MARMARA ÜNİVERSİTESİ

FACULTY OF ENGINEERING
METALLURGICAL-MATERIALS ENGINEERING
DEPARTMENT

CHEM1001.2 General Chemistry

Laboratory Manual

Laboratory Manager: Assist. Prof. Dr. Efe Baturhan ORMAN,

Department of Chemistry in the Faculty of Arts and Sciences

Laboratory Instructors: Res. Assist Özgür ÇINAR

Res. Assist. Selim DEMİRCİ

İSTANBUL 2021-2022
Table of Contents
General Chemistry Laboratory Rules.......................................... 1

Laboratory Equipment.................................................................. 36

Experiment 1: Solution preparations........................................... 46

Experiment 2: Diluted solutions................................................... 55

Experiment 3: Identifying an Unknown from its density........... 59

Midterm Study

Experiment 4: Yield of chemical reactions.................................. 76

Experiment 5: Limiting Reagents................................................. 94

Experiment 6: Solubility................................................................ 99

Final Study
General Chemistry
Laboratory Rules
Temel Kurallar (Öğretim
Üyeleri)
Laboratuvarlarda Kimyasal Risk Faktörleri ve Önlemler

Laboratuvar çalışmalarında insan sağlığına zararlı tehlikeli kimyasal maddelerle

çalışılır.
❑ Laboratuvarda kullanılan her kimyasal maddenin Malzeme Güvenlik Bilgi
Formunun bulundurulması yasal bir zorunluluktur.
❑ Tehlikeli kimyasalların bulunduğu tüm kaplar kimyasalın tam olarak ismini,
tehlike sınıfını, son kullanma ve üretim tarihlerini içerecek şekilde
etiketlenmelidir.
 Temel Kurallar (Öğretim
Üyeleri)
Kimyasalların Kullanılması ve Depolanması Önerileri

❑ Kimyasal tipine ve tehlike sınıfına göre depolanma alanları ve dolaplar belirlenmelidir.

❑ Kimyasal saklamada uygun, onayı alınmış dolaplar kullanılmalıdır, kilitli metal saklama
dolapları kullanılmalıdır.
❑ Kimyasallar güneş ışığından uzak, serin, kuru ve iyi havalandırılan alanlarda
depolanmalıdır.
❑ Parlayıcı ve patlayıcı maddeler, asitler ve bazlar bir arada depolanmamalıdır.
❑ Patlayıcı kimyasallar patlayıcı depolarında muhafaza edilmelidir.
❑ Toksik maddeler diğer tehlike sınıflarından ayrı tutulmalıdır ve soğuk, iyi havalandırılan
bir yerde ışık ve ısıdan uzak olacak şekilde muhafaza edilmelidir.
❑ Oksitleyiciler, yanıcı ve parlayıcılardan uzak tutulmalıdır.
❑ Korozif kimyasallar daha alçak raflarda tutulmalıdır.
 Temel Kurallar (Öğretim Üyeleri)
Tehlikeli Atıklar ve Atık Yönetimi
❑ Laboratuvarın faaliyet gösterdiği konulara göre ortaya çıkan atıklar doğrudan alıcı
ortama verilmemelidir.
❑ Tehlikeli kimyasal atıklar ise kesinlikle kanalizasyon sistemine boşaltılmaz, doğrudan
havaya verilmez, düşük sıcaklıklarda yakılmaz, evsel atıklarla karıştırılmaz ve
depolanarak bertaraf edilmezler.
❑ Mutlaka mevzuata göre bertaraf edilmeli veya en zararsız hale getirilerek uygun
koşullarda depolanıp lisanslı bertaraf firmalarına teslim edilmelidir.
Koruyucu Ekipman ve Donanımlar
❑ Mikrobiyolojik veya kimyasal analizlerin güvenli bir şekilde, kullanıcıya ve ortama zarar
vermeden yapılmasına olanak tanıyan davlumbaz sistemleri (çeker ocaklar) kullanılması
önerilir.
❑ Kimyasal maddelerin deri veya giysilere sıçraması, göze temas etmesi durumlarında
kullanıma hazır bir şekilde güvenlik ve göz duşlarının bulundurulması gerekmektedir.
❑ Ortamdaki riskler engellenemiyor ve toplu koruma önlemleriyle azaltılamıyorsa,
personele; işe ve mevzuata uygun şekilde kişisel koruyucu donanım temin edilmelidir.
 Temel Kurallar (Öğretim
Üyeleri)
Laboratuvarda Yangın
Laboratuvarlarda kalıcı hasar ve ölüm oranları alevlenebilir maddeler
sebebiyle yükselmektedir.
Çalışanların olası bir yangına karşı gerekli eğitimi almış olmaları
sağlanmalıdır.
Laboratuvardaki yangın söndürme aletlerinin yeri planda belirtilmeli, tüm
laboratuvar çalışanları tarafından bilinmelidir. Periyodik kontrolleri takip
edilmelidir.
Bir acil durum planı yapılmış olmalı, plan yazılı olarak iş ortamında
bulundurulmalı, acil çıkış kapılarının yerini gösteren işaretler duvarlara
asılmalıdır.
 Temel Kurallar (Öğrenciler)
Temel Güvenlik Kuralları
Farklı laboratuvarlarda, yapılan iş ne olursa olsun, laboratuvar ortamında çalışırken
uyulması gereken ortak disiplin kuralları laboratuvar personeline benimsetilmelidir:
❑ Laboratuvarda sigara içilmemelidir.
❑ Yiyecek içecek tüketilmemeli ve bulundurulmamalıdır.
❑ Laboratuvarda çatlak ve kırık cam eşyalar kullanılmamalıdır.
❑ Laboratuvarda çalışılırken ağız yoluyla sıvı çekilmemelidir.
❑ Laboratuvarda bulunan hiç bir kimyasal madde koklanmamalı veya tadılmamalıdır.
❑ Laboratuvarda çalışırken tüm güvenlik kurallarına uymalı ve uygun laboratuvar kıyafeti
giyilmelidir. Amaca uygun kişisel koruyucu donanım (eldivenler, maskeler, göz/yüz
koruyucular, işitme koruyucu, çalışma giysisi, özel giysi) kullanılmalıdır. Çalışma
esnasında saçlar uzun ise mutlaka toplanmalıdır.
❑ Laboratuvar dışına laboratuvarda kullanılan önlük, eldiven, vb. ile çıkılmamalıdır
❑ Laboratuvara, laboratuvar çalışanları ve ilgili öğrenciler dışında giriş çıkış yasak
olmalıdır.
 Lab Güvenliği
Laboratuvarlar iş yeri olarak tehlikeli mekanlar sayılır. Bu yerlerde
çalışanların, potansiyel tehlikeyi ve acil durumlarda ne yapacaklarını
bilmeleri gerekir.

Laboratuvar güvenliği
❑Çalışan kişinin ve çalışma materyalinin korunması için; çalışma sırasında
belirli laboratuar kurallarının, yöntemlerin, altyapı ve cihazların
kullanılmasıdır.
❑Laboratuvar ortamında çalışanların sağlık ve güvenliği için temel güvenlik
kurallarına uyulması büyük önem taşımaktadır.
❑Bu sebeple laboratuvarda çalışan kişilerin laboratuvar sorumluları
tarafından yapılacak uyarılara uyuması gerekmektedir.
LABORATUVAR GENEL KURALLARI
1) Laboratuvarda çalışılırken uzun beyaz önlük giyilmeli ve laboratuar boyunca
önünün ilikli tutulmalıdır.

2) Laboratuarda rahat ve düz ayakkabı giyilmeli ve özellikle açık ayakkabı

giyilmemelidir.

3) Çalışmanın niteliğine göre gerektiğinde eldiven ve koruyucu gözlük

kullanılmalıdır.

4) Laboratuvar dışına laboratuvarda kullanılan önlük, eldiven, vb. ile

çıkılmamalıdır.

5) Laboratuvarda sigara içilmemelidir.

6) Laboratuvarda yemek, içmek ve gıda malzemelerini bulundurmak, laboratuvar

ekipmanları bu amaçla kullanılmamalıdır.

7) Çalışma esnasında saçlar uzun ise mutlaka toplanmalıdır.

8) Laboratuvarda çatlak ve kırık cam eşyalar kullanılmamalıdır.

9) Laboratuvarda çalışılırken ağız yoluyla sıvı çekilmemelidir.

10) Laboratuarda bulunan hiç bir kimyasal madde koklanmamalı veya
tadılmamalıdır.

11) Deri yoluyla hastalıkların bulaşma riskinden dolayı laboratuvar ortamında

çalışılırken açık yaralar mutlaka yara bandı ile kapatılmalıdır.

12) Çalışmalarda dikkat ve itina ön planda tutulmalıdır.

13) Laboratuvarda başkalarının da çalıştığı düşünülerek gürültü yapılmamalıdır.

Asla şaka yapılmamalıdır.
TEMEL LABORATUVAR EKİPMANLARININ
KULLANILMASI
ve
LABORATUVAR YÖNTEMLERİNİN GÜVENLİ
UYGULANMASI
 Çalışma Alanlarının Temizlenmesi
1) Laboratuvarda çalıştığınız alanı her zaman temiz tutunuz.
2) Laboratuvar çalışmalarının bitiminde, kullanılan tezgahlar ve cam malzemeler
mutlaka temiz bırakılmalıdır.
3) Laboratuvar ortamına numune/kimyasal madde dökülmesi durumunda
temizlenmeli ve gerekirse laboratuvar sorumlusuna haber verilmelidir.
4) Laboratuvar çalışmalarından çıkan atıklar, Laboratuvar Yönetimi’nce tanımlanan
kurallar doğrultusunda uzaklaştırılmalıdır.
5) Laboratuvar malzemelerinin temizliği sırasında eldiven ve gerekli olması
durumunda gözlük kullanılması zorunludur.
6) Çözeltiler ihtiyaca uygun miktarlarda hazırlanmalıdır.
7) Katı haldeki maddeler şişelerden daima temiz bir spatül veya kaşıkla alınmalıdır.
Aynı kaşık temizlenmeden başka bir madde içine sokulmamalıdır. Şişe kapakları
hiçbir zaman alt tarafları ile masa üzerine konulmamalıdır. Aksi takdirde, kapak
yabancı maddelerle kirleneceği için tekrar şişeye yerleştirilince bu yabancı
maddeler şişe içindeki saf madde veya çözelti ile temas edip, onu bozabilir.
Spatül: Laboratuarda maddeleri bölmek, almak ve karıştırmak için kullanılan genellikle
metalden yapılmış aletlerdir.
Spatül

15
8) Cam kapaklı şişeler açılamadığı durumlarda şişe kapağına bir tahta parçası ile hafifçe
vurularak gevşetilmeli, bu fayda etmediği takdirde camın genişlemesi için küçük bir
alevle şişe döndürülerek boğazı dikkatlice ısıtılmalı veya şişe bir müddet su içinde
batırılmış vaziyette bırakılmalıdır.
9) Kapaklı ve tıpa ile kapatılmış kaplardaki madde kesinlikle ısıtılmamalı, üzerinde ateşe
dayanıklı işareti taşımayan kaplarda ısıtma ve kaynatma yapılmamalıdır.
10)Şişelerden sıvı akıtılırken etiket tarafı yukarı gelecek şekilde tutulmalıdır. Aksi halde
şişenin ağzından akan damlalar etiketi ve üzerindeki yazıyı bozar. Şişenin ağzında
kalan son damlaların da şişenin kendi kapağı ile silinmesi en uygun şekildir.
11)Çözelti konulan şişelerin etiketlenmesi gerek görünüş ve gerekse yanlışlıklara
meydan verilmemesi için gereklidir. Kağıt etiket kullanılıyorsa yazıların ıslanınca
akmayan kalemle yazılmalıdır. Direkt cam üzerine yapılacak işaretlemeler cam
kalemi kullanılmalıdır.
12) Organik çözücüler lavaboya dökülmemelidir.
13) Şişelerin kapak veya tıpaları değiştirilmemelidir (karıştırılmamalaıdır). Çözelti şişelere
doldurulurken dörtte bir kadar kısım genişleme payı olarak bırakılır.
14) Cam kesme ve mantara geçirme durumlarında ellerin kesilmemesi için özel eldiven
veya bez kullanılmalıdır. Ucu sivri, kırık cam tüplerine, borulara lastik tıpa
geçirilmemelidir. Böyle uçlar; havagazı ocağı, zımpara veya eğe ile düzgün hale
getirilmelidir.
15) Tüp içinde bulunan bir sıvı ısıtılacağı zaman tüp, üst kısımdan aşağıya doğru yavaş
yavaş ısıtılmalı ve tüp çok hafif şekilde devamlı sallanmalıdır. Tüpün ağzı
kendinize veya yanınızda çalışan kişiye doğru tutulmamalı ve asla üzerine eğilip
yukarıdan aşağıya doğru bakılmamalıdır. Yüze sıçrayabilir.
16) Benzen, eter ve karbonsülfür gibi çok uçucu maddeler ne kadar uzakta olursa olsun
açık alev bulunan laboratuvarda kullanılmamalıdır. Eter buharları 5 metre ve hatta
daha uzaktaki alevden yanabilir ve o yanan buharlar ateşi taşıyabilir.
17) Sülfürik asit, nitrik asit, hidroklorik asit, hidroflorik asit gibi asitlerle bromür, hidrojen
sülfür, hidrojen siyanür, klorür gibi zehirli gazlar içeren maddeler ile çeker ocakta
çalışılmalıdır.
18) Civa herhangi bir şekilde dökülürse vakum kaynağı ya da köpük tipi sentetik
süngerlerle toplanmalıdır. Eğer toplanmayacak kadar eser miktarda ise üzerine
toz kükürt serpilmeli ve bu yolla sülfür haline getirilerek zararsız hale sokulmalıdır.
19)Termometre kırıklarının civalı kısımları ya da civa artıkları asla çöpe ya da lavaboya
atılmamalı, ATIK BİRİMLERİNE TESLİM EDİLMELİDİR.
Çeker Ocaklar / Havalandırma Kabinleri
Hava kabinleri ya da çeker ocak olarak
bilinen havalandırmalı kabinler, kimyasal
ya da mikrobiyolojik analizlerin güvenli bir
şekilde, kullanıcıya ve çevreye zarar
vermeden yapılmasına olanak tanırlar. Bu
kabinler kullanım amacına ve laboratuvar
imkanlarına göre çok çeşitli şekillerde
dizayn edilebilirler.
20) Kimyasallar taşınırken iki el kullanılmalı, bir el kapaktan sıkıca tutarken, diğeri ile
şişenin altından kavranmalıdır. Desikatör gibi özel tasarıma sahip cihazlar
kuralına uygun bir şekilde taşınmalı, taşınırken mutlaka kapak ve ana kısım
birlikte tutulmalıdır. Desikatör kapakları ara sıra vazelin ile yağlanmalıdır.

DESİKATÖR: Maddeleri
nemden korumak için
kullanılırlar. Nem tutmak
için içlerine susuz CaCl2
gibi maddeler konur.
Bazılarının kapağında
içindeki havayı
boşaltmak için musluklu
bir cam boru bulunur.
Bunlara vakum
desikatörü denir.
21) Asit, baz gibi aşındırıcı-yakıcı maddeler deriye damladığı veya sıçradığı hallerde
derhal bol miktarda su ile yıkanmalıdır.
Çözelti Hazırlama
❑ Çözelti hazırlarken kimyasal maddelerin “Güvenlik Bilgi Formlarında (Material Safety
Data Sheet, MSDS)” belirtilen güvenlik önlemleri alınmalıdır.
❑ Korozif (aşındırıcı) maddelerle çözelti hazırlanması sırasında mutlaka koruyucu gözlük
ve eldiven kullanılmalıdır.
❑ Laboratuarda yanıcı ve toksik maddelerle çalışılırken mutlaka çeker ocak
kullanılmalıdır.
❑ Asidin üzerine kesinlikle su ilave edilmemeli, asit suya azar azar karıştırılarak ilave
edilmelidir.
❑ Çözelti için kullanılacak kimyasal maddeler, stok kabından gerekli miktarda alınmalı ve
artan kimyasal madde stok kabına tekrar geri konulmamalıdır.
❑ Stok şişesine pipet daldırılmamalıdır.
❑ Pipet kullanırken mutlaka puar kullanılmalıdır. Kesinlikle ağız ile kimyasal madde
çekilmemelidir.
PİPET: Belirli ölçüde sıvıları bir kaptan
diğerine aktarmada kullanılır.
Pipetlerin içine sıvı alınması pipet
içindeki havanın emilmesi ile olur.
Emme işlemi lastik puarla yapılmalıdır.
Toksik veya korrosiv maddelerin (asit
gibi) çekilmesinde mutlaka puar
kullanılmalıdır.
✓ Pipetler dar cam borular olup alt
uçları, ufak bir delik bırakacak
şekilde aşağı doğru koniktir.
✓ Mikropipetler ise çok ufak hacimler
için kullanılırlar.
Dereceli pipetler Sulandırma pipetleri Bullu pipet
 Pipetlerin kullanılışı: Mümkün olduğu kadar pipetle ağıza
sıvı çekilmemelidir. Bunun yerine pipetin ağzına
takılan ve sıvı çekmeye yarıyan pipetleyiciler (puar)
kullanılmalıdır. Puarlar;
1) Üçyollu puar

2) Makro pipet puarı

3) Mikro pipet puarı

olarak sınıflandırılabilir.
 Üç Yollu Puar: Tüm pipet türlerine uygulanabilir.
Puarda, parmakla baskı uygulanarak kontrol
edilebilen üç cam top bulunur.
A. vakum oluşturma,
B. pipeti doldurma, fonksiyonları için uygun
C. sıvıyı boşaltma vanaya basmanız yeterlidir.

C
Makro Pipet Puarı sentetik kauçuk ve
silikondan imal edilmiş olup, tüm pipet
tipleri için uygundur. Bu pipet puarı
demonte edilip temizlenebilir,
otoklavlanabilir

Mikro Pipet Puarı silikondan imal

edilmiş olup tüm pipet tipleri için
uygundur. Büyük boy Pipet Puarı bullu
ve dereceli pipetler için çok uygundur.
Küçük boy ise cam PASTÖR pipetleri
için idealdir.
26
 Numune ve Çözelti Saklama

Oda sıcaklığında bozulabilecek

✓ numuneler,

✓ standartlar ve

✓ yüksek uçuculuğa sahip olan kimyasallar

buzdolabında ağzı kapalı şişelerde saklanmalıdır.
 Kimyasal Madde Stoklama

1) Laboratuvar yönetimi tarafından alınan her türlü kimyasal madde “kimyasal madde
saklama odası”nda stoklanmalıdır.

2) Araştırma/uygulama projelerine ait kimyasal maddelerin bu durumları üzerlerindeki

etikette ve envanterde belirtilmelidir.

3) Kimyasal maddeler alfabetik olarak raflarda sıralanmalıdır ve kullanıldıktan sonra

yerlerine geri konulmalıdır.

4) Satın alınan kimyasal maddeler envantere kaydedilmeli ve Güvenlik Bilgi Formları

dosyasına eklenmelidir.

5) Azalan kimyasal maddeler envanterde ayrılan açıklama bölümüne kaydedilmeli ve

laboratuvar sorumlusuna bildirilmelidir.

6) Korozif maddeler çelik dolaplarda saklanmalıdır.

7) Uçucu özelliğe sahip kimyasal maddeler +4°C de saklanmalıdır.

8) Kimyasal madde miktarı ihtiyaca göre belirlenmeli ve maddenin raf ömrü göz önünde
bulundurularak satın alınmalıdır.
 Etiketleme

1) Kimyasallar, numuneler, çözeltiler mutlaka etiketlenmelidir. Etiket üzerinde

hazırlanış tarihi, saklama süresi, numune sahibi, çözeltinin/numunenin özellikleri
ve diğer gerekli olabilecek bilgiler yer almalıdır.

2) Numunenin/çözeltinin yeni bir kaba aktarılması durumunda da yeni kabın

etiketlenmesi unutulmamalıdır.
 Atıkların Uzaklaştırılması
1) Laboratuvarda oluşan atıklar, kimyasal özelliklerine göre sınıflandırımalı ve
daha sonra uzaklaştırılmaktadır.
2) Atık kutularında belirtilen sınıflara dikkat ederek atıklar uzaklaştırılmalıdır.
3) Çatlak ve kırık cam malzemeler kullanılmamalı bu durum laboratuvar
sorumlusuna bildirilmelidir.
 Laboratuvar kazalarında ilk yardım
1. Ağız yoluyla olan zehirlemelerde ilk yardım
Ağız yolu ile gerçekleşen zehirlenmelerde İlk yardım, kaza
geçiren kişi/kişilerin hızlı bir şekilde ilk yardım merkezine
ulaşımı sağlanmalıdır.
2. Solunum sistemi üzerinde iritan etkili gazlarla
zehirlenmelerde ilk yardım
Krom, brom, HCl gibi kimyasalların buharları doğrudan
solunduğunda zehirlenmelere yol açar. Bu durumda
zehirlenen kişinin hemen en yakın sağlık kuruluşuna nakli
sağlanmalıdır.
3. Yanıklarda İlk Yardım
Yanıklara su ile temas ettirilmemelidir. Yanık üzerine hemen
vazelin sürülüp hemen en yakın sağlık merkezine nakli
sağlanmalıdır.
4. Alkali ve asitlerin yutulması halinde ilk yardım
Asetik asit, hidroklorik asit, fosforik asit ve sülfürik asit yutan
kişi baygınsa ağızdan hiç bir şey verilmemelidir. Eğer ayıksa
ağız bol çeşme suyu ile çalkalanmalıdır ve en yakın sağlık
kuruluşuna nakli sağlanmalıdır. Hidroklorik asit yutulmasında
da kusmaya izin verilmemeli, bol su verilmelidir. Yaralı yüzü
koyun uzatılmalı, hareket ettirilmemelidir. Kromik asit ve
dikromatların yutulmasında acilen sodyum bikarbonat çözeltisi
verilmeli, yara sıcak tutulmalı ve bir sağlık kuruluşuna haber
verilmelidir. Alkalilerin yutulması durumunda ise limon suyu
veya sirke karıştırılmış bolca su verilmeli hemen bir sağlık
kuruluşuna gidilmelidir.
5. Alkali, asit, brom veya fosfor yanıklarında ilk yardım
Bromdan ileri gelen yanıklar benzol ile iyice yıkamalıdır. Asetik
asit, hidroklorik asit, fosforik asit ve sülfürik asidin deri ile
temasında hemen bol çeşme suyu ile yıkamalı, bulaşan
giyecekler çıkarılmalıdır. Önce temas ettiği alanlar iyice
yıkanmalı, sonra soda, bikarbonat gibi yumuşak bir alkali çözeltisi
uygulanmalıdır. Eğer gözler ile temas söz konusu ise, hemen ılık
su ile en az 15 dakika süre ile gözler yıkanmalıdır. Kromik asit ve
dikromatların deri ile temasında %5'lik sodyum tiyosülfat ile
yıkama yapılır, eğer lezyonlar görünürse bir sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır. Alkalilerin deri ile temasında ise deri bol miktarda
suyla yıkanmalı ve müteakiben nötralize sirke ile yıkanmalıdır.
Göze sıçraması halinde, derhal bol akar su ile gözleri gerekirse
zorla açarak yıkamalı ve hemen bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
6. HCN, CO2 ve H2S ile zehirlenmelerde ilk yardım
Temiz hava önemlidir. Ağır durumlarda suni teneffüs yaptırılır
ve gerekirse oksijen kullanılır. Derhal en yakın sağlık
kuruluşuna başvurulmalıdır.
7. Klorlu Bileşenler İçin İlk Yardım
Amonyum klorür, demir klorürün deri ile temasında iyice
yıkanmalı, yutulmasında ise kusturulmalı ve bol miktarda su
verilmelidir. En yakın sağlık kuruluşunda sağlık yardımı
alınmalıdır. Antimon klorür, nikel klorür, kalay klorür,
kadmiyum klorür'ün deri ile temasında iyice yıkanmalı ve
lanolin merhem sürülmelidir. Yutulması halinde ise bol su
verilmeli ve sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
8. Nitratlar için ilk yardım
Potasyum nitrat, civa nitratın deri ile temasında iyice
yıkanmalı, eğer kaşıntı, döküntü varsa sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır. Yutulması durumunda hemen bolca suyla
karıştırılmış sodyum bikarbonat verilmelidir. Gümüş
nitratın deri ile temasında tuzlu su ile yıkanmalı ve tahriş
olan yerlere uygulanmalıdır. Yutulmasında ise, bir bardak
suya üç yemek kaşığı tuz ekleyip çözdükten sonra bu
karışım verilip kusturulmalı ve sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır.
9. Siyanür tuzları için ilk yardım

Deri ile temasta iyice yıkanmalı, eğer yara açıksa hemen bir
sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Yutulması durumunda kişi
hemen kusturulur ve mutlaka bir sağlık kuruluşuna
başvurulur.
10.Sülfatlar için ilk yardım

Alüminyum, amonyum, kobalt, bakır, magnezyum, nikel,

potasyum, sodyum, çinko, kadmiyum ve sülfatın deri ile
temasında iyice yıkanmalı, eğer deri reaksiyon gösteriyorsa
sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Bunların yutulmasında ise
bolca su verilmeli ve bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
36

Basic Laboratory Equipment
Chemistry is the science that deals with the composition and
properties of substances and various elementary forms of matter.
Chemistry, as are all sciences, is a discipline based on observation.
In lecture, you will learn the principles and theories that, to date, best
explain the observations that have accumulated.
The problem is that, if all you have is lecture, then it is all too easy to
forget that these theories apply to the “real world.”
The laboratory experience is, by design, your opportunity to see these
principles and theories in practice.
Beaker  Beakers are often graduated, that is, marked on
the side with lines indicating the volume
contained.
 These marks are not intended for obtaining a
precise measurement of volume, but rather an
estimation.
 Do not measure volume or prepare solutions at
definite concentrations using a beaker!
 The presence of a lip means that the beaker
cannot have a lid.
 However, when in use, beakers may be covered by
a watch glass to prevent contamination or loss of
the contents, but allowing venting via the spout.
 Alternatively, a beaker may be covered with using
a piece of parafilm
9/26/2016
Beaker  A beaker is a simple container for stirring, mixing and
heating liquids commonly used in many laboratories.
 Beakers are generally cylindrical in shape, with a flat
bottom. Most also have a small spout (or "beak") to
aid pouring.
 Beakers are available in a wide range of sizes, from 5
milliliter up to 2 liter.
 Beakers are commonly made of glass (usually
borosilicate glass, pyrex®), but can also be in metal or
certain plastics.
 Borosilicate glass mainly constitute from silica and
boron oxide.
 Borosilicate glasses are known for having very low
coefficients of thermal expansion making them
resistant to thermal shock.
 An Erlenmeyer flask, also known as a conical flask,
Erlenmeyer is a widely used type of laboratory flask which
flask features a flat bottom, a conical body, and a
cylindrical neck.
 It is named after the German chemist Emil
Erlenmeyer, who created it in 1860.
 The Erlenmeyer is usually marked on the side
(graduated) to indicate the approximate volume
of contents.
 Do not measure volume or prepare solutions at
definite concentrations using an erlenmeyer flask!
 The opening usually has a slight rounded lip so
that the Erlenmeyer can be easily stoppered using
a piece of cotton wool, rubber bung or similar.
1
 9/26/2016

 Erlenmeyer flasks are extremely useful in the lab
Erlenmeyer setting for stirring the contents by hand by swirling
the flask.
flask
 Erlenmeyers are used in chemistry labs for titration,
as they can be held and the contents mixed single-
handed leaving the other hand free to add reagent.
 A volumetric flask (measuring flask or graduated
Volumetric flask) is a piece of laboratory glassware, a type of
laboratory flask, calibrated to contain a precise
flask volume at a particular temperature.
 Volumetric flasks are used for precise dilutions and
preparation of standard solutions.

 Titration, also known as titrimetry, volumetry, is a
common laboratory method of quantitative
chemical analysis that is used to determine the
unknown concentration of an identified analyte.
 A reagent, called the titrant is prepared as a
standard solution. A known concentration and
volume of titrant reacts with a solution of analyte in
the presence of indicator to determine
concentration.
 These flasks are usually pear-shaped, with a flat
bottom, and made of glass or plastic.
 Solutions with definite concentrations only used in
volumetric flasks.
 The neck of the volumetric flasks is elongated and
narrow with an etched ring graduation marking. The
marking indicates the volume of liquid contained
when filled up to that point.

 Erlenmeyers are also used in microbiology for the  Do not heat any volumetric equipment!
preparation of microbial cultures.

 A graduated cylinder, measuring cylinder or

Graduated mixing cylinder is a piece of laboratory Graduated
equipment used to measure the volume of a
cylinder liquid. cylinder
 Graduated cylinders are generally more accurate
and precise than laboratory flasks and beakers.
However, they are less accurate and precise
than volumetric glassware, such as a volumetric
flask or volumetric pipette.

 For these reasons, graduated cylinders should

not be used to perform volumetric analysis.

 A traditional graduated cylinder is usually

narrow and high (so as to increase the accuracy
and precision of volume measurement) and has
a plastic or glass bottom and a "spout" for easy
pouring from the measured liquid.

 Do not heat any volumetric equipment!

2

 Graduated pipettes are a type of macropipette
Graduated consisting of a long tube with a series of
graduations, as on a graduated cylinder or
pipettes burette, to indicate different calibrated volumes.
 They also require a source of vacuum; in the
early days of chemistry and biology, the mouth
was used. Graduated pipettes commonly come
in 1, 2, 5, 10 and 25 mL volumes and they are
highly accurate.
 To avoid accidental ingestion of potentially
harmful substances, a variety of propipetters
have been developed, both entirely manual and
electrically assisted
 Volumetric pipettes or bulb pipette allow the
Volumetric user to measure a volume of solution extremely
pipettes accurately (accuracy of four significant figures).
 These pipettes have a large bulb with a long
narrow portion above with a single graduation
mark as it is calibrated for a single volume (like a
volumetric flask).
 Typical volumes are 10, 25, and 50 mL.
 Volumetric pipettes are commonly used to make
laboratory solutions from a base stock as well as
prepare solutions for titration.
9/26/2016
 Pipettes are made of borosilicate glass;
Graduated disposable graduated pipettes are often made of
polystyrene.
pipettes
 Graduated pipettes are often graduated in one
of two ways:
 Mohr, backward or drain-out pipettes have a 0
mL mark just above the end of the pipette.
 Serological, forward or blow-out pipettes have
no 0ml mark as that corresponds to an empty
pipette.
 Do not use graduated pippetes for measuring
hot solutions or do not heat them!
 A burette (also buret) is a device used in
Burette analytical chemistry for the dispensing of
variable, measured amounts of a chemical
solution.
 A burette is distinguished from a pipette by the
fact that the quantity delivered is variable. Thus
in a titration, one solution is dispensed with a
pipette, and another solution is added to it from
a burette in aliquots of varying size.
 Burettes may be designated for use at a
particular temperature. If used at another
temperature they should be subject to
calibration.
 Do not heat volumetric equipment!
3

 A retort stand, sometimes called a ring stand, is
Retort Stand a piece of scientific equipment, to which clamps
can be attached to hold test tubes and other
equipment such as burettes which are most
often used in titration experiments.
 It is also used in filtering, and extraction.
 The stands are usually made of a chemically
impervious metal and may be covered with
aluminium foil to further protect the base, on
which may sit a hot plate, magnetic stirrer,
heating mantle, or some other apparatus.
 An iron ring, sometimes called an iron support
Iron ring and ring, is used in chemistry labs to stabilize flasks
clamp mounted to a ring stand.
 Some iron rings include a clamp, while others
require a utility clamp to attach to a ring stand.
 A test tube clamp is used for holding a test tube
9/26/2016
 A buret clamp is chemical or biological
Burette Clamp laboratory equipment.
 It is used for firmly holding test-tubes, burettes
and other glassware in place when performing
experiments such as titration.
 There are usually of two types, a single buret
clamp and a double buret clamp.
 A test tube, also known as a culture tube or
Test tubes and sample tube, is a common piece of laboratory
Test tube rack glassware consisting of a finger-like length of
glass or clear plastic tubing, open at the top,
usually with a rounded U-shaped bottom.
 Test tubes are available in a multitude of lengths
and widths, typically from 10 to 20 mm wide
and 50 to 200 mm long.
 A test tube has either a flat bottom, a round
bottom, or a conical bottom.
 Some test tubes are made to accept a ground
glass stopper or a screw cap.
 Test tubes are widely used by chemists to hold,
mix, or heat small quantities of solid or liquid
chemicals, especially for qualitative experiments
and assays.
4
 9/26/2016

 The mortar is a bowl, typically made of hard

Mortar and Pestle wood, ceramic or stone.
Crucible
 A crucible is a container that can withstand
 The pestle is a heavy club-shaped object, the very high temperatures and is used for metal,
end of which is used for crushing and glass, and pigment production as well as a
grinding. number of modern laboratory processes.

 The substance to be ground is placed in the
mortar and ground, crushed or mixed with
the pestle.
Evaporating Dish  An evaporating dish is a piece of laboratory
glassware used for the evaporation of
solutions and supernatant liquids, and
sometimes to their melting point.
 Most are made of porcelain or borosilicate
glass.
 While crucibles historically were usually
made from clay, they can be made from any
material that withstands temperatures high
enough to melt or otherwise alter its
contents.
 Crucibles are use for calcination.
 The calcination process involves heating a
substance in a crucible or over an open flame
until it is reduced to ashes.

Bunsen burner Bunsen burner

 A Bunsen burner, named after Robert Bunsen, is a
common piece of laboratory equipment that produces
a single open gas flame, which is used for heating,
sterilization, and combustion.

 The device in use today safely burns a continuous

stream of a flammable gas such as natural gas (which is
principally methane) or a liquefied petroleum gas such
as propane, butane, or a mixture of both.

 The amount of air mixed with the gas stream affects

the completeness of the combustion reaction.

 Less air yields an incomplete and thus cooler reaction,

while a gas stream well mixed with air provides oxygen
in an equimolar amount and thus a complete and
hotter reaction.

5

Pipeclay triangle
 A pipeclay triangle (or ceramic triangle) is a
piece of laboratory apparatus that is used to
support items being heated by a Bunsen
burner or other heat source.
 It is made of wires strung in an equilateral
triangle on which are strung hollow catlinite or
ceramic tubes.
 The triangle is usually supported on a tripod or
iron ring.
 Unlike wire gauze, which primarily supports
glassware such as beakers, flasks, or
evaporating dishes and provides indirect heat
transfer to the glassware, the pipeclay triangle
normally supports a crucible and allows the
flame to heat the crucible directly.
Laboratory Tripod  Laboratory tripod is a three-legged equipment,
generally used as a platform of some sort.
 The word is derived from Greek word tripous,
meaning "three feet".
 A tripod stand has three legs and is widely
used in laboratories to conduct various
experiments.
 This lab equipment is used to support and hold
various flasks, beakers and other glass ware
when not in use and also during experiments.
 The stands are specially constructed using light
metals for light weight and ease of carrying.
9/26/2016
Wire Gauze  There are two types of wire gauze used in
chemistry: a normally woven wire gauze, and
one with a white circle imprinted on it.
 The latter has a ceramic composite intended to
aid in the dispersal in heat.
 The normal set-up is a ring stand which a
support ring attached to it. The wire gauze is
centered on the ring stand as to allow the open
flame to be in contact with it to a certain
extent, depending on the desired heat.
 In the context of laboratory experimentation,
the combination of the wire gauze plus the
added ceramic composite greatly aids in the
even dispersal of heat.
Watch Glass  A watch glass is a circular, slightly convex-
concave piece of glass used in chemistry as a
surface to evaporate a liquid, to hold solids
while being weighed, or as a cover for a beaker.
 The latter use is generally applied to prevent
dust or other particles entering the beaker; the
watch glass does not completely seal the
beaker, and so gas exchanges still occur.
 When used as an evaporation surface, a watch
glass allows closer observation of precipitates
or crystallisation, and can be placed on a
surface of contrasting colour to improve the
visibility overall.
6

Tongs and Test  Tongs are used for gripping and lifting tools, of
which there are many forms adapted to their
Tube Holder specific use.
Funnel  A funnel is a pipe with a wide mouth, good for
feeding, often conical mouth and a narrow
stem.
 Laboratory funnels are funnels that have been
made for use in the chemical laboratory.
 There are many different kinds of funnels that
have been adapted for these specialized
applications.
 Filter funnels, thistle funnels (shaped like
thistle flowers), and have stopcocks which
allow the fluids to be added to a flask slowly.
9/26/2016
Ground glass joint
 Ground glass joints are used in laboratories to
quickly and easily fit leak-tight apparatus
together from commonly available parts.
Seperatory Funnel A separatory funnel, also known as separation
funnel, separating funnel, or colloquially sep
funnel, is a piece of laboratory glassware used
in liquid-liquid extractions to separate
(partition) the components of a mixture into
two immiscible solvent phases of different
densities.
 Typically, one of the phases will be aqueous,
and the other a non-polar lipophilic organic
solvent such as ether, MTBE, dichloromethane,
chloroform, or ethyl acetate.
7

Spatula and Glass
Rod
 A spatula is a small implement with a broad,
flat, flexible blade used to mix, spread and lift
materials.
 Spatula is used for weighing chemicals.
 Glass rods (or stirring rods) are used as stirrers
in laboratory environments.
 Like most laboratory glass, stir rods are made
of borosilicate (commonly known as pyrex).
Wash Bottle Atowash bottle is a squeeze bottle with a nozzle, used
rinse various pieces of laboratory glassware, such
as test tubes and round bottom flasks.
 Wash bottles are sealed with a screw-top lid. When
hand pressure is applied to the bottle, the liquid
inside becomes pressurized and is forced out of the
nozzle into a narrow stream of liquid.
 Most wash bottles are made up of polyethylene,
which is a flexible solvent-resistant petroleum-based
plastic. Most bottles contain an internal dip tube
allowing upright use.
 Wash bottles may be filled with a range of common
laboratory solvents and reagents, according to the
work carried out in that lab.
 These include: deionized water, detergent solutions
and rinse solvents such as acetone, isopropanol or
ethanol.
9/26/2016
Forceps  Forceps or forcipes are a handheld, hinged
instrument used for grasping and holding
objects.
 Forceps are used when fingers are too large to
grasp small objects or when many objects need
to be held at one time while the hands are
used to perform a task.
Condenser
 A condenser is a piece of laboratory glassware used to cool hot vapors or
liquids.
 A condenser usually consists of a large glass tube containing a smaller
glass tube running its entire length, within which the hot fluids pass.
 The ends of the inner glass tube are usually fitted with ground glass joints
which are easily fitted with other glassware. During reflux, the upper end
is usually left open to the atmosphere or vented through a bubbler or a
drying tube to prevent the ingress of water or oxygen.
 The outer glass tube usually has two hose connections, and a coolant
(usually tap water or chilled water/anti-freeze mixture) is passed through
it. For maximum efficiency, and to maintain a smooth and correctly
directed thermal gradient so as to minimise the risk of thermal shock to
adjacent glassware, the coolant usually enters through the lower fitting,
and exits through the higher fitting.
8
 9/26/2016

Condenser Desiccator
 Desiccators are sealable enclosures containing desiccants used for
preserving moisture-sensitive items such as cobalt chloride paper for
another use.

 A common use for desiccators is to protect chemicals which are

hygroscopic or which react with water from humidity. Desiccators are
sometimes used to remove traces of water from an almost-dry sample.

Liebig Alihn Vigreux Graham

Condenser Condenser Column Condenser

Round and Flat  Round-bottom flasks are types of flasks having

spherical bottoms used as laboratory Round and Flat bottom flask
bottom flask glassware, mostly for chemical or biochemical
work.

 They are usually made of heat-resistant

borosilicate glass.

 There is at least one tubular section known as

the neck with an opening at the tip. Two or
three-necked flasks are common as well.

 Reagent flasks are usually a flat-bottomed

flask, which can thus be conveniently placed
on the table or in a cabinet.

 These flasks cannot withstand too much

pressure or temperature differences, due to
the stresses which arise in a flat bottom, these
flasks are usually made of weaker glass than
reaction flasks.

9

 A Büchner funnel is a piece of laboratory
Büchner funnel equipment used in filtration.
and flask
 It is traditionally made of porcelain, but glass
and plastic funnels are also available.
 On top of the funnel-shaped part there is a
cylinder with a perforated plate separating it
from the funnel.
 Pasteur pipettes, also known as droppers or
Pasteur Pipette eye droppers, are used to transfer small
quantities of liquids.
 They are usually glass tubes tapered to a
narrow point, and fitted with a rubber bulb at
the top.
 The combination of the Pasteur pipette and
rubber bulb has also been referred to as a teat
pipette.
9/26/2016
 Filter paper is a semi-permeable paper barrier
Filter Paper placed perpendicular to a liquid or air flow.
 It is used to separate fine solids from liquids
or air.
 Filter paper comes in various porosities and
grades depending on the applications it is
meant for. The important parameters are wet
strength, porosity, particle retention, flow
rate, compatibility, efficiency and capacity.
 There are two mechanisms of filtration with
paper; volume and surface. By volume
filtration the particles are caught in the bulk of
the filter paper. By surface filtration the
particles are caught on the paper surface.
Filter paper is mostly used because even a
small piece of filter paper will absorb a
significant volume of liquid
10
 Experiment 3:
Identifying An Unknown Liquid From Its Density

Purpose
✓ The purpose of this experiment is identifying an unknown liquid from its density and to
calculate metal its density.

Theory
✓ Density is mass of a unit volume of the material subtance. We use d=m/v formula to
calculate the density of material subtance. The letters we use this formula correspond to
the following terms we write below:
• m = Mass
• v= Volume
• d = Density

✓ Density is commonly expressed in units of grams per cubic centimetre. Density can also
be expressed as kilograms per cubic metre (in MKS or SI units). Incidently a concept
related to density is the specific gravity (or, even more appropriate, relative density) of a
material, which is the ratio of the material's density to the density of water. An object with
a specific gravity less than one will float in water, while a specific gravity greater than one
means it will sink. It is this principle that allows, for example, a balloon filled with hot air
to float in relation to the rest of the air. And archetpally, ships can float in water due to
density. The density of the air inside of the ship is low because of that the average density
of the ship is less than water and it can float.

Density=Mass/Volume

Pre-Lab Questions
1) What is the definition of density?
The distribution of a quantity (such as mass, electricity, or energy) per unit usually of space (such as
length, area, or volume) and the average number of individuals or units per space unit.
 2) Convert the equation to represent volume.
V=m/d

Equipment List
✓ 250 mL erlenmeyer flasks
✓ 250 mL beakers
✓ 10 mL pipette
✓ Compound A1
✓ Compound A2
✓ Scale

Procedure
http://chemcollective.org/activities/autograded/108
1) These are our equipments.
 2) We put beakers (250 mL) on the scale and we calculate their masses.

3)We take 10 mL liquid from compound A-1

4)We take 10 mL liquid from compound A-2

5) We put 10 mL liquid from compound A-1 to first beaker and we calculate its mass.
6) We put 10 mL liquid compound A-2 to other beaker and we calculate its mass.

7) We divide the masses of the compounds by their volumes to calculate their density.
Virtual Lab: Metals Density Problem
In this section we try to find the what is our metal materials by finding the density of these
materials. Firstly we write a value of mass by randomly. After that we found how many
milliliters is that value of mass which we wrote. When we calculate the volume of the materials
we use burette because burette is more sensitive then graduated cylindir. Thanks to mass and
volume we can calculate the density of metal. every material have different densities viz the
density of the each material is unique. In this way, from the density values we found thanks to
mass and volume, we understood which metal our materials are.

Metal 1
Metal 2
Metal 3
Post-Lab Questions
1) A liquid has a mass of 3.5 g and a volume of 8.5 mL. What is the density of the liquid?

2) In the previous problem, the student was given the mass of a liquid. Describe how you
would find the mass of a liquid.

Homework
References
✓ http://resource2.rockyview.ab.ca/science9/D2L_content/Sci.9%20Units/Unit2Chemistry/
science928.htm
✓ http://chemcollective.org/activities/vlab/69
✓ https://sciencing.com/find-mass-liquid-4479115.html
✓ http://chemcollective.org/activities/autograded/108
✓ https://www.merriam-webster.com/dictionary/density
 ÿ
ÿ
 ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
 ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
4) EXPERIMENT PHOTOS
6) HOMEWORK

Firstly we added 50 mL distillet water in 100 mL volumetctic flask.

We measured 1 gr Sodium Chloride with sacle.

We added 1 gram Sodium Chloride in 50mL distilled water.

25 mL NaCl solution was transfered to the 250 mL falsk with 25 mL pipette.

Finally, AgNO3 was added in specific grams to adjust the concentration(NaCl+ AgNO3).
 Experiment 5: Limiting Reagents
Objective
• Use stoichiometry to determine the limiting reactant.

• Calculate the theoretical yield.

• Calculate the percent yield of a reaction.

Introduction
In lecture you have learned to read chemical equations and evaluate the mol to mol ratios of
reactants and products involved in a chemical reaction. In laboratory experiments it is difficult
to measure out chemicals in the exact ratio necessary for the chemical reaction. For time and
speed reasons, the reaction mixtures in lab will usually have a limiting and an excess reactant.
Limiting reagent (also called limiting reactant) problems use stoichiometry to determine the
theoretical yield for a chemical reaction. The limiting reactant will be completely consumed
in the reaction and limits the amount of product you can make. The limiting reactant also
determines the amount of product you can make (the theoretical yield). The reactant that is
left over after the reaction is complete is called the excess reactant.

Percent Yield: It is often important to calculate the percent yield of a reaction. If everything
goes according to plan, you will get exactly 100 percent of the theoretical yield produced in
your reaction. However, laboratory errors will often affect this number. Spills, calculation
errors, not drying a product and many other errors affect the mass of product obtained. Here
the amount of product actually produced in the laboratory experiment is compared to the
amount of product that should have been made theoretically. Percent yield is given by the
equation:

𝑃𝑒𝑟𝑐𝑒𝑛𝑡 𝑌𝑖𝑒𝑙𝑑 = ( 𝐴𝑐𝑡𝑢𝑎𝑙 (𝐸𝑥𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛𝑡𝑎𝑙) 𝑌𝑖𝑒𝑙𝑑 / 𝑇ℎ𝑒𝑜𝑟𝑒𝑡𝑖𝑐𝑎𝑙 𝑌𝑖𝑒𝑙𝑑 ) 𝑥 100

Guidelines for Limiting Reagent Problems (Calculating Theoretical Yield):

• Convert from grams of reactant added to mol using molar mass.

• Convert from mol of reactant to mol of product using the coefficients in the balanced
equation (mol to mol ratio).

• Convert from mol of product to mol of reactant using the molar mass.
 Materials
Student tray containing the following:

• 2-250 mL beaker

• 1-10mL graduated cylinder

• 1-25mL graduated cylinder

• 1-100mL graduated cylinder

• 1-tongs

• 1 stir rod

• 1 spatula

• 1 container of 6 M HCl w/pipet

• 1 container of Methanol w/pipet

• 1 container of CuCl2 ∙ 2 H2O

• 1 container of Al

• 1 DI water bottle

• Weigh boats

• Beaker of disposable supplies

• Tweezers

• Student balance

https://courses.lumenlearning.com/chemistry1labs/chapter/lab-5-
worksheet/
 Experimental Procedure and Data
1. Label a 250 mL beaker as “A.” Weigh beaker and record your measurement in the
data section.

2. Using an analytical balance and disposable weigh boats, weigh approximately 0.50 g
CuCl2 ∙ 2 H2O and 0.25 g Aluminum foil. Record the exact weight in the table below.

3. Place the Al and CuCl2 ∙ 2 H2O into beaker “A”. Make sure that the aluminum foil is
unfolded so that it will completely react.

4. Label a second 250 mL beaker “B”. Weigh and record.

5. Using a balance and a new disposable weigh boat, weigh out 0.70 g of CuCl2 ∙ 2 H2O
and 0.05 g of aluminum.

6. Place the Al and CuCl2 ∙ 2 H2O into beaker “B”. Again, make sure that the aluminum
foil is unfolded so that it will completely react.

7. Look at the contents of each beaker. Record the color of substances and any other
observations (odor (waft), bubbling, heat formation, etc.) that are visible at the
beginning of the reaction in the data table. Which reactant do you THINK is in excess
in each beaker? WHY???? Record this in your data section.

8. Using a graduated cylinder, measure 50.0 ml of distilled water and add to each beaker.
When water is added to the beakers, the CuCl2 •2 H2O will dissolve and the reaction
will proceed.

9. Stir the substances in the beakers occasionally with the stirring rod. The reaction
should take about 30 minutes to complete.

10. Record any color changes or any other observations as the reaction proceeds in the
data table.

11. As the reaction proceeds, record your observations (color changes, bubbling, etc) in
the data table. When the reaction has finished, evaluate the beaker: which reactant do
you THINK (based on your observations) is in excess in each beaker? WHY????

12. When the reaction is complete and you no longer notice bubbles forming, if there is
excess aluminum foil still observed in the beakers, add 6 M HCl in 1 mL portions
under the hood until the foil is completely reacted and no longer visible (but do not
add more than 5 mL). Stir to dissolve.
13. Allow the solid Cu to settle in both beakers. Decant (pour off the liquid) the solution
from the beakers into a waste container. Be careful not to lose any of the copper.

14. Wash the copper solid with 15 mL of deionized water. Let solid settle. Decant (be
careful to pour as much water off as possible without losing any of the copper solid).
Repeat once more.

15. Wash the copper solid with 10 mL of methanol. Let solid settle. Decant.
16. Under the hood, heat the beakers on a hot plate at a low setting until dry. Avoid
heating at high temperatures for longer periods of time which may cause the unwanted
oxidation of the copper product.

17. When the product appears dry, carefully place the beaker on wire gauze or paper
towels (do NOT place directly on the counter as the glassware could shatter).

18. After cooling, weigh the beaker and its contents. Record this in your data section.
Experimental Data nad Results
 Experiment 6: Solubility

ÿ
ÿ
ÿ
 ÿ
ÿ
 ÿ
ÿ
 ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ
ÿ