YGS HIZLI TEKRAR
Aynı zamanda Atilla ‘Tarının
İLKÇAĞ
1. Su bentleri, sulama kanalları ve orakla kullanan
toplumlar tarımla uğraşmışlardır ve dolayısı ile
yerleşik hayat vardır.
2. Koloniciliğin olduğu yerde ticari ilişkiler ve
kültürel etkileşimler olur.
3. Şehir devletlerinin, kabileciliğin, feodalitenin
olduğu yerlerde siyasi birlik yoktur. Örnek:
Sümerlerdeki ‘site’ denen şehir devletleri.
4. Sümerlerde zigguratlar, Mısırlarda piramitler,
Babillerde ise Babil kulesi astronomi biliminin ve
mimarinin gelişmesini sağlar.
5. Olay-kısa, olg(u)-(u)zun.
6. Birinci elden kaynak (ana kaynak), döneme
şahitlik edecek, ikinci elden kaynak ise ana
kaynaktan yararlanılarak oluşturulmuştur.
7. Tarih yazıcılığına örnekler: Eski Türklerde Orhun
kitabeleri, Ruslarda kronikler, Hititlerde anallar
(objektif tarih yazıcılığının ilk örneği),
Osmanlılarda vakayinameler.
8. Hikayeci tarih: destanlar, mitler, masallar gibi tam
bir geçerliliği yok. Temsilcisi Heredot’tur.
Öğretici-Pragmatik-Faydacı: Atalara övgü vardır,
milliyetçilik ve ahlaki durum ön plana alınmıştır.
Temsilcisi Tukydides’tir. Araştırmacı ise:
Bilimseldir. Tarihin tanımını buraya yapıştır.
9. Tarih öncesi ve Tarihi devirler kelimeleri çok
önemli. Tarih öncesi kelimesi görüyorsa yazı yok
ve faydalanılan bilimler Coğrafya, Antropoloji,
Etnoğrafya, Arkeoloji. Tarihi devirler kelimesini
görürse yazı vardır ve faydalanılan bilimler:
Epigrafi, Paleografya, Nümizmatik.
10. Size bir şekil ya da bir ferman verilip üzerinden
yardımcı bilim dalları istenebilir dikkat!!
11. Tarih öncesi dönemlerin devirlere ayrılmasında
kullanılan araç ve gerecin cinsi dikkate alınmıştır.
Bütün devirler tüm toplumlarda aynı anda ve
sırasıyla yaşanmamıştır.
12. Sümerlerde patesi (ensi) denen rahip krallar,
Mısırlarda firavunlar, Osmanlı Devleti’nde
halifelerin olması devletin teokratik monarşi ile
yönetildiğini gösterir.
13. Çivi yazısı Sümerler, Şekil yazısı (hiyeroglif)
Mısır, alfabe ise Fenikeliler.
İLK TÜRKLER
14. Türk adı ilk kez Çin kaynaklarına geçer.
15. Ülkede ikili yönetim varsa taht kavgası vardır,
merkezi otorite zayıftır ve feodal bir yapılanma
görülür.
16. Göktürkler, ipek yoluna hakim olmak için
Sasanilerle işbirliği yaparak Akhun devletini
yıkmıştır. Bu durum ekonomik çıkarların siyasi
faaliyetlere yön verdiğini gösterir.
17. Germenlerin Nibelungen destanında Atillla’dan söz
edilmiş ve Doğu Roma kendisine suikast
düzenlemiştir.
Kırbacı’dır.
18. Kültürler: En eskisi ANAV, Türklere ait en eski
AFANESYOVA, İlk demir işçiliği KARASUK, En
gelişmiş TAGAR.
19. Kut anlayışı ile halkın yönetime olan bağlılığı artar.
Erkek çocukları tahta geçme hakkına sahip olduğu
için de merkezi yönetim zayıflar
20. Türklerde kurganların oda şeklinde olması ve bu
kurganlara eşyaların konması, balballar,
mumyacılık ahiret inancının gereğidir.
21. Orhun Abideleri: Türk adının ilk geçtiği yerdir.
Sosyal devlet anlayışının gerekleri anlatılmıştır.
Siyasetname özelliği gösterir ve 2. Göktürk
(Kutluk) zamanında yazılmıştır.
22. Kürşad Ayaklanması: 2. Göktürk (Doğu Göktürk
ya da Kutluk) Devleti’nin Çin egemenliği altında
bulunduğu dönemde gerçekleşmiştir. Türklerin
bağımsızlığını amaçlayan bir harekettir.
23. Uygurlar’da Manihaizm kabul edildi. Bu dinin
etkisi ile Türkler savaşçı özelliklerini kaybettiler.
Yerleşik hayata geçtiler. Kültürel faaliyetler gelişti.
Tarım, ticaret ve kültür gelişti.
24. Talas Savaşı’nı Müslümanların kazanmasını
sağlayan Karluklar, Malazgirt Savaşı’nda Bizans
taraflarını bırakıp Selçuklu saflarına geçen ücretli
askerler Peçeneklerdir.
25. Avarlar: İstanbul’u kuşattılar. İlk defa Hristiyanlığı
benimsediler. Hazarlar: Museviliği benimseyen tek
Türk boyudur.
İSLAM TARİHİ
26. Dört halife döneminde halifeler seçimle başa
gelmiştir, Emeviler döneminde ise saltanat vardır.
27. Hz. Ömer dönemide devlet teşkilatlanmaya başladı,
sınırlar genişledi. Hz. Ali döneminde Sıffın Savaşı
ve Hakem Olayı’nda ilk ayrılıklar çıktı, Hz.
Osman denince akla deniz ve donanma gelsin,
Emeviler döneminde Arapça resmi dil oldu ve
milliyetçilik ön planda, Abbasiler döneminde bilim
ve kültür gelişti, Endülüs Emeviler ise İspanya’da
bilim ve kültürün zirve yaptığı yer olup, Avrupa’da
Rönesans’ın oluşumuna etki etmiştir.
28. Emeviler Abbasiler
- Baskıcı - Hoşgörü
- Miliyetçi - Türkler etkin
- Irkçı (mevali) - Beytül Hikme
TÜRK-İSLAM
29. Afganistan, Pakistan ve Hindistan’ın (17 sefer)
Müslüman olmasını sağlayan Gaznelilerdir. İlk
defa ‘Sultan’ unvanını kullanan ve İranlı yazar
Firdevsi’nin Şehnamesi’ne konu olan Gazneli
Mahmut’tur.
30. Karahanlı devleti ilk Müslüman Türk devleti
olmasına rağmen Türklük özelliklerini
korumuşlardır.
1
31. Büyük Selçuklu Devleti: 1040 Dandanakan: Gazne
yıkılma sürecine, Büyük Selçuklu kurulma sürecine
girdi. 1048 Pasinler: Bizans ile ilk savaş. 1071
Malazgirt: Anadolu kapıları açıldı. 1141 Katvan
Savaşı: Büyük Selçuklular yıkılma sürecine girdi.
Son hükümdar Sultan Sencer.
32. Anadolu Selçuklu Devleti: 1176 Miryokefalon
(Yurttuan): Anadolu’nun Türk yurdu olduğu
kesinleşti. 1230 Yassı Çemen: Harzemşahlar
mağlup edildi, tampon bölge ortadan kalkınca
Anadolu Moğol istilasına açık hale geldi. 1243
Kösedağ: A.Selçuklular, İlhanlılar tarafından
mağluğ edildi ve yıkılma sürecine girdi. Son
hükümdar Mesud.
33. 1058 yılında tekrar Bağdat’a giden Tuğrul Bey
Büveyhoğulları Devleti’ne son vererek Halifeyi bu
devletin baskısından kurtarmış, Halifenin kızıyla
siyasi bir evlilik yapmıştır. Selçuklu Sultanı Tuğrul
Bey’e iki altın kılıç kuşatarak onu, “Doğu’nun ve
Batı’nın Sultanı” unvanıyla ödüllendirdi. Tuğrul
Bey ise halifenin dinî otoritesini tanıdığını
göstermek için hutbede onun adını da okutmaya
başladı. (laik özellik gösterir).
34. I. Beylikler: ÇaMSAD.
35. Hasan Sabbah - Haşhaşiler (Batınilik): Büyük
Selçukluların yıkılışında rol oynadılar.
36. Karahanlılarda ribat denen kervansarayların olması
ticaretin gelişmesine ve sosyal devlet anlayışına
işarettir.
37. Mısır’da kurulan Türk devletleri: TİME.
38. Skolastik düşüncede din egemen güç olduğu için
sorgulama yasatır ve bilim ilerlemez.
39. İskan politikası nedeniyle fethedilen yerlere Türk
veya Müslümanların yerleştirilmesi fetihlerin kalıcı
olmasını ve Türk-Müslüman kültürünün
yayılmasını sağlar.
40. Posta teşkilatı denetimi kolaylaştırdığı için merkezi
otoriteyi güçlendirir.
41. ‘Fethedilen yer fethedenin malıdır’ anlayışı ülke
topraklarının genişlemesini sağladığı gibi feodal
yapılanmayı da hızlandırır.
42. Anadolu Selçuklu Devletini Büyük Selçuklu
Devleti’nden ayıran en önemli özellik Anadolu
Selçukluların donanma, tersane gibi yapılara önem
vermesidir. Örneğin; Antalya, Alanya, Suğdak gibi
liman şehirler A.S. zamanında fethedilmiştir.
OSMANLI DEVLETİ
43. Osmanlılarda ele geçirilen ilk beylik
Karesioğullarıdır. Bu beylik sayesinde denizcilik
öğrenilmiştir. (Karesea)
44. Fatih’in Rumeli Hisarı’nı yaptırmasındaki amaç
Bizans’a gelecek yardımı kesmektir.
45. Kırım, Azak kelimelerini görünce aklınıza
Karadeniz hakimiyeti gelsin.
46. Anadolu’da Türk siyasi birliğinin sağlandığı savaş
Turnadağ Savaşı’dır ve ele geçirilen son beylik
Dulkadiroğullarıdır.
2
47. Fatih döneminde Venedik, Kanuni döneminde ise
Fransa’ya kapitülasyonların verilmesi Haçlı
birliğini engelleme, Hristiyan birliğini bozma ve
Coğrafi keşiflerin olumsuz etkilerinden dolayı
Akdeniz ticaretini canlandırmadır
48. Sınırların genişlemesine bağlı olarak eyalet sayısı
da artar ve bu eyaletlere merkezden valilerin
atanması merkezi otoriteyi güçlendirir.
49. Sancak sisteminde amaç şehzadelerin tecrübe
kazanmaları içindir.
50. Haraç ve cizyenin olması yönetimin teokratik
özelliğini gösterir.
51. ‘Ocak devlet içindir’ anlayışı yerine ‘Devlet ocak
içindir’ anlayışının getirilmesi sonucunda,
Yeniçerilerin gücü artmış, devletin etkinliği
azalmış, isyanlar artmış, merkezi otorite zayıflamış
ve padişah değişikliği hızlanmıştır.
52. Fatih’in icat ettiği Şahi toplar sayesinde Avrupa’da
feodalite yıkılarak siyasi birlik değişmiştir. Böylece
Avrupa’da merkezi krallıklar oluşmuştur.
53. Coğrafi keşiflerle beraber burjuva sınıfı
güçlenmiştir. Rönesans ile beraber de bilim ve
sanata önem veren mesen sınıfı ortaya çıkmıştır.
54. Rönesans ve Coğrafi Keşifler Osmanlı Devleti’ni
olumsuz etkilerken Reform olumlu etkilemiştir.
Sanayi Devrimi de Osmanlıyı olumsuz etkilemiştir.
55. İltizam Sistemi’nin tımar sisteminden farkı:
Devletin nakit para ihtiyacının giderilmesine
yöneliktir.
56. Osmanlıda hiçbir zaman Avrupa’daki gibi feodal
yapılanma görülmemiştir. Sebebi ise özel
mülkiyetin olmaması toprakların devlete ait
olmasıdır.
57. Osmanlı Devleti’nde toprakların has, zeamet, tımar
diye ayrılması bu toprakların maaş karşılığı
verildiğinin göstergesidir.
58. Celali isyanları, Anadolu’da ekonomik, toplumsal
ve siyasi nedenlerden dolayı çıkmıştır. Celali
isyanları denince aklımıza tımar sistemi, toprak,
köyden kente göç (yatay hareketlilik) gelsin.
59. Sancak sisteminin kaldırılması ve yerine kafes
siteminin getirilmesi merkezi otoritenin
zayıflamasına, deneyimsiz padişahların başa
geçmesine yol açmıştır.
60. Osmanlıda ıslahatların kalıcı olmamasının
nedenleri, sorunların köküne inilmemesi, baskı ve
şiddet kullanılması, kişilerle sınırlı kalması ve
çıkarı zedelenen çevrelerin rahatsız olmalarıdır.
61. XVII yy, 17. Yy ya da Duraklama Devri’ni
gördüğünüz zaman kesinlikle Avrupa ya da
Batı’nın örnek alınması yoktur.
62. Lale Devri’nde askeri hariç diğer alanlarda
ıslahatlar yapılmıştır. Açılan matbaalarda dini
kitaplar hariç her kitap basılmıştır. Sebebi ise
hattatlar ve müstensihler işsiz kalmasın.
63. Nizam-ı Cedid görünce aklımıza III. Selim’in
Yeniçeri ocağına alternatif olarak kurduğu Avrupa
tarzı ordu gelsin. Bu hazinenin giderlerini
 karşılamak için de İrad-ı Cedid hazinesi
kurulmuştur.
64. XVII. yüzyıldan itibaren devletin nakit para
ihtiyacı arttığı için iltizamların kayd-ı hayat şartıyla
yani ömür boyu verilmesi sonucu ortaya çıkan
sistem Malikane sistemidir.
65. Duyun-u Umumiiye (Genel borçlar idaresi):
Osmanlı Devleti’nin dış borçlarını ödeyememesi
üzerine ekonomimize Avrupalıların el koymasıdır.
Lozan Antlaşması’nda kaldırılmıştır.
66. Takvim-i Vakayi: Bu gazete ile halkın
aydınlatılması, devletin bütünlüğü yönünde
politikaların geliştirilmesi, ıslahatların ve siyasal
gelişmelerin halka anlatılması amaçlanmıştır.
67. Vaka-i Hayriye: Yeniçeri ocağının kaldırılması
olayıdır. Böylece padişahların ve devletin otoritesi
artmış, ıslahatların da önü açılmıştır.
68. Ekber ve Erşad Sistemi, taht kavgalarını önlemek
ve otoriteyi sağlamlaştırmak içindir.
69. Sadrazam: Başbakan, Defterdar: Maliye Bakanı,
Kazasker: Eğitim ve Adalet Bakanı, Reisülküttap
ya da Hariciye Vekili: Dışişleri Bakanı, Nişancı:
Tuğracı ve Tapu Kadastro Müdürü, Dahiliye
Nezareti: İçişleri Bakanı, Kaptan-ı Derya:
Donanma Komutanı. Şeyhülislam: Diyanet İşleri
Başkanı.
70. Osmanlılarda ilk toplumsal ve dini ayaklanma:
Şeyh Bedrettin İsyanı’dır.
71. Kuruluş Dönemi Osmanlı- Haçlı Savaşları:
SINaV2
72. Fatih’in Ortodoks Patrikhanesini koruma altına
alması ve Ermeni Patrikhanesinin kurulmasını
sağlaması Hristiyan birliğini önlemeye yöneliktir.
73. Müsadere ÖNEMLİ.
74. Robotun mucidi Artuklu dönemi bilim adamı El-
Cezeri’dir.
75. İlk Türk halifesi Yavuz Sultan Selim’dir.
76. Yeniçeri desteğiyle başa geçen ilk padişah 1. Selim
(Yavuz)’dir. Bu durum ordunun siyasete
karıştığının göstergesidir.
77. Kanuni zamanında çıkan Canberdi Gazali ve
Ahmet Paşa isyanları, Mısır’da çıkan ayrılıkçı
isyanlardır.
78. Kanuni zamanında 1533 İstanbul anlaşmasıyla
kazanılan üstünlük (arşidük ve sadrazam
muhabbeti), Zitvatoruk ile kaybedilmiştir.
79. Denizlerde Haçlılara karşı ilk galibiyet Barbaros
Hayrettin Paşa komutasındaki Preveze Zaferi’dir.
Bu zafer ile Akdeniz Türk gölü oldu ve bu zaferin
günü, günümüzde donanma günü olarak kutlanır.
(28 Eylül)
80. Sokullu Mehmet Paşa’nın projeleri: Akdeniz
ticaretini canlandırmak ve Coğrafi Keşiflerin
olumsuz etkilerini azaltmak içindir. Don Volga
(Rusya), Süveyş (Mısır), Marmara.
81. Coğrafi Keşiflerin etkilerini azaltmak için alınan
önlemler: Kanal projeleri, Hint deniz seferleri,
kapitülasyonlar.
3
82. Veraset Sistemlerindeki değişikliklerin amacı:
Merkezi otoriteyi artırmak ve taht kavgalarını
önlemek. Böylece devletin uzun ömürlü olmasını
sağlamak.
83. Ticari kavramlar: Mekkari: Nakliyeci, Derbent:
Güvenliği sağlar. Menzil: Konaklama, misafir etme
yerleri.
84. Osmanlılarda Yönetici Sınıflar:
Seyfiye Kalemiye İlmiye
-İdari, askeri -Sivil -Eğitim, din, hukuk
Veziriazam, Defterdar, Şeyhülislam
Beylerbeyi, Reisülküttap Kazasker,
Sancak Beyi vs. Nişancı, katipler kadı, müderris
85. Hat: Güzel yazı yazma, Tezhip: Kitap süsleme.
86. Manevi şeyler çağrıştırıyorsa din, din adam, kilise,
mezhep, papaz=REFORM, bilim-kültür, edebiyat,
resim, heykel, sanat vs=RÖNESANS, Para, ticaret,
kapitülasyon, projeler=COĞRAFİ KEŞİFLER.
87. Avrupa’da skolastik düşünceyi zayıflatan
gelişmeler: Hümanizm (insana değer), Rönesans,
Reform ve Aydınlanma Çağı.
88. İstanbul İsyanları: Kapıkulu ve Yeniçeri, Celali
İsyanları: Ekonomik sıkıntılar ve yöneticilerin
zulmü ile çıktı. Eyalet İsyanları ise merkezden uzak
yerlerde çıkan ayrılıkçı isyanlardır. (Fransız
İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik ile alakası yok)
89. İran ile yapılan anlaşmalar: Amasya (ilk), Nasuh
Paşa, Serav, Ferhat Paşa (Doğu’da en geniş), Kasr-ı
Şirin (Günümüz Türk-İran sınırı).
90. Doğu’da en geniş Ferhat Paşa, Batı’da en geniş
Bucaş. ( B-B).
91. 25 yıl süre ile fethi en uzun süren yer Girit’tir.
92. 1699 Karlofça Ant. ile Batı’da ilk büyük toprak
kaybı yaşandı, Osmanlıda Gerileme başladı.
93. XVII. yy Islahatçıları: Koçi Bey (rapor-layiha-
risale), Tarhuncu (ilk denk bütçe), Köprülü
Mehmet Paşa (şart).
94. Duraklama içinde Yükselme Dönemi diye
adlandırılan dönem Köprülüler Dönemi’dir.
95. Osmanlının 1699 Karlofça ile kaybettiği toprakları
geri alma ümidi taşıdığı savaş Prut’tur.
Küçük Kaynarca Antlaşması: - Kırım bağımsız
olacak ve dini açıdan Halifeye bağlı olacak. (ilk
defa Halifelik dış politikada kullanıldı.)
- Rusya İstanbul'da elçilik ve Balkanlarda
konsolosluk açabilecek (İç işlerimize karışma
imkanı elde etti)
- Rusya Ortodoksların koruyuculuğunu elde etti. (İç
işlerimize karışma imkanı elde etti)
- Rusya Karadeniz’de donanma bulunduracak.
(Karadeniz Türk Gölü vasfını kaybetti.)
-Rusya kapitülasyon hakkı elde etti. (ilk defa)
- Osmanlı savaş tazminatı ödeyecek. (ilk defa)
96. Kırım’ın Rus toprağı olmasının kesinleşmesi Yaş
Antlaşması’dır.
97. İlk yabancı askeri uzman Fransız Kont Dö
Boneval (Humbaracı Ahmet Paşa’dır.
98. 1618-48 arasında Avrupa’da yapılan savaş 30 Yıl
Savaşı’dır. Bu savaş Avrupa’nın kendi içinde
 mezhep ve din savaşlarıdır. Sonunda imzalanan
anlaşma ise Westfalya’dır ve bu anlaşma
uluslararası ilişkilerin temelini atmıştır.
99. Fransız İhtilali: Monarşiler yıkıldı, cumhuriyetler
kuruldu. En olumsuz etkilenen devlet Osmanlıdır.
100. Sanayi Devrimi’nin Osmanlıya etkisi: Avrupa’nın
sanayi ürünleri karşısında Lonca iflas etti. Osmanlı
açık Pazar haline geldi. Ekonomik olarak
Avrupa’ya bağlılık arttı. Osmanlı Coğrafyası
sömürge amaçlı işgale uğradı.
101. Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı (Mısır) :
Milliyetçilik isyanıyla ilgisi yok. Osmanlı bir
valinin isyanını bastırmaktan aciz durumda. İçken
dış sorun oluyor. Osmanlılarda ‘denize düşen
yılana (Rusya) sarılır’ cümlesi bu olay için
geçerlidir.
102. Osmanlı Devleti’nin Avrupa Devleti sayılması,
topraklarının Avrupalılar tarafından garanti altına
alınması 1856 Paris Antlaşması’dır.
103. 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi (93 Harbi): Ağır
mağlubiyet yaşandı. Sonunda Ayastefanos Ant.
İmzalandı ama büyük devletlerin bir araya
gelmesiyle bu anlaşma yürürlüğe girmedi. Yerine
Berlin Ant. imzalandı. Bu ant. göre: SaKar
bağımsız, KAB Rusya’ya, Kıbrıs geçişi olarak
İng’ye, ilk kez Ermeni sorunu gündeme geldi,
Bosna Hersek geçici olarak Avusturya’ya bırakıldı.
Gazi Ahmet Paşa ve Nene Hatun önemli başarılar
elde etti.
104. Sened-i İttifak: Batı etkisi, azınlık ve milliyetçilik
akımı YOOOKK! Padişahın yetkisi sınırlandırıldı.
İngiltere’deki Magna Carta’ya benzer.
105. Tanzimat Fermanı: İlk kez kanun üstünlüğü kabul
edildi. Daha önce Müslüman ve gayri Müslimlerin
eşit olması sağlandı. (Herkes).
106. Islahat Fermanı: Azınlıkları yani gayri Müslimleri
ön plana yani ayrıcalıklı bir duruma getirmiştir.
107. I. Meşrutiyet: İlk anayasa olan Kanun-i Esasi ilan
edildi. İlk parlamento oluşturuldu ve halk ilk kez
yönetime katıldı.
108. II. Meşrutiyet: İlk çok partili hayata geçiştir.
109. Tanzimat, Islahat, I. Meş. ve II. Meş. ilan
edilmelerinin nedeni Fransız İhtilali’nin yaymış
olduğu milliyetçilik akımından dolayı azınlık
isyanların engellenmesi ve devletin
parçalanmasının önüne geçilmesidir. Benimsenen
politika ise Osmanlıcılıktır.
110. 31 Mart Vakası: Rejime karşı yapılan ilk isyan
hareketidir. Mustafa Kemal’in de içinde bulunduğu
Hareket Ordusu bu isyanı bastırmıştır. Bu durum
ordunun yenilikleri koruduğunun göstergesidir.
111. Avrupa’ya öğrenci göndermek ve Avrupa’da
elçilikler açmak, Avrupa’nın gerisinden
kalındığının kabullenilmesi ve oradaki gelişmelerin
yakından takip edilmesi anlamına gelir.
4
İNKILAP TARİHİ
112. Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’da kaybettiği
son toprak parçası Uşi Antlaşması ile
Trablusgarp’tır. Mustafa Kemal burada Gazeteci
Şerif takma ismiyle önemli başarılar elde etmiştir.
113. I. Balkan savaşında olmayıp I. Balkan Savaşı’nda
olan devlet Romanya’dır.
114. Midye-Enez hattı kelimelerini görürsen aklına I.
Balkan Savaşı gelsin.
115. Balkan Savaşlarındaki başarısızlığın sebepleri:
Orduda mektepli-alaylı kavgası, lojistik ikmal
yöntemlerinin ilkel olması, orduda ciddi sayıda
askerin terhis edilmesi.
116. Balkan Savaşlarından sonra geçmişten günümüze
kadar süregelen sorun Batı Trakya Türkleri
Sorunu’dur.
117. Bab-ı Ali Baskını: Balkan Savaşı’ndaki yenilginin
sorumlusu olarak görülen hükümete karşı İttihat ve
Terakki’nin düzenlediği hükümet darbesidir.
İttihat Terakki, I. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar
Devlet’i yöneten esas güç olacaktır. Rejim
değişikliği gibi bir amaç yoktur. 31 Mart İsyanı ile
karıştırmayın!! 15 TEMMUZ gibi düşünün!!
118. Taarruz Cepheleri: KK – Kafkas, Kanal.
119. Kafkas Cephesi: İlk açılan cephe, Turan ideali var,
başarısız olduğumuz halde toprak kazandığımız tek
cephedir. (Muş ve Bitlis alındı).
120. Tek başarılı olduğumuz cephe Çanakkale’dir.
121. Kanal Cephesi: İng’nin uzak doğu sömürge
yollarını kesmek için açıldı.
122. Hicaz- Yemen: Araplarla İng’nin Mac Mohan gizli
anlaşmasına göre Araplar bize karşı isyan etti ve
böylece ümmetçilik fikri önemini iyice kaybetti.
Fahrettin Paşa burada çekirge yiyerek Medine’yi
uzun süre müdafaa etmiştir.
123. Mustafa Kemal’in sön görev yeri Suriye Cephesi
olup buradaki görevi Yıldırım Orduları Grup
Komutanı’dır.
124. Irak Cephesi’nde Kut’ul Amare zaferi var.
(Unutturulan zafer).
125. Mondros’u imzalayan Rauf Orbay’dır. 7 ve 24
maddeler malum. Özellikle 7. Madde önemli.
Çünkü bu madde Osmanlı topraklarını işgal için
meşru zemindir.
126. 32 devletin katılımı ile toplanıp I. Dünya
Savaşı’nın mağlup devletleriyle yapılacak barış
anlaşmalarını hazırlamak ve yeni dünya düzenini
şekillendirmek için Paris Barış Konferansı
düzenlenmiştir. Aynı zamanda bu konferans
İtilaflar arasındaki ilk görüş ayrılığıdır. Çünkü daha
önce İtalya’ya vaat edilen topraklar Yunanistan’a
verilmiştir. İng, yakınlarında güçlü bir İtalya
istemiyor.
127. İzmir konusunda bizim haklılığımızı ortaya koyan
ilk uluslararası belge Amiral Bristol raporudur.
128. Reddi ilhak, Kilikyalılar yararlı, Teali İslam,
Hürriyet ve İtilaf, Sulh ve Selameti Osmaniye
Fırkası zararlıdır. Wilson Prensipleri ABD
 mandasını, İngiliz muhipleri ise İngiltere mandasını
istiyor.
Milli Mücadele Hazırlık Dönemi
129. Mustafa Kemal’in Ali Fethi Bey ile İstanbul’da
çıkardıkları gazete Minber’dir.
130. Mustafa Kemal ile İstanbul hükümeti arasındaki ilk
görüş ayrılığı Samsun Raporu’dur.
131. Mustafa Kemal’in 9.Ordu müfettişi olmasında ,
* Bölgede güvenliğin sağlanması * Asayişsizliğin
çıkış nedenlerinin saptanması * Bölgedeki silah ve
cephanelerin toplanması * Halkın silah dağıtan
kuruluşlar varsa bunların engellenmesidir.
132. Havza Genelgesi: Mustafa Kemal’in ulusa ilk
seslenişidir.
133. Amasya Genelgesi: Kurtuluş Savaşı’nın siyasi
programıdır. İhtilal bildirgesidir. Amaç, gerekçe ve
yöntem belirtilmiştir. Özellikle yöntem kısmında
ulusun azim ve kararı kısmı yeni rejime yani
Cumhuriyet’e imadır.
134. Mustafa Kemal, Amasya Genelgesinden sonra
askerlik mesleğinden istifa etmiş ve sine-i millete
dönmüştür.
135. Erzurum Kongresi: Birçok ilk buradadır. Birinci
maddesi aynı zamanda Misak-ı Milli’nin de birinci
maddesidir. (Ulusal sınırlar içinde vatan bir
bütündür bölünemez). İlk kez ulusal sınırlardan,
ulusal direnişten, geçici bir hükümet kurulması
gerektiğinden, manda ve himayenin kabul
edilemeyeceğinden, kapitülasyonların kaldırılması
gerektiğinden ve yabancılardan borç
alınabileceğinden İLK KEZ bahsedilmiştir.
136. Balıkesir-Alaşehir kongrelerinde Batı Cephesi
kuruldu.
137. Erzurum kongresi bölgesel olmasına rağmen 62
delege, Sivas Kongresi ise ulusal olmasına rağmen
38 delege katılmıştır. Katılımın beklenenden az
olmasının sebepleri: Elazığ valisi Ali Galip ile
Ankara valisi Muhittin Beylerin engelleme
çabaları, bazı vilayetlerin milli mücadeleyi ciddiye
almamaları, kongrenin işgal edilme tehlikesi.
138. Sivas Kongresi: Manda ve himaye kesin ve son kez
reddedildi. Cemiyetler ARMHC adı altında
birleştirildi. İrade-i milliye gazetesi çıkarıldı. En
önemlisi ise Ali Fuat Bey, Batı cephesi
komutanlığına atandı. Bu madde temsil heyetinin
yürütme gücünü ya da hükümet gibi çalıştığının
göstergesidir.
139. Amasya Görüşmeleri: Temsil heyetinin İstanbul
hükümeti tarafından ilk kez tanınmasıdır.
140. Misak-ı Milli: Kurtuluş Savaşını eyleme döken ilk
resmi belgedir. Ulusal egemenlik YOOOOKKKK.
141. I. TBMM: Yaptığı tek inkılap Saltanatı
kaldırmaktır.
142. Meclis Hükümeti Kabine Sistemi:
Yasama, yürütme, yargı yasama, yrütme
tek eldedir. Buna güçler ve yargı ayrıl-
birliği denir. Anti demokratiktir. mıştır. Günümz
Amaç, hızlı karar almaktır. modelidir.
5
143. Teşkilat-ı Esasiye: 1921 anayasası.
144. Kuvayı Milliye’nin çıkardığı isyanlar: Çerkez
Ethem (Kuvayı Seyyare), Demirci Mehmet Efe.
İstanbul Hükümetinin çıkardığı isyanlar ise Hilafet
Ordusu (Kuvayı İnzibatiye) ve Ahmet Anzavur.
145. İstiklal Mahkemeleri: Asker kaçakları, Tekalif-i
Milliye emirleri doğrultusunda ve Şeyh Sait İsyanı
ile Mustafa Kemal’e suikast zamanlarında görev
yaptı.
146. Türk tarihinde Ayastefanostan sonra ölü doğan
ikinci anlaşma Sevr’dir.
Milli Mücadele Savaş Dönemi:
147. Gümrü Antlaşması: TBMM’yi ilk tanıyan, Misak-ı
Milliyi tanıyan ve Sevr’den ilk vazgeçen devlet
Ermenistan’dır. Bu anlaşma aynı zamanda
TBMM’nin ilk askeri ve siyasi başarısıdır.
148. I. İnönü bizim için MİLAT idi. Kronolojik kısmı
ise TALİM.
- Moskova Ant: Misak-ı Milli’den ilk taviz.
Batum, Gürcistan’a bırakıldı.
- İstiklal Marşı’nın Kabulü: Kahraman orduya
ithaf en yazılmıştır. MEB bakanı Hamdullah
Suphi Tanrıöver ilk kez okumuş ve bestecisi
Osman Zeki Üngör’dür.
- Londra Konferansı: İtilaf devleti ikilik
çıkarmak için hem TBMM’yi hem de İst.
Hükümetini çağırmıştır. TBMM’nin İtilaf
devletleri tarafından ilk kez tanınmasıdır.
- Afgan Dostluk Anlaşması: TBMM’yi ilk
tanıyan Müslüman devlettir.
- Teşkilatı Esasiye: 1921 anayasası.
149. II. İnönü: Atatürk’ün ‘Makus talih’ cümlesi.
150. Eskişehir Kütahya: Tek mağlubiyetimizdir. Bu
mağlubiyetten sonra iki konu tartışılmıştır. 1.
Başkent’in Ankara’dan Kayseri’ye taşınması. 2.
Düzenli ordunun yerine Kuvayı Milliyenin devam
ettirilmesi.
151. Esk-Küt. Mağlubiyetinden hemen sonra I. Maarif
Kongresi düzenlenmiştir. Bu durum savaş
zamanında bile eğitime verilen önemi gösterir.
Aynı zamanda bu savaştan hemen sonra Tekalif-i
Milliye emirleri yayınlanmıştır. Burada amaç
orduyu kısa zamanda taarruz gücüne ulaştırmaktır.
Bu emirler doğrultusunda yapılan ilk savaş Sakarya
olup tek taarruzumuz ise Başkomutanlık Meydan
Muharebesi’dir.
152. Sakarya Savaşı sonuçları:
- Fransa ile Ankara Antlaşması (Misak-ı
Milli’den ikinci taviz Hatay).
- Kars Anlaşması: Doğu sınırı kesinlik kazandı.
- Mustafa Kemal’e gazi ve mareşal unvanları
verildi.
Ayrıca: Mustafa Kemal’in sözü önemlidir. Hattı
müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır...
153. Büyük Taarruz: Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir.
154. Mudanya Ateşkes Antlaşması: İmzalayan İsmet
Paşa’dır ve Osmanlı Devleti hukuken sona ermiştir.
 Çünkü boğazlar, İstanbul ve Doğu Trakya
TBMM’ye bırakıldı.
155. Lozan Antlaşması: İmzalayan İsmet Paşa’dır.
Taviz verilmeyecek iki konu: Kapitülasyonlar ve
Ermeni yurdudur. Kapitülasyonlar resmen
kaldırılmıştır. Misak-ı Milli ile uyuşmayan
maddelerden bir tanesi de boğazlardır. Çünkü
komisyon vardır. Misak-ı Milliye uygun
çözülmeyen sorunlar: Musul, Hatay ve Boğazlar.
Çözülemeyen tek sorun Musul.
İnkılaplar ve İlkeler
156. Cumhuriyetçilik: Halkın yönetime katılması ve
Siyasi düzenlemeler. Anahtar kelimeler ise
Milli egemenlik-Seçim-Partiler-Demokrasi-Meclis
Milliyetçilik: Türk vurgusu. Eğitim-kültür ile ilgili
düzenlemeler.
Anahtar kelimeler: Bağımsızlık-Milli birlik-Milli benlik-Milli
kültür-Tarih-Dil
Laiklik: Dini kurumlar. Din içerikli her türlü
düzenlemeler.
Anahtar kelimeler: Din-Akılcılık ve bilimsellik-Din ve vicdan
özgürlüğü-Hoşgörü
Halkçılık:
Eşitlik. Ağırlıklı sosyal alanda yapılan düzenlemeler.
Anahtar kelimeler: Eşitlik-Sosyal devlet, halk yararı.
Devletçilik: Ekonomik ilkedir. Anahtar kelimeler:
Karma ekonomi-Planlı kalkınma-Devlet
yatırımı
İnkılapçılık:
Devamlı çağdaşlaşmak. M. Kemal Atatürk’ün sözlerinde
vurgulanır.
Sürekli yenileşme-Statükoya (durağanlığa) karşı olma
157. Cumhuriyet’in ilanı ile devlet başkanlığı
sorunu çözüldü, rejim tartışmaları sona erdi,
meclis hükümetinden kabine sistemine
geçildi.
158. İlk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, ilk
Başbakan İsmet İnönü, ilk meclis başkanı ise
Ali Fethi Bey’dir.
159. Halifeliğin kaldırılmasıyla ümmet bilincinden
milliyetçilik bilincine geçildi.
160. Erkan- Harbiye Nezareti, Atatürk’ün
Cumhuriyetçilik ilkesi ile doğrudan ilişkilidir.
161. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk anayasası 1924
anayasasıdır.
162. Çok partili hayata geçiş doğrultusunda
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Serbest
Cumhuriyet Fırkası kurulmuştur. Her iki parti
de ekonomide liberalizmi (özel sektöre teşvik
var), siyasette ise tek dereceli seçim sistemini
(çok partili hayat) benimsemiştir.
163. Cumhuriyet döneminde rejime karşı yapılan
isyan hareketleri Şeyh Sait İsyanı ve
Menemen Olayı’dır. 31 Mart İsyanı da rejime
karşı yapılan isyan hareketidir ama meşrutiyet
rejimine karşı yani Osmanlı zamanında. Türk
tarihi derse hepsini alacaksınız. !!
164. Ezanın Türkçe okunması olayı Bursa
6
Olayı’dır.
165. Medeni Kanun, Atatürk’ün laiklik ilkesi ile
doğrudan ilgilidir. İsviçre’den alınmıştır.
İçeriğinde kesinlikle kadınlara siyasi hak
verme yoktur. !!!!! Kadınlara siyasi haklar
medeni kanunda değil daha sonradır. BMV –
1930 Belediye, 1933 Muhtar, 1934 Vekil
olma hakkı tanınmıştır.
166. Tüm okulların MEB’e bağlanması, eğitimde
birliğin oluşturulması Tevhid-i Tedrisat
Kanunu’dur. Bu kanunla beraber İlahiyat
Fakülteleri ve İmam Hatip okulları açılmıştır.
167. Misak-ı İktisat kararlarında amaç, dışa
bağımlılığın en aza indirgenmesi ve ekonomik
kalkınmaktır.
168. Kabotaj Kanunu, milliyetçilikle ilgilidir.
169. İlk açılan özel banka İş Bankası’dır.
Dış Politika
170. Atatürk dönemi gelişmesi olmayan Hatay
Sorunu’dur.
171. Dünya barışına katkı sağlamak için ya da
Atatürk’ün ‘yurtta sulh cihanda sulh’ ilkesi
doğrultusunda üye olduğumuz kuruluşlar
Milletler Cemiyeti’ne üye olma, Balkan
Antantı ve Sadabat Paktı’dır.
172. Milletler Cemiyeti’ne üyelik doğrultusunda
lehimize çözülen sorunlar: Montrö Boğazlar,
Bozkurt Lotus Olayı ve Hatay.
173. Balkan Antantı: TaYYaR (Türkiye,
Yunanistan, Yugoslavya, Romanya). Özellikle
şıklarda Bulgaristan ve Avusturya koyuluyor,
bunlar yok.
174. Sadabat Paktı: Türkiye, İran, Irak ve
Afganistan. Buraya da genelde Suriye
koyuluyor, Hatay meselesinden dolayı Suriye
yok.
175. B’de B yok, S’de S yok.
176. Lozan’da boğazlar konusunda egemenliğimizi
kısıtlayan komisyon, Montrö ile kalkıyor ve
boğazlarda tam hakimiyet Montrö iledir.
177. Atatürk’ün ‘şahsi meselem’, ’40 asırlık Türk
yurdu kaderine terk edilemez’ sözleri Hatay
içindir.
178. Hatay Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı
Tayfur Sökmen, ilk Başbakanı Abdurrahman
Melek’tir.
179. NATO askeri bir kuruluştur, dünya barışı ile
ilgili değildir ve Atatürk zamanında üye
olunmamıştır.
180. Halkın yönetime katılımını artıran
değişikliklerden bazıları: Milletvekili seçilme
yaşının 25’ten 18’e düşürülmesi, Vekil
seçilmek için vergi verir olma şartının
kaldırılması, .
181. DEVAMI GELECEK
7