ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

(ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΊΛΗΨΗ)

Δρ. ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΔΑΝΙΗΛ

Διδακτική Ενότητα :
Διαφοροποιημένη Διδασκαλία:
Θεωρητικές Προσεγγίσεις και Εκπαιδευτικές Πρακτικές .
2

«…η διαφοροποίηση είναι η διαδικασία

προσαρμογής των μαθησιακών στόχων, των
καθηκόντων, των δραστηριοτήτων, των πηγών στις
ατομικές ανάγκες, το στυλ μάθησης, τον ρυθμό, το
ιστορικό μάθησης και τη συνολική βιογραφία του
κάθε και όλων των μαθητών» (Κουτσελίνη &
Αγαθαγγέλου, 2018, σ. 11).
 Αναγκαιότητα της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής
3
α. Ενιαία εθνικά
αναλυτικά προγράμματα
και προγραμμάτων
σπουδών για την
υποχρεωτική
εκπαίδευση,

β. Συμπερίληψη και
ένταξη των μαθητών

«Tα προγράμματα σπουδών θα πρέπει να προσαρμόζονται

στις ανάγκες των παιδιών και όχι αντίστροφα.»
(Διακήρυξη της Σαλαμάγκρας UNESCO, 1994:22)

«Αλλάζοντας τις Διδακτικές Πρακτικές: Χρησιμοποιώντας τη

διαφοροποίηση του Προγράμματος Σπουδών
προκειμένου να ανταποκριθούμε στη διαφορετικότητα των μαθητών»
(UNESCO, 2004α).
 Συναφής Ορολογία

διαφοροποίηση’, ‘διαφοροποιημένη αίθουσα

διδασκαλίας’, ‘
διαφοροποίηση προγράμματος σπουδών’,
‘σχέδιο διαφοροποιημένης διδασκαλίας

‘κλίσεις’ ή ‘έλλειψη
κλίσης’
‘ετερότητα/διαφορά/
διαφορετικότητα
‘πολιτισμική ετερότητα’
προσαρμοσμένη διδασκαλία’,
‘ομαδοποίηση με βάση την
ικανότητα’, ‘ομαδοποίηση στο
εσωτερικό της τάξης’, ‘ομάδες
μικτής ικανότητας’,
‘ενταξιακή εκπαίδευση’,
5 Κοινωνιολογίας της
Εκπαίδευσης

Ο ρόλος του σχολείου:

• ενίσχυση των
κοινωνικών
ανισοτήτων.
• κοινωνικό, εθνοτικό και
πολιτιστικό περιβάλλον
«Το σχολείο μεταχειρίζεται όλους τους μαθητές
ως ίσους, αποδίδοντας τις διαφορές στις
επιδόσεις τους σε φυσικές ή προσωπικές
αδυναμίες, που αποτελούν εμπόδια στην πρόοδό
τους»
 6 Γνωστική ψυχολογία

Η θεωρία των
πολλαπλών Ατομικές
τύπων διαφορές των
νοημοσύνης, μαθητών
Εφαρμογή
διαφοροποιημένης
διδασκαλίας και
μάθησης
Ποικίλα Ανάπτυξη
θεωρητικά διδακτικών
μοντέλα στρατηγικών
πολλαπλών
τρόπων μάθησης
 Η θεωρία πολλαπλής νοημοσύνης του
7 Gardner

Η ανθρώπινη
γνωστική ικανότητα
περιγράφεται
καλύτερα ως ένα
σύνολο ικανοτήτων,
ταλέντων ή νοητικών
δεξιοτήτων που τις
ονομάζει νοημοσύνες.
τα άτομα κατέχουν
Νοημοσύνη: η κάποιες έμφυτες
ικανότητα του ατόμου ικανότητες που τους
να επεξεργάζεται και επιτρέπουν να
να χρησιμοποιεί την συλλαμβάνουν την
πληροφορία για να πληροφορία πιο
επιλύει ένα πρόβλημα έξυπνα σε κάποιες
ή να δημιουργεί ένα περιοχές (δυνατά
προϊόν. σημεία) σε αντίθεση
με άλλους

(Gardner, 1999, Sternberg and

Grigorenko, 2000).
 8 Θεωρία πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner

Το μεγαλύτερο λάθος είναι να

διδάσκουμε στους ίδιους μαθητές
όλα τα μαθήματα με τον ίδιο τρόπο
(H. Gardner)
 9 Πεδία μάθησης στην πολλαπλή νοημοσύνη

Προφορική/Γλωσσική Λογική/Μαθηματική Οπτική/Χωρική

Ομιλία Σπαζοκεφαλιές Εργασία σχετικά με τέχνη
Αφήγηση Επίλυση προβλήματος Μοντέλα
Διάβασμα Ανάλυση προτύπων Οπτικοποιήσεις
Γράψιμο Γραφικοί διοργανωτές Γραφικοί διοργανωτές

Σωματική/Κιναισθητική Μουσική Διαπροσωπική

Εκπαιδευτικά παιχνίδια Τραγούδια Συζητήσεις
Παίξιμο ρόλων Στοίχοι Συνεντεύξεις
Παρουσιάσεις Χορωδία Think – Pair – Share
Κέντρα μάθησης
Ενδοπροσωπική Φυσιοκρατική Υπαρξιακή/Εμπειρική
Τεστ αυτο-αξιολόγησης Ταξινομήσεις Συζητήσεις
Ερευνητικές εργασίες Διαγράμματα αντιπαράθεσης
Αναστοχαστικές εκθέσεις Ανάλυση προτύπων Εννοιολογικοί χάρτες
Εργαστηριακές εκθέσεις Ερευνητικές εργασίες
Αναστοχαστικές εκθέσεις
 «Κάποιοι μαθητές
επιδεικνύουν μια ισχυρή
νοημοσύνη σε μια
περιοχή, ενώ άλλοι σε μια
«συστοιχία» από
νοημοσύνες.
Έτσι, προκύπτουν
διαφορετικά προφίλ
(μαθησιακά στιλ)».

10
 Διαφοροποιημένη Παιδαγωγική
11 και θεωρίες μάθησης
 Τι είναι η διαφοροποιημένη διδασκαλία;;;;;
12

«Διαφοροποιημένη διδασκαλία»
συστηματική προσέγγιση στο σχεδιασμό του συνόλου της
διδασκαλίας για μαθητές με διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες.
ΕΜΦΑΣΗ

ΜΑΘΗΤΗ
Σ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
 Γενικές αρχές

13 ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Η εκ των προτέρων σχεδίαση της διδασκαλίας για να ανταποκριθεί
στις διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες των παιδιών.

ΚΑΘΟΔΗΓΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗΣ

Ένα περιβάλλον που Ποιοτικό Πρόγραμμα Ενσωμάτωση
ενθαρρύνει και Σπουδών που πολλαπλών μέσων
υποστηρίζει τη υποστηρίζει την διδασκαλίας.
μάθηση κατανόηση.

«Ο εκπαιδευτικός σχεδιάζει εκ των

προτέρων διαφορετικούς τρόπους για να
βοηθήσει τον μαθητή να κατανοεί και να
παρουσιάζει ότι έμαθε» (Tomlinson,
2003).
 Τα βασικά ποιοτικά χαρακτηριστικά της
14 διαφοροποιημένης διδασκαλίας:(Tomlinson, 2001)

Η προσαρμογή της διδασκαλίας εκ των προτέρων και όχι μετά από αποτυχία.
(πρόληψη μαθησιακών δυσκολιών)
Η διαφοροποίηση είναι οργανικό κομμάτι της διδασκαλίας και όχι στάδιο.
(αντιμετώπιση ενός μαθησιακού προβλήματος, συνεχή μάθηση και πρόοδο των
μαθητών).
Στηρίζεται στη λεπτομερή και διαρκή αξιολόγηση.
Προσδιορισμός των διαφορών των μαθητών του και επιλογή στρατηγικών
διδασκαλίας.
Οι μαθητές μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τις δυνατότητες και τις αδυναμίες τους.
Ποιότητα της εργασίας και ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος του μαθητή.
Αλληλεπίδραση μαθητή και εκπαιδευτικού και αλλαγή ρόλων.
Μαθητοκεντρική / ομαδοσυνεργατική / εξατομικευμένη.
15 Διδασκαλία

ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ
ΠΡΟΓΡΑΜΜ ΜΑΘΗΤΗΣ
Α
 Περιεχόμενο
της Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας

Ο/η εκπαιδευτικός
χρησιμοποιεί μια ποικιλία
διδακτικών στρατηγικών
και τεχνικών για να
διαφοροποιήσει το
περιεχόμενο,
την επεξεργασία του
και το τελικό προϊόν
ανάλογα με το επίπεδο,
τα ενδιαφέροντα και τα
μαθησιακά προφίλ των
μαθητών

16
 Πρώτος Άξονας: Μαθητής
Διαφοροποίηση ανάλογα με το επίπεδο ή τη μαθησιακή ετοιμότητα του μαθητή
17 (Διάσταση 1)

• στο συγκεκριμένο
ΓΝΩΣΕΙΣ & χρονικό σημείο και σε
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ συγκεκριμένη μαθησιακή
ενότητα ή δεξιότητα

Μαθησιακή
ετοιμότητα • Αξιολόγηση
Προσαρμογή της • Σημείο πραγματικής
διδασκαλίας μάθησης διαφοροποίηση του
• Επιλογή στρατηγικής περιεχομένου της
επεξεργασίας ή του
τελικού προϊόντος
 Πρώτος Άξονας: Μαθητής
Διαφοροποίηση ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του μαθητή (διάσταση 2)
18

Κίνητρα του
Ενδιαφέροντα μαθητή Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας με βάση
τα ενδιαφέροντα των μαθητών:
του μαθητή
α. βοηθά τους μαθητές να ανακαλύψουν τη
σχέση ανάμεσα στο σχολείο και τα δικά
τους ενδιαφέροντα,
β. τους δίνει τη δυνατότητα να
αξιοποιήσουν στο σχολείο ό,τι γνώσεις
έχουν ήδη από τα δικά τους ενδιαφέροντα

Και γ. ανατροφοδοτεί το κίνητρό τους για

δυνατότητα μάθηση.
επιλογής του
 Πρώτος Άξονας: Μαθητής
Διαφοροποίηση ανάλογα με το μαθησιακό προφίλ του μαθητή
19 (Διάσταση 3)

Παράγοντες που
αφορούν το περιβάλλον
(κίνηση, θόρυβος,
στατικότητα,
Μαθησιακό τακτοποίηση και την
ομαδοποίηση που
προφίλ του προτιμά

μαθητή
Ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνει ο μαθητής και μπορεί να
διαμορφωθεί από τον τύπο της νοημοσύνης, το φύλο, το
μαθησιακό στυλ, το πολιτισμικό περιβάλλον κλπ.

ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ:10% από ό,τι διαβάζουμε,

20% από ό,τι ακούμε, 30% από ό,τι βλέπουμε, 50% από ό,
τι βλέπουμε και ακούμε, 70% από ό,τι
Παράγοντες που συζητούμε με άλλους, 80% από ό,τι βιώνουμε προσωπικά,
αφορούν το γνωστικό
προφίλ του μαθητή
και 95% από ό,τι
διδάσκουμε σε κάποιον άλλο
(Ekwall & Shanker, 1988).
 Δεύτερος Άξονας: Το αναλυτικό πρόγραμμα
Διαφοροποίηση του περιεχόμενου: Τι θα διδαχθεί; (Διάσταση 1)
20

Α) διαφοροποίηση
του τι διδάσκω και

Για τη διαφοροποίηση του περιεχομένου έχουν προταθεί

Αναλυτικό πολλές στρατηγικές
πρόγραμμα Β) τη
διαφοροποίηση του
τρόπου πρόσβασης
στο τι διδάσκω.
21 Στρατηγικές διαφοροποίησης του περιεχομένου

Χρήση Πολλαπλοί τρόποι

Εννοιοκεντρική πολλαπλών Μαθησιακά υποστήριξης στην
διδασκαλία κειμένων και συμβόλαια πρόσβαση στο
υλικών υλικό
 Δεύτερος Άξονας: Το αναλυτικό πρόγραμμα
22 Διαφοροποίηση της επεξεργασίας (Διάσταση 2)

Επεξεργασία περιεχομένου:
τρόποι με τους οποίους οι μαθητές επεξεργάζονται και
νοηματοδοτούν/κατανοούν το περιεχόμενο που διδάσκονται.

Τεχνικές διαφοροποίησης

ημερολόγια μάθησης (learning logs),

ημερολόγια εργασιών, γραφικοί οργανωτές, κύβοι, τα κέντρα ενδιαφέροντος, τα
κέντρα μάθησης, η κατασκευή μακέτας/μοντέλου, το παιγνίδι ρόλων, η εργαστηριακή
δραστηριότητα, οι κάρτες εργασίας, οι πίνακες επιλογής
 Δεύτερος Άξονας: Το αναλυτικό πρόγραμμα
Διαφοροποίηση του τελικού προϊόντος: πώς δείχνει ο
μαθητής τι έμαθε (αξιολόγηση)

Α. το τμήμα της μάθησης που έχει την

προσωπική σφραγίδα του κάθε μαθητή
Τελικό προϊόν –
αξιολόγηση Β. μεταφέρει όλες τις πληροφορίες σχετικά με
την πρόοδο του μαθητή.

23
 Διαφοροποιημένη διδασκαλία και αξιολόγηση

Είδη αξιολόγησης

Συνεχής
Αρχική Διαγνωστική Τελική
(συντρέχουσα)
αξιολόγηση αξιολόγηση αξιολόγηση
αξιολόγηση

Έχει σκοπό να
δώσει πληροφορίες
για την
Έχει σκοπό να αποτελεσματικότητ
διερευνήσει αν ο/η α της διδασκαλίας
μαθητής/τρια Έχει σκοπό να
κατέχει τις γνώσεις διερευνήσει τα
Έχει σκοπό να
και τις δεξιότητες βαθύτερα αίτια των
χορηγήσει
που είναι προβλημάτων
βαθμολογία.
απαραίτητες για αδυναμίας του/της
την μαθητή/τριας.
παρακολούθηση της Επανατροφοδότηση
νέας ύλης. για το μαθητή και
τον/την
εκπαιδευτικό
25 Ενδεικτικοί Τρόποι αξιολόγησης

Αρχική αξιολόγηση Διαγνωστική Τελική αξιολόγηση

αξιολόγηση

Τεστ μαθησιακού Αξιολόγηση Έλεγχος κάθε

στιλ ομότιμων ενότητας
Quiz Εργασίες μέτρησης
Πολλαπλής Αυτο-επιλογής επίδοσης
επιλογής Ερωτήσεων - Επίδειξη προϊόντος
Αυτό-αξιολόγησης Απαντήσεων Φάκελος μαθητή
Ερωτήσεων - Φάκελος μαθητή Rubrics
Απαντήσεων Αυτοαξιολόγησης
Ομαδική συζήτηση
 Σχεδιασμός της διδασκαλίας

26

Συμμετοχή,
οργάνωση της
διαδικασίας, την
αλληλεπίδραση, τα
Προγράμματα
Σπουδών

Σχεδιάζω τη
διδασκαλία
 ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΣΤΟΧΩΝ
ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ

27

Η ταξινομία του Bloom

 Οι διδακτικ
οί στόχοι ε
για: ίναι απαρα
ίτητ οι
α) την επιλ
ογή της διδ
ακτέας ύλ
Διδακτικός β) τον προ ης
γραμματισ
Στόχος οργάνωση μό και τη
της διδασκ ν
αλίας
και τον κα
θορισμό τ
και των μέ ων μεθόδω
Διδακτικός σων αυτής ν
Σκοπός γ) την αξιο
λόγηση το
υ βαθμού
της διδασκ επίτευξης
αλίας
 Ο ρόλος του Δασκάλου
29

Λαμβάνει υπόψη τις φυσιολογικές ιδιαιτερότητες,

μαθησιακές δυσκολίες, το επίπεδο ετοιμότητας, τις
επιρροές του οικογενειακού, πολιτιστικού και
εθνοτικού περιβάλλοντος
Υποστηρικτικός, Αναμένει ότι όλοι οι μαθητές θα προοδεύσουν και
Διαμεσολαβητικός στηρίζει τη συνεχή πρόοδό τους.
Καθοδηγητικός, Προσφέρει σε όλους τους μαθητές την ευκαιρία να
διερευνήσουν τις ουσιώδεις έννοιες και δεξιότητες σε
Συντονιστικός, Παρωθητικός βαθμό δυσκολίας ο οποίος κλιμακώνεται σταθερά
Διευκολυντικός, ανάλογα με τις νοητικές ικανότητες των μαθητών.
Προσφέρει σε όλους τους μαθητές δραστηριότητες
που είναι εξίσου ενδιαφέρουσες, σημαντικές και
ευχάριστες.
 Συμπερασματικά
Ο κατάλληλος μαθητής κάνει την κατάλληλη εργασία την κατάλληλη στιγμή

30 Διαφοροποιημένη διδασκαλία
Η ανταπόκριση του καθηγητή στις ανάγκες του μαθητή

Καθοδηγούμενη από γενικές αρχές διαφοροποίησης

Μέσω μιας μεγάλης κλίμακας διδακτικών και διαχειριστικών

στρατηγικών, όπως
Πολλαπλή νοημοσύνη Κλιμακωτά μαθήματα Διάφορες στρατηγικές
Συνεργατική συναρμολόγηση Κλιμακωτά κέντρα ερωτήσεων
(jigsaw) Κλιμακωτά προϊόντα Κέντρα ενδιαφέροντος
Ηχογραφημένη ύλη Συμβόλαια μάθησης Ομάδες ενδιαφέροντος
Αγκυροβολημένες δραστηριότητες Διδασκαλία σε μικρές ομάδες Διαφορετικές εργασίες στο σπίτι
Μεταβαλλόμενοι Διοργανωτές Ομαδικές διερευνήσεις Συμπίεση ύλης
Διαφορετικά κείμενα Ανεξάρτητες μελέτες Σύνθετη διδασκαλία
Ομότιμη διδασκαλία Επιτάχυνση/επιβράδυνση
 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ
31
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Στο κέντρο ο μαθητής Δασκαλοκεντρική

Για όλους τους μαθητές Για μαθητές με μαθησιακές

δυσκολίες

Για ετερογενείς ομάδες Για ομοιογενείς ομάδες

Υποστηρίζει μια αλλαγή στη Μία συνταγή διδασκαλίας: πώς θα

φιλοσοφία για τον τρόπο που διδάξετε έναντι του τι θα διδάξετε
πραγματοποιείται η μάθηση

Παρέχει πολλαπλές Ένα διαφορετικό σχέδιο μαθήματος

προσεγγίσεις/επιλογές για το για κάθε μαθητή (εξατομικευμένη
Περιεχόμενο, τη Διαδικασία και το διδασκαλία)
Προϊόν
 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ
32 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Προάγει την αλληλεπίδραση ανάμεσα στην Εξάσκηση και πρακτική για όλη την ομάδα ή
ατομική και την ομαδική μάθηση προσαρμοσμένη σε ατομικές δραστηριότητες
Ιεραρχεί την ποιότητα έναντι της Περισσότερη διδασκαλία των ίδιων πραγμάτων
ποσότητας
Έχει ευελιξία και ποικιλία Χαοτική
Ο μαθητής συμμετέχει ενεργά στο στάδιο Χαμηλότερες προσδοκίες από τους μαθητές με
του σχεδιασμού μαθησιακές δυσκολίες
Αναδεικνύει την αξιολόγηση Υψηλότερες προσδοκίες από τους μαθητές που
επιδεικνύουν ιδιαίτερες μαθησιακές ικανότητες
Βασίζεται στη συνεχή ανατροφοδότηση Απλά ένα σύνολο στρατηγικών και
και προσαρμογή προκειμένου να βοηθήσει δραστηριοτήτων
όλους τους μαθητές να κατακτήσουν τη
μάθηση
Υποστηρίζει την πεποίθηση ότι όλοι οι Υποκατάστατο εξειδικευμένων υπηρεσιών
μαθητές έρχονται στην τάξη με τις δικές
τους δεξιότητες πρόσβασης στη μάθηση.
 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΙΘΟΥΣΩΝ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ(Tomlinson, 2003)
33
Παραδοσιακή Αίθουσα διδασκαλίας
• Οι διαφορές των μαθητών αγνοούνται ή
αντιμετωπίζονται όταν είναι προβληματικές
• Η αξιολόγηση γίνεται συνήθως στο τέλος για να
διαπιστωθεί ποιος απέκτησε τη γνώση
• Επικρατεί σχετικά στενή αντίληψη για τη νοημοσύνη.
• Υπάρχει ένας και μοναδικός ορισμός για την ιδέα
“εξαιρετική επίδοση”
• Σπάνια λαμβάνεται υπόψη το ενδιαφέρον των
μαθητών
• Λίγες επιλογές, οι οποίες προσιδιάζουν στο
μαθησιακό προφίλ των μαθητών, λαμβάνονται υπόψη
• Κυριαρχεί η διδασκαλία προς ολόκληρη τη τάξη
• Η κάλυψη του εγχειριδίου και του αναλυτικού
προγράμματος κατευθύνει τη διδασκαλία
• Η μάθηση εστιάζεται στην απομνημόνευση
γεγονότων και την απόκτηση δεξιοτήτων
• Κανόνας είναι η ανάθεση μιας και μοναδικής
εργασίας
• Ο χρόνος είναι καθορισμένος και δεν μπορεί εύκολα
να διαφοροποιηθεί
Αίθουσα διδασκαλίας με διαφοροποίηση
• Οι διαφορές μαθητών μελετώνται ως βάση για τον
προγραμματισμό
•Η αξιολόγηση είναι συνεχής και διαγνωστική με σκοπό την
προσαρμογή της διδασκαλίας στις ανάγκες των μαθητών
•Γίνεται αποδεκτό ότι η νοημοσύνη έχει πολλαπλές μορφές. Η
εξαιρετική επίδοση καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την πρόοδο
που σημειώνει ο μαθητής με κριτήριο το σημείο από το οποίο
ξεκίνησε.
•Οι μαθητές συχνά καθοδηγούνται ώστε να κάνουν μαθησιακές
επιλογές με βάση τα ενδιαφέροντα τους
•Παρέχονται πολλές επιλογές ανάλογες με το μαθησιακό προφίλ
•Η ετοιμότητα, το ενδιαφέρον και το μαθησιακό προφίλ των
μαθητών διαμορφώνουν τη διδασκαλία
•Η μάθηση εστιάζεται στη χρήση βασικών δεξιοτήτων για την
αντίληψη και κατανόηση βασικών εννοιών και αρχών
Κανόνας είναι η ανάθεση εναλλακτικών μορφών εργασίας
•Ο χρόνος χρησιμοποιείται ευέλικτα σύμφωνα με τις ανάγκες των
μαθητών
 Στρατηγικές διαχείρισης της διαφοροποιημένης διδασκαλίας
34

1. Ετοιμότητα / ικανότητα του μαθητή

Διαφορετικό επίπεδο ερωτήσεων και ικανοτήτων σκέψης, όπως
και το να συμπιέζεται η διδακτέα ύλη.
Οι μαθητές με ικανότητα κατανόησης μικρότερη από τον μέσο
όρο του επιπέδου της τάξης αναλαμβάνουν εργασίες λιγότερο
σύνθετες από εκείνες με τις οποίες θα ασχοληθούν οι πιο
προχωρημένοι μαθητές.
35 Στρατηγικές διαχείρισης της διαφοροποιημένης
διδασκαλίας

2. Προσαρμογή των ερωτήσεων στο επίπεδο του μαθητή

υψηλότερης δυσκολίας ερωτήσεις στους προχωρημένους
μαθητές και χαμηλότερης δυσκολίας για μαθητές με μεγαλύτερες
ανάγκες μάθησης.
Όλοι απαντούν σε τεστ τον ίδιο αριθμό ερωτήσεων, αλλά αυτές
είναι διαφορετικής δυσκολίας σε κάθε ομάδα.
36 Στρατηγικές διαχείρισης της διαφοροποιημένης
διδασκαλίας

3. «Συμπίεση» της διδακτέας ύλης

Καθορισμός τι πρέπει να μάθουν σύμφωνα με τις ικανότητές τους
και τις στάσεις τους οι αδύνατοι μαθητές και παροχή εναλλακτικών
δραστηριοτήτων στους μαθητές που έχουν ήδη ολοκληρώσει το
περιεχόμενο της διδακτέας ύλης. (διδακτικοί στόχοι)
37 Στρατηγικές διαχείρισης της
διαφοροποιημένης διδασκαλίας

4. Κλιμακωτές εργασίες
Είναι μια σειρά εργασιών κλιμακούμενης δυσκολίας.
Όλες οι δραστηριότητες σχετίζονται με την απαραίτητη
γνώση και τις δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσουν οι
μαθητές.
Ορίζουμε τις δραστηριότητες ως εναλλακτικούς τρόπους
προσέγγισης των ίδιων στόχων για τους μαθητές λαμβάνοντας
υπόψη του τις ατομικές τους ανάγκες.
38
Στρατηγικές διαχείρισης της διαφοροποιημένης
διδασκαλίας

5. Επιτάχυνση / επιβράδυνση
• Επιτάχυνση ή επιβράδυνση του ρυθμού με τον οποίο οι
μαθητές κινούνται σε ό,τι αφορά στη διδακτέα ύλη.
• Οι μαθητές με υψηλές ικανότητες τελειώνουν
γρηγορότερα την ύλη.
• Οι μαθητές που συναντούν κάποιες δυσκολίες μπορεί να
χρειαστούν προσαρμοσμένες δραστηριότητες, που θα
τους επιτρέψουν να επιτύχουν το στόχο τους, αλλά με πιο
αργό ρυθμό.
39 Στρατηγικές διαχείρισης της
διαφοροποιημένης διδασκαλίας

6. Ευέλικτες ομάδες (flexible grouping)

Λαμβάνουμε υπόψη τη διαφορετική επίδοση σε διαφορετικά μαθήματα
επιτρέποντας τη διαμόρφωση διαφορετικών ομάδων.
Οι μαθητές που συναντούν δυσκολίες στη μάθηση
επωφελούνται από τη συνεργασία με μαθητές που έχουν
υψηλότερες ικανότητες.
Ακόμα και οι χαρισματικοί μαθητές μπορεί να ωφεληθούν
από τις ευέλικτες ομάδες.
Οι ευέλικτες ομάδες επιτρέπουν στους μαθητές να δέχονται
τις σωστές προκλήσεις και να αποφεύγουν την στασιμότητα
της ομάδας τους,
40 Στρατηγικές διαχείρισης της
διαφοροποιημένης διδασκαλίας
8. Εργασία ανά ζεύγη (εταιρικά σχήματα)
Βασίζονται στο σύστημα της αμφίδρομης, διπολικής επικοινωνίας.

Διευκολύνεται η επικοινωνία μεταξύ ομότιμων μαθητών, ανάλογα με

το βαθμό ομοιογένειας ή ανομοιογένειας των δυο μελών

Ο μαθητής που συναντά κάποιες δυσκολίες στη μάθηση μπορεί να

χρειάζεται μια διδασκαλία πρόσωπο με πρόσωπο, δηλαδή δασκάλου-
μαθητή.

Ο δυνατός μαθητής διδάσκει αυτό που έμαθε στο άλλο μέλος της
ομάδας, ώστε να επωφεληθούν και οι δύο μαθητές, ο πρώτος γιατί θα
έχει αποκτήσει αυτοπεποίθηση και καλύτερη κατανόηση του
περιεχόμενου και ο δεύτερος γιατί θα μάθει να ακούει με μεγαλύτερη
προσοχή.
41 Στρατηγικές διαχείρισης της
διαφοροποιημένης διδασκαλίας
8. Προφίλ και μαθησιακό στιλ του μαθητή
Οι εργασίες διαμορφώνονται σύμφωνα με το προφίλ των
μαθητών.
Ο ακουστικός τύπος μαθαίνει ακούγοντας.
Ο οπτικός τύπος μαθαίνει βλέποντας (χάρτες,
σχεδιαγράμματα, οπτικοποιήσεις),
Ο κιναισθητικός τύπος μαθαίνει μέσω της κίνησης του
σώματος (συγκεκριμένα παραδείγματα, κίνηση) ή μέσω
προσωπικών ενδιαφερόντων, π.χ. μουσική, ζωγραφική κ.ά.
Ο «αφηρημένος» μαθαίνει εύκολα αφηρημένες έννοιες, ενώ
ο «συγκεκριμένος» μέσω συγκεκριμένων εννοιών
42 Στρατηγικές διαχείρισης της
διαφοροποιημένης διδασκαλίας

9. Ενδιαφέροντα των μαθητών

Οι εργασίες ή τα θέματα σχεδιάζονται σύμφωνα με τα
ενδιαφέροντα των μαθητών.
Στη συνέχεια οι εργασίες και τα θέματα χωρίζονται σε
υποεργασίες ή υποθέματα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των
μαθητών.
43 Στρατηγικές διαχείρισης της διαφοροποιημένης
διδασκαλίας

10. Ερευνητική εργασία, ανεξάρτητη μελέτη

Προτείνεται στους μαθητές μια ερευνητική εργασία στο
πλαίσιο της οποίας οι μαθητές μαθαίνουν πώς να βελτιώσουν
το ανεξάρτητο διάβασμα ανάλογα με το πώς καταφέρνουν
να οργανώσουν τις ιδέες τους, το χρόνο και την
παραγωγικότητά τους.
Ανάλογα με αυτά, ρυθμίζεται και ο βαθμός της βοήθειας που
τους παρέχεται.
Η ερευνητική εργασία βασίζεται πάντα στις ατομικές ανάγκες
και ενδιαφέροντα του μαθητή.
44 Στρατηγικές διαχείρισης της διαφοροποιημένης
διδασκαλίας

11. Συμβόλαιο μάθησης

Ο καθηγητής και ο μαθητής συντάσσουν μια γραπτή
συμφωνία, η οποία έχει ως αποτέλεσμα να μπορούν να
δουλεύουν οι μαθητές ανεξάρτητα.
Κάτι τέτοιο βοηθά τους μαθητές να θέτουν καθημερινούς ή
εβδομαδιαίους στόχους και να αναπτύσσουν δεξιότητες
διαχείρισης αυτών των θεμάτων.
Βοηθά, επίσης, τον καθηγητή, γιατί με αυτό τον τρόπο
παρακολουθεί την πρόοδο κάθε μαθητή.
45 Στρατηγικές διαχείρισης της διαφοροποιημένης
διδασκαλίας

12. Κέντρα μάθησης

Είναι συλλογή ύλης την οποία οι εκπαιδευόμενοι
χρησιμοποιούν για να εξερευνήσουν θέματα ή πρακτικές
δεξιότητες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλα τα
επίπεδα εκπαίδευσης.
Οι καθηγητές σχεδιάζουν κέντρα για διαφορετικές θεματικές
περιοχές και δημιουργούν μικρές ομάδες οι οποίες εξετάζουν
κυκλικά τα διαφορετικά κέντρα στο ίδιο μάθημα, αλλά με
διαφορετικά επίπεδα πολυπλοκότητας.
 Κέντρα μάθησης
46
47 Στρατηγικές διαχείρισης της
διαφοροποιημένης διδασκαλίας

13. Σύνθετη διδασκαλία

Δρομολογούνται οι ανάγκες των πολιτισμικά, γλωσσικά και
ακαδημαϊκά διαφορετικών μαθητών.
Εργασίες που βοηθούν τους μαθητές να επιτυγχάνουν σκέψη
υψηλότερου επιπέδου, παραγωγή ιδεών, διερευνητική σκέψη,
αναπαράσταση ιδεών συμβολικά.
Οι μαθητές εργάζονται σε μικρές ετερογενείς ομάδες με
συγκεκριμένους ρόλους.
Προμήθεια των μαθητών με διαφορετικού επιπέδου υλικό και
πηγών
 Ιδέες για τη διαφοροποίηση του περιεχομένου των
48
δραστηριοτήτων στη Γλώσσα Δημοτικού
 ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ
49
 Γραφικοί οργανωτές
50 π.χ. Εννοιολογικοί χάρτες
 Διαγράμματα ροής
51

Διάγραμμα
ερευνητικού
σχεδίου εργασίας
 Ομαδοποίηση των μαθητών μέσα στην τάξη.
52

Οργάνωση μαθητών μέσα στην τάξη

Ζεύγη ή Ομάδες (συν)εργασίας.

Ολομέλεια.
Ατομική εργασία.
53

Ο σχεδιασμός για την ανάπτυξη της διαφοροποιημένης

παιδαγωγικής συνεπάγεται το μετασχηματισμό σε διδακτικές και
εκπαιδευτικές πρακτικές.

Σας ευχαριστώ