1.12 MkBÞøkTárü Ëuð-ËuðeykuLke ykhkÄLkk- {tºk, òÃk, ykhíke ðøkuhu.

©e {krý¼ÿðeh
yksu siLk Ä{oLke yíÞtík ¼kð¼he ¼Âõík fhðk îkhk {Lkw»Þ¼ðLku MkkÚkof fhe, rsLkuïh ¼økðtíkLke
rLk{o¤ykhkÄLkkLkk «¼kðÚke, siLk þkMkLkLkLkk yíÞtík yLkwhkøkÚke Ëuðøkrík{kt WíÃkÒk ÚkÞu÷k yuðk Ëuðku
þkMkLkLkk yrÄckÞf Ëuðku íkhefu hûkk fhe hnu÷ Au, íku{kt nk÷ {wÏÞ [kh ËuðkuLke ykhkÄLkk ÔÞkÃkfÃkýu
ÚkkÞ Au.

jainuniversity.org
(1) ©e {krý¼ÿðeh (2) ©e ½txkfýo {nkðeh, (3) Lkkfkuzk ¼ihð yLku (4) ûkuºkÃkk¤Ëuð,
1) fkuE Ãký {tøk¤ fkÞoLkku «kht¼ ÚkkÞ íÞkhu íku ûkuºkLke hûkkLke «kÚkoLkk MðYÃk Mkki«Úk{ ûkuºkÃkk¤ ËuðLke
MÚkkÃkLkk fhðk{kt ykðu Au. yLku íku ûkuºk{kt Úkíkkt þw¼ fkÞkuo{kt rðÎLk Lk ÚkkÞ yLku fkÞo Mkh¤íkkÚke Ãkqýo
ÚkkÞ íku{ rðLktíke fhðk Ãkqðof íkuyku©eLkwt MÚkkÃkLk ÚkkÞ Au.
2) ©e ½txkfýo {nkðeh ËuðLke Ãkqò-y[oLkkLkku yrÄfkh Ãký þktríkMLkkºk-yüku¥khe{kt yüøktÄÚke fktMkkLke
Úkk¤e{kt {tºk - yk÷u¾Lk îkhk rLkËuoþ fhðk{kt ykðu Au.
3) ©e {rý¼ÿðeh íkÃkkøkåALkk yrÄckÞf Ëuð Au, su ËuðLkk ûkuºk{kt hneLku Mkðo íkÃkkøkåA MkkÄw ¼økðtíkku
{kuûk{køkoLke ykhkÄLkk fhu Au íku MknwLku MknkÞ¼qík Úkðk îkhk þkMkLkLke hûkk fhu Au.
4) ©e Lkkfkuzk ¼ihð hksMÚkkLk-{uðkz{kt ¾qçk s «rMkØ WÃkkMÞ Ëuð Au. íkuyku©e Ãký Mkðo þkMkLk¼õíkkuLku
MknkÞ fhLkkhk Au.
Ëuð-Ëuðeyku yLku {kíkkykuLke ¼Âõík yÚkkoíkT þÂõíkÃkqò yk Ëuþ{kt s Lkrn Ãký rðïLke çkÄe «òyku{kt
MkðoÔÞkÃkf Au. siLkkøk{ku{kt þkMkLkLkwt hûký fhLkkh ©e [¢uïheS, ÃkÈkðíkeS ykrË Au íkku þiðku{kt

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
røkhò, þkõíkku{kt fk÷eÚke f{÷k, fki÷ku{kt ð@uïhe, r¾úMíkeyku{kt {uhe, ðirËfku{kt økkÞºke yLku {ktrºkfku{kt
{tºkuïheLke ykhkÄLkk ÚkkÞ Au. økúef MkkrníÞ{kt yhkuhkYÃku, ÉøðuË{kt yrËrík MðYÃku, ÞswðuoË{kt ©e
(÷û{e) MðYÃk{kt, fuLkkuÃkrLk»kË{kt {kÞkYÃku þÂõíkLkwt rLkYÃký Au. ¼khík{kt Lkðhkrºk{kt Ëwøkko, ÷û{e yLku
MkhMðíkeLke MkkÄLkk Úkíke òuðk{kt ykðu Au.
ðeíkhkøk þkMkLk{kt yrÄckÞf Ëuð-ËuðeykuLkwt {n¥ð ¾qçk s LkkUÄÃkkºk Au. íkeÚkOfh ËuðkuLke WÃkÂMÚkrík{kt
íkeÚko-MÚkkÃkLkk ð¾íku s økýÄh ¼økðtíkkuLke MÚkkÃkLkk fhðk{kt ykðu Au. ykÚke yrÄckÞf Ëuð-Ëuðeyku
MðÞt nksh ÚkkÞ Au. íÞkhu økýÄh ¼økðtíkkuLku þkMkLk MkkUÃkðk{kt ykðu Au yLku MknkÞf YÃku, ®[íkk{rý híLk
Mk{kLk yrÄckÞf Ëuð-Ëuðeyku y¾tzÃkýu «¼wþkMkLkLke MkwtËh Mkuðk çkòðu Au.
íkeÚkOfh ¼økðkLk ßÞkhu rð[híkk níkk íÞkhu økýÄhku, yk[kÞkuo yLku [kiË ÃkqðoÄhku ½ýk s þÂõík{kLk
yLku Mk{Úko níkk. íÞkhu Ëuð-ËuðeykuLke MknkÞíkk çknw÷íkÞk íku{Lku ÷uðe Lk Ãkzíke. ©e þkMkLkËuð-Ëuðeyku
MðÞt Mkuðk¼ÂõíkÚke Ãkh{kí{kLkk MkkrÒkæÞ{kt hnuíkkt níkkt.
©e rsLkþkMkLk{kt MkBÞøkTárü Ëuð-ËuðeykuLkwt MÚkkLk yLku íkuykuLke MÚkkÃkLkk yu fkuE MðkÚkkOÄ ÷u¼køkwík¥ðkuÚke
þY fhkÞu÷e fw«Úkk LkÚke Ãkhtíkw yLktíkkLktík Ãkh{ íkkh ËuðkrÄËuðÚke ÚkÞu÷e Mkw«ýkr÷fk Au.

Lib 1.12 # 1 www.jainuniversity.org

 siLk ËþoLk{kt ©e rMkØ[¢S {nkÃkqsLk yu «k[eLk ÃkqsLk Au, siLk þkMkLk {kxu Mkkh Au. «ký Au. yk
rMkØ[¢{kt hnu÷kt Ëuð-Ëuðeyku, yZkh yrÄckÞf Ëuðku, ykX sÞkrË Ëuðeyku, Mkku¤ rðãkËuðeyku,
[kuðeMk Þûk, [kuðeþ Þrûkýeyku, [kh îkhÃkk÷, [kh ðehËuðku, ËMk rËfTÃkk÷ Ëuðku, Lkð økún yLku Lkð
rLkrÄLkkt MÚkkLk ykðu÷kt Au.
«k[eLk Mk{Þ{kt siLk {tºkMkkÄfku ©e, nÙe, Ä]rík, feŠík, çkwrØ yLku ÷û{e yu{ A ËuðeykuLke MkkÄLkk
fhíkk níkk. siLk íktºkMkkÄfku Mkku¤ rðãkËuðeyku íkÚkk íkeÚkOfhkuLkkt þkMkLkËuð-ËuðeykuLke MkkÄLkk fhíkk {éÞk
Au. yk MkkÄLkkÚke yLkuf «fkhÚke yLkuf «fkhLke rMkrØyku MkktÃkzu Au.

jainuniversity.org
Ëuð-Ëuðeyku {wÏÞíðu Ä{oþkMkLkLkk yLku ykhkÄfkuLkkt rðÎLkku - WÃkMkøkkuo þktík fhðkLkwt yLku sLkfÕÞkýLkwt
fkÞo fhu Au. ¼õíkkuLku íkuyku ðhËkLk ykÃku Au, ½uh½uh siLkþkMkLkLkku «¼kð rðMíkkhu Au. íkk{rMkfíkkLkku Lkkþ
fhu Au yLku feŠík, rMkrØLke MÚkkÃkLkk fhu Au. siLk Ä{oLkkt Ëuð-Ëuðeyku MkkÂ¥ðf, MkkiBÞ yLku y®nMkf Au.
ELÿ {krý¼ÿSLkwt þheh ~Þk{ ðýoLke ÍktÞðk¤wt yLku [kh ¼wòÞwõík Au. ðhknLkwt MðYÃk Ähkðíkwt {w¾
rsLkuLÿ Ãkh{kí{kLke s{ýe ¼wò íkhV MkËk hnuíkwt nkuÞ Au. íku{Lkkt nkÚk, Ãkøk, {w¾, LkkrMkfk, nkuX yLku
S¼ {kLkkuL{kLkÞwõík {Lkkunh Au. yLku ËþoLkkÚkeoykuLku yrík r«Þ ÷køku Au. íku{Lkku ðýo hõík Au. {Míkf Ãkh
{nkíkusMðe {kýuf ykrË rËÔÞhíLkkuÚke srzík Mkwðýo{Þ {wfwx Äkhý fhu÷ Au. ytøk-WÃkktøk rËÔÞ híLkkuÚke
srzík rðrðÄ «fkhLkkt ykf»kof yk¼q»kýkuÚke rð¼qr»kík Au. íku{Lkk nkÚk{kt rºkþq÷, z{Á, {wËTøkh, ytfwþ,
LkkøkÃkkþ, híLk{k¤k ykrË ykÞwÄku Au. ðknLk íkhefu Mkkík MkqtZðk¤ku yihkðík økshks Au. yihkðíkLkwt ytøk
rËÔÞhíLksrzík MkwðýoLkk yLkuf «fkhLkk y÷tfkhkuÚke y÷tf]ík Au. Ãkh{ íkkhf ©e ykËeïh Ãkh{kí{k
MkËk M{]ríkÃkx Ãkh hnu íku {kxu rsLkk÷Þ ykfkhLke hkÞýð]ûkLke þk¾k Äkhý fhe Au. {rý¼ÿ ðeh [kuMkX
ÞkurøkLke, çkkðLk ðeh yLku ðeMk nòh Mkk{krLkf Ëuðku íku{ s fk¤k, økkuhk yLku çkxwf ¼ihð ykrË ËuðkuLkk

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
íku Mðk{e Au. Lkð nòh yihkðík sux÷wt yu{Lkk{kt çk¤ Au.
MðÞt {rý¼ÿS ELÿ{nkhksLkk fÚkLk {wsçk íku{Lkkt ºký {wÏÞ MÚkkLkku (1) WßsrÞLke Lkøkhe{kt íkuyku©eLkku
sL{ ÚkÞku nkuðkÚke rûk«k LkËeLku rfLkkhu íku{Lkwt {Míkf ÃkqòÞ Au. (2) W¥kh økwshkík{kt ðeòÃkwh Mk{eÃk ykðu÷
ykøk÷kuz økk{{kt íkuykuLkwt Äz ÃkwòÞ Au. (3) rMkØÃkwhLkk ÃkkMkuLkk {økhðkzk {wfk{u íkuykuLke ®Ãkrz ÃkqòÞ Au.

©e {krý¼ÿðehLkwt MðYÃk
©e {rý¼ÿðehu Ãkq. yk[kÞo ©e nu{rð{÷MkqrhLke Mk{ûk ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkwt ðýoLk yk «{kýu fÞwO Au:-
“nwt ELÿËuð ÚkÞku Awt. {khku ~Þk{ ðýo Au. ys{w¾ (íkwrË÷) {Lkkunh, r«ÞËþoLk, {kLkkuL{kLk Mkrník-
Ãkøk, Lkkf,Lk¾, S¼ yLku nkuX ÷k÷ htøkLkkt Au. ÷k÷ yLku íkusMðe {wøkx {U ÄkÞkuo Au. òík-òíkLkk
y÷tfkhku {U ÃknuÞko Au. hkÞýð]ûkLke þk¾k {trËhLkk ykfkhLke {w¾ Ãkh Äkhý fhe Au. íku WÃkh rMkØk[÷Lkk
{trËhLke Ëuhe Au. yLku íku{kt ykËeïh ¼økðkLkLkwt r[ö Au, suÚke {khe ykt¾Lke ÂMÚkh árü ©e ykËeïh
¼økðkLk WÃkh hnu. A ¼wòyku Au. rºkþw÷, z{Y, {wËTøk÷, ytfwþ yLku Lkkøk Äkhý fÞko Au. yihkðík
nkÚke {kÁt ðknLk Au. yLku nwt 64 òuøkýe yLku 52 (çkkðLk) ðehkuLkku yrÄÃkrík çkLÞku Awt. ðeMk nòh {khk
Mkk{krLkf Ëuðíkkyku Au. yu çkÄe s rhrØ rMkrØ ÃkqßÞ økwÁ{nkhksLke f]ÃkkÚke y®nMkk-MktÞ{-íkÃk-ðúíkLkk
Ãkk÷LkLkk y÷kirff V÷MðYÃku Au. yLku økwÁ{nkhksLke f]ÃkkÚke yð~Þ {khku {kuûk Úkþu. økwÁ {nkhksLkk
WÃkfkhLkwt M{hý fhíkku nwt {krý¼ÿËuð {økhðkzk økk{Lke LkSf{kt íku{Lke Mk{ûk Q¼ku Awt”
Lib 1.12 # 2 www.jainuniversity.org
 ©e {krý¼ÿËuðLke Míkwrík
Äkhu÷w Mknw fkh rMkØ fhðk, Aku Ëuð Mkk[k ík{u,
Lku rðÎLkku rðLkkþ fhðk, Aku þÂõíkþk¤e ík{u,
Mkuðu su [hýku ¾hk ÓËÞÚke, íkuLku WÃkkrÄ LkÚke,
yuðk ©e {krý¼ÿËuð, ík{Lku ðtËw ½ýk ¼kðÚke.
(2)
Ëuðk Mkw¾ Mk{Mík søk Lku su Au MkËk òøkíkk,

jainuniversity.org
MkuðkLkk fhLkkhk Ãk÷f{kt, füku çkÄk fkÃkíkk,
rMkrØ Mkðuo {¤u yLku ¼Þ x¤u, ykÃku MkËk MkL{rík,
yuðk ©e {krý¼ÿ Ëuð Lk{íkkt, ykLktË ÚkkÞu yrík.

©e {krý¼ÿLkku AtË
MkhMk ð[Lk ãku MkhMðíke, Ãkqswt økwÁ fu ÃkkÞ;
økwý {krýõÞLkk økkðíkkt, MkuðfLku Mkw¾ ÚkkÞ. 1.
{krý¼ÿLku Ãkk{eÞku, MkwhíkY suðku Mkk{;
hkuøkþkuf Ëqhu nhu, Lk{ku [hý rþh Lkk{. 2.
íkwt ÃkkhMk íkwt ÃkkuhMkku, fk{fwt¼ Mkw¾fkh;
Mkknuçk ðhËkE MkËk, ykík{Lkku ykÄkh. 3.
íkwtrn ®[íkk{rý híkLk, r[ºkkðu÷ rð[kh;

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
{krýf Mkknuçk {knhk, Ëku÷íkhku Ëkíkkh.
Ëuð ½ýk ËwrLkÞk Lk{u, Mkwýíkk fhu MkL{kLk;
4.

{krý¼ÿ {nkuxku {hË, ËeÃku Ëuð rð{kLk. 5.

©e {krý¼ÿSLkk rðrðÄ {tºkku

1. {kuíkeÍhk {kxuLkku {tºk -

H yit nÙe P ©e P õ÷ª LkðÃkË nÙe P ©e {krý¼ÿkÞ Lk{:
yk {tºkLkku rLkhtíkh òÃk 1008ðkh fhðkÚke íkÚkk H ©e P õ÷e P {krý¼ÿkÞ Mðknk
yk {tºkÚke 108 ð¾ík Ãkt[k{]íkLkku nku{ fhðkÚke íkÚkk ©e {rý¼ÿSLkwt Þtºk øk¤u çkktÄðkÚke {kuíkeÍhku
{xe òÞ Au.

Lib 1.12 # 3 www.jainuniversity.org

 2. {krý¼ÿSLke MkkÄLkkLkku {tºk -
H nÙe P ©ª ¼økðíku ©e {krý¼ÿkÞ nÙe P ©e fý fý õ÷ª Vý VxT VxT Mðknk
rðrÄ - økwÁðkhLkk rËðMku ¼qr{ Ãkrðºk fhe, ÷k÷ ð†, ÷k÷ {k÷kÚke, ÃkqðorËþk íkhV çkuMkeLku (1008)
òÃk fhðku. 108 ðkh Ãkt[k{]ík nku{ fhðku. ÷k÷ {k¤k «ðk÷Úke ÷uðe yLku Ëhhkus rðsÞ {wnqíkuo økýðe.
{k÷k 21 - yufðeþ rËðMk MkwÄe Ëhhkus økýðe. ÃkAe 21 - yufðeþ{kt rËðMku Ãkt[k{]ík nku{ fhðku. íku
nku{ fhíkkt {æÞkö ð¾íku ïuíkYÃku {krý¼ÿ ykðu íku ð¾íku fnuðwt fu “nwt {ktøkw íku ykÃkku.” íku ðk[k ykÃku, su
rMkØ ð[LkÚke çkktÄe ÷ELku ÃkAe {Lk{kt su ðMíkw Äkheyu íku ÷kðe ykÃku. MkíÞ{uð. nku{. ËqÄ, Ëne, ½e,

jainuniversity.org
©eV÷ (xkuÃkÁt) íkÚkk {Ä- yu Ãkt[k{]íkLkku nku{ fhðku.

3. þw¼kþw¼ òýðkLkku {tºk -

H õ÷ª õ÷ª õ÷ª {krý¼ÿ [uxfkÞ MkðorMkrØfhkÞ {{ Mð¡u y{wft ËþoÞ ËþoÞ Mðknk
rðrÄ : yktçkkLkku yuf Ãkkx÷ku MkL{w¾ {wfe, íkuLkk WÃkh [ku¾kLkku MkkrÚkÞku fkZe, MkkrÚkÞk WÃkh ©eV÷
íkÚkk Lkiðiã {qfðwt. Ãkqðo rËþk yÚkðk W¥kh rËþk MkL{w¾ {krý¼ÿLke Açke {qfe ykMkLk WÃkh çkuMkeLku òÃk
- hkrºkLkk 9 ðkøÞk ÃkAe ysðkr¤Þk (þwõ÷Ãkûk) Ãk¾ðkrzÞkLkk Ãknu÷k økwÁðkhLkk rËðMkÚke þYfhðku.
su{ çkLku íku{ ðÄkhu{kt ðÄkhu ÚkkÞ yux÷k òÃk fhðkt, Ëhhkus 11-yrøkÞkh {k¤k økýðe. 7 - Mkkík
rËðMk {økLkkt ykÞtrçk÷ fhðkt, ÄqÃk yLku Ëeðku y¾tz [k÷w hk¾ðk, ÷k÷ fhuýLkwt Vq÷ [Zkððwt. ykÞtrçk÷Lke
hMkkuE ÃkwÁ»kLkk nkÚkLke çkLkkðu÷e nkuðe òuEyu, yu çkkçkíkLkwt ¾kMk ÷ûk hk¾ðwt.
«Úk{ Mkðk ÷k¾- 125000 òÃk fhðk, çkÄkÞu òÃk çkLkíkkt MkwÄe hkrºkLkk fhðk yLku Lk çkLke þfu íkku
rËðMku Ãký òÃk [k÷w hk¾ðk. [kuÚkk rËðMku {rý¼ÿS {Lkw»ÞYÃku ykðe «íÞûk ËþoLk ykÃku, su òuEyu íku

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
{køk yu{ fnu. fk{ Ãkzu íÞkhu hkºku yuf {k÷k økýe MkqE hnuðwt. {k¤k økýeLku Mkqíkk ÃkAe çkku÷ðwt Lkrn.
MºkeLkku Mktøk íkS Ëuðku.

4. þw¼kþw¼ òýðkLkku {tºk -

H ykP nÙe P õ÷ª õ»kúe õ»kúª õ»kúe ç÷qP nÙkP nÙe P (ÿkP ÿª) H Lk{ku ¼økðíku {rý¼ÿkÞ ûkuºkÃkk÷kÞ
¢Ëo{YÃkkÞ [íkw¼woòÞ rsLkþkMkLk¼õíkkÞ rnr÷ rnr÷ r{r÷ r{r÷ rfr÷ rfr÷ [ûkw{oÞkÞ Mðknk.
rðrÄ : hkíkk ®MkËqhLkk Ãkqík¤kLke MÚkkÃkLkk fhðe, hkíke fhuýLkkt Vq÷ ÷kðeLku rËLk 15 ÃktËh{kt 27000
- Mk¥kkðeþ nòh òÃk fhðk. ÷kuçkkLkLkku ÄqÃk fhðku, ½eLkku ËeÃkf fhðku, hkíke {k¤kÚke økýðwt. ÷kÃkþe
þuh 1k, ½q½he þuh 1k, ðzk þuh 1k, íkÚkk ík÷ðx þuh 1k MkL{w¾ {qfðkt.
nku{rðrÄ : Ëþktþ 2700 - Mk¥kkðeþku yknwrík Ëuðe. økqøk¤ 1, fhuýLkk Vq÷ 2, ½e 3, [ku¾k 4, yLku
ËqÄ 5 yk Ãkt[k{]íkLkku nku{ fhðkÚke Ëuð «íÞûk ÚkkÞ. òÃkLke þYykík hrððkhLkk rËðMkÚke fhðkLkwt ¾kMk
æÞkLk{kt hk¾ðwt. ÃkAe rLkhtíkh 108 yufMkku ykX ðkh yk {tºk økýðku. {Lk{kt su ðMíkwLkku rð[kh fÞkuo nkuÞ
íkuLkku sðkçk Mð¡{kt ykÃku.

Lib 1.12 # 4 www.jainuniversity.org

 5. ©e {rý¼ÿSLku «íÞûk fhðkLkku {tºk -
H ykP ¢ku P nÙkP nÙe P (ÿkP ÿª) ûðª ûðª õ÷e P ç÷qP yit nTMkkit H Lk{ku ¼økðíku {rý¼ÿkÞ ûkuºkÃkk÷kÞ
f]»ýðýkoÞ [íkw¼woòÞ rsLkþkMkLk¼õíkkÞ rnr÷ rnr÷ r{r÷ r{r÷ rfr÷ rfr÷ [ûkw{oÞkÞ Mðknk.
rðrÄ : yk «{kýuLkk {krý¼ÿ ûkuºkÃkk÷Lkk {tºkLkku ykuAk{kt ykuAku 10000 - Ëþ nòh òÃk fhðku
yLku Ëþktþ nku{ fhðkÚke {tºk rMkØ ÚkkÞ Au. yuf ÷k¾ òÃk fhðkÚke yLku íkuLkku Ëþktþ 10000 - Ëþ
nòh nku{ fhðkÚke ©e {rý¼ÿ «íÞûk ÚkkÞ Au.

jainuniversity.org
©e {rý¼ÿ ðehLke ykhkÄLkkLkk yLÞ {tºkku
(«íÞuf {tºkLke Ãkqðuo 10 LkðfkhLkwt M{hý fhðwt)
1. H yrMkykWMkk Lk{: ©e {krý¼ÿ rËþíkw {{ MkËk Mkðuo fkÞuo»kw rMkrØ{T.
2. H nÙe P ©e õ÷ª ç÷ª ¢ki ©e {krý¼ÿðehkÞ [íkw¼woòÞ nÂMíkðknLkkÞ, {{ fk{kÚkorMk®Ø fwÁ fwÁ Mðknk.
3. ©e {krý¼ÿËuð y»k: V÷íkw.
4. H Lk{ku ¼økðíku {krý¼ÿkÞ ûkuºkÃkk÷kÞ f]»ýYÃkkÞ [íkw¼woòÞ
rsLkþkMkLk ¼õíkkÞ, LkðLkkøkMknMkúçk÷kÞ, rftLkh, ®fÃkwÁ»k øktÄðo
Þûk, hkûkMk, ¼qík, «uík, rÃkþk[, Mkðo þkrfLkeLkkt rLkøkún fwÁ fwÁ Mðknk {kt hûk hûk Mðknk
5. H õ÷ª õ÷ª õ÷ª {krý¼ÿ [uxfkÞ rMkrØfhkÞ {{ Mð¡u y{wft ËþoÞ ËþoÞ Mðknk.
6. H nÙe P {krý¼ÿ [uxfkÞ YÿkÞ {{ yLíkhkí{Lku ykøkLíkwfMkðoMk]rü ËþoÞ ËþoÞ Mðknk.
7. H nÙe P ©e {krý¼ÿkÞ Ãkqýo¼ÿkÞ Ë: Ë: nÙe P Mk: Mk: Mðknk.

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
©e {rý¼ÿ ËuðLke ykhíke
Y{Íw{ Y{Íw{ fY ykhíke {krý¼ÿ Mkknuçk íkkuhe,
Mkçk÷ rð½Lk fk Lkkþ fhe, EåAk Ãkqhe Mkknuçk íkwt {uhe
{Míkf íkw{khu {wøkx rçkhksu, rsLk{tËh þku¼k ¼khe
ÃkkÞ ½wt½Yt Y{Íw{ çkksu, rsLk{tËh þku¼k ¼khe
Ãknu÷u nkÚk{U økËk rçkhksu, ËwMkhu nkÚk z{Y,
íkeMkhu nkÚk rºkþw¤ rçkhksu, [kuÚku nkÚk ½wt½Yt,
¾e[ze ¼kík Lku hkuxe, ÷kÃkMke Ãkwhýfe Ãkku¤e,
y{]ík MkkÚk ÷uW {eMkhe, ¾eh ¾ktzLku ½ýÚkku÷e,
¾kòt, ÷kzw, Ëneðzkt Lku ÃkkÃkz Lku Ãkwhe,
½uçkh {kxu Mkuð Mkðk÷k, çkËk{ ÃkeMíkk [khku¤e,
~Þk{ MkwtËh Þwt fh çkku÷u, Mkwýku {krý¼ÿ Mðk{e,
íkw{khu [hýfe Mkuðk þku¼u nku {wsLku Mkksu Lkk{e.

Lib 1.12 # 5 www.jainuniversity.org

 ©e ½txkfýo {nkðehËuð
©e ½txkfýoðehLku siLkku, ®nËwyku yLku yLÞ Mkðo Ä{oðk¤k {kLku Au yLku Ãkqsu Au. íku òøk]ík yLku
«¼kðþk¤e Au. íku{Lkk MktçktÄe yLkuf [{ífkhku ÚkkÞ Au yLku ½ýk ÷kufkuyu íkuLkku òík yLkw¼ð fhu÷ku Au.
½txkfýo ðehLke {qŠíkLke rð.Mk. 1975Lkk {køkMkh MkwË 6 hrðÞkuøk{kt siLkk[kÞo ©e çkwrØMkkøkhMkqrhyu
{nwze økk{{kt Mkt½Lkk ykøkúnÚke «ríkck fheLku MÚkkÃkLkk fhe.
íku Ãknu÷k fkuE Xufkýu ½txkfýoðehLke {qŠík Lknkuíke yLku ½txkfýoðehLkkt Þtºkku Ãký Lk níkkt. ½txkfýoðehLkkt

jainuniversity.org
ºký fÕÃkku Mkwhík, y{ËkðkË yLku ÃkkxýLkk ¿kkLk¼tzkhku{kt nMíkr÷r¾ík«íkku{kt ÷¾u÷k {¤u Au. (AÃkkE Ãký
økÞk Au) íku fÕÃkku òÃk fhðkLke rðrÄ yLku Þtºkku fuðe heíku çkLkkððkt? íku çkíkkðu÷ Au yLku íkuÚke þwt V¤ {¤u
íku Ãký çkíkkðu÷ Au. LkuÃkk÷Lkk yuf {tËehLke rËðk÷ Ãkh ½txkfýo Þtºk WÃk÷çÄ níkku yu{ ©e ÃkkËhkfh
“ÞkuøkrLkü yk. çkwrØMkkøkhMkqheïh” økútÚk Ãk]c 104{kt ÷¾u Au.
Mkkûkkífkh
økwÁËuð ÃkkËhk{kt níkk íÞkhu íku{ýu ºký rËðMkLkk ÃkÈkMkLkðk¤k W¥khMkkÄfLke þkuÄ fhðk {ktze níke.
íku W¥khMkkÄf MktÞ{e yLku ºký yÒk-s¤ rðLkk ytøkku n÷kÔÞk rðLkk ºkýu rËðMk ykMkLk {khe MkkÄfLku
MknkÞ¼qík ÚkkÞ. yk {kxu íku{ýu yk MkkrníÞMksoLkLkk ÷u¾fLku ÃkMktË fÞkuo.
ytíku Mkkík ð»ko MkwÄe ykMkLkkuLke íkk÷e{ ykÃke íkiÞkh fÞkuo yLku ÃkAe Ãkkuíku ÃkkËhk{kt þktríkLkkÚk ¼økðkLkLkk
{kuxk ËuhkMkh{kt, {kuxk ¼kuÞhk{kt ykMkku ðËe 13Lkk [kh ðkøku W¥khMkkÄf MkkÚku çkuMke økÞk.
y{kMkLke ÃkkA÷e hkºku {tºkrMkrØLkkt ºký rËðMk ÃkifeLkwt yufs rËøËþoLk Úkíkkt {tºkrMkrØ {LkkÞ Au. íku
ºkýu rËðMk ÚkÞk Aíkkt økwÁËuð æÞkLk{øLk s hÌkk. (ÃkkA¤Úke sýkÞwt fu íku{Lkku MktfÕÃk ©e ½txkfýoðehLkkt
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
MkkûkkíkT ËþoLkLkku níkku.) yuðk{kt ðurËfk{ktÚke yuf «[tz {nkÃkwY»k ÄLkw»k yLku çkký Mkrník Äe{u Äe{u ô[u
ykððk ÷køÞku. fkLk{kt fwtz¤, {kÚku {wfwx, nkÚk{kt ÄLkw»kçkký yLku fåAMkrník «økx ÚkÞu÷ yk ÃkwY»k íku
MkkûkkíkT ½txkfýoðeh níkk. økwÁSyu {qŠíkLkk ¾qçks ¼kðÃkqðof æÞkLkÚke ËþoLk fÞko.
íÞkhçkkË Úkkuzkf s Mk{Þ{kt {qŠík yá~Þ ÚkE yLku økwÁS WÃkk©Þ{kt økÞk yLku íÞkt íku{ýu [kufðzu
yuf rËðk÷Ãkh ðehLke ô[kE su «{kýu níke íkux÷es ô[kELke ykf]rík Ëkuhe yLku çkeò rËðMku r{†eLku
çkku÷kðeLku «rík{k çkLkkðzkðe. yLku ¾qçk s ¼kð Ãkqðof yLku [{ífkhku MkkÚku íku{ýu íku {qŠík {ÄwÃkwhe -
{nwze{kt «ríkrcík fhe. íkuLke MkkÚku yuf {kuxku ½tx Ãký {trºkík fhe íÞkt «ríkrcík fÞkuo. yksu Ãký íku íÞkt
rðhkrsík Au. nòhku ¼krðfku íÞkt ËþoLku ykðu Au yLku Mkw¾ze Ähkðu Au.
½txkfýo ðehLkwt ðýoLk WÃkh sýkÔÞk «{kýu Au Ãkhtíkw Äw{kMký økk{Lkk ðehLkk yLkLÞ¼õík ©e
þeð÷k÷¼kEyu fkÔÞ{kt yk «{kýu ðýoðu÷ Au.
{ÄwÃkwhe{kt {whíke ËeXe yuf s ðeh ík{khe; {kÚku {wfwx fkLku fwtz¤ Í{fu ÍkfÍ{khe 1.
nkÚk{kt ÄLkw»kçkký Mkkunu, W¼k Aku íkeh íkkýe; MkðoËuð{kt þÂõík{kLk Aku, yuðe ðkík{U òýe 2.
ðs fAkuxku {khe W¼k, fuzu Zk÷s Mkkunu; íkws {whríkLku rLkh¾e, {Lkw»Þ {Lkzkt {kunu 3.
ytíkheûkÚke ykÃk ykðeÞk, {rn{k ðkæÞku ¼khe; {ÄwÃkwhe{kt MÚkkÃkLkk feÄe, çkwrØMkkøkhMkqhe 4.
Mkw¾MkkøkhS íkýk rþ»Þ yu y{h Lkk{Lkk feÄe; søk{ktne suýu Sðe òÛÞwt, Mðøko ðkxze ÷eÄe 5.
Lib 1.12 # 6 www.jainuniversity.org
 ÃkwY»kLkwt s{ýwt ytøk {wÏÞ {LkkÞ Au. ËkLk, ÃkwÛÞ, {kLk MkL{kLk yLku «ýk{krË Mkðo fkÞkuo s{ýk ytøkÚke s
fhkÞ Au. yk s fkhýu ½txkfýo ðehLkk s{ýk nkÚk{kt íkeh yLku zkçkk nkÚk{kt ÄLkw»Þ ykÃkðk{kt ykÔÞk Au.
½txkfýoLkku Mkk{kLÞ yÚko fheyu íkku yk heíku ÚkkÞ: su{Lkwt {Míkf nk÷ðkÚke fkLk ÃkkMku ½tx ðkøku yÚkðk
½tx yux÷u su{ktÚke yðks Lkef¤u íku ½tx yLku fýo yux÷u fkLk yÚkkoík ßÞkhu Ëuð {kÚkwt n÷kðu íÞkhu fkLk
ÃkkMku ½txku ðkøku íku ½txkfýo.
rðÄkLk{kt ½txLkwt rðþu»k {n¥ð sýkÔÞwt Au. íkuÚke ½tx {tºkeLku hk¾ðku òuEyu.
½txkfýo ËuðLkk Mkuðf MkÃkoLkk YÃk{kt íku{Lke ÃkkMku hnu Au yLku MkkÄfLke Ãkheûkk Ãký MkÃko Lkk YÃkÚke fhu

jainuniversity.org
Au. yk fkhýÚke ½txkfýoðehLkk [hý ÃkkMku MkÃkoLkwt r[ö yð~Þ nkuðwt òuEyu.
½txkfýo ðeh Ãkqðo¼ð{kt yuf ykÞo hkò níkk. ËÞk¤wt yLku þqhðeh níkk. Mkíkeyku, MkkÄwyku yLku Ä{eo
{Lkw»ÞkuLkwt hûký fhðk{kt ÃkkuíkkLkwt SðLk ÃkMkkh fhíkk níkk. Ëwü {kýMkkuLkk nw{÷kykuÚke Ä{eo «òLkwt yLku
Mkíke †eykuLkk þeÞ¤Lkwt hûký fhíkk níkk. ÄLkw»kçkký ðzu ½ýk Ëwü hkòykuLku SíkeLku ykÞo Ëuþ{kt þktrík
Vu÷kðe níke.
íku{Lku Mkw¾ze çknws r«Þ níke yLku yríkrÚkykuLke Mkuðk ¼Âõík çknw Mkkhe heíku fhíkk níkk.
{hý Ãkk{eLku íkuyku Ëuð ÚkÞk Au. çkkðLk ðehku{kt ºkeþ{kt ðeh íkhefu íku{Lke økýLkk ÚkkÞ Au. íkuyku
Ãkqðo¼ð{kt ÃkhkuÃkfkhe yLku þqhðeh níkk íkuðe heíku ðehLkkt ¼ð{kt Ãký Ä{eo yLku ¼õíksLkkuLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk
f{koLkwMkkhu MknkÞ fhu Au.
Ãkqðo¼ð{kt íkuyku nkÚk{kt ÄLkw»k çkký, ¾zøk ykrË hk¾íkk íkuÚke {qŠíkLkk nkÚk{kt Ãký ÄLkw»k çkký, ¾zøk
ykrË hk¾ðk{kt ykðu Au.
su{ hkòLku Mkðo ÷kufku {kLku Au íku{ ½txkfýoðehLku Ãký Mkðo Ä{oðk¤k {kýMkku {kLku Au.

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
WÃkkæÞkÞ Mkf÷[tËS {nkhksu «ríkckfÕÃk çkLkkÔÞku Au íku{kt íkuyku©eyu ½txkfýo {tºkLku økúný fhu÷
Au. «ríkrcík {tºkfÕÃk{kt ½txkfýo ðehLke {tºkÞtºkðk¤e Úkk¤e Mkw¾ze MkkÚku ÄhkððkLke «Úkk yksu Ãký
íkÃkøkåA Mkt½{kt «ðíkuo Au.
½txkfýoðehLke {tºkÞtºkðk¤e Úkk¤e «ríkckrË rðrÄrðÄkLk fhkðLkkhk, y{ËkðkË, Mkwhík, z¼kuE rðòÃkwh
ðøkuhu økk{kuLkk siLk øk]nMÚkku ÃkkMku Au.
fux÷kf siLk MkkÄwyku, Þríkyku ©e ÃkqßÞku yLku ©kðfku ½txkfýo ðehLkk {tºkLke ykhkÄLkk fhu Au.
(òÃk fhu Au.)
½txkfýo ðehLkwt MÚkkLk {nwze rðòÃkwhÚke Ãkkt[uf {kE÷ Ëqh ykðu÷ Au. íÞkt sðk {kxu rðòÃkwh,
y{ËkðkË yLku {nuMkkýkÚke çkMkku {¤u Au.
ÃkwÛÞþk¤e {Lkw»ÞkuLku Ëuðíkkyku {ËË fhu Au. yuðkt ½ýkt áüktíkku þk†ku{kt rðã{kLk Au. y÷çk¥k
ÃkwÛÞþk¤e «kýeykus rLkr{ík Ãkk{eLku ËuðkuLke f]Ãkk MktÃkkËLk fhu Au. Mkw÷Mkk MkíkeLku Ãkwºk«kró {kxu Ëuðíkkyu
çkºkeMk økwrxfkyku ykÃke. ©e f]»ýLku shkMkt½Lkk ÞwØ ð¾íku ÄhýUÿËuðu ©e þt¾uïh ÃkkïoLkkÚkLke «rík{k
ykÃke. [uxfhkò MkkÚkuLkk ÞwØ{kt fkurýfhkòLku MVrxfLke {kuxe rþ÷k çkLkkðe ykÃke {ËË fhe. WÃkk.
ÞþkurðsÞS {nkhks yLku yk[kÞo ©e çkÃÃk¼èMkqrhLku MkhMðíke Ëuðeyu «íÞûk ËþoLk ykÃke ðhËkLk
ykÃÞwt. ©e {kunLk÷k÷ {nkhkòLku Ãký ©e rsLkfwþ¤Mkqrh ¼wðLkÃkrík Ëuð ÚkÞk Au. íku{Lke MknkÞ níke. yuðk
çkeò yLkuf áüktíkku Au fu Ëuðku Ä{eo - ÃkwÛÞþk¤eykuLku {ËËYÃk ÚkkÞ Au. yux÷u ykÃkr¥kyku Ëqh fheLku Eü
Lib 1.12 # 7 www.jainuniversity.org
 «kó fhkðu Au.
fkuE Ãký {tºk nkuÞ íku{kt 1 {tºkÉr»k, 2. {tºk AtË, 3. {tºk Ëuðíkk, 4. {tºkrLkÞkuøk yLku 5. {tºkLÞkMk yk
Ãkkt[ ytøkku {tºkþk†Lke árüyu sYhe Au. yk Ãkkt[ ytøk rðLkkLkku {tºk V¤ ykÃkLkkhku Úkíkku LkÚke. yk
½txkfýo{tºk{kt Ãkt[ktøk yk «{kýu Au.
1. {tºkÉr»k - (fíkko) - Ãkqðko[kÞo.
2. {tºkAtË - ({tºk fÞk AtË{kt Au.) - yLkwüwÃkAtË
3. {tºkËuðíkk - (ykhkæÞ Ëuð fÞk?) - ½txkfýoðeh.

jainuniversity.org
5. {tºk rðrLkÞkuøk- (þwt fkÞo fhu) - Mkðuo hkuøk, Mkðo ¼Þ, Mkðo «fkhLkk Íuh ¼qík«uíkkrËLke
ÃkezkykuLkku Lkkþ fhu Au yLku Mkðo «fkhLkkt {LkkuðktrAík
Ãkqýo fhu Au.
5. {tºkLÞkMk - (MÚkkÃkLk) - ytøkLÞkMk, fhLÞkMk, sÃk, ykðíko ðøkuhu.

©e ½txkfýo {nkðehLke {tºk MkkÄLkk

MÚkkLkLke ÞkuøÞíkk.
Ãkw»Þkfo rËLku íkÚkk MkkrÄÞu W¥k{ fkÞo ©uü Au. íkÚkk W¥k{ fkÞo rMkrØ Þkuøk y{]ík rMkrØÞkuøk «Þkuøk:
þw¼ þw¢Lku, [LÿLkwt çk÷ EíÞkrË rð[khe MkkÄLkk fheÞu. WÃkðLkMÚkkLku, çkkøk, ðkze yÚkðk Ëuð Xufkýwt
yÚkkuå[ MÚkkLku {uze {kr÷Þk MÚk÷u, yufkLík MÚk÷u, su Xufkýu MkkÄLk fhðk EÂåAÞu, ®íknk ykMkÃkkMk Ãkrðºk
¼qr{fk òuEÞu, †e ykrËLke árü Lk ykðu, yrík «Mktøk Lknª, yunðu MÚk÷u MkkÄLk fhðwt.
{tºk MkkÄLk rðrÄ
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
«Úk{ ¼qr{fk þwØ fheLku {tºk sÃkeÞu, H nÙe P ©e P ¼qBÞkrËËuðkÞ Lk{: yu {tºk sÃke ÄqÃk, ËeÃk, yûkík
fhe, ¼qr{ ÃkqsLk þwØ fesu, ÃkAe rLk{o÷ s÷u MLkkLk fesu, íku ðu¤kyu {tºk sÃkeÞu,
nÙku P nÙe P õ÷e P øktøku s÷kÞ Lk{: yu{ fne MLkkLk fhðwt. W¥k{ ð† Ãknuhðk, {Lk ð[Lk fkÞkÚke þwØ
r¢Þk{kt «ðŠíkÞu, ð† Ãknuhíkkt yu {tºk fnuðku,
H nÙe P õ÷e P ¿kkLkkLkLËËuðkÞ Lk{: ÃkAe ½txkfýoLkku {tºk, Mðhðýo þwØ Wå[khý r[¥k{kt Ähe æÞkLk
fesu.
©e ½txkfýo {nkðehLke MkkÄLkk {kxu Lkku {tºk
H ½txkfýo {nkðeh:, MkðoÔÞkrÄrðLkkþf: k
rðMVkuxf¼Þ«kóu hûk hûk {nkçk÷ kk1kk
Þºk íðt ríküMku Ëuð, r÷r¾íkkuzTûkhÃktÂõíkr¼: k
hkuøkkMíkºk «ý~ÞÂLík, ðkíkrÃk¥kfVkuÈðk: kk2kk
íkºk hks¼Þt LkkÂMík, ÞkÂLík fýuosÃkk: ûkÞt k
þkrfLke ¼qíkðuíkk÷k, hkûkMkk: «¼ðÂLík Lk kk3kk
Lkkàfk÷u {hýt íkMÞ, Lk [ MkÃkuoý Ë~Þíku k
yÂøLk[kih¼Þt LkkÂMík, H nÙe P ½txkfýo Lk{kuMíkwíku X: X: X: Mðknk
Lib 1.12 # 8 www.jainuniversity.org
 yk {tºkLkku 33000 ðkh òÃk fhðkÚke {tºkLke rMkrØ ÚkkÞ Au. íku {kxu 42 rËðMk rLkíÞ 108 ðkh òÃk
fhðk yLku MkkÚku òu {tºk fhe Ëne, ËqÄ, ½]ík, fuMkh, økwøk÷Lkku nku{ ykÃkðku.
H nÙª ©e ½txkfýkuo Lk{kuMíkwíku X: X: X: Mðknk
yk {tºkLkku hkus 108 ðkh òÃk fhðkÚke rhrØ - rMkrØ «kó ÚkkÞ Au.

©e ½txkfýo {nkðehLke ykhíke

jainuniversity.org
½txkfýo {nkðeh økksu, sz[uíkLk søk{rn{k Aksu,
{LkðktrAík Ãkwhý fhLkkhk, ¼õíksLkkuLkk ¼Þ nhLkkhk.
ykrÄÔÞkrÄ WÃkkrÄ nhíkk, hkuøk WÃkÿð Ëw:¾ Mktnhíkk, ½txkfýo 1.
ÉrØrMkrØ {tøk÷ fhíkk, Mkíðhu MknkÞu Ãkøk÷k ¼híkk,
íkws M{hýÚke ðktrAík {u¤k, ¼õíkkuLke íkkíke þw¼ðu¤k ½txkfýo 2.
½txkfýo {nkðeh ínkhe, ykhíke fhíkk su LkhLkkhe,
ykrÄ ®[íkk þkuf rLkðkhe, Ä{o LkÚkk Ëku»kLku xk¤e ½txkfýo 3.
økkS hÌkku søk{ktne Mk½¤u, ½h{kt Mkkøkh{kt hýðøkzu.
MknkÞ fhtíkku ðkËu Íøkzu, ËwükuÚke ftE þw¼ Lk çkøkzu. ½txkfýo 4.
Ëuþ Lkøkh Mkt½ ðíkkuo þktrík, ¼õík sLkkuLke ðÄþku fktrík,
{nk{khe ¼Þ Mktfx LkkMkku, ykhkuøÞLktËu søkðkMkku ½txkfýo 5.
{tøk÷{k÷k ½h ½h «økxku, Erík WÃkÿð rðÎLkku rð½xku,
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
þktrík ykLktËLku «økxkðku, Mk{htíkku Íx Ônkhu ykðku.
ykí{ {nkðeh þkMkLk hkßÞu, Mkuðkfkhf søk{kt økksu.
½txkfýo 6.

çkwrØMkkøkh ykík{fksu, ûkýûký Ônu÷ku MknkÞu Úkksu. ½txkfýo 7.

Lib 1.12 # 9 www.jainuniversity.org

 ©e Lkkfkuzk ¼ihðLkkÚk MkkÄLkk
H nÙª ©e Lkkfkuzk ¼ihðkÞ Lk{: (hkus 108 ðkh økýðku)
©e Lkkfkuzk ¼ihðLkwt ðýoLk
hksMÚkkLk{kt ykðu÷k Lkkfkuzk íkeÚkoLkk yk þkMkLk MknkÞf Lkkfkuzk ¼ihð Ëuð Au. ‘¼ihð’ yuf ËuðkuLke òrík
Au. ykX «fkhLkk ¼ihðku økýkÞ Au. yk Ëuð ¼õíkkuLkk {LkðktrAík þe½úíkkÚke Ãkqhu Au. ®[íkkyku Ëqh fhu Au.
ykÃkr¥kykuLku nhe÷u Au. hksMÚkkLk{kt ykðu÷ Lkkfkuzk íkeÚkuo ©e Lkkfkuzk ÃkkïoLkkÚk ¼økðkLkLkk {q¤LkkÞf ËuhkMkhLke

jainuniversity.org
çkksw{kt yk ËuðLkwt yuf {kuxwt MÚkkLk hnu÷wt Au. hksMÚkkLke fwxwtçkku yk Ëuð «íÞu yíkqx©Øk Ähkðu Au.

©e ¼ihðLkkÚk «kÚkoLkk
ykðkuS ykðku ¼ihðLkkÚk yku Lkkfkuzk ðk÷u,
íkw{ ne zwtøkheÞk ðk÷u, íkw{ ne ½w½wtrhÞk ðk÷u. 1.
íkehÚk Lkkf÷zk Mkkunu, ¼ÔÞ Sðku òu {kunu,
ËeÃku ¼ihð {Lkkunkh, yku Lkkfkuzk ðk÷u 2.
ykðkuS ykðku ¼iÁ ËhMk r˾kðku,
Ëw:¾zk r{xkðku {uhk LkkÚk ðku Lkkfkuzk ðk÷u. 3.
nkÚku ¾zøkÄkhe, z{Á fe þku¼k LÞkhe,
[kiMkX ÞkurøkLke MkkÚk, yku Lkkfkuzk ðk÷u. 4.

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
æÞkLk íkwBnkhk ÄkÁ, fks n{khku Mkkh,
©e Mkt½ fu rMkh Ãkh íkuhk nkÚk, yku Lkkfkuzk ðk÷u. 5.

©e ¼ihð ykhíke
H sÞ sÞ sÞfkh, ðkhe sÞ sÞ Ítfkhk,
ykhíke Wíkkhku ¼rðsLk r{÷fh (2), ¼ihð h¾ðk÷k,
ðkhe SðLk h¾ðk÷k, H sÞ sÞ sÞfkh 1.
íkw Mk{rfíke MkwhLkh {Lk {kunf, {tøk÷ rLkíkfkhk
©e Lkkfkuzk ¼ihð MkwLËh (2), sLk {Lk nh Lkkþ, ðkhe SðLk... 2. H
¾zTøk rºkþw÷ Äh ¾ÃÃkh Mkkunu, z{Á fh Äkhk ðkrh z{Á fhÄkhk,
yËT¼wík YÃk yLkku¾e h[Lkk (2), {wfwx fwü÷ Mkkhk... 3. H
H nÙª ûkkt ûk: {tºk çkes Þwík, Lkk{ sÃku íkknhk, ðkrh Lkk{ sÃku íkkunhk,
rhrØ rMkrØ yÁ MkBÃkË {Lkkunh (2) SðLk Mkw¾fkhk... 4. H
fwþ÷ fhu íkuhk Lkk{ r÷Þk rLkík, ykLkLË fhLkkhk. ðkrh ykLkLË fhLkkhk,
hkuøk þkuf Ëw:¾ Ëkrhÿ nhíkk(2), ðktrAík Ëkíkkhk ..... 5. H
Lib 1.12 # 10 www.jainuniversity.org
 r©V÷ ÷kÃkMke {kíkh Mkw¾ze, ÷œw íku÷Äkhk, ðkrh ÷œw íku÷Äkhk,
ÄwÃk ËeÃk Vu÷ {k÷ ykhíke(2), rLkík LkÞu hrððkhk ... 6. H
ðiÞkðå[ fhíkkt Mkt½ íkuhe, æÞkLk yzøk Äkhk ðkrh æÞkLk yzøk Äkhk,
‘rnB{ík’ rník Mku r[ík {u Ähíkk(2), ‘¼ÔÞkLktË’ ÃÞkhk ... 7. H
Ëku nòh fu þw¼MðíMkh, Ãkku»k {kMk hMkk÷k, ðkrh Ãkkku»k {kMk hMkk÷k,
©e Mkt½ r{÷fh fhu ykhíke(2), {tøk÷ rþð {k÷k... 8. H

jainuniversity.org
©e [¢uïhe
©e [¢uïhe Ëuðe yu «Úk{ íkeÚkOfh ©e É»k¼Ëuð«¼wLkk þkMkLkLke yrÄ»Xkºke Au. Ãkk÷eíkkýk þºkwtsÞ
íkeÚko WÃkh Ëk¾÷ Úkíkkt s zkçkk nkÚku þktríkLkkÚk ¼økðkLkLke Lke[u yk {kíkkSLkwt MÚkkLk ykðu÷wt Au. ©e
þºkwtsÞíkeÚkoLke hûkk fhLkkhe, ®MknLkk yLku økÁzLkk ðknLk WÃkh çkuMkLkkhe, yuf nkÚk{kt [¢ çkeò nkÚku
ðhË{qÿk íkÚkk yLÞ ykÞwÄku Ähe Mkwðýoðýeo{kt yíÞtík þku¼u Au.
þkMkLkLke yLku íkeÚkoLke hûkk fhðk{kt ík¥Ãkh yk Ëuðe ¼õíkkuLkk {LkðktrAík Ãký þe½úÃkqhu Au.
{tºk :HnÙe P yit õ÷ª ©e [¢uïhe ËiÔÞi Lk{:
©e [¢uïhe {kíkkSLke Míkwrík
LkÞLkkLktË fhe MkËk Mkw¾fkhe, ®MknkuÃkhe íkwt Xðe,
nMíku [¢ MkËk ¼÷wt Íøk{øku, ®[íkk ¼Þku fkÃkíke;
MkwtËh YÃkLku ¼ÔÞ ytøk h[Lkk, Míkwrík fhe ËþoLk fhe,

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
{køkwt {tøk÷ þktrík ykÃkku MknwLku {kíkk ©e [¢uïhe.

©e [¢uïhe {kíkkSLke ykhíke

(Zk¤ : sÞ sÞ ykhíke ykrË rsýtËk)
sÞ [¢uïhe sÞ sÞ fkhe, ykhíke WíkkY {tøk÷fkhe. sÞ 1.
rMkØ[¢ÞLºkLke MkkrÒkæÞfkhe, ¼õíksLkkuLku Mkw¾ fhLkkhe sÞ 2.
økYz ðknLk Au {wÏÞ ík{kÁt, ®MknkuÃkrh Ãký þku¼u Au [kY sÞ 3.
rðrðÄ ykÞwÄkuLku rðrðÄ ¼qò÷e, MkkuðLkðhýe fkÞk YÃkk÷e sÞ 4.
ð†k¼q»kýÚke ͤn¤íke, Ítfkh fhíke øks rs{ Mkhíke sÞ 5.
ykrË rsýtËkLke ykrË Mkurðfk, Ëw:¾ Ëkunøk fkÃku íkwt ¼rðLkk. sÞ 6.
íkkhe f]ÃkkÚke ÉrØ rMkrØ Ãkkðu, Mkw¾ - MktÃkr¥k Y{Íw{ ykðu sÞ 7.
y«rík[¢k ðtËLk fheyu, ‘MkwÞþ’ rMkrØLku {tøk÷ ðheyu. sÞ 8.

Lib 1.12 # 11 www.jainuniversity.org

 ©e ÃkÈkðíke Ëuðe
{tºk :H nÙe P yit õ÷ª ©e ÃkÈkðíke ËiÔÞi Lk{: (108 ðkh økýðku)
©e ÃkkïoLkkÚkLkk yrÄckrÞfk ÃkÈkðíke {kíkkSLkku ÃkkðLk Ãkrh[Þ:
yríkík{kt ®Mknðk÷kufLk:
©e Ãkkïofw{khu fkc yÂøLk{kt çk¤íkk MkkÃkLku Lkðfkh yÃkkÔÞku. Mk{krÄ îkhk {heLku ¼ðLkÃkrík- yMkwh
rLkfkÞ{kt Lkkøkhks- ÄhýuLÿ çkLÞk íku{Lkk {nkhkýe ÃkÈkðíke Au. ykðe {kLÞíkk «rMkØ Au.
fuð¤¿kkLk ÃkAe ©e ÃkkïoLkkÚk ¼økðkLku [íkwŠðÄ Mkt½Lke MÚkkÃkLkk fhe, íÞkhu ©e ÃkÈkðíkeLke þkMkLkhrûkfk
jainuniversity.org
íkhefu MÚkkÃkLkk fhe. ©e ÃkÈkðíke ËuðeLke Míkwrík{kt LkkøkhksLke {nkÃkíLke, ÄhýuLÿr«Þk ðøkuhu rðþu»kýku
ykðu Au. íku ÃkhÚke yux÷wt òýe þfkÞ Au fu íku ¼ðLkÃkrík rLkfkÞLkk Lkkøkhks ÄhýuLÿLke ÃkíLke Au.
Lkkøkhks©e ÄhýuLÿ ðiYxTÞk Lkk{Lke çkeS ÃkíLke Au. yLku íku Ãký [{ífkrhf Ëuðe íkhefu «rMkØ Au. Ãkhtíkw
rðþu»k ykhkÄLkk WÃkkMkLkk íkku ©e ÃkÈkðíke ËuðeLke s ÚkkÞ Au.
çktøkk¤{kt LkkÚk Mkt«ËkÞLke ÃkkhMkLkkÚk Lkk{Lke yuf þk¾k Au. íku yu{ {kLku Au fu y{khk ÃktÚk{kt ½ýkt ð»kkuo
Ãknu÷k ÃkkhMkLkkÚk Lkk{Lkk yuf {nkLkÃkwÁ»k rMkØ ÚkE økÞk. íku{ýu ÃkÈkðíke Lkk{Lke ÞkurøkLkeLku ðþ fhe níke yLku
íku yu{Lkwt ®[íkÔÞw fkÞo fhíke níke yux÷u íku{Lkku «¼kð ¾qçk rðMíkÞkuo. ykLku ykÃkýu yuf ËtíkfÚkk {kLkeyu Ãký
íku{ktÚke yuf nfefík íkhe ykðu Au fu Mk{Mík Ãkqðo Ëuþ{kt ©e ÃkkïoLkkÚk ¼økðkLkLke yuf {nkLk Þkuøkeïh yLku
rMkØÃkwÁ»k íkhefu ¾qçk s ÏÞkrík ÚkE níke. íkÚkk ©e ÃkÈkðíkeLke þÂõíkÚke Mknw fkuE «¼krðík níkk.
þkfík Mkt«ËkÞ{kt su MÚkkLk økkihe ËwøkkoLkwt Au. çkkiØ Mkt«ËkÞ{kt su MÚkkLk íkkhkLkwt Au yLku fkir÷fk{kt su
MÚkkLk ð@kLkwt Au íkuðwt s MÚkkLk siLkku{kt ©e ÃkÈkðíkeLkwt Au yLku íkuÚke s yLkuf siLkk[kÞkuo yu ÃkÈkðíkeLke
{nkËuðe íkhefu Míkwrík fhu÷e Au.
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
siLkku{kt þkfíkkuLke yMkh Lke[u Ëuðe Ãkqò þY ÚkE, yu{ {kLkðwt {Lkkððwt ¼w÷ ¼hu÷wt Au. siLk Ä{o{kt yrík
«kr[Lk fk÷Úke rsLk{kíkkykuLke Ëuðeyku íkhefu Ãkqò Úkíke níke yLku Mkku¤ rðãkËuðeykuLke ykhkÄLkk Ãký
yux÷e s ÔÞkÃkf níke.
©e rsLk«¼MkqrhS fu suyku rð¢{Lke [kiË{e MkËe{kt yuf «¼kðþk¤e siLkk[kÞoLke ÏÞkrík Ãkk{u÷k níkk.
íku{ýu ©e ÃkÈkðíke ËuðeLke ykhkÄLkkÚke ½ýe rMkrØyku {u¤ðe níke yLku íkuLkk fkhýu s íkuyku rËÕneLkk
Mkw÷íkkLk {n{Ë ík½÷¾Lkk Ëhçkkh{kt {kLk¼ÞwO MÚkkLk ÃkkBÞk níkk. íku{ýu Mkw÷íkkLkLku WÃkËuþ ykÃkeLku
þºkwtsÞ, røkhLkkh, V÷kurË ykrË íkeÚkoLke hûkk fhkðe níke. Mkw÷íkkLk íku{Lke þÂõíkykuÚke «¼krðík níkku.
hk½ð[iíkLÞ Lkk{Lkk {tºk þk†eÚke yk MknLk ÚkÞwt Lkrn. íkuLku Ãký Mkw÷íkkLkLkk Ëhçkkh{kt ykøk¤ Ãkzíkwt
MÚkkLk {éÞwt níkwt. yuf ð¾ík íkuýu ©e rsLk«¼MkqrhLke «ríkckLku Äq¤{kt {u¤ððk {kxu yuf {r÷Lk{tºk «Þkuøk
fÞkuo. íkuýu {tºk îkhk Mkw÷íkkLkLkk nkÚk Ãkh hnu÷e yrík{qÕÞðkLkT ðªxe økq{ fhe ©e rsLk«¼MkqrhSLkk
hòunhý{kt {qfe ËeÄe. Ãkhtíkw ©e ÃkÈkðíke íku{Lku MkËk MknkÞ fhLkkhk níkk. íku{ýu MkqrhSLku [uíkðe ËeÄk.
yux÷u MkqrhSyu rðãkLkk çk¤u yu ðªxe hk½ð[iíkLÞLkk {MíkfLkk ðk¤{kt {qfe ËeÄe.
Úkkuzeðkhu Mkw÷íkkLkLku ÏÞk÷ ykÔÞku fu {khk nkÚk ÃkhLke ðªxe økw{ ÚkE Au. yux÷u íku rð[kh{kt Ãkzâku íku
s ð¾íku hk½ð [iíkLÞu fÌkwt : Lkk{Ëkh! ykÃk su ðMíkwLke ®[íkk fhku Aku, íku ykÃkýk Ëhçkkh{kt ykÃkLkk
{kLkeíkk rsLk«¼MkqrhLkk yku½k{kt Au. yk Mkkt¼¤e çkÄk Mk¼ksLkku ykùÞo ÃkkBÞk. Ãkhtíkw MkqrhSLkk {w¾
Lib 1.12 # 12 www.jainuniversity.org
 ÃkhLke hu¾kyku{kt shkÞu Vhf Lk Ãkzâku. íku{ýu MðåA r[¥ku fÌkwt. ‘Mkw÷íkkLk! ík{u {khk yku½kLke íkÃkkMk
fhkðe þfku Aku.’ íkhík s ytøkhûkfkuyu íku{Lkku yku½ku íkÃkkMÞku, Ãký íku{ktÚke ftE LkeféÞwt Lknª, ykÚke
hk½ð [iíkLÞLkwt {kuZwt yufË{ Ãkze økÞwt.
MkqrhSyu fÌkwt: ‘Mkw÷íkkLk! ík{khu ®[íkk fhðkLke fkuE sYh LkÚke. ík{khe {qÕÞðkLk ðªxe n{ýk s
{¤e ykðþu. ðªxe hk½ð [iíkLÞLkk {kÚkkLkk ðk¤{kt AqÃkkÞu÷e Au.’ yk þçËku Mkkt¼¤íkkt s Mkw÷íkkLkLkk
ytøkhûkfkuyu hk½ð [iíkLÞLkk {kÚkkLkk ðk¤Lke íkÃkkMk fhe íkku ðªxe {¤e ykðe. ©e rsLk«¼MkqrhS ßÞkhu
Ãký yknTðkLk fhíkkt, íÞkhu ©e ÃkÈkðíke Ëuðe nksh Úkíkk yLku íku{Lkwt çkíkkðu÷wt fk{ fhe ykÃkíkk.

jainuniversity.org
rð.Mkt. 1857 Úke 1908 MkwÄe ©e ðeh rðsÞS {nkhks rðã{kLk níkk. su{Lke çkLkkÚke h[u÷e Ãkqòyku
yksu ¾qçk s ÷kufr«Þ nkuE yLkufðkh ¼ýkðkÞ Au. íku{ýu ©e ÃkÈkðíkeLke WÃkkMkLkkÚke s ykðe þÂõík
{u¤ðe níke. Mkt. 1899{kt íku{ýu hksMÚkkLkLke Ãkt[íkeÚkoLkku Mkt½ fkZâku íÞkhu økwshkíkLke MkhnË Ãkh
fku÷uhkLkku ¼Þtfh ÔÞkrÄ «Mkhe økÞku níkku, íkuÚke íku{Lke MkkÚkuLkk {kýMkkuyu ÃkkAk VhðkLke EåAk Ëþkoðe.
©e ðeh rðsÞS {nkhksu ©e ÃkÈkðíkeLke MknkÞÚke íku ËhufLku Mkne Mk÷k{ík y{ËkðkË ÃkkAk ÃknkU[kzâk.
íkuy÷ íktçkwLke ykMkÃkkMk ©e ÃkÈkðíkeLkk sÃkÚke yr¼{trºkík fhu÷wt s¤ ðkhtðkh Atxkðíkk níkk. yk heíku ©e
ÃkÈkðíkeLke ykhkÄLkk fhLkkhLku yLkuf ð¾íku yLkuf «fkhLke MknkÞ fhðkLkk áüktíkku siLk MkkrníÞ{kt
LkkUÄkÞu÷k Au. ©e ÃkÈkðíkeLke ykhkÄLkk su{ su{ ÔÞkÃkf Úkíke økE. íku{ íku{ íkuýu Lkðk YÃkku Äkhý fÞko.
¼ihð ÃkÈkðíke fÕÃk{kt ©e ÃkÈkðíke ËuðeLkk Lkk{ku yk «{kýu sýkÔÞk Au. íkkuík÷k, íðrhíkk, rLkíÞk, rºkÃkwhk,
fk{MkkrÄLke yLku rºkÃkwhk ¼ihðe.
Ãkhtíkw siLkkuLkk Mk{Mík MkkrníÞLkwt yð÷kufLk fhíkkt sýkÞ Au fu çkeò Ãký yLkuf Lkk{kuÚke íku{Lke
ykhkÄLkk Úkíke níke su{ fu (1) ÄhýuLÿ ÃkÈkðíke, (2) hõík ÃkÈkðíke, (3) ntMk ÃkÈkðíke, (4) MkhMðíke

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
ÃkÈkðíke, (5) þçkhe ÃkÈkðíke, (6) fk{uïhe ÃkÈkðíke, (7) ¼ihð ÃkÈkðíke, (8) ¼ihðe ÃkÈkðíke, (9)
rºkÃkwhk ÃkÈkðíke, (10) rLkíÞk ÃkÈkðíke, (11) Ãkwºkfh ÃkÈkðíke, (12) Mð¡ MkkÄLk ÃkÈkðíke, (13)
þiðkøk{kufTík ÃkÈkðíke, (14) {nk÷û{e ÃkÈkðíke, (15) ð]Øhõík ÃkÈkðíke ðøkuhu. yk çkÄk{ktÚke hõík
ÃkÈkðíkeLkku {rn{k yríkþÞ «ðíko{kLk Au. yk rMkðkÞ ©e ÃkÈkðíke Mkn†Lkk{ {tºkkðr÷{kt ÃkÈkðíke ËuðeLkk
fw÷ 1008Lkk{Lkku Mktøkún Ëþkoððk{kt ykÔÞk Au, su Lke[u «{kýu Au.
1. ÃkÈkðíke 2. ÃkÈðýko 3. ÃkÈnMíkk 4. ÃkrÈLke
5. ÃkÈkMkLkk 6. ÃkÈfýko 7. ÃkÈkMÞk 8. ÃkÈ÷ku[Lkk
9. ÃkÈk 10. ÃkÈË÷k»ke 11. ÃkÈðLkÂMÚkíkk 12. ÃkÈk÷Þk
13. ÃkÈøkLÄk 14. ÃkÈhkøkk 15. ÃkÈøkkuÃkhkrøkfk 16. ÃkÈr«Þk
17. ÃkÈLkkr¼ 18. ÃkÈktøke 19. ÃkÈþkrÞLke 20. ÃkÈðýoíke
21. Ãkqíkk 22. Ãkrðºkk 23. ÃkkÃkLkkrþLke 24. «¼kðíke
25. «rMkØk 26. Ãkkðoíke 27. ÃkwhðkrMkLke 28. «¿kk
29. «nT÷krËLke 30. «eíkk 31. Ãkeíkk¼k 32. ÃkÈkÂBçkfk
33. Ãkkíkk÷ðkrMkLke 34. Ãkqýko 35. ÃkÈÞkurLk 36. r«ÞtðËk
37. «Ëeók 38. ÃkkþnMíkk 39. Ãkhk 40. Ãkkhk
41. ÃkhBÃkhk 42. ®Ãkøk÷k 43. Ãkh{k 44. Ãkqhk
Lib 1.12 # 13 www.jainuniversity.org
 45. ®Ãkøkk 46. «k[e 47. «íker[fk 48. ÃkhfkÞofhk
49. Ãk]Úðe 50. ÃkkŠÚkðe 51. Ãk]rÚkðeÃkðe 52. ÃkÕ÷ðk
53. ÃkkýËk 54. Ãkkºkk 55. Ãkrðºkktøke 56. ÃkqíkLkk
57. «¼k 58. ÃkíkkrfLke 59. Ãkeíkk 60. «ÒkøkkrÄÃkþu¾hk
61. Ãkíkkfk 62. ÃkÈfrxLke 63. Ãkrík{kLke 64. Ãkhk¢{k
65. ÃkkËkBçkwsÄhk 66. Ãkwüe 67. Ãkh{køk{ çkkurÄLke 67. Ãkh{kí{k
69. Ãkh{kLkLËk 70. «MkÒkk 71. ÃkkºkÃkkur»kýe 72. Ãkt[çkkýøkrík

jainuniversity.org
73. Ãkkiºke 74. Ãkk¾tzËLke 75. rÃkíkk{ne 76. «nur÷fk
77. «íÞt[k 78. Ãk]Úk]ÃkkÃkku½LkkrþLke 79. Ãkqýo[Lÿ{w¾e 80. ÃkwÛÞk
81. Ãkw÷ku{k 82. ÃkqŠý{k 83. «Úkk 84. ÃkkðLke
85. Ãkh{kLkLËk 86. Ãktrzíkk 87. Ãktrzíkurzíkk 88. «ktþw÷ÇÞk
89. «{uÞk 90. «¼k 91. «fkhðŠíkLke 92. «ÄkLkk
93. «kŠÚkíkk 94. «kÚÞko 95. ÃkËËk 96. ÃktÂõíkÃkqhýe
97. Ãkkíkk÷MÚkk 98. Ãkkíkk÷÷u¾e 99. «kýk 100. «uÞMke
101. {kíkk 102. {økk 103. {nk{kÞk 104. {nkßÞkurík»{rík
105. {nkMkíke 106. {nkËeró 107. {rík 108. r{ºkk
109. {nk[tze 110. {tøk÷k 111. {rnr»k 112. {kLkMke
113. {u½k 114. {nk÷û{e 115. {Lkkunhk 116. {nk«nkhk
117. {]øÞk 118. {krLkLke 119. {kLkþkr÷Lke 120. {køkoËkºke
121. {wnqíkko
125. {nuïhe
129. {Lkku¿kk
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
122.
126.
130.
{kæðe
{nußÞk
{nkïuíkk
123.
127.
131.
{Äw{íke
{wõíkknkhk rð¼q»kýk
yrík{kurnLke
124. {ne
128. {nk{wÿk
132. {Äwr«Þk
133. {nk{rík 134. {kÞk 135. {kunæLke 136. {LkÂMðLke
137. {krn{rík 138. {nkðuøkk 139. {kLkËk 140. {kLknkrhýe
141. {nk«¼k 142. {ËLkk 143. {tºkð~Þk 144. {wrLkr«Þk
145. {tºkYÃkk 146. {tºk¿kk 147. {tºkËk 148. {tºkMkkøkhk
149. {Lk:r«Þk 150. {nkfkÞk 151. {u½{kr÷Lke 152. {nkþe÷k
153. {nk¼qò 154. {nkþÞk 155. {nkhûkk 156. {Lkku¼uËk
157. {nkûkÞk 158. {nkfkÂLíkÄhk 159. {wõíkk 160. {nkðúík MknkrÞLke
161. {ÄwMkúwðk 162. {qåAoLkk 163. {]økkûke 164. {]økkðíke
165. {]ýkr÷Lke 166. {Lk:Ãkwrü 167. {nkþÂõík 168. {nkÚkoËk
169. {]zkLke 170. {]zkLke 171. {¥kk 172. {kíktøkøkkr{Lke
173. {tËkrfLke 174. {nkrðãk 175. {ÞkoËk 176. {kºke
177. {kíkk{nw 178. {tËøkrík 179. {nkfuþe 180. {neÄhk
181. {nkuíMkknk 182. {nkËuðe 183. {rn÷k 184. {kLkðrØoLke
Lib 1.12 # 14 www.jainuniversity.org
 185. {nkøk]nnk 186. {nknhk 187. {nk{kºke 188. {kuûk{køko«fkrþLke
189. {kLÞk 190. {kLke 191. {rýLkwÃkqhþu¾hk 192. {kLkðíke
193. {rýfkt[eÄhk 194. {kLkk 195. {nk{rík«fkrþLke 196. {nkíkLºkk
197. {nkËûkk 198. {i½k 199. {i½k 200. {nkøkwýk
201. rsLk{kºkk 202. rsLkuLÿk 203. sÞtrík 204. søkËeïhe
205. sÞk 206. sÞðíke 207. òÞk 208. sLkLke
209. sLkÃkkr÷Lke 210. søkL{kºkk 211. søkL{kÞk 212. søkßsÞkurík»kk

jainuniversity.org
213. søkrssíkk 214. òøkhk 215. ssohk 216. søkßsuºke
217. s{Lkk 218. s÷ðkrMkLke 219. ÞkurøkLke 220. Þkuøk{w÷k
221. søkØkºke 223. ÞkuøkÃkèÄhk 224. ßðk÷k 225. ßÞkuríkYÃkk
226. ßðkr÷Lke 227. ßðk÷k{w¾e 228. ßðk÷k{k÷k 229. òßðÕÞk
230. sÞrØíkk 231. siLkuïhe 232. rsLkkÄkhk 233. SðLke
234. Þþ:Ãkkr÷Lke 235. ÞþkuËk 236. sÞÞMke 237. sÞuck
238. ßÞkuíMkLkk 239. ßðhLkkrþLke 240. ßðh÷kuÃkk 241. shkSýko
242. òtøkw÷k 243. Þwøk¼ÿk 244. søkÂL{ºkk 245. Þtrºkýe
246. sL{¼q»kýk 247. Þkuøkuïhe 248. Þkuøkktøkk 249. ÞkuøkÞwõíkk
250. ÞwøkkrËò 251. ÞÚkkÚkoðkrËLke 252. òtçkwLkËkfkÂLíkÄhk 253. sÞk
254. rLk{u»kk 255. LkŠíkLke 256. Lkhe 257. LkkhkÞýe
258. Lk{oËk 259. Lke÷kÂí{fk 260. rLkhfkhk 261. rLkhkÄkhk
262. rLkhk©Þk
266. Lk]ÃkLktrËLke „ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
263.
267.
Lk]Ãkð~Þk
Lk]ÃkÄ{o{Þk
264.
268.
rLkhk{kLÞk
Lkerík
265. rLk:Mktøkk
269. LkqíkLke
270. LkhÃkkr÷Lke 271. LktËk 272. LktrËðíke 273. rLkck
274. LkehËk 275. LkkøkðÕ÷¼k 276. Lk]íÞr«Þk 277. LkÂLËLke
278. rLkíÞk 279. Lkufk 280. rLkhk{Þk 281. LkkøkÃkkþ½hk
282. Lkkifk 283. rLk»f÷tfk 284. rLkhkr{»kk 285. LkkøkðÕ÷k
286. LkkøkfLÞk 287. LkkrøkLke 288. Lkkøkfwtz÷e 289. rLkÿk
290. LkkøkË{Lke 291. Lkuºkk 292. Lkkhk[ðŠ»kýe 293. rLkŠðfkhk
294. rLkðiohk 295. LkkøkLkkÚkk 296. LkkøkLkkÚkuþðÕ÷¼k 297. LkkøkMðkr{Lke
298. Lkkøkh{ýe 299. rLk÷kuo¼k 300. rLkíÞkLktËrðÄkrÞLke 301. ðúsnMíkk
302. ðhËk 303. ð@þe÷k 304. ðÁrÚkLke 305. ð@k
306. ð@kÞwÄk 307. ðkýe 308. rðsÞk 309. rðïÔÞkrÃkLke
310. ðMkwËk 311. s÷Ëk 312. ðehk 313. rð»kÞk
314. rð»kðŠÄLke 315. ðMkwtÄhk 316. ðhk 317. ðeïk
318. ðŠýLke 319. ðkÞwøkkr{Lke 320. çknwðýko 321. çkesðíke

Lib 1.12 # 15 www.jainuniversity.org

 322. rðãk 323. çkwrØ{íke 324. rð¼k 325. ðuãk
326. ðk{ðíke 327. ðk{k 328. rðrLkÿk 329. ðtþ¼q»kýk
330. ðhkhkunk 331. rðþkuVk 332. ðuËYÃkk 333. rð¼w»kýk
334. rðþk÷k 335. ðkYýe 336. fÕÃkk 337. çkkr÷fk
338. çkk÷fr«Þk 339. ðŠíkLke 340. rð»kÎLkk 341. çkk÷k
342. rðrðõíkk 343. ðLkðkrMkLke 344. ðtæÞk 345. rðrÄMkwíkk
346. çkk÷k 347. rðïÞkurLk 348. çkwÄr«Þk 349. çk÷Ëk

jainuniversity.org
350. ðeh{kºkk 351. ðehMðe 352. ðehLkÂLËLke 353. ðhkÞwÄÄhk
354. ðu»ke 355. ðkrhËk 356. çk÷þk÷eLke 357. çkwØ{kºkk
358. ðiÄ{kºkk 359. çktÄhk 360. çktÄYrÃkýe 361. rðãkðíke
362. rðþk÷kûke 363. ðuË{kíkk 364. rð¼kïhe 365. ðkíÞk÷k
366. rð»k{k 367. ðu»kk 368. ðuËðuËktøk 369. ðuË{køkohíkk
370. ÔÞõíkk 371. rð÷ku{k 372. ðuËþkr÷Lke 373. rðïh{kíkk
374. rðftÃkk 375. ðtþò 376. rðïðerÃkfk 377. ðtMkíkYÃkýe
378. ð»kko 379. rð{÷k 380. rðrðÄkÞwÄk 381. rð¿kkrLkLke
382. rðÃkkþk 383. rðÃkt[e 384. çktÄ{kurûkýe 385. rðïYÃkðíke
386. ðØko 387. rðLkeíkk 388. rðrþ¾krð¼k 389. ÔÞkr÷Lke
390. ÔÞk÷÷e÷k 391. rð{kunk 392. çkkýMktËkunk
394.ÔÞkóÔÞkrÄrðLkkrþLke
395. ðØo{kLkfk
399. rðþe¾k
403. fkBÞk
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
396.
400.
404.
ÔÞk÷uïhr«Þk
fk{kûkk
fk{ktøkk
397.
401.
405.
«ký«uÞMke
f{÷k
fkBÞMkkrÄLke
398. ðMkwËkrÞLke
402. ÔÞLíkhuLÿeðhËkºke
406. f÷kðíke
407. f÷kÃkqýko 408. f÷kÄkhk 409. fLkeÞMke 410. fkr{Lke
411. f{LkeÞktøkk 412. fðýífkt[e 413. fkíÞkÞLke 414. fkÂLíkËk
415. fuð÷k 416. fk{YrÃkýe 417. fkLíkÞk 418. f{÷{kuËk
419. ¢{k 420. fkLíkkfhe 421. fhr«Þk 423. fkr÷fk
424. fk÷e 425. fw{khe 426. fk÷YrÃkýe 428. fkhk
429. fk{ÄuLkw 430. fkþe 431. f{÷÷ku[Lkk 432. fwLík÷k
433. fLkfk¼k 434. fkÂ~{hftfw{r«Þk 435. f]Ãkkðíke 436. fwtzr÷Lke
437. fwLz÷kfkhþkrÞLke 438. ffoþk 439. fku{÷k 440. fkck
441. fkir÷fe 442. fw÷çkkr÷fk 443. fk÷[¢Ähk 445. fkr÷fk
446. fkÔÞ fkrhfk 447. frðr«Þk 448. fkiþkBçke 449. fkrhýe
450. fku»kðŠØLke 451. fwþkðíke 452. rfhk÷k¼k 453. fkuþMÚkk
454. fkÂLíkðŠØLke 455. fkËBçke 456. fkuþÄhk 457. fkuþkûke

Lib 1.12 # 16 www.jainuniversity.org

 458. fkuþðkrMkLke 459. fkr÷æLke 460. fk÷nLkLke 461. fki{khe
462. fw÷ò 463. f]rík 464. fiðÕÞËkrÞLke 465. fufk
467. fk÷ðŠsLke 468. f÷tfhrníkk 469. fLÞk 470. fÁýk÷ÞðkrMkLke
471. fÃkwohk{kurËrLk:ïkMkk 472. fk{çkesðíke 473. f÷e 474. fw÷eLkk
475. fwLËÃkw»Ãkk¼k 476. fwfxow kihøkðkrnLke 477. fr÷r«Þk 478. fk{çkkýk
479. f{XkuhÃkrhþkrÞLke 480. fXkuhk 481. frXLkk 482. ¢qhk
483. fLË÷k 484. fË÷er«Þk 485. ¢kurÄLke 486. ¢kuÄYÃkk

jainuniversity.org
487. [¢nwOfkhðŠíkLke 488. fBçkkursLke 490. fkuËtzfhÄkrhýe 491. fwnw¢ezkðíke
492. ¢ezk 493. fw{khLktËËkrÞLke 494. fwíkqn÷k 495. fuíkwYÃkk
496. fuíkfe 497. f{÷kMkLkk 498. fkurÃkLke 499. fkuÃkYÃkk
500. fwMkw{kðkMkðkrMkLke 501. MkhMðíke 502. þhÛÞk 503. MknMkúkûke
504. Mkhkusøkk 505. rþðk 506. Mkrík 507. MkwÄkÁÃkk
508. rþð{kÞk 509. Mkwíkk 510. þw¼k 511. Mkw¼uÄk
512. Mkw{w¾e 513. þktíkk 514. Mkkrðºke 515. MkkÞtøkkr{Lke
516. Mkwhku¥k{k 517. MkwÃkýko 518. ©eÁÃkk 519. þk†þkr÷Lke
520. þkÂLík 521. Mkw÷ku[Lkk 522. Mkkæðe 523. rMkØMkkæÞk
524. MkwÄkÂí{fk 525. þkhËk 526. Mkh÷k 527. Mkkhk
528. Mkwðuýe 529. MkwÞþ:«Ëk 530. þtfhe 531. þr{íkk
532. þwØk 533. þ¢{kLÞk 534. þw¼tfhe 535. MkwÄknkhhíkk
536. ~Þk{k
540. þeík÷k
544. þi÷ðkrMkLke
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
537.
541.
545.
þe{k
Mkw¼økk
þkr÷Lke
538.
542.
546.
þe÷ðíke
Mkðko
þkrûkýe
539. þhk
543. Mkwfuþe
547. Mkeíkk
548. Mkwr¼ûkk 549. rþð«uÞMke 550. Mkwðýko 551. þkuýðýko
552. Mkðko 553. MkwhMkwtËhe 554. þÂõík 555. MíkwÃkk
556. Mkkrhfk 557. MkuÔÞk 558. r©Þk 559. MkwsLkkŠ[íkk
560. rþðËwrík 561. ïuíkðýko 562. þw¼úk¼k 563. yþw¼Lkkrþfk
564. ®Mkrnfk 565. Mkf÷k 566. þku¼k 567. Mðkr{Lke
568. rþðÃkkur»kýe 569. ©uÞMfhe 570. ©uÞMke 571. þkihe
572. MkkiËkr{Lke 573. þw[k 574. Mkki¼krøkLke 575. þkur»kýe
576. MkMkh¼e 577. ©]tøkkrhýe 578. MkíÞðõíkk 579. ïuíkkíkÃkºkÄkrhýe
580. rMkØkÚkko 581. þe÷¼q»kýk 582. MkíÞkŠÚkLke 583. MktæÞk¼k
584. þ[e 585. Mkíf]íke 586. rMkrØËk 587. Mktnkhfkrhýe
588. ®Mkne 589. MkóŠ[ 590. Mkf÷kÚkoËk 591. MkV÷k
592. MkíÞk 593. ®MkËwhðýko¼k 594. Mkkhtøkk 595. Mkwíkhk
596. MkwÞkurøk 597. MkwøkLÄk 598. Mkw{Lk:r«Þk 599. Mkkih¼e
Lib 1.12 # 17 www.jainuniversity.org
 600. rMkLËqhrík÷fr«Þk 601. ¼ðLkuïhe 602. ¼q»kýk 603. ¼qðLkk
604. ¼qr{Ãkr«Þk 605. ¼qr{øk¼ko 606. ¼qÃkðtÄk 607. ¼twsøkuþr«Þk
608. ¼wstøkkÂBçkfk 609. ¼wstøk¼q»kýk 610. ¼kuøkk 611.¼wsøt kkfkhþkrÞLke
612. ¼økk 613. ¼ð¼eríknkhk 614. ¼køÞk 615. ¼e{kènkrMkLke
616. ¼khíke 617. ¼ðíke 618. ¼kuøkk 619. ¼røkLke
620. ¼kuøk{trËhk 621. ¼rÿfk 622. ¼ÿYÃkk 623. ¼qíkkí{k
624. ¼qík¼trsLke 625. ¼ðkLke 626. ¼ihðe 627. ¼e{k

jainuniversity.org
628. ¼kr{Lke 629. ¼ú{LkkrþLke 630. ¼wstrøkLke 631. ¼wþwtÛze
632. ¼urËLke 633. ¼qr{ 634. ¼q»kýk 635. r¼Òkk
636. ¼køÞðíke 637. ¼k»kk 638. ¼kurøkLke 639. ¼kuøkðÕ÷¼k
640. ¼qrhËk 641. ¼wÂõíkËk 642. ¼wÂõíkøkúkÌkk 643.¼ðMkkøkhíkkrhýe
644. ¼kMðíke 645. ¼kMðhk 646. ¼qíkk 647. ¼qríkËk
648. ¼qðŠØLke 649. ¼køÞËk 650. ¼kuøÞËk 651. ¼kuøÞk
652. ¼krðLke 653. ¼ðLkkrþLke 654. r¼ûýk 655. ¼èkrhfk
656. ¼ehk 657. ¼úk{he 658. ¼ú{he 659. ¼ðk
660. ¼rèLke 661. ¼kÛzËk 662. ¼kÛzk 663. ¼kÕ÷kfe
664. ¼qrh¼trsLke 665. ¼qr{økk 666. ¼qr{Ëk 667. ¼k»kk
668. ¼rûkýe 669. ¼]økw¼trsLke 670. ¼khk¢kLíkk 671. ¼qr{¼q»kk
672. ¼rsLke 673. ¼qr{Ãkkr÷Lke 674. ¼ÿk 675. ¼økðíke
676. ¼økko
680. ¾zTøknMíkk
684. ¾xTðk
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
677.
681.
685.
ðíMk÷k
¾trzLke
¾zTðk
678.
682.
686.
¼køÞþkr÷Lke
¾÷{ŠËLke
¾økðkrnLke
679. ¾u[he
683. ¼økðktøkÄkrhýe
687. »kxT[¢¼urËLke
688. ÏÞkíkk 689. ¾økÃkqßÞk 690. ¾økuïhe 691. ÷ktøkwt÷e
692. ÷u¾k 693. ÷u¾k 694. ÷ur¾Lke 695. ÷r÷íkk÷íkkhe
697. ÷û{eðíke 698. ÷ûÞk 699. ÷k¼Ëk 700. ÷ku¼ðŠsíkk
701. ÷e÷kðíke 702. ÷e÷k{kºkk 703. ÷kun{wÿk 704. r÷rÃkr«Þk
705. ÷kufuïhe 706. ÷kuf{kºkk 707. ÷ÂçÄ 708. ÷kufkLíkÃkkr÷Lke
709. ÷e÷k 710. ÷e÷ktøkËk 711. ÷ku÷k 712. ÷kðÛÞkËk
713. ÷r÷íkkŠÚkLke 714. ÷ku¼Ëk 715. ÷ku¼æLke 716. ÷trçkLke
717. rLk÷tfk 718. ÷ûkýk 719. ÷ûÞðŠsíkk 720. W{k
721. Wðoþe 722. WËe[e 723. Wãkuíkk 724. Wãkuíkfkrhýe
725. WËkrhýe 726. WØkhÛÞk 727. WrîßÞk 728. rËfTðkrMkLke
729. WËknkhk 730. W¥k{ 731. W¥k{k 732. yki»krÄ
733. WËrÄíkkrhýe 734. W¥khku¥khk 735. W¥khðkrnLke 736. WØhk

Lib 1.12 # 18 www.jainuniversity.org

 737. WØhrLkðkMkeLke 738. Wífer÷Lke 739. rf÷kur÷÷÷eLke 740 Wífeýko
741. WífhMkŠÃkýe 742. Hfkh 743. HfkhYÃkk 744. ytrçkfk
745. ytçkh[krhýe 746. {ku½kþkÃkqýo 747. yLkLíkk¿k 748.yrý{krËøkwýMktÞõw íkk
749. yLkkrËrLkÄLkk 750. yLkLíkk 751. fkuËtz-ÃkrhnkrMkLke 752. yÃkoýk
753. yÚkko 754. rçkLËwÄhk 755. yk÷kufk 756. y÷ÕÞkr÷ðktøkLkk
757. ykLkLËk 758. ykLkLËËk 759. ÷kufk 760. ÷ßò
761. rMkrØ«ËkrÞfk 762. yÔÞõTíkk 763. y†{Äe 764. {qŠík

jainuniversity.org
765. ySýko 766 ySýonkrhýe 767. yrnf]íÞk 768. yòòhk
769. yhsMkk 770. ynwPfkhk 771. yhkíke 772. ykÂLíkËk
773. yLkwYÃkk 774. yÚko{q÷k 775. ¢ezk 776. fihðk
777. Ãkkr÷Lke 778. yLkufk 779. y¼uãk 780. ykfkþøkkr{Lke
781. yLkLíkhk 782. ykhkrÄíkk 783. ykÄkhk 784. ykþwøkk
785. yåAuãk 786. øktÄkrhýe 787. y÷fk 788. y÷tçkLkk
789. y÷tæÞk 790. Mkeíkk 791. rþ¾hÄkrhýe 792. ykf»koýk
793. yÄhk 794. hkøkk 795. {tËk 796. {kuËkðrhýe
797. yrnLkkÚkk 798. yrnr«Þk 799. yrn«kýk 800. ynkuïhe
801. rºkLkuºkk 802. ºÞÂBçkfk 803. íktºke 804. rºkÃkwhk
805. rºkÃkwh¼ihðe 806. rºkÃkwck 807. rºkVýk 808. íkkhk
809. íkkuík÷k 810. íðrhíkk 811. yíkw÷k 812. íkÃk:r«Þk
813. íkkÃkMke
817. ºku½k
821. rºkÃkËeºkkýk
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
814. íkÃkkurLkck
818. rºkMktæÞk
822. íkkhk
815.
819.
823.
íkÃkÂMðLke
rºkÃkËk©Þk
rºkÃkwhMkwtËhe
816. ºki÷kuõÞËerÃkfk
820. rºkYÃkk
824. rºk÷ku[Lkk
825. rºkÃkÚkøkk 826. {kLkkrð{ŠËLke 827. Ä{or«Þk 828. Ä{oËk
829. ÄŠ{ýe 830. Ä{oÃkkr÷Lke 831. Ähk 832. ÄhÄhk
833. Äkhk 834. Äkºke 835. Ä{koøkÃkkr÷Lke 836. Äkiíkk
837. Ä]íke 838. Äwhe 839. Äehk 840. ÄwLkwLke
841. ÄLkwÄohk 842. çkúñkýe 843. çkúñøkkuºkk 844. çkúñÃkkr÷Lke
845. çkúkñýe 846.çkúkñe 847. rðãwí«¼k 848. ðehk
849. ðeýk 850. ðkMkðÃkwrsíkk 851. økeík«eÞk 852. øk¼oÄhk
853. øk¼oËk 854. øksøkkr{Lke 855. øktøkk 856. økkuËkðhe
857. økkihe 858. økkÞºke 859. økýÃkkr÷Lke 860. økki[khe
861. økku{íke 862. økwðko 863. yøkkÄk 864. økwnk
865. økktÄkrhýe 866. økheÞMke 867. økwýku 868. økrhck
869. økh{ŠËLke 870. økt¼ehk 871. økwÁYÃkk 872. økeíkk
873. økðkoÃknkrhýe 874. øk]rnýe 875. økúkrnýe 876. økki
Lib 1.12 # 19 www.jainuniversity.org
 877. øktÄkhe 878. øktÄðkrMkLke 879. økÁze 880. økúrMkLke
881. økZk¿k 882. økkirnLke 883. økwýËkrÞLke 884. [¢{æÞk
885. [¢Ähk 886. r[rºkýe 887. r[ºkÁrÃkýe 888. [Š[he
889. [íkwhk 890. r[ºkk 891. r[ºk{kÞkÞ 892. [íkw¼woò
893. [Lÿ¼k 894. [Lÿðýko 895. [r¢ýe 896. [¢Äkrhýe
897. [¢kÞwÄk 898. fhÄhk 899. [tze 900. [tzÃkhk¢{k
901. [¢uïhe 902. ®[íkk 903. [t[÷k 904. [t[÷kÂí{fk

jainuniversity.org
905. [Lÿ÷u¾k 906. [Lÿ¼køkk 907. [rLÿfk 908. [Lÿ{tz÷k
909. [LÿfkLíkk 910. [Lÿr{©k 911. [Lÿ{tz÷ðŠíkLke 912. [íkw:Mk{wÿÃkkhk
913. [íkwhk©{ðkrMkLke 914. [íkw{wo¾e 915. [Lÿ{w¾e 916. [íkwðýoV÷«Ëk
917. r[íkMðYÃkk 918. r[ËkLkLËk 919. ®[íkk{ýe 920. r[htíkLke
921. [LÿnkMkk 922. [k{wtzk 923. [uíkLkk 924. [kihðŠsLke
925. [iíÞr«Þk 926. [iíÞ÷e÷k 927. ®[ríkíkkÚkoV÷«Ëk 928. nÙe PYÃkk
929. ntMkøkkr{Lke 930. nkrfLke 931. ®nøkw÷kneLkk 932. rníkk
933. n÷Ähk 934. nk÷k 935. nkhk 936. ntMkðýko
937. n»koËk 938. rn{kLke 939. nrhíkk 940. nehk
941. nŠ»kýe 942. nrh{ŠËLke 943. økkurÃkLke 944. økkihøkeíkk
945. røkhk 946. økeíkk 947. Ëwøkko 948. Ëw÷or÷íkk
949. Ëkr{Lke 950. ËeŠÄfk 951. ËwøÄk 952. Ëwøko{k
953. Ëw÷o¼kuÎÞk
957. Ëeûkk
962. Ëeók
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
954. îkrhfk
958. yríkÃkwrsíkk
963. Ëeðkøkíkk
955. Ërûkýk
959. Ë{Þtíke
964. Ërhÿnkhe
956. Ëûkk
960. ËkLkðíke
965. ðirhnhk
966. Ëkhk 967. ËwøkoríkLkkrhLke 968. ËÃÃkoËLke 969. ËÞËkhk
970. ËŠþLke 971. ËþoLkr«Þk 972. ð]»kkr«Þk 973. ð]»k¼k
974. ð]»kkYZk 975. «çkkurÄLke 976. Mkwû{k 977. Mkwû{økrík
978. &÷ûýk 979. ½Lk{k÷k 980. ½LkæðkLke 981. AkÞk
982. AºkåAðe 983. ûkehk 984. ûkehËk 985. ûkuºkhrûkýe
986. y{hkí{k 987. yríkhkrºk 988. htrøkLke 989. hríkËkYÃkk
990. MÚkq÷k 991. MÚkq÷íkhk 992. MÚkq÷e 993. MÚktrz÷þÞk
994. MÚktrz÷ðkrMkLke 995. ÂMÚkhk 996. MÚkkLkðrík 997. Ëuðe
998. ½Lkk 999. ÄLk½kuhrLkLkkrËLke1000. ûku{tfkhe 1001. ûku{ðrík
1002.ûku{Ëk 1003.ûku{ðŠØLke 1004. þi÷q»kYrÃkýe 1005. rþük
1006.MktMkkhkýoðíkkrhýe 1007.MkËkMknkrÞLke 1008. Ãkh{uïhe
{kíkkSLkk Lkk{ M{hý {kºkÚke çkÄe s EÂåAík ðMíkwykuLke «kró ÚkkÞ Au {kxu 1008 Lkk{ f{ Mku f{ yuf
ðkh yð~Þ ÷uðk Lkk{ {tºk MðYÃk økýkÞ Au.
Lib 1.12 # 20 www.jainuniversity.org
 ©e ÃkÈkðíke {kíkLkwt {tºkÞwõík Míkkuºk
H Lk{ku ¼økðíku ©e ÃkkïoLkkÚk ÄhýuLÿ MkrníkkÞ ÃkÈkðíke MkrníkkÞ, Mkðo ÷kufÓËÞkLkLËfkrhýe,
¼] t ø keËu ð e Mkðo M krØ rðãk-rðãkrÞLke, fkr÷fk Mkðo rðãk{t º k Þt º k {w ÿ k MVu r xrLk fhkr÷
Mkðo5hÿÔÞÞkuøk[qýo{trÚkrLk, Mkðorð»k«{ŠËLke Ëuðe, yrsíkkÞk: Mðf]ík rðãk {tºk íktºk Þkuøk [qýo hrûkrý,
s]B{u ÃkhMkiLÞ {ŠËLke, Lkku{kuËkLkLËËkrÞLke, MkðohkuøkLkkrþLke, Mkf÷ rºk¼wðLkkLkLË fkrhýe, ¼]tøkeËuðe Mkðo
rMkrØ rðãk rðÄkrÞLke {nk{kuneLke, ºki÷kuõÞMktnkhfkrhrý, [k{wÂÛz H Lk{ku ¼økðíke ÃkÈkðíke Mkðoøkún
rLkðkhýe, VxT VxT fBÃk fBÃk þeÄút [k÷Þ (2) çkknwt [k÷Þ (2) økkºkt [k÷Þ (h) ÃkkËt [k÷Þ (2) MkðkozTøkt

jainuniversity.org
[k÷Þ (2) ÷ku÷Þ (2) ÄLkw (2) fBÃkÞ fBÃkÞ MkðoËwükLkT rðLkkþÞ (2) MkðohkuøkkLkT rðLkkþÞ (2) sÞu -
rðsÞu, yrsíku, yÃkhkrsíku, sB¼u {kunu MíkB¼u, MíkÂB¼rík yrsíku rnÙ P (2) nLk (2) Ën (2) Ãk[ (2)
Ãkk[Þ (2) [÷ (2) [k÷Þ (2) ykf»koÞ (2k ykfBÃk (2) rðfBÃkÞ (2k û{ÕÔÞwP ûkkP ûke P ûkki P ûk: nqP VxT
VxT VxT rLkøkún íkkzâ (2) õBÕÔÞwP nqP (2) ÄLk (2) fh (2) nqP VxT Vx H þt¾ {wÿÞk ½h (2) hTBÕÔÞOw
Ãkwht nqP VxT fXkuh{wÿÞk {khÞ (2) økúkÌk (2) ûBÕÔÞqP nh nh MðrMíkf{wÿÞk íkkzÞ (h) hTBÕÔÞqP Ãkh (2)
«ßðs÷ (2) «ßðk÷Þ (2) Äøk (2) Äw{kLÄfkrhrý hkP hkP «kP «ku P õ÷e P n: (2) ð: ykt Lktãkðíko {wÿÞk
ºkkMkÞ (2). ûBÕÔÞqP þt¾[¢{wÿÞk rAÂLÄ (2) r¼ÂLÄ (2) BBÕÔÞwP øk: rºkþq÷ {wÿÞk íkkzâ (2) Ãkh rðãkt
AuËÞ (2) Ãkh {tºkt ¼uËÞ (h) çkúkP çkúe P çkúwP çkúki P çkú: Mk{wÿu {ßsÞ (2) nTBÕÔÞqP AkP Ae P AqP Aki P A: {tºkkrý
AuËÞ AuËÞ Ãkh MkiLÞt - Wå[kxâ (2) Ãkh hûkkt ûk: ûk: ûk: nqt (2) VxT VxT ÃkhMkiLÞt rðæðtMkÞ (2) {khÞ
{khÞ, ËkhÞ ËkhÞ, rðËkhÞ rðËkhÞ øk®ík MíkB¼Þ (2) ÇBÕÔÞqP ¼úkP ¼úe P ¼úqP ¼úki P ¼úP: ©ðÞ (2) ©kðÞ
(2) xTBÇÔÞqP Þ: «u»kÞ (2) Ãkt AuËÞ (2) îu»kÞ (2) rðîu»kÞ (2) MBÕÔÞqP †kP †e P †qP †ki P †P: ©kðÞ (2)
{{ hûkkt hûk (2) Ãkh {tºkt ûkku¼Þ (2) AuËÞ (2) AuËÞ ¼uË (2) ¼uËÞ (2) Mkðo Þtºkt MVkuxÞ (2) {t {t

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
BBÕÔÞqP {úkP {úe P {úqP {úki P {ú:P s]B¼Þ (2) MíkB¼Þ (2) Ëw:¾Þ (2) Ëw:¾kÞ (2) ÏBÕÔÞqP ¾kP ¾e P ¾qP ¾ki P
¾e P ¾: økúeðkt ¼tsÞ (2) {kunÞ (2) íBÔÕÞqt ºkkP ºke P ºkqP ºkki P ºk: ºkkMkÞ (2) LkkþÞ (2) þku¼Þ (2)
Mkðkozøkt MíkB¼Þ (2) [÷ (2) [k÷Þ(2) ¼ú{ (2) ¼úk{Þ (2) ÄqLkÞ (2) fBÃkÞ (2) ykfBÃkÞ (2)
ÇBÕÔÞqP MíkB¼Þ (2) øk{Lkt MíkB¼Þ (2) Mkðo¼qíkt «{ËoÞ (2) MkðorËþkt çktÄÞ (2) Mkðo rðæLkkLkT AuË (2)
rLkf]LíkÞ (2) MkðoËwükLkT rLkøkúkÌk (2) Mkðo Þtrºkrý MVkux (2) Mkðo ©wt¾÷kLkT ºkkuxÞ (2) {kuxÞ (2) Mkðo
ËwükLkT ykf»koÞ nBÕÔÞqP nkP nÙe P nÙku P n: þkÂLíkt fÁ (2) íkw®ü fwÁ (2), Ãkw®ü fwÁ (2) MðÂMíkt fwÁ (2)
H ykP ¢ku P ne P nki P nÙ: ÃkÈkðíke ykøkåA (2) Mkðo¼ÞkíkT {{ hûk (2) Mkðo rMk®Ø fwÁ (2) Mkðo
hkuøkkÒkkþkÞ (2). rfÒkh ®f ÃkwÁ»k økÁz {nkuhøk øktÄðo Þûk hkûkMk ¼qík «uík rÃkþkÞ ðuíkk÷ huðíke Ëwøkko
[Ûze fq»{kÂÛzLke zkrfLke, çkLÄt MkkhÞ (2) . Mkðo þkrfLket MkËoÞ, {ËoÞ, Mkðo ÞkurøkLke økýt [qýoÞ (2)
Lk]íÞ (2) økkÞ (2) f÷ (2) rfr÷ (2) rnr÷ (2) r{r÷, (2) [w÷w (2) {w÷w (2) fw÷w (2) fwÁ (2)
yM{kft ðhËu! ÃkÈkðíke nLk (2) Ën (2) Ãk[ (2) MkwËþoLk[¢uý rAÂLÄ (2) rnÙ P (2) õ÷e P Ã÷e P Ã÷P Ã÷P
nÙkP nÙe P ©qP nÙqP ¼qP ¾qP Mf]P nÙqP økúe P «e P ©kP ºkkP ºke P nÙkP nÙe P «kP «e P «qP «: ÃkÈkðíke ÄhýuLÿ{kòÃkÞrík Mðknk.

( yk ÃkÈkðíke {kíkkLkwt {tºkÞwõík Míkkuºk çkku÷ðkÚke rMkØ Úkþu ÃkAe rLkíÞ ºkýðkh çkku÷ðwt. MkðofkÞoLke rMkrØ
ÚkkÞ Au. ¼qík-«uíkkrËLke ÔÞkrÄ Lkü ÚkkÞ Au.)
Lib 1.12 # 21 www.jainuniversity.org
 ÃkÈkðíke Ëuðe MðYÃk
þheh : siLk{ík{kLÞ Ãkkt[ «fkhLkk þheh{ktÚke Ëuð¼ð «kÞkuøÞ ðir¢Þ þhehLkk Äkhf Au. yLkuf
YÃkku fhe þfu Au.
ðýo : ËuðeLkk þhehLkku ðýo hõík Au. íku Mkki¼køÞLkk r[öðk¤ku Au.
ykMkLk : nt{uþk ÃkÈLkk ykMkLk WÃkh çkehks{kLk Au.
nkÚk : [kh nkÚkðk¤e Au WÃkhLkk s{ýk nÚku Ãkkþ Au. Lke[u ðhË {wÿk Au. WÃkhLkk zkçkk nkÚku

jainuniversity.org
ytfwþ Au yLku Lke[u çkeòuYt V¤ Au.
Lkuºk : ºký Lkuºkku Au. yðrÄ¿kkLk ºkeswt Lkuºk Au.
{wøkwx : Mkwðýo-híLksrzík Au. {æÞ{kt ©e ÃkkïoLkkÚk «¼wLke {qŠík Au.
ÃkËT : ¼ðLk Ãkrík Lkkøkhks ÄhýuLÿLke {wÏÞ çku ÃkèhkýeAu íku{kt íku{Lkwt MÚkkLk Au.
Aºk : MkkÃkLke VýkLkwt
ðknLk : fwfwox òríkLkku MkÃko Au suLke Výk fqfzkLkk {kÚkkÃkhLkk {ktsh suðe nkuÞ íku fwfwox (fw¬x)
MkÃko fnuðkÞ.
fík]íð : rðæLkkuLku LkøkkÃkkMkLke su{ sfze ÷uLkkhe, MkkÄfLku W¥k{ ðhËkLk ykÃkLkkhe, þºkwykuLku
ytfwþ{kt hk¾Lkkhe, EÂåAík V¤ËkÞe Au. hõíkðýo Mkk{kLÞÚke Mkki¼køÞLkwt r[Ln Au. {kxu
Mkki¼køÞËkÞe Au.
ykÞw»Þ : yMktÏÞ ð»koLkk {æÞ{ ykÞw»Þðk¤e Au.
¼ð : yufkðíkkhe Au yÚkðk yÕÃk¼ð{kt {kuûk{kt sþu.
ËþoLk
MÚkkLk
:
: „ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
rLk{o÷ MkBÞøkTËþoLk «kó ÚkÞwt Au.
siLk {íku ËuðkuLke [kh òrík Au. íku{ktÚke ¼ðLkÃkrík òrík{kt íkuLkwt MÚkkLk Au.
Ãkèhkýe : ÄhýuLÿLkkøkhksLke {wÏÞ çku Ãkèhkýe Au.
(1) ÃkÈkðíke yLku (2) ðiÁxTÞk
Lkk{ : þkïík nkuðkÚke Ëhuf fk¤{kt ÃkÈkðíke ðøkuhu Lkk{Lke Ëuðe hnuþu.
{tºk òÃk yLku òýfkhe
«¼krðf ÃkkïoLkkÚk «¼wLkk íkÚkk hkshksuïhe ÃkÈkðíke {kíkkSLkk {tºkku ðøkuhuLke MkkÄLkk sux÷e Mkh¤
Au. íkux÷e frXLk Ãký Au. ©Øk íku{s rðrÄÃkqðof òÃk fhðkÚke þe½ú {tºk rMkØ Úkþu. Ëhuf {tºk MkkÄLkkLke
rðrÄ çkíkkðu÷ Au. Ãkhtíkw Ëhuf {tºk òÃk ð¾íku Mkðoºk yuf rLkÞ{ Au, MLkkLkkrËÚke þwØ ÚkELku òÃk {kxu çkuMkðwt
íkÚkk Mkf÷efhý MktfÕÃk ykÌkkLk ðøkuhu fhðk îkhk òÃk yLkwckLk fhðwt.
Ëhuf òÃkLke Mkk{kLÞ rðrÄ:
(1) MLkkLk fhðwt, (2) þwØ ð† Ãknuhðkt.
(3) þwØ ¼qr{ Ãkh çkuMkðwt. (4) çkuMkðk {kxu QLkLkwt ykMkLk ©uc Au suLkkÚke Ëw:¾kuLkku Lkkþ ÚkkÞ Au.
(5) çkíkkðu÷ rËþk, ykMkLk, rËðMk ðøkuhu æÞkLk{kt hk¾ðk çkkfeLke çkÄe rðrÄyku økwÁøk{Úke òýe ÷uðe.

Lib 1.12 # 22 www.jainuniversity.org

 ©e ÃkkïoLkkÚk«¼wLke ykhkÄLkk {kxu... ðË 10, ÃkwLk{, økwÁðkh, rðþk¾k Lkûkºk, MkVuË ð† ðøkuhu W¥k{ Au.
©e Ãkkïo«¼wLkk òÃkLkk {tºkku :
1) H nÙe P ©e P ynP ©e økkuzeS ÃkkïoLkkÚkkÞ Lk{:
rðrÄ : yk {tºkLke hkus yuf {k¤k økýðkÚke EÂåAíkLke «kró ÚkkÞ Au.
2) H nÙe P ©e P ynP ÄhýuLÿ ÃkÈkðíke ÃkrhÃkqrsíkkÞ ©e þt¾uïhk ÃkkïoLkkÚkkÞ Lk{:
rðrÄ : yk {tºkLke hkus yuf {k¤k økýðkÚke Mkw¾þktrík Mk{krÄ «kó Úkþu.

jainuniversity.org
©e ÃkÈkðíkeLke ykhkÄLkk {kxu...Ãkw
.. Lk{, hrððkh, þw¢ðkh (ËuðeLkku ðkh nkuðkÚke) ÷k÷ ð†, ÷k÷ {k¤k,
÷k÷ ykMkLk ðøkuhu W¥k{ Au.

©e ÃkÈkðíke {kíkkLkk {tºk òÃkku.

1) H nÙe P ÃkÈu Lk{: k
rðrÄ: «ríkrËLk 108 òÃk fhðkÚke Mkðoºk rðsÞ «kó ÚkkÞ Au.
2) H nÙe P ©e P õ÷e P ç÷q P yit ÃkÈkðíÞi Lk{: k
rðrÄ : yk MkðofkÞo {kxu rMkØ {tºk Au. Lkðhkrºk{kt 11000 òÃk fhe rMkØ fhe ÷uðku.
«Þkuøk : fkuE Ãký fkÞoLke rMkrØ fhðe nkuÞ íÞkhu {tºkLkwt 21 ð¾ík M{hý fhðkÚke fkÞo rMkØ ÚkkÞ Au.
3) H ÃkÈkðíke ÃkÈfwtþe ð@ ð@fwtþe «íÞûkt ¼ðíkw ¼ðíkw Mðknk
rðrÄ: yk {tºk 21 rËðMk{kt hkus çku nòh yÄohkrºk{kt ËeÃk MkkÚku økýðkÚke {tºk rMkØ Úkþu.
«Þkuøk : ÃkAe hkus yuf {k¤kLkku òÃk fhðku ÷û{eLke «kró Úkþu.

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
5) H Lk{ku ÄhýuLÿ ÃkÈkðíke MkrníkkÞ nÙe P ©e P @kP ûkkP ûke P ÿe P ÿki P Lk{: k
rðrÄ: Ãkqðo rËþk íkhV {w¾ fheLku MkVuË {k¤kLke 28 rËðMk MkwÄe hkus 100Lkku òÃk fhðku íkÚkk MkVuË
MkhMkð {hf yLku ¼e Úke Ëþktøk nku{ ykÃkðku íkuÚke «økrík «kró ÚkkÞ Au.
6) H nÙe P yu P õ÷e P ©e P nÙe P ©e P {nk÷û{e ÃkÈkðíÞi Lk{: k
rðrÄ : «kík: fk÷{kt 81 rËðMk MkwÄe yuf {k¤k økýðkÚke ÷û{eLke ð]rØ Úkþu.
7) H ÃkÈkðíke ÃkÈLkuºku ÃkÈkMkLku ÷û{eËkrÞLke ðktAkÃkwhýe ÉrØt rMkØt sÞt sÞt fwY fwY Mðknk.
rðrÄ : rºkfk¤ hkus yuf {k¤k økýðkÚke rhrØ, rMkrØ, Mk{]rØ «kó ÚkkÞ Au. Ëw~{Lk WÃkh rðsÞ «kó
ÚkkÞ Au.
8) H ¢ki P nÙe P yi P f÷e P nÙe P ÃkÈkðíÞi Lk{:
rðrÄ : þw¼ rËðMku Mkðk ÷k¾ òÃk fhðkÚke rMkØ Úkþu. ÃkAe hkus 108 ð¾ík M{hý. Äkhu÷k çkÄk
fkÞo MkV¤ Úkþu. w

Lib 1.12 # 23 www.jainuniversity.org

 ÃkÈkðíke {kíkkSLke «kÚkoLkk
(hkøk : {iºke ¼kðLkwt Ãkrðºk Íhýwt {ws niÞk{kt)
{kíkk ÃkÈkðíke Lkeh¾e íkwsLku, nh¾u niÞw {kÁt hu,
ËþoLk fhíkkt Ëw¾zkt òðu, Ëwøkoíke Ëqh ÚkkÞ hu... 1.
{rn{k íkkhku Mkf¤ søkík{kt, LkhLkkhe Mkki økkðu hu,
rðÎLk rðnkhu ðktrAík Ãkqhu, sÞ sÞ {tøk÷ Úkkðu hu... 2.
{tøk÷{qŠík íkkhe þku¼u, ÃkÈ Lkuºk Mk{ ÃÞkhe hu,

jainuniversity.org
[kh ¼wòÚke ¼ez s ¼ktøku, VýeÄh þku¼k LÞkhe hu... 3.
r© Ãkkïo«¼wLke þkMkLk Mkurðfk, siLk þkMkLk h¾ðk÷e hu,
Lkhkuzk{kt ykÃk çkehkòu, «erík ÃkkðLkfkhe hu... 4.
niÞu nuík-¼heLku Mkk[u, ykrþ»k WhLke Ëuòu hu,
f]Ãkk fhe fYýk ðhMkkðku, ÃkkÃk Mkf¤ {exkðku hu... 5.
nkÚk{kt ytfwþ, Ãkkþ çktÄLku, ÃkkþçktÄLku f{÷ çkeòuY MkkÚku hu,
hçíkðýoþe «rík{k ÃÞkhe,
©e ySík ykík{ {tøk÷ {køku hu... 6.

ÃkÈkðíke {kíkkSLke Míkwrík

ÃkÈkðíke ¼økðíke {qŠík rLknk¤e, ykLktË {tøk¤ ¼Þku Mkrð Ëw:¾ xk¤e;
yËT¼wík ßÞkurík Í÷fu LkÞLku íkw{khe, ðtËw MkËk Mkw¾ fhe sÞfkh fkhe. 1.
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
¼ÿkMkLkk [Wfhk Vrý ÄkhLkkhe, MkÃkkuoÃkhe ÂMÚkrík fhe «¼kðþk÷e;
ÄhýuLÿ yøkú {rn»ke søk þku¼Lkkhe; ©e Ãkkïo ¼õík sLkLkkt yÄ fkÃkLkkhe 2.
ÃkÈkðíke ËuðeLke ykhíke
(sÞ sÞ sÞ ykhíke ykrË rsýtËk)
Ëuðe ÃkÈkðíke ykhíke íkw{khe, {tøk÷fkhe sÞ søkfkhe 1.
Ãkkïo«¼w Au rþhÃkh íkknhu, ¼Âõík fhíkk ¼õíkkuLku íkkhu. 2.
Wßsð÷ ðhýe {qhrík þwt Mkkunu, Lkeh¾e nh¾e MknwsLk {kunu. 3.
fwfwox MkÃkoLkk ðknLku çkuXe, ¼ÿMkLku íkwt þku¼u Au Yze. 4.
MkóVýk þku¼u {Lkkunkhe, LkÞLk {Lkkunh ÃkrhfhÄkhe. 5.
f{÷ Ãkkþktfwþ V¤ Yzwt Mktøku, [kh ¼qò{kt f÷k{Þ ytøku. 6.
rðrðÄ MðYÃku r¼Òk r¼Òk Lkk{u, søk Mknw Ãkqsu Eü rMkrØ fk{u. 7.
siLk þkMkLkLke Aku h¾ðk÷e, fr÷fk÷u íkwt Íkf Í{k÷e. 8.
©Øk ¼Âõík «u{Lkk Ëkuhu, ytíkhÚke íkLku çkktÄe òuhu. 9.
íkkhe MkuðkÚke Ëwøkoýku s÷þu, íkkhe f]ÃkkÚke MkËTøkwýku ¾e÷þu. 10.

Lib 1.12 # 24 www.jainuniversity.org

 þe½ú f÷k íkwt Mktfx xk¤u, rðÎLk rðËkhu ðktrAík yk÷u. 11.
íkkhk [hýku{kt {Míkf {kYt, Zk¤e fYt nwt «kÚkoLkk [kYt; 12.
ÄhýuLÿ ËuðLkk Ëuðe Aku LÞkhk, Ãkkïo ¼õíkkuLkk Ëw:¾ nhLkkhk 13.
Lkhkuzk Lkøkhu ÃkkïoLkkÚk rþ¾hu, ËþoLk fhíkkt Ëw:¾ Mknw rðMkhu. 14.
Ä{o «íkkÃke ykrþ»k Ëuòu, ‘MkwÞþ’ rMkrØLku {tøk÷ fhòu. 15.

©e ðiYxâk Ëuðe
jainuniversity.org
¼qíkfk¤Lkk Ãk]cku Vuhðíkk sEyu íkku yMktÏÞ ð»ko Ãknu÷k ÃkÈeLke ¾tz{kt ÃkÈ«¼ hkòLku ÃkÈkðíke Lkk{u
yuf hkýe níke. íku Lkøkh{kt ÃkË{þe þuX yLku ÃkÈÞþk þuXkýe hnuíkk níkkt. yLk þuXLku ÃkÈfw{kh Lkk{u
Ãkwºk níkku ðiYxTÞk Lkk{Lke ©uce fLÞk MkkÚku íkuLkk ÷øLk ÚkÞk. íku Mkwþe÷ yLku Ä{koLkwhkøke níke íkuLku MkkMkw
íkhVÚke ¾wçk ºkkMk MknLk fhðku Ãkzíkku níkku. Mkøk¼ko çkLku÷e ðiYxTÞkLku ºký {kMkLkku øk¼o Úkíkk ËqÄÃkkfLkk
¼kusLkLkku ËkunË WíÃkÒk ÚkÞku. Ãký MkkMkwLkk ¼ÞÚke yÃkqýo hÌkku. yuf ð¾ík rðnkh fhíkk yk[kÞo LktrË÷Mkqrh
íku Lkøkh{kt ÃkÄkÞko. MkkMkwLkk ºkkMkÚke ºkMík ðiYxTÞkyu ÃkkuíkkLkwt ÔÞrÚkík ÓËÞ Ãkq. yk[kÞo ¼økðtík ÃkkMku
Xk÷ÔÞwt. yk[kÞo ¼økðtíku ûk{kLkku Ä{o yLku íkÃkÄ{oLke ykhkÄLkkLkku {{o Mk{òÔÞku.
[iºke ÃkqLk{Lkk rËðMku ðiYxTÞkyu Ãkwtzrhf íkÃkLkku WÃkðkMk fÞkuo, çkesu rËðMku íkuLke MkkMkwyu WÄkÃkLk{kt
MkkÄŠ{f ¼Âõík fksu ËqÄÃkkf çkLkkÔÞku. íkÃku÷kLku [kuxu÷ku AuÕ÷ku ËqÄÃkkf ðiYxTÞkLku ¾kðk ykÃÞku. ËqÄÃkkfLku
÷ELku ík¤kðu økE. ËqÄÃkkf rfLkkhu {qfeLku Ãkkýe{kt Ãkøk Äkuðk økE. íkux÷k{kt yk®÷sh Lkk{Lke Lkkøkhkýe
ykðeLku ËqÄÃkkf ÃkeLku Ãkkíkk¤{kt [k÷e økE. ík¤kð{ktÚke çknkh ykðe ËqÄÃkkf Lk Ëu¾kíkk íku r¾Òk ÚkE Ãkhtíkw
suLku ËqÄÃkkf ¾kÄku nkuÞ íkuLkk {LkkuhÚk Ãkqhk ÚkkÞ íkuðk ykþeoðkË ykÃÞk. íku Mkkt¼¤e Lkkøkhks «MkÒk ÚkÞk.
„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
Lkkøkhksu ðiYxTÞkLke MkkMkwLku Mð¡ ykÃke íkuLkku Ëkun÷kLke ÃkqŠík fhðk sýkÔÞwt. ËkunË Ãkqýo ÚkÞku yLku
ðiYxTÞkyu LkkøkË¥k fw{khLku sL{ ykÃÞku. fk¤¢{u MktÞ{ ¼kð{kt r[¥kLku ÂMÚkh fheLku ðiYxTÞkyu Ãkrík íkÚkk
Ãkwºk MkkÚku Ëeûkk ÷eÄe. þwØ MktÞ{Lkwt Ãkk÷Lk fhe ðiYxTÞk ÄhýuLÿLke hkýe çkLke yLku «¼w ©e «kïoLkkÚk
Mðk{eLkku {rn{k rðMíkkhðk ÷køke. yk[kÞo ©e LktrË÷Mkqrhyu {tºk økŠ¼ík ©e ðiYxTÞk Ëuðe MíkkuºkLke h[Lkk
fhe. ©e ÃkkïoLkkÚkLkk yrÄckÞf Lkkøkhks ÄhýuLÿLkwt MÚkkLk yrík Ÿ[w Au. WÃkhktík WÃkh çkíkkðu÷k
ðiÁxTÞk ËuðeLkwt íkÚkk sÞk-rðsÞk ÃkÈkðíke ykrË ËuðeykuLkk WÕ÷u¾ku Ãký «kó ÚkkÞ Au. yk çkÄkLkwt MðYÃk
rLkðkoý fr÷fk økútÚk{kt çkíkkðu÷wt Auu. yk{ ðiYxTÞk Ëuðe íkÚkk ÃkÈkðíke Ëuðe {nkLk [{ífkhe ykþkÃkwhý Ëuðe
íkhefu «rMkØ ÚkÞk Au.
ðiYxTÞkLku Ãkwtzhef íkÃkLkk «¼kðÚke Ãkwtzhef - f{¤Lkwt ykMkLk yMktÏÞ ðhMk {kxu «kó ÚkÞwt. çktLku
{kíkkLku f{¤Lkk Vq÷ r«Þ Au. ËuðeLkk Lkk{ þkïík Au. Ëhuf fk¤{kt yk Lkk{ ðk¤e Ëuðeyku {¤þu. íku{Lkk
åÞðLk ÃkAe yLÞ ÃkqÛÞþk÷e SðLku íku Lkk{, MÚkkLk ðøkuhu «kó ÚkkÞ Au. íkuyku Ãký ÃkqðoLkk Ëuð-ËuðeLke su{
çkÄk s fkÞo fhu Au

Lib 1.12 # 25 www.jainuniversity.org

 ©e {nk÷û{e Ëuðe
ºkýuÞ søkíkT «rMkØ ÷û{e (ÄLk)Lke Mðk{eLke yk Ëuðe Au. ÄLk-ÃkiMkk-r{Õfík-hkufz-MkkuLkwt-nehk-
ðøkuhu Mkðo híLkku, yÚkkoíkT, Mkðo¼kiríkf MktÃkr¥k yk {nk÷û{e {kíkkLke ykhkÄLkkÚke {¤u Au.
yk Ëuðe yuf nòh Ãkkt¾zeðk¤k yrík rðþk¤ f{¤Lkk {æÞ{¼køku rçkhksu Au. íkuykuLke Mkuðk{kt Ãký
nòhku Ëuð-Ëuðeyku hnuíkkt nkuÞ Au. MkqtZ{kt Vw÷kuLke {k¤k ÷ELku çku çkksw çku nkÚkeyku W¼k hnu÷k nkuÞ Au.
«íÞuf (24) íkeÚkOfhLke {kíkk «¼wS øk¼o{kt ykðu Au. íÞkhu «¼w {kíkk W¥k{ku¥k{ [kiË Mð¡Lkk hkºkeLkk

jainuniversity.org
Mk{Þu òuíkkt nkuÞ Au. yu [kiË Mð¡Lkk Ãkife [kuÚkk Mð¡u ©e {nk÷û{e {kíkkLkwt MktÃkqýo MðYÃk MÃkü Ãkýu òuíkkt
nkuÞ Au. íku{Lkwt Mð¡ Ãký {nk{ktøkr÷f MðYÃk økýkÞ Au.
ÄLk-MktÃkr¥k yLku ÷û{e yu ¢{þ: çk¤ðkLk Au MkkÚku ykí{÷ûkeLkwt Ãký Mkq[f Au. rsLkþkMkLkLkk
Mkqrh¼økðtíkkuLku Ãký yk[kÞoÃkË «kró ÃkAe Ãkkt[ ÃkerXfk (yLkwckLkku)Lke ykhkÄLkk fhðkLke nkuÞ Au. íku
Ãkife ºkeS ykhkÄLkkLke ©uýe ©e {nk÷û{e ËuðeLke nkuÞ Au.
yk ËuðeLke ykhkÄLkk Võík ¼kiríkf MktÃkr¥k {kxu s LkÚke fhðkLke, ykÂí{f MktÃkr¥k - ykí{÷û{e «kó
fhkððk{kt Ãký «çk¤ «uhýk ËkÞe yLku MknkÞ fhLkkhe çkLku Au.

{tºk: H nÙª ©e {nk÷ûBÞi Lk{:

©e {nk÷û{e {kíkkLke Míkwrík

Lk{kuMíkwíku {nk÷û{e {nkMkkiÏÞ «ËkÞeLke

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é
MkðoËk Ëurn{u ÿÔÞt: ËkLkkÞ {wÂõík nuíkðu...
ÄLk{ ÄkLÞ{T Ähk n»ko feíkeo {kÞw ÞMk: r©Þ{T
íkwhtøkk Lk{tËtíkeLkn ÃkwºkLkT: {nk÷û{e «ÞåA {u
ÞL{Þk ðktÂAík{Ëurð íkíkTMkðO MkV÷t fwÁt
LkçkknÞíkT{ fwtf{koýk MktfxkLkT {u LkeðkhÞ.

©e {nk÷û{e {kíkkLke ykhíke

sÞ sÞ ykhrík Ëuðe íkw{khe, rLkíÞ «ý{wt nwt íkw{ [hýkhe. sÞ 1.
©e rsLkþkMkLkLke h¾ðk÷e, Lkk{ ÷û{eS søk MkkiÏÞk÷e. sÞ 2.
Mkqrh{tºkÃkËLke ÷û{eËuðe, Mkf÷ Mkt½Lku Mkw¾ fhuðe. sÞ 3.
Lke÷ðx xe÷ze híLk rçkhksu, fkLku fwtz÷ËkuÞ þþe hrð Aksu. sÞ 4.
çkktÌkku çkkswçktÄ çkuh¾k Mkkunu, Lke÷ðhý Mknw sLk{Lk {kunu. sÞ 5.
MkkuðLk{Þ rLkíÞ [qze ¾÷fu, ÃkkÞ÷ ½w½hze Ä{ Ä{fu. sÞ 6.
ðknLk f{÷ [zâkt çknw «u{u, íkws økwý Ãkkh Lk Úkkô fu{u. sÞ 7.

Lib 1.12 # 26 www.jainuniversity.org

 [wtËze sz{kt Ëun yríkËeÃku, LkðMkhk nkhu søk Mknw SÃku. sÞ 8.
rLkíkrLkík {kLke ykhrík Wíkkhu, hkuøk Mkkuøk ¼Þ Ëqh rLkðkhu. sÞ 9.
íkMkw ½h ÃkwºkÃkwºkkrËÞ Aksu, {Lk ðktrAík Mkw¾ MktÃkË hksu. sÞ 10.
©e Ëuð[tË {wrLk ykhíke økkðu, sÞ sÞ {tøk÷ rLkíÞ ðÄkðu. sÞ 11.

siLk þkMkLk{kt yLkuf Ëuð-ËuðeykuLkwt MðYÃk yLku ðýoLk ykðu Au. MkBÞøkTárüËuð-ËuðeykuLkwt MÚkkLk

jainuniversity.org
yLku MÚkkÃkLkk ©e yrhntík Ãkh{kí{kÚke rðrník ÚkÞu÷ Mkwyy[hýk Au. yk ðkíkLke Mkkûke yLkuf ykøk{økútÚkku,
Míkkuºkku ðøkuhu{kt ykðu Au. su{ fu, ©e ðÄo{kLkrðãk{kt sÞk, rðsÞk, sÞtrík yLku yÃkhkrsíkk yu [kh
þkMkLkhrûkfk ËuðeykuLkwt MÚkkLk ykðu Au.
©e Mkqrh{tºk{kt ©e MkhMðíkeËuðeLkwt, ©e ÷û{eËuðeLkwt, ©e rºk¼wðLkMðk{eLkwt yLku Þûkhks økrýÃkexfLkwt
MÚkkLk Au íkku LkðM{hý{kt Mktríkfht, ríksÞÃknw¥k yLku çk]níkT þktrík ykrË Míkkuºkku{kt rsLkþkMkLk-{kLÞ Mkku¤
rðãkËuðeykuLkkt Lkk{ økqtÚkðk{kt ykÔÞk Au.
yk{, yLkuf MkBÞøkTárü Ëuð-ËuðeykuLke nfefíkku yLku «k[eLk økútÚkku yLku Míkkuºkku{kt økqtÚkkÞu÷e òuðk
{¤u Au. yk MkBÞøkTárü Ëuð -Ëuðeyku îkhk ©e rsLkþkMkLkLke hûkk íku{ s yòuz {nk«¼kðLkk fhkÔÞkLkk
yLkuf WÕ÷u¾ku Ä{oøkútÚk{kt WÃk÷çÄ Au.

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é

Lib 1.12 # 27 www.jainuniversity.org

 jainuniversity.org

„ ü¿¢¢ ¢² ¢ ¼é

Lib 1.12 # 28 www.jainuniversity.org