III.

KOSZTY ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ

Łączne koszty zakładów ubezpieczeń w 2001 r. były równe 24 133,77 mln zł. W stosunku

do roku 2000 koszty te wzrosły o 2 870,74 mln zł, czyli o 13,50%. W dziale ubezpieczeń
na życie koszty wyniosły 12 318,22 mln zł (wzrost o 1 538,94 mln zł, tj. o 14,28%), zaś w dziale
pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych – 11 815,55 mln zł (wzrost
o 1 331,80 mln zł, tj. o 12,70%).
W strukturze kosztów ogółem 42,88% stanowiły odszkodowania i świadczenia
z uwzględnieniem zmiany stanu rezerw szkodowych i udziału reasekuratorów, 23,97% – koszty
działalności ubezpieczeniowej, 19,96% – zmiany stanu innych rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych, a 13,19% – pozostałe składniki kosztów (m.in. koszty działalności
lokacyjnej, pozostałe koszty operacyjne). W stosunku do 2000 r. w strukturze kosztów zakładów
ubezpieczeń nastąpił wzrost udziału odszkodowań i świadczeń z uwzględnieniem zmian stanu
rezerw szkodowych i udziału reasekuratorów o 1,31 pkt proc. oraz kosztów działalności
lokacyjnej o 1,21 pkt proc., przy jednoczesnym spadku udziału zmian stanu innych rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych o 1,18 pkt proc. i pozostałych kosztów operacyjnych
o 0,97 pkt proc.
W łącznych kosztach w dziale ubezpieczeń na życie dominowały zmiany stanu innych
rezerw techniczno-ubezpieczeniowych na udziale własnym, stanowiące 38,80% ogółu kosztów
(spadek udziału o 2,13 pkt proc. w porównaniu z 2000 r.), odszkodowania i świadczenia
z uwzględnieniem zmiany stanu rezerw szkodowych i udziału reasekuratorów – 27,21% (wzrost
udziału o 2,86 pkt proc.) oraz koszty działalności ubezpieczeniowej – 23,22% (spadek udziału
o 0,67 pkt proc.).
Wśród kosztów działu pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych – 59,22%
stanowiły odszkodowania i świadczenia z uwzględnieniem zmiany stanu rezerw szkodowych
i udziału reasekuratorów (spadek udziału o 0,04 pkt proc. w stosunku do 2000 r.), 24,75% –
koszty działalności ubezpieczeniowej (wzrost udziału o 0,72 pkt proc.), a 5,51% – pozostałe
koszty operacyjne (spadek udziału o 0,04 pkt proc.).

III.1 Odszkodowania i świadczenia ubezpieczeniowe

Łączna wartość odszkodowań i świadczeń brutto wypłaconych w 2001 r. wyniosła

11 040,69 mln zł, co oznacza jej wzrost o 8,31% (o 847,53 mln zł) w stosunku do roku 2000.
Po uwzględnieniu zmiany stanu rezerw w wysokości 1 519,89 mln zł – łączna wartość należnych
odszkodowań i świadczeń brutto wyniosła 12 560,59 mln zł (w 2000 r. – 11 157,41 mln zł),
zanotowano więc przyrost o 12,58%.
W dziale ubezpieczeń na życie łączna wartość odszkodowań i świadczeń brutto wyniosła
3 313,02 mln zł (w 2000 r. – 2 583,32 mln zł), co oznacza ich wzrost o 729,70 mln zł,
tj. o 28,25%. Najwyższy wzrost tej pozycji w stosunku do 2000 r. wystąpił w grupie 3
(ubezpieczenia na życie, jeśli są związane z funduszem inwestycyjnym) - o 131,60%
(tj. o 333,67 mln zł). W grupie 1 (ubezpieczenia na życie) wartość odszkodowań i świadczeń
wypłaconych brutto zwiększyła się o 17,33%, tj. o 295,84 mln zł w stosunku do wypłat z 2000 r.

RYNEK UBEZPIECZEŃ W ROKU 2001 35

 W dziale ubezpieczeń pozostałych osobowych i majątkowych kwota wypłaconych
odszkodowań i świadczeń brutto wyniosła 7 727,67 mln zł (w 2000 r. – 7 609,85 mln zł),
co oznacza przyrost o 117,83 mln zł, tj. o 1,55%. W pięciu grupach ubezpieczeń (grupach 8, 11,
13, 16 i 18) i w reasekuracji czynnej wartość tej pozycji spadła, łącznie o kwotę 159,51 mln zł.
Najwyższe wartościowo spadki odszkodowań i świadczeń wypłaconych brutto miały miejsce
w grupie 16 – ubezpieczenie różnych ryzyk finansowych (o 73,73 mln zł) oraz w reasekuracji
czynnej (66,71 mln zł). W pozostałych grupach ubezpieczeń odnotowano wzrost odszkodowań
i świadczeń wypłaconych brutto na łączną kwotę 277,34 mln zł, przy czym w 93,34% wzrost ten
dotyczył sześciu grup ubezpieczeń – ubezpieczeń pozostałych szkód rzeczowych (grupa 9),
ubezpieczeń komunikacyjnych (grupy 3 i 10), ubezpieczenia kredytu (grupa 14), gwarancji
ubezpieczeniowej (grupa 15) i ubezpieczenia wypadku (grupa 1).
Łączna wartość odszkodowań i świadczeń, po uwzględnieniu udziału reasekuratorów
i zmiany stanu rezerw szkodowych wyniosła w 2001 r. 10 348,37 mln zł (wzrost
o 1 510,21 mln zł w stosunku do 2000 r., czyli o 17,09%), w tym w dziale ubezpieczeń na życie –
3 351,77 mln zł (przyrost wartości o 726,73 mln zł, tj. o 27,68%), a w dziale ubezpieczeń
pozostałych osobowych i majątkowych – 6 996,60 mln zł (przyrost wartości o 783,48 mln zł,
tj. o 12,61%).
Ogólny wskaźnik szkodowości brutto w 2001 r. wyniósł 54,48% i wzrósł w stosunku
do 2000 r. o 2,18 pkt proc. W tym samym okresie wskaźnik szkodowości na udziale własnym
również zwiększył się - z poziomu 52,63% do 54,74%.
Decydujący wpływ na kształtowanie się szkodowości miały wyniki działu ubezpieczeń
pozostałych osobowych i majątkowych. Wskaźnik szkodowości brutto w 2001 r. w tym dziale
wyniósł 71,35%, natomiast wskaźnik szkodowości na udziale własnym 71,19% (w 2000 r.
wskaźniki te wynosiły odpowiednio: 71,33% i 71,42%).
Wskaźniki szkodowości dla poszczególnych grup ubezpieczeń działu II były bardzo
zróżnicowane. Dla grup o najwyższym udziale w portfelu działu, tj. grup 3 i 10 były one wyższe
od średniej i wyniosły w ujęciu brutto odpowiednio 78,60% oraz 83,25%. Wysoką szkodowość
brutto odnotowano również w grupie 17 – wskaźnik 128,61%, w grupie 15 – wskaźnik 108,27%,
w grupie 6 – wskaźnik 93,99%, w grupie 5 – wskaźnik 91,34% oraz w grupie 14 – wskaźnik
88,20%.

III.2 Koszty akwizycji

Koszty akwizycji sektora ubezpieczeń w 2001 r. wyniosły łącznie 2 466,62 mln zł, czyli

o 168,65 mln zł, tj. o 7,34% więcej w stosunku do roku 2000. W dziale ubezpieczeń na życie
koszty te wyniosły 1 016,47 mln zł (w 2000 r. – 965,25 mln zł), natomiast w dziale ubezpieczeń
pozostałych osobowych i majątkowych – 1 450,15 mln zł (w 2000 r. – 1 332,72 mln zł). Łączne
koszty akwizycji sektora ubezpieczeń stanowiły 11,02% składki przypisanej (w 2000 r. –
11,04%).
W 2001 r. koszty akwizycji w dziale ubezpieczeń na życie wzrosły o 51,22 mln zł,
tj. o 5,31%. Szybsze tempo wzrostu składki, niż kosztów akwizycji spowodowało spadek
wskaźnika udziału tych kosztów w składce przypisanej brutto z 11,60% do 10,98%. W dziale
ubezpieczeń pozostałych osobowych i majątkowych koszty akwizycji wzrosły o 117,43 mln zł,
tj. o 8,81%. Wartość wskaźnika kosztów akwizycji w stosunku do składki przypisanej brutto

RYNEK UBEZPIECZEŃ W ROKU 2001 36

wzrosła o 0,39 pkt proc. w porównaniu ze wskaźnikiem za 2000 r. i wyniosła 11,05% (w 2000 r.
– 10,66%).

III.3 Koszty administracyjne

Łącznie koszty administracyjne sektora ubezpieczeń w 2001 r. wyniosły 4 103,37 mln zł

i wzrosły o 418,27 mln zł, tj. o 11,35% w stosunku do roku poprzedniego.
W dziale ubezpieczeń na życie koszty administracyjne wyniosły 1 870,29 mln zł (wzrost
o 201,65 mln zł, tj. o 12,09% w stosunku do 2000 r.), a w dziale ubezpieczeń pozostałych
osobowych i majątkowych – 2 233,08 mln zł (wzrost o 216,62 mln zł, tj. o 10,74%).
Udział kosztów administracyjnych w składce przypisanej brutto w 2001 r. wzrósł
o 0,65 pkt proc w stosunku do roku poprzedniego i wyniósł ogółem 18,33% (w 2000 r. –
17,68%), z tego:
 w dziale ubezpieczeń na życie – 20,20% (w 2000 r. – 20,00%),
 w dziale ubezpieczeń pozostałych osobowych i majątkowych – 17,02% (w 2000 r. – 16,13%).
Z uwagi na fakt, że zarówno dla działu ubezpieczeń na życie, działu ubezpieczeń
pozostałych osobowych i majątkowych, jak i ogółem dla całego sektora tempo przyrostu kosztów
administracyjnych było wyższe od tempa przyrostu składki przypisanej brutto, odnotowano
wzrost wartości wskaźnika kosztów administracyjnych.
Udział kosztów akwizycji i administracyjnych w składce przypisanej brutto zakładów
ubezpieczeń w latach 1995 – 2001 został przedstawiony na poniższym wykresie.

RYNEK UBEZPIECZEŃ W ROKU 2001 37

 Wykres 1. Udział kosztów akwizycji i administracyjnych w składce przypisanej brutto
w latach 1995 – 2001 (w %)

RYNEK UBEZPIECZEŃ W ROKU 2001 38