Mašinski fakultet

Matematika 3
Grupa A - Rješenja

5 May 19, 2012

Zadatak 1A. (8) Naći rješenja sistema diferencijalnih jednaµcina

dx
= x + 2y + t
dt
dy
= 2x + y + t
dt
Rješenje: Prva jednaµcina se diferencira po t i dobije se
d2 x dx dy
10
2
= +2 +1
dt dt dt
d2 x
= (x + 2y + t) + 2 (2x + y + t) + 1
dt2
2
dx
= 5x + 4y + 3t + 1
dt2
Iz prve polazne jednaµcine je
dx dx
2y = x t ) 4y = 2 2x 2t
dt dt
15 Na osnovu ovoga je
d2 x dx
= 5x + 2 2x 2t + 3t + 1
dt2 dt
d2 x dx
2
2 3x = t + 1 (1)
dt dt
Karakteristiµcna jednaµcina je 2 2 3 = 0 sa rješenjima 1 = 1i 2 = 3. Ovo znaµci
da je opšte rješenje odgovarajuće homogene jednaµcine dato sa
20 xH = C1 e t + C2 e3t
Partikularno rješenje je dato sa
dx d2 x
xP = At + B ) =A) 2 =0
dt dt
Uvrštavanjem u izraz (1) dobija se
0 2A 3 (At + B) = t + 1
1
25 3At = t ) A =
3
2A 3B = 1 ) 3B = 2A 1
1 1 1
3B = 2 1= )B=
3 3 9
Ovo znaµci da je
t 1 dx 1
x (t) = C1 e t + C2 e3t ) = C1 e t + 3C2 e3t
3 9 dt 3

1
 dx t 1 t 1
30 2y = x t= C1 e + 3C2 e3t C1 e t
+ C2 e3t t
dt 3 3 9
t 1 t 1
2y = C1 e C1 e t C2 e3t + +
+ 3C2 e3t t
3 3 9
2t 2
2y = 2C1 e t + 2C2 e3t
3 9
t 3t t 1
y (t) = C1 e + C2 e
3 9
Zadatak 2A. (9) Odrediti prve integrale sistema diferencijalnih jednaµcina

dx dy dz
35
2 2
= =
x+y +z y z

Rješenje. Prvi prvi integral se dobija iz relacije

dy dz
= ) ln = ln C1 z )
y z
y
) y = C1 z ) C1 = ^ y 2 = C12 z 2
z
Drugi prvi integral se dobija iz relacije

dx dz dx dz
40
2 2
= ) 2 2 2
= )
x+y +z z x + C1 z + z z
dx dz
) 2 2
= ) zdx = xdz + z 2 (C12 + 1) dz
x + z (C1 + 1) z
zdx xdz
zdx xdz = z 2 (C12 + 1) dz ) = (C12 + 1) dz
z2
xdz zdx x
2
= (C12 + 1) dz ) d = (C12 + 1) dz
z z
x x y2
) = C12 z + z + C2 ) = 2 z + z + C2
z z z
x y2
45 ) = + z + C2 ) x = y 2 + z 2 + C2 z
z z
x y 2 z 2 = C2 z

Zadatak 3A. (9) Izraµcunati torziju, krivinu i polupreµcnik zakrivljenosti krivine krive

x3 = 12y; xz = 2

u proizvoljnoj taµcki krive.

50 Rješenje.
2
xz = 2 ) z =
x
x3
x3 = 12y ) y =
12
t3 2
x = t ) y = ;z =
12 t
! t3 2
r (t) = t; ;
12 t
j r (t) !
! 0
r 00 (t)j
55 =
j!
3
r 0 (t)j

2
 [!
r 0 (t) ; !
r 00 (t) ; !
r 000 (t)]
=
j!r 0 (t) !
2
r 00 (t)j
! t2 2
r 0 (t) = 1; ;
4 t2 q
r r
t 4
4 4 8
16t + t + 64 (t4 + 8)2
j!
r 0 (t)j = 1+ + = =
16 t4 16t4 4t2
4
t + 8
j!r 0 (t)j =
4t2
! t 4
60 r 00 (t) = 0; ; 3
2 t
! 1 12
r 000 (t) = 0; ;
2 t4
! ! !
i j k
2
! t 2
r 0 (t) ! r 00 (t) = 1 =
4 t2
t 4
0
2 t3
! 1 1 ! 4 ! t
= i + j 3
0 + k 0
t t t 2
2 4 t
= ; 3;
t t 2 r r
! 0 ! 00 4 16 t2 16t4 + 64 + t8
65 j r (t) r (t)j = 2
+ + =
st t6 4 4t6
2
(t4 + 8) t4 + 8
j!
r 0 (t) !
r 00 (t)j = =
4t6 2t3
t2 2
1
4 t2
! 0 ! 00 ! 000 t 4
[ r (t) ; r (t) ; r (t)] = 0 =
2 t3
1 12
0
2 t4
t 4
t3 6 2 8
= 12 12 = t3 t3 = t3
2 t4
t4 + 8
! 0
j r (t) r (t)j ! 00
(t4 + 8) 64t6 32t3
= = 2t3 = =
j!
3 3
r 0 (t)j t4 + 8 (t4 + 8)3 2t3 (t4 + 8)2
4t2
8
[!r 0 (t) ; !r 00 (t) ; ! r 000 (t)] t3 8 4t6 32t3
70 = = = =
j!r 0 (t) !
2 2
r 00 (t)j t4 + 8 (t4 + 8)2 t3 (t4 + 8)2
2t3 ZZ
Zadatak 4A. (8) Izraµcunati površinski integral I = xyzdxdy gdje je S spoljašnja
S
strana sfere x2 + y 2 + z 2 = 1 uz ograniµcenje x 0; y 0.
Rješenje. Ovaj integral se raµcuna kao zbir integrala po gornjoj i po donjoj polusferi.

3
 Najprije je potrebno obaviti odgovarajuće
p transformacije.
2 2 2 2 2
75 S :x +yp +z =1)z = 1 x y
Sg : z = +p1 x 2 y 2

Sd : Z
z Z= 2
1 x ZZ y2
p ZZ p
I= xyzdxdy = xy 1 x 2 2
y dxdy xy 1 x2 y 2 dxdy
S Sg Sd
ZZ p
I=2 xy 1 x2 y 2 dxdy
Sg
80 x = cos '; y = sin '; J=
2 (0; 1) ; ' 2 0; (zbog uslova x 0; y 0)
2
Z=2 Z1 p Z=2 Z1 p
2 d d' = 2 2 2
I=2 cos ' sin ' 1 cos ' sin 'd' 1 d
0 0 0 0
Z=2 Z1 p Z1 p
1 2 2
1 =2 2 2
I=2 sin 2'd' 1 d = ( cos 2') j0 1 d
2 2
p 0 0 0
2
1 2 = t ) 1 = t2 ) 2
=1 t2
85 d = tdt
=0)t=1
=1)t=0
Z0 Z1 Z1
1
I= ( 1 1) (1 t2 ) t ( tdt) = t2 dt t4 dt
2
1 0 0
1
1 3 1 5 1 1 2
I= t t = =
3 5 0 3 5 15
90 Zadatak 5A. (9) Izraµcunati ‡uks vektorskog polja ! a = fxy z; yz x; xz yg kroz
2 2
površ S : 2z = 20 x y izme†u ravni z = 5 i z = 8.
Rješenje. Taµcka presjeka z ose sa površi S je
x = 0 ^ y = 0 ) 2z = 20 ) z = 10
FluksZ se
Z raµcuna koriš
Z tenjem
Z formule
! ! ! !
95 = a dS = a n dS 0
S S
: x2 + y 2 + 2z
20 = 0
! @ @ @
n = grad = ; ; = (2x; 2y; 2)
@x @y @z
Na osnovu ovoga je
!n f2x; 2y; 2g 2 fx; y; 1g fx; y; 1g
!
n0 = ! = p = p =p
jnj 4x2 + 4y 2 + 4 2 x2 + y 2 + 1 x2 + y 2 + 1
! fx; y; 1g
100 a ! n 0 = fxy z; yz x; xz yg p
x2 + y 2 + 1
2 2
! x y xz + y z xy + xz y x2 y + y 2 z xy y
a ! n0 = p = p
x 2 + y2 + 1 x2 + y 2 + 1
ZZ ZZ 2 2
! ! x y + y z xy y
= a dS = p dS
x2 + y 2 + 1
S S

4
 x2 y2
S : 2z = 20 x2 y 2 ) z = 10
2 2
zx0 = x; zy0 = y
p p p
105 1 + zx02 + zy02 = 1 + x2 + y 2 ) dS = 1 + x2 + y 2 dxdy
ZZ 2
x y + y 2 z xy y p
= p 1 + x2 + y 2 dxdy
x2 + y 2 + 1
Z SZ
= (x2 y + y 2 z xy y) dxdy
D
D: p 2
z = 5 ) 10 = 20 x2 y 2 ) x2 + y 2 = 10 ) x2 + y 2 = 10
110 z = 8 ) 16 = 20 x2 2 2 2
y )x +y =4)x +y =2 2 2 2
2
) x = cos '; y = sin '; J= ) z = 10
p 2
2 2; 10 ; ' 2 (0; 2 )
p
Z2 Z10 2
= 2
cos2 ' sin ' + 2
sin2 ' 10 cos ' sin ' sin ' d d'
2
0 2
= 132
115 Zadatak 6A. (8) Odrediti analitiµcku funkciju f (z) = u (x; y)+i v (x; y) ako je u (x; y) =
ln (x2 + y 2 ) + x 2y.
Rješenje. Korištenjem Koši-Rimanovih uslova dobija se:
@u 1 @v
= 2 2
2x + 1 =
@x x + yZ @y
Z
2xdy
) v (x; y) = + dy
x2 + y 2
Z dy Z d y
120 v (x; y) = 2 x + y + ' (x) = 2 x + y + ' (x)
y 2 y 2
1+ 1+
x x
y
v (x; y) = 2 arctan + y + ' (x)
x
@v 2 y 0 2y
= + ' (x) = + '0 (x)
@x y 2
x 2 2
x +y 2
1+
x
@u 2y
= 2 2
@y x + y2
@u @v
= ) '0 (x) = 2 ) ' (x) = 2x + C
@y @x
y
125 v (x; y) = 2 arctan + y + 2x + C
x
y
f (z) = ln (x2 + y 2 ) + x 2y + i 2 arctan + y + 2x + C
x
2 2 y
f (z) = ln (x + y ) + x 2y + 2i arctan + iy + 2ix + iC
x
2 2 y
f (z) = ln (x + y ) + 2i arctan + x + iy + 2ix 2y + iC
x
1 2 2 y
f (z) = 2 ln (x + y ) + i arctan + (x + iy) + 2i (x + iy) + iC
2 x
130 f (z) = 2 ln z + z + 2iz + iC
.