
-
ខ)
គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ O2 ទៅចទនាលុះទរលរី0ទៅ 244នាទ ី គត

ិ ជា
𝑚𝑜𝑙/ℎ ។ គ)បង្ហាញទំនាក់ទេ
ំ ងរវាងទលបឿេកំណ O2 េងបំ
ិ បាត់ MnO4- រួ ច
គណនាតបម្លរបស់វា ។ 20-
ក-ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការបេប្រតកម្ម

ិ អកុ សុីតកម្មបេទោហុះ
Zn ទោយអាសុីតកលរប្ី រិច (HCl )
ខ្-ទគសិកាសុីទេទចបេប្រត
ិ កម្ម
ិ ។លទ ធផលដែលទទួលបាេែូច ទេន
ិ េ ័យ
ខ្ងទប្កាម្៖
t min  0 1 2 3 4 5
V H 2 mL  0 6,3 9,9 12,0 13,5 14,2
១)គណនាចំេេ
ួ ម្៉ែូលរីអុីប្ែូដសេដែលទទួលបាេទៅខ្ណុះទរល
t=2mn េង
ិ t=4mn។ មារឧស័មេគ ឺ Vm  24Lmol ២)គណនាទលបឿេម្ធយម្
1
កំេបេរីអុីប្ែូដសេទៅចទនាលុះទរល t=2mn េង
ិ t=4mn គតជា𝑚𝑜𝑙.
ិ 𝑚𝑛−1
។ ៣)- គណនាទលបឿេបំបាត់បេទោហុះ Zn ទៅខ្ណុះទរលែូចគ្នន៕
ិ បំបបកឧសម័េអាសូ តរីអុកសុីត ( NO2 ) ទគទទួលបាេ
ក- សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ បំបបកខ្ងទលើ។ ខ្,កនងរយុះ
ុ
ទរល 140s ទគទទួលបាេបដប្ម្បប្ម្ួល nO2   3,5mol ១)គណនាបំបរបំ
រួ លបេអាសូ តរីអុកសុីត េង
ិ អាសូ តម្៉ែូណូអុកសុីត? ២)គណនា
ទលបឿេម្ធយម្បេកំណអាសូ តម្៉ែូណូអុកសុីត េង
ិ ទលបឿេ ម្ធយម្
បំបាត់អាសូ តរីអុកសុីត? 22-ទគ
ទអាយសម្ីការត ុលយការបេការបំ បបក រីអាសូ តប៉ែង ់នអុកសុីត
2N 2 O5 (g)  4NO2 (g)  O2 ( g ) ទៅចទនាលុះទរលម្ួ យកំេត់ទលបឿេម្ធយម្
បេការបំបបកបេ N 2 O5 គ ឺ Vm ( N 2O5 )  1,0  10 mol.dm . s ។

4 3 1
គណនាទលបឿេម្ធយម្បេកំណ NO2&O2 ទៅចទនាលុះទរលែូចគ្នន ?
23-ទគមាេសម្ីការត ុលយការែូចតទៅ៖
5Br   BrO3  6 H   3Br2  3H 2 O ទៅខ្ណុះទរលម្ួ យទលបឿេកំេបេ


រីប្រូម្គ ឺ Vm Br2   0,039molL s ក-គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណទក។

1 1
ឹ
ខ្-គណនាទលបឿេម្ធយម្បំ បាត់បេអុីយង
ុ ៉ែ ប្រូម្ ( Br ) ។

គ-គណនាទលបឿេម្ធយម្បំ បាត់បេអុីយង
ុ ៉ែ H ។

24-ចំទហុះបេអាម្៉ែូញាក់ ( NH 3 ) ទៅកនងរ
ុ ី អុកសុីបសេឲ្យផលជារីអាសូ ត
( N 2 ) េង
ិ ទក
ឹ ( H 2 O) ៕ ទៅខ្ណៈទរលកំេត់ទលបឿេម្ធយម្កំេបេរី
អាសូ តគ ឺ Vm( N 2 )  0,27 molL s ៕ ក)ច ូរសរទសរសម្ីការនង

1 1
ិ ដែលទកតមាេទឡ
ើ ើ ង។ ខ្)ច ូគណនាទលបឿេម្ធយម្កំេបេទក
ឹ
ទៅខ្ណុះទរលទេុះ។ គ)ច ូរគណនាទលបឿេម្ធយម្បំបាត់បេអាម្៉ែូញាក់ទៅ
ខ្ណុះទរលទេុះ ។ 25- អាសុីតក លរីប្រិចមាេប្រតកម្ម

ិ ទៅទលើទោហៈ
ក ី ទអាយផលជា រីអុីប្ែូដសេទហើយេងសូ
ស័ងស ិ លយ
ុ សយុងទកបេស័
ឹ ងស
ក ី
កលរួនម្សម្ីការ 2H 3O  2Cl  Zn  H 2  Zn  2Cl  2H 2O ៕

  2 
១- ទៅខ្ណុះ t  0 ទគចាក់មា៉ែស m  1,0 g បេទម្ៅស័ងស

ក ី ទៅកនុងបាឡង
ុ
ម្ួ យដែលផ្ុកទោយសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតកលរប្ី រិចដែលមារ V  40 mL
េងកំ
ិ ហាប់ 0,5M ទទួលម្ួ យរយៈទរលទប្កាយម្កទគទទួលបាេឧសម័េ
H 2 ចំេេ
ួ 0,103L ។ ក-
គណនាកំហាប់ [ Zn ] ដែលទទួលបាេទបើ Vm
2  24 Lmol 1 ៕ ខ្-
ទតទប្កាយប្រត
ើ កម្ម
ិ អងគធាត ុប្រតករណាម្ួ
ិ យទៅសល ់ ?
ច ូរបញ្ជ
ា ក់ ។េងគណនាចំ
ិ េេួ ម្៉ែូលដែលទៅសល ់ ។
26-ទគទំោក់ប្គ្នប់ស័ងស
ក ី បរមា
ិ ណទលើសទៅកនុង500mlបេសូ លយ
ុ សយុង
ិ តេ ៍[𝐻3 O+ ]ែូចខ្ងទប្កាម្ ៖
អាសុីតក លរីប្រើចកំហាប់ 9 × 10−2 𝑀 ។ទគកត ់ប្នការវវត
t(mn) 0 1 3 5
[𝐻3 𝑂+ ] × 10−2 M 9 5 2,5 1
ក)ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការនងប្រតកម្ម

ិ ។ ខ្)ច ូរគណនាមារឧស័័្
ម្េទៅខ្ណៈទរល t=1mn េង
ិ t=5mn គ)គណនាទលបឿេម្ធយម្បំបាត់
[𝐻3 O+ ]ទៅទរល t=1mn េង

ិ t=5mn ឃ)កនុងការសិកាខ្ងទលើទតទគអាច
ើ
ទប្រើសូ.HNO3បាេដែររទឺ ទ ? ទប្ពាុះអវី ?ទគឲ្យ 𝐸𝑍𝑛

0
2+ /𝑍𝑛 =
−0,76𝑉 𝐸𝐻0 +/𝐻2 = 0,00𝑉 𝐸𝑁𝑂

0
−
3 /𝑁𝑂
= 0,96𝑉 27- ទគទអាយសម្ីការ
ត ុលយការបេការបំបបករីអាសូ តប៉ែង ់នអុកសុីត
2N 2 O5 (g)  4NO2 (g)  O2 (g) ទៅចទនាលុះទរលម្ួ យកំេត់ទលបឿេ
ម្ធយម្បេការបំបបកបេ N 2 O5 Vm ( N 2O5 )  1,0  10 4 mol.dm 3 . s 1 ។
គណនាទលបឿេម្ធយម្បេកំណ NO2 & O2 ទៅចទនាលុះទរលែូចគ្នន ?
មេម ៀនទី២
កត្តាជះឥទធិព្ន្ើន្បឿេប្រតិកមម
Lesson2 Influence factor on The Reaction Rates
១-ទំហំភាគល្អិត ( Particle Size)
ដំទ ើ រការពិ ទោធន៍ ៖ Experiments ទគោក់កាល ់សយូម្កាបូ ណា
ួ 20g ច ូលកនងដកវ3ទផែងៗគ្ន
តចំេេ ុ ន ទោយ ដកវទ ី ១ ទប្រើជាទម្ៅ ដកវទ ី
២ ទប្រើជាែុំតច
ូ ៗ េង ជាែុំធៗ
ិ ដកវទ៣ទប្រើ
ី ំ ទគមាេសម្ីការ
𝐶𝑎𝐶𝑂3 (s) + 2HCl (aq) → CaCl2 (aq) + H2 O(l) + CO2 (g) សទងកត៖ ទៅ
ទរលបញ្ចប់ប្រតកម្ម
ិ ទគសទងកតទឃើញោ ដកវទ១
ី ទប្រើរយៈទរល ដត
ិ ទ ី ដកវទ២
៦០ វនា ិ ទ ី េងដកវទ
ី ទប្រើរយៈទរលដត ១២០ វនា ិ ៣
ី ទប្រើរ
ិ ទី
យៈទរល ១៨០ វនា សេនោ
ិ ឋ េ៖ ទលបឿេប្រតកម្ម
ិ
គម្
ី ីអាស្ស័យទលើទំហំភាគលអិតបេអងគធាត ុ ប្រតករ
ិ ។ -ទបើែុំអងគធាត ុប្រតករ
ិ
កាេ ់បតតូច ទនាុះបផ្បុះ៉ែ របស់វាកាេ ់បតធំ ដែល ទធវឳ្យទលបឿេប្រត

ើ កម្ម
ិ
កាេ ់បតទលឿេ។ ២-កំ ហាប់ និង
ទល្បឿនប្បតិកមម(Concentration and Reaction Rates)
ទគមានសមីការ 𝐻2 𝑂2 + 2𝐻 + + 2𝐼 − → 2𝐻2 𝑂+ 𝐼2
ក- សិកាពិទោធន៍ Experiment Study
ពិទោធន៍ទី១ ៖ ឥទធិពល្ននកំហាប់អ៉ុីយ៉ុងអ៉ុីយូឌួ (𝐼 − )
ទល្ខទរៀងកកវទបកស៊ែ ទី១ ទី ២ ទី៣

មាឌសូ,𝐼− (0,2M)ជា ml 10 20 40
កំហាប់ទដើម [𝐼− ]0 mol/l 0.02 0.04 0.08
មាឌសូ,𝐻2 𝑆𝑂4 (0,5M) ជា ml 10 10 10
កំហាប់ទដើម [𝐻+ ]0 mol/l 0.1 0.1 0.1
មាឌទឹក(ml) 30 20 0
មាឌសរ៉ុប (ml) 50 50 50
ឹ កសុីបសេ50ml កំហាប់ 10-2 Mទៅកនងដកវ

ទៅខ្ណៈ t=oទគបដេថម្ទកអុ ុ
ទ ំង3 ទហើយកូរលាយឲ្យទសមើសាច ់។
សទងកត៖ ទៅខ្ណៈ t ទគសទងកតទឃើញរ៌ណរបស់ 𝐼2 កនងដកវទ

ុ ៣
ី មាេ
ភារជា ំខ្ល ំងជាងដកវទ២

ី ទហើយ𝐼2 កងដកវទ
ុន ២
ី មាេ ភារជា ំខ្ល ំងជាង ដកវទ១
ី ។
ទគបាេ [𝐼2 ]t ទ3
ី > [𝐼2 ]t ទ2
ី > [𝐼2 ]t ទ1
ី ទប្ពាុះ [𝐼 ]0ទ3>
−
ី [𝐼 − ]0 ទ2>
ី [𝐼− ]0 ទ1
ី
ទគបាេ 𝑉m (I2 )t ទ3
ី > 𝑉m (I2 )t ទ2
ី > 𝑉m (I2 )t ទ1
ី សេែ័្
ិ
ឋាេ ៖ ទលបឿេកំណ 𝐼2 កាេ ់បតទលឿេកាលណាកំហាប់ 𝐼 − កាេ ់បតធំ
ពិទោធន៍ទី១ ៖ ឥទធិពល្ននកំហាប់ទឹកអ៉ុកស៉ុីកសន
ទល្ខទរៀងកកវទបកស៊ែ ទី១ ទី ២ ទី៣

មាឌសូ,𝐼− (0,4)ជា ml 50 50 50
កំហាប់ទដើម [𝐼− ]0 mol/l 0.2 0.2 0.2
មាឌសូ,𝐻2 𝑆𝑂4 (0,5M) ជា ml 10 10 10
កំហាប់ទដើម [𝐻+ ]0 mol/l 0.1 0.1 0.1
មាឌទឹក(ml) 30 20 10
ខ ៈt=0ទគបកនែមសូ.H2O2 កំហាប់ 0,1M 10 20 30
កំហាប់ទដើមទឹកអ៉ុ កស៉ុីកសន 0,01 0,02 0,03
មាឌសរ៉ុប (ml) 50 50 50
សទងកត៖ ទៅខ្ណៈ t ទគសទងកតទឃើញរ៌ណរបស់ 𝐼2 កនងដកវទ

ុ ៣
ី មាេ
ភារជា ំខ្ល ំងជាងដកវទ២

ី ទហើយ𝐼2 កងដកវទ
ុន ២
ី មាេ ភារជា ំខ្ល ំងជាង ដកវទ១
ី ។
ទគបាេ [𝐼2 ]t ទ3
ី > [𝐼2 ]t ទ2
ី > [𝐼2 ]t ទ1
ី ទប្ពាុះ [𝐻2 𝑂2 ]0 ទ3>
ី [𝐻2 𝑂2 ]0 ទ2>
ី
[𝐻2 𝑂2 ]0 ទ1
ី ទគបាេ 𝑉m (I2 )t ទ3
ី > 𝑉m (I2 )t ទ2
ី > 𝑉m (I2 )t ទ1
ី សេែ័្
ិ
ឋាេ ៖ ទលបឿេកំណ 𝐼2 កាេ ់បតទលឿេកាលណា[𝐻2 𝑂2 ]0 កាេ ់បតធំ ជា
ទូទៅកម្ម ៖ កាលណាកំហាប់អងគធាត ុប្រតករកាេ

ិ ់បតធំ ទនាុះទលបឿេ
ិ កាេ ់បត ទលឿេ។
ខ្-អេ ុវតត៖ ទែើម្បបទងក

ី េទលបឿេប្រត
ើ កម្ម
ិ ម្ួយទគប្តូវបទងកេកំ
ើ ហាប់ អងគ
ធាត ុប្រតករ
ិ ។ ទែើម្បីបេថយទលបឿេប្រតកម្ម
ិ ម្ួយទគប្តូវបេថយ កំហាប់
អងគធាត ុប្រតករ
ិ ទោយបដេថម្អងគធាត ុរោ
ំ យ។ 3-សម្ពាធ្
និង្ល្បឿនប្បតិកមម (Pressure and Reaction Rates) សមាាធមាេឥទរល

ិធ
ដតទៅទលើភាររូ បជាឧសម័េ ឧសម័េទធវប្រត

ើ កម្ម
ិ ទលឿេទៅសមាាធខ្ ាស់។
រីទប្ពាុះទៅសមាាធខ្ ាស់ ម្៉ែូទលគ ុលឧសម័េកាេ ់បតខ្តទៅជ្

ិ ិ តគ្នន ទនាុះការ
ទងគចកាេ
ិ ់បតញឹកញាប់ 4-សីត ុណាភារេងទលបឿេប្រត
ិ កម្ម
ិ
(Temperature and Reaction Rate)
ទគមាេសម្ីការ 𝐻2 𝑂2 + 2𝐻 + + 2𝐼 − → 2𝐻2 𝑂+ 𝐼2
ក-ពិទោធន៍ ៖ទគោក់សូ,ទកអុ
ឹ ិ សូ ,KI ច ូលកនងដកវ
កសុីទសេ េង ុ 3 ដែល
ី ទប្រើទៅសីត ុណាភារ 0 C ដកវទ ី

0
មាេមារេងកំ
ិ ហាប់ទសមើគ្នន។ ដតដកវទ១
២ទប្រើទៅសីត ុណាភារ300C េងដកវទ

ិ ៣ទប្រើ
ី ទៅសីត ុណាភារ 600C ។
សទងកត៖ សទងកត៖ ទៅខ្ណៈ t ទគសទងកតទឃើញរ៌ណរបស់ 𝐼2 កនងដកវទ

ុ ី
៣ មាេ ភារជា ំខ្ល ំងជាងដកវទ២

ី ទហើយ𝐼2 កនងដកវទ
ុ ២
ី មាេ ភារជា ំខ្ល ំង
ជាងដកវទ១។
ី សេោ
ិ ឋេ៖
ទលបឿេកំណ 𝐼2 កាេ ់បតទលឿេកាលណាសីតណ

ុ ា ភារកាេ ់ ដតខ្ ាស់ ។
ជាទូទៅកម្ម ៖ ទលបឿេកំណអងគធាត ុកទកត
ើ េង
ិ បំបាត់អងគធាត ុប្រតករ
ិ
ទកេជាម្ួ
ើ យកំទណើេសីត ុណាភារ។
ខ្-អេ ុវតត៖ ទែើម្បីបទងកេទលបឿេប្រត

ើ កម្ម
ិ ម្ួយទគប្តូវបទងកេស
ើ ី ត ុណា
ភារ ។ ទែើម្បីបេថយទលបឿេប្រតកម្ម
ិ ម្ួយទគប្តូវបេថយសីណាភារ ។
5-កាតា្ីករ និង្ កាតា្ីស Catalyst and catalysis
5-1កាតា្ីករៈ Catalyst
េយម្េ
ិ ័យ ៖ កានលីករជាសារធាត ុដែលរទេលឿេទលបឿេប្រតកម្ម
ិ ទកត
ើ
ឯងទហើយវាទកតទឡ
ើ ិ ទោយគ្នមេបាត់បង ់លកខណៈគម្
ើ ងវញ ី ី ទៅទរល
ចប់ប្រតកម្ម
ិ ។
5-2កាតា្ីសៈ catalysis
េយម្េ
ិ ័យ ៖ កានលីសគជាអំ
ឺ ទរើបេកានលីករទៅទលើ ប្រតកម្ម
ិ គម្
ី ី។
-កានលីសអូ ម្ូ ដ
៉ែ សេ)ទសមើសាច ់) ៖ Homogeneous catalysis កាលណាកាន
លីករេង
ិ អងគធាត ុ ប្រតករសថ
ិ ិ តកនងផាសដតម្ួ
ុ យ។
Ex
𝐹𝑒 2+ (aq)
2𝐻2 O2 (aq) → 2H2 O(l) + O2 (g)
-កានលីសទអទតរដ៉ែូ សេ)ម្ិេទសមើសាច ់) ៖ Heterogeneous catalysis
កាលណាកានលីករេង
ិ អងគធាត ុប្រតករសថ
ិ ិ តកនុងផាសខ្ុសគ្នន ។
Ex
pt(𝑠)
2𝐻2 O2 (aq) → 2H2 O(l) + O2 (g)
-កានលីសអង ់សុីម្ ៖ ដែលកានលីករជាអង ់សុីម្

ឈាម្
Ex 2𝐻2 O2 (aq) → 2H2 O(l) + O2 (g)
5-3 ល្កខ ៈននកាតាល្ីករ ៖ Catalyst Properties
ក-នាទីទៅទល្ើស៉ុីទនទិចៈ កានលីករអាចបទងកេទលបឿេដតទៅទល
ើ ើ
ប្រត,ណាដែលប្រប្រឹ
ិ តទត ៅនម្ដទម្៉ែូរីណាម្ិចប៉ែទុ ណាណុះ
EX:Cuគ្នមេប្រតកម្ម
ិ ជាម្ួ យសូ ,HCL។ បេែំ
រវាង Cu េង
ិ HCL ម្ិេអាចប្រប្រឹតទត ៅនម្ដទម្៉ែូរីណាទទ។ EX: ទគ
ោយ O2 េង
ិ H2 ទគសទងកតទឃើញគ្នមេប្រតកម្ម
ិ ទទ។ដតទបើទគ ទប្រើកាន
លីករ Pt ទនាុះប្រតកម្ម
ិ មាេោ៉ែ ងរហ ័ស។ ខ-បា
ត៉ុ ភូទវ ិទសសភាព៖កាលណាកានលីករម្ួ យមាេសកម្មភារ ទលើ ប្រត,ម្ួ

ិ យ
ចាស់ោស់ទគេោយោកានល
ិ ី ករមាេវទិ សសភារចំទពាុះប្រត,ិ EX: ប្រត,ិ
ទែសុីប្ែូដសេកម្មទអនណុល ទោយទប្រើកានលីករCu
𝐶𝑢
𝐶𝐻3 − 𝐶𝐻2 − 𝑂𝐻 → 𝐶𝐻3 − 𝐶𝐻𝑂 + 𝐻2 (𝑔)
EX: ប្រត,ទែសុ
ិ ី ប្ោតកម្មទអនណុល ទោយទប្រើកានលីករ𝐴𝐿2 O3
𝐴𝑙2 𝑂3
𝐶𝐻3 − 𝐶𝐻2 − 𝑂𝐻 → 𝐶𝐻3 − 𝐶𝐻𝑂 + 𝐻2 𝑂(𝐿)
គ-កាតាល្ីករប្បជាទូទៅមានបរ ិមា តិច កតទទួល្បានអងគធាត៉ុកទកើ តទប្ចើន

ឃ-កាតាល្ីករចូ ល្រួមប្បតិកមម ឧទាហរ ៍ ៖ប្រតកម្ម
ិ រីសមួតកម្មទកអុ
ឹ កសុី
ដសេទោយទប្រើកានលីករ 𝐹𝑒 2+ គូទរែុកដែលច ូលរួ ម្ប្រតកម្ម

ិ មាេ ៖
𝐻2 𝑂2 /𝐻2 𝑂 𝐸 0 = 1,77𝑣
𝐹𝑒 3+ /𝐹𝑒 2+ 𝐸 0 = 0,77𝑉 , 𝑂2 /𝐻2 𝑂2 𝐸 0 = 0,68𝑉
ែំណាក់កាលទ១
ី
𝐻2 𝑂2 𝐻2 𝑂 𝐻2 𝑂2 + 2𝐻 + + 2𝑒 − → 2𝐻2 𝑂
𝐹𝑒 2+ → 𝐹𝑒 3+ + 1𝑒 − x2
3+ 2+
𝐹𝑒 𝐹𝑒
𝑂2 𝐻2 𝑂2 𝐻2 𝑂2 + 2𝐻 + + 2 𝐹𝑒 2+ → 2𝐻2 𝑂 + 2𝐹𝑒 3+
ែំណាក់កាលទ២
ី
𝐹𝑒 3+ + 1𝑒 − → 𝐹𝑒 2+ x2
𝐻2 𝑂2 → 𝑂2 + 2𝐻 + + 2𝑒 −
យក១+ ២ ទយងបាេ
ើ
𝐻2 𝑂2 + 2 𝐹𝑒 3+ → 𝑂2 + 2𝐹𝑒 2+ +2𝐻 +
𝐻2 𝑂2 + 2𝐻 + + 2 𝐹𝑒 2+ → 2𝐻2 𝑂 + 2𝐹𝑒 3+
𝐻2 𝑂2 + 2 𝐹𝑒 3+ → 𝑂2 + 2𝐹𝑒 2+ +2𝐻 +
2𝐻2 𝑂2 → 𝑂2 + 2𝐻2O
ង្-តួ នាទី កាតា្ីករលៅកនុង្ប្បតិ កមម ៖
កាតា្ីករអូមូសសន ៖ Homogeneous catalyst
សរុបប្តូវបាេបំបបកជារីរែំណាក់
-ប្រតកម្ម
ិ
-កានលីករបាត ់បង ់ែំណាក ់កាលទ១
ី ទហើយទកតវ ិ
ើ ញទៅ ែំណាក ់កាល បនា្ប់។
កាតា្ីករលអលតរសូ សន ៖ ប្រតកម្ម
ិ ប្រប្រឹតទត ៅទៅទលើបផ្បេ កានលីករ។
កានលីកររឹងកាេ ់បតមាេប្រសិទ ធភារកាលណាវាសថិត ទៅជា បំបណក ត ូចៗ។
5-4 សវ័យកាតា្ីស Auto Catalysis
និយមន័យ ៖ សវ័យកានលីស គជាកានល

ឺ ី សបេប្រតកម្ម
ិ ទោយផលិតផល
កទកតម្ួ
ើ យរបស់វា ។
EX : 2𝑀𝑛𝑂4− + 5H2 C2 O4 + 6H+ → 2Mn2+ + 10CO2 +8H2 O

Mn
លំហាត់(Exercise)
1-បញ្ជ
ា ក់ោទតជាកានល
ើ ី សអូ ម្ូ ដ
៉ែ សេ រ ឺ ទអទតរដ៉ែូ សេ ចំទពាុះប្រតកម្ម
ិ
ខ្ងទប្កាម្ ៖
1- 2𝑁𝐻3 (𝑔) +
5 𝑃𝑡(𝑠)
𝑂2 (𝑔) → 2𝑁𝑂 (𝑔) + 3𝐻2 𝑂(𝑙)
2
𝐹𝑒 2+ (𝑎𝑞)
2- 2𝐻2 𝑂2 (𝑎𝑞 ) → 𝑂2 (𝑔) + 2𝐻2 𝑂(𝑙)
3- 2 𝐻2 𝑂2(𝑎𝑞) →
𝑀𝑛𝑂2 (𝑠)
𝑂2 (𝑔) + 2𝐻2 𝑂(𝑙)
4- 𝑆𝑂2 (𝑔) +
1 𝑁𝑂2 (𝑔)
𝑂2 (𝑔) → 𝑆𝑂3 (𝑔)
2
2-អុកសុីតកម្មបេអុីយង ៉ែុ ដរម្៉ែង ់កាណាតទោយអាសុីតអុកសាលិចសំ បែង
ទៅសម្ីការត ុលយការ
ក)ទតប្រទេទ

2MnO4  5H 2 C2 O4  6H   2Mn 2  8H 2 O  10CO2 ើ
គម្
ី ី ណាម្ួ យជាទរែុករ េងណាម្ួ
ិ យជាង ុកសុីតករ? ទប្ពាុះ អវី ? ខ្)ទបើ
ទគបដេថម្𝑀𝑛𝑆𝑂4 ប្រតកម្ម
ិ កាេ ់បតទលឿេ ទតប្រត
ើ .ទត
ិ ប្រត
ើ កម្ម
ិ ខ្ងទលើទេុះ
អាចចាត់ទ ុកោ𝑀𝑛2+ ជាសវ័យកានលីសបាេដែរ ឫទទ?ទប្ពាុះអវី ? គ)ច ូរសរ
ទសរគ ុទរែុកដែលច ូលរួ ម្កនងសម្

ុ ីការត ុលយការ ឃ)នម្រិទសាធេ ៍
លទ ធផលដែលទទួលបាេគ ឺ t1  10 min មាេសល ់


[MnO4 ]1  6.105 molL1
េងទៅទរល t 2  30 min មាេសល ់ [MnO4 ]2  2.105 molL_ 1 ៕


ិ
គណនាទលបឿេម្ធយម្បំបាត់; MnO 4 & H 2 C 2 O4 ។


3-
ទគទអាយប៉ែូតង ់បសយលសតង ់ោបេគូទរែុក

Cr O 2 / Cr 3 E   1,33V , H O  / H E   0,00V
2 7 3 2
ក.ទតទគអាចទធវ
ើ ទរែុ
ើ កម្ម Cr2O72 ទោយចរេឧ
ត សម័េ H 2 បាេដែរទទ ?
ទប្ពាុះអវី ? ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការ។ ខ.ទគរកកានលីករម្ួ យសំ
រាប់ប្រតកម្ម
ិ ទេុះ ។ ទត ើ Cu 2 អាចយកម្ក ទប្រើ ជា កានលីករបាេដែររ ឺ
ទេ ? គ.ទតប្រត
ើ កម្ម
ិ ណាខ្ លុះ ដែលប្តូវសំ ទរ
ចម្ុេ ។ ម្ុេេងសេន
ឹ ោ
ិ ឋ េោ Cu 2  ជាកានលីករ កនងប្រត
ុ កម្ម
ិ ទេុះ ។ ទគ
ទអាយ Cu 2 / Cu E   0,34V 4-ទគទអាយប៉ែូតង ់បសយលសតង ់ោ
បេគូទរែុក MnO4 / Mn2 E   1,51V , S2O82 / SO42 E   2,01V
ក. ច ូរសរទសរកេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូេច
ិ េង
ិ សម្ីការត ុលយការបេ
ទកតឯងរវាងគូ
ើ ទរែុកទ ំងរីរ ។ ខ្.ប្រតកម្ម
ិ ទេុះយតណាស់
ឺ ទគប្តូវទប្រើ
កានលីករ Ag  ។ ១.ច ូរទអាយេយម្េ

ិ ័យកានលីករ ។ ២.វតតមាេអុីយ ុ ៉ែ
ង Ag  ទធវទអាយទក
ើ តមាេប្រត
ើ កម្ម
ិ អកុ សុីែូទរែុកម្ម ២ ច ូឲ្យសម្ីការ
ត ុលយការទ ំង ២ ទនាុះ ។ គ.ទតអុ

ើ ី យង
ុ ៉ែ Ag 2
អាចទប្រើជាកានលីករកនងប្រត
ុ កម្ម
ិ ខ្ងទលើបាេដែរ រទឺ ទ ? ច ូរទផ្ៀង
ផា្ត់ចទំ លើយ។ ទគទអាយ Ag 2 / Ag  E   1,91V 5-ទគោយ
មារសូ .រីរទសមើគ្នន 25 mL កំហាប់ទសមើគ្នន 2.10-2 mol/L ម្ួ យជា សូ . I  េង

ិ
ម្ួ យទទៀតជាសូ . S 2O82 រយៈទរលប្រដហលម្ួ យនាទទប្កាយ

ី ម្ក មាេ
រណ៌ទលចទឡើងកនងសូ
ុ . ។ ក.ទតប្រទេទគ
ើ ម្
ី ី ណាខ្ លុះទទួលអុកសុីតកម្ម
េង
ិ ទរែុកម្ម ? ទគទអាយគ ុទរែុក I 2 / I , S2O8 / SO4 ខ្.សរទសរសម្ី
 2 2
ការត ុលយការបេប្រតកម្ម
ិ ទ ី ( 1 ) ។ គ.ប្រតកម្ម
ិ អកុ សុីែូទរែុកម្មែូចតទៅ
ជាប្រតកម្ម
ិ ទលឿេ
2Fe3  2I   2Fe 2  I
2
( 2 ) 2Fe 2  S O 2  2Fe3  2SO 2
2 8 4
(3)
បង្ហាញោ Fe2 nig Fe3 ជាកានលីករបេប្រតកម្ម

ិ (1)។
6- ទគសិកាសុីទេទចបេប្រត
ិ កម្ម
ិ បំបបក ទកអុ
ឹ កសុីបសេ ចំេេ
ួ
6.10-4 mol កនងទ

ុ ក
ឹ 100 mL ។ ទៅខ្ណៈ t= 0 បដេថម្ FeCl3 20 mL ទហើយ
ទគកំេត់បរមា
ិ ណ ទកអុ
ឹ កសុីបសេ ដែលទៅសល ់ទៅខ្ណៈ 5 mn ម្តង
ៗ ទគបាេ ទៅខ្ណៈ t= 5 mn ទកអុ

ឹ កសុីបសេសល ់ 4,6.10-4 moL ទៅ
ខ្ណៈ t= 15 mn ទកអុ
ឹ កសុីបសេសល ់ 2,9.10-4 moL ។ ទគទប្រើ FeCl3
ទែើម្បី បទងកេទលបឿេប្រត
ើ កម្ម
ិ ។ ១. ទត ើ FeCl3 មាេនាទជាអវ
ី ី ២.
សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ បំបបក ទកអុ
ឹ កសុីបសេ ។ ៣.គណនា
បរមា
ិ ណ អុកសុីទសេ (គតជាម្៉ែ
ិ ូ ល ទៅខ្ណៈទរលេម្ួ
ី យៗ ៤.គណនា
ទលបឿេម្ធយម្បំ បាត់ទកអុ
ឹ កសុីបសេ គតជា
ិ moll 1 / mn ទៅចទនាលុះទរល
រី 5mn ទៅ 15mn េងទញរកទលបឿេកំ

ិ េ អុកសុីបសេ គតជា
ិ
moll 1 / mn ទៅចទនាលុះទរលែូចខ្ងទលើ ។ 7-ទគទអាយប៉ែូតង ់ស័្
ដយលសតង ់ោបេគូទរែុក H 2O 2 / H 2O E   1,77V , I 2 / I  E   0,54V
ទៅខ្ណៈ t= 0 ទគោយកនងដកវបាឡ
ុ ងម្ួ
ុ យេូវ 5mL បេសូ . KI ដែល
មាេកំហាប់ 10-2mol/L , 1mL បេ សូ . H 2 SO4 កំហាប់ 0,5 mol/L េង

ិ 5mL
បេ សូ . H 2O2 ដែលមាេកំហាប់ 0,2 mol/L ។ ក.សរទសរកេលុះសម្ីការ
ទអឡិចប្តូេច
ិ េង
ិ សម្ីការត ុលយការ ខ្.គណនាកំហាប់ [ I ] េង

ិ [ H 2O2 ]
ទៅខ្ណៈ t= 0 ។ គ.គណនាកំហាប់ [I 2 ] ទៅខ្ណៈ t= 0
8-ទគទអាយប៉ែូតង ់បសយលសតង ់ោបេគូទរែុក
H O / H O E   1,77V , O / H O E   0,68V
2 2 2 2 2 2
ក. សរទសរកេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូេច
ិ ។ ខ្.
ទគទអាយ Fe3 / Fe2 E   0,77V ។ បង្ហាញោ Fe 3+ ជាកានលីករបេ
ិ បំបបក H 2O2 ។ គ. ទៅខ្ណៈ t= 0
ទគមាេ 10mLបេសូ . H 2O2 ដែលមាេកំហាប 6.10-2mol/L។ ទគបដេថម្
កានលីករ ២-៣ ែំណក់។ ទៅខ្ណៈ t= 10 mn កំហាប់ H O សល ់

2 2
3,7.10-2mol/L។ ១.គណនាកំហាប់ H 2O2 ដែលច ូលរួ ម្ប្រតកម្ម

ិ ទៅ t= 10
mn។ទញរកមារអុកសុីបសេដែល កទកត
ើ ។ ទគឱ្យ Vm  24l / mol
២. គណនាទលបឿេម្ធយម្បំ បាត់ទកអុ
ិ moll 1 / mn ទៅ
ចទនាលុះទរលរី 0 mn ទៅ 10 mn
9-កនងដកវម្ួ
ុ យទគោក់ 40 mL បេសូ . Na2 S2O8 កំហាប់ 10-2mol/Lោយជា
ម្ួ យ 50mL បេសូ . KI កំហាប់ 10-2mol/L ប្រតកម្ម

ិ ប្រប្រឹតទត ៅយតណាស់
ឺ
បនា្ប់ម្កទគបដេថម្ FeCl3 10mL ដែលមាេកំហាប់ 0,5 mol/L ប្រតកម្ម

ិ
ប្រប្រឹតទត ៅោ៉ែ ងរហ ័ស ។ ១.គណនាកំហាប់ [I  ] េង

ិ ទៅខ្ណៈ t= 0 ។
២.សរទសរសម្ីការត ុលយការ S2O82 / SO42 E   2,01V , I 2 / I  E   0,54V
៣.ក-ទតអុ
ើ ី យង
ុ ៉ែ Fe 3 ទប្រើជាកានលីករបាេដែររទ
ឺ ទ ? ទប្ពាុះអវី ? ខ្.សរ
ទសរសម្ីការបកស្សាយោ Fe 3 ជាកានលីករ ។ ទគទអាយគូ
Fe3 / Fe 2 E   0,77V
10-កនងទកវដអ
ុ ឡិេម្ួ យដែលមាេសូ . H 2C2O4 100mL កំហាប់
C  5.103 mol.l 1 ដែលមាេអាសុីត H 2 SO4 បនា្ប់ម្កទគបដេថម្សូ . KMnO4

0
(រណ៌សាវយ) មាេមារ V P កំហាប់ C

P
 2.102 moll 1
ទគទអាយ គូទរែុក MnO4 / Mn2 E   1,51V , CO2 / H 2C2O4 E   0,49V ក.សរ
ទសរកេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូេច
ិ េង
ិ សម្ីការត ុលយកា របេ គូទរែុក
ទ ំងរីរេុះ ខ្.ចំទពាុះ
V = 1mL ទគសទងកតទឃើញការបាត់រណ៌កនងអំ
ុ ឡងទរល
ុ 40 s ។
P
គណនាកំហាប់ MnO4 ទៅខ្ណៈ t= 0 េង

ិ គណនាទលបឿេម្ធយម្
បំបាត់ MnO4 គតជា

ិ moll 1 / s គ.ទបើទគបដេថម្ 1mL បេសូ
KMnO ទទៀតរយៈទរលបេការបាត់រណ៌ គ ឺ 25 s ។ គណនាទលបឿេ

4
ម្ធយម្បំបាត់ MnO4 គតជា

ិ moll 1 / s ។ ឃ. ច ូរសេនោ
ិ ឋ េរីភារ
ខ្ុសគ្ននកនង
ុ សំ េរ
ួ ខ្ េង
ិ គ ។ សេមតមា
់ រសូ . 100mL
11- ទគសំ ទរចអុកសុីតកម្មអី យ

ុ ង
ុ ៉ែ នក់ប្នត H 4C4O62 ទោយសូ . ទក
ឹ អុក
សុីបសេ H 2O2 ។ ទៅខ្ណៈ t= 0 ទគោយ 50mL បេសូ .
H C O 2 កំហាប់ 2.102 moll 1 ជាម្ួ យ 40mL បេសូ . H O កំហាប់

4 4 6 2 2
2.moll 1។ ទគសឹងម្ិេទឃើញមាេប្រតកម្ម

ិ ទកតទឡ
ើ ើ ងទទ បនា្ប់ម្ក ទគ
បដេថម្ សូ . CoCl2 10ml ។ ក.សរទសរកេលុះសម្ីការ
ទអឡិចប្តូេច
ិ បេគូ CO2 / H 4C4O6 , H 2O2 / H 2O ខ្.សរទសសម្ីការ
2
ត ុលយការ ។ គ . គណនាកំហាប់ H 4C4O62 េង

ិ H 2O2 ទៅខ្ណៈ t= 0
12- ក.ទគបដេថម្សូ .ប៉ែូនសយូម្ដរអុកសូ រីសល

ុ ផាត ( K 2 S 2O8 ) ទៅកនង
ុ
សូ .ប៉ែូនសយូម្ប្រួម្ួ (KBr ) នា ំឱ្យមាេការ ទលចទឡើងយតៗេូ

ឺ វរណ៌ ទក
ឹ
ប្រូច ។ សរទសរសម្ីការត ុលយការបេប្រតកម្ម

ិ េង
ិ សទងកតរណ៌បែល
ទលចទឡើងជារណ៌ របស់ប្រទេទគម្
ី ីណាម្ួ យ ? ទគឱ្យគូទរែុក
S O 2 / SO 2 E   2,01V , Br / Br  E   1,06V
2 8 4 2
ខ្.ទគឱ្យប៉ែូតង ់បសយលបេគូទរ
ែុ Fe3 / Fe2 E   0,77V , Co3 / Co 2 E   1,82V ទតទគអាចទប្រើ

ើ កានលីករ
Fe3 េង
ិ Fe កនងប្រត
2
ុ កម្ម
ិ ខ្ងទលើបាេដែរ រ ឺ ទទ ? ទប្ពាុះធវី ?
គ.ទតទគអាចទប្រើ
ើ Co 2 ជាកានលីករកនងប្រត
ុ កម្ម
ិ ខ្ងទលើបាេដែររទឺ ទ ?
ទប្ពាុះអវី ? ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការ ។
ឃ.ទតទៅលកខ
ើ ណឌចា ំបាច ់ណាដែលគូទរែុកម្ួ យប្តូវបំទរញទែើម្បី
កាលយជាកានលីករបេប្រតកម្ម
ិ ម្ួយ ។ ទតលកខ
ើ ណឌណា ដែលកានលីករ
ប្តូវបំ ទរញនម្សុីទេទច។
ិ
ិ បំបបកទកអុ
ឹ កសុីបសេជាប្រតកម្ម
ិ យតបំ
ឺ ផ ុត ទេុះទគប្តូវ
ទប្រើកានលីករ ។ ទៅខ្ណៈ t= 0 ទគបដេថម្ FeCl3 20mL ទៅទលើសូ .
H O ចំេេ
ួ 100mL កំហាប់ 6.10 mol/L ។ ទៅខ្ណៈ t= 15 mn ទគ
-3
2 2
ទទួលបាេ អុកសុីបសេចំេេ
ួ 3,72 mL ។ មារឧស័េ ម Vm  24l / mol ក.សរ
ទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ បំបបកទកអុ
ឹ កសុីបសេ ។ ខ្.
គណនាកំហាប់ H 2 O2 ទៅខ្ណៈ t= 15 mn គ.គណនាទលបឿេម្ធយម្
បំបាត់ទកអុ
ិ moll 1 / mn ទៅ ចទនាលុះទរលរី 0 mn ទៅ
15 mn 14-ទគឱ្យគូ
Fe3 / Fe 2 E   0,77V nig I / I  E   0,54V ក.ទតទគអាចទធវ

ើ ទរែុ
ើ កម្ម I-
2
ទោយ Fe3+ បាេដែរ រទឺ ទ ? ច ូរបញ្ជ

ា ក់ ។ ខ្.សរទសរសម្ីការ
ត ុលយការនងប្រតកម្ម
រវាងគូទ ំងរីរ ។ គ.ទត ើ ដប្រប្រួលែូច
[ I  ]
ិ t
ទម្តចកាលណារយៈទរលប្រតកម្ម
ិ កាេ ់បតយូ រ ។ 15-ទគឱ្យប៉ែូតង ់បសយល
សតងោបេគូទរែុកែូចទៅ S2O82 / SO42 E1  2,01V , Br2 / Br  E2  1,06V
Co3 / Co 2 E  1,82V ១.ទគបដេថម្សូ .ប៉ែូនសយូម្ដរអុកសូ រីសល

ុ ផាត
3
(2K   S O 2 ) ទៅកនងសូ
ុ . ប៉ែ
ូ ន សយូ ប្រូ ម្ួ (K Br)ទគ ទឃើញទលចទចញយឺ
2 8
តៗេូវរណ៌ទកប្រូ
ឹ ច ។ ច ូរសរទសរកេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូេច
ិ េង
ិ ស
ម្ីការត ុលយការបេ ប្រតកម្ម

ិ ទេុះ? ទតអន
ើ កសេនោ
ិ ឋ េោរណ៌ទកប្រូ
ឹ ចទេុះ
ជារណ៌របស់ប្រទេទគម្
ី ីអវី ? ២.ទតទគអាចទប្រើ
ើ អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ Co3+ជាកានលី
ករសំ រាប់ប្រតកម្ម
ិ ខ្ងទលើបាេ ដែររទឺ ទ ? ទប្ពាុះអវី ? ប្រសិេទបើបាេ
ច ូរសរទសរសម្ីការដែល មាេការច ូលរួ ម្របស់កានលីករ ។
(ឆមាសទ១
ី ឆ្នំ ២០០៦) 16-អុកសុីតកម្មទកទែយអុ
ឹ ី យង
ុ ៉ែ MnO4
ទគទទួលឧស័េម្
ម ា៉ែ ងដែលប្ទប្ទង ់ ចំទហុះ េង
ិ ែទងាម្
ើ ។ទគែង
ឹ ោ
ិ ប្រប្រឹតទត ៅយតណាស់
ឺ ។ ក.ទតឧស័
ើ េដម ែលទទួលបាេមាេរូ ប
ម្េត េង
ិ ទឈាមុះែូទម្តច ? ខ្. សរទសរកេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូ
េច
ិ េង
ិ សម្ីការត ុលយការបេ ប្រតកម្ម
ិ ខ្ងទលើ ។ ទគឱ្យប៉ែូតង ់បសយល
សតងោបេគូទរែុកែូចទៅៈ E O / H O  1,23V E  MnO / MnO  1,69V ។

2 2
4 2
17-អុីយង
ុ ៉ែ MnO4 កនងម្ជ្ឍោ
ុ ឋ េ H 2 SO4 បាេរងអុកសុីតកម្មយតៗ
ឺ ជាម្ួ យ
អាសុីតអុកសាលិចនម្សម្ីការ
2MnO  5H C O  6H   2Mn2 10CO  8H O ក.ច ូរកគូទរែុកដែល

4 2 2 4 2 2
មាេកនងសម្
ុ ី ការត ុលយការទេុះ េង
ិ សរទសរកេលុះ សម្ីការទអឡិចប្តូ
េច
ិ បេគូទ ំងរីរទេុះ ។
ខ្.ទៅខ្ណៈ t = 0 ទគយក 20 mL បេសូ . ( K   MnO4 ) 0,2 mol.l 1 កនង

ុ ម្ជ្ឍ
ោឋេ H 2 SO4 ទៅោយ ជាម្ួ យ បេសូ .20 mLអាសុីតអុកសាលិច 0,5
mol.L-1។ ទគនម្ការបាត់រណ៌សាវយបេអុីយង
ុ ៉ែ MnO4 ទៅខ្ណៈ t=
8mn MnO4 បាត់អស់ 2.10-3mol.L-1។ ១.គណនាកំហាប់ MnO4 ទៅខ្ណៈ t
= 0។ ២. គណនាទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ MnO4 ទៅ ចទនាលុះទរល t0 =
0mn េង
ិ t1 = 8 mn 18-ទគយក 25 mL បេ
សូ លយ
ុ សយុង (2K   S 2O82 ) ដែលមាេកំហាប់10 3 molL1 ច ូលទៅកនង
ុ
25 mL បេសូ លយ
ុ សយុង (K   I  ) ដែលមាេ កំហាប់ 210 3 molL1៕
ក-ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ ដែលទកតទឡ
ើ ើ ងទបើទគែឹងោ គូទរ
ែុកដែលប្តូវេងប្រត
ិ កម្ម
ិ ទេុះគ ឺ
S O 2 / SO 2 E 0  2,01V & I / I  E 0  0,54V ៕ ខ្-

2 8 4 2
គណនាកំហាប់ [ I  ] 0 ទៅខ្ណុះ t  0 ?គ-កនងកំ

ុ ឡងទរល
ុ 50 s ទគទឃើញ
មាេសល ់កំហាប់[I  ]  5 104 molL1៕
គ-គណនាទលបឿេម្ធយម្បេការបំបាត់ I  ទៅចទនាលុះទរលែូចខ្ង
ទលើ?ឃ-គណនាទលបឿេម្ធយម្បេកំេ I ទៅចទនាលុះទរលែូចខ្ងទលើ?
2
19-ទគយក 50mL បេសូ លយ

ុ សយុងទកអុ
ឹ កសុីបសេដែលមាេកំហាប់;
0,056molL1 ោយជាម្ួ យ1mL បេសូ លយ

ុ សយុង H SO ដែលមាេកំហាប់
2 4
3molL1៕បនា្ប់ម្កទគយកលាយទេុះទៅោយជាម្ួ យ 50mL បេ សូ
លុយសយុង K   I  ដែលមាេកំហាប់ 0,2molL1 ៕ ក-
ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ H O / H O E 0  1,77V , I / I  E 0  0,54V ខ្-
2 2 2 2
គណនា [ I  ] 0 & [ H 2O2 ] 0 ទៅខ្ណុះ t  0 ៕ 20-
ទគមាេ 1L បេសូ លយ
ឹ កសុីបសេ (H 2 O2 ) ដែលមាេកំហាប់
1molL1 ៕ទបើទគបដេថម្កានលីករ MnO ទៅកនុងទកអុ

ឹ កសុីបសេទហើយ
2
នម្ោេមារអុកសុីបសេ (O2 ) ដែលទទួលបាេជាអេ ុគម្េ ៏ ទៅេង

ិ
រយុះទរល៕ទគសងកតទឃើញរយុះទរល 8 h ទគទទួលបាេមារ
Vo  12 L (Vm  24 LmoL1) ៕
2
ក-ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការនងប្រតកម្ម
ិ ដែលទកតមាេ
ើ
ខ្-គណនាកំហាប់ជាម្៉ែូលបេ H 2 O2 ទៅខ្ណុះ t  8 h
គ- គណនាទលបឿេម្ធយម្បេការបំបាត់ទកអុ
ឹ កសីបសេទៅចទនាលុះ
ទរល រី 0  8h ។
ុ យទគោយ 50 mL បេសូ លយ
ឹ កសុីបសេ ( H 2O2 )
ជាម្ួ យ 50mL បេសូ លយ

ុ សយុង (K   I  ) ដែលមាេកំហាប់ 2 102 molL1
ែូចគ្នន៕ប្រដហល2នាទទប្កាយម្កមាេរណ
ី ៌ ទលចទឡើងកនងសូ
ុ លយ
ុ សយង
ុ
១-ច ូរសរទសរកេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូេចេ
ិ ងសម្
ិ ីការត ុលយការ?ទត ើ
រណ៌បែលទលចទឡើងជារណ៌របស់ធាត ុគម្
ី ីណា?
២-ទតអងគ
ើ ធាត ុណាខ្ លុះដែលទៅសល ់កនងសូ
ុ លយ
ុ សយង?
ុ
គណនាកំហាប់ របស់វាទរលប្រតកម្ម
ិ ចប់ ៣
ច ូរទប្ជ្ើសទរីសប្រទេទគម្
ី ីម្ួ យសំ រាប់ជាកានលីករកនងប្រត
ុ ខ្ងទលើ?ទគ
កម្ម
ិ
O / H O E 0  0,68V ; H O / H O E 0  1,77V ; I / I  E 0  0,54V

ឲ្យៈ 2 2 2 2 2 2 2
22-
; Fe 3 / Fe 2 E 0  0,77V ; Cu 2 / Cu E 0  0,34V
ទគយកឈាម្10 mL ទៅោយជាម្ួ យ10 mL បេសូ លយ

ុ សយុង ប៉ែូនសយូម្
បប្ី រូមា៉ែត (2 K   Cr2O7 2 ) ដែលមាេកំហាប់ 0,03molL1 កនង

ុ ម្ជ្ឈោឋេ
អាសុីតសល
ុ ផួរច
ិ ( H 2 SO4 ) (ទគសេមតោ ទេុះបាេចប់)៕ ក-សរ
់ ប្រតកម្ម
ិ
ទសរសម្ីការត ុលយការដែលទកតមាេ?ទគឲ្យៈ
ើ
Cr O 2 / Cr 3 CH COOH / CH CH OH
2 7 3 3 2
ខ្-គណនាមា៉ែសទអនណុលដែលមាេទៅកនងឈាម្
ុ 1L ?
23-ទគសិកាបំបបកដេទកអុ
ឹ កសុីបសេ ( H 2O2 ) ចំេេ
ួ 6 104 mol កនង
ុ
ុ សយុងទនាុះ៕ទៅ t  0 ទគបដេថម្សូ លយ
ុ សយុងដែក (III )
កលរួចេ
ំ េ
ួ 20 mL ទហើយទគកំេត់បរមា
ិ ណទកអុ
ឹ កសុីបសេជា (mol ) ដែល
ទៅសល ់កនងសូ
ុ លយ
ុ សយុងកនង
ុ 5 min ម្តងៗ ៖
t (min) 5 10 15 20
n សល ់ 4,6 104 3,7 104 2,9 104 2,3 104

H O
2 2
ក-គណនាបរមា
ិ ណរីអុកសុីបសេដែលទកតកន
ើ ងែំណាក់កាលេម្ួ
ិ យៗ?
ុ
ខ្-គណនាទលបឿេម្ធយម្បេកំេ O2 ទៅចទនាលុះទរល t1  5 min & t2  10 min
ុ យទគោយ 50 mL បេសូ លយ
ឹ កសុីបសេ ( H 2O2 )
ជាម្ួ យ 50mL បេសូ លយ

ុ សយុង (K   I  ) ដែលមាេកំហាប់ 2 102 molL1
ែូចគ្នន៕ប្រដហល 2 នាទទប្កាយម្កមាេរណ
ី ៌ ទលចទឡើងកនងសូ
ុ លយ
ុ សយង
ុ
១-ច ូរសរទសរកេលុះសម្ីការទអឡិចប្តូេចេ
ិ ងសម្
ិ ីការត ុលយការ? ទត ើ
រណ៌បែលទលចទឡើងជារណ៌របស់ធាត ុគម្
ី ីណា? ២-
ទតអងគ
ើ ធាត ុណាខ្ លុះដែលទៅសល ់កនងសូ
ុ លយ
ុ សយុង?គណនាកំហាប់
របស់វាទរលប្រតកម្ម
ិ ចប់? ៣
ច ូរទប្ជ្ើសទរីសប្រទេទគម្
ី ីម្ួ យសំ រាប់ជាកានលីករកនងប្រត
ុ កម្ម
ិ ខ្ងទលើ?
O / H O E 0  0,68V ; H O / H O E 0  1,77V ; I / I  E 0  0,54V ;

ទគឲ្យៈ 2 2 2 2 2 2 2
Fe3 / Fe 2 E 0  0,77V ; Cu 2 / Cu E 0  0,34V
25-កនងដកវទបដស
ុ ម្ួ យទគោយមារទសមើគ្នន 25 mL េូវសូ លយ
ុ សយុងរីរ
ដែលមាេកំហាប់ 2 102 molL1ែូចគ្ននគម្ួ

ឺ យជាសូ លយ
ុ សយុងប៉ែូនសយូម្
អុីយែ៉ែូ ួ (K   I  ) េងម្ួ
ិ យទទៀតជាសូ លយ
ុ សយុងប៉ែូនសយូម្ដរអុកសូ រី
សល
ុ ផាត (2K   S O 2 ) ៕ម្ួ យនាទទប្កាយម្កមាេរណ
ី ៌ ទលឿង ទលច
2 8
ទឡើងកនងលាយសូ
ុ លយ
ុ សយុងទនាុះ៕កសរទសរសម្ីការត ុលយការបេ
ិ រវាងគូៈ S O 2 / SO 2 E 0  2,01V ; I / I  E 0  0,54V ខ្-
2 8 4 2
ទតប្រទេទគ
ើ ី ីណាដែលរងទទួលរងអុកសុីតកម្ម?ទោយអុកសុីតករណា? គទត ើ
ម្
អងគធាត ុប្រតករណាដែលទៅសល
ិ ់ទប្កាយទរលទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ
ចប់សរវ ប្គប់?ឃ-គណនាទលបឿេម្ធយម្បេកំណរីអុីយត ៉ែូ ទបើទគែឹងោ
កំឡងទរល
ុ 5 min ប្រតកម្ម
ិ ចប់៕
ិ ទរែុកម្ួ យនទងទោយសម្ីការត ុលយការៈ
2MnO   5H C O  6H   2Mn2  10CO  8H O ៕

4 2 2 4 2 2
១-ច ូរសរទសរគូទរែុកដែលមាេកនងសម្
ុ ី ការត ុលយការបេប្រតកម្ម
ិ ៕
ទតប្រត
ើ កម្ម
ិ ទេុះអាចចាត់ទ ុកជាប្រតកម្ម
ិ សវ័យកានលីសបាេដែរ ឬទទ?
រីទប្ពាុះអវី ? ២-ទៅចទនាលុះទរល 20 min ទគសទងកតទឃើញអុីយង
ុ ៉ែ
MnO  ច ូលប្រតកម្ម
ិ អស់ 6,0.103 molL1 ៕ គណនាទលបឿេម្ធយម្បេ
4
កំេអុីយង
ុ ៉ែ Mn 2  ទៅចទនាលុះទរលខ្ងទលើទេុះ? ៣-ទបើទគបដេថម្កំហាប់
អាសុីត H 2C2O4 ទៅកនងប្រត

ុ កម្ម
ិ ខ្ងទលើ ទតទលបឿេប្រត
ើ កម្ម
ិ ដប្រប្រួល
ែូចទម្តច?រីទប្ពាុះអវី ?
បដេថម្
១- ទៅខណៈ t = 0 mn ទគរ ំលាយសូ. H 2 O2 ចំ នួន 6.10-2mol/L ទៅកនុងេឹ ក ទគ
េេួលបានសូ.ដែលមានមាឌ 40 mL ។ t = 5 mn ទគេេួលបាន O2 ចំ នួន
0,26.10-3 moL។ក.សរទសសមីការតាងប្រតិកមមរំដរកសូ.េឹកអុកសុីដសន H 2 O2
ខ.គណនាចំនួនមូល H 2 O2 ដែលទៅសល់ទៅ t = 5 mn ។ ទាញរកកំ ហារ់
H 2 O2 សល់ ទៅ t = 5 mn គ.គណនា
ទលបឿនមធ្យមរំបាត់ H 2 O2 គិតជា 1
moll / mnទៅចទនា
ល ោះទេល to  0mnទៅ t1  5mn
ឃ.ទាញរកទលបឿនមធ្យមកំន O2 ទៅចទនាលោះទេលែូ ចខាងទលើ ។ ២- H 2 O2 រង
ប្រតិកមមរំដរកយឺតៗ ទោយផលជា H 2 O និ ង O2 តាមសមី ការតុ លយការែូ ច
ខាងទប្កាមៈ 2
H2O22
H2OO
2។ ទៅខណៈ t = 0 mn ទគមានសូ.
H 2 O2 ដែលមានកំ ហារ់ 1 mol/Lនិងមានមាឌ 1L ។ ទៅខណៈ t = 2,5
h មាឌ O2 ដែលភាយទចញេី ប្រតិ កមមមាន 8,36 L ។ ទគទោយមាឌមូល នន
ឧសម័នគឺ 24
Vm ។
l/mol
ក.ចូ រកគូ ទរែុ កដែលមានកនុងសមី ការតុ លយការខាងទលើ និ ង សរទសរកនលោះ ស
មីការទអឡិចប្តូនិចដែលមាន។ខ.គណនាកំ ហារ់ H 2 O2 ទៅខណៈt = 2,5 h គ.
គណនាទលបឿនមធ្យមរំបាត់ H 2 O2 ទៅចទនាលោះទេល t1  0h ទៅ t2  2,5h គិតជា

1
moll / mnឃ.គណនាទលបឿនមធ្យមកំ ន O2 ទៅចទនា
ល ោះទេលែូចខាងទលើ ៣- ទគ
មានគូទរែុកែូចតទៅ H
O
2/
2HO
2E

1,
77
V,
O2/
HO
22

E0
,
68
V ក.
ចូរសរទសរកនលោះសមីការទអឡិចប្តូនិច និង សមីការតុលយការននគូទរែុ ក ។ ខ.
ទៅខណៈ t = 0 mn ទគយកសូ. H 2 O2 ចំនួន 1L ដែលមានកំ ហារ់ 1 mol/L ទៅ
ទធ្វើប្រតិកមមរំដរក ។ ទៅខណៈ t = 0,5 h ទគេេួល មាឌ O2 ដែលភាយ ទចញ
េីប្រតិកមមមានចំនួន 2,51L។ ទគែឹងថាមាឌមូលឧសម័ន ទៅ ល.ខ េិទោធ្ន៍
គឺ 24l / mol។ ១. គណនាកំហារ់ H 2 O2 ទៅខណៈ t = 0,5 h ២. គណនា
ទលបឿនមធ្យមរំបាត់ H 2 O2 ទៅចទនាលោះទេល t1  0h ទៅ t2  0,5h
គិតជា moll1 / s
៤- ប្រតិកមមរំដរក H 2 O2 ទៅសីតុណហភាេទេរ ។ តាមសមីការតុលយកា

2
H2O22
H2OO
2
ទៅខណៈ t = 0 ទគមានសូ. H 2 O2 ចំនួន 6.10-2 moL និងមានមាឌ 1L (មាឌសូ
.ទេរ )។តាមលេធផលេិទោធ្ន៍ បានរង្ហហញថា ទៅខណៈ t = 5 mn O2
ភាយបានមាឌ 0,16 L និង ទៅខណៈ t = 15 mn O2 ភាយបានមាឌ 0,36 L។
ទគែឹងថាមាឌមូលននឧសម័នគឺ 24
Vm l/mol ១.
គណនាចំនួនមូល H 2 O2 ដែលទៅសល់ទៅខណៈ t នីមួយៗ ២.
គណនាកំ ហារ់ H 2 O2 ដែលទៅសល់ទៅខណៈ t នីមួយៗ ៣.
គណនាទលបឿនមធ្យមរំបាត់ H 2 O2 ទៅចទនាលោះទេល t1  5mnទៅ t2 15mn គិ តជា
1
moll / mn
៥-ទៅខណៈ t = 0 ទគយកសូ. H 2 O2 ចំនួន 40 mLដែលមានកំ ហារ់ 6.10-2 M
ទៅទធ្វើប្រតិកមមរំដរក។ទៅខណៈ t = 10 mn ទគេេួល មាឌ O2 ដែលភាយ
ទចញេីប្រតិកមមមានចំនួន 10,8mL។ ទគែឹងថាមាឌមូលឧសម័ន ទៅ ល.ខ
េិទោធ្ន៍គឺ 24l / mol។ ១.សរទសរសមីការតុលយការតាងលំនាំ
ប្រតិកមមរំដរក H 2 O2 ។ ២. គណនាកំ ហារ់ H 2 O2 ទៅខណៈ t
= 10 mn ៣. គណនាទលបឿនមធ្យមរំបាត់
1
H 2 O2 moll / mnទាញរកទលបឿនមធ្យមកំ ន O2
ជំពូកទី ២ chapter2 សមាសធាតកនងសូ្យសយងទឹក េិងកមាល ំងអេារមូន្គ្
មេម ៀនទី ១ សមាសធាតកនងសូ្យសយងទឹក

Compound in Aqueous
1-កា បំបបក (Decomposition)
-ម្៉ែូទលគ ុលអាសុីតទខ្ាយ េង
ិ ខ្ល ំង សរទសរសម្ីការជាម្ួ យទក
ឹ ប្តូវ
បូ កជាម្ួ យទក។
ឹ នង HA ជាអាសុីតខ្ល ំងទនាុះសម្ីការគ ឺ
𝐻𝐴(𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) → 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐴− (𝑎𝑞)
នងHAជាអាសុីតទខ្ាយទនាុះសម្ីការគ ឺ
𝐻𝐴(𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙)  𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐴− (𝑎𝑞)
-ម្៉ែូទលគ ុលអំ បិលសរទសរសម្ីការជាម្ួ យទក
ឹ ប្តូវបំបបកកនងទ
ុ ក
ឹ
ឧទហរណ៍ ៖ 𝑁𝑎𝐶𝑙 (𝑎𝑞 ) → 𝑁𝑎+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞) -
ម្៉ែូទលគ ុលបាសខ្ល ំងសរទសរសម្ីការជាម្ួ យទក

ឹ ប្តូវបំបបកកនង
ុ ទក
ឹ
។ឧទហរណ៍ ៖ 𝑁𝑎𝑂𝐻 (𝑎𝑞 ) → 𝑁𝑎 + (𝑎𝑞 ) + 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞) -ម្៉ែូទល
គ ុលបាសទខ្ាយសរទសរសម្ីការជាម្ួ យទក
ឹ ប្តូវបូ កជា ម្ួ យទក
ឹ ។ឧ
ទហរណ៍ ៖𝑁𝐻3 (𝑔) + 𝐻2 𝑂(𝑙)  𝑁𝐻4(𝑎𝑞)

+
+ 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞)
ការគណនាចំេេ
ួ ម្៉ែូលអុីយង
ុ ៉ែ សរុបដែលបាេរីការបំបបកម្៉ែូទលគ ុល។
ឧទហរណ៍ ៖ រកចំេេ
ុ ៉ែ សរុបដែលមាេកនង
ុ 0,2moL បេ
𝐴𝑙2 (𝑆𝑂4 )3
សម្ីការបំបបក 𝐴𝑙2 (𝑆𝑂4 )3 (𝑎𝑞 ) → 2𝐴𝑙3+ (𝑎𝑞 ) + 3𝑆𝑂42− (𝑎𝑞)
0,2mol 2x0,2mol 3x0,2mol
ចំេេ
ុ ៉ែ សរុបទសមើ 0,4mol + 0,6mol = 1mol
2-សេកា
ី បមងកត
ើ កក ៈ Precipitation Equation
-អំ បិលរោយ + អំ បិលរោយ  អំ បិលថ្មរ

ី ី រ )ដតម្ួ យជាកករ)
ឧទហរណ៍៖ 𝑁𝑎𝐶𝑙 (𝑎𝑞 ) + 𝐴𝑔𝑁𝑂3 (𝑎𝑞 ) → 𝐴𝑔𝐶𝑙 (𝑠) + 𝑁𝑎𝑁𝑂3 (𝑎𝑞)
-អំ បិលរោយ + បាសរោយ  អំ បិលថ្ម+

ី បាសថ្មី )ដតម្ួ យជាកករ)
ឧទហរណ៍៖ 𝐹𝑒𝐶𝑙2 (aq) + 2NaOH(aq) → Fe(OH)2 (s) + 2NaCl(aq)
3-សេីកា អុីយុងសប្េួលៈ Net Ionic Equation

𝑁𝑎+ (𝑎𝑞) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞) + 𝐴𝑔+ (𝑎𝑞) + 𝑁𝑂3− (𝑎𝑞) → 𝐴𝑔𝐶𝑙(𝑠) + 𝑁𝑎+ (𝑎𝑞) + 𝑁𝑂3− (𝑎𝑞)
សម្ីការអុីយង
ុ ៉ែ សប្ម្ួលគ ឺ ៖ 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞 ) + 𝐴𝑔+ (𝑎𝑞 ) → 𝐴𝑔𝐶𝑙(𝑠)
សរទសរឧទហរណ៍ជាទប្ចើេទទៀត។
4-អុយ
ី ុងកេមៈ Ionization
-អុីយង
ុ ៉ែ ទកតទឡ
ើ ើ ងរីម្៉ែូទលគ ុលបេអងគធាត ុរោយទោយអំ ទរើរបេ អងគ
ធាត ុរោ
ំ យទៅោ អុីយង
ុ ៉ែ កម្ម ។
ឧទហរណ៍ ៖ 𝐻𝐶𝑙(𝑔) →
𝐻2 𝑂
𝐻 + (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞)
5-អុយ
ី ុងអុប្ី រូញ៉ូ េៈ Hydronium ion
𝐻2 𝑂(𝑙) + 𝐻𝐶𝑙 (𝑔) → 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞)
𝐻 + (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) → 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞)
6-មអឡច
ិ ប្តូលត
ី ខ្លង
ំ នង
ិ មអឡច
ិ ប្តូលត
ី មសោយ Strong Electrolyte and Weak Electrolyte
ក-លអឡិចប្តូ្ីតខ្លំង្ ៖គជាសមាសធាត
ឺ ុទ ំងឡាយដែលបំបបកជាអុីយង
ុ ៉ែ
ទ ំងស្សុងកនុងទក
ឹ េងមាេចរេត
ិ ឆងល កាត់បាេលអ។មាេែូចជាអំ បិល
រោយ បាសខ្ល ំង េងអាសុ

ិ ី តខ្ល ំង។
ខ-លអឡិចប្តូ្ីតខ្លំង្លខោយ៖គជាសមាសធាត
ឺ ុទ ំងឡាយដែលបំបបកជា
អុីយង
ុ ៉ែ បាេតចកន
ិ ុងទក
ឹ េងមាេចរេត
ិ ឆងល កាត់ទខ្ាយ។មាេែូចជា បាស
ទខ្ាយ េងអាសុ
ិ ី តទខ្ាយ។
លំហាត់ Exercise
១- ច ូរកំេត ់សមាសធាត ុខ្ងទប្កាម្ជាសមាសធាត ុរោយ ឬ ម្ិេរោយកង

ុន
a / KCl b / NaNO c / BaSO d / AgCl e / ( NH ) S f / FeS

3 4 4 2
២-ទតសមាសធាត
ើ ុខ្ងទប្កាម្ទេុះម្ួ យណាជាសមាសធាត ុៈទអឡិចប្តូ
លីតខ្ល ំង ទអឡិចប្តូលីតទខ្ាយឬម្ិេដម្េទអឡិចប្តូលី
a / Ba( NO ) b / Ne c / NH d / NaOH e / CH  COOH

3 2 3 3
៣-ច ូរសរទសរសម្ីការសប្មាប់ការបំបបកសមាសធាត ុអុីយង

ុ ៉ែ កនុងទក
ឹ
េង
ិ ប្ាប់រីចំេេ
ួ ម្៉ែូលសរុបបេអុីយង
ុ ៉ែ ដែលទកតទឡ
ើ ើ ងៈ
ក- 0,5 moL ស្រសតុងច ូម្េប្នត

ី ខ្- 0,5 moL សូ ែយូម្ផូសាវត៕
៤-ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការ េង

ិ សម្ីការអុីយង
ុ ៉ែ សប្ម្ួល (កនុងសូ
លុយសយុងទក)សប្មាប់
ិ ែូចខ្ងទប្កាម្ៈ ក-បារត
(II ) កលរួ  ប៉ែូនសយូម្សល

ុ ផួ  ខ្-សូ ែ័្
យូ ម្កាបូណាត  កាល ់សយូម្កលរួ  គ-
ទង ់បែង (II ) កលរួ  អាម្៉ែូញូ ៉ែ ម្ផូសាវត 
៥- a / ទតកករេ
ើ ងទក
ឹ តមាេទឡ
ើ ើ ងឬទទទបើសូ លយ
ុ សយុងសូ ែយូម្កលរួ េង
ិ
ប្ាក់ករា
ល ៉ែ ត ោយច ូលគ្នន? ទបើមាេកករទកតទឡ
ើ ើ ងច ូរសរទសរសម្ីការ
អុីយង
ុ ៉ែ សប្ម្ួលសប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ ទេុះ?
b / ទតកករេ
ើ ងទក
ុ សយុងសូ ែយូម្កលរួ េង
ិ ប្ាក់
េប្នត
ី ោយច ូលគ្នន? ទបើមាេកករទកតទឡ
ើ ើង
ច ូរសរទសរសម្ីការអុីយង
ិ ទេុះ?
c / ទតកករេ
ើ ងទក
ុ សយុងបារ ៉ែយូម្អុីប្ែុកសុីត
េង
ិ អាសុីតប្រូម្ីប្រិច ោយច ូលគ្នន?ទបើមាេកករទកតទឡ
ើ ើ ង ច ូរសរ
ទសរសម្ីការអុីយង
ិ ទេុះ? ៦-ច ូរ
សរទសរសម្ីការេងសម្
ិ ី ការអុីយង
ុ ៉ែ សប្ម្ួលសំ រាប់ប្រតកម្ម
ិ ខ្ងទប្កាម្
ទេុះ
(a) Ba( NO )  K PO 
3 2 (aq) 3 4 (aq)
(b) CuCl  ( NH ) S 
2 (aq) 4 2 (aq)
(c) ZnCl  ( NH ) S 
2 (aq) 4 2 (aq)
(d )CaCl  K CO 
2 (aq) 2 3 (aq)
៧-ទង ់បែង (II ) កលរួ េង
ិ សំ ណ (II ) េប្នតមាេប្រត
ី កម្ម
ិ ជាម្ួ យគ្ននកនងសូ
ុ ,ទ ក
ឹ
ិ ជ្ំេស
ទោយប្រតកម្ម ួ ទទ វរ៕ក-ច ូរថ្លង
ឹ សម្ីការឲ្យមាេលំ េង?
ឹ
ខ្-ច ូរសរទសរសម្ីការអុីយង
ុ ៉ែ សរវ ? គច ូរសរទសរសម្ីការអុីយ ុ ៉ែ
ងសប្ម្ួល? ឃ-ទបើទង ់បែង (II ) កលរួ 13,45 g ច ូលប្រតកម្ម

ិ ៕គណនាមា៉ែស
កករអតបរមាដែលេ
ិ ងទក
ិ តមាេ៕
ើ ៨ទតែ
ើ ំទណើរការខ្ងទប្កាម្
ទេុះណាខ្ លុះេងប្រដហលជាលទ
ឹ ធផលប្រត,បទងក
ិ តកករ?
ើ ក-ការោយសូ លយ
ុ
សយុង NaNO3 ជាម្ួ យសូ លយ

ុ សយុង CuSO4 ៕ ខ្-ការោយសូ
លុយសយុង BaCl2 ជាម្ួ យសូ លយ
ុ សយុង K 2 SO4 ៕ ៩-ទគោយ
មាេទសមើគ្ននចំេេ
ួ 25mL កំហាប់ទសមើគ្នន 0,04M ម្ួ យជាសូ , 𝐵𝑎𝐶𝑙2 េងម្ួ
ិ យ
ទទៀតជាសូ , 𝑍𝑛𝑆𝑂4 ទប្កាយប្រតកម្ម

ិ ទគសទងកតទឃើញមាេ កករទកត
ើ
ទឡើង ។ ក-សរទសរសម្ីការត ុលយការ សម្ីការអុីយង

ុ ៉ែ សរវ េងអុ
ិ ី យ ុ ៉ែ
ងសប្ម្ួល ។ខ្-គណនាមា៉ែសកករដែលទទួលបាេអតបរមា។
ិ ១០-ទគ
ោយកនងដកវម្ួ
ុ យេូវ 50mL បេសូ ,ប្ាក់េប្នតកំ
ី ហាប់ 0,5M ជា ម្ួ យ
50mL បេសូ ,សូ ែយូម្សល

ុ ផាតកំហាប់ 0,2M ។
ក-សរទសរសម្ីការត ុលយការ សម្ីការអុីយង

ិ ី យង
ុ ៉ែ សប្ម្ួល
ខ្-គណនាមា៉ែសកករដែលទទួលបាេអតបរមា។
ិ
គ-រកអងគធាត ុដែលមាេកនងសូ
ុ ,ទប្កាយប្រតកម្ម
ិ
១១-ទគោយសូ .ប៉ែូនសយូម្កលរួ េង
ិ សូ .សំ ណេប្នត
ី ។
១-ច ូរបង្ហាញអុីយង
ុ ៉ែ ទសែេក
ិ ។
២-ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ ជាសណា
ឋ េគម្
ី ី អុីយង
ិ ី
យង
ុ ៉ែ សប្ម្ួល។ ៣-ទបើទគោយមារទសមើគ្នន 50ml បេសូ .េម្ួ
ី យៗ ដែល
មាេកំហាប់ទសមើេង2Mែូ
ឹ ចគ្នន ។ ក/ទតទគទទួ
ើ លបាេកករប៉ែនា
ុ ម េប្កាម្? ។
ខ្/រកប្រទេទគម្
ី ី បែលមាេកនងលាយទប្កាយប្រត
ុ .។
ិ
១២-ទគយក50mlបេសូ .CaCl2 កំហាប់0.1M ជាម្ួ យ50mlបេសូ . AgNO3
កំហាប់ែូចគ្នន ។ 1/ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម

ិ ជា សណា
ឋ េគម្
ី ីអុី
យង
ិ ី យង
ុ ៉ែ សប្ម្ួល 2/ទតទគទទួ
ើ លបាេកករប៉ែនា
ុ ម េប្កាម្? ខ្/រក
ប្រទេទគម្
ី ីបែលមាេកនងលាយទប្កាយប្រត
ុ .។
ិ
១៣-ទគយក 100mL បេសូ .NaCl កំហាប់ 2 x 10-2 M ទៅទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ ជា
ម្ួ យសូ . AgNO3 ។ ទគ សទងកតទឃើញមាេកករទកតទឡ

ើ ើង ។
1/ សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ ជាសណា
ឋ េអុីយង
ិ ី យង
ុ ៉ែ
សប្ម្ួល ។ 2/ គណនាមា៉ែសកករដែលទទួលបាេ ។
១៤1/គណនាមា៉ែសទង ់បែង(II)កលរួប្តូវរោ
ំ យទៅកនុងទកទែ
ឹ ើម្បទទួ
ី ល
បាេសូ .2Lកំហាប់0,5M។2/គណនាមា៉ែសសំ ណ(II)េប្នតប្តូ

ី វរោ
ំ យទៅ
កនងទ
ុ ក
ឹ ទែើម្បទទួ
ី លបាេសូ .0,5Lកំហាប់1M ។ 3/ទគោយ50mLបេសូ .
េម្ួ
ី យៗខ្ងទលើ ។ ក/សរទសរសម្ីការអុីយង
ិ ី យង
ខ្/គណនាមា៉ែកករអតបរមាដែលទទួ
ិ លបាេ។
១៥-ទគរំោយ ម្៉ែូទលគ ុលសូ ែយូម្ផូសាវត (Na3PO4)ចំេេ

ួ 16,4 g ទៅកនង
ុ
ទក។
ឹ ក.ច ូរសរទសរសម្ីការបំបបកសមាសធាត ុទេុះកនងទ
ុ ក
ឹ ខ្.គណនា
ចំេេ
ួ ម្៉ែូលសរុបដែលមាេកនងម្៉ែ
ុ ូ ទលគ ុលទេុះ ។ ទគឲ្យ Na=23,P= 31 ,
O=16 ១៦-ទគោយ
សូ .ប៉ែូនសយូម្កលរួ េង
ិ សូ .សំ ណេប្នត
ី ។ 1-សរទសរស
ម្ីការត ុលយការនងប្រតកម្ម
ិ ជាម្៉ែូទលគ ុល អុីយង
ុ ៉ែ េងអុ
ិ ី យង
2-ច ូរប្ាប់រីអុីយង
ិ េងអុ
ិ ី យង
ុ ៉ែ ដែលច ូលរួ ម្ប្រតកម្ម
ិ
3-ទបើទគោយមារេងកំ
ិ ហាប់ទសមើគ្នន ទសមើេង
ឹ 50mLេង
ិ 2M ទតទគទទួ
ើ ល
បាេកករប៉ែនា
ុ ម េប្កាម្ ? ១៧-ទគមាេ
50mL បេសូ ,𝑁𝑎2 SO4 ដែលមាេកំហាប់ម្ិេសាគល ់ ។ ទែម្

ើ បីរកកំហាប់បេ
សូ ,ទេុះទគមាេបដេថម្សូ ,𝐵𝑎𝐶𝑙2 រហួតែល ់ទលើស ទគទទួលបាេកករ
ចំេេ
ួ 2,33g ។១-សរទសរសម្ីការត ុលយការនង ប្រតកម្ម
ិ ជាម្៉ែូទលគ ុល
អុីយង
ិ ី យង
ុ ៉ែ សប្ម្ួល ២-គណនាកំហាប់
ជាម្៉ែូលបេសូ , 𝑁𝑎2 SO4 ម្ិេសាគល ់។ ១៨-ទគទធវអប្ន

ើ
កម្ម 20mlបេសូ ,𝐴𝑔𝑁𝑂3 ទោយសូ ,NaCl ដែលមាេ កំហាប់0,1Mែល ់ចំេ ុច
សម្ម្ូលទគទប្រើសូ,NaCl អស់ចេ
ំ េ
ួ 10ml។ 1-សរទសរសម្ីការ
ត ុលយការនង ប្រតកម្ម
ិ ជាម្៉ែូទលគ ុល អុីយង
ិ ី យង
2-គណនាកំហាប់ជាម្៉ែូលបេសូ ,𝐴𝑔𝑁𝑂3 ដែលយកម្កទប្រើ ។
ជំពូកទី ២ chapter2 សមាសធាតកនងសូ្យសយងទឹក េិងកមាល ំងអេារមូន្គ្
មេម ៀនទី ២ កមាល ំងអេារកមមមូន្គ្

Molecular Inter force
1-កា មប្រៀបម ៀបសមាសធាតុអយ

ុី ង
ុ នង
ិ សមាសធាតុកវ
៉ូ ឡង់ Ionic and covalent Compound
-ជាទូទៅ ៖ សមាសធាត ុកូវា៉ែឡង ់ ភាគទប្ចើេរោយទៅ សីត ុណាភារ
ទបជាងសមាសធាត ុអុីយង
ុ ៉ែ ។
-សមាសធាត ុអុីយង
ុ ៉ែ មាេទំទនារជាអងគធាត ុរង
ឹ ដែលមាេចំណុចរោយ
ិ សារធាត ុកូវា៉ែឡង ់មាេទំទនារជាឧស័មេ អងគធាត ុរាវ រឺ រឹង ដែល

ខ្ ាស់ េង
មាេចំណុចរំរុះុ ទប ។
2-អុយ
ី ុងមានបនទុកផ្ទយគ្ន
ុ ន ប្រទាញគ្ននមៅវិ ញមៅេក
- ជាទូទៅ៖ សមាសធាត ុអុីយង
ុ ៉ែ មាេកមាលង
ំ ប្រទញខ្ល ំងជាងសមាសធាត ុ
កូវា៉ែឡង ់ ។
-ភារខ្ល ំងបេកមាលង
ំ អុីយង
ុ ៉ែ អាស្ស័យទលើទំហំបេអុីយង
ុ ៉ែ េងចំ
ិ េេួ បេ្ក។
ុ
-សមាសធាត ុអុីយង
ុ ៉ែ ដែលមាេអុីយង
ុ ៉ែ ច ូលផែំតច
ូ មាេចំណុចររ
ំ ុះុ ខ្ ាស់។
-សមាសធាត ុដែលមាេចំេេ
ួ បេ្ុកធំគកមា
ឺ លងំ ខ្ល ំងជាងចំេេ
ួ បេ្ុកតូច។
ទធវឪ្យចំ
ើ ណុចរោយខ្ ាស់។
3-កមាលង
ំ អនា េ៉ូមលគុលប្រទាញេ៉ូមលគុលមៅវិ ញមៅេក
-កមាលង
ំ អេតរម្៉ែូទលគ ុលរបស់សារធាត ុទខ្ាយ កាលណាសារធាត ុទនាុះ
មាេចំណុចររ
ំ ុះុ ជ្ិតតបម្លសូេយោច ់ខ្ត។
ឧទហរណ៍ 𝐻2 រុុះទៅសីត ុភារ −252, 80 𝐶។
-កមាលង
ំ អេតរម្៉ែូទលគ ុលរបស់សារធាត ុខ្ល ំងកាលណាសារធាត ុទនាុះ មាេ
ចំណុចរំរុះុ ខ្ ាស់ខ្ល ំង។ ឧទហរណ៍កូរេ ៉ែូ ី
េ𝐶24 H12 រុុះទៅសីត ុភារ 5250 𝐶។ 4-កមាលង

ំ ឌី
ប៉ូល-ឌប
ី ៉ូល Dipole-Dipole force
-កមាលង
ំ ប្រទញគ្ននកាេ ់បតធំ ទបើកប្ម្ិតប៉ែូដលកាេ ់បតខ្ល ំង ។
-ទៅទរលដែលម្៉ែូទលគ ុលកាេ ់បតប៉ែូដល កមាលង

ំ រីប៉ែូល-រីប៉ែូលកាេ ់បតធំ
-ម្៉ែូទលគ ុលដែលមាេកប្ម្ិតប៉ែូដលកាេ ់បតខ្ល ំង កមាលង

ំ រីប៉ែូល-រីប៉ែូល េង
ឹ
ទធវឪ្យចំ
ើ ណុចររ
ំ ុះុ កាេ ់បតខ្ ាស់ ។
5-សេព័នធអប្ុី រូមសន Hydrogen Bond
5-1សណ្ឋ
ា នសេព័នធអុីប្រូបសនមួេអយតូត៉ូេមអឡិចប្តូអវិ ជមាមាន
-សម្ាេ
័ អ
ធ ី ប្ែូ
ុ ដសេខ្ល ំងអាចទកតទឡ
ើ ើ ងជាម្ួ យអាតូម្អុីប្ែូដសេ ដែល
ចងសម្ាេ
័ ក ូ ៉ែ ឡង ់ទៅេងអាតូ
ធ វា ឹ ិ មា
ម្ទអឡិចប្តូអវជ្ ា េខ្ល ំង។
ឧទហរណ៍៖
សារធាត ុ HF HCl HBr HI
ចំណុចរំរុះុ )0C ) 20 -85 -67 -35
ិ មា
ភារខ្ុសគ្ននបេកប្ម្ិតទអឡិចប្តូអវជ្ ា េ 1,8 1,0 0,8 0,5
5-2 សេព័នធអប្ុី រូបសនមួកមាលង
ំ ឌប
ី ៉ូល-ឌប
ី ៉ូលខ្លង
ំ
ទហត ុផល ម្ួ យដែលសម្ាេ

័ អ
ុ ដសេជាកមាលង
ំ រីប៉ែូល-រីប៉ែូលខ្ល ំង
ទោយសាអាតូម្អុីប្ែូដសេមាេទំហំតច
ូ េងមាេទអឡ
ិ ិ ចប្តុងដតម្ួ យគត់
53- សេព័នធអុីប្រូបសនេនយល់េីលកខណៈ បស់ទឹក
-អងគធាត ុទ ំងឡាយដតងដតហាប់ទៅភាររង
ឹ ជាងទៅភាររាវ ដតទកទៅ
ឹ
ភាររាវ ហាប់ជាងទកទៅភាររ
ឹ ង
ឹ ទោយសារសម្ាេ
័ អ
ុ ដសេ េង
ិ
ប្ទង ់ប្ទយបេម្៉ែូទលគ ុលរបស់វា។
-ប្កាម្ទកកកមាេបរ
ឹ មា
ិ ណទបើកចំហរទប្ចើេ ដែលទធវឪ្យទ
ើ កកកមាេ
ឹ ែ
ង ់សុីទតទបជាងទករាវ។
ឹ ែូចទេុះទធវឪ្យទ
ើ កកកអដណ
ឹ ត តទលើទក
ឹ
6-កមាលង
ំ បាយឡនរុ
ុ ន London Distribution Force
-ជាទូទៅចំណុចររ
ំ ុះុ ទកេទៅទរលចំ
ើ េេួ ទអឡិចប្តុងកនងអាតូ
ុ ម្ទកេ
ើ
)មា៉ែសម្៉ែូទលគ ុលទកេ)
ើ
-ជាទូទៅ ភាររង
ឹ មាំបេរបាយយឡេែុ
ុ េ បេម្៉ែូទលគ ុលម្ិេប៉ែូដលទកេ
ើ
ទឡើងប្រម្គ្ននជាម្ួ យមា៉ែសម្ូ ទលគ ុលបេភាគលអិតទកេទឡ

ើ ើ ង។
-កមាលង
ំ របាយឡេែុ
ុ េទកតមាេទឡ
ើ ើ ងរវាងម្៉ែូទលគ ុលម្ិេប៉ែូដល ។
- កមាលង
ំ របាយឡេែុ
ុ េបាេម្ករីរីប៉ែូលបទណា
ត ុះអាសេន ។
លំហាត់
១-ទហត ុអវី បាេជា𝑁𝐻3 មាេចំណុចរំរុះុ ខ្ ាស់ជាង𝑃𝐻3 ?
(ទោយ𝑁𝐻3 សាមាេភារប៉ែូដលខ្ល ំងជាង𝑃𝐻3 )
២-ទហត ុអវី បាេជា Ar រុុះទៅសីត ុណាភារខ្ ាស់ជាងទណអុង)Ne)?
(ទោយArមាេទអឡិចងទប្ចើេជាងNe)
៣-ទហត ុអវី បាេជាទកកកអដណ

ឹ ត តទលើទក?
ឹ )ទោយសាទក
ឹ
កកមាេែង ់ សុីទតតូចជាងទករាវ)
ឹ
៤-ទហត ុអវី បាេជា 𝐶𝐵𝑟4 រុុះទៅសីត ុណាភារខ្ ាស់ជាង 𝐶𝐶𝑙4 ?
(ទប្ពាុះ𝐶𝐵𝑟4 មាេទអឡិចប្តុងទប្ចើេជាង𝐶𝐶𝑙4 )
៥-ទតណាម្ួ
ើ យមាេចំណុចររ
ំ ុះុ ខ្ ាស់ជាង 𝐶𝑎𝐶𝑙2 េង
ិ NaCl ?
)ទោយសារអុីយង
ុ ៉ែ 𝐶𝑎2+ មាេបេ្ុកធំជាង𝑁𝑎 + )
៦-ទហត ុអវី បាេជា 𝑁𝐻3 មាេសីត ុណាភារររ

ំ ុះុ ខ្ ាស់ជាង𝐶𝐻4 ?
(ទោយសារ𝑁𝐻3 អាចបទងកតសម្ា
ើ េ ័ អ
ុ ដសេ)
៧-ទហត ុអវី បាេជាKCl មាេសីត ុណាភារររ

ំ ុះុ ខ្ ាស់ជាង𝐼2 ?
(ទោយសារKClជាសមាសធាត ុអុីយង
ុ ៉ែ )
ជំពូកទី ៣ chapter3 អាសត
ី -បាស Acids-Bases
មេម ៀនទី ១ ប្ទឹសអា

ី ា សត
ី -បាស
Acids-Bases Theory
1-លកខណៈតូសុត
ី -បាស Acids-Bases Properties
1-1អាសុីតៈអាសុីតគជាសមាសធាត
ឺ ុដែលមាេលកខណៈែូចខ្ងទប្កាម្៖
-សូ ,អាសុិតមាេរសជ្ូរ -អាចរតូរអងគធាត ុចងអុលរណ៌ -មាេប្រតកម្ម

ិ ជា
ម្ួ យទោហៈសកម្ម - មាេប្រតកម្ម

ិ ជាម្ួ យបាស -ជាទអឡិចប្តូលីប្ត ។
ក-នាម្វលលីអាសុីតៈ Acids Nomenclature
-អុីប្ែូអាសុីត៖ជាអាសុីតដែលមាេធាត ុ2ម្ួ យជាអុីប្ែូដសេ េងម្ួ

ិ យ
ិ មា
ទទៀតជាធាត ុដែលមាេទអឡិចប្តូអវជ្ ា េខ្ល ំង ។ ឧទហរណ៍
រូ បម្េត ទឈាមុះអាសុីត
HF អាសុីតេលុយអររប្ី រិច រ ឺ អុីប្ែូេុ យអរ

ល ច
ិ
HCl អាសុីតកលរប្ី រិច រ ឺ អុីប្ែូករល ច

ិ
HBr អាសុីតប្រូម្ីប្រិច រ ឺ អុីប្ែូប្រូម្ិច
HI អាសុីតអុីយរ៉ែូ ី ប្រិច រ ឺ អុីប្ែូអី យ

ុ រ៉ែូ ិ ច
H2S អាសុីតសល
ុ េប្រិ
ី ច
-អុកសុីអាសុីត៖ជាអាសុីតដែលមាេធាត ុ3 គអុ
ឺ ី ប្ែូដសេ អុកសុីបសេ
េងធាត
ិ ុទ៣
ី ភាគទប្ចើេជាអទោហៈ ។
រូ បម្េត ទឈាមុះអាសុីត
𝐻𝑁𝑂3 អាសុីតេប្ទិ
ី ច
𝐻2 SO4 អាសុីតសល
ុ ផួរច
ិ
𝐻3 PO4 អាសុីតផូសវររច
ិ
𝐻2 CO3 អាសុីតកាបូ េច
ិ
𝐻𝐶𝑙𝑂 អាសុីតអុីប៉ែូករល ឺ
𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 អាសុីតអាទសទច

ិ
ខ្-អាសុីតបំបបកជាអុីយង
ុ ៉ែ អុីប្ែូញូ ៉ែ ម្ 𝐻3 O+ Decompose Into Hydronium
-អាសុីតខ្ល ំង ( Strong Acids)
+ម្៉ែូណូអាសុីតខ្ល ំងមាេ ៖ 𝐻𝐶𝑙 , 𝐻𝐵𝑟 , 𝐻𝐼 , 𝐻𝑁𝑂3 , 𝐻𝐶𝑙𝑂4 អាសុីតដរកលរច

ិ
សម្ីការជាម្ួ យទក ឹ រ ឺ បំបបកកនងទ

ុ ក
ឹ ។ ឧទហរណ៍
𝐻𝐶𝑙 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) → 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙− (𝑎𝑞)
+រីអាសុីតខ្ល ំងមាេ ៖ 𝐻2 SO4 សម្ីការជាម្ួ យទក
ឹ រ ឺ បំបបកកនងទ
ុ ក
ឹ ។
ឧទហរណ៍ ៖ 𝐻2 SO4 (aq) + 2H2 O(l) → 2H3 O+ (aq) + SO2−

4 (aq)
-អាសុីតទខ្ាយ៖ អាសុីតសររា
ី ងគ(R-COOH) ,HCN,HF,HNO2 ,H2SO3,
HClO(អាសុីតអុីប៉ែូករល )ឺ , HClO2 (អាសុីតកលរ)ឺ , HClO3 (អាសុីតកលរច

ិ )

ុ ក
𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂 − (𝑎𝑞 ) + 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞)
1-2 បាសៈគឺជាសមាសធាត ុដែលមាេលកខណៈ៖
-សា្ប់ទៅរអិល េងមាេរស់
ិ លិ ង
វ - អាចរតូររណ៌អងគធាត ុចងអុលរណ៌
-មាេប្រតកម្ម
ិ ជាម្ួ យអាសុីត-ជាទអឡិចប្តូលីប្ត
+បាសបំបបកជាអុីយង
ុ ៉ែ អុីប្ែុកសុីត)𝑂𝐻 − )
-បាសខ្ល ំង Strong Bases
+ម្៉ែូណូបាសខ្ល ំងមាេ៖ NaOH , KOH, RbOH, CsOH
សម្ីការជាម្ួ យទកឹ រ ឺ បំបបកកនងទុ ក

𝑁𝑎𝑂𝐻 (𝑎𝑞 ) → 𝑁𝑎+ (𝑎𝑞 ) + 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞)
+រីបាសខ្ល ំងមាេ៖Ca(OH)2 , Ba(OH)2 , Sr(OH)2 ,

ុ កឹ ។ ឧទហរណ៍
𝐶𝑎(𝑂𝐻 )2 (𝑎𝑞 ) → 𝐶𝑎2+ (𝑎𝑞 ) + 2𝑂𝐻 − (𝑎𝑞)
2-តូសុត
ី -បាសត្តេតូម ញុ ស៖(Arrhenius គី មីវ ិទូ ជនជាតិ សីស
វ 1859-1927)
-អាសុីតគជាសមាសធាត
ឺ ុគម្
ី ីបែលបទងកតអុ
ើ ី យង
ុ ៉ែ អុីប្ែូដសេកនងសូ
ុ ,ទក។
ឹ
ឧទហរណ៍៖ 𝐻𝐶𝑙 (𝑔) →

𝐻2 𝑂
𝐻 + (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞 )
-បាសគជាសមាសធាត
ឺ ុគម្
ី ីបែលបទងកតអុ
ើ ី យង
ុ ៉ែ អុីប្ែុកសុីតកនងសូ
ុ ,ទក។
ឹ
𝐻2 𝑂
𝑁𝑎𝑂𝐻 (𝑎𝑞 ) → 𝑁𝑎+ (𝑎𝑞 ) + 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞 )
3-តូសុីត-បាសត្តេប្រុងបសទត-ឡ៉ូ ៖ី The Bronsted-Lowry Of Acids-Bases
លជមប្បុង្សសែតគីមីវ ិទូជនជាតិ ដាណឺម្ពក់ ថូម្ពសឡូរ ីគីមីវ ិទូជនជាតិអង្់លគលស
-អាសុីតគជាប្រទេទគ
ឺ ម្
ី ី )អាតូម្ អុីយង
ុ ៉ែ ម្៉ែូទលគ ុល)ទ ំងឡាយណាដែល
ទបាុះបង ់ប្រូត ុង។ EX 𝐻𝐶𝑙 (𝑎𝑞 ) + 𝑁𝐻3 (𝑎𝑞 ) → 𝑁𝐻4+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙− (𝑎𝑞 )
-បាសគជាប្រទេទគ
ឺ ម្
ី ី)អាតូម្ អុីយង
ទទួលយកប្រូត ុង។ EX 𝐻2 𝑂(𝑙) + 𝑁𝐻3 (𝑎𝑞 ) 𝑁𝐻4+ (𝑎𝑞 ) + 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞 )
4-ម្៉ែូណូប្រូទច
ិ េងប៉ែ
ិ ូ លីប្រូទចអាសុ
ិ ី ត៖ Monoprotic and Polyprotic Acids
ប្រុងដស្ត-ឡូរបី ចកអាសុីតជារីរប្រទេទគ ឺ ម្៉ែូណូប្រូទច
ិ េងប៉ែ
ិ ូ លីប្រូទច
ិ
-ម្៉ែូណូប្រូទចគ
ិ អាសុ
ឺ ី តដែលផតល ់ម្ួ យប្រូត ុង
EX: 𝐻𝐶𝑙 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) → 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞 )
-ប៉ែូលីប្រូទចគ
ិ ជាអាសុ
ឺ ី តដែលផតល ់ទលើសរីម្ួ យប្រូត ុង
Ex:រីប្រូទច
ិ 𝐻2 SO4 (aq) + H2 O(l) → H3 O (aq) + HSO4(aq)
+ −
HSO4− (aq) + H2 O(l) → H3 O+ (aq) + SO2−

4(aq)
-ប្ទើប្រូទច
ិ 𝐻3 PO4 (aq) + H2 O(l)H3 O+ (aq) + H2 PO−
4 (aq)
H2 PO− + 2−
4 (aq) + H2 O(l)H3 O (aq) + HPO4 (aq)
HPO2− + 3−
4 (aq) + H2 O(l)H3 O (aq) + PO4 (aq)
5-តូសុីត-បាសត្តេឡឺវីស៖(ឡឺវ ីសគី មីវ ិទូ ជនជាតិ អាលមរ ិចកាំង្)
-អាសុីតគជាប្រទេទគ
ឺ ម្
ី ី )អាតូម្ អុីយង
ដែលទទួលយកគូទអឡិចប្តុងទែើម្បបទងក
ី តសម្័
ើ េ ភ ក ូ ៉ែ ឡង ់។
ធ វា
EX 𝐻 + (𝑎𝑞 ) + 𝑁𝐻3 (𝑎𝑞 ) → 𝑁𝐻4+ (𝑎𝑞 )
-បាសគជាប្រទេទគ
ឺ ម្
ី ី)អាតូម្ អុីយង
ដែលទបាុះបង ់គូទអឡិចប្តុងទែម្
ើ បបទងក
ី តសម្័
ើ េ ភ ក ូ ៉ែ ឡង ់។
ធ វា
EX 𝐵𝐹3 (𝑎𝑞 ) + 𝐹 − (𝑎𝑞 ) → 𝐵𝐹4− (𝑎𝑞 )
១-ច ូរទប្ជ្ើសទរីសអាសុីតខ្ងទប្កាម្ទេុះទោយោក់នម្ប្រទេទ ម្៉ែូណូ
ប្រូទច
ិ រីប្រូទច
ិ េង
ិ ប្ទើប្រូទចៈ
ិ
a / HCl b / HClO c / H SO d / H SO e / CH COOH

4 2 3 2 4 3
f / HNO g / H PO h / H PO
3 3 2 3 4
២-ច ូរចងអុលបង្ហាញសារធាត ុេម្ួ
ី យៗខ្ងទប្កាម្ទេុះ ណាខ្ លុះជាអាសុីត
ជាបាស េងម្
ិ ិេដម្េ។
a / Na SO b / HCl c / NaCl d / Ca(OH ) e / H CO
2 3 2 2 3
f / CH g / Ca(OH )2 h / CaCO i / NH Cl j / NaOH
4 3 4
k / CH COOH
3
៣- ច ូរបង្ហាញោទតម្ួ
ើ យណាជាអាសុីតខ្ល ំងេងម្ួ
ិ យណាជាអាសុីត
ទខ្ាយកនុងចំទណាម្អាសុីតខ្ងទប្កាម្ទេុះ ៖
a / HCl b / HBr c / HF d / HNO e / H SO f / H SO

3 2 4 2 3
g / HSO  h / H PO i / HNO j / HOCl k / HClO l / HClO
4 3 4 2 3 4
៤-ច ូរបំទរញ េង
ិ ថ្លង
ឹ សម្ីការប្រតកម្ម
ិ អាសុីត បាសខ្ងទប្កាម្ៈ
a / H CO  Sr(OH )  .......... .......... .......... ..  .......... .......... .......... ....

2 3 2
b / HBr  Ba(OH )  .......... .......... .......... ..  .......... .......... .......... ....
2
c / NaBr  H SO  .......... .......... .......... ..  .......... .......... .......... ....
2 4
ី -បាស
មេម ៀនទី ២ ប្រតិកមមអាសត ី -បាស

Acids-Bases Reaction
1-តូសុត
ី -បាសឆ្លលស់ Conjugate Acid-Base
េយម្េ
ិ ័យ ៖ Definition បាសឆ្លស់គជាប្រទេទគ
ឺ ម្
ី ី ដែលទៅសល ់
ទប្កាយ រី អាសុីតប្រុងដស្ត-ឡូរ ី ទបាុះបង ់ប្រូត ុង។
Ex; 𝐻𝐹 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) 𝐹 − (𝑎𝑞 ) + 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞)
អាសុីត បាសឆ្លស់
ទគបាេគូអាសុីត-បាស ; 𝐻𝐹/𝐹 − ,𝐻3 𝑂+ /𝐻2 𝑂
-អាសុីត  𝐻 + + បាស ។ Ex ; 𝐻2 SO4 → H + + HSO4− ; 𝐻2 𝑆𝑂4 /𝐻𝑆𝑂4−
អាសុីតឆ្លស់គជាប្រទេទគ
ឺ ម្
ី ី ដែលបាេម្ករីបាសប្រុងដស្ត-ឡូរ ី
ទទួលប្រូត ុងប្រូត ុង។
Ex; 𝑁𝐻3 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) 𝑁𝐻4+(𝑎𝑞) +𝑂𝐻 − (𝑎𝑞)
ទគបាេគូអាសុីត-បាស ; 𝑁𝐻4+ /𝑁𝐻3 , 𝐻2 𝑂/𝑂𝐻 −
-បាស + 𝐻 +  អាសុីត ។ Ex; 𝑁𝐻3 + 𝐻 + → 𝑁𝐻4+ ; 𝑁𝐻4+ /𝑁𝐻3
2-កមាលង
ំ តូសុត
ី -បាសឆ្លលស់ Conjugate Acid-Base Strength
-អាសុីតខ្ល ំងឲ្យបាសឆ្លស់ទខ្ាយ ទហើយបាសដែលខ្ល ំង ឲ្យអាសុីត
ឆ្លស់ទខ្ាយ ។
Ex; 𝐻𝐶𝑙𝑂4 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) → 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙𝑂4− (𝑎𝑞)

អាសុីតខ្ល ំង បាសខ្ល ំង អាសុីតទខ្ាយ បាសទខ្ាយ
Ex; 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) +𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂− (𝑎𝑞 )
អាសុីតទខ្ាយ បាសទខ្ាយ អាសុីតខ្ល ំង បាសខ្ល ំង
3-សមាសធាតុអំផ្៉ូបទ Amphoteric Compound
េយម្េ
ិ ័យ សមាសធាត ុអំ ផូដទ គជាសមាសធាត
ឺ ុដែលលកខណៈជា
អាសុីតផង េង ិ បាសផង ។
𝐻𝐶𝑙 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) → 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞)
អាសុីត1 បាស2 អាសុីត2 បាស1
𝑁𝐻3 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) 𝑁𝐻4+(𝑎𝑞) +𝑂𝐻 − (𝑎𝑞)

បាស1 អាសុីត2 អាសុីត1 បាស2
ទោយទកជាអាសុ
ឹ ី តផង េងបាសផង
ិ ទនាុះទកមាេលកខ
ឹ ណៈអំ ផូដទ។
4-ប្រតក
ិ េមបនោប Neutralization Reaction
ិ បេាបគជាប្រត
ឺ កម្ម
ិ រវាងអាសុីត េងបាសឲ្យផលអំ
ិ បិលេងទ
ិ ក។
ឹ
ឧទហរណ៍ ប្រតកម្ម
ិ អាសុីតខ្ល ំង-បាសខ្ល ំង
𝐻𝐶𝑙 (𝑎𝑞 ) + 𝑁𝑎𝑂𝐻 (𝑎𝑞 ) → 𝑁𝑎𝐶𝑙 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙)
𝑁𝑎+ (𝑎𝑞) + 𝑂𝐻− (𝑎𝑞) + 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞) → 𝑁𝑎+ (𝑎𝑞) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞) + 2𝐻2 𝑂(𝑙)
អុីយង
ុ ៉ែ 𝑁𝑎+ េង
ិ 𝐶𝑙 ម្ិេច ូលរួ ម្ប្រតកម្ម
−
ិ វាជាអុីយង
ិ ។
5-ម្លៀងតូសុត
ី Acids Rain
ឧទហរណ៍ ៖ សាាេ ់ធ័រដែលបាេម្ករីចំទហុះទប្រង េងធយ

ិ ូ ងថ្មបទងកត
ើ
បាេជា 𝑆𝑂2 រួ ចដរលងជា𝑆𝑂3 ដែលមាេប្រតកម្ម

ិ ជាម្ួ យទកកន
ឹ ងបរ
ុ ោ
ិ កាស
បទងកតបាេជា
ើ 𝐻2 𝑆𝑂4 នម្សម្ីការ𝑆𝑂3 (𝑔) + 𝐻2 𝑂(𝑙)𝐻2 𝑆𝑂4 (𝑎𝑞)
១-ច ូរសរទសររូ បម្េតអាសុីតឆ្លស់របស់បាសែូចតទៅ
a / HS  b / HCO  c / CO 2 d / H PO  e / HPO 2
3 3 2 4 4
f / PO 3 g / HSO  h / SO 2 i / SO 2
4 4 4 3
២- ច ូរសរទសររូ បម្េតបាសឆ្លស់របស់អាសុីតែូចតទៅ
a / HCl b / NH  c / H S d / HNO e / HCN f / H 3 PO4

4 2 3
៣- ច ូរបង្ហាញោទតម្ួ
ើ យណាជាអាសុីតខ្ល ំងេងម្ួ
ិ យណាជាអាសុីត
ទខ្ាយកនុងចំទណាម្អាសុីតខ្ងទប្កាម្ទេុះ ៖
a / HCl b / HBr c / HF d / HNO e / H SO f / H SO

3 2 4 2 3
g / HSO  h / H PO i / HNO j / HOCl k / HClO l / HClO
4 3 4 2 3 4
៤-ចរសរទសរគូ
ូ អាសុីត-បាសសំ រាប់ប្រតកម្ម
ិ អាសុីត-បាសខ្ងទប្កាម្ទេុះ
a/H PO  NO  (aq) HNO  H PO  (aq)

3 4 (aq) 2 2 (aq) 2 4
b / CN  (aq)  HCO  (aq) HCN  CO 2 (aq)
3 (aq) 3
c/ H O  HF F  (aq)  H O  ( aq )
2 (l ) (aq) 3
៥-ប្រទេទខ្ងទប្កាម្ទេុះអាចចាត់ទ ុកជាអាសុីតផង េងបាសផងកន

ិ ង
ុ គូ
រីរទផែងគ្ននៈ HSO  ; HS  ; HCO  ; H O ; HSO  & NH 3

4 3 2 3
ក-ទតទគចាត់
ើ ទ ុកប្រទេទទ ំងទេុះោ៉ែ ងែូចទម្តច?
ខ្-ច ូរសរទសរគូទ ំងរីររបស់ប្រទេទេម្ួ

ី យៗ?
គ-ច ូរបញ្ជ
ា ក់គណា
ូ ខ្ លុះជាអាសុីតខ្ល ំង េង
ិ គូណាខ្ លុះជាបាសខ្ល ំង៕
៦-ទគោក់ស័ងស
ក ី ឲ្យមាេប្រតកម្ម
ិ ជាម្ួ យសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតអាសុីត
សល
ុ ផួរច
ិ ( H 2 SO4 ) ចំេេ
ួ 100 mL ទៅកំហាប់ 6,00M ៕
១-គណនាមា៉ែសស័ងស
ក ី សល
ុ ផាតដែលទទួលបាេ?
២-គណនាមារឧសម័េអុីប្ែូដសេដែលភាយទចញរីប្រតកម្ម
ិ ទៅ សីត ុ
ណាភារ STP ៕
៧-សំ បកខ្យងម្ួ យផែំរី CaCO3 មាេប្រតកម្ម

ិ ជាម្ួ យសូ លយ
ុ សយុងអាសុីត
កលរប្ី រិច (HCl ) ទគទទួលបាេ1500mL ឧសម័េ CO2 ទៅសីត ុណាភារ STP រួ ម្
ទ ំង CaCl2 េងទ
ិ កឹ ៕គណនាៈ
ក-មា៉ែស CaCO3 ច ូលរួ ម្ប្រតកម្ម

ិ ?
ខ្-មារសូ លយ
ុ សយងអាសុ
ុ ី តក លរីប្រិចទៅកំហាប់ 2 M ដែលទប្រើកងប្រត
ុន កម្ម
ិ ទេុះ
៨-ថ្មកទំ បារម្ួ យប្រទេទមាេ CaCO3 ចំេេ

ួ 80% ៕ គណនាមារសូ លយ
ុ សយុង
អាសុីតកលរប្ី រិចដែលមាេកំហាប់ 0,5 M ចា ំបាច ់ ដែលប្តូវទប្រើទែម្

ើ បី
រំោយ 20 g បេថ្មកទំ បារទេុះ ទបើទគសេមតោធាត ុម្ិេសុទ ធម្ិេច ូលរួ ម្
ិ ទទ៕
ី -បាស
មេម ៀនទី ៣ សូ្យសយងទឹក េិងpH

Water Solution and pH
1-អុយ
ី ុងអុប្ី រូញ៉ូ េ នង
ិ អុយ
ី ុងអុប្ី រុកសុត
ី Hydronium and Hydroxide Ion
1-1 សវ័យអុី យុង្កមមននទឹក Water Autoprotolysis

𝐻2 𝑂(𝑙) + 𝐻2 𝑂(𝑙) 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞 ) + 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞)
ទៅសីត ុណាភារ 250 𝐶 ទកសុ

ឹ ទ ធមាេ [𝐻3 𝑂+ ] = [𝑂𝐻 − ] = 1,0 × 10−7 𝑀
1-2លថរសវ័យអុីយុង្កមមននទឹក ( រ ឺផ្គុណអុីយុង្ននទឹក)
Ion Product Constant for Water 2𝐻2 𝑂(𝑙) 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞 ) + 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞)
កទេាម្ទថ្រលំ េង
ឹ ទៅសីត ុណាភារ 250 𝐶
[𝐻3 𝑂+ ]𝑋[𝑂𝐻 − ] = 𝑘𝑒 រ ឺ 𝐾w = 10−7 × 10−7 = 10−14

ទថ្រ 𝐾w គ្នមេខ្នតទហើយដប្រប្រួលនម្សីត ុណាភារ។កាលណាសីត ុ ,
កាេ ់បតខ្ ាស់ 𝐾w កាេ ់បតធំ។
លំ ហាត់គរ
ំ ូ ៖ ទៅសីត ុណាភារ250 𝐶 រកកំហាប់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ 𝑂𝐻 − ដែលមាេទៅ
កនង3,00
ុ × 10−5 𝑀 បេ សូ ,HCl ។
1-3 សូ្ុយសយុង្អាសុីត-បាសនិង្ណឺត ទៅសីត ុណាភារ 250 𝐶
-សូ លយ
ុ សយុងអាសុីត : [𝐻3 𝑂+ ] > 10−7 𝑀 > [𝑂𝐻 − ]
-សូ លយ
ុ សយុងណឺត : [𝐻3 𝑂+ ] = 10−7 𝑀 = [𝑂𝐻 − ]
-សូ លយ
ុ សយុងបាស : [𝐻3 𝑂+ ] < 10−7 𝑀 < [𝑂𝐻 − ]
2-មាប្តដ្ឋាន pH pH Scale
2-1និយមន័យ pH : pHបេសូ លយ
ុ សយុងរាវជាទំហំផុយេ
្ ងឡ
ិ ូ ការត
ី ទគ្នល
ែប់បេកំហាប់ [𝐻3 𝑂+ ]របស់សូលយ

ុ សយុង ។
នងទោយ ; 𝑝𝐻 = −𝑙𝑜𝑔 [𝐻3 𝑂+ ] pHជាទំហំគ្នមេខ្នត
ឧទហរណ៍ ៖ [𝐻3 𝑂+ ] = 10−3 𝑀 ⇒ 𝑝𝐻 = 3,0
[𝐻3 𝑂+ ] = 10−5 𝑀 ⇒ 𝑝𝐻 = 5,0

ទគបាេ [𝐻3 𝑂+ ] = 10−𝑝𝐻 𝑀
ែូចគ្ននដែរ pOHបេសូ លយ
ុ សយុងម្ួ យជាទំហំផុ យេ
្ ងឡ
ិ ូ ការត
ី ទគ្នល
ែប់បេកំហាប់[𝑂𝐻 − ] របស់សូលយ
ុ សយុង ។
នងទោយ ; 𝑝𝑜𝐻 = −𝑙𝑜𝑔 [𝑂𝐻 − ] ទៅសីត ុណាភារ 250 𝐶
pH+pOH = pKe ដតទៅសីត ុណាភារ 250 𝐶 pKe=14; pH+pOH = 14

𝑝𝐾𝑒 = −𝑙𝑜𝑔Ke ⇒ 𝐾𝑒 = 10−𝑝𝐾𝑒
ក-លកខណៈបេទំហំ pH
ទបើ pH ធំ ⇔ កំហាប់ [𝐻3 𝑂+ ] តូច
ទបើ pH តូច ⇔ កំហាប់ [𝐻3 𝑂+ ] ធំ
ខ្-ម្ជ្ឈោឋេបេសូ លយ
ុ សយុង ទៅសីត ុណាភារ 250 𝐶
-ម្ជ្ឈោឋេអាសុីត pH < 7,0⇔ [𝐻3 𝑂+ ] > 10−7 𝑀
-ម្ជ្ឈោឋេណឺត pH = 7,0⇔ [𝐻3 𝑂+ ] = 10−7 𝑀
-ម្ជ្ឈោឋេបាស pH > 7,0⇔ [𝐻3 𝑂+ ] < 10−7 𝑀
ឧទហរណ៍៖ pH េង
ិ pOHរបស់សូ,អាសុីតម្ួ យទៅសីត ុ , 25 𝐶
0
ដែលមាេកំហាប់ [𝐻3 𝑂+ ] = 10−6 𝑀
គ-រង្ហវស់ pH ទគអាចទប្រើ :
-អងគធាត ុចងអុលរណ៌
អងគធាត ុចងអុលរណ៌ តំបេ ់បប្ររណ៌ រណ៌អាសុីត រណ៌បាស
ទអលយង ់ទេ
ី 3,1-4,4 ប្រហម្ ទលឿង
ប្រូម្ូ ទ
៉ែ ម្៉ែ
ី ល ុ ទខ្ៀវ 6,0-7,6 ទលឿង ទខ្ៀវ
ទផណុលផាតទលអុីេ 8,2-10,0 គ្នមេរណ៌ កូឡាប
-pH ដម្៉ែប្ត
4-ទគរោ
ំ យឧសម័េអុីប្ែូដសេកលរួ 2,5 L ទៅកនងទ
ុ ក
ឹ 2,5 L ទគទទួលបាេសូ ,
អាសុីតកលរប្ី រិចដែលមាេ pH  1.4 ៕ ក-ទតអាសុ

ើ ី តកលរប្ី រិចជាអាសុីតខ្ល ំង រ ឺ
ទខ្ាយ ? ខ្-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ ដែលទកត?
ើ ទបើ Vm  25 LmoL1
5- ទគរំោយ 2 g បេសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតសុទ ធទៅកនងទ

ុ កទគទទួ
ឹ លបាេ សូ
លុយសយុងសូ ត 1L ទគទទួលបាេសូ .ម្ួ យដែលមាេ pH=12.7៕
ក-ទតសូ
ើ .សូ តជាបាសខ្ល ំង រ ឺ ទខ្ាយ ?
ខ្-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ ដែលទកតមាេ?
ើ
6-ទគយក 20 mL បេសូ លយ
ុ សយុងសូ តដែលមាេកំហាប់ 0,3 M ទៅោយ
ជាម្ួ យ 30 mL បេសូ លយ
ុ សយុងសូ តដែលមាេកំហាប់ 0,1 M ៕
គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុងដែលទទួលបាេ?
7-ទគបំបបក 0,2 g បេសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតទៅកនងទ
ុ កសុ
ឹ ទ ធទគទទួលបាេ សូ
លុយសយុងមាេមារ 2 L ៕
ក-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ បេការបំបបកអងគធាត ុរង
ឹ កនងទ
ុ ក?
ឹ
ខ្-គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុងទេុះ?
គ-គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ី ីបែលមាេវតដមាេទៅកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុង?
ឃ-គណនាមារទកដែលប្តូ
ឹ វចាក់ច ូលទៅកនង
ុ 20 mL បេសូ លយ
ុ សយុង ខ្ង
ទលើទែើម្បទទួ
ី លបាេសូ លយ
ុ សយុងថ្មមា
ី េ pH  11? 8-
ទគរោ
ំ យឧសម័េអុីប្ែូដសេប្រូម្ួ (HBr ) ចំេេ
ួ 1,2 L ទៅកនុងទក
ឹ 5 L ទគទទួល
បាេសូ លយ
ុ សយុងដែលប្តូវេងវា៕
ិ ក-សរ
ើ ខ្-
គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ី ីបែលមាេវតតមាេទៅកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុង? គ-
ុ សយុងដែលទទួលបាេ?ទបើ Vm  24LmoL1
9-សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតកលរច
ិ (HCl ) ម្ួ យមាេ pH  3,4 ចំេេ
ួ 10mL ៕ ទគចាក់
បដេថម្ 90mL បេសូ លយ

ុ សយុង KCl ដែលមាេកំហាប់ 0,1M ៕
គណនា pH បេលាយដែលទទួលបាេ?
10-ទគរោ
ំ យឧសម័េអុីប្ែូដសេកលរួចេ
ំ េ
ួ 0,56 L កនងទ
ុ កប
ឹ ិ តទគទទួល បាេ
សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតកលរប្ី រិចដែលមាេមារ 500mL ៕
ិ រវាង HCl ជាម្ួ យទក?
ឹ
ខ្-គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ី ីបែលមាេវតតមាេកនុងសូ លយ
គ-គណនា pH របស់សូលយ
ុ សយុងអាសុីតទេុះ?ទបើៈ Vm  22,4 L moL1
11-ទគរោ
ំ យប្កាម្សូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ចំេេ
ួ 1,6 g កនងទ
ឹ ល
ុ សយុង S1 ចំេេ
ួ 250 mL ៕ទគបដេថម្ សូ លយ
ុ សយុងប៉ែូនសយូម្ អុី
ប្ែុកសុីត (KOH ) S 2 ដែលមាេ pH  12 ចំេេ

ួ 500 mL ទៅទលើសូ លយ
ុ សយង S1 ទគ ុ
ទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុង S 3 ៕ a/
គណនាបរមា
ិ ណអុីយង
ុ ៉ែ អុីប្ែុកសុីតដែលមាេទៅកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុង S 3 b /
ុ សយុង S 3 12-
ទគឲ្យផលគ ុណអុីយេ ៉ែូ ចរបស់

ិ ទកទៅស
ឹ ី ត ុណាភារ 0 0 C គ ឺ K w  10
15
ក-
គណនា pK w របស់ទកសុ
ឹ ទ ធទេុះ? ខ្-គណនា [H3O ]&[OH  ] របស់ ទក
ឹ
សុទ ធ? គ-គណនា pH របស់ទកសុ

ឹ ទ ធ?
13-ទគចង ់ទធវសូ
ើ លយ
ុ សយុងអាសុីតកលរប្ី រិច (HCl ) ដែលមាេមារ 700cm 3 កំ
ហាប់ 2 102 molL1 ៕
ិ រវាងអាសុីតទេុះជាម្ួ យទក?
ឹ
ខ្-គណនាមារឧសម័េ HCl ចា ំបាច ់បែលប្តូវទប្រើ?ទបើៈ Vm  24 Lmol 1
គ-គណនា pH បេសូ លយ
14-សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតកលរប្ី រិចម្ួ យមាេ pH  2 (សូ លយ
ុ សយុង S1 )៕ សូ
លុយសយុងអាសុីតកលរប្ី រិចម្ួ យទទៀតមាេ ( pH  4) (សូ លយ

ុ សយុង S 2 )៕ ទគ
យក 50 mL បេសូ លយ
ុ សយុង S1 ទៅោយជាម្ួ យ 50 mL បេសូ លយ
ុ សយុង S 2
ុ សយុងដែលទទួលបាេទប្កាយការោយ?
15-ទគទអាយឧសម័េអុីប្ែូដសេកលរួ 5L ឆលងកាត់ទក
ឹ 2 L ទគទទួលបាេសូ លយ
ុ
សយុងដែលមាេ pH= 1៕ ក- ទតសូ

ើ .អាសុីត
កលរប្ី រិចជាអាសុីតខ្ល ំង រ ឺ ទខ្ាយ ?
ខ្-សរទសរសម្ីការអាសុីតទេុះជាម្ួ យទក?
ឹ ទបើៈ Vm  25 LmoL1
គ-គណនាមារទកចា
ឹ ំបាច ់បែលប្តូវទប្រើទែើម្បីបដេថម្ទៅទលើ 50 mL បេសូ
លុយសយុងអាសុីតខ្ងទលើទែម្
ើ បីទអាយទគទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុអាសុី
តថ្មមា
ី េ pH  1,3 ? 16-ទគ
រោ
ំ យឧសម័េអុីប្ែូដសេកលរួចេ
ំ េ
ួ 6 103 mol ទៅកនងទ
ុ ក
ឹ 2L ៕ ក-
ុ សយុងអាសុីតដែលទទួលបាេ?
ខ្-ទបើទគយក 100 mL បេសូ លយ

ុ សយុងអាសុីតខ្ងទលើទៅចាក់បញ្ូ ច លកនង
ុ
សូ ,អាសុីតេប្រិ
ី ច ( HNO3 ) ដែលមាេកំហាប់ 5 10 molL ចំេេ
3 1
ួ 100 mL ៕
គណនា pH បេលាយសូ លយ
ុ សយុងថ្ម?
ី
គ-គណនាមារទកដែលប្តូ
ឹ វបដេថម្ទៅទលើសូ លយ
ុ សយុងថ្មទ
ី ែើម្បីទទួល
ុ សយុងថ្មម្
ី ួ យទទៀតមាេ pH  3 ៕
17-ទគឲ្យ K w  2,5 1013 ទៅសីត ុណាភារ 80 0C ៕ទៅសីត ុណាភារទេុះ សូ
លុយសយុងទកម្ួ
ឹ យមាេ pH  6,5 ៕ទតសូ
ើ លយ
ុ សយុងទេុះមាេធម្មជាតជា
ិ
អាសុីត បាស ឬ ណឺត?
18-ទគឲ្យ K w  2,5 1013 ទៅសីត ុណាភារ 80 0C ៕ទៅសីត ុណាភារទេុះ សូ
លុយសយុងទកម្ួ
ឹ យមាេ pH  6,5 ៕ទតសូ
ើ លយ
ុ សយុងទេុះមាេធម្មជាតជា
ិ
19- ទគបងាុយ 50 mL បេឧសម័េអុីប្ែូដសេកលរួទៅកនងទ

ុ កសុ
ឹ ទ ធទគទទួលបាេ
សូ លយ
ុ សយុងដែលប្តូវេងវាចំ
ិ េេួ 250 mL ៕
ើ
ុ សយុងដែលទទួលបាេ៕ទបើៈ Vm  25 LmoL1
គ-ទបើទគបដេថម្ទកសុ
ឹ ទ ធចំេេ
ួ 950mL ទៅកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុងអាសុីតខ្ង
ទលើ៕គណនា pH បេសូ លយ
ី
ើ លយ
ុ សយុងងអាសុីតកលរប្ី រិច (HCl ) ម្ួ យដែលមាេ pH  2,5
ក-គណនា [H 3O ] & [OH  ] ដែលមាេទៅកនងសូ

ុ លយ
ខ្-គណនាមារឧសម័េចា ំបាច ់សំ រាប់ទទងវ 500

ើ mL បេសូ លយ
ខ្ងទលើ? Vm  22,4LmoL1
គ-ទគយក 10 mL បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតខ្ងទលើទេុះម្កបដេថម្ទកសុ
ឹ ទធ
990mL ៕គណនា pH បេសូ លយ

ុ សយុងទទួលបាេ?
21-ទគរោ
ំ យឧសម័េអុីប្ែូដសេកលរួ 0,56L ទៅកនងទ
ឹ លបាេ សូ លយ
ុ
សយុង S1 500mL (មារឧសម័េវាស់កងលកខ

ុន ខ្ណឌធម្មន)៕ ទគបដេថម្សូ លយ
ុ
សយុងអាសុីតកលរប្ី រិច S 2 1L ដែលមាេ pH  2 ទៅកនង

ុ សូ លយ
ុ សយុង S1 ទគ
ុ សយុង S 3 ៕ 1-គណនា
បរិមាណអុីយង ៉ែុ H 3O  (គតជាម្៉ែ

ិ ូល)ដែលមាេកនងសូ
ុ លយ ុ S 3 ? 2-គណនា
ុ សយង
pH បេសូ លយ
ុ សយង S 3 ? 22-ទគ
ុ
រោ
ំ យឧសម័េអុីប្ែូដសេកលរួ (HCl ) ចំេេ
ួ 0,2 L ទៅកនងទ
ុ កបាេ
ឹ សូ លយ
ុ សយុង
អាសុីតមាេមារ 4 L ៕ ក-សរទសរ
សម្ីការនងប្រតកម្ម
ើ ខ្-
ុ សយុងដែលទទួលបាេ? (Vm  25 LmoL1 )
គ-គណនាមារទកដែលប្តូ
ឹ វបដេថម្ទៅទលើ 50mL បេសូ លយ
ខ្ងទលើទែើម្បីទទួលបាេសូ លយ
ី េ pH  3 ៕
23-សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតេប្រិ
ី ច ( HNO3 ) 25mL មាេ pH  1,5 ៕ ទគយកវាម្ក
ោយជាម្ួ យ 50mL បេសូ លយ

ុ សយុងអាសុីតសល
ុ ផួរ ិ(H 2 SO4 ) ដែលមាេ
pH  2,5 ៕ ក-គណនា
មា៉ែសអាសុីតដែលមាេកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុងេម្ួ
ី យៗ? ខ្-
ុ សយុងដែលទទួលបាេទប្កាយទរលោយ?
គ-គណនាមារទកដែលបដេថ
ឹ ម្ទៅទលើសូ លយ
ុ សយុងដែលទទួលបាេ
ទប្កាយការោយទែើម្បទទួ
ុ សយុងថ្មី pH  3,5 ៕
24-សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតប្រូម្ីប្រិច (HBr ) ម្ួ យមាេមារ 10mL េងមាេ
ិ pH  1,5
1-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ រវាងអាសុីតទេុះជាម្ួ យទក?
ឹ
2-គណនាបរិមាណអុីយង ៉ែុ អុីប្ែូញូ ៉ែ ម្ដែលមាេទៅកនងសូ

ុ លយ
ុ សយងទេុះ?
ុ
3-គណនាមារទកដែលប្តូ
ឹ វបដេថម្ទៅទលើសូ លយ
ុ សយងខ្ងទល
ុ ើ ទែើម្បី
ុ សយុងថ្មី S1 ដែលមាេ pH  3,5 ៕
4-ទគបដេថម្សូ លយ
ុ សយុង S 2 បេអំ បិលសំ ឡ (NaCl ) ដែលមាេមារ 50mL កំ
ហាប់ 5 103 molL1 ទៅកនងសូ

ុ លយ
ុ សយង
ុ S1 ទែម្
ើ បទទួ
ុ សយង
ុ S3 ៕
ក-គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុង S 2 ? ខ្-គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុង S 3 ?
25-ទគរោ
ំ យឧសម័េអុីប្ែូដសេកលរួ 102 moL ទៅកនងទ
ុ កបាេសូ
ឹ លយ
ុ សយុង
ម្ួ យមាេមារ 1 L ៕
គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតដែលទទួលបាេ? ទតទគប្តូ
ើ វ
ដថ្ម្ទកប៉ែ
ឹ នា ុ ម េទៅកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុងអាសុីតខ្ងទលើ 100 mL ទែើម្បទទួ
ី ល
ុ សយុងថ្មី S1 មាេ pH  2,3 ៕ ទគចាក់300mL
បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតកលរប្ី រិចដែលមាេកំហាប់ 5 103 molL1 ទៅកនងសូ
ុ
លុយសយុង S1 ទែើម្បីទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុង S 2 ៕ គណនា pH បេសូ លយ
ុ
សយុង S 2 ?
26-ទគយក 10 g បេលាយសូ ែយូម្កលរួ េង
ិ សូ ត (NaOH ) ទៅរោ
ំ យកនង
ុ ទក
ឹ
ទគទទួលបាេ 1 L សូ លយ
ុ សយុងម្ួ យដែលមាេ pH  13 ក-
គណនាសមាសភារជាមា៉ែសបេលាយទែើម្?
ខ្-ទគយកសូ លយ
ុ សយុងខ្ងទលើទៅរប្ង្ហវ 100ែង៕
27- a / ទគទរៀបចំសូលយ
ុ សយុង S1 បេសូ លយ
ុ សយុងសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត
( NaOH )ដែលមាេកំហាប់ C1  5  103 M េងសូ

ិ លយ
ុ សយុង S 2 បេ សូ លយ
ុ សយុ
ងប៉ែូនស់( KOH )ដែលមាេកំហាប់ C2  103 M ៕គណនា pH បេសូ លយ

ុ សយុ
ងេម្ួ
ី យៗ b / ទគោយលាយដែលមាេមារ V1  10 mL បេសូ លយ
ុ សយង S1 ុ
ជាម្ួ យមារ V2  50 mL បេសូ លយ

ុ សយុង S 2 ៕ គណនា pH បេលាយ
ដែលទទួលបាេ? គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ី ីទ ំងអស់បែលមាេវត ដមាេទៅ
កងសូ
ុន ុ សយុង? 28-សូ លយ
លយ ុ សយុងអាសុីតសល
ុ ផួរច
ិ (H 2 SO4 ) ម្ួ យមាេ
pH  3,7 ៕ ទគឧបមាោ អាសុីតសល

ុ ផួរច
ិ បំបបកទ ំងស្សុងជា H O េង
ិ SO4
 2
3
ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ រវាងធអាសុីតទេុះជាម្ួ យទក?
ឹ
គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ុ លយ
ុ សយងទេុះ?
ុ
ទញរកកំហាប់ទែើម្បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតទេុះ?
29-ទគរំោយឧសមេ
័ អុីប្ែូដសេកលរួទៅកនងទ
ុ កសុ
ឹ ទ ធទគទទួលបាេសូ , S1 250mL
ដែលមាេ pH  2 ៕ទគបដេថម្សូ លយ
ុ សយុងប៉ែូនសយូម្កលរួ ( KCl ) 500mL ដែល
មាេកំហាប់101 M ទគទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុង S 2 ៕ គណនាមារឧសម័េអុី
ប្ែូដសេកលរួដែលយកម្កទប្រើ(លកខខ្ណឌធម្មន)?គណនា pH បេសូ
លុយសយុង S 2 ?
30- 250mL បេសូ លយ

ុ សយុងអាសុីតកលរប្ី រិចដែលទទួលបាេរីការ បំបបក
5 102 L បេអុីប្ែូដសេកលរួទៅកនងទកសុ
ឹ ទ ធ៕
ុ
គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុង S1 ដែលទទួលបាេរីការទរៀបចំទេុះ?
(ទបើៈ Vm  24 LmoL1 ) ទគទរៀបចំសូលយ

ុ សយុងរីរទផែងទទៀតគ ឺ S 2 & S 3 ដែល
សូ លយ
ុ សយុង S 2 មាេ pH  1,7 េងសូ
ិ លយ
ុ សយុង S 3 មាេកំហាប់ [H 3O  ]  5 102 M
៕ច ូរទធវចំ
ើ ណាត់ោនក់សូលយ
ុ សយុង S1 , S 2 & S 3 នម្លំ ោប់ អាសុីតទកេ?
ើ
31-ទគរោ
ំ យកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតចំេេ
ួ 1,33g ទៅកនងទ
ឹ ល បាេ
សូ លយ
ិ េេួ 1L ៕ សរទសរសម្ីការបំបបកកាល ់
សយូម្អុីប្ែុកសុីត? គណនាកំហាប់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ [Ca 2 ] & [OH  ] ?
គណនា pH បេសូ លយ
32-ទគរោ
ំ យប្កាម្សូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត ( NaOH ) 0,8 g ទៅកនងទ
ឹ ល
ួ 500mL ៕ទបើទគចាក់សូលយ
ុ សយុង S 2 បេ សូ លយ
ុ
សយុងសូ តដែលមាេ pH  12 ចំេេ

ួ 1L ទៅកនុងសូ លយ
ុ សយុង S1 ទគទទួលបាេ
សូ លយ
ុ សយុង S 3 ៕ 1-គណនា
បរមា
ុ ៉ែ OH  ដែលមាេទៅកនុងសូ លយ
ុ សយុង S 3 ? 2-គណនា
ុ សយង S 3 ? 33-ទគ
ុ
រោ
ំ យកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីត ( Ca(OH ) 2 ) 1,48 g ទៅសីត ុណាភារ 25 0C ទៅកនង
ុ
ទកទគទទួ
ឹ លបាេសូ លយ
ិ េេួ 200 mL ៕ 1-គណនា
បរមា
ុ ៉ែ OH  ដែលមាេទៅកនុងសូ លយ
ុ សយុង? 2-
ុ សយុង? M (Ca)  40 gmoL1 ?
ើ លយ
ុ សយុងសូ តកាត់ម្ួយមាេ pH  11,6 ចំេេ
ួ 1L ៕
ក-គណនាបរមា
ុ ៉ែ OH  ដែលមាេទៅកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុង?
ខ្-ទតទគប្តូ
ើ វទប្រើសូ តប៉ែនា
ុ ម េប្កាម្?
គ-ទបើទគចាក់សូលយ
ុ សយុងប៉ែូនស់ (KOH ) ដែលមាេ pH  12 ចំេេ
ួ 200 mL ទៅ
កនងសូ
ុ លយ
ុ សយុងខ្ងទលើ៕
ុ សយុងថ្មប
ី ែលទទួលបាេ?
35-ទគមាេសូ លយ
ុ សយុង 4 គៈឺ សូ លយ
ុ សយុង S1 ; S 2 ; S 3 & S 4 សូ លយ
ុ សយ S1
ុ
មាេ pH  13 ; សូ លយ
ុ សយុង S 2 មាេ [OH  ]  102 molL1 ; សូ លយ
ុ សយុង S 3 បាេ
ម្ករីការរោ
ំ យ 2 g បេសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតកនងទ
ុ កសុ
ឹ ទ 1ធ L ៕ សូ លយ
ុ សយុ
ង S 4 បាេម្ករីការបដេថម្ទក
ឹ 90 mL ទៅទលើ 10 mL បេ សូ លយ
ុ សយុងសូ ត
ដែលមាេកំហាប់ 2 102 molL1 ៕ ច ូរទធវចំ

ើ ណាត់ោនក់សូលយ
ុ សយុងទ ំងបួ េ
នម្លំ ោប់បាសទកេ?
ើ 36-ទគទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុង S ម្ួ យរី
លាយខ្ងទប្កាម្ៈ
 100mL បេសូ លយ
ុ សយុងប៉ែូនសយូម្អុីប្ែុកសុីត (KOH ) ដែលមាេកំហាប់ 0,16 molL1
 200 mL បេសូ លយ
ុ សយងសូ ែយម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ដែលមាេ pH  12
ុ ូ
ុ សយងទក៕
ឹ ុ
1-គណនាកំហាប់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ [OH  ] ដែល មាេទៅកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុង S ?
2-គណនា pH បេលាយដែលទទួលបាេ?
3-គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ុ លយ
ុ សយង
ុ S?
37-ក-ទគឲ្យទថ្រសវ័យអុីយង
ុ ៉ែ កម្មរបស់ទកទៅស
ឹ ី ត ុណាភារ 50 C គ ឺ
0
K w  5,5 1014 ៕ 1-ច ូរគណនា pK w របស់ទកសុ

ឹ ទ ធ?
2-ច ូគណនា [H3O ] & [OH  ] បេទកសុ

ឹ ទ ធ?
3-គណនា pH បេទកសុ
ឹ ទ ធទៅសីត ុណាភារទេុះ?
ខ្-សូ លយ
ុ សយុង A ម្ួ យមាេ pH  7 ទៅសីត ុណាភារ 50 0C ៕ ទតវាមាេធម្ម
ើ
ជាតជាសូ
ិ លយ
ុ សយុងអវី ? 38-ទគចង ់
ទធវសូ
ើ លយ
ុ សយុងសូ តម្ួ យ (NaOH ) ដែលមាេ pH  12,5 ៕ 1-គណនា
កំហាប់ប្រទេទគម្
ី ីទផែងៗដែលមាេវត ដមាេទៅកងសូ
ុន លយ
ុ សយុង? 2-គណនា
មា៉ែសសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលប្តូវទប្រើទែម្
ើ បីទធវសូ
ើ ,ទេុះចំេេ
ួ 0,5 L ? 3-គណនា
ុ សយុងដែលទទួលបាេកាលណាទគចាក់ទក
ឹ 0,5 L ទៅទលើសូ
លុយសយុងខ្ងទលើ?
ុ សយុងសូ ត (NaOH ) ម្ួ យមាេ pH  12,3 មារ 100 mL ៕
1-គណនាមា៉ែសសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតសប្មាប់ទទងវសូ
ើ លយ
2-ទបើទគដថ្ម្ទក
ឹ 900mL ច ូលទៅកនុងសូ លយ
ុ សយុងខ្ងទលើ៕គណនា pH បេ
សូ លយ
ី
40-ទគទរៀបចំសូលយ
ុ សយុងអុីយង
ុ ៉ែ អុីប្ែុកសុីតចំេេ
ួ បីគ ឺ S1 ; S 2 ; S 3 ែូច
តទៅៈ
 S1 គទទួ
ឺ លបាេរីការបំបបក 0,5 g បេសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ទៅកងទ
ុន ក
ឹ 2,5 L ៕
 S 2 គទទួ
ឺ លបាេទោយយកទចញរី 5cm បេសូ លយ
ុ សយង S1 ដែលទគ ុ
3
បំទរញជាម្ួ យទកសុ
ឹ ទ ធរហូតបាេមារ 100cm 3 ៕
 S 3 គជាសូ
ឺ លយ
ុ សយងម្ួ យដែលមាេកំហាប់ C3  5 10 M ៕
ុ
4
1-គណនាកំហាប់បេសូ លយ
ុ សយុង S1 & S2 ?
2-គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុង S1 ; S 2 ; S3 ?
3-ច ូរទធវចំ
ើ នាត់ោនក់បេសូ លយ
ុ សយុងទ ំងបីនម្លំ ោប់បាសទកេ?
ើ
41-សីត ុណាភារបេខ្េម្េ
ួល ុសែគ ឺ 37 0 C ៕សីត ុណាភារទេុះទថ្រសវ័យ អុីយ ុ ៉ែ
ងកម្មបេទក
ឹ K w  2  10 ៕ក-ច ូរសរទសរទថ្រសវ័យអុីយង
14
ុ ៉ែ កម្មបេទក
ឹ Kw
េង
ិ កំេត់ pH បេសូ លយ
ុ សយុងទៅសីត ុណាភារទេុះ?
ខ្-ឈាម្ម្េ ុសែមាេ pH  7,39 ៕ទតវាមាេធម្ម

ើ ជាតជាសូ
ិ លយ
ុ សយុង
ុ សយុងសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ដែលមាេកំហាប់
3  102 molL1 ៕
1-គណនាមា៉ែសសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលប្តូវបំបបកទៅកនងទ
ុ កសុ
ឹ ទ ធទែម្
ើ បី
ទរៀបចំសូលយ
ុ សយុងទេុះចំេេ
ួ 5 L ៕ 2-គណនា pH របស់វា?
3-ទចញរីសូ លយ
ុ សយុងខ្ងទលើទេុះទគចង ់បាេសូ លយ
ី េមារ
1 L កំហាប់ 1,00 104 molL1 ។ គណនាមារសូ លយ

ុ សយុងខ្ងទលើបែលយក
ម្កទរៀបចំ េង
ិ គណនា pH សូ លយ
ី
43-សូ លយ
ុ សយុងសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតម្ួ យមាេមារ 25 mL េងមាេ
ិ pH  11,5 ៕
a / គណនាមា៉ែសសូ ែយម្អុីប្ែុកសុីតដែលរោយ?
ូ
b / ទគបដេថម្ 25mL បេសូ លយ

ុ សយងកាល ់សយម្អុីប្ែុកសុីត (Ca(OH ) 2 ) ដែល
ុ ូ
មាេកំហាប់ 10 2 molL1 ទៅកនងសូ លយ

ុ ុ សយងសូ ែយម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ខ្ង
ុ ូ
ទលើ៕1-គណនាមា៉ែសកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលរោយ? 2-
ុ សយុងដែលទទួលបាេទប្កាយការោយ? 44-
ទៅកនុង 500mL បេទកសុ

ឹ ទ ធ៕ទគទធវការបំ
ើ បបក 0,73 g បេឧសម័េ អុីប្ែូដសេកល
រួ ៕ក-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ ? ខ្-គណនា
មារឧសម័េដែលបំបបកទៅកនងលកខ
ុ ខ្ណឌធម្មន? គ-គណនា
ុ សយុងដែលទទួលបាេ? ឃ-
ី ីបែលមាេវត ដមាេទៅកងសូ
ុន លយ
ុ សយុងចំេេ
ួ បួ េគៈឺ S1 ; S2 ; S3 ; S 4 ៕
 សូ លយ
ុ សយង S1 មាេ pH  11,6 ៕
ុ
 សូ លយ
ុ សយង S 2 មាេ [OH  ]  3,0 103 molL1
ុ
 សូ លយ
ុ សយង S 3 ប្តូវបាេទគទទួលបាេរីការបំបបក 2 g បេសូ លយ
ុ សយង
ុ ុ
សូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតទៅកនងទ
ុ កសុ
ឹ ទ ធចំេេ
ួ 10L ៕
 សូ លយ
ុ សយង S 4 គជាលទ
ឺ ធផលរីការបដេថម្ 400 mL បេទកសុ
ឹ ទ ធទៅកនង
ុ ុ
ុ សយងសូ ែយម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ដែលមាេ pH  12 ៕
ុ ូ
ក-គណនា pH បេសូ លយ
ខ្-គណនាកំហាប់បេសូ លយ
ុ សយុង S 3 & S4 ?
46- a / ទគោយលាយ 100 mL បេសូ លយ

ុ សយុង S1 បេអាសុីតកលរប្ី រិចដែល
មាេ pH  2,4 ជាម្ួ យ 200 mL បេសូ លយ

ុ សយុង S 2 បេអាសុីតកលរប្ី រិចដែលមាេ
pH ម្ិេសាគល ់៕ទគទទួលបាេលាយម្ួ យដែលមាេ pH  2,7 ៕
b / ទគោយលាយ 200 mL បេសូ លយ

ុ សយងអាសុីតកលរប្ី រិចដែលមាេ
ុ
pH  2,4 ជាម្ួ យ 300 mL បេសូ លយ

ុ សយងអាសុីតកលរប្ី រិចដែលមាេ pH  3,6 ៕
ុ
ុ សយុងដែលទទួលបាេទប្កាយការោយ?
47-ក-គណនាមារឧសម័េអុីប្ែូដសេប្រួម្ួ (HBr ) ដែលប្តូវបំបបកទៅកនង

ុ
ទកសុ
ឹ ទ 5ធ L ទែើម្បីទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុងម្ួ យមាេកំហាប់ Ca  2  102 molL1
ទបើៈ Vm  24 LmoL1
។ ខ្-សូ លយ
ុ សយុងដែលទទួលបាេមាេ pH  1,7 ៕ គណនា
កំហាប់ប្រទេទគម្
ី ីបែលមាេវតដមាេទៅកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុងទេុះ េង
ិ
បង្ហាញោអុីប្ែូដសេប្រូម្ួគជាម្៉ែ
ឺ ូ ណូអាសុីតខ្ល ំង?
48-សូ លយ
ុ សយុងអាក់កបេអាសុ
ឺ ី តអិបនេលុយអរប ៉ែូ យ
ុ នណូអុិច
(CF3  CF2  CF2  COOH ) មាេកំហាប់ 2  103 molL1 & pH  2,7 ទៅសីត ុណាភារ 250C
1-ទតវាជាអាសុ
ើ ី តខ្ល ំង ឬ ទខ្ាយ? ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការបេ
ិ ជាម្ួ យទក?
ឹ 2-ច ូរគណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ី ី
ដែលមាេវត ដមាេទៅកងសូ
ុន លយ
ុ សយង?
ុ 49-ទប្កាយរីការរប្ង្ហវ 50 mL បេ
សូ លយ
ុ សយុងសូ តដែលមាេ pH  12 ទគទទួលបាេសូ លយ
ី េ
pH '  10,7 ៕ ក-ទតទគប្តូ

ើ វរប្ង្ហវសូ លយ
ុ សយុង
ទែើម្ចំេេ
ួ ប៉ែនា
ុ ម េែង? ខ្-ទគដថ្ម្សូ ត m ( g ) ច ូលកនងសូ
ុ
លុយសយុងទប្កាយរប្ង្ហវទេុះ ទគទទួល បាេសូ លយ

ុ សយុងថ្មម្
ី ួ យទទៀត
មាេ pH  11 ៕គណនាមា៉ែសសូ ត m ( g ) ទេុះ? 50-ទគទរៀបចំសូ
លុយសយុងទផារបេអាសុ
ី ី តកលរប្ី រិច (HCl ) ម្ួ យដែល មាេ 35% ជាមា៉ែសេង
ិ
មាេែង ់សុីទតទធៀបេងទ
ិ កឹ d  1,15 1-គណនាកំហាប់បេ
សូ លយ
ុ សយុងទផារទេុះ?
ី 2-ទគចង ់ទរៀបចំ1 L
បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតកលរប្ី រិចដែលមាេកំហាប់ 2  102 M គណនាមារ
សូ លយ
ុ សយុងទផារដែលប្តូ
ី វទប្រើ? 51-ទគទរៀបចំសូ
លុយសយុងទផារម្ួ
ី យបេសូ លយ
ុ សយុងសូ ត (NaOH ) ម្ួ យដែលមាេ 35% ជា
មា៉ែសេងមាេែង
ិ ់សុីទតទធៀបេងទ
ិ កឹ d  1,38 ៕ -គណនាកំហាប់បេ
សូ លយ
ុ សយុងទផារទេុះ?
ី -គណនាមារ V1 បេ
សូ លយ
ុ សយុងទេុះដែលប្តូវទគោយទោយទកសុ
ឹ ទ ធ ទែើម្បទទួ
ី លបាេ 1 L
បេសូ លយ
ុ សយុងមាេ pH  12,5 ៕ -ទគចាក់5 mL បេសូ
លុយសយុងទផារទេុះទៅកន
ី ងទ
ុ កបាេ
ឹ 1L ៕ គណនា pH បេសូ
លុយសយុងដែទទួលបាេ? 52-ទគរំោយ
ឧសម័េអុីប្ែូដសេកលរួ (HCl ) ចំេេ

ួ 0,2 L ទៅកនុងទកសុ
ឹ ទ ធបាេ សូ លយ
ុ សយុង
អាសុីតមាេមារ 4 L ៕ ក-គណនា
ុ សយុងអាសុីតដែទទួបាេ?ទបើ Vm  25 Lmo 1 L ខ្-ទបើទគ
យក 200 mL សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតខ្ងទលើទៅចាក់ច ូកនងសូ
ុ ,សូ ត ដែល
មាេកំហាប់ 2  104 M មារ 200 mL 1-សរ
ើ 2-គណនា pH បេសូ លយ
ុ
សយុងដែលទទួលបាេទប្កាយប្រតកម្ម
ិ ?
មេម ៀនទី ៤ អប្ត្តកមមអាសត
ី -បាស
Acids-Bases Titration
1-ទគរំោយឧសម័េអុីប្ែូដសេក លរួ (HCl ) ចំេេ

ួ 0,2 L ទៅកងទ
ុ ន កសុ
ឹ ទ ធបាេ សូ .អាសុីត
មាេមារ 4 L ៕ក-គណនា pH បេសូ លយ

ុ សយុងអាសុីតដែទទួបាេ?ទបើ Vm  25 L / mol
ខ្-ទបើទគយក 200 mL សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតខ្ងទលើទៅចាក ់ច ូកងសូ
ុន លយ
ដែល មាេកំហាប់ 2  104 M មារ 200 mL ៕
១-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ើ
២-គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុងដែលទទួលបាេទប្កាយប្រតកម្ម
ិ ?
2-ទគចង ់ទធវសូ
ើ លយ
ុ សយុងសូ តចំេេ
ួ 500 mL កំហាប់ 2  102 M ៕ទតទគប្តូ
ើ វទប្រើ សូ ែ័្
យូម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ប៉ែនា

ុ ម េប្កាម្េងគណនា
ិ pH បេសូ លយ
ុ សយុង? ទគយកសូ
លុយសយុងខ្ងទលើ10 mL ទៅោក ់កងដកវទបដស

ុន ម្ួ យរួ ចទគបេដក ់ សូ . អាសុីតក លរីប្រិ
ចកំហាប់ 5  10 3 M ក-សរ
ទសរសម្ីការត ុលយការនងប្រតកម្ម
ិ េងបង្ហ
ិ ា ញរីអុីយង
ុ ៉ែ ទសែេក?
ិ ខ្-កំេ
ត ់មារ Va បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតទែើម្បទអាយបាេលាយម្ួ
ី យមាេ pH  7 ៕ 3-ទគ
យក 10 mL បេសូ លយ
ុ សយង
ុ ( H 3O ; Cl ) កំហាប់ 5,5  10 M ទៅោយជាម្ួ យ 5 mL បេសូ
  2
លុយសយុងសូ ត (NaOH ) ដែលមាេកំហាប់ 5  10 2 M ៕ ក-
ើ
ខ្-ច ូរកំេត ់ម្ជ្ឈោឋេសូ លយ

ុ សយុងដែលទទួលបាេទប្កាយប្រតកម្ម
ិ ?
ឃ-គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ុន .ទប្កាយប្រតកម្ម
ិ ?
4-ទគរំោយប្កាម្សូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ចំេេ

ួ 0,8 g ទៅកងទ
ុន ក
ឹ 500 mL ទគទទួល
ុ សយុង S1 ដែលមាេ pH= 12.6 ។ ១-ទត ើ
សូ .សូ តជាសូ .បាសខ្ល ំង រឺ ទខ្ាយ ? ២-ទគ
ចាក ់សូ លយ
ុ សយុងអាសុីត ក លរីប្រិចដែលមាេកំហាប់ 2  10 3 M ទៅកង
ុ ន សូ . S1 រហូត
ែល ់សូ .ទប្កាយប្រតកម្ម
ិ មាេ pH  7 ៕គណនាមារ Va ដែលប្តូវទប្រើ?
5-ទគមាេ1 L បេសូ ,អាសុីតសល

ុ ផួរ ិច (H 2 SO4 ) ដែលមាេកំហាប់1,0  103 molL1 ៕
សេមតោអាសុីតសល
ុ ផួរ ិចបំបបកទ ំងស្សុង៕
ិ បេការបំបបកអាសុីតសល
ុ ផួរ ិចកងទ
ុ ន ក?
ឹ
ខ្-គណនាមា៉ែសសូ ត (m( NaOH ) ) សុទ ធចា ំបាច ់បែលប្តូវទៅទលើសូ លយ

ុ សយុង អាសុីត
ខ្ងទលើរហូតែល ់ចំេ ុចសម្ម្ូលអាសុីត-បាស?
ុ សយុងទប្កាយប្រតកម្ម
ិ ?
6-ទគរំោយឧសម័េអុីប្ែូដសេក លរួ (HCl ) ចំេេ

ួ 1,12L ទៅកងទ
ុ ន កប
ឹ ិត1 L ទគទទួលបាេសូ
លុយសយុងដែលមាេ pH  1.3 ? ក-ទតសូ

ើ .អាសុី
តក លរីប្រើចជាអាសុីតខ្ល ំង រឺ ទខ្ាយ ? Vm  22.4 L / mol
ខ្-ទគបដេថម្ 5 mL បេសូ លយ
C B  0,1 molL1 ទៅទលើ 20 mL បេសូ លយ

ុ សយងអាសុីតខ្ងទលើ៕
ុ
គ-ទបើទគបដេថម្ 10 mL បេសូ .សូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ខ្ងទលើទៅទលើ 20 mL បេសូ .
ិ ៕ទតសូ
អាសុីតខ្ងទលើទេុះវញ ើ លយ
ុ សយុង ដែលទទួលបាេមាេ pH ទសមើេងប៉ែ
ិ នា ុ ម េ?
ុ សយុងប៉ែូនសយូម្អាម្ីរួ ( NH 2   K  ) កំហាប់ 6,3  103 molL1 េងមាេ
ិ
pH  11,8 ទៅសីតណ
ុ ា ភារ 250 C ៕ ក- ច ូរបង្ហាញោអុីយង
ុ ៉ែ អាម្ីរួជាបាសខ្ល ំង?
ខ្- ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ រវាងអុីយង
ុ ៉ែ ទេុះជាម្ួ យទក?
ឹ
គ- ទគយក 10mL បេសូ លយ
ុ សយុង S1 ទេុះម្កបដេថម្ទកសុ
ឹ ទ ធ 90mL ទគទទួលបាេសូ
លុយសយុង S 2 ៕គណនា pH បេសូ លយ

ុ សយុង S 2 ថ្មប
ី ែលទទួលបាេ។ ឃ- ទគបដេថម្
សូ លយ
ុ សយុង 50mL បេអាសុីតក លរីប្រិចដែលមាេកំហាប់ 2  10 3 molL1 កងសូ
ុន លយ
ុ
សយុង S 2 ទគទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុង S 3 ៕គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុង S 3
8-ទគយក 20 mL បេសូ លយ
C B  5  102 molL1 ទៅោយជាម្ួ យ 30 mL បេសូ លយ

ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ដែល
មាេកំហាប់ C A  5  10 2 molL1 ៕ក-ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម

ិ ? ខ្-ច ូរ
កំេត ់ម្ជ្ឈោឋេសូ លយ
ុ សយុងដែលទទួលបាេេងគណនា
ិ pH បេ សូ លយ
ុ សយង
ុ
ដែលទទួលបាេ? គ-ទតទគ
ើ
ប្តូវបដេថម្សូ លយ
ុ សយុង បាស ឬ អាសុីតខ្ងទលើប៉ែនា
ុ ម េ mL ទទៀតទៅទលើសូ
លុយសយុងដែលទទួលបាេខ្ងទលើរហូតទគទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុងម្ួ យមាេ
pH  7 ៕
9-ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ រវាងអាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ជាម្ួ យទក៕
ឹ
 គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ុន .អាសុីតក លរីប្រិច ដែល
មាេ pH  2 ៕ ទគបដេថម្ 4 mL បេសូ លយ

ុ សយុងសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ដែល
មាេកំហាប់ C B  1,5  10 2 molL1 ទៅទលើ 20 mL បេសូ លយ

ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិច (HCl )
ខ្ងទលើ៕គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុងទទួលបាេ
10-សូ . S 0 បេអាសុីតក លរីប្រិចម្ួ យបាេម្កទោយរំោយឧសម័េអុីប្ែូដសេក លរួ កងទ

ុន ក
ឹ
សុទ 250
ធ mL ទហើយសូ លយ
ុ សយុងដែលទទួលបាេទេុះមាេ pH  2,5 ៕
ក-គណនាមារឧសមេ
័ ដែលប្តូវទទងវសូ
ើ លយ
ុ សយុងអាសុីតខ្ងទលើ?
ខ្-ទគយក 15 mL បេសូ . S 0 ទេុះម្កបដេថម្ទកសុ

ឹ ទ ធទគទទួលបាេសូ . S1 មាេ pH  3 ៕
 គណនាមារទកចា
ឹ ំបាច ់បែលប្តូវបដេថម្ទែម្
ើ បទទួ
ុ សយុង S1 ៕
 ទគទធវអប្នសូ
ើ លយ
ុ សយុង S1 ទោយសូ លយ
ុ សយុងកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែល
មាេមារ 50 mL េងកំ
ិ ហាប់ 2  10 3 molL1 ៕គណនា pH បេសូ .ដែលទទួលបាេទប្កាយអប្ន?
11-ផលិតផលទកសំ
ឹ អាតW.C ម្ួ យប្រទេទមាេអាសុីតអាសុីតក លរីប្រិច៕ ទគរប្ង្ហវ
សូ .ទេុះចំេេ
ួ 100ែងទហើយទគទធវអប្ន
ើ VA  10 mL បេសូ លយ
ុ សយុងដែល បាេរប្ង្ហវ
ទោយសូ .សូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេកំហាប់ C B  1,0  102 molL1 ៕ ទៅចំេ ុចសម្
ម្ូលទគទទួលបាេទោយ VBE  13,1 mL ៕ ក-សរ
ទសរសម្ីការនងប្រត.?ខ្-គណនាកំ
ិ ហាប់ម្ូដ
៉ែ ល (C A ) បេសូ .ដែលបាេោយ? គ-
គណនាកំហាប់ម្ូដ
៉ែ លទែម្
ើ េងគណនាកំ
ិ ហាប់ជាមា៉ែស បេផលិតផលសំ អាត W.C
ខ្ងទលើទេុះ?
12-អុីប្ែូដសេអុីយែ៉ែូ ួ គជាអាសុ
ឺ ី តខ្ល ំង៕ទគទរៀបចំសូលយ
ុ សយុងទផារម្ួ
ី យដែល
មាេកំហាប់ជាមា៉ែស 28% េងែង

ិ ់សុីទត d  1,26
ិ រវាងអុីប្ែូដសេអុីយែ៉ែូ ួ ជាម្ួ យទក?
ឹ
ខ្-គណនាមារសូ លយ
ុ សយុងទផារដែលប្តូ
ី វទប្រើប្ាស់ទែើម្បទទួ
ី លបាេ1L បេសូ .
អាសុីតអុីយអ៉ែូ ី ប្រិ
ុ ច (HI ) ដែលមាេកំហាប់ C A  5  102 M ៕
ុ សយុងដែលទរៀបចំ?
ឃ-ទគចាក់25mL បេសូ លយ
ុ សយុងសូ ត (NaOH ) ដែលមាេកំហាប់ C B  2  102 M ទៅ
កង
ុ ន 20 mL បេសូ លយ
ុ ី តអុីយអ៉ែូ ី ប្រិ
ុ ចដែលទរៀបចំខ្ងទលើ៕
13-ទគទរៀបចំទធវសូ
ើ លយ
ុ សយុងម្ួ យទោយយកសូ លយ
ុ សយងរ
ុ ី រខ្ងទប្កាម្ោយ
បញ្ូ ច លគ្ននៈ
 សូ លយ
ុ សយង A : 25 mL បេសូ លយ
ុ សយងអាសុីតក លរីប្រិចដែលមាេកំហាប់ 0,8 M ៕
ុ ុ
 សូ លយ
ុ សយង B :100 mL បេសូ .សូ ែយម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេកំហាប់ 0,125 M ៕
ុ ូ
ើ
ខ្-ច ូរកំេត ់លាយសូ លយ

ុ សយុងដែលទទួលបាេទៅទរលបញ្ចប់ប្រតកម្ម
ិ ?
គ-គណនា pH បេលាយសូ លយ
ើ លយ
ុ សយុង S1 បេសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ដែលមាេកំហាប់
2  10 2 molL1 ចំេេ
ួ 200 mL ៕គណនាមា៉ែសសូ ែយម្អុីប្ែុកសុីតដែលប្តូវទប្រើ?
ូ ទគ
យកសូ លយ
ួ 100 mL ោក ់កងដកវម្ួ
ុន យ រួ ចចាក ់ទកសុ
ឹ ទ ធ រហូត បាេសូ
លុយសយុងថ្មី S 2 ចំេេ
ួ 500 mL ៕គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុងថ្មី S 2 ? ទគយក
ុ សយង S 2 ទៅចាក ់ច ូលកងសូ
ុន លយ
ុ សយងអាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ដែល
ុ ុ
មាេមារ 20 mL កំហាប់ 2  10 2 molL1 ៕ ច ូរកំេត ់ប្រទេទសូ .ទប្កាយប្រតកម្ម

ិ េង
ិ
ុ សយុង? 15-ទគោយលាយ 20 mL បេសូ លយ
ុ សយុង
អាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ដែលមាេកំហាប់ 5  10 2 molL1 េង

ិ 19 mL បេសូ លយ
ដែលមាេកំហាប់ 5  10 2 molL1 ៕ ក-គណនា pH បេសូ លយ

ុ សយុងេម្ួ
ិ យៗ
ម្ុេទរលប្រតកម្ម
ិ ? ខ្-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ ?
គ-ច ូរកំេត ់ម្ជ្ឈោឋេបេសូ .ទទួលបាេ េង

ិ គណនា pH បេលាយទទួលបាេ?
ឃ-ទតទគប្តូ
ើ វបដេថម្អាសុីត ឬបាស ប៉ែនា
ុ ម េ mL ទទៀតទទបទគទទួ
ើ លបាេ សូ លយ
ុ
សយុងម្ួ យមាេ pH  7 ៕ 16-សូ
លុយសយុងអាសុីតេប្រិ
ី ច ( HNO3 ) ចំេេ
ួ 25 mL មាេ pH  2,5 ៕ ក-
គណនាបរិមាណអុីយង
ុ ៉ែ អុីប្ែូញូ ៉ែ ម្ដែលមាេទៅកងសូ
ុន លយ
ុ សយុងអាសុីតទេុះ?
ខ្-ទគបដេថម្ 25 mL បេសូ លយ
ុ សយុងកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីត (Ca(OH ) 2 ដែលមាេកំហា
ប់10 2 molL1 ទៅកងសូ

ុន លយ
ុ សយុងអាសុីតេប្រិ
ី ចខ្ងទលើ៕ សរទសរសម្ី
ការនងប្រតកម្ម
ើ ើ ង? គណនា pH បេសូ
លុយសយុងដែលទទួលបាេ? 17-ទគោយ15 mL
បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតប្រូម្ីប្រិច (HBr ) ដែលមាេកំហាប់ 0,012 M ជាម្ួ យ 20 mL បេសូ
លុយសយុងប៉ែូនស់ (KOH ) កំហាប់ 0,008 M ៕ ក-ច ូរសរ
ើ ខ្-
គណនាបរិមាណរូ បធាតបេប្រទេទគ
ុ ម្
ី ី(ទរ ៉ែអាក ់ទប)ដែលោយ៕
ី ទតប្រទេទ
ើ
គម្
ី ីណាដែលម្ិេច ូលរួ ម្ទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ ? គ-គណនា
pH បេលាយដែលទទួលបាេ? ឃ-
គណនាមារសូ .ប៉ែូនស់បែលប្តូវបដេថម្ទែើម្បីទទួលបាេលាយម្ួ យមាេ pH  7 ? 18-
ទគចាក ់សូ លយ
ុ ី តក លរីប្រិចចំេេ
ួ 10 mL ដែលមាេកំហាប់1,0  102 M ទៅកង
ុន
ុ សយងសូ តកាត ់បែលមាេកំហាប់1,0  10 2 M ៕ ក-ច ូរ
ុ
ើ ើ ង? ខ្-ទតអុ
ើ ី យង
ុ ៉ែ
Na  & Cl  មាេនាទជាអវ
ី ី? គ-
ុ សយុងអាសុីតេងបាសទែ
ិ ម្
ើ ម្ុេចាក ់ច ូលគ្នន?
ឃ-គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុងដែលទទួលបាេទប្កាយទរលោយបញ្ូ ច លគ្នន?
19ទកកំ
ឹ ទបារោលរជាសូ លយ
ុ សយុងដឆអតបេកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលទគចាត ់
ទ ុកជារីបាសខ្ល ំង៕
១-គណនាមា៉ែសកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលប្តូវទប្រើទែម្
ើ បទទងវ
ី សូើ .ខ្ងទលើទេុះ
ចំេេ
ួ 0,5 L មាេ pH  12,3 ៕
២-ទគបដេថម្ 20 mL បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិចដែលមាេ pH  2 ទៅកង
ុ ន 20 mL
បេសូ លយ
ុ សយុងខ្ងទលើ៕ទតសម្ម្ូ
ើ លអាសុីត-បាសទកតមាេ
ើ ឬទទ?
គណនា pH បេទរលលាយមាេលំេង?
ឹ
20-ទគរំោយ m ( g ) បេសូ តកាត ់(NaOH ) កងទ

ុ ន កសុ
ឹ ទ ធទគទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុងដែល
ប្តូវេងវា
ិ S 0 500 mL េងមាេ
ិ pH  12,5
១-គណនាមា៉ែសសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលទប្រើសប្មាប់ទទងវសូ
ើ លយ
ុ សយុងខ្ងទលើ?
២-ទគយកសូ . S 0 50 mL ោយជាម្ួ យទក

ឹ V(mL ) ទគទទួលបាេសូ . S1 មាេ pH  12 ៕
គណនាមារទកដែលប្តូ
ឹ វបដេថម្ទែម្
ើ បទទួ
ុ សយុង S1 ខ្ងទលើ?
ទគទធវអប្នសូ
ើ លយ
ុ សយុង S1 ទោយបដេថម្ 30 mL បេសូ .អាសុីតសល
ុ ផួរ ិច ដែល
មាេកំហាប់ 2  10 2 molL1 ទគទទួលបាេសូ លយ

ុ សយង
ុ S2 ៕
21-ទគទអាយសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិចដែលមាេកំហាប់ 5,5  102 M ៕
ក-គណនា pH1 បេសូ លយ

ខ្-ទគយក 100 mL បេសូ .ទេុះទហើយបដេថម្ 50 mL បេសូ .សូ តដែលមាេកំហាប់
5  10 2 M ៕គណនា pH បេសូ លយ
22-ទកកំ
ឹ ទបារគជាសូ
ឺ .ដឆអតបេកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលទគចាត់ទ ុកជារីបាសខ្ល ំង
ក-ទោយែឹងោភាររោយបេកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីត (Ca(OH ) 2 ) កងទ

ុ ន កមាេ
ឹ 1,49 g L1
ទៅសីតណ
ុ ា ភារ 250C ៕គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុងទកកំ
ឹ ទបារទេុះ?
ខ្-រកមារ V A បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិចដែលមាេកំហាប់ 0,1 molL1 បេ តក ់ទៅ
កងទ
ុ ន កកំ
ឹ ទបារ 100 mL ទែម្
ើ បទទួ
ី លបាេសម្ម្ូលអាសុីត-បាស៕
័ អុីប្ែូដសេក លរួ 0,56 L ទៅកងទ
ុ ន កទគទទួ
ឹ លបាេសូ លយ
ុ សយុង
អាសុីតដែលប្តូវេងវាចំ
ិ េេួ 500 mL ៕ ច ូរសរទសរសម្ីការនង
ិ រវាង HCl ជាម្ួ យទក?
ឹ គណនា pH បេសូ
លុយសយុងអាសុីតក លរីប្រិច? ទគយក 50 mL បេ
សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិចខ្ងទលើទៅោយជាម្ួ យ 40 mL បេសូ លយ
(NaOH ) ដែលមាេកំហាប់ 4  10 2 molL1 ទគទទួលបាេសូ . A ៕ ១-សរទសរសម្ីការ
នងប្រតកម្ម
ើ ២-ទតសូ
ើ លយ
ុ សយុ
ង A ជាសូ លយ
ុ សយុងអវី ?ច ូរគណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុង A ? ៣-ទតទគប្តូ
ើ វ
បដេថម្សូ លយ
ុ ី ត ឬ បាសខ្ងទលើប៉ែនា
ុ ម េ mL ទទៀតទទប
ើ ែល ់ចំេ ុច
សម្ម្ូល? 24-ទគ
រំោយអាសុីតសល
ុ ផួរ ិច ( H 2 SO 4 ) m( g ) ទគទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុង S1 500 mL ដែល
មាេកំហាប់ 2  10 3 molL1 ៕ ក-
គណនាតបម្ល m ( g ) បេអាសុីតសល
ុ ផួរ ិចដែលរោយ?
ខ្-ទគយក 50 mL បេសូ លយ
ុ សយុង S 2 សូ ែយូ
ម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេកំហាប់102 molL1 ទគទទួលបាេសូ លយ

ុ សយង
ុ S 3 ៕ ១-
គណនាមា៉ែសសូ តកាត ់បែលយកម្កទប្រើ?
២-គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុង S 3 ដែលទទួលបាេ?
25-ទគោយលាយៈ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ដែលមាេ កំហាប់ 8  102 molL1 ៕
ុ សយងសូ ែយម្ក លរួ (NaCl ) ដែលមាេកំហាប់ 0,1 molL1 ៕
ុ ូ
ុ សយងប៉ែូនសយម្អុីប្ែុកសុីត (KOH ) ដែលមាេកំហាប់ 2  10 2 molL1
ុ ូ
គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុង S ដែលទទួលបាេ?
គណនាមារបេសូ លយ
ុ សយុងសូ តដែលមាេកំហាប់102 molL1 ដែលប្តូវចាក់
បញ្ូ ច លទៅកងសូ
ុន លយ
ុ សយុង S ទែើម្បទទួ
ី លបាេតបម្ល pH  4៕
26-ទគរំោយប្កាម្ប៉ែូនសយូម្អុីប្ែុកសុីត m (g) ទគទទួលបាេសូ លយ

ុ សយុង S1 500mL
ដែលមាេកំហាប់ 2  10 2 molL1 ទៅសីតណ

ុ ា ភារ 250 C ៕
ក-គណនាតបម្ល m ( g ) បេប៉ែូនសយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលរោយ?
ខ្-ទគយក 50 mL បេសូ លយ
ុ សយុង S 2 អាសុី
តសល
ុ ផួរ ិច ( H 2 SO4 ) ដែលមាេកំហាប់102 molL1 ទគទទួលបាេសូ លយ
ុ សយង
ុ S 3 ក-
គណនាមា៉ែសអាសុីតសល
ុ ផួរ ិចដែលយកម្កទប្រើ?
ុ សយុង S 3 ដែលទទួលបាេ?
27-សូ លយ
ុ សយុង S1 បេអាសុីតក លរីប្រិច ( HCl ) 50 mL ដែលមាេកំហាប់ 5  104 molL1 េង
ិ
មាេ pH  3,3 ៕ក-បង្ហាញោអាសុីតក លរីប្រិចជាអាសុីតខ្ល ំង?
ខ្-គណនាមារទកដែលប្តូ
ឹ វបដេថម្ទៅទលើ 20 mL បេសូ ,អាសុីតក លរីប្រិចខ្ងទលើ
ទែម្
ើ បទទួ
ី លបាេសូ , S 2 ថ្មប
ី ែលមាេ pH  4,3 ៕ គ-ទគបដេថម្ 50 mL បេសូ
លុយសយុងកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេកំហាប់1,0  103 molL1 កងសូ

ុន លយ
ុ សយុង
S 2 ៕១-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ ខ្-គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុង
S 3 ដែលទទួលបាេ?
28-សូ លយ
ុ សយុងទផារបេអាសុ
ី ី តក លរីប្រិច (HCl ) ម្ួ យមាេភាគរយជាមា៉ែស 46% េង
ិ
មាេែង ់សុីទត d  1,47 សូ លយ
ុ សយុងទេុះទទួលបាេទោយការោយច ូលទក
ឹ បេឧសម័
េអុីប្ែូដសេក លរួ ដែលជាអាសុីតខ្ល ំង៕
ច ូរបង្ហាញរីទទងវសូ
ើ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិចកំហាប់1,0  102 molL1 ចំេេ
ួ 500 mL
ទចញរីសូ លយ
ុ សយុងទផារ៕
ី គណនាមារសូ លយ
ុ សយុង
អាសុីតកំហាប់1,0  102 molL1 ដែលបេតក ់ច ូលទៅកង
ុ ន សូ លយ
ុ សយុងសូ ត 20 mL កំ
ហាប់ 5  102 molL1 ទែើម្បទទួ
ី លបាេសូ ,ម្ួ យមាេ pH  12 ៕
័ អុីប្ែូដសេក លរួ កងទ
ុ ន កសុ
ុ សយុង S1 500mL
ដែលមាេ pH  1,7 ៕ ១-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម

ិ រវាងឧសមេ
័ ទេុះជាម្ួ យទក?
ឹ
២-គណនាមារឧសម័េអុីប្ែូដសេក លរួ ដែលយកម្កទប្រើ?
៣-ទគយកសូ លយ
ួ 10 mL ម្កបដេថម្ទកសុ
ឹ ទ ធទគទទួលបាេ សូ , S 2 ដែល
មាេ pH  2,4 ៕គណនាមារទកដែលប្តូ

ឹ វដថ្ម្?
៤-ទគយកសូ លយ
ុ សយុង S 2 ដែលទទួលបាេចំេេ
ួ 20 mL ោយជាម្ួ យសូ លយ
ុ សយុង
កាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេមារ10 mL កំហាប់ C B  2  103 molL1 ៕ ក-
ើ ើ ង?
គ-កំហាប់ប្រទេទគម្
ី ីបែលមាេកងសូ
ុន លយ
ិ ?
ុ សយុងសូ ែយូម្ទអនណូឡាត (C2 H 5O   Na  ) កំហាប់ 6,3  103 molL1
េងមាេ
ិ pH  11,8 ៕១-ច ូរបង្ហាញោអុីយង
ុ ៉ែ ទអនណូឡាតជាបាសខ្ល ំង?
២-ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ រវាងអុីយង
ុ ៉ែ ទអនណូឡាតជាម្ួ យទក?
ឹ
៣-ទគយក 10mL បេសូ លយ
ុ សយុងទេុះម្កបដេថម្ទកសុ
ឹ ទ 90
ធ mL ៕ច ូរគណនា pH បេ
សូ លយ
ី ៤-ទគបដេថម្ 7 mL បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិច ( H 3O   Cl  ) កំ
ហាប់ 9  103 molL1 ទៅទលើសូ លយ

ុ សយុងដែលទទួលបាេកងសំ
ុន េួរទ ី 3 ៕ ក-ច ូរ
សរទសរសម្ីការត ុលយការបេប្រតកម្ម
ិ ទេុះ? ខ្-
ិ ?
31-ទគទធវអប្ន
ើ 10mL បេសូ លយ
ុ សយុងកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេកំហាប់
5  103 molL1 ទោយសូ លយ

ុ សយងអាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ដែលមាេកំហាប់ C A  102 molL1
ុ
រហូតែល ់ចំេ ុចសម្ម្ូលអាសុីត-បាស៕
ិ ដែលទកតមាម្េទឡ
ើ ើ ង?
ខ្-គណនាមារបេសូ ,អាសុីតក លរីប្រិចដែលបាេទប្រើរួចទញរកកំហាប់ប្រទេទគម្

ី ី
ដែលមាេកងសូ
ុន លយ
ុ សយុងទទួលបាេ
គ-ទបើទគយក 20 mL បេសូ .បាសខ្ងទលើទៅោយជាម្ួ យ 30 mL បេសូ .អាសុីត ខ្ង
ទលើ៕ទតទប្កាយប្រត
ើ កម្ម
ិ ចប់ទគទទួលបាេសូ លយ
ុ សយុងអវី ?គណនា pH បេសូ លយ
ុ
សយុងដែលទទួលបាេ? 32-គណនា
តបម្ល pH ទៅសីតណ
ុ ា ភារ 250 C របស់សូលយ
ុ សយុងែូចតទៅៈ ក- HCl
ដែលមាេកំហាប់107 molL1 ៕ខ្- KOH ដែលមាេកំហាប់107 molL1 ៕ ៧-ទក

ឹ
កំទបារោលជាសូ លយ
ុ សយុងដឆអតបេកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីត (Ca(OH ) 2 ) ដែលចាត ់
ទ ុកជារីបាសខ្ល ំង៕ ក-ច ូរ
សរទសរសម្ីការបេការបំបបកជាអុីយង
ុ ៉ែ បេកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីត? ខ្-
គណនាមា៉ែសកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេទៅកង
ុ ន 1 L បេសូ លយ
ុ សយុងកាល ់ ស័្
យូម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេ pH  12,6
គ-ទគយក 40 mL បេសូ .អាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ដែលមាេកំហាប់ C A  101 molL1 បដេថម្
ទៅទលើទកកំ
ឹ ទបារោលរខ្ងទលើ៕ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ េង
ិ គណនា
មារសូ លយ
ឹ ទបារោលរដែលបាេយកម្កទប្រើទែើម្បទធវ
ី ប្រត
ើ កម្ម
ិ រហូត
ែល ់ចំេ ុចសម្ម្ូលអាសុីត-បាស៕ 33-
ទកកំ
ឹ ទបារោលជាសូ លយ
ុ សយុងដឆអតបេកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីត (Ca(OH ) 2 ) ដែល ចាត់
ទ ុកជារីបាសខ្ល ំង៕ ១-
គណនាមា៉ែសកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលប្តូវទប្រើទែម្
ើ បទទងវ
ី សូើ .ខ្ងទលើទេុះ
ចំេេ
ួ 0,5 L មាេ pH  12,3 ៕
២-ទគបដេថម្ 20 mL បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ដែលមាេ pH  2 ទៅកង
ុន
ុ សយងខ្ងទលើទតសម្ម្ូ
ើ លអាសុីត-បាសទកតមាេឬទទ?
ើ
ុ
គណនា pH បេលាយទរលមាេលំេង?
ឹ
34-គណនាមារ VB បេសូ លយ
ុ សយុងសូ ត (NaOH ) ដែលមាេកំហាប់ C B  1,5  102 molL1
ចា ំបាច ់បែលប្តូវបដេថម្ទៅទលើ 30 mL បេសូ លយ

ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ដែល
មាេកំហាប់ C A  102 molL1 ទែម្

ើ បទអាយទប្កាយប្រត
ី កម្ម
ិ ចប់ទគទទួលបាេលាយ សូ
លុយសយុងម្ួ យដែលមាេ pH  2,5 ៕
35-ទគទធវអប្នកម្ម
ើ សូលយ
ុ សយុង S 0 បេអាសុីតក លរីប្រិចដែលមាេមារ VA  15 mL កំ
ហាប់ C A  5  103 molL1 ទោយសូ លយ

ុ សយុង S1 បេសូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត (NaOH ) ដែល
មាេកំហាប់ C B  5  103 molL1 ៕សូ លយ

ុ សយុងថ្មី S 2 ដែលទទួលបាេមាេតបម្ល pH  11
៕ ក-គណនា VB ដែលប្តូវយកម្កទធវអប្ន?
ើ ខ្-
គណនា V A ដែលប្តូវដថ្ម្ទលើសូ លយ
ុ សយង
ុ S 2 ទែើម្បទទួ
ី លបាេចំេ ុចសម្ម្ូល?
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិច (HCl ) ដែលមាេកំហាប់ 5,5  102 molL1 ៕
១-គណនា pH បេសូ លយ
២-ទគយក 10 mL បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតខ្ងទលើទេុះទហើយបដេថម្ 2,5 mL បេ សូ
លុយសយុងកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេកំហាប់ 5  102 molL1 ៕
៣-គណនាមារឧសម័េអុីប្ែូដសេក លរួ ដែលប្តូវទទងវ10

ើ mL បេសូ .អាសុីត ខ្ងទលើ?
37-ក-ទៅកង
ុ ន 0,5 L ទកសុ
ឹ ទ ធទគទធវទអាយបាេសទប្ម្ចសូ
ើ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិច
( H 3O   Cl  ) រហូតបាេ pH  1,4 ៕ គណនាកំហាប់ខ្ ុសៗគ្ននបេអុីយង

ុ ៉ែ ដែលមាេ កង
ុន
សូ .ទេុះ រួ ចទញរកមារឧសម័េអុីប្ែូដសេក លរួ (HCl ) ដែលរំោយ៕
ខ្-ទតមារទ
ើ កដែលប្តូ
ឹ វបញ្ូ ច លទៅកងសូ
ុន លយ
ុ សយុងខ្ងទលើទែើម្បទទួ
ី លបាេសូ .
ថ្មមា
ី េ pH  2៕ គ-ទគយក 20cm 3 បេសូ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិច ( H 3O   Cl  ) មាេ
pH  2 ទហើយ ទគបញ្ូ ច ល 5 cm 3 បេសូ លយ

ុ សយុងសូ តដែលមាេកំហាប់ម្ិេសាគល ់៕
pH បេលាយដែលទទួលបាេទសមើ 2,4 ៕
១-គណនាកំហាប់បេប្រទេទគម្
ី ីបែលមាេទៅកងលាយសូ
ុន លយ
២-ទញរកកំហាប់ម្ិេសាគល ់?
៣-ទត ើ pH បេសូ លយ
ុ សយុងសូ តយកម្កទប្រើមាេតបម្លទសមើប៉ែនា
ុ ម េ?
៤-ទតមារបេសូ
ើ .សូ តប៉ែនា
ុ ម េដែលប្តូវបាេបញ្ូ ច លកនុងលាយទែម្
ើ បទទួ
ី លបាេ pH  7 ៕
ុ សយុង S1 បេម្៉ែូណូអាសុីត HA ដែលមាេកំហាប់ C1  4,0  102 molL1
េងមាេ
ិ pH1  1,4 ៕ក-ទត ើ HA ជាអាសុីតខ្ល ំង ឬ ទខ្ាយ៕ច ូរបង្ហាញ?
ខ្-សរទសរសម្ីការត ុលយការបេប្រតកម្ម
ិ រវាង HA ជាម្ួ យទក?
ឹ
គ-ទគបដេថម្មារទកទៅក
ឹ ងសូ
ុន លយ
ុ សយុង S1 ដែលមាេមារ 50 mL ទែម្
ើ បទអាយបាេ
ី
សូ លយ
ុ សយុង S 2 ដែលមាេ pH  2 ច ូរគណនាមារទកដែលចា
ឹ ំបាច ់ប្តូវដថ្ម្? ឃ-
ទគបេដក ់សូ លយ
ុ សយុង S 2 ទៅកងសូ
ុន លយ
ុ សយុងសូ ត10mL ៕ សម្ម្ូលទកតមាេទៅ
ើ
ទរលដែលទគបដេថម្សូ លយ
ុ សយុង S 2 ចំេេ
ួ 8,2 mL ៕ គណនាកំហាប់សូលយ
ុ សយុង
សូ ត?
39- ក-ទគោយ 50 mL បេសូ ,អាសុីតសល
ុ ផួរ ិចដែលមាេកំហាប់102 molL1 ជាម្ួ យ
សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតក លរីប្រិចដែលមាេមារេងកំ
ិ ហាប់ទសមើគ្ននទគទទួលបាេសូ . S1 ៕
ុ សយុង S1 ?
ខ្-ទគោយ 50 mL បេសូ លយ
ុ សយុងកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលមាេកំហាប់
10 2 molL1 ជាម្ួ យសូ លយ

ុ សយងប៉ែូនស់បែលមាេមារេង
ិ កំហាប់ទសមើគ្នន ទគទទួល
ុ
គ-ទគោយ 50 mL បេសូ លយ
ុ សយុង S1 ជាម្ួ យ 50 mL បេសូ លយ
ុ សយុង S 2 ទគទទួលបាេ
សូ លយ
40-ប្តើទកសាបអាចរស់
ឹ បាេទៅកងទ
ុ ន កដែលមាេ
ឹ pH ទៅចទនាលុះ 6,5 ទៅ 7,5 ៕
អាងចញ្
ិ ច ឹ ម្ប្តើម្ួយមាេទក
ឹ 100 L( pH  7) ៕ ទគបាេប្ចឡំ ចាក ់សូ លយ
ុ សយុង អាសុីត
ក លរីប្រិច (HCl ) ដែលមាេកំហាប់ C A  1molL1 ចំេេ

ួ 10mL ទៅកងអាងទនាុះ៕
ុន
ក-គណនាកំហាប់ [ H 3O  ] & [Cl  ] ដែលមាេទៅកងអាងច

ុន ញ្
ិ ច ឹ ម្ប្តើ?
ខ្-គណនា pH បេទកដែលមាេក
ឹ ងអាងច
ុន ញ្
ិ ច ឹ ម្ប្តើ៕ទតប្តើ
ើ អាចរស់កងម្ជ្ឈោ
ុន ឋេ
រុល ទេុះបាេដែរឬទទ?
41-សូ លយ
ុ សយុង S 0 បេអាសុីតក លរីប្រិចម្ួ យបាេម្កទោយរំោយឧសម័េ អុីប្ែូ
ដសេក លរួ កងទ

ុ ន កសុ
ឹ ទ ធ 250mL ។សូ លយ
ុ សយុងដែលទទួលបាេទេុះមាេ pH  2,5 ៕ ក-
គណនាមារឧសម័េដែលប្តូវទទងវសូ
ើ លយ
ុ សយុងអាសុីតខ្ងទលើ?
ខ្- ទគយក 15mL បេសូ លយ

ុ សយុង S 0 ទេុះបដេថម្ទកសុ
ុ សយុង
S1 មាេ pH  3 ៕១- គណនាមារទកចា

ឹ ំបាច ់បែលប្តូវបដេថម្ទែើម្បទទួ
ី លបាេ សូ . S1
២- ទគទធវអប្នសូ
ើ លយ
ុ សយុង S1 ទោយសូ លយ
ុ សយុងកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែល
មាេមារ 50mL េងកំ

ិ ហាប់ 2  10 3 molL1 ៕គណនា pH បេសូ .ទទួលបាេ ទប្កាយអប្ន?
42-ទគប្ន ំបេ្ុះដែកកង
ុ ន 500 mL សូ លយ
ុ សយុងអាសុីតសល
ុ ផួរ ិច ( H 2 SO4 ) កំហាប់
10 1 M ទៅខ្ណុះ t ទគទទួលបាេឧសម័េ 1 L ៕ គណនាមា៉ែសដែកដែលប្ន ំទគែឹងោ
ដែកច ូលរួ ម្ប្រតកម្ម

ិ អស់ 22,4% ទហើយមារម្៉ែូលឧសម័េគ ឺ 25 L / mol ៕
គណនា pH បេសូ លយ
ុ សយុងទៅខ្ណុះ t ៕ទគសេមតោមារសូ លយ
ុ សយុងទថ្រ៕
គណនាកំហាប់បេប្រទេទគម្
ី ីទផែងៗទៅខ្ណុះ t ៕
43-ទគបដេថម្សូ លយ
ុ សយុង Pb(NO3 ) 2 បរិមាណទលើសទៅកង
ុ ន 500 mL សូ លយ
ុ សយុង A
បេអាសុីតសល
ុ ផួរ ិច ( H 2 SO4 ) ទគទទួលបាេកករ 3,03 g ៕
ក-គណនាកំហាប់បេប្រទេទគម្
ី ីទផែងៗកងសូ
ុន លយ
ុ សយុង A ?
ខ្-គណនា pH & pOH បេសូ លយ

ុ សយុង A ?
គ-ទគោយ 50 mL បេសូ . A ជាម្ួ យ 50 mL បេសូ .សូ ត (NaOH ) កំហាប់ 102 molL1 ?
១-ទតសម្ម្ូ
ើ លអាសុីត-បាសទកតមាេឬទទ?
ើ
២-គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្
ី ីទផែងៗកងលាយ
ុន េង
ិ pH បេលាយ?
៣-គណនាមារសូ .ណាម្ួ យដែលប្តូវបដេថម្ទៅកងលាយទែ

ុន ើម្បីទទួល បាេ
សម្ម្ូលអាសុីត-បាស?កាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតឬទកកំ
ឹ ទបារមាេរូ បម្េដCa(OH ) 2
ចាត ់ទ ុកជារីបាសខ្ល ំង៕សូ លយ

ុ សយងដឆអ
ុ តបេកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីត
មាេ 0,8 g.L1 ៕ក-គណនាកំហាប់ប្រទេទគម្

ី ីទផែងៗកងសូ
ុន លយ
ុ សយុងគតជា
ិ molL1
គ-គណនាកំហាប់ជាមា៉ែស ( g.L1 ) បេសូ លយ

ុ សយុងទេុះដែលមាេ pH  11,5 ៕
44-សូ លយ
ុ សយុងបារ ៉ែយូម្អុីប្ែុកសុីតមាេកំហាប់ 0,0020M ៕
ក-គណនាកំហាប់បេប្រទេទគម្
ី ីបែលមាេកងសូ
ុន លយ
ខ្-គណនា pH & pOH បេសូ លយ

45-ទកកំ
ឹ ទបារជាសូ លយ
ុ សយុងដឆអតបេកាល ់សយូម្អុីប្ែុកសុីតដែលចាត ់ទ ុក ជារី
បាសខ្ល ំង៕ទគែឹងោការរោយបេ Ca(OH ) 2 កងទ

ុ ន កគ
ឹ ឺ 14,8 gL ៕
1
ក-គណនាកំហាប់ជាម្៉ែូលបេសូ លយ
ឹ ទបារោលរ?
ខ្-គណនាមារទកដែលប្តូ
ឹ វបដេថម្ទៅកងទ
ុ ន កកំ
ឹ ទបារទេុះ 100 mL ទែើម្បីទទួលបាេ
សូ លយ
ី េ pH  12,6 ៕
គ-ទគចាក់សូ .អាសុីតក លរីប្រិចកំហាប់ 0,1 molL1 ទៅកង

ុ ន 100 mL បេសូ .សំ េួរ(ក)៕
គណនាមារសូ .អាសុីតដែលប្តូវទប្រើទែើម្បីទទួលបាេលាយម្ួ យមាេ pH  7 ៕
ជំពូកទី ៤ chapter4 ្ំេឹងគីមី ( Chemical Equilibrium)
មេម ៀនទី ១ ធមមជាតិ នេ្ំេឹងគីមី

Natural of Chemical Equilibrium
1-ប្រតក
ិ េមមៅេក ( Reversible Reactions )
ប្រតម្ម
ិ គម្
ី ី ម្ួ យដែលកនុងទនាុះមាេអងគធាត ុកទកត)ផល
ើ ិ តផល)អាចមាេ
ិ ជាម្ួ យគ្ននបទងកតអងគ
ើ ធាត ុប្រតករវ
ិ ិ ទគទៅោប្រត,ទៅម្ក។
ញ ិ
ឧទហរណ៍ ៖ 2𝐻𝑔𝑂(𝑠) → 2𝐻𝑔(𝑙) + 𝑂2 (𝑔) , 2𝐻𝑔(𝑙) + 𝑂2 (𝑔) → 2𝐻𝑔𝑂(𝑠)

∆ ∆
ិ ទៅម្ក ៖ 2𝐻𝑔𝑂(𝑠)  2𝐻𝑔(𝑙) + 𝑂2 (𝑔)

ទគបាេសម្ីការទៅវញ
ិ ទៅម្កមាេលំ េង
ឹ កាលណាទលបឿេប្រតកម្ម
ិ នម្ទសបទណា
ិ ត យ
ទសមើេងប្រត
ឹ កម្ម
ិ នម្ទសប្ចាស
ិ ទហើយកំហាប់បេអងគធាត ុកទកត
ើ េង
ិ
អងគធាត ុប្រតករដលងដប្រប្រួ
ិ ល។
2-លំនង
ឹ គេ
ី ី (Chemical Equilibrium)
ិ គម្
ី ីជាទប្ចើេ ជាប្រតកម្ម
ិ ទៅម្ក ទប្កាម្លកខខ្ណឌសីត ុណាភារ
េង
ិ កំហាប់ប្រប្រត ី ។ ប្រតកម្ម
ិ ខ្ លុះប្រប្រឹតទត ៅនម្ទសបទណា
ិ ត យទប្ចើេ
ឧទហរណ៍៖ 2𝑆𝑂2 (𝑔) + 𝑂2 (𝑔) 2𝑆𝑂3 (𝑔)
ិ ត យតច
ិ
ឧទហរណ៍៖ 𝐻2 CO3 (aq) + H2 O(l) 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐻𝐶𝑂3− (𝑎𝑞)
ិ ត យ េង
ិ ទសប្ចាសទសម
ិ ើ គ្នន
Ex: 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 (𝑎𝑞 ) + H2 O(l)𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝐻3 −𝐶𝑂𝑂 − (𝑎𝑞)
3-កមនោេមេ លំនង
ឹ (Equilibrium Constant )
សម្ីការទូទៅ ៖ aA + bB  cC + dD
ទថ្រលំ េងសំ បែងទោយ ៖ 𝐾 = ។ ទថ្រលំ េង
ឹ k ម្ិេអាស្ស័យ
[𝐶]𝑐 ×[𝐷]𝑑
ឹ [𝐴]𝑎 ×[𝐵]𝑏
េងកំ
ឹ ហាប់ទែើម្បេអងគធាតប្រត
ិ ករទទ
ិ ដតវាអាស្ស័យនម្សីត ុណាភារ
បេប្ររ័េ ធ ។
4-មេ លំនង
ឹ ននប្រេ័នធ 𝐻2 , 𝐼2 , 𝐻𝐼
សម្ីការគម្
ី ីនងឲ្យប្ររ័េមា
ធ េលំ េង
ឹ ៖ 𝐻2 (𝑔) + 𝐼2 (𝑔) 2𝐻𝐼 (𝑔)
កទេាម្ទថ្រលំ េងគម្
ី ី សរទសរ 𝐾 = [𝐻
[𝐻𝐼]2
ឹ 2 ]×[𝐼2 ]
1-លាយឧសម័េម្ួ យផែំទោយ N2 ; H2 & NH 3 ៕ លាយទេុះមាេ
លំ េងគ
ឹ ម្
ី ីទៅសីត ុណាភារ 773 K ៕ កំហាប់អងគធាត ុេម្ួ
ី យៗទៅទរលលំ េង
ឹ
[ N 2 ]  0,602molL1 ; [ H 2 ]  0,420molL1 & [ NH 3 ]  0,113molL1
ច ូរកំេត់រកទថ្រលំ េងបេប្រត
ឹ កម្ម
ិ ៕ N 2 ( g )  3H 2( g ) 2NH 3 ( g )
2-ទៅសីត ុណាភារដែលទគបាេទអាយប្រតកម្ម
ិ (ប្គប់ឧសម័េ)
CO ( g )  H 2O ( g ) H 2 (g)  CO2 ( g ) ផលិត ផលកំហាប់ទទួល
បាេគ ឺ [CO]  0,200M ;[ H 2 O]  0,500M ;[ H 2 ]  0,32M ; [CO2 ]  0,42M ច ូរកំេត់
តបម្លទថ្រលំ េងទៅស
ឹ ី ត ុណាភារទនាុះ? 3-អុីប្ែូ
ដសេសល
ុ េតបំ
ី បបកអាស្ស័យទៅេងសម្
ិ ី ការ 2𝐻2 𝑆(𝑔) 2𝐻2 (𝑔) +
𝑆2 (𝑔) ការវាស់លំេងបេលាយឧសម
ឹ ័េ ទ ំងបីទេុះបាេបង្ហាញរីកំហា
ប់ៈ [ H 2 S ]  7,06  103 M ; [ H 2 ]  2,22  103 M េងកំ
ិ ហាប់ [ S 2 ]  1,11 103 M ៕គណនា
តបម្លទថ្រលំ េងសប្មាប់
ឹ សម្ីការទេុះ?
3- ទគមាេប្រតកម្ម
ិ ៈ H 2 (g)  I 2 (g) 2HI ( g ) ដែលមាេ លំ េង
ឹ
ទៅសីត ុណាភារ 4250 C ៕កំហាប់អងគធាត ុទៅទរលលំ េងគ

ឹ ម្
ី ីគ ឺ
[ H 2 ]  1,83  101 molL1 ;[ I 2 ]  3,13  103 molL1 & [ HI ]  1,77  102 molL1 ៕ គណនាតបម្លទថ្រ
លំ េង
ឹ (K ) ?
4-ទគមាេប្រតកម្ម
ិ ៈ H2 (g)  Cl 2 ( g ) 2HCl ( g ) ដែលមាេ
លំ េងទៅស
ឹ ី ត ុណាភារ 1227 C ៕ កំហាប់អងគធាត ុទៅទរល លំ េងគ
0
ឹ ម្
ី ីគ ឺ
[ H 2 ]  [Cl 2 ]  4,5  103 molL1 & [ HCl ]  62,5  103 molL1 ៕ គណនាតបម្លទថ្រលំ េង
ឹ (K )
5-សប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ មាេលំ េងប្តូ
ឹ វបាេបទងកតទឡ
ើ ើ ងទៅសីត ុណាភារ រិត
ប្ាកែទៅទរលដែលកំហាប់ទ ំងឡាយមាេវតដមាេទៅកនងសូ
ុ លយ
ុ សយុ
ងគៈឺ [CO]  0,010mol / L ;[H 2O]  0,020mol / L ;[CO2 ]  0,012mol / L &[ H 2 ]  0,012mol / L
គណនាតបម្លទថ្រលំ េងសប្មាប់
ិ ទេុះ ( K eq ) ?
𝐶𝑂 (𝑔) + 𝐻2 𝑂(𝑔) 𝐶𝑂2 (𝑔) + 𝐻2 (𝑔)
6-ទគែុតកំទៅតយូលេលកល
ី រួ (SO2Cl 2 ) ទៅសីត ុណាភារ 380 K ទគទទួលបាេ
សល
ុ ផួរីអុកសុីត (SO2 ) េងរ
ិ ី កលរ (Cl 2 ) នម្សម្ីការត ុលយការខ្ងទប្កាម្ៈ
SO2Cl 2 ( g ) SO2 ( g )  Cl 2 ( g ) ៕ទគយក 13,5 g បេ តយូលេលកល

ី រួ (SO2Cl 2 )
ោក់ច ូលទៅកនងទផ
ុ ងើ បិតជ្ិតម្ួ យដែលមាេមារ 2 L ៕បនា្ប់ម្កទគែុត
កំទៅទៅសីត ុណាភារ 380 K ទថ្ររហូតែល ់មាេលំ េងទគទទួ

ឹ លបាេរីកលរ
(Cl 2 ) ចំេេ
ួ 0,07 mol ៕គណនាទថ្រលំ េងបេប្រត
ឹ កម្ម
ិ ?
7-ទគែុតកទដដប៉ែង ់នកលរផ៉ែូ ស
ូ វរទៅកនងទផ
ុ ងើ បិតជ្ិតម្ួ យមាេមារ 10 L ទៅ
សីត ុណាភារ 525 K រហូតែល ់លំ េងទគទទួ
ឹ លបាេលាយម្ួ យរួ ម្មាេ
0,02mol បេ PCl 5 ; 0,2 mol បេ PCl 3 េង

ិ 0,2 mol បេ Cl 2 ៕ គណនាទម្គ ុណលំ េងបេ
ឹ
ិ K ទៅសីត ុណាភារ 525 K ដែល
ប្តូវេងសម្
ិ ី ការត ុលយការៈ PCl 5 ( g ) PCl 3 ( g )  Cl 2 ( g )
8-ទគមាេប្រតកម្ម
ិ ម្ួយនងទោយសម្ីការត ុលយការៈ
A( g )  B( g ) ⇌ C ( g )  D( g ) ៕ទគយកអងគធាត ុA េង
ិ B ចំេេ
ួ 1.00mol ោក់កុងែប
ន
1.00L ទហើយបិតទអាយជ្ិត៕រយុះទរលែប់បថ្ៃទប្កាយម្កប្រតកម្ម
ិ មាេ
លំ េងទក
ឹ តទឡ
ើ ើ ង ទៅទរលទនាុះទគទទួលបាេ C ចំេេ
ួ 0,200 mol ៕
ក-ច ូរកំេត់រកកំហាប់ A & B ទៅទរលប្ររ័េមា

ឹ េង
ិ ទថ្រលំ េង
ឹ K
ខ្-ទគទធវរ
ើ ិ ទសាធេ ៏ម្ដងទទៀតទោយយក C & D ចំេេ
ួ 1.00 mol ែូចគ្ននោក់ កនង
ុ
ែប 1.00L ៕ ទតទគអាចទទួ
ើ លបរមា
ិ ណ A ប៉ែនា
ុ ម េទៅទរលប្ររ័េមា
ធ េលំ េង?
ឹ
A : ទៅទរលប្រតកម្ម
ិ មាេលំ េងទគទទួ
ឹ លបាេ A ចំេេ
ួ 0,8mol ែូច A កនង
ុ
រិទសាធេ ៍ទ ី ១ ។
9-ទថ្រលំ េងសប្មាប់
ិ ៈ 2 HCl ( g ) ⇌ H 2( g )  Cl 2 ( g ) គ ឺ K1  4,17  1034 ទៅសីត ុ
ណាភារ 250 C ៕ច ូររកទថ្រលំ េងសប្មាប់
ិ ៈ H 2 ( g )  Cl 2 ( g ) ⇌
2 HCl ( g ) ទៅសីត ុណាភារែដែល៕
10-ទៅសីត ុណាភារ 435K ប៉ែង ់នកលរផ ៉ែូ ស

ូ វរបាេបំបបកោ៉ែ ងយតៗជា
ឺ ប្ទើករល ៉ែូ
ផូសវរ េង
ិ រីកលរនម្សម្ីការត ុលយការៈ PCl 5 ( g ) ⇌ PCl3( g )  Cl 2( g ) ៕ ទៅទរល
ដែលមាេលំ េងកំ
ឹ ហាប់ប្រទេទគម្
ី ីេម្ួ
ិ យៗមាេតបម្ល 0,05M ែូចៗគ្នន៕
ី ីបែលមាេទៅកនងសា
ុ ថ េភារ
លំ េងថ្ម
ឹ ី ទៅសីត ុណាភារ 525K ៕ទបើទគែឹងោទៅសីត ុណាភារទេុះទថ្រ
លំ េងបេប្រត
ឹ កម្ម
ិ គ ឺ K  0,2 ៕
ិ រវាងឧសម័េ SO2 & O2 ទអាយផលជា SO3 ៕កំហាប់បេអងគធាត ុ
េម្ួ
ី យៗទរលលំ េងគ
ឹ ឺ [SO2 ]  1,5 molL [O2 ]  1,25 molL , [SO3 ]  3,5 molL ៕
1 1 1
ក-គណនា [SO2 ] , [O2 ] &[SO3 ] ទៅខ្ណុះែំបូង?
ខ្-គណនាទថ្រលំ េង
ឹ K រួ ចសេនោ
ិ ឋ េ?
12-ប្រសិេទបើកំហាប់ទែើម្របស់ [ N 2 ] & [H 2 ] ប្តូវបាេទគោក់ទៅកនងែប

ុ
បិតជ្ិតម្ួ យដែលមាេកំហាប់ទរៀងគ្ននគ ឺ 1 mol / L & 3 mol / L ៕ ច ូរកំេត់កហា
ំ
ប់របស់ [ N 2 ] ; [ H 2 ] & [ NH 3 ] ទៅទរលលំ េង?

ឹ ទគឲ្យសម្ីការប្រតកម្ម
ិ
2 NH 3 ( g ) N2 (g)  3 H 2 (g) K  1,0  101
13- 1 moL របស់ NO ( g ) ប្តូវបាេទគោក់កងកំ

ុន ទសៀវម្ួ យដែលមាេចំណុុះ
2 L ទហើយបទងកតបាេជា
ើ N 2 & O2 ទៅទរលលំ េង៕
ឹ កំេត់ [ N 2 ] ; [O2 ] & [ NO]
ទៅទរលលំ េង?ទគឲ្យៈ
ឹ 2 NO( g ) N 2( g )  O2( g ) K  1,0  101
14-ទៅទរលមាេរេ្ុះអាសូ ត េងអុ
ិ កសុីបសេបេខ្យល ់មាេប្រតកម្ម
ិ
ជាម្ួ យគ្ននបទងកតបាេអាសូ
ើ តម្៉ែូណូអុកសុីត៕
ក-សរទសរសម្ីការត ុលយការនងប្រតកម្ម
ិ ៕
ខ្-គណនាទថ្រលំ េង
ឹ K បេប្ររ័េ ធ N 2 , O2 & NO ទគែឹងោ
[ N 2 ]  6,4  103 molL1 , [O2 ]  1,7  103 molL1 [ NO]  1,1  103 molL1 ៕
គ-ទៅទរលប៉ែុះជាម្ួ យខ្យល ់អាសូ តម្៉ែូណូអុកសុីតបំបលងទៅជាអាសូ ត
រីអុកសុីត៕ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ េងសរទសរកទេាម្
ិ
ទថ្រលំ េង
ឹ K បេប្ររ័េ?ធ
15-ទៅសីត ុណាភារ 250 C កំហាប់របស់អងគធាត ុប្រតករេ

ិ ងអងគ
ិ ធាត ុ ក
ទកតទ
ើ ំងឡាយសប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ ដែលពាក់រ័េរធ វាងអាសុីតកាបូ េច
ិ េង
ិ
ទកដែលមាេវតដ
ឹ មាេគ ឺ

[ H 2 CO3 ]  3,3  102 M ;[ H 3O  ]  1,1 105 M &[ HCO3 ]  7,1 101 M ៕ ចំបេក [ H 2 O] ម្ិេ
មាេរីទប្ពាុះវាទថ្រ៕គណនាតបម្លទថ្រលំ េងសប្មាប់
ិ គម្
ី ី ទៅកនុ
ង ំ សូ លយ
ុ សយុងទកទរលលំ
ឹ េង
ឹ

H 2 CO3 ( aq )  H 2 O ( l ) H 3 O  ( aq )  HCO3 ( aq )
16-ឧសម័េអាម្៉ែូញាក់គរោយទប្ចើ
ឺ េទៅកនងទ
ុ ក៕សូ
ឹ លយ
ុ សយុងទកបេ
ឹ អា
ម្៉ែូញាក់ប្តូវបាេទគសាគល ់ោជាអាម្៉ែូញូ ៉ែ ម្អុីប្ែុកសុីត៕

NH 3 ( g )  H 2 O (l ) NH 4 ( aq )  OH  ( aq )
ទថ្រលំ េងបេប្រត
ឹ កម្ម
ិ ទេុះគ ឺ K  1,8  105 ទៅសីត ុណាភារ 298 K ៕
ប្រសិេទបើកំហាប់ទៅទរលលំ េងរបស់
ឹ អាម្៉ែូញាក់គ ឺ[ NH 3 ]  6,82 103 M ៕
គណនាកំហាប់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ អាម្៉ែូញូ ៉ែ ម្ទៅទរលមាេលំ េង?
ឹ
17-សប្មាប់ប្ររ័េដធ ែលកំរង
ុ ពាក់រ័េ ធ N 2O4 & NO2 ទៅទថ្រលំ េងទៅ
ឹ សីត ុ
ណាភារ 1000 C កំហាប់របស់ N 2O4 គ ឺ 4  102 mol / L េងកំ

ិ ហាប់របស់ NO2 គ ឺ
1,2  101 mol / L ៕គណនាតបម្លទថ្រលំ េង

ឹ ( K eq ) សប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ ទេុះ?
18-ទម្នណុល (CH 3OH ) អាចប្តូវបាេទគទរៀបចំទោយប្រតកម្ម

ិ របស់ H 2
ទហើយេង
ិ CO ទៅសីត ុណាភារខ្ ាស់បែលអាស្ស័យទៅេងលំ
ិ េងសម្
ឹ ី ការ
ែូចតទៅៈ CO ( g )  2H 2 ( g ) CH 3OH (g) ៕ គណនាកំហាប់
របស់ទម្នណុលប្រសិេទបើ
[ H 2 ]  0,080mol / L & [CO]  0,025mol / L ទៅសីត ុណាភារ 700 K ទហើយទថ្រលំ េង

ឹ
K eq  290 ?
19-ការទប្រើប្ាស់តបម្លទថ្រលំ េង
ឹ K eq  1,7  106 ទៅសីត ុណាភារ 20270 C
សប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ ខ្ងទប្កាម្៕គណនាកំហាប់របស់េប្តូ
ី ដសេម្៉ែូណូ
អុកសុីត (NO ) ទៅទរលលំ េងកាលណាកំ

ឹ ហាប់របស់
[ N 2 ]  1,8  103 mol / L & [O2 ]  4,2  104 mol / L N 2 ( g )  O2 ( g ) 2NO ( g )
20-ទកទខ្
ឹ មុះគជាសូ
ឺ លយ
ុ សយុងអាសុីតអាទសទច
ិ (CH 3  COOH ) េងទ
ិ កប្តូ
ឹ វ
បាេទប្រើប្ាស់ទៅកនងកំ
ុ ហាប់ខ្ស
ុ ៗគ្ននសប្មាប់ការទប្រើប្ាស់ទៅ កនងផ័្
ុ
ទុះ៕ប្រសិេទបើកំហាប់សូលយ
ុ សយុងអាសុីតអាទសទចទៅទរលមាេ
ិ
លំ េងគ
ឹ ឺ[CH 3  COOH ]  3 M េងកំ
ិ ហាប់អី យ
ុ ង
ុ ៉ែ អុីប្ែូញូ ៉ែ ម្េងអុ
ិ ី យង
ុ ៉ែ
អាទសនតទៅលំ េងគ
ឹ ឺ[H 3O ]  7,22 10 M & [CH 3  COO ]  7,22 10 M
 3  3
គណនាតបម្លទថ្រលំ េងសប្មាប់
ឹ អាសុីតអាទសទច?
ិ
CH 3  COOH ( aq )  H 2 O(l ) H 3O  ( aq )  CH 3  COO  ( aq )
21-អាេល
ី ី េ (C6 H 5 NH 2 ) គជាបាសទខ្ាយ៕ប្រស
ឺ ិ េទបើកំហាប់របស់ អាេ ី
លីេគ ឺ 6 M ទៅទរលលំ េងទហ

ឹ ើ យកំហាប់ទ ំងរីររបស់ [C6 H 5 NH 3 ] & [OH ] គ ឺ
 
ទសមើេង
ិ 5,08  10 M ៕គណនាតបម្លទថ្រលំ េង
5
ឹ ( K eq ) សប្មាប់អាេល
ី ី េ?

C 6 H 5 NH 2 ( aq )  H 2 O (l ) C 6 H 5 NH 3 ( aq )  OH  ( aq )
22-អាសុីតបង ់សូ អិ ច
ុ (C6 H 5  COOH ) គជាអាសុ
ឺ ី តដែលរោយតចកន
ិ ងទ
ុ ក
ឹ
ប្តូវ បាេទគទប្រើប្ាស់កងរកាចំ
ុន ណីអាហារ៕
ទថ្រលំ េងសប្មាប់
ឹ អាសុីតបង ់សូ អិ ចគ
ុ ឺ K (eq )  6,30  10 ទៅសីត ុណាភារ
5
250 C ៕សប្មាប់សូលយ
ុ សយងអាសុីតបង ់សូ អិ ចដែលមាេកំ
ុ ហាប់ទៅ
ុ
ទរលលំ េងគ
ឹ ឺ 2,00M ៕គណនាកំហាប់ [C6 H 5  COO ] & [H 3O ]
 
C6 H 5  COOH  H 2O C6 H 5  COO   H 3O 
23-ទផណុល (C6 H 5OH ) ប្តូវបាេទគទប្រើប្ាស់ជាសូ លយ

ុ សយុងសំ អាត
ប្រឆ្ំងែំទៅកាលយ៕ប្រសិេទបើកំហាប់ទផណុលទៅទរលលំ េងគ
ឹ ឺ
1,61 10 3 M ៕គណនាកំហាប់របស់ [ H 3 O ] & [C 6 H 5 O ] ?ទគឲ្យៈ K eq  1,60  10
  10
ទៅសីត ុណាភារ 250 C ៕
24-ទតទថ្រលំ
ើ េងសប្មាប់
ិ ខ្ងទប្កាម្ទេុះមាេតបម្លទសមើប៉ែនា
ុ មេ
ប្រសិេទបើកំហាប់ទៅទរលបញ្ចប់ប្រតកម្ម
ិ មាេៈ
[CH 3  COOH ]  0,302 M , [CH 3  CH 2 OH ]  0,428M , [ H 2 O]  0,654M & CH 3COO  CH 2 CH 3  0,655M
CH 3  COOH  CH 3  CH 2 OH CH 3  COO  CH 2 CH 3  H 2 O
25-ទតកំ
ើ ហាប់របស់ SO3 ទៅទរលលំ េងមាេតបម្ល
ឹ ទសមើប៉ែនា
ុ ម េទៅកនង
ុ
ិ ប្រសិេទបើកំហាប់ [SO2 ]  [O2 ]  0,0500M ទហើយទថ្រលំ េង
ឹ K  85៕
សម្ីការសប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ គៈឺ 2SO2 ( g )  O2 ( g ) 2SO3 ( g )
26-ទៅសីត ុណាភារដែលទគបាេទអាយតបម្លទថ្រលំេងសប្មាប់
ិ
ទៅផាសឧសម័េ 2HI ( g ) H 2 ( g )  I 2 ( g ) គ ឺ K  1,40  102 ៕ ប្រសិេទបើកំហាប់
ទ ំងរីររបស់ [H 2 ] &[I 2 ] ទៅទរលលំ េងគ

ឹ ឺ 2,00  10 M ៕ ច ូរគណនាកំហាប់
4
[HI ] ?
27-ទៅសីត ុណាភារ 60,2 0 C ទថ្រលំ េងសប្មាប់

ិ ៈ
N 2O4 ( g ) 2NO2 ( g ) គ ឺ K  8,75  102 ៕ទៅសីត ុណាភារទេុះបំ រង ់បកវ
ម្ួ យមាេផ្ុករីអាសូ តទតប្នអុកសុីត ( N 2O4 ) ដែលមាេកំហាប់1,72  102 M
ទៅទរលលំ េង៕
ឹ ទតកំ
ើ ហាប់េប្តូ
ី
ដសេរីអុកសុីត ( NO2 ) ដែលវាបាេផ្ុកមាេតបម្លបនា
៉ែ ុ ម េ? 28-ច ូរកំេត់
តបម្លទថ្រលំ េងរបស់
ិ គម្
ី ី បែលកំរង
ុ ទប្រើប្ាស់ទេន
ិ េ ័យែូចត
ទៅៈ 2SO2  O2 2SO3 សីត ុណាភារទៅទរលលំ េងគ

ឹ ឺ 295 C ទៅ
0
កនងកំ
ុ ទសៀវចំេ ុុះ 2 dm3 ទគរកទឃើញមាេផ្ុកេូវ 0,35 mol បេ SO 2 ; 0,70 mol បេ
ឧសម័េ O2 េង
ិ 1,40mol បេ SO3 ៕ 29-ទៅសីត ុណា
ភារ 20000 C េប្តូ

ី ដសេ ( N 2 ) េងអុ
ិ កសុីបសេ (O2 ) មាេ ប្រតកម្ម
ិ អាស្ស័យទៅ
េងសម្
ិ ី ការត ុលយការខ្ងទប្កាម្ៈ N 2  O2 2 NO
ិ ទេុះទៅសីត ុណាភារ 20000 C គ ឺ K  1,2  104 ៕ ទៅ
ទរលលំ េងទគរកទឃ
ឹ ើ ញកំហាប់ [ N 2 ]  0,166M េង
ិ [O2 ]  0,145M ៕ គណនា
កំហាប់អាសូ តម្៉ែូណូអុកសុីត ([NO ]) ? 30-
ប្រសិេទបើទថ្រលំ េងសប្មាប់
ឹ 2A  B 2C គ ឺ K  0,8
បទងកតទឡ
ើ ើ ងទែើម្បសំ
ី បែងរីការធាលប់ទប្រើទែើម្បីគណនាកំហាប់ [C ] ទៅ
ទរលលំ េង៕ច
ឹ ូរគណនាកំហាប់ទៅទរលលំ េងរបស់
ឹ C ប្រសិេ ទបើទៅ
កនងលកខ
ុ ខ្ ័ណឌចាប់ទផដម្
ើ គឺ 0,50 mol បេអងគធាត ុេម្ួ
ិ យៗ របស់ A & B ដែល
មាេផ្ុកទៅកនង
ុ 10dm ៕
3
31-អា
ម្៉ែូញាក់ច ូលផែំជាម្ួ យអុកសុីបសេទែើម្បបទងក

ី តបាេជាចំ
ើ ឹ េង
ហាយទក ិ េី
ប្តូដសេ ( N 2 ) ៕ ក-
ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការសប្មាប់លំេងប្រត
ឹ កម្ម
ិ ទេុះ?
ខ្-ច ូរសរទសរកទេាម្ទថ្រលំ េងសប្មាប់
ិ ខ្ងទលើទេុះ?
គ-ទៅសីត ុណាភាររិតប្ាកែកំហាប់បេធាត ុេម្ួ

ិ យៗគ ឺ 1 M ៕ គណនា
ឹ សីត ុណាភារទនាុះ?
ឃ-គណនាទថ្រលំ េង
ឹ ប្រសិេទបើ [ NH 3 ]  3M ;[O2 ]  2M , [ H 2 O]  4 M & [ N 2 ]  2 M
32-លាយឧសម័េម្ួ យផែំទោយ N2 ; H2 & NH 3 ៕ លាយទេុះមាេ
លំ េងគ
ឹ ម្
ី ី ទៅសីត ុណាភារ 773 K ៕ កំហាប់អងគធាត ុ េម្ួ
ី យៗទៅទរលលំ
េងៈ
ឹ [ N 2 ]  0,602molL ; [H 2 ]  0,420molL & [ NH 3 ]  0,113molL
1 1 1
ច ូរកំេត់រកទថ្រលំ េងបេប្រត
ឹ កម្ម
ិ ៕
N 2 ( g )  3H 2( g ) 2NH 3 ( g )
ជំពូកទី ៤ chapter4 ្ំេឹងគីមី ( Chemical Equilibrium)
មេម ៀនទី ២ ការរ ំកិ្្ំេង

ឹ
Equilibrium Shift
1-េាក ណ៍ទស
ិ មៅនន កំ ល
ិ លំនង
ឹ (Equilibrium Shift Forecast )
ទបើប្ររ័េម្
ធ ួ យកំរង
ុ មាេលំ េង
ឹ រងេូវភារនេតង
ឹ លំ េងទនាុះរ
ឹ ក
ំ ល
ិ
ទៅនម្ទសដែលមាេទំ
ិ ទនាររទំ ោុះភារនេតង
ឹ ។ កនតដែលនា ំឲ្យមាេ
ភារនេតង
ឹ ែល ់លំ េងគ
ឹ ម្
ី ី គ ឺ សមាាធ កំហាប់ េង
ិ សីត ុណាភារ ។
1-1-បំប បំ អលសមាព (Pressure Change)
ការដប្រប្រួលសមាាធមាេឥទរលទៅទល
ិធ ើ លំ េងបេប្ររ័
ឹ េដធ ែលមាេភារ រូ ប
ជាឧស័មេប៉ែទុ ណាណុះ ។ សមាាធមាេឥទរលទៅទល

ិធ ើលំ េងបេប្ររ័
ឹ េបា
ធ េ លុុះ
ប្នដតចំេេ
ួ ម្៉ែូល រឺ ម្៉ែូទលគ ុលសរុបបេអងគធាត ុប្រតករ
ិ ខ្ុសរីចំេេ
ួ ម្៉ែូល
សរុបបេអងគធាត ុកទកត
ើ ។
កាលណាទគបដេថម្សមាាធ ទនាុះលំ េងរំ

ឹ កលទៅនម្ទ
ិ សដែលមាេចំ
ិ េេួ
ម្៉ែូលសរុបតូច ។
កាលណាទគបេថយសមាាធ ទនាុះលំ េងរំ

ឹ កលទៅនម្ទ
ិ សដែលមាេចំ
ិ េេួ
ម្៉ែូលសរុបធំ ។
ករណីប្រទេទគម្
ី ីម្ិេដម្េជាឧស័េ
ម ចំេេ
ួ ម្៉ែូលទសមើសូ េយ ។
ការបទងកេសមា
ើ ា ធទោយបដេថម្ឧស័េ
ម ដែលម្ិេដម្េជាអងគធាត ុប្រតករ
ិ រឺ
អងគធាត ុកទកតម្
ើ ិេមាេឥទរលទៅទល
ិធ ើការរំកលលំ
ិ េងបេប្ររ័
ឹ េ ធប្រតកម្ម
ិ ទឡើយ។
1-2 បំប បប្េួលកំហាប់ (Concentration Change)
ឧទហរណ៍ទូទៅ៖ A+BC+D
-ទបើទគម្ដេថម្ កំហាប់ A រឺ B ទនាុះលំ េងរំ
ឹ កលទៅខ្ងសា
ិ តំ
-ទបើទគម្ដេថម្ កំហាប់ C រឺ D ទនាុះលំ េងរំ

ឹ កលទៅខ្ងទឆវ
ិ ង
កំហាប់បេអងគធាត ុរឹងសុទ ធេងអងគ

ិ ធាត ុរាវសុទ ធ រុំ បប្រប្រួលទទ នម្សេមត ់
ទគម្ិេសរទសរកំហាប់បេអងគធាត ុរឹងេង
ិ អងគធាត ុរាវទៅកនងកទេាម្ទថ្រ
ុ
លំ េងទទ
ឹ ។
ឧទហរណ៍ ៖ 𝐶𝑎𝐶𝑂3 (s) CaO(s) + CO2 (g) 𝐾 = [𝐶𝑂2]
-ចំទពាុះអងគធាត ុរាវែូចជាទក
ឹ ទគក ៏ម្ិេសរទសរកំហាប់របស់វាទៅកនង
ុ
កទេាម្ទថ្រលំេងដែរ
ឹ ។
ឧទហរណ៍ ៖𝐶𝐻3 − COOH(aq) + H2 O(l) CH3 − COO− (aq) + H3 O+ (aq)
កទេាម្ទថ្រលំេង
[𝐶𝐻3 −𝐶𝑂𝑂− ]×[𝐻3 𝑂+ ]
ឹ 𝐾=
[𝐶𝐻3 −𝐶𝑂𝑂𝐻]
សវយ
័ បំបបកបេទក
ឹ ៖ 2𝐻2 𝑂(𝑙)  H3 O (aq) + 𝑂𝐻 (𝑎𝑞)
+ −
កទេាម្ទថ្រលំេង
ឹ 𝐾 = [H3 O+ ] × [𝑂𝐻 − ] = 𝐾𝑤
សមាគល ់ ៖ -ទបើKធំមាេេ ័យោអងគធាត ុប្រតករសល

ិ ់តច
ិ
-ទបើ K តូចមាេេ ័យអងគធាត ុកទកតទក

ើ តបាេត
ើ ចតូ
ិ ច
1-3 បំប បប្េួលសត

ី ុណហភាេ (Temperature Change)
កនងប្រត
ុ កម្ម
ិ ទៅម្ក ទបើមាេប្រតកម្ម
ិ នម្ទសណាម្ួ
ិ យបទញ្ចញកទដត
ទនាុះប្រតកម្ម
ិ នម្ទសប្ចាសជាប្រត
ិ កម្ម
ិ ស្សូម្កទដត ។
-ការបដេថម្ោម្រល ជាសណា
ឋ េកទដត)បទងកេស
ើ ី ត ុណាភារ) ជា លកខខ្ណ
សម្ប្រកបសប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ ស្សូបកទដត ។
-ការបេថយោម្រល ជាសណា
ឋ េកទដត)បញ្ុ ច ុះសីត ុណាភារ) ជា លកខខ្ណ
សម្ប្រកបសប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ បទញ្ចញកទដត ។
ឧទហរណ៍ ៖ 3𝐻2 (g) + N2 (g) 2NH3 (g) + 92kJ
-សីតណ
ុ ា ភារខ្ ាស់ជាលក ខខ្ណ សម្ប្រកបសប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ បំបបកអាម្៉ែូញា៉ែក ់។
-សីតណ
ុ ា ភារទបជាលក ខខ្ណ សម្ប្រកបសប្មាប់ប្រតកម្ម
ិ សំទោគអាម្៉ែូញា៉ែក ់។
បដប្ម្បប្ម្ួលសីត ុណាភារប្ររ័េ ធ នា ំឲ្យតបម្លទថ្រលំេង

ឹ K ដប្រប្រួល
-ចំទពាុះប្រតកម្ម
ិ នម្ទសបទណា
ិ ត យដែលជាប្រតកម្ម
ិ បទញ្ចញកទដត ការបទងកេ
ើ
សីតណ
ុ ា ភារ នា ំឲ្យតបម្ល K ថ្យចុះុ ។ ករណីប្រតកម្ម
ិ 2𝑁𝑂2 (g)  N2 O2 (g) + កទដត
-ចំទពាុះប្រតកម្ម
ិ ស្សូបកទដត ែូចជាប្រតកម្ម
ិ 556𝑘𝐽 + 𝐶𝑎𝐶𝑂3 (𝑠) 𝐶𝑎𝑂 (𝑠) + 𝐶𝑂2 (𝑔)
ការបទងកេស
ើ ី តណ
ុ ា ភារ នា ំឲ្យតបម្ល K ទកេទឡ
ើ ើង ។
2-ប្រតក
ិ េមឈានមៅ កសេវ
+ប្រតកម្ម
ិ កណំ ឧស័មេ :
ឧទហរណ៍៖ ; 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑂32− (𝑎𝑞 )𝐻2 𝐶𝑂3 (𝑎𝑞 ) + 2𝐻2 𝑂(𝑙 )
𝐻2 𝐶𝑂3 (𝑎𝑞 ) 𝐻2 𝑂(𝑙) + 𝐶𝑂2 (𝑔)

ិ ឲ្យផលជាកករ

𝑁𝑎+ (𝑎𝑞) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞) + 𝐴𝑔+ (𝑎𝑞) + 𝑁𝑂3− (𝑎𝑞) → 𝐴𝑔𝐶𝑙(𝑠) + 𝑁𝑎+ (𝑎𝑞) + 𝑁𝑂3− (𝑎𝑞)
សម្ីការអុីយង
ុ ៉ែ សប្ម្ួលគ ឺ ៖ 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞 ) + 𝐴𝑔+ (𝑎𝑞 ) → 𝐴𝑔𝐶𝑙(𝑠)
ិ ឲ្យផលជាសារធាត ុបំបបកជាអុីយង
ុ ៉ែ បាេតច
ិ
ឧទហរណ៍ ប្រតកម្ម
ិ អាសុីតខ្ល ំង-បាសខ្ល ំង
𝑁𝑎+ (𝑎𝑞) + 𝑂𝐻− (𝑎𝑞) + 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞) → 𝑁𝑎+ (𝑎𝑞) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞) + 2𝐻2 𝑂(𝑙)
𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞) → 2𝐻2 𝑂(𝑙)
3-ផ្លអុយ
ី ុង អេ (Common-Ion Effect)
េយម្េ
ិ ័យ ៖ ផលអុីយង
ុ ៉ែ រួ ម្បាេម្ករីការកាត់បេថយកប្ម្ិតអុីយង
ុ ៉ែ កម្ម
បេសមាសធាត ុទែម្
ើ ។
3-1 ផ្អុីយុង្រួមឲ្យជាកករ ទគមាេ
សម្ីការ៖ 𝑁𝑎𝐶𝑙 (𝑠) 𝑁𝑎+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞)
ទបើទគបដេថម្ឧស័មេ HCL ; សម្ីការបំបបក
𝐻𝐶𝑙 (𝑔) + 𝐻2 𝑂(𝑙) → 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝐶𝑙 − (𝑎𝑞) ទធវឲ្យអុ

ើ ី យង
ុ ៉ែ 𝐶𝑙 − ទកេទឡ
ើ ើង
ទហើយ𝐶𝑙 − ច ូលផែំជាម្ួ យ𝑁𝑎+ បទងកតបាេ

ើ ិ
𝑁𝑎𝐶𝑙វញ
3-2 ផ្អុីយុង្រួមបនថយកប្មិតអុីយុង្កមម
សម្ីការ៖𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) +𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂 − (𝑎𝑞 )
ទបើទគបដេថម្ 𝐶𝐻3 − COONa សម្ីការបំបបក
𝐶𝐻3 − COONa(𝑠)𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂 − (𝑎𝑞 ) + 𝑁𝑎 + (𝑎𝑞) ទធវឲ្យអុ

ើ ី យង
ុ ៉ែ 𝐶𝐻3 −
𝐶𝑂𝑂 − ទកេទឡ
ើ ើ ងទហើយច ូលផែំជាម្ួ យ𝐻3 𝑂 បទងកតបាេ
+
ើ 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻
ិ
វញ ។ ទធវឲ្យកប្ម្ិ
ើ តអុីយង
ុ ៉ែ កម្ម 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 ថ្យចុះុ ជាទូទៅ ៖ ទអ
ឡិចប្តូលីប្តទខ្ាយបំបបកជាអុីយង
ុ ៉ែ ថ្យចុះុ កាលទគ បដេថម្អំ បិល
ដែលមាេអុីយង
ុ ៉ែ ណាម្ួ យែួ ចអុីយទុ ៉ែ ងបស់ទអឡិចប្តូ លីប្ត ទខ្ាយ ។
1-ច ូររាករណ៍ទសទៅរ
ិ ក
ំ លលំ
ឹ េខ្
ធ ងទប្កាម្កាលណាទគ
បទងកេសមា
ើ ា ធទៅទលើវា ។
ក- 3𝑂2 (𝑔)  2𝑂3 (𝑔) , ខ្- 𝐻2 (𝑔) + 𝐶𝑙2 (𝑔) 2𝐻𝐶𝑙 (𝑔)
គ- 2𝑁2 (𝑔) + 𝑂2 (𝑔) 2𝑁2 𝑂 (𝑔), ឃ-𝑆𝑂2 (𝑔) + 𝑂2 (𝑔) 𝑆𝑂3 (𝑔)
1
2
2-ច ូររាករណ៍ទសទៅរ
ិ ក
ំ លលំ
ឹ េខ្
ធ ងទប្កាម្កាលណាទគ
បេថយសមាាធទៅទលើវា ។
ក- 2H2O2 (aq)  O2 (g) + 2H2O (l) ខ្- 𝑁𝐻4 Cl(s)  NH3 (g) + HCl (g)
គ- 𝐶𝑂 (𝑔) + 𝐻2 𝑂(𝑔) 𝐶𝑂2 (𝑔) + 𝐻2 (𝑔)ឃ-𝑁2 (𝑔) + 𝑂2 (𝑔) 2𝑁𝑂 (𝑔)
3-ទតលំ
ើ េងេ
ឹ ម្ួ
ី យៗខ្ងទប្កាម្រក
ំ លទៅទ
ិ សទៅណាម្ួ
ិ យ?
ក-ទបើទគរទំ ោុះ 𝑂2 ទចញរីប្ររ័េ ធ ៖

4NH3 (g) + 5𝑂2 (𝑔) 4𝑁𝑂 (𝑔) + 6𝐻2 𝑂(𝑔)
ខ្-ទបើទគបដេថម្𝑂2 ឲ្យប្ររ័េ ធ ៖ 2𝐶𝑙2 (𝑔) + 𝑂2 (𝑔) 2𝐶𝑙2 𝑂(𝑔)
គ-ទបើទគបដេថម្ C ឲ្យប្ររ័េ ធ ៖ 𝐶 (𝑠)+ 𝑂2 (𝑔) 𝐶𝑂 (𝑔)

1
2
4-ទតលំ
ើ េងដប្រប្ម្ួ
ឹ លែូចទម្តច ទបើទគឲ្យប្ររ័េេ
ធ ម្ួ
ី យៗរងេូវបុរវទហត ុ
ែូចខ្ងទប្កាម្ ?
ក-បទងកេកទដ
ើ ត ប្ររ័េ ធ ៖ 𝐶𝑂 (𝑔) + 𝐻2 𝑂(𝑔) 𝐶𝑂2 (𝑔) + 𝐻2 (𝑔) + កទដត
កទតៅ
ខ្-បដេថម្កានលីករឲ្យប្ររ័េ ធ ៖𝐶𝐻4 (g) + 𝐻2 𝑂(𝑔) 𝐶𝑂 (𝑔) + 3𝐻2 (𝑔)
គ-បដេថម្ឧស័មេ𝐶𝑂2 ឲ្យប្ររ័េ ធ ៖
𝐶𝑎𝐶𝑂3 (s) + 𝐻2 𝑂(𝑙) + 𝐶𝑂2 (𝑔) 𝐶𝑎(𝐻𝐶𝑂3 )2
ឃ-បញ្ុ ច ុះសីត ុណាភារប្ររ័ធ ៖𝑆𝑂2 (𝑔) + 𝑂2 (𝑔) 2𝑆𝑂3 (𝑔)+កទដត
5-ទគមាេប្ររ័េល
ធ ំ េង
ឹ 2𝐶𝑂2 (𝑔) 2𝐶𝑂 (𝑔) + 𝑂2 (𝑔) ទៅលកខខ្ណឌលំ េង
ឹ
សម្ស្សម្ម្ួ យ ទលបឿេប្រតកម្ម
ិ បំបបក𝐶𝑂2 មាេតបម្លទសមើ 4.55x10-4M/s
ក-ទតទលបឿេប្រត
ើ កម្ម
ិ បេែំរវាង 𝐶𝑂 េង
ិ 𝑂2 ទៅលំ េងមាេតបម្ល
ឹ បនា
៉ែ ុ ម េ?
ទសមើេង
ឹ ទលបឿេប្រតកម្ម
ិ បំបបក𝐶𝑂2 គ ឺ 4.55x10-4M/s
ខ្-ទតទលបឿេប្រត
ើ កម្ម
ិ បេែំរវាង 𝐶𝑂 េង
ិ 𝑂2 ទៅទរលចាប់ទផតម្
ើ ប្រតកម្ម
ិ
ទសមើប៉ែនា
ុ ម េ ? ទសមើេងសូ
ឹ េយ ។
6-ទគឲ្យប្ររ័េម្
ធ ួ យដែលមាេសម្ីការត ុលយការលំ េង
ឹ ៖
2𝐶𝑂2 (𝑔) + កទដត  2𝐶𝑂 (𝑔) + 𝑂2 (𝑔)ទគឲ្យប្ររ័េរធ ងេូវឥទរលែូ

ិធ ចខ្ង
ទប្កាម្ ទតប្ររ័
ើ េល
ធ ំ េងរ
ឹ កំ លែូ
ិ ចទម្តច ?
ក-រំទោុះ 𝐶𝑂 ខ្-បដេថម្𝑂2
គ-បទងកេស
ើ ី ត ុណាភារ ឃ-បដេថម្ 𝐶𝑂2
ង-បទងកេមារប្ររ័
ើ េធ ច-ផតល ់កានលីករ
7- ទគមាេសម្ីការទូទៅ 2𝐴(𝑔) + 𝐵(𝑔) 2𝐶(𝑔) 𝐾 = 1.0 × 10−8
ទបើទគយក 0.4mol បេអងគធាត ុA េង

ិ 0.25molបេអងគធាត ុB ទៅោក់កង
ុន
ឆ្នំងបិទជ្ិត ដែលមាេមារ 1Lទហើយទ ុកឲ្យប្រតកម្ម
ិ មាេលំ េង
ឹ ។ ច ូរ
រកកំហាប់ C ទៅទរលលំ េង។

ឹ 8-
ិ ខ្ងទប្កាម្ទេុះប្រប្រឹតទៅទៅស
ិត ី ត ុណាភារ 400 C ។ 𝐻2 (𝑔) +
0
𝐼2 (𝑔) 2𝐻𝐼 (𝑔) ទបើទគយក 0.08mol បេ 𝐻2 េង

ិ 0.08mol បេ𝐼2 ោក់
កនងឆ្
ុ ន ំ ង 1Lបិទឲ្យជ្ិតទ ុកឲ្យប្ររ័េមា
ឹ ។ ច ូររកកំហាប់ 𝐼2 ទៅ
ទរលលំ េង។
ឹ 𝐾 = 50
ជំពូកទី ៤ chapter4 ្ំេឹងគីមី (Chemical Equilibrium )
មេម ៀនទី ៣ ្ំេឹងនេអាសត

ី បាស េិងអំរិ្
(Equilibrium of Acid Base and salt)
Lesson 3
1-មេ អុយ
ី ុងកេមននតូសុត
ី មសោយ (Ionization constant of weak acid )
សម្ីការ៖𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 𝑂(𝑙) 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) +𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂 − (𝑎𝑞 )
កទេាម្ទថ្រលំ េងសរទសរ ទោយទកមាេ

[𝐻3 𝑂+ ]×[𝐶𝐻3 −𝐶𝑂𝑂− ]
ឹ 𝐾= [𝐶𝐻3 −𝐶𝑂𝑂𝐻]×[𝐻2 𝑂] ឹ
បរមា
ិ ណទប្ចើេទលើសលប់ ទហើយកំហាប់របស់វាទថ្រ )55.5M) ។ ទោយ
K េង
ិ 𝐻2 𝑂 មាេតបម្លទថ្រនា ំឲ្យផលគ ុណ K.[𝐻2 𝑂] ក ៏មាេតបម្លទថ្រដែរ ។
ទគនង K.[𝐻2 𝑂]= Ka ែូចទេុះ

[𝐻3 𝑂+ ]×[𝐶𝐻3 −𝐶𝑂𝑂− ]
𝐾𝑎 = [𝐶𝐻3 −𝐶𝑂𝑂𝐻]
Ka ទៅោទថ្រអុីយង
ុ ៉ែ កម្មបេទកដប្រប្រួ
ឹ លនម្ សីត ុណាភារ ។
រូ បម្េតអី យ
ុ ង
ុ ៉ែ កម្ម ឬ
[𝐻3 𝑂+ ]×100 [𝐶𝐻3 −𝐶𝑂𝑂− ]×100
∝= ∝=
𝐶𝐴 𝐶𝐴
លំហាត់គរ
ំ ូ ៖ សូ .អាសុីត HA ម្ួ យកំហាប់ 0.1M មាេpH=2.2 ។ ច ូរ
កំណត់រកទថ្រអុីយង
ុ ៉ែ កម្មបេអាសុីត HA ។ Ka = 4.23X10-4
2- មេ អុយ
ី ុងកេមននទក
ឹ )(Ionization constant of water )៖
𝐻2 𝑂(𝑙) + 𝐻2 𝑂(𝑙) 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞 ) + 𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞) 𝐾𝑎 = [𝐻3 𝑂+ ]𝑋[𝑂𝐻 − ] = 𝑘𝑒
= 10−7 × 10−7 = 10−14
3-អុប្ី រូលស
ី ននអំបល
ិ )Salt Hydrolysis )៖ អំ ទរើរបស់ទកជាម្ួ
ឹ យអុីយង
ុ ៉ែ បេ
អំ បិល ទៅោអុីប្ែូលីស ។
អំ បិល មាេលកខណៈជាអាសុីត កាលណាកាចងបេអំ

ុ បិលមាេប្រត.ិ
ជាម្ួ យទកឲ្យផលជាអុ
ឹ ី យង
ុ ៉ែ អុីប្ែូញូ ៉ែ ម្ ។
អំ បិល មាេលកខណៈជាបាស កាលណាអាញ៉ែ ុ ងបេអំ បិលមាេប្រត.ិ
ជាម្ួ យទកឲ្យផលជាអុ
ឹ ី យង
ុ ៉ែ អុីប្ែុកសុីត ។
អំ បិល មាេលកខណៈជាសូ .ណឺត កាលណាអុីយង

ុ ៉ែ បេអំ បិលគ្នមេប្រត.ិ
ជាម្ួ យទក។
ឹ
3-1 អុី ប្រូ្ីសននអាញុ ង្ ៖ 𝑁𝑎2 CO3 (s) → 2Na+ (aq) + CO2−

3 (aq) អុីយង
ុ ៉ែ
សូ ែយូម្គ្នមេប្រតកម្ម
ិ ជាម្ួ យទក
ឹ ដតអុីយង
ុ ៉ែ កាបូ ណាតមាេប្រត.ិ ជាម្ួ យ
ទក
ឹ ៖ CO3 (aq)
2−
3 (aq)+𝑂𝐻 (𝑎𝑞 )
+𝐻2 𝑂(𝑙)  𝐻CO− −
លំហាត់គរ
ំ ូ ៖ប៉ែូ
នសយូម្េប្ទើ
ី ត រោយកនងទ
ុ កឲ្យសូ
ឹ .បាស ។ ទហត ុែូចទម្តចបាជាសូ .
របស់វាជាសូ .បាស? ច ូររេយល ់ ។ 3-2 អុីប្រូ្ីសននកា
ចុង្ ៖ នង Bជាបាសទខ្ាយមាេអំ ទរើជាម្ួ យទក

ឹ 𝐵 (𝑎𝑞 ) +
𝐻2 𝑂(𝑙)𝐵𝐻 + (𝑎𝑞 ) + 𝑂𝐻 − (𝑎𝑞 )
កទេាម្ទថ្រអុីយង
ុ ៉ែ កម្មេសបាស 𝐾𝑏 =
[𝑂𝐻 − ]×[𝐵𝐻 + ]
[𝐵 ]
ឧទហរណ៍៖ 𝑁𝐻4 Cl(s) → NH4+ (aq) + Cl− (aq)
NH4+ (aq) + 𝐻2 𝑂(𝑙)  𝐻3 𝑂+ (𝑎𝑞 ) + 𝑁𝐻3 (𝑎𝑞)
សមាគល ់ ៖
-អំ បិលដែលទកតរ
ើ ី អាសុីតខ្ល ំងេងបាសខ្
ិ ល ំង រោយកនងទ
ឹ . ណឺ
ត រីទប្ពាុះកាចងបេបាសខ្
ុ ល ំង េងអាញ៉ែ
ិ ុ ងបេអាសុីតខ្ល ំងគ្នមេប្រត.ិ
ជាម្ួ យទក។
ឹ ឧទហរណ៍ KCl , NaNO3…….។
ើ ី អាសុីតទខ្ាយេងបាសខ្
ិ ល ំង រោយកនងទ
ឹ .
បាស រីទប្ពាុះអាញ៉ែ ុ ងបេអំ បិលមាេប្រត.ិ ជាម្ួ យទកឲ្យជាអុ

ឹ ី យង
ុ ៉ែ OH-។
ឧទហរណ៍ HCOONa …….។
ើ ី អាសុីតខ្ល ំងេងបាសទខ្ាយ
ិ រោយកនុងទកឲ្យសូ
ឹ .
អាសុីត រីទប្ពាុះកាចងបេអំ
ុ បិលមាេប្រត.ិ ជាម្ួ យទកឲ្យជាអុ
ឹ ី យង
ុ ៉ែ H3O+
ឧទហរណ៍ NH4Cl …….។
--អំ បិលដែលទកតរ
ើ ី អាសុីតទខ្ាយេងបាសទខ្ាយ
ិ រោយកនងទ
ុ កឲ្យ
ឹ
សូ . អាសុីត រណ
ឺ ឺត រ ឺ បាស ។
4-ស៉ូលុយសយងតំ
ុ បុង ) Buffer solution) ៖ សូ លយ
ុ សយុងតំបង
៉ែ ុ គលាយ
ឺ សូ .
អាសុីតទខ្ាយ េងបាសឆ្
ិ ល ស់របស់វា ដែលមាេកំហាប់ប្រដហលគ្នន រឺ
ជា បាសទខ្ាយេងអាសុ
ិ ី តឆ្លស់របស់វា ដែលមាេកំហាប់ប្រដហលគ្នន ។
លកខណៈបេកាទទងវសូ
ើ .តំបង
៉ែ ុ ៖
-អាសុីតទខ្ាយ 1mol េង
ិ បាសទខ្ាយ 1mol
- អាសុីតទខ្ាយ 2mol េង
ិ បាសខ្ល ំង 1mol
-អាសុីតខ្ល ំង 1mol េង
ិ បាសទខ្ាយ 2mol
លំហាត់ (Exercise )
1-ទហត ុែូចទម្តចបាេជាសូ .ខ្ងទប្កាម្ ជាសូ .តំបង

៉ែ ុ ? ច ូររេយល ់ ។
ក-សូ .មាេ 0.1mol បេ C3H-COOH េង

ិ 0.1mol បេ C3H-COONa
ខ្-សូ .មាេ 0.2mol បេ C3H-COOH េង

ិ 0.1mol បេ NaOH
គ-សូ .មាេ 0.2mol បេ C3H-COONa េង

ិ 0.1mol បេ HCl
ឃ- សូ .មាេ 0.1mol បេ NH3 េង

ិ 0.1mol បេ NH4Cl
2-ក-គណនាpHបេសូ .ដែលមាេ [𝐻3 𝑂+ ] = 1.00 × 10−5 𝑀 េងសូ

ិ .ដែល
មាេ [𝑂𝐻 − ] = 1.00 × 10−5 𝑀 ។ ខ្-គណនាpHបេសូ . C3H-COOH ដែល
មាេកំហាប់ 0.17M ។ទគឲ្យ Ka = 1.8 X 10-5
3-គណនា [𝐻3 𝑂+ ] េង
ិ pH ទៅកនងសូ
ុ .ទផណុល ដែលមាេកំហាប់
0.125M ។ទគឲ្យ Ka = 1.3 X 10-10
4-សូ .ទខ្ាយ HA ទៅកំហាប់ 0.4MមាេpH =2.93 ។គណនា Ka បេសូ .
5-ក-ទគមាេសូ .ទម្ទលអាម្
ី ីេែូចខ្ងទប្កាម្ ៖
-សូ .Aមាេកំហាប់ 0.314Mបេទម្ទលអាម្

ី ីេ
-សូ .Bមាេកំហាប់ 0.1Mបេទម្ទលអាម្

ី ីេ
-សូ .Cមាេកំហាប់ 0.0314Mបេទម្ទលអាម្

ី ីេ
គណនាភាគរយអុីយង
ុ ៉ែ កម្ម ∝បេសូ .េម្ួ
ី យៗ ។
ខ្-ទតភាគរយអុ
ើ ី យង
ុ ៉ែ កម្មបេបាសទខ្ាយទម្ទលអាម្
ី ីេដប្រប្រួល ែូចម្័្
ទតច ? កាលណាសូ .កាេ ់បតរាវ ។ Kb = 4.4 X 10-4
ុ ង
ុ ៉ែ អាទសនតទៅកនងសូ
ុ .។ទគែឹងោទៅកនុង1Lបេ
សូ .មាេអាសុីតអាទសទច
ិ 0.150molេងអាសុ
ិ ី តកលរប្ី រើច 0.250molរោយ
ច ូលគ្នន ។ ទគឲ្យKa =1.8 X10-5
7-សូ .អាសុីតទខ្ាយ HAដែលមាេកំហាប់ 0.25Mមាេកំហាប់អី យ

ុ ង
ុ ៉ែ
𝐻3 O+ ទសមើ 6.16 X10-6 M ។គណនា Ka បេអាសុីត HA )Ka =1.52X10-10 )
8-សូ .0.35 Mបេបាសទខ្ាយ B មាេកំហាប់អី យ

ុ ង
ុ ៉ែ OH- ទសមើ 7.11 X10-5
M ។ គណនា Kb បេបាស B )Kb =1.44X10-8 )
ុ ង
ុ ៉ែ 𝐻3 O+ េង
ិ pH បេសូ .HCOOH ដែលមាេ កំ
ហាប់ 0.4M ទគឲ្យ Ka =1.7 X10-7 ។ ( [ 𝐻3 O+ ] = 8.2X10-3 M )
10-សូ .ទខ្ាយ HA ទៅកំហាប់ 0.1MមាេpH =5.11 ។គណនា Ka បេសូ .

ុ ង
ុ ៉ែ 𝐻3 O+ េង
ិ pH បេសូ .NH3 ដែលមាេ កំហាប់
0.747M។ ទគឲ្យ Ka =1.8 X10-5 ។ ( [ 𝐻3 O+ ] = 7.2X10-12 M )
12- សូ .ទខ្ាយ HA ទៅកំហាប់ 0.2MមាេpH =3.73 ។គណនា Ka បេសូ .
13-សូ .បាសទខ្ាយ B ទៅកំហាប់0.15 M មាេpH =10.73 ។ គណនា Kb
បេបាស B )Kb =1.9X10-6)
14-ទគមាេសូ .1Lដែលកនងទនាុះមាេ
ុ ៖
ក-0.17mol បេអាសុីត HF េង
ិ 0.12mol បេ NaF ។
ខ្-0.29mol បេអាសុីត HF េង
ិ 0.12mol បេ NaOH ។ គណនាកំហាប់
[ 𝐻3 O+ ] ។ទគឲ្យ Ka =6.7 X10-4 ក-[ 𝐻3 O+ ] =9.5X10-4 Mខ្-[ 𝐻3 O+ ] =9.5X10-4 M
ុ ង
ុ ៉ែ អាម្៉ែូញូ ៉ែ ម្ទៅកនងសូ
ុ .អាម្៉ែូញា៉ែក់បែលមាេ កំ
ហាប់ 0.025M។ [ 𝑁𝐻4+ ] =6.7X10-4 M
16-ទគយកអាសុីតអាទសទច
ិ 0.16mol េងសូ
ិ ែយូម្អាទសនត 0.21mol
ោក់កងដកវទបដស
ុន ទហើយបដេថម្ឲ្យបាេសូ .1L។ គណនាpHបេសូ .
ទគឲ្យKa =1.8 X10-5 pH=4.85
17- គណនាpH បេសូ .អាម្៉ែូញា៉ែក់បែលមាេកំហាប់ 0.0669M ។ ទគឲ្យ
Kb =1.8 X10-5 pH=11.04
18- ទគយកែុំKOH0.02mol ោក់កុងសូ

ន .ម្ួ យដែលមាេអាសុីតអាទសទច
ិ
0.16mol េង
ិ ប៉ែូនសយូម្អាទសនត 0.21mol រោយច ូលគ្នន ។សូ .ទេុះ
មាេមារ V=1L ។ គណនាpH បេសូ . ។ ទគឲ្យKa =1.8 X10-5 pH=4.96
ជំពួកទី ៦ Chapter 6 គេ
ី ស
ី រាី ងគ Organic Chemistry
ទមទរៀនទី ១ នអស្សែ ខ្លលញ់ េិង នប្រង
Lesson 1 Ester Fats and Oleaginous
1 -មអបសទ) Ester)
ទអដស្គជាស្សឡាយបេអាសុ
ឺ ី តកាបុកសុីលិច)R-COOH) ដែល បាេ
ម្ករីការជ្ំេស
ួ ប្រុម្)-OH)របស់អាសុីតទោយប្រុម្)-OR’ )របស់ អាក ុល ។
រូ បម្េតទទូ ៅរបស់ទអដស្ 𝑅 − 𝐶𝑂𝑂 − 𝑅 ′ ។ រឺ CnH2nO2
ំ
-បងគុនាទ ី -COO-C-
សមាគល ៖
-R អាចជាអាតូម្អុីប្ែូដសេ រឺ រា៉ែ រីកាល ់អុីប្ែូកាបួ - 𝑅′
ជារា៉ែ រីកាល ់អុីប្ែូកាបួ
ទបើ- R េង
ិ 𝑅 ជារា៉ែ រីកាល ់អុីប្ែូកាបួ ដឆអត ទគបាេទអដស្អាលីផាទច
′
ិ
ទបើ- R េង
ិ 𝑅 ជាវងែបង ់បសេ ទគបាេទអដស្ប្រទហើ រ ឺ រមា
′
៉ែូ ៉ែ ទច
ិ
1-1 នាមវ្ី (Nomenclature )៖
ទោយទអដស្មាេទែម្
ើ កំទណើតរីអាសុីត េងអាល
ិ ់ក ុលែូចទេុះ
ទែើម្បីទហាុះទឈាមុះវាទគប្តូវ ៖
ទ១
ី ទៅទឈាមុះរា៉ែ រីកាល ់ 𝑅 របស់អាល ់ក ុល
′
ទ២ទៅទឈា
ី ម ុះអាសុីត ទោយរតូរបចម្បទ
ឹឆ អូ អិ ច
ុ ទៅ អូ អាត
EX: CH3-COO-C2H5 ទអទល

ី ទអនណូអាត
-COO-C2H5 ទអទល
ី បង ់សូ អាត
CH3-COO- ទផេល
ី ទអនណូអាត
H-COO- CH2-C6H5 បង ់សុីល ទម្នណូអាត
ករណី R រឺ 𝑅 ′ មាេដខ្ ោង
ចំទពាុះ- R’ ប្តូវបង ់ទលខ្ ទលើអាត ូម្កាបូេដែលទៅជាប់ អុកសុីបសេ ។1
ំ
ទលើអាតូម្កាបូ េ បងគុនាទ ។
ី 1ចំទពាុះអាសុីតមាេដខ្ ោងប្តូវទលខ្-
ឲ្យឧទហរណ៍ ៣ រឺ ៤ ។
1- 2្កខណៈរូប( Physical property)៖
ទអដស្ភាគទប្ចើមាេកនងធម្ម
ុ ជាត-ិ
ទអដស្ម្ិេអាចបទងកតសម្ា
ើ េ ័ អ
ុ ដសេរវាងម្៉ែូទលគ ុលបាេទទ-
)ទអដស្អាចបទងកតសម្ា
ើ េ ័ អ
ុ ដសេជាម្ួ យប្រុម្--OH) ែូចជាទក
ឹ អាល ់
ក ុល អាសុីតកាបុកសុីលិច ។
1- 3្កខណៈគីមី) Chemical property ) ៖
បញ្ជ
ា ក់៖ ឲ្យសម្ីការទូទៅេង
ិ ឧទហរណ៍ម្ួ យផង
កអុីប្ែូលីស ៖-𝑅 − 𝐶𝑂𝑂 − 𝑅 ′ + 𝐻 − 𝑂𝐻  𝑅 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 + 𝑅 ′ − 𝑂𝐻
ខ្សាបូ កម្ម ៖-
𝑅 − 𝐶𝑂𝑂 − 𝑅 ′ + 𝑁𝑎+ + 𝑂𝐻 −  𝑅 − 𝐶𝑂𝑂 − + 𝑁𝑎+ + 𝑅 ′ − 𝑂𝐻
គប្រតកម្ម
ិ ជាម្ួ យអាម្៉ែូញា៉ែក់ ៖-
𝑅 − 𝐶𝑂𝑂 − 𝑅 ′ + 𝑁𝐻3  𝑅 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2 + 𝑅 ′ − 𝑂𝐻
ឃប្រតកម្ម
ិ ទរែុកម្មទអស្-ដ ៖
𝐶𝑢𝑂 ;𝐶𝑢𝐶𝑟2 𝑂4 (𝑡 0 េង
ិ 𝑃 ខ្ ាស់)
′
𝑅 − 𝐶𝑂𝑂 − 𝑅 + 2𝐻2 → R-CH2OH + 𝑅 ′ − 𝑂𝐻
1- 4ទលង្វើលអសសែ
កទអដស្កម្ម-
𝑅 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 + 𝑂𝐻 − 𝑅 ′  𝑅 − 𝐶𝑂𝑂 − 𝑅 ′ + 𝐻2 𝑂 កាតាល្ីករ)𝐻 + )
ខ-ប្រតកម្ម
ិ រវាងអាេប្រើ
ី តអាសុីត រ ឺ អាសុីលកលរួ េងអាល
ិ ់ក ុល
𝑅 − 𝐶𝑂 − 𝑂 − 𝐶𝑂 − 𝑅 + 𝑂𝐻 − 𝑅 ′  𝑅 − 𝐶𝑂𝑂 − 𝑅 ′ + 𝑅 − 𝐶𝑂𝑂𝐻
𝑅 − 𝐶𝑂 − 𝐶𝑙 + 𝑂𝐻 − 𝑅 ′  𝑅 − 𝐶𝑂𝑂 − 𝑅 ′ +HCl
1-5 ទអកសែសំខាន់ ៖ អាសពីរ ីន
-COO-CH3 ទមទីល្បង់សូអាត
COOH
OH
អាស៉ុីតោល្ីស៉ុីល្ិច
COO-CH3
ទមទីល្ោល្ីស៉ុីឡាត
OH
COOH អាស៉ុីតអាទសទីល្ោល្ីស៉ុីល្ិច(អាសពីរ ីន)

O-CO-CH3
ទទងវើអាសពរ ីន
COOH COOH
OH + 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂 − 𝑂 − 𝐶𝑂 − 𝐶𝐻3  O-CO-CH3
+ CH3-COOH
2-ខាាញ់ និង ទប្បង
ខ្លញ់ ជាអងគធាត ុរឹង បាេម្ករីសតវ ឯទប្រងជាអងគធាត ុរាវបាេម្ក
រីរុកជា
ខ តិ ។
2-1 សមាសភាព៖ អាស៉ុីតខាាញ់ និង ប្បភាបាន1,2,ប្ទីអ៉ុល្ 3
𝐶𝐻2 − 𝑂𝐻 𝐶𝐻2 − 𝑂𝐶𝑂 − 𝑅

3𝑅 − 𝐶𝑂𝑂𝐻+𝐶𝐻 − 𝑂𝐻  𝐶𝐻 − 𝑂𝐶𝑂 − 𝑅 + 3𝐻2 𝑂
𝐶𝐻2 − 𝑂𝐻 𝐶𝐻2 − 𝑂𝐶𝑂 − 𝑅
សមាគល្់ ៖
រា៉ែ រីកាល-់ R របស់អាសុីតអាចែូចគ្ននទ ំងបី រខ្

ឺ សុ គ្ននទ ំងបី រមា
ឺ េ១ខ្ុស
គ្នន ។
-ទបើR ដឆអត ប្ទើគទសរ

ីល ត
ី ភាគទប្ចើេរង
ឹ )ខ្លញ់ )
ទបើ-R ម្ិេដឆអត ប្ទើគទសរ

ីល ត
ី រាង )ទប្រង )
អាសុីតខ្លញ់ ជាសុីតកាបុកសុីលិចដែលទគអាចទញទចញរីខ្លញ់ រ ឺ -
ទឡើងទៅ ។ 12ទប្រង ដខ្ែកាបូ េគ្នមេដខ្ ោង ភាគទប្ចើេមាេកាបូ េចាប់រី
អាសុីតដឆអត ចំេេ
ួ អាតូម្កាបូេ រូ បម្េត ចំណុចរោយ
អាសុីតបា៉ែ ល ់ម្ីទច
ិ 16 CH3-(CH2)14-COOH 62.9 C
អាសុីតទសតអារិច 18 CH3-(CH2)16-COOH 69.6 C
អាសុីតអារា៉ែ សុីរិច 20 CH3-(CH2)18-COOH 75.4 C
ចំេេ
ួ អា- ចំណុច
អាសុីតម្ិេដឆអត រូ បម្េត
តូម្កាបូ េ រោយ
អាសុីតអូ ទលអុិច 18 CH3-(CH2)7-CH=CH-(CH2)7-COOH 13 C
CH3-(CH2)4-CH=CH-CH2-CH=CH-(CH2)7-
អាសុីតលីណូទលអុិច 18 -5 C
COOH
CH3-CH2-CH=CH- CH2- CH=CH CH2-

អាសុីតលីណូទលេច
ិ 18 -11 C
CH=CH-(CH2)7-COOH
CH3-(CH2)3-CH=CH- CH2- CH=CH- CH2-

អាសុីតអារា៉ែ សុីែូេច
ិ 20 -16 C
CH=CH- CH2- CH=CH- (CH2)4-COOH
2-2 ្កខណៈ (Property)
ខ្លញ់ េង
ិ ទប្រង ស្សាលជាងទក
ឹ ម្ិេរោយកនងទ
ុ ក
ឹ ដតអាច
រោយកនង
ុ រីកលរួទអនេ ទអដទ បង ់បសេ ទប្រងសាំង កាបូ េទតប្នកលរួ
រីកលរួទអទបឡេ
ី ។
ក អុីប្ែូដសេកម្ម-
𝐶𝐻2 − O − CO − (CH2 )7 − CH = CH − (CH2 )7 − CH3

CH − O − CO − (CH2 )7 − CH = CH − (CH2 )7 − CH3 +3𝐻2 →
𝑁𝑖
𝐶𝐻2 − O − CO − (CH2 )7 − CH = CH − (CH2 )7 − CH3

𝐶𝐻2 − 𝑂𝐶𝑂 − (𝐶𝐻2 )16 − 𝐶𝐻3
𝐶𝐻 − 𝑂𝐶𝑂 − (𝐶𝐻2 )16 − 𝐶𝐻3
𝐶𝐻2 − 𝑂𝐶𝑂 − (𝐶𝐻2 )16 − 𝐶𝐻3
ខ្អុីប្ែូលីសខ្លញ់ រ ឺ ទប្រង-
ឧទហរណ៍ ៖ សាបូ កម្មបេប្ទើបា៉ែល ់ម្ីទេ

ី
𝐶𝐻2 − 𝑂𝐶𝑂 − (𝐶𝐻2 )14 − 𝐶𝐻3 𝐶𝐻2 − 𝑂𝐻

𝐶𝐻 − 𝑂𝐶𝑂 − (𝐶𝐻2 )14 − 𝐶𝐻3 + 3𝑁𝑎𝑂𝐻 𝐶𝐻 − 𝑂𝐻 +3𝐶𝐻3 − (𝐶𝐻2 )14 −
𝐶𝐻2 − 𝑂𝐶𝑂 − (𝐶𝐻2 )14 − 𝐶𝐻3 𝐶𝐻2 − 𝑂𝐻
𝐶𝑂𝑂 − ; 𝑁𝑎+ សូ ែយូម្បា៉ែ ល ់ម្ីនត )សាបូ )
2-បំបលងខ្លញ់ កនងសារពាងគ
ុ កាយ 3
ខ្លញ់ េងទប្រងជាអាហារដែលផត
ិ ល ់ោម្រលកទដតទប្ចើេជាងប្រូ
ទតអុីេ េងកាបូ
ិ េអុីប្ោត ។ប្រោប់រោ
ំ យអាហារម្ិេអាចស្សូបយក
ខ្លញ់ េងទប្រងទោយផា
ិ ្ ល ់បាេទទ ។ទប្កាម្អំ ទរើរបស់រសលំ បរង េង
ិ
រសទពាុះទវៀេ ទប្រង េងខ្

ិ ល ញ់ រងអុីប្ែូ លីសកាលយជាអាសុីតខ្លញ់ េង
ិ
គលទសរ
ី ល
ុ ៉ែ ដែលអាចស្សូបយកទោយស្សទបទពាុះទវៀេ ។ បនា្ប់ម្ក
ក ៏សំ ទោគទៅជាប្ទើគទសរ
ីល ត
ី របស់សារពាងគកាយ ដែលប្តូវសតុកកនុង
ទកាសិការខ្លញ់ ។ ទៅទទនាុះប្ទើ
ី គទសរ
ីល ត
ី ប្តូវបាេបញ្ូ ា េទៅសារពាងគ
កាយទផែងៗ ទទៀតកនុងសារពាងគកាយ ដែលប្តូវបាេរងអុីប្ែូលីស េង

ិ
អុកសុីត កម្មកាលយទៅជា កាបូ េរីអុកសុីត េង

ិ ទក
ឹ ។
2-) សាបូ 4Soap)
សាបូ ដែលទប្រើប្ាស់ប្រចា ំបថ្ៃ ជាអំ បិលសូ ែយូម្បេអាសុីត កាបុក
) សុីលិច ដែលមាេដខ្ែកាបូ េោ៉ែ ងដវង12 ទៅ 18) ។
𝐶𝐻3 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − CH2 − COO− ; Na+
កេ្យសាប
ុ ូ)ម្ិេប៉ែូដល) )ម្ិេច ូលចតត
ិ ទក
ឹ ) )អុីប្ែូផប
ូ ) ។ អុីប្ែូេល
ី )ច ូលចតត
ិ ទក
ឹ )
2-5សារធាតុជំរះសកែ្ ) Detergent)
សារធាត ុជ្ំរុះដកអលអាចទប្រើជាម្ួ យទករ

ឹ ងឹ បាេ ទោយវាម្ិេ
បទងកតជាកករជាម្ួ
ើ យអុីយង
ុ ៉ែ កាល ់សយូម្ មា៉ែទញ៉ែ សយូម្ រ ឺ ស័ងស
ក ី ។ សារ
ធាត ុជ្ំរុះដកអលមាេទប្ចើេប្រទេទ ដតទគទប្ចើេទប្រើ សូ ែយូម្ អាល ់គល

ី
បង ់បសេសល
ុ ផូណាត ។
R- -𝑆𝑂3+ ; 𝑁𝑎+ R អាចមាេអាតូម្កាបូ េរី 12 ទៅ 18
2-6 ថ្នំលាប (Paint)
ោន ំោបផែំទោយសារធាត ុសំ ខ្េ ់គ ឺ
-សារធាត ុភាាប់ ជាតរណ
ិ ៌- ធាត ុរំោយ-
លំហាត់ )Exercise)
1-ច ូរសរទសរសម្ីការ េងប្ាប់

ិ ទឈាមុះទអដស្ ដែលសំ ទោគ ទឡើង
នម្ប្រតកម្ម
ិ
កប្រូរីលអាល ់ក ុល េង
ិ អាសុីតទម្នណូអុិច-
ខ្ទអទលអាក
ី ុល េង
ិ អាេប្រើ
ី តអាទសទច
ិ -
គទម្ទលអាល
ី ់ក ុល េង
ិ ប្រូបា៉ែណូអុីលកលរួ-
2-ច ូរសរទសរសម្ីការ េងប្ាប់

ិ ទឈាមុះផលិតផលដែលកទកត
ើ ទៅ
ទរលទគទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ រវាងទម្ទលប្រូ
ី បា៉ែណូអាតជាម្ួ យេង៖
ឹ
ក)កានលីករ)អុីប្ែូដសេ-អាម្៉ែូញា៉ែក់ ឃ-សូ ែយូម្អុីប្ែុកសុីត គ -ទក

ឹ ខ្ -
3-ទតទគទទួ
ើ លបាេទអដស្បនា
៉ែ ុ ម េប្កាម្ នម្ប្រតកម្ម
ិ រវាង អាសុីត ប្រូបា៉ែ
ណូអុិច 500mLកំហាប់ 0.5M ជាម្ួ យទម្នណុល ទបើទេន

ិ ផល បេ
ិ មាេ 67% ។
4-ទបើទគឲ្យអាសុីតអាទសទច
ិ 12g មាេប្រតកម្ម
ិ ជាម្ួ យបរមា
ិ ណប្គប់
ប្គ្នេ ់បេទអទលអាល
ី ់ក ុល ទគទទួលបាេទអទលទអនណ
ី ូ អាត-10.56g
។ ច ូរគណនាទេន
ិ ផលបេប្រតកម្ម
ិ )Rd= 60% )
5-ទតទគប្តូ
ើ វទប្រើសូ.NaOH កំហាប់ 20% ប៉ែនា
ុ ម េប្កាម្ទែម្
ើ បីបេាប អាសុី
តខ្លញ់ ដែលទទួលបាេរីអុីប្ែូលីសខ្លញ់ ម្ួ យដបបចំេេ

ួ 176.8 g ។ ទគ
ឲ្យមា៉ែសម្៉ែូលខ្លញ់ 884 g ចទម្លើយ )120g)
6-គណនាមា៉ែសម្៉ែូលរបស់អាសុីតខ្លញ់ បែលបាេម្ករីអុីប្ែូលីស ខ្លញ់ រឺ
ទប្រងម្ួ យដែល មាេមា៉ែសម្៉ែូល 884 g ?
ច ូរកំណត់រូបម្េតរបស់អាសុីតខ្លញ់ ទនាុះ ទបើទគែឹងោម្៉ែូទលគ ុលវា
មាេសម្ាេ
័ រ
ធ ី ជាេ ់ម្ួ យ ។
7-អាសុីតអាទសទច
ិ ទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ ជាម្ួ យអាល ់ក ុលបទងកតបាេ
ើ ទអដស្
ម្ួ យដែល 0,4moL របស់វាមាេមា៉ែស 40,8g ។ ទតអាល

ើ ់ក ុល
ទេុះមាេមា៉ែសម្៉ែូលប៉ែនា
ុ មេ?
8-ចំទហុះសរវ 2.2g ទអដស្ម្ួយផតល ់ឧស័មេកាបូ េរីអុកសុីត 4.4g ទគែឹង
ោដផោកអាល ់ក ុល េង
ិ ដផោកអាសុីតដែលបងករទអដស្ទនាុះ មាេអាតូ
ម្កាបូ េទសមើគ្នន ទហើយជាសមាសធាត ុដឆអត ។ ច ូរកំណត់រូបម្េតទអដស្
ទនាុះ ។ CH3-COO-CH2-CH3
9-បយ
ុ ទរ
ី េ
ី មាេរូ បម្េត៖ 
CH
2 
O 
CO
CH
2 
CH
2 CH
3

CH
O
CO 
CH
2 
CH
2 CH
3

CH
2 
O 
CO
CH
2 
CH
2 CH
3
១.ច ូរហរុ៊ុំ ័ទ ធ េងទៅទឈា
ិ ំ
ម ុះបងគនាទ ី កនងម្៉ែ
ុ ូ ទលគ ុលទេុះ
២.ទគទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ សូ.សូ តទលើស ទៅទលើបយ
ុ ទរ
ី េ
ី កនងភារទត
ុ ត ។ សរ
ទសរសម្ីការត ុលយការនងប្រតកម្ម
ិ ឱ្យទឈាមុះប្រតកម្ម
ិ េង
ិ ទឈាមុះ
ផលិតផលទទួលបាេ ។
៣.បនា្ប់ទ ុកទអាយប្តជាក់ ទគចាក់ម្ជ្ឈែឋនាឋប្រតកម្ម

ិ ទៅកនងសូ
ុ . ដឆអត
បេសូ . សូ ែយូម្កលរួវាកំេអងគធាត ុរង

ឹ ជាសាបូ ។
ប្ាប់រូបម្េតសាបូ េង
ិ គណនាមា៉ែសអតបរមា
ិ បេសាបូ ដែល ផ
លិត បាេទបើទគទប្រើបយ
ុ ទរ
ី េ
ី 30,2g។ ទគទអាយ
 
M
302
g
. 1
mol
,
M 
110
g
. 1
mol
sabU‘
bu
yTI
‘ rIn
10- ទគឱ្យអាសុីតកាបុកសុីលិចដឆអត R-COOH មាេអំ ទរើជាម្ួ យ ប ុ
យនេ-2- អុល ទគទទួល បាេទអដស្ E មាេ ME

116
g 
1
.mol។
១.ទតមាេប្រទេទប្រត
ើ កម្ម
ិ អី វ ទកតទឡ
ើ ើ ង ? មាេលកខណៈសំ គ្នល ់អវី ខ្ លុះ?
ទតផលបេការតំ
ើ ទឡើងសីត ុណាភារទៅទលើ ប្រតកម្ម
ិ ទេុះ ោ៉ែ ង ែូចទម្តច
? ២.សរទសរសម្ីការត ុលយការនងប្រតកម្ម
ិ រករូ បម្េតទស្ើោត េង
ិ
ទឈាមុះបេអាសុីត េង
ិ ទអដស្ E
11-ទៅសីត ុណាភារ 100 0C ទគសំ ទរចទធវអុ
ើ ី ប្ែូលីសបេទអដស្ទឈាមុះ
ទអទល.ទអនណ
ី ូ អាត ចំេេ
ួ 17,6g ទគទទួលបាេម្៉ែូណូអាសុីតកាបុកសុី
លិច A េងអាល
ិ ់ក ុល B ។
១.គណនាមា៉ែស់ម្ូ ល
៉ែ បេទអដស្ខ្ងទលើ
២.សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ អី ប្ែូ
ុ លីសបេទអដស្ទេុះ
៣.ច ូរទអាយរូ បម្េតទស្ើរោត េងទឈា

ិ ម ុះអាសុីតកាបុកសុីលិច A េង
ិ
អាល ់ក ុល B
៤.គណនាមា៉ែសអាល ់ក ុលទទួលបាេទបើទគែង
ឹ ោកនងភារលំ
ុ េង
ឹ
បរិមាណអាល ់ក ុលទទួលបាេមាេប្តឹម្ដត 2/3បេបរិមាណ អាល ់
ក ុលទទួលបាេនម្ប្ទឹសី ត
12-អងគធាត ុ A ម្ួ យមាេរូ បម្េតទស្ើោត CH3-COO-C2H5
១ច ូរឲ្យទឈាមុះ េង
ិ រូ បម្េតទស្ើោត បេអាសុីតេងអាល
ិ ់ក ុល ដែលប្តូវ-
ទប្រើទែម្
ើ បីសំ ទោគសមាសធាតAុ
២ច ូរសរទសរសម្ីការត ុលយការសំ ទោគ- A
៣ ទគយកអាល ់ក ុលខ្ងទលើ-18 Cm3 ដែលមាេមា៉ែសមារ μ=
0.8𝑔. 𝐶𝑚−3 ម្កបដេថម្បរមា

ិ ណអាសុីតខ្ងទលើទែើម្បឲ្យបាេ
ី លាយ
ទសមើម្៉ែូល ។ ទគទទួលបាេសមាសធាត ុ A 17.6 g ។ រកភាគរយអាសុី
តច ូលទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ
13-ទគមាេលាយម្ួ យរួ ម្មាេ ប្រូបា៉ែេ-1 អុល-6g េងអាសុ

ិ ីត អាទស
ទច
ិ 6g ទគទ ុកឲ្យម្ាលមាេលំ េង
ឹ ទគទទួលបាេទអដស្ 7.1 g ។កសរ-
ទសរសម្ីការទអដស្កម្ម េងឲ្យទឈា
ិ ម ុះផលិតផល
ខ្គណនាសមាសភារជាម្៉ែូលបេលប- យ ដែលទទួលបាេ
គគណនាភាគរយអាសុីត េង
ិ អាល ់ក ុលច ូលរួ ម្ប្រតកម្ម
ិ -
14-ក- សរទសររូ បម្េតទស្ើោតបេ-3ទម្ទល

ី បយ
ុ -1អុល េងអាសុ
ិ ី ត-
អាទសទច
ិ
ខ្-ទគឲ្យអាសុីតអាទសទចមាេអំ
ិ ទរើជាម្ួ យ-3ទម្ទលប
ី យុ -1អុល ទគ
ទទួលបាេទអដស្ដែលមាេមា៉ែសមារ μ = 870𝑘𝑔. 𝑚−3 ។ សរទសរស
ម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ
គ-ទែើម្បីសំ ទោគទអដស្ទេុះទគយក-3ទម្ទល
ី បយ
ុ -1 អុល ចំេេ
ួ -33g
េងអាសុ
ិ ី តអាទសទច
ិ 53g ទៅែុតកទដតចំទពាុះម្ុខ្ អាសុីតសល
ុ ផួរច
ិ ។
លបាេទអដស្37 Cm
3
បនា្ប់ម្កបេែទទគទទួ
ុ
គណនាមា៉ែសទអដស្ដែលទទួលបាេ េងទ
ិ េន
ិ
15-ទគយក 44g បេអាសុីត បយ
ុ នណូអុិច ទៅោយជាម្ួ យ 23g បេទអ
នណុល ទហើយែុតកទដតលាយរយៈទរល 3h ទគទទួល បាេទអដស្ E
ចំេេ
ួ 11.6g ។
ក សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ េងប្ាប់
ិ ទឈាមុះ -E
ខ្ គណនាសមាសភារជាម្៉ែូលបេលាយ ទៅខ្ណៈ-t=3h
កគណនាទេនផលបេប្រត
ិ កម្ម
ិ ។- ឃ ទហត ុអវី បាេជាទេនផលម្
ិ ិេបាេ-67%
16- A ជាអាសុីតអាទសទច
ិ B ជាបង ់សុីលអាល ់ក ុល )C6H5-
CH2OH)។កសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ រវាង - A េង
ិ Bទគទទួលបាេ
E ឲ្យទឈាមុះ E ។
ខ្ ទគយក-A = 30mLោយជាម្ួ យ B=20mL ទគទទួលបាេE=12g
គណនាទេន
ិ ។ μ𝐴 = 1.049g/ml , μ𝐵 = 1.042g/ml ,
17-ក អងគធាត ុម្ួ យមាេរូ បម្េតទស្ើោត- CH3-
COO-(CH2)2-CH(CH3)-CH3 ដែលមាេរសេងខ្
ិ េែូ
ិ ល ចទចកទ ុំ ទគទប្រើ
សប្មាប់អប់កេទេសជ្ា
ិល ៈ។
១ទតអាល
ើ ់ក ុលណា េងអាសុ
ិ ី តណាដែលប្តូវទប្រើទែើម្បសំ
ី ទោគ ទអ-
២ ដស្ទេុះ ។-សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ សំទោគទអដស្
៣ ទគយក-v=20mL បេអាល ់ក ុលខ្ងទលើ ដែលមាេមា៉ែសមារ
μ = 0,8𝑘𝑔. 𝑑𝑚−3 បដេថម្បរមា

ិ ណអាសុីតទែម្
ើ បីលាយទសមើម្៉ែូល ។ ទគ
ទទួលបាេទអដស្ 16g ។ គណនាទេន

ិ ផលបេប្រត.ទអដស្
ិ កម្ម
18-សមាសធាត ុសរីរាងគEម្ួ យគ-3ទម្ទ

ឺ លប
ី យ
ុ ទលទអនណ
ី ូ អាត ប្តូវ
បាេទប្រើសប្មាប់ទធវទសរ
ើ ម្ ៉ែូ វាមាេមា៉ែសមារ μ = 870𝑘𝑔. 𝑚−3
១សរទសររូ បម្េតទស្ើោតបេ- -3ទម្ទលប

ី យុ ទលទអនណ
ី ូ អាត
២ ទែើម្បទទងវ
ី -ើ E ទគយក-3ទម្ទល
ី បយ
ុ -1អុល-44g ទៅោយជា ម្ួ យ
អាសុីតអានណូអុិច 30g ដែលមាេអាសុីតសល

ុ ផួរច
ិ ជាកានលីករ ។
ទគទទួលបាេ E=40 Cm3 ។
កសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ -
ខ្គណនាមា៉ែសទអដស្ដែលទទួលបាេ-
គរកភាគរយអាសុីតេងអាល
ិ ់ក ុល ច ូលទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ -
19-ទគមាេរូ បម្េតែល
ុ បេទអដស្ C4H8O2
កសរទសររូ បម្េតទស្ើោតបេអុីសូ ដម្របស់ទអដស្ េងទៅទឈា

ិ ម ុះ-
ខ្ នង-B ជាអាសុីតកាបុកសុីលិច េង
ិ C ជាអាល ់ក ុលសប្មាប់ សំ ទោគ
ទអដស្ A ។ទគែឹងោអាល ់ក ុល C រងអុកសុីតកម្មនម្ សប្ម្ួលឲ្យអាសុី
ត B ។កំណត់រូបម្េតទស្ើោតរិតប្ាកែ បេ B C េង
ិ A ។គច ូរសរ-
ិ ទអដស្កម្ម
-20 ១ទអដស្-E ម្ួ យមាេមា៉ែសម្៉ែូទលគ ុល M=130g/moL ទអដស្ ទេុះជា
ផលិតផលបេប្រតកម្ម
ិ ទអដស្កម្ម របស់ ប្រូបា៉ែេ-1អុល ជាម្ួ យអាសុីត-
កាបុកសុីលិចដខ្ែដខ្ ោង ។ ទហើយEមាេរូ បម្េតទទូ ៅ
CnH2nO2 ។កកំណត់រូបម្េតបេទអដស្-E
ខ្សរទសររូ បម្េតទស្ើោតបេ-E េងទៅទឈា

ិ ម ុះ
២ច ូរសរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ ទអដស្កម្ម-
៣-Eប្តូវបាេទទងវទោយទប្រើ
ើ អាសុីតកាបុកសុីលិច0.2moLេង
ិ អាល ់
ក ុល0.5moLដែលមាេអាសុីតសល
ុ ផួរច
ិ ជាកានលីករ
ី តទគរកទឃើញអាសុីតសល ់ 0.024moL ។
នម្រយៈការទធវអប្នអាសុ
ើ
គណនាសមាសភារជាម្៉ែូលបេលាយទៅទរលកំណត់ម្ួយ ។
21-ទគោយ1moLបេទអទលប
ី យ
ុ នណូអាត េង
ិ ទក
ឹ 3moLទគទទួល
បាេលាយម្ួ យដែលមាេមារ188mL។ទគែុតកទដតលាយរយៈទរល
ម្ួ យបថ្ៃ ។បនា្ប់ម្កទគរំបលក 5Cm3 បេលាយទៅទធវើ អប្នជាម្ួ យសូ
.NaOHកំហាប់ 1Mរហូតែល ់សូ .ដប្ររណ៌ទគទប្រើសូ.NaOHអស់ 14.2mL
កសរទសរសម្ីការអុីប្ែូលីសទអដស្ េងទៅទឈា
ិ ម ុះ-
ខ្គណនាសមាសភារជាម្៉ែូលបេលាយទៅរយៈទរ-ល បថ្ៃ1
22-ទគរំោយ 1.85g បេអាសុីតកាបុកសុីលិចទៅកនង

ុ ទក
ឹ 50 Cm ។ទគ
3
បេតកទ់ ផណុលផាតទលអុីេទៅកនុងសូ .អាសុីត បនា្ប់ម្កទគយកសូ .ទៅ
ទធវអប្នទោយសូ
ើ .NaOHកំហាប់ 1M ទៅទរល អងគធាត ុចងអុលរណ៌
ដប្ររណ៌ទគទប្រើសូ.NaOHអស់ 25 Cm3។
កគណនាមា៉ែសម្៉ែូលអាសុីត-
ខ្ រករូ បម្េតម្ូ ទ
៉ែ លគ ុល-េងរូ
ិ បម្េតទស្ើោត
គអាសុីតទនាុះមាេអំ ទរើជាម្ួ យអាល ់ក ុល-Aទគទទួលបាេអងគធាត ុសរី
រាងគ E ដែលមាេរូ បម្េតម្ូ ទ

៉ែ លគ ុល C4H8O2។
១ កំណត់រូបម្េតទស្ើោតរិតប្ាកែបេ-A េងE
ិ
២សរទសរសម្ីការនងប្រតកម្ម
ិ -
23-ទគយកលាយម្ួ យដែលមាេអាសុីតទអនណូអុិច 12 g េង
ិ ទអន
ណុល 18,4 g ទៅែុតកំទៅ ទោយទប្រើរយៈទរល ១ ដខ្ ។ បនា្ប់រីទធវើ
ទអាយប្តជាក់ម្កទគយកលាយដែលទទួលបាេ5mL
ទៅទធវអប្ទទោយ
ើ ទប្រើសូលយ
ុ សយុងដែលមាេ NaOH 15 g កនុង 1 លី
ប្ត ចំេេ
ួ 12 mL ។
១.ទតប្តូ
ើ វទធវែូ
ើ ចទម្តចទែើម្បីទអាយលំ េងទក
ឹ តមាេរហ
ើ ័ស ?
២.ទោយែង
ឹ ោលាយដែលទទួលបាេទប្កាយប្រតកម្ម
ិ មាេមា៉ែសមារ
0,91 3
g/cm ។ ច ូរកំេត់សមាសភារ លាយ គតជាម្៉ែ
ិ ូល ។
៣.ច ូររកចំេេ
ួ ម្៉ែូលទអដស្កទកត
ើ ទប ិទគទប្រើអាសុីតទអនណូអុិច
1moL។ ទហត ុែូចទម្តចបាេជាតំបលទេុះខ្ុសរី 0,67?
មា៉ែសម្៉ែូលអាតូម្គតជា
ិ g/moL : M(H)= 1,M(C)= 12 ,M(O)=16
24-១.ខ្លញ់ េងទប្រងមាេភាបខ្ុ
ិ សគ្ននែូចទម្តច?ទតប្ទើ
ើ អូទលអុីេសថិតទៅ
កនងប្រទេទខ្
ុ ល ញ់ ណា ? មាេរូ បម្េតែូចទម្តច? ២.សរទសរសម្ី
ការត ុលយការនងប្រតកម្ម
ិ សាបូ កម្ម បេប្ទើអូទលអុីេ ទោយសូ ត ។៣.
គណនាមារទប្រងអូ លីវដែលប្តូវទប្រើ ទែម្

ើ បទទងវ
ី សាប
ើ ូ ខ្ងទលើ 200g
ទគែឹង ោមា៉ែសមារទប្រងអូ លីវ 0,92

Kg 3
/dmទហើយទៅកនងទប្រងអូ
ុ លីវ
មាេអូ ទលអុីេ75% េង
ិ កនងសាប
ុ ូ មាេសូ ែយូម្អូ ទលអាត 25%។
ី ស
ទមទរៀនទី ២ ប្សឡាយអា្ីផាទិចអាសួត
Lesson 2 Aliphatic nitrogen family
1 -តូេន
ី ) Amine)
1-1 ទប្មង្់ និង្នាមវ្ី ) Structure and nomenclature)
ក ់ងរម្-ទ )Structure(
H-N-H R-N-H រ ឺ R-NH2
H H
អាម្៉ែូញា៉ែក់ អាម្ីេ
Rជារា៉ែ រីកាល ់អុីប្ែូកាបួ ដខ្ែទបើក
ទបើ Rរា៉ែ រីកាល ់អុីប្ែូកាបួ ដឆអត ទគបាេរូ បម្េតទទូ ៅ 𝐶𝑛 𝐻2𝑛+3 𝑁
ខ្ចំណាត់ោនក់អាម្ីេ- R3
𝑅1 − 𝑁𝐻2 𝑅1 − 𝑁𝐻 − 𝑅2 𝑅1 − 𝑁 − 𝑅2
អាម្ីេោនក់ទ ី ១ ២ អាម្ីេោនក់ទ ី ៣ អាម្ីេោនក់ទ ី
គនាវលី-
អាម្ីេោនក់ទ-ី I ទៅទឈាមុះរា៉ែ រីកាលR
់ រួ បបដេថម្បចម្បទ
ឹឆ អាម្ីេ
។ អាតូម្C ទលខ្ គជាអាតូ

ឺ ម្កាបូ េដែលភាាប់េង
ឹ 1N ។
ឧទហរណ៍៖ CH3-NH2 ទម្ទលឡាម្

ី ីេ
CH3-CH2-NH2 ទអទលឡាម្
ី ីេ
4 3 2 1
CH3- CH2- CH- CH2- NH2 2-ទម្ទល

ី បយ
ុ នឡាម្ីេ
CH3
3
ឲ្យឧទហរណ៍ ទប្ចើទទៀត ។
-អាម្ីេោនក់ទ ី II រ ឺ ទ ី III
+ទ១
ី ទៅទឈាមុះរា៉ែ រីកាល ់បែលមាេដខ្ែកាបូ េខ្ ី ល ទោយបញ្ជ
ា ក់ទ ី
ន ំង N រឺ N,Nកនងករណ
ុ ី មាេរា៉ែ រីកាល ់២។
+ទ២
ី ទៅទឈាមុះែូចអាម្ីេោនក់ទ ី ១ចំទពាុះរា៉ែ រីកាល ់បែលមាេដខ្ែ
កាបូេដវង រឺ សាំញាំ រឺ សំ ខ្េ ់ ។
ឧទហរណ៍ ៖ C2H5-NH- CH3 N-ទម្ទល

ី ទអទលឡាម្
ី ីេ
CH3-NH- CH3 N-ទម្ទល

ី ទម្ទលឡាម្
ី ីេ រ ឺ N-រីទម្ទលឡាម្
ី ីេ
C2H5-N- CH3 N,N-រីទម្ទល

ី ទអទលឡាម្
ី ីេ
CH3
3
C6H5-N- C2H5 N-ទអទល
ី N- ទម្ទល
ី ទផេលឡាម្
ី ីេ
CH3
1- 2្កខណៈរូប) Physical Property )៖
អាម្ីេមាេចំណុចររ
ំ ុះុ ខ្ ាស់ជាងអាល ់កាេ ដតទបជាង អាល ់
ក ុល ដែលមាេមា៉ែសម្៉ែូទលគ ុលប្រហាក់ប្រដហលគ្នន ។
អាម្ីេោនក់ទ1
ី មាេចំណុចររ
ំ ុះុ ខ្ ាស់ជាងទគ ទហើយទបជាង ទគគ ឺ
អាម្ីេោនក់ទ ី 3 ។
1- 3្កខណៈគីមី (Chemical Property )៖
ក លកខណៈជាបាសបេអាម្៉ែូញា៉ែក់-
𝑁𝐻3 + H +  𝑁𝐻4+
𝑁𝐻3 + H2 O  𝑁𝐻4+ + 𝑂𝐻 −
ខ្លកខណៈជាបាសបេអាម្ីេ-
𝐶𝐻3 − CH2 − NH2 + H +  𝐶𝐻3 − CH2 − NH3+
𝐶𝐻3 − CH2 − NH2 + H2 O  𝐶𝐻3 − CH2 − NH3+ + 𝑂𝐻 −
ជាទូទៅ ៖ អាម្ីេទ ំងអស់សទ

ុ ធសឹងជាបាសទខ្ាយ ។
អាម្ីេជាបាសខ្ល ំងជាងអាម្៉ែូញា៉ែក់ ។
គប្រតកម្ម
ិ រវាងអាម្ីេ េងអងគ
ិ ធាត ុស្សឡាយអាឡូដសេ-
អាម្ីេមាេប្រតកម្ម
ិ ជាម្ួ យរួ កអាឡូដសេទកតបាេអាម្
ើ ីេោនក់ខ្ ាស់ ។
អាម្ីេោនក់ទ ី ៣ មាេប្រតកម្ម
ិ ជាម្ួ យអាឡូដសេទកតបាេ
ើ អុីយង
ុ ៉ែ អាម្៉ែូ
ញ៉ែូ ម្ោនក់ទ ី ៤ មាេបណុ ំត ជ្ំណយស)4 )
Ex: 𝑅1 − 𝑁𝐻2 + 𝑅 − 𝑋 → 𝑅1 − 𝑁𝐻 − 𝑅 + 𝐻𝑋
𝑅1 − 𝑁𝐻 − 𝑅2 + 𝑅 − 𝑋 → 𝑅1 − 𝑁 − 𝑅2 + 𝐻𝑋
R
R3
R3
𝑅1 − 𝑁 − 𝑅2 + 𝑅 − 𝑋 → 𝑅1 − 𝑁 + − 𝑅2 +𝑋 −
R
ឃប្រតកម្ម
ិ អាម្ីេោនក់ទ-ី 1 ជាម្ួ យអាល ់សុីលកលរួ )R-CO-Cl )
𝑅 − 𝐶𝑂 − 𝐶𝑙 + 𝐻2 𝑁 − 𝑅1  𝑅 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻 − 𝑅1 + 𝐻𝐶𝑙
ងប្រតកម្ម
ិ បទងកតអំ
ើ បិល-
𝑅 − 𝑁𝐻2 + HCl → R − NH3 Cl
1-4 ទទងវអាម្
ើ ីេ
𝑅−𝑋 𝑅−𝑋
𝑅 − 𝑋 + 𝑁𝐻3 → 𝑅 − 𝑁𝐻2 → 𝑅 − 𝑁𝐻 − 𝑅 → 𝑅3 𝑁
𝐶3 𝐻7 𝐵𝑟 + 2𝑁𝐻3 → 𝐶3 𝐻7 −𝑁𝐻2 + 𝑁𝐻4 𝐵𝑟
-ប្រតកម្ម
ិ ទរែុកម្មបេប្រុម្េប្ទើ
ី ល ផតល ់អាម្ីេោនក់ទ ី ១
𝑁𝑖;𝑡 1000𝑎𝑡𝑚
𝑅 − 𝐶 ≡ 𝑁 + 4𝐻 → 𝑅 − 𝐶𝐻2 − 𝑁𝐻2
2-តូេត
ី )Amide)
2-1ទប្មង្់ និង្នាមវ្ី
ឺ ី តកាបុកសុីលិច ដែលជ្ំេស
ក ទប្ម្ង-់ ៖អាម្ីតគជាស្សឡាយបេអាសុ ួ ប
ងគុ ំ អុីប្ែុកសុីត ទោយអាម្ីេ ។
រូ បម្េតទទូ ៅ ៖ 𝑅 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2
R1
𝑅 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2 𝑅 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻 − 𝑅1 𝑅 − 𝐶𝑂 − 𝑁 − 𝑅2
អាម្ីតោនក់ទ១
ី អាម្ីតោនក់ទ២
ី អាម្ីតោនក់ទ៣
ី
ខ្) នាម្វលី-IUPAC)
ទឈាមុះអាម្ីត បាេម្ករីទឈាមុះអាសុីត ទោយរតូ បចម្បទ

ឹឆ អូ អិ ច
ុ របស់
អាសុីត ទៅ ជាអាម្ីត ។
Ex: 𝐻 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2 ទម្នណាម្ីត រ ឺ ផរមា៉ែម្ីត
𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2 ទអនណាម្ីត រ ឺ អាទសនម្ីត
𝐶𝐻3 − 𝐶𝐻2 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2 ប្រូបា៉ែណាម្ីត រ ឺ ប្រូរយូណាម្ីត
អាម្ីតោនក់ទ ី ប្តូវទៅរា៉ែ រីកាល ់បែលតភាាប់េងអាតូ

ឹ ម្ 3 រ ឺ ទ ី 2N
Ex: 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻 − 𝐶𝐻3 N-ទម្ទល

ី ទអនណាម្ីត
𝐶𝐻3 − 𝐶𝐻2 − 𝐶𝑂 − 𝑁 − 𝐶𝐻3 N,N-រីទម្ទល
ី ប្រូបា៉ែណាម្ីត
CH3
2-2 លកខណៈ
អាម្ីតមាេសីត ុណាភារររ
ំ ុះុ ខ្ ាស់ ។អាម្ីតភាគទប្ចើេគ្នមេរណ៌ មាេ
ទប្ម្ង ់ជាប្កាម្រង
ឹ ។អាម្ីតរោយកនងទ
ុ កទប្ចើ
ឹ េជាងអាល ់ក ុលកាលណា)
ម្៉ែូទលគ ុលទ ំងរីរមាេចំេេ

ួ អាតូម្ទសមើគ្នន ។
2-ទទងវអាម្
ើ ីត 3
អាម្ីតោនក់ទ ី ១ អាចទទួលបាេនម្ប្រតកម្ម
ិ
កទអដស្ េងអាម្៉ែ
ិ ូ ញា៉ែក់ -
𝐶𝐻3 − COO − CH2 − CH3 +𝑁𝐻3 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2 + 𝐶2 𝐻5 − 𝑂𝐻
ខ្អាសុីលកលរួ េង
ិ អាម្៉ែូញា៉ែក់-
𝐶𝐻3 − CO − 𝐶𝑙 + 2𝑁𝐻3  𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2 + 𝑁𝐻4 𝐶𝑙
គអាេប្រើ
ី តអាសុីត េងអាម្៉ែ
ិ ូ ញា៉ែក់-
𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂 − 𝑂 − 𝐶𝑂 − 𝐶𝐻3 +𝑁𝐻3 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2 +𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻
ឃអាសុីតកាបុកសុីលិច េងអាម្៉ែ
ិ ូ ញា៉ែក់-
𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 +𝑁𝐻3 𝐶𝐻3 − 𝐶𝑂 − 𝑁𝐻2 + 𝐻2 𝑂
2-4 អាមីតពិលសស
អយ
ុ ទរ ៉ែ គជាអាម្
ឺ ីតបេអាសុីតកាបុកសុីលិច
𝐻2 N − CO − NH2
សំ ទោគអយ
ុ ទរ ៉ែ : 𝐶𝑂2 +2𝑁𝐻3  𝐻2 N − CO − NH2 +𝐻2 𝑂
3- តូសុត
ី តូេមី ណ) Amino acids )
3-1ទប្ម្ង ់ម្៉ែូទលគ ុល េងនាម្វល

ិ ី
កអាសុីតអាម្ីទណគជាសមាសធាត
ឺ ុសររា
ី ងគ ដែលទប្ម្ង ់ម្៉ែូទលគ ុល៖-
ំ
មាេបងគុកាបុ
កសុីលម្ួ យ េង ំ
ិ បងគុអាម្ីេម្ួ យ ។
∝
រូ បម្េតទទូ ៅ បេអាសុីត∝ អាម្ីទណ- 𝑅 − 𝐶𝐻 − 𝐶𝑂𝑂𝐻

NH2
ខ្នាម្វលី-
∝
Ex: 𝐶𝐻2 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 អាសុីត∝អាម្ីណូអាទសទច

ិ -
NH2
𝐶𝐻3 − 𝐶𝐻 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 អាសុីត∝អាម្ីណូប្រូរយូេច

ិ -
NH2
𝛾 𝛽 ∝
𝐻2 𝑁 − 𝐶𝐻2 − 𝐶𝐻2 − 𝐶𝐻2 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 អាសុីត γ −អាម្ីណូបយ

ុ ទរ
ី ច
ិ
3-លកខណៈ 2
អាសុីតអាម្ីណូ គជាអងគ
ឺ ធាត ុប្កាម្ដែលរោយ រប
ឺ ំបបកទៅ សីត ុណា
ភារខ្ ាស់ ។ វាង្ហយរោយកនងទ

ុ ក
ឹ ដតម្ិេរោយកនុង អងគធាត ុរោ
ំ យ
សរីរាងគ ែូចជា បង ់បសេ អាល ់ក ុល ទអដទ….។
ទៅកនងភារជាសូ
ុ *.ទកអាសុ
ឹ ី តអាម្ីទណមាេទប្ម្ង ់ ៣ ដបប
𝑅 − 𝐶𝐻 − 𝐶𝑂𝑂 − 𝑅 − 𝐶𝐻 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 𝑅 − 𝐶𝐻 − 𝐶𝑂𝑂 −

𝑁𝐻3+ NH2
𝑁𝐻3+
សូ .ណឺត សូ .អាសុីត សូ .បាស
អាសុីតអាម្ីទណមាេលកខណៈអំ ផូដទ គវាអាចចាប់

ឺ យកប្រូត ុង រីអាសុី
តខ្ល ំង រក
ឺ ៏ផតល ់ប្រូត ុងទៅបាសខ្ល ំង ។
3-ទទងវ ើ 3
ិ ទ
ក១ វធ ី -ី
NH2
𝐶𝐻2 𝐶𝑙 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 + 2𝑁𝐻3  𝐶𝐻2 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 +𝑁𝐻4 𝐶𝑙
ិ ទ
ខ្២ វធ ី -ី
𝐻𝐶𝑁 𝐻2 𝑂
𝐶𝐻3 − CHO → 𝐶𝐻3 − 𝐶𝐻 −𝐶 ≡ 𝑁 → 𝐶𝐻3 − 𝐶𝐻 −𝐶𝑂𝑂𝐻
𝑁𝐻3 𝑁𝐻2 𝐻+ 𝑁𝐻2
ទអនណាល ់ អាម្ីណូេប្ទើ
ី ល អាឡាេេ
ី
3- 4បុិបទីត និង្ ប្បូលតអុីន)Peptide and protein)
កសម្ាេ
័ ប
ធ ិបទ
ុ ត
ិ -
គជាសម្ា
ឺ េ ័ ដធ ែលទកតមាេរវាងម្៉ែ
ើ ូទលគ ុលអាសុីតអាម្ីទណចំេេ
ួ ២ចងសម្័្
រ័េេ
ធ ងគ្ន
ឹ ន ។ ប្រតកម្ម
ិ ទេុះមាេទឈាមុះោប្រតកម្ម
ិ ក ុងែង ់កម្ម ។
𝐻2 N − CH2 − COOH+𝐻 − 𝑁𝐻 − 𝐶𝐻 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 𝐻2 N −

𝐶𝐻3
CH2 − CO − NH − 𝐶𝐻 − 𝐶𝑂𝑂𝐻 +𝐻2 𝑂

𝐶𝐻3
ខ្បុិបទត
ី េង
ិ ប្រូទតអុីេ-
បុិបទតដែលទក
ី តរ
ើ ី អាសុីអាម្ីទណចំេេ
ួ 3,4,5 ទៅោប្ទើបិបទ
ុ ត
ី ទតប្ន
បុិបទត
ី ប៉ែង ់នបុិបទត
ី ។ បុិបទតទែលបងក
ី ទោយអាសុីត ទអម្ីទណ
ទប្ចើេមាេម្៉ែូទលគ ុល តចជាង
ិ ទៅោប៉ែូលីបុិបទត
ី ។ 60
ប្រូទតអុីេ ប្តូវបាេទគទៅសប្មាប់ម្ូ ទ
៉ែ លគ ុលណាទែលបងកទោយ-
។ ប្រូទតអុីេមាេមា៉ែស 60 អាសុីតអាម្ីទណទប្ចើេជាង ម្៉ែូទលគ ុលធំ
ណាស់ អាចមាេរហូតែល ់ 4 × 106 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1
លំហាត់ )Exercise)
1-ច ូរសរទសររូ បម្េតសមាសធាត ុែូចតទៅ
កបយ
ុ នណាម្ីត- ខ្-N,N រីទម្ទលអាទសនម្
ី ី ត-
គ -N,N-រីទម្ទលផរមា
ី ៉ែ ម្ីត ឃ3អាសុីត--អាម្ីណូបយ
ុ នណូអុិច
2-ច ូរសរទសរសម្ីការបទងកតប្ទើ
ើ បិ បទ
ុ តរ
ី ី អាសុីត ∝អាម្ីណូប្រូរយូេច
ិ -
រអាឡាេ
ឺ េ
ី ។
3-អាម្៉ែូញា៉ែក់ េង
ិ ឧស័មេCO2 ទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ ជាម្ួ យគ្ននទៅកនងលកខ
ុ ខ្ណឌធម្ម
នកនងមារប៉ែ
ុ េ ុ គ្នន ទគទទួលបាេអយ
ុ ដរ ៉ែ 6g ។ ទតឧស័
ើ មេណាដែលទៅ
សល ់ម្ិេទធវប្រត
ើ កម្ម
ិ ?មារប៉ែនា
ុ ម េ? CO22,24L
ិ គម្៉ែូទលគ ុលអាម្ីេោនក់ទ ី ម្ួ យបាេលទ ធផលែូចតទៅ 2

4-ការវភា
កាបូេ 61.02% អាសូ ត 23.73%េង

ិ អុីប្ែូដសេ 15.25% ។
ទតអាម្
ើ ីេទនាុះមាេរូ បម្េតែូចទម្តច?𝐶2 H5 − NH − CH3
5- 0.2mol ដែលប្តូវេង
ឹ 24.5g អាសុីត ∝ −កលរកា ៉ែូ បុកសុីលិចដឆអត ម្ួ យ
បទងកតបាេ
ើ 20.6g អាសុីត∝ −អាម្ីណូកាបុកសុីលិចដឆអត ។ ទតអាសុ
ើ ីត
អាម្ីណូទនាុះមាេរូ បម្េតែច
ុ ទម្តច? 𝐶2 H5 − CH − COOH
NH2
ិ គ∝ −អាម្ីណូអាសុីតម្ួ យបាេលទ ធផលែូចតទៅ

6-ការវភា
កាបូេ 40.45% អាសូ ត 15.72% អុកសុីបសេ 35.98% េង
ិ អុីប្ែូ
ដសេ 7.56% ។ទត∝

ើ −អាម្ីណូអាសុីតទនាុះមាេរូ បម្េត ែូចទម្តច?
𝐶𝐻3 − CH − COOH
NH2
7-ទែម្
ើ បទទងវ
ី អាទសនម្
ើ ីត14.75gទគប្តូវទប្រើសូ.អាសុីតអាទសទច
ិ
500mL។ទតសូ
ើ .អាសុីតទេុះមាេកំហាប់ជាម្៉ែូលប៉ែនា
ុ ម េ ?0.5M
8-អយ
ុ ទរ ៉ែអាចទធវទឡ
ើ ើ ងនម្ប្រតកម្ម
ិ រវាង ផូដសេ (COCl2 ) េង
ិ អាម្៉ែូញា៉ែ
ក់នម្សម្ីការ
𝐶𝑙 − 𝐶𝑂 − 𝐶𝑙 + 2𝑁𝐻2 𝐻2 N − CO − NH2 + 2HCl
ទគឲ្យអាម្៉ែូញា៉ែក់ 56L ទៅលកខខ្ណឌធម្មន ទធវប្រត

ើ កម្ម
ិ ជាម្ួ យ បរមា
ិ ណ
ប្គប់ប្គ្នេ ់របស់ផដូ សេ ។ទគរោ

ំ យអយ
ុ ទរ ៉ែបែលទទួល បាេកនងទ
ុ ក
ឹ
500g ។ច ូរគណនាកំហាប់ភាគរយបេសូ .ដែលទទួលបាេ ។ 15%
ី ស
ទមទរៀនទី ៣ សមាសធាតប្រន រើ
Lesson3 Aromatic compound
ិ ជ្ំេស
ប្រតកម្ម ួ ដែលទគជ្ួ បប្រទុះទៅទលើបង ់ទសេមាេ៖
+ 𝐶𝑙2 -Cl + HCl ប្រតកម្ម

ករល កម្ម
𝐹𝑒𝐶𝑙3
→ ិ
+ 𝐵𝑟2 -Cl + HBr ប្រតកម្ម

ប្រូម្កម្ម
𝐹𝑒𝐵𝑟3
→ ិ
+𝐻𝑂 − 𝑁𝑂2  −𝑁𝑂2 + 𝐻2 𝑂 ប្រតកម្ម

ិ េប្ទកម្ម
ី
+ 𝐻2 𝑆𝑂4  -𝑆𝑂3 𝐻 + 𝐻2 𝑂 ប្រតកម្ម

ិ សលុ ផូកម្ម
+ R-Cl → -R + HCl ប្រតកម្ម

អាល ់គលកម្ម
𝐴𝑙𝐶𝑙3
ិ ី
Benzenesulfonic Acide Or Phenylsulfonic Acide
1-ប្សឡាយនីប្តូនិងប្សឡាយតូេីណ៉ូ បស់បង់បសន
1-1នីប្តូបង្់សសន និង្ នីប្តូតូ្ុយសអន
កេប្តូ
ី បង ់បសេ ៖ មាេទប្គ្នុះោនក់ចទំ ពាុះទគ្នលិកាប្រហម្ េង
ិ ទថ្លម្
ើ -
+ 800 𝐶
-H + 𝑁𝑂2 → −𝑁𝑂2 + H+
បង ់ទសេ អុីយង
ុ ៉ែ េប្តូ
ី ញូ ៉ែ ល េប្តូ
ី បង ់បសេ
ខ្ ប្ទើេប្តូ
ី តល ូ យ
ុ ដអេ៖-ទគទប្រើវាជាទប្គឿង ផ្ុុះកនងវ ិ ័ ទោធា
NO2 ុ សយ
−𝐶𝐻3 + 3𝐻𝑂 − 𝑁𝑂2 → −𝐶𝐻3 +3𝐻2 𝑂

𝐻2 𝑆𝑂4
NO2
NO2
2,4,6 ប្ទើេប្តូ
ី តល ូ យ
ុ ដអេ)TNT)
1-2 ស្សឡាយអាម្ីណូរបស់បង ់បសេ : អាេល

ី ីេ
−𝑁𝑂2 + 6[H]  −𝑁𝐻2 +2𝐻2 𝑂 អាេល

ី ីេ
−𝑁𝐻2 + HCl  −𝑁𝐻3 𝐶𝑙 អាេល

ី ី ញ៉ែូ លកលរួ
Br
−𝑁𝐻2 + 3𝐵𝑟2  Br- −𝑁𝐻2 2,4,6 ប្ទើប្រូម្ូ អា

៉ែ េល
ី ីេ
Br
អាេល
ី ី េ ទប្រើសប្មាប់ទធវល
ើ ័ក ោន ំទរទយ រូ បធាត ុាលស្ិច េង
ិ សមាសធាត ុ
ប្រទហើរទផែងទទៀត ។
2-សមាសធាតុប្រម ើ អុប្ី រុកសុី
-OH HO- -OH -CH2OH - CH2- CH2OH
ប្រុម្ទផណុល ប្រុម្ អាល ់ក ុលប្រទហើរ
2- 1លផណុ្
-OH ទផណុល
CH3- -OH p ទម្ទល
ី ទផណុល រ ឺ ទប្រសុល
កទទងវ-ើ
𝑡 ខ្ ាស់ 𝑃 ខ្ ាស់
-Cl +2NaOH → -ONa + NaCl +H2O
-ONa + CO2 + H2O  -OH + NaHCO3
ខ្លកខណៈរូ ប-
ទគទប្រើសូ.រាវបេទផណុលជាោន ំសមាលប់សតវលិ ត
អ េងជាោ
ិ ន ំសមាលប់ ទម្
ទរាគ ) សមាអតឧបករណ៍វុះគ្នត់)
គលកខណៈគម្
ី ី - ៖ លកខណៈែូច អាល ់ក ុល
- OH + Na -ONa + 𝐻2
1

2
លកខណៈខ្ុសរីអាល ់ក ុល
- OH + NaOH  -ONa + H2O

Br
-OH + 3Br2  Br- -OH + 3HBr

Br
𝑂𝐻 −
-OH + HCHO → -OH
CH2OH
2-2 អា្់កុ្ប្បល ើរ
- CH2OH បង ់សុីលអាល ់ក ុល
-CH2Br + NaOH  -CH2OH + NaBr
3- តូល់មរអុត
ី ប្រម ើ
-CHO បង ់សាល ់ទែអុីត
-CH2-CHO ទផេលអាទសនល
ី ់ទែអុីត
3- 1ទលង្វើ
-CH3 → -CHCl2 → -CHO

2𝐶𝑙2 ,𝑈𝑉 𝑁𝑎𝑂𝐻 ,𝐻2 𝑂
តូលយ
ុ ដអេ បង ់សាលកលរួ បង ់សាល ់ទែអុីត
3- 2្កខណៈរូប ៖ បង ់សាល ់ទែអុីតជាអងគធាត ុរាវគ្នមេរណ៌ ម្ិេរោយ
កនងទ
ុ កទទ
ឹ ។ វារោយទៅសីត ុ. -17 C េងរុ
ិ ុះសីត ុ.179C
3-3 ្កខណៈគី មី
𝐹𝑒,កទដត
-CHO + Br2 → Br- -CHO + HBr
-CHO → -COOH
𝐾2 𝐶𝑟2 𝑂7 /𝐻2 𝑆𝑂4
បង ់សាល ់ទែអុីតម្ិេរងប្រតកម្ម
ិ ក ុងែង ់កម្មទទ ។ប៉ែដុ េតវាអាចទធវើ ទរែុកម្ម
សូ .AgNO3កងទ
ុ ន កអាម្៉ែ
ឹ ូញា៉ែក ់បតម្ិេមាេប្រតកមា
ិ ា ម្ួ យទកទផល
ឹ ិញ
4-តូសុត
ី ប្រម ើ COOH
-COOH -COOH HOOC- -COOH
អាសុីតបង ់សូ អិ ច
ុ អាសុីតផាតលិច អាសុីតទតទរផាតលិច
4-ទទងវ ើ 1
- CHO → -COOH
𝐾2 𝐶𝑟2 𝑂7 /𝐻2 𝑆𝑂4
Cl- - CH3 → Cl- -COOH

𝐾𝑀𝑛𝑂4
H3C- - CH3 → HOOC- -COOH

𝑂2 ,150𝐶,𝐶𝑂

មេរៀននិងលំហាត់គីមីវិទ្យាល្អៗតាមមេរៀននីមួយៗ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

មេរៀននិងលំហាត់គីមីវិទ្យាល្អៗតាមមេរៀននីមួយៗ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ជំពូកទី ១ chapter1 សនី េទិចគីមី (Chemical Kinetics )

មេម ៀនទី ១ ន្បឿេប្រតិកមមគីមី

ធាត ុផ្ុុះ ប្រតកម្ម

Ag+ (aq) + Cl- (aq) AgCl (s)

Ex , 2Fe(OH)2 (s) + 1/2 O2 (g) + H2O (L) 2Fe(OH)3 (s)

Ex , 2H2O2 (aq) O2 (g) + 2H2O (l)

2- មលបឿនប្រតិកេម (Reaction Rates)

2-1 ល្បឿនកំណអង្គធាតុកលកើត(rate of the increase of Products)

សរទសរសម្ីការត ុលយការ (The balanced chemical equation)

ទលបឿេម្ធយម្កំណ I2ទៅចទនាលុះ t= 100s េង

នម្រូ បម្េត Vm(𝐼2 )=

𝑡1 = 50𝑠 ⇒ [𝐼2 ]1 = 6 .10−3 𝑀

𝑡2 = 100𝑠 ⇒ [𝐼2 ]2 = 7. 10−3 𝑀 5

គ)ល្បឿនខណៈកំ ណ I2 Instantaneous Rates of Products

គណនាទលបឿេខ្ណៈកំណ I2ទៅខ្ណៈ t=50s

𝑡1 = 25𝑠 ⇒ [𝐼2 ]1 = 4,8 .10−3 𝑀 , 𝑡2 = 75𝑠 ⇒ [𝐼2 ]2 = 7. 10−3 𝑀

2-2 ល្បឿនបំបាត់ អង្គធាតុ ប្បតិករ(rate of the decrease of Reactants) ក)ល្បឿន

មធ្យមបំបាត់ 𝐼 − Average Rates of Reactants

យៈទរល ។ គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ 𝐼− ទៅចទនាលុះ t= 25s េង

𝑡2 = 125𝑠 ⇒ [𝐼− ]2 = 2. 10−3 𝑀 5

គណនាទលបឿេខ្ណៈបំបាត់𝐼 − ទៅខ្ណៈ t=25s

𝑡1 = 25𝑠 ⇒ [𝐼 − ]1 = 4 .10−3 𝑀 , 𝑡2 = 75𝑠 ⇒ [𝐼− ]2 = 1. 10−3 𝑀

1-ទគមាេសម្ីការ៖ ClO (aq)  2I  (aq)  2H  (aq)  I ( aq)  Cl  (aq)  H O(l )

បំបាត់ 𝐼 − ទៅខ្ណៈ t ។ ឃ)ទតទលបឿេទ

2-ថ្មកទំ បារមាេអំ ទរើជាម្ួ យអាសុីតកលរប្ី រើចនម្សម្ីការត ុលយការ

CaCO ( s)  2H  (aq)  Ca 2 (aq)  CO ( g )  H O(l ) ទៅខ្

មាេអំ ទរើជាម្ួ យមា៉ែទញ៉ែ សយូម្ នងទោយសម្ីការ

𝑀𝑔(𝑠) + 2𝐻 + (𝑎𝑞 ) → 𝑀𝑔2+ (𝑎𝑞 ) + 𝐻2 (𝑔)

𝑀𝑔2+ ទៅចទនាលុះ 𝑡1 =1mn េង

4-ទគមាេសម្ីការត ុលយការ ៖ 𝑆2 O2− − 2−

5- ដខ្ែទកាងខ្ងទប្កាម្នងឲ្យ ភារបំបរ ៉ែបំរួល កំហាប់ទកអុ

នម្សម្ីការ 2H 2 O2  2H 2 O  O2 ក)ច ូររកគូទរែុកដែលមាេ

I 2 / I  E   0,54V , H 2O2 / H 2O E  1,77V

ត ុលយការបេគ ុទរែុកទ ំងរីរ។

បំរួលកំហាប់H2 O2 ជាអេ ុគម្េ ៍េងទរល

7-ទគឲ្យប៉ែូតង ់បសយលសតង ់ោគ ុទរែុក

S2O82 / SO42 E   2,01V , I 2 / I  E   0,54V

ភារបំបរ បំរួលកំហាប់𝐼2 ជាអេ ុគម្េ ៍េង

កំហាប់𝐼2 ទៅ t=0 ២-គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ

កំហាប់𝐼2 ទៅ ចទនាលុះទរល5-20mn ទញ រកទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ 𝐼 −

S 2O32 / S E   0,50V , SO2 / S 2O32 E   0,40V ក.ទតប្រត

9-ទគឲ្យប៉ែូតងដសយលសតង ់ោអុកសុីែូទរែុកម្មទៅ បេគូទរែុកែូច តទៅ

៖³ E (Cr2O7 / Cr )  1,33V E ( H 3O / H 2 )  0,00V ក.ច ូរសរទសរ

? ទប្ពាុះអវី ? ទបើបាេច ូរសម្ីការត ុលយការបេប្រតកម្

Zn 2 / ZnE   0,75V , H 3O  / H 2 E   0,0V ក)សរទសរសម្ីការ

ត ុលយការបេគូទរែុកទ ំងរីរ ខ្)ទគនម្ោេមារ H2 ដែលកទកត

គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ H2 គតជា mol mn ទៅចទនាលុះទរលទៅរី 1

0 - 6mn ។ ទញរកទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ H 3 O -11 កទោយែឹងោអា)

សុិតអុកសុីលិចជាទរែុករបេគូ 𝐶𝑂2 /H2 C2 O4 ច ូរឲ្យសម្ីការត ុលយការ

ក.គណនាទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ Br2 េងNO

កំណ NOBr 13-ក. ច ូរសរទសរសម្ីការ

អាសុីតកលរប្ី រើច (HCL) ។ ខ្.ទគសិកាសុីទេទចបេប្រត

VH 2  f (t ) នម្ទគទទួលបាេ លទ ធផលែូចខ្ងទប្កាម្ ៖ ទៅខ្ណៈ

t  3mn ទគទទួលបាេ H2 = 12mL ទៅខ្ណៈ t  5mn ទគទទួលបាេ

រីរទៅ ល.ខ្ ធ ២. កំេត ់ទលបឿេម្ធយម្កំេH2គតជា

ចទនាលុះទរលរី 3ទៅ 5mn ៣.កំេត់ទលបឿេម្ធយម្បំបាត់ទោហៈ Zn ទៅ

ែុកម្ម រវាង ទោហៈ Mg ជាម្ួ យសូ .អាសុីតកលរប្ី រើច (HCL)។ ទគ

អាសុីតកលរប្ី រើច(HCL) ដែលមាេ កំហាប់ 1 mol/L ។ ក.សរទសរសម្ីការ

ខ្.ទៅខ្ណៈ t  4mn ទគទទួលH2ភាយចំេេ

ទៅ ល.ខ្.រិ គ ឺ 23,3L/moL) ១.ទតទប្កាយប្រត

ទៅសល ់ ២.គណនាទលបឿេម្ធយម្កំណ H2 ទៅចទនាលុះទរលរីO ទៅ

ិ ី 2 ោ៉ែ ងទែើម្បីគណនាទលបឿេម្ធយម្បំ បាត់អី យ

កំណ 𝐵𝑟2 ទៅចទនាលុះទរល t=85s េងt=95s

16-ទគទអាយគូទរែុកែូចតទៅ S2O8 / SO4 E  2,01V , I 2 / I E  0,54V ក.