ថ្នាក់ ទី

១១

រលក(Waves)
ររៀបររៀង និងបរ្ងៀនរោយៈ សុ ៊ុំ ស ៊ុំអុ ន
០១

១. សញ្ញ
ា ណននរលក

ចលនារលក ឬរលក គឺជាការបញ្ចូ នរញ្ជួ យក្នុងមជ្ឈដ្ឋានរូបធាតុណាមួយ។

សរងេត៖

- បបើបយើងទំលាក្់ដុំគ្គួសមួយដុំ បៅបលើផ្ទៃទឹក្នឹងថ្កល់ ប ោះបណា

ា ល ឲ្យបលើផ្ទៃទឹក្មានរញ្ជួ យ
បតើតជារលក្វង់ដ្ឋលរីក្ធំបៅៗ។

- ដូចគ្ននដដរ បបើបយើងរលាស់ក្បនៃ ល ឬគ្រំ បយើងប ើញរលក្ដ្ឋលដល់ចុងមាាងបទៀតដដរ។ ផ្ទៃ

ទឹក្, ក្បនៃ ល ឬគ្រំ ជាមជ្ឈដ្ឋានដំណាលរលក្។
ទិដាភាររលក្ គឺជាការបញ្ជូ នតៗគ្នន នូវរញ្ជួ យរបស់រូបធាតុក្នុងមជ្ឈដ្ឋានប ោះ។
០២

១. សញ្ញ
ា ណននរលក

𝑣Ԧ

A B
រលក្បលើដសែ
រលក្ទឹក្បដ្ឋយការទំលាក្់ដុំគ្គួស
០៣

២. ្បរេទននរលក(Types of Waves)
រលក្បមកានិចជារលក្ដដលដ្ឋលកាត់មជ្ឈដ្ឋានរូបធាតុ( រងង វវ ស្ស័ នន) ដដលបលបឿនរបស់វាអាគ្សនយនឹង
មជ្ឈដ្ឋានដំណាល។ បគដបងដចក្រលក្បមកានិចជារីរគ្បបេទគឺ រលក្ទទឹង និងរលក្បបណា
ា យ។

២.១. រលកទទឹង(Transverse wave)

រលក្ទទឹង ជារលក្ដដលទិសដំណាលរបស់វាដក្ងបៅនឹងទិសផ្នចល លំបោលរបស់រប

ូ ធាតុក្នុងមជ្ឈដ្ឋាន។
ស្ទាហរណ់៍់ៈ រលក្ទឹក្, រលក្ដសែចាបុី, រលក្បលើក្បនៃល ឬគ្រំ។ល។

ទិសផ្នចល របស់គ្បេរ ទិសដំណាលផ្នរលក្

A B
រលក្ផ្នការក្ន្រ្ ា ក្់ រុ៉ឺសនរ
០៤

២. ្បរេទននរលក(Types of Waves)

២.២. រលកបរតោ យ(Longitudinal wave)

រលក្បបណា
ា យ គឺជារលក្ដដលមានទិសដំណាលរបស់វាគ្សបបៅនឹងទិសចល លំបោល
របស់រូបធាតុក្នុងមជ្ឈដ្ឋានប ោះ។ ស្ទាហរណ៍់ៈ សនធង
ឹ រុ៉ឺសនរ រួចបដណែ នវា ៤ ឬ៥បសព ៀបហើយ
គ្បដលង។
ទិសដំណាលផ្នរលក្

A B
រលក្ផ្នការបដណែ ន និងសនធឹង រុ៉ឺសនរ
ទិសផ្នចល របស់គ្បេរ
០៥

៣. ការពណ៍នាអពី
៊ុំ រលក(Picture of a Wave)

៣.១. សមីការននរលកសុ ីនុយសូ អុ ត

ី
y(t)
ចល រលក្គ្តូវបានបបងកត
ើ ជាចល 𝑣t 𝑣Ԧ
អាមូនិចងាយ និងផ្លាស់ទីក្នុងមជ្ឈដ្ឋានណា A
មួយដដលជាសមីការសុីនុយសូអុីត
O t(s)
បគសរបសរ៖ 𝐲 𝐭 = 𝐀𝐬𝐢𝐧 𝛚𝐭 + 𝚽 𝐦

−A
ចល ផ្នរលក្សុីនយ
ុ សូអត
ុី
០៦

៣. ការពណ៍នាអពី
៊ុំ រលក(Picture of a Wave)

៣.២. អពល
៊ុំ ទ ៊ុំ
ី ុត, រ្បកង់ , និងជហានរលក

ក្. អំរាទ ុ 𝐀 : ជាបមាាស់ទអ

ី ត ី តិបរមាមានផ្នរលក្បធៀបនឹង
ទីតំងលំនឹងនឹង(ចមាាយរី O បៅ A ឬ −A) ដូចរូបមុន។

ស. សួបផ្នរលក្ 𝐓 : ជារយ៍់ៈបរលដដលរលក្ផ្លាស់ទីបានមួយ
y λ
𝟐𝛑
លំបោលបរញ។ រូបមនា ៖ 𝐓 =

បមាាស់ទី
𝛚
𝑥
គ. បគ្បក្ង់ 𝐟 : ជាចំនួនលំបោលក្នុងមួយ វិ ទី ដដលមាន
𝟏 λ
តផ្មាគ្ចាស់បៅនឹងសួបផ្នចល រលក្។ រូបមនា ៖ 𝐟 = អំរាីទត
ុ
𝐓
០៧

៣. ការពណ៍នាអពី
៊ុំ រលក(Picture of a Wave)

. ជ្ំហានរលក្ ឬគ្បដវងរលក្ 𝛌 : ជាគ្បដវង ឬចមាាយចរ ដដលរលក្ដ្ឋលបានក្នុងរយ៍់ៈបរល

Δ𝑥
មួយសួប T។ រូបមនា ៖ λ = 𝑣T ដដល 𝑣 = ។
Δt

ង. ផ្លសផ្នរលក្៖
y λ
- ផ្លសបដើម៖ Φ

បមាាស់ទី
- ផ្លសសណ៍់ៈ t គឺ ωt + Φ

λ
អំរាីទត
ុ
០៨

៊ុំ
៤. រលបឿនដតលននរលករលើ ខ្សែ

បលបឿនដំណាលផ្នរលក្បលើដសែដដលមាន
គ្បដវង ℓ គឺ៖
𝑣Ԧ
𝐅
បគសរបសរ៖ 𝒗 =
𝝁

ដដល៍់ៈ F ជាតំណឹងដសែ N

μ ជាដង់សុីបតគ្បដវង(kg/m) A B
រលក្បលើដសែ
m
ចំណា ៖ំ μ =
ℓ
០៩

៊ុំ
៥. សមីការដតលននរលករលើ ខ្សែ

2𝜋
សមីការសុីនុយសូអុីតគ្តង់គល់ O y0 = Asinωt = Asin t
T

t−t′ t t′
ុ ណាមួយសណ៍់ៈ t គឺ y = Asin2π
បគបានសមីការ គ្តង់ចំណច = Asin2π −
T T T

𝑥 t 𝑥
ដត t ′ = បគបាន y = Asin − មយងបទៀត λ = 𝑣T
𝑣 T 𝑣T

𝒕 𝒙
ដូចបនោះ ចល រលក្បលើដសែគ្តូវតងបដ្ឋយសមីការ៖ 𝐲 = 𝐀𝐬𝐢𝐧 −
𝑻 𝛌
𝑣Ԧ
O M
𝑥
yo y
𝑥 ចល រលក្ដ្ឋលបលើដសែ
t′ =
𝑣
១០

ស ៊ុំនួរ និងល ៊ុំហាត់ អនុ វតោនប

៍ ញ្ចប់ រមររៀន

1. ដូចបមាចដដលបៅថារលក្?

2. ដូចបមាចដដលបៅថារលក្បមកានិច?

3. ដូចបមាចដដលបៅថា រលក្ទទឹង?

4. ដូចបមាចដដលបៅថា រលក្បបណា
ា យ?

5. បតើបលបឿនរលក្អាគ្សនយនឹងមជ្ឈដ្ឋានដំណាលដដរ ឬបទ?

6. អវីបៅជាជ្ំហានរលក្?
១១

ស ៊ុំនួរ និងល ៊ុំហាត់ អនុ វតោនប

៍ ញ្ចប់ រមររៀន

ិ ចុងចំបណាតមួយសាួ ចគ្តី និងវប់នូវចំនួនរលក្ទឹក្បបាក្ទៃប់

1. បុរសមានក្់អងគុយបៅជ្ត
ចំបណាតក្នុងមួយ ទីរលក្បបាក្បាន 80 រលក្។ រលក្បានដ្ឋលបដ្ឋយបលបឿន 12m
ក្នុងរយ៍់ៈបរល 8s។ គណ បលបឿន និងជ្ំហានរលក្ទឹក្បបាក្ទៃប់គ្ចាំ ង។

2. ដសែមួយមានលំញនរបដ្ឋយបលបឿន 𝑣 = 34.3m/s និងបគ្បក្ង់ f = 262Hz ។

គណ ជ្ំហានរលក្របស់ដសែ។

3. រលក្សូរក្នុងទឹក្សមុគ្ទ 1530m/s ។ គណ ជ្ំហានរលក្ផ្នសូរមួយដដលគ្តូវបាន

បនាយក្នុងទឹក្សមុគ្ទដដលមានបគ្បក្ង់ 1800Hz។
១២

ស ៊ុំនួរ និងល ៊ុំហាត់ អនុ វតោនប

៍ ញ្ចប់ រមររៀន

4. ចល រលក្ក្នុងរូបដ្ឋលបដ្ឋយបគ្បក្ង់ 60Hz។ គណ អំរាីទុត បគ្បក្ង់មុំ សួប និងបលបឿន

y(cm)
ដំណាល។ 3

𝑥(cm)
1 2 3 4

−3
រូបគ្បធានលំហាត់ទី 4
π
5. គ្បេរលំញនរមួយមានសមីការចល y = 5sin 100π − ។ គ្បេរលំញនរបនោះបញ្ជូ ន
6

រលក្ដ្ឋលដល់ចុងដសែគ្បដវង 50m ក្នុងរយ៍់ៈបរល 5s។ គណ បលបឿនដំណាល សួប និង

ជ្ំហានរលក្។
១៣

ស ៊ុំនួរ និងល ៊ុំហាត់ អនុ វតោនប

៍ ញ្ចប់ រមររៀន

6. ដសែយឺតមួយមានលំញនរទទឹង បហើយមានទិសបៅវិជ្ជមានតមអនក្ែ o𝑥 មានជ្ំហានរលក្

λ = 40cm និងមានអំរាីទុត a = 15cm បហើយនិងមានបគ្បក្ង់ 8Hz ដ្ឋល បចញរីគល់
O បៅចំណច
ុ M បៅសណ៍់ៈ t និង 𝑥 = 20cm។
ក្. គណ បគ្បក្ង់មុំ សួបលំបោល និងបលបឿនដំណាលរលក្។
ុ M។
ស. សរបសរក្បនាមសមីការចល រលក្បៅគ្តង់ចំណច

𝑥
7. រលក្មួយមានសមីការ y = 5sin30π t − ដដល 𝑥 និងy គិតជា cm និង t គិតជាs
240

ក្. គណ បមាាស់ទីបៅសណ៍់ៈ t = 0s និង 𝑥 = 2cm។

ស. គណ អំរាីទុត សួប បគ្បក្ង់ និងជ្ំហានរលក្។
ចប់

សូ មអរគុ ណ!

សូមរងចាំទសសនាវីដេអូដរោយៗដទៀតដេលខ្ាំន
ញ ឹងបដរងៀនបនតដមដរៀន!