‫‪[2021] SC 16‬‬

‫‪2019/SC-A/08‬‬

‫ޝަރީޢަތް ނިމުނުގޮތް‬
‫ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް ވ‪ .‬އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް‬

‫ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލިސް‬
‫ފަނޑިޔާރު ޑރ‪ .‬އަޒްމިރާލްދާ ޒާހިރު‬

‫ފަނޑިޔާރު މަޙާޒު ޢަލީ ޒާހިރު‬

‫ފަނޑިޔާރު ޙުސްނުއް ސުޢޫދު‬

‫ނިމުނު ތާރީޚު‬
‫‪ 11‬ފެބްރުއަރީ ‪2021‬‬
 ‫އިސްތިއުނާފު ކުރެވުނު ޤަޟިއްޔާ‬
‫‪2016/HC-A/571‬‬

‫އިސްތިއުނާފު ރައްދުވާ ފަރާތް‬ ‫އިސްތިއުނާފުކުރާ ފަރާތް‬

‫އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް‬ ‫ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް‬
‫(ކުންފުނި ރަޖިސްޓްރީ ނަންބަރު‬ ‫(ކުންފުނި ރަޖިސްޓްރީ ނަންބަރު‬
‫‪)C-0026/1995‬‬ ‫‪)C-0215/2000‬‬
‫ޢބްދުލްޣަފޫރު‪،‬‬
‫ކުންފުނީގެ ފަރާތުން‪ :‬އާދަމް ަ‬ ‫ދ‬
‫ބަދަލުގައި‪ :‬މޫސާ ޢާލިމް‪ ،‬އެމެޒަން‪ ،‬ގއ‪.‬ދާން ޫ‬
‫ހ‪ .‬ކުރެދިމާގެ ‪ /‬މާލެ‪،‬‬
‫ޤާނޫނީ ވަކީލު‪ :‬އޛ‪ .‬އިސްމާޢީލް ވިޝާމް‪ ،‬މ‬
‫ހަނީޑިއު ‪ /‬މާލެ‪،‬‬

‫ދ‬
‫ޢދުގެ ‪ 28‬ވަނަ މާއް ާ‬
‫ހން ޙާޟިރުކުރުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެގޮތުގެ ޤަވާ ި‬
‫މަދަނީ ‪ -‬ޣައިރު ހާޒިރުގައި ޙުކުމްކުރުން ‪ -‬ކޯޓަށް މީ ު‬
‫‪ -‬ޤާނޫނީ ވަކީލެއް ހޯދުމުގެ ފުރުޞަތު ‪ -‬ކޯޓަށް ހާޒިރުވުމުގެ އަމުރު ފޮނުވާ އެޑްރެސް ބަދަލުވުން ‪ -‬ޣައިރު ހާޒިރުގައި‬
‫ޙުކުމްކުރާއިރު ހުށަހަޅާފައިވާ ހެއްކާއި ޤަރީނާއަށް ރިޢާޔަތްކުރުން ‪ -‬ދަށު ކޯޓަށް ތަޙުވީލު ކުރުމުން ބަލާ މައްސަލައެއްގައި‬
‫ތރަހައިގެ ތެރެއިން އައު ހެކި ހުށަހެޅިދާނެކަން‬
‫ތަޙުވީލުކުރުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ަ‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫`‬
‫ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް ވ‪ .‬އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް‬

‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ފަނޑިޔާރު ޑރ‪ .‬އަޒްމިރާލްދާ ޒާހިރުގެ ރައުޔު (ފަނޑިޔާރު މަޙާޒު ޢަލީ ޒާހިރު އަދި ފަނޑިޔާރު‬
‫ޙުސްނުއްސުޢޫދު ތާއީދު ކުރައްވާފައި)‬

‫ތަޢާރުފު‬

‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑު (މީގެ ފަހުން "އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވްސް")‬
‫މި މައްސަލައަކީ އަ ު‬ ‫‪.1‬‬

‫ޓ ލިމިޓެޑު‬
‫ރއިވެ ް‬
‫ސ ޕް ަ‬
‫ގލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫އ އޮންނަ ަ‬
‫ވޔޭޖަރ" ތިލަފުށީގަ ި‬
‫އވާ "ޑްރީމް ޮ‬
‫މގަ ި‬
‫ޔޓެއްކަ ު‬
‫ގެ ޮ‬

‫އ‬
‫އ‪ެ ،‬‬
‫ށ މަރާމާތުކުރަން ގެންދިޔަ މުޢާމަލާތެއްގަ ި‬
‫(މީގެ ފަހުން "ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް") ގެ ބޯޓު ޔާޑަ ް‬

‫ކވެ‪.‬‬
‫ސލައެ ެ‬
‫މއް ަ‬
‫ދމެދު މި ދެފަރާތު ދެމެދު އުފެދުނު ދެބަސްވުމަކާ ގުޅޭ ަ‬
‫ޔޮޓު އެހެލާ ބޭލުމާ ގުޅޭ ޚަރަ ާ‬

‫މ‬
‫އ ދެކޮޅަށް އެން ެ‬
‫ޑވްސް ާ‬
‫ވސް އިން ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑި ް‬
‫އ ު‬
‫ޅގެން ަ‬
‫މި ދެބަސްވުމާ ގު ި‬ ‫‪.2‬‬

‫ނ‬
‫ކއާ ސަ ް‬
‫ނވެ‪ .‬އަ ު‬
‫އޔާއިން ެ‬
‫ގޒި ް‬
‫ޅ މަދަނީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ަ 343/MC/2008‬‬
‫ފުރަތަމަ މައްސަލައެއް ހުށަހެ ީ‬

‫އސްތިއުނާފު ކުރުމުން ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪2008/HC-A/201‬‬

‫ޓގައި ި‬
‫މޯލްޑިވްސްއިން އެ މައްސަލަ ހައިކޯ ު‬

‫ޔއިން ނިންމީ އެ މައްސަލަ ދަށު ކޯޓުން އަލުން ބެލުމަށް ތަޙުވީލު ކުރާށެވެ‪ .‬ތަޙުވީލު ކުރި މައްސަލަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގަ ި‬

‫ސލަ ހައިކޯޓުގައި‬
‫ނވެ‪ .‬އެ މައް ަ‬
‫އޔާއިން ެ‬
‫ނންބަރު ‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަޒި ް‬
‫ބަލާފައިވަނީ ސިވިލް ކޯޓުގެ ަ‬

‫ކޓުގެ ނަންބަރު‬
‫މއްސަލަ ބަލާފައިވަނީ ހައި ޯ‬
‫ަ‬ ‫ރވުމުން‪ ،‬ހައިކޯޓުން އެ‬
‫އަނެއްކާ އިސްތިއުނާފު ކު ެ‬

‫ޔއިންނެވެ‪.‬‬
‫ޒއް ާ‬
‫‪ 2016/HC-A/571‬ގަ ި‬

‫ކށްދިނުމަށް އެދި‬
‫ޔގެ ޙުކުމް ބާޠިލު ޮ‬
‫އ ާ‬
‫ގޒި ް‬
‫ގ ނަންބަރު ‪ަ 2016/HC-A/571‬‬
‫ޓ ެ‬
‫އކޯ ު‬
‫ޖގެ ހަ ި‬
‫މިއީ ދިވެހިރާއް ޭ‬ ‫‪.3‬‬

‫ތއުނާފުކުރުމުން‪،‬‬
‫ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްގެ ފަރާތުން އެމައްސަލަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އިސް ި‬

‫ނ ބެލި މައްސަލައެވެ‪.‬‬
‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ް‬

‫‪1‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫މައްސަލައިގެ ފަސްފަހަތް‬

‫(ހ) މަދަނީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪343/MC/2008‬‬

‫ސގެ މައްޗަށް‬
‫ވސްއިން ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫މި މައްސަލައިގެ ޚުޞޫމާތް އުފެދިގެން އަކުއާ ސަން މޯލްޑި ް‬ ‫‪.4‬‬

‫އެންމެ ފުރަތަމަ ދަޢުވާކުރީ ‪ 17‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2008‬ގައި މަދަނީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪343/MC/2008‬‬

‫ޔއިންނެވެ‪.‬‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގަ ި‬

‫އވާ‬
‫އކަމުގަ ި‬
‫ގ ޔޮޓެ ް‬
‫ޑވްސް ެ‬
‫އ ސަން މޯލް ި‬
‫އކު ާ‬
‫އކީ‪ަ ،‬‬
‫ޢވާ ަ‬
‫ނ ކުރި ދަ ު‬
‫އކުއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއި ް‬
‫އ ަ‬
‫ޔގަ ި‬
‫ޒއް ާ‬
‫އެ ގަ ި‬ ‫‪.5‬‬

‫ށ ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްގައި އެދުމުން‪ ،‬އެކުންފުނިން ‪ 6‬ޑިސެންބަރު‬

‫"ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" އެހެލުމަ ް‬

‫ދ އެހެލުމަށްފަހު‪،‬‬
‫ޓޝަނަށް އެއްބަސްވެ‪ ،‬އުޅަނ ު‬
‫ގއި ދިން ނަންބަރު ‪ GCSC/001082/06‬ކޯ ޭ‬
‫‪ަ 2006‬‬

‫އ‬
‫އ ް‬
‫ވއިސް ެ‬
‫އުޅަނދު މަރާމާތުކޮށް ނިމެމުން ދަނިކޮށް‪ ،‬އެ ކުންފުނިން ދިން ކޯޓޭޝަނާ ޚިލާފު‪ ،‬މާ ބޮޑު އިން ޮ‬

‫ނ‬
‫ކއާ ސަ ް‬
‫އއީ އަ ު‬
‫ގއި ފެކްސްކޮށް ފޮނުވުމުން‪ެ ،‬‬
‫ގއި ލިޔެ‪ 7 ،‬ފެބްރުއަރީ ‪ަ 2008‬‬
‫‪ 31‬ޑިސެންބަރު ‪ަ 2007‬‬

‫އއް ކަމަށްވާތީ‪ ،‬ދެފަރާތު ދެމެދު‬

‫ވއިސް ެ‬
‫ސވި ގޮތާ ޚިލާފަށް ފޮނުވާފައިވާ އިން ޮ‬
‫އއްބަ ް‬
‫މޯލްޑިވްސްއިން ެ‬

‫އސާ‬
‫އވާ ގޮތަށް ނޫން ގޮތަކަށް ފަ ި‬
‫ޓޝަންގަ ި‬
‫ގއި ފޮނުވި ކޯ ޭ‬
‫ސވި ‪ 6‬ޑިސެންބަރު ‪ަ 2006‬‬
‫އެއްބަ ް‬

‫އކަށް‬
‫ވސް ނިޔާ ަ‬
‫ޓ ބޭލުމުގެ އަ ަ‬
‫ފއިވާތީ‪ ،‬ޔޮ ު‬
‫ނުދެއްކޭނެކަމަށް ބުނުމުން‪ ،‬ޔޮޓު ބާލައިނުދީ ހިފަހައްޓާ ަ‬

‫އ‬
‫ކ ާ‬
‫އ ު‬
‫އ ޚިލާފުވެ ޔޮޓު ބާލައި ަ‬
‫ނ ދިން ކޯޓޭޝަނާ ި‬
‫ލ ބޭލުމަށް ގަލްފް ކްރާފްޓު ް‬
‫ޓ އެހެ ާ‬
‫އެދިގެންނާއި‪ ،‬އަދި ޔޮ ު‬

‫އވާ ‪ 10‬ފެބްރުއަރީ ‪2008‬‬

‫ލކުރަންޖެހޭ ދުވަސްކަމުގަ ި‬
‫ކށްފައިނުވާތީ‪ ،‬ޔޮޓު ޙަވާ ު‬
‫ސަން މޯލްޑިވްސްއަށް ޙަވާލު ޮ‬

‫ރ‬
‫ގއި ޙުކުމްކު ާ‬
‫ދވަހާ ހަމައަށް ނުވަތަ މައްސަލައި ަ‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއާ ޙަވާލުކުރާ ު‬
‫އިން ފެށިގެން ޔޮޓު އަ ު‬

‫ލކަށް‬
‫ގއި‪ ،‬ދުވާ ަ‬
‫ތ ަ‬
‫ލގެ ގޮ ު‬
‫ބ ގެއްލުމުގެ ބަދަ ު‬
‫ސން މޯލްޑިވްސް އަށް ލި ޭ‬
‫ަ‬ ‫ކއާ‬
‫ދުވަހާ ހަމައަށް‪ ،‬އަ ު‬

‫ގ‬
‫ސ ެ‬
‫ފ މޯލްޑިވް ް‬
‫ތކަ ފަންސާސް ހަތެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ގަލްފް ކްރާ ް‬
‫‪( US$ 3,157.00‬ތިންހާސް އެއްސަ ޭ‬

‫ޓ‬
‫ޑވްސް އިން ގަލްފް ކްރާފް ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލް ި‬
‫ނގައިދިނުމަށެވެ‪ .‬އަދި އަ ު‬
‫ވސްއަށް ަ‬
‫ޑ ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލް ި‬
‫ކިބައިން އަ ު‬

‫އވާ ރޭޓުތަކުންކަމަށް‬
‫ނގަ ި‬
‫ގ ކޯޓޭޝަ ު‬
‫އކަންޖެހޭނީ ‪ 6‬ޑިސެންބަރު ‪ެ 2006‬‬
‫ދ ް‬
‫ފއިސާ ަ‬
‫މޯލްޑިވްސްއަށް ަ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫އވެ ެ‬
‫ސއިން އެދިފަ ި‬
‫ޑވް ް‬
‫ޅއި ދިނުމަށް އަކުއާ ސަން މޯލް ި‬
‫ޝަރީޢަތުން ކަނޑައަ ަ‬

‫‪2‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ޅ ެ‬
‫އގައި ދެފަރާތު ދެމެދު ދެބަސްވި ހުރިހާ ކަމަކާ މެދު ޝަރީޢަތުން ގޮތް ކަނޑައެ ި‬
‫މި މައްސަލަ ި‬ ‫‪.6‬‬

‫ނ‬
‫އޔާއި ް‬
‫ގޒި ް‬
‫އވާނީ އެ ަ‬
‫ލވިފަ ި‬
‫ޅވާ ެ‬
‫ށޓަކައި އަލިއަ ު‬
‫އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬މިހާރު ބަލަމުން މިދާ މައްސަލައިގެ ބޭނުމަ ް‬

‫ގ‬
‫ނ މޯލްޑިވްސް ެ‬
‫ކއާ ސަ ް‬
‫އގޮތުން‪ ،‬އަ ު‬
‫މގެ ބަދަލަށެވެ‪ެ .‬‬
‫ދވުނު ގެއްލު ު‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއަށް ނަގައި ެ‬
‫އަ ު‬

‫ށ‬
‫ވގައި އުޅަނދު ބާލައިދިނުމަށް ވަގުތީ އަމުރަކަ ް‬
‫އޗަށް ކުރި ދަޢު ާ‬
‫ސގެ މަ ް‬
‫ފަރާތުން ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬

‫އ‬
‫ގ ި‬
‫ރ ަ‬
‫ލފެއްގެ ތެ ޭ‬
‫ވގުތީ އަމުރު ނެރުމާ ހަމައަށް އެކަމަކީ ޚި ާ‬
‫އެދުނު ހިނދު‪ ،‬މަދަނީ ކޯޓުން ނެރެފައިވާ ަ‬

‫އ‬
‫މގެ ބަދަލު ނަގައިދެވޭނެ ތަނެ ް‬
‫ސއަށް ގެއްލު ު‬
‫ކށް އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫ދވަސްތަ ަ‬
‫ށވާތީ‪ ،‬އެ ު‬
‫އޮތްކަމަކަ ް‬
‫‪1‬‬
‫ވއެވެ‪.‬‬
‫އ ެ‬
‫ޑއަޅާފަ ި‬
‫ގއި ކަނ ަ‬
‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫ނެތްކަމަށް މަދަނީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ަ 343/MC/2008‬‬

‫ޅނދު ބާލައިނުދީ‬
‫އގޮތަށް އެ އު ަ‬
‫އޅަނދު ބާލައިދިނުމަށް އެ ކޯޓުން ނެރުނު އަމުރާ އެ ް‬
‫އެހެންނަމަވެސް‪ު ،‬‬ ‫‪.7‬‬

‫ނ‬
‫އވަ ީ‬
‫ނގައިދީފަ ި‬
‫ށ ޝަރީޢަތުން ަ‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއަ ް‬
‫ގއި އަ ު‬
‫ތ ަ‬
‫ބދަލުގެ ގޮ ު‬
‫ށ‪ަ ،‬‬
‫ސވަތަކަ ް‬
‫އވާ ދު ް‬
‫ފާއިތުވެފަ ި‬

‫ހސް ފަސް ސަތޭކަ ސައުވީސް އެމެރިކާ ޑޮލަރު) އެވެ‪ .‬މިއީ ‪ 11‬މާރޗް ‪2008‬‬
‫‪( US$16,524.00‬ސޯޅަ ާ‬

‫އ‬
‫އިން ފެށިގެން މި އުޅަނދު ބޭލި ތާރީޚުކަމުގައިވާ ‪ 19‬މެއި ‪ 2008‬ގެ ނިޔަލަށެވެ‪ .‬މި ބަދަލު ހިސާބުކުރުމުގަ ި‬

‫އ‬
‫ކ ާ‬
‫އގޮތުން‪ ،‬އަ ު‬
‫ޑވްސްއަށް ސީދާ ލިބުނު ގެއްލުމަށެވެ‪ެ .‬‬
‫ކއާ ސަން މޯލް ި‬
‫މަދަނީ ކޯޓުން ރިޢާޔަތްކުރީ އަ ު‬

‫އ‬
‫ތކަ ފަންސާސް ހަތެ ް‬
‫އގެ މައްޗަށް ‪( US$ 3,157.00‬ތިންހާސް އެއްސަ ޭ‬
‫ދވާލެ ް‬
‫ސަން މޯލްޑިވްސްއަށް ު‬

‫ށ‬
‫ވއިރު‪ ،‬މި އަދަދު ބަހާލެވިގެންވަނީ ދެ ބަޔަކަށްކަމަ ް‬
‫ގއްލުން ލިބިފައިވާކަމަށް ބުނެފައި ާ‬
‫އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ގެ ެ‬

‫ށ ޖެހޭ ޚަރަދުގެ‬
‫އޒަފުންނަށް ދުވާލަކަ ް‬
‫ވއެވެ‪ .‬އެއީ "ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" ގެ މުވަ ް‬
‫މަދަނީ ކޯޓުން ފާހަގަކޮށްފައި ެ‬

‫ގ‬
‫ރމް ވޮޔޭޖަރ" ެ‬
‫އއި "ޑް ީ‬
‫ނއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ާ‬
‫‪( US$243.00‬ދުއިސައްތަ ސާޅީސް ތި ެ‬ ‫ގއި‬
‫ގޮތު ަ‬

‫ނ‬
‫ސ ް‬
‫ރގެ ދަށުން އަކުއާ ަ‬
‫އމު ު‬
‫މރު‪ .‬މި ަ‬
‫ބރު ‪ MB3B-1/2008/133‬ވަގުތީ އަ ު‬
‫ނން ަ‬
‫ނ ނެރުނު އެ ކޯޓުގެ ަ‬
‫‪ 6 1‬މާރޗް ‪ 2008‬ގައި މަދަނީ ކޯޓު ް‬
‫ނ‬
‫ރޚު ް‬
‫ސންޓް) އެ އަމުރު ނެރުނު ތާ ީ‬
‫ެ‬ ‫އ އެމެރިކާ ޑޮލަރު ފަންސާސް‬
‫ހއެ ް‬
‫ވސަތޭކަ ދި ަ‬
‫ޅސް ތިންހާސް ނު ަ‬
‫އން ‪( US$ 43,910.50‬ސާ ީ‬
‫ވސް ި‬
‫މޯލްޑި ް‬
‫މން ‪( 24‬ސައުވީސް)‬
‫އވެ‪ .‬އަދި މި ފައިސާ ދައްކާ ޚަލާޞްކުރު ު‬
‫ވ ެ‬
‫ފއި ެ‬
‫އމުރުކޮށް ަ‬
‫ދއްކުމަށް ަ‬
‫އ މަދަނީ ކޯޓަށް ެ‬
‫ގ ި‬
‫ތރޭ ަ‬
‫ވހުގެ ެ‬
‫ފެށިގެން ‪( 5‬ފަހެއް) ދު ަ‬
‫އވެ‪.‬‬
‫އވެ ެ‬
‫މރުކޮށްފަ ި‬
‫ލކުރުމަށް އަ ު‬
‫ސއަށް ޙަވާ ު‬
‫ޑވް ް‬
‫ނ ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬
‫ސއި ް‬
‫ޑވް ް‬
‫ސން މޯލް ި‬
‫ކއާ ަ‬
‫ޔޓު ބާލައި އަ ު‬
‫ޑރީމް ވޮޔޭޖަރ" ޮ‬
‫ގއި " ް‬
‫ތރޭ ަ‬
‫ޑއިރު ެ‬
‫ގަ ި‬
‫ޔޖަރ"‬
‫ރމް ވޮ ޭ‬
‫ގއި "ޑް ީ‬
‫ތރޭ ަ‬
‫ޑއިރު ެ‬
‫މވެސް އޭގެ ‪ 24‬ގަ ި‬
‫އސާ ދައްކާ ޚަލާޞްކުރީ ‪ 10‬މާރޗް ‪ 2008‬ގައެވެ‪ .‬ނަ ަ‬
‫ފ ި‬
‫ސއިން މި ަ‬
‫ޑވް ް‬
‫ސން މޯލް ި‬
‫އަކުއާ ަ‬
‫ގ‬
‫ށދިނުމަށް އެދި‪ 16 ،‬މާރޗް ‪ 2008‬ގައި އެ ކޯޓު ެ‬
‫މރު ތަންފީޒުކޮ ް‬
‫މދަނީ ކޯޓުން އެ އަ ު‬
‫ނވާތީ‪ަ ،‬‬
‫ލކޮށްފައި ު‬
‫ވސްއާ ޙަވާ ު‬
‫ޔޮޓު އަކުއާ ސަން މޯލްޑި ް‬
‫ރނެވެ‪.‬‬
‫މއްޗަށް ނެ ު‬
‫ސގެ ަ‬
‫ވ ް‬
‫ވސް ޕޮލިސް ސަރ ި‬
‫ބރު ‪ MB3B-1/2008/134‬އަމުރު މޯލްޑި ް‬
‫ނަން ަ‬

‫‪3‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ކ‬
‫ތކަ ސާދަ އެމެރި ާ‬
‫ގއި ‪( US$2,914.00‬ދެ ހާސް ނުވަ ސަ ޭ‬
‫ތ ަ‬
‫ދދުގެ ގޮ ު‬
‫ލކަށް ޖެހޭ އަ ަ‬
‫ޗާޓަރަށް ދުވާ ަ‬

‫ނވެ‪.‬‬
‫ޑޮލަރު) ކަމަށް ބަލައިގެން ެ‬

‫އ‬
‫ސއަށް ލިބުނު ސީދާ ގެއްލުންކަމަށް ބަލާފައިވަނީ‪ ،‬އެ އުޅަނދު ބާލަ ި‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އެގޮތުން‪ ،‬އަ ު‬ ‫‪.8‬‬

‫ތ‬
‫އވާ ‪( US$243.00‬ދުއިސައް ަ‬
‫ޒފުންނަށް ދުވާލަކަށް ޖެހޭ ޚަރަދުކަމުގަ ި‬
‫ނުދިނުމުގެ ސަބަބުން މުވައް ަ‬

‫ދވަހުން ފެށިގެން‬
‫ގއި ‪ 18‬ޑިސެންބަރު ‪ު 2006‬‬
‫އޅަނދު ަ‬
‫ސާޅީސް ތިނެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ކަމަށެވެ‪ .‬އަދި އެ ު‬

‫އވެސް‬
‫އ ް‬
‫އގެން ެ‬
‫ވ ި‬
‫އ ހަމައަށް ގެސްޓުން އަރު ަ‬
‫ގއިވާ ‪ 23‬މެއި ‪ާ 2007‬‬
‫މ ަ‬
‫ދވަސްކަ ު‬
‫އުޅަނދު އެހެލި ު‬

‫އދަދުކަމަށް ބުނާ‬
‫އވާކަން އެނގެން ނެތުމާއެކު‪" ،‬ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" ގެ ޗާޓަރަށް ދައްކަންޖެހޭ ަ‬
‫ދަތުރެއްކޮށްފަ ި‬

‫ށ ބަލާނެ ތަނެއް‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއަށް ލިބުނު ސީދާ ގެއްލުމެއްކަމަ ް‬
‫ގއި އަ ު‬
‫އކީ އެ މުއްދަތު ަ‬
‫ފައިސާ ަ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ވ ެ‬
‫ފއި ެ‬
‫ނެތްކަމަށް ކަނޑައަޅާ ަ‬

‫ކމް ކުރީ؛‬
‫ގއި ޙު ު‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫މަދަނީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ 343/MC/2008‬ގަ ި‬ ‫‪.9‬‬

‫ސއަށް ދިން ޚިދުމަތަށް ‪US$52,471.03‬‬

‫ނ އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްއި ް‬ ‫‪9.1‬‬

‫(ފަންސާސް ދެހާސް ހަތަރު ސަތޭކަ ހަތްދިހަ އެކެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު ތިނެއް ސެންޓް) ދައްކަންޖެހޭ‬

‫ކަމަށް‬

‫ގއި ގަލްފް ކްރާފްޓް އިން ‪US$16,524.00‬‬

‫ތ ަ‬
‫ގ ގޮ ު‬
‫ގއްލުމުގެ ބަދަލު ެ‬
‫ސއަށް ެ‬
‫ޑވް ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލް ި‬
‫އަ ު‬ ‫‪9.2‬‬

‫އކަންޖެހޭކަމަށް‬
‫ދ ް‬
‫ސއުވީސް އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ަ‬
‫(ސޯޅަހާސް ފަސް ސަތޭކަ ަ‬

‫ލފް ކްރާފްޓަށް ދައްކަންޖެހޭ އަދަދަކީ‬

‫ސއިން ގަ ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫މި ދެ އަދަދުން ކެނޑީމަ‪ ،‬އަ ު‬ ‫‪9.3‬‬

‫‪( US$35,947.03‬ތިރީސް ފަސް ހާސް ނުވަ ސަތޭކަ ސާޅީސް ހަތެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު ތިނެއް‬

‫ސެންޓް) ކަން‬

‫ވ‬
‫އ ޖަމާކޮށްފައި ާ‬
‫ނ މަދަނީ ކޯޓުގަ ި‬
‫ސއި ް‬
‫ޑވް ް‬
‫އކުއާ ސަން މޯލް ި‬
‫ޅގެން ަ‬
‫މި މައްސަލައާ ގު ި‬ ‫‪9.4‬‬

‫ސ ތިންހާސް ނުވަ ސަތޭކަ ދިހައެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު ފަންސާސް‬

‫‪( US$43,910.50‬ސާޅީ ް‬

‫‪4‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ސެންޓް) އިން ‪( US$35,947.03‬ތިރީސް ފަސް ހާސް ނުވަ ސަތޭކަ ސާޅީސް ހަތެއް އެމެރިކާ‬

‫ނ‬
‫ޑފައިވާކަ ް‬
‫ޑޮލަރު ތިނެއް ސެންޓް) ކަނ ާ‬

‫އަދި ބާކީވާ ‪( US$7,963.47‬ހަތްހާސް ނުވަސަތޭކަ ފަސްދޮޅަސް ތިނެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު‬ ‫‪9.5‬‬

‫ވއެވެ‪.‬‬
‫ސއަށް އަނބުރާ ދިނުމަށް ޙުކުމްކޮށްފައި ެ‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އ ު‬
‫ސާޅީސް ހަތެއް ސެންޓް) ަ‬

‫ޔ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގ ި‬
‫(ށ) ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ަ 2008/HC-A/201‬‬

‫އ‬
‫ގ ި‬
‫އ ސަން މޯލްޑިވްސްގެ ފަރާތުން ހައިކޯޓު ަ‬
‫އކު ާ‬
‫ޒއްޔާ ަ‬
‫މަދަނީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ 343/MC/2008‬ގަ ި‬ ‫‪.10‬‬

‫މގެ ބަދަލާ ގުޅޭ‬

‫ވސްއަށް ނަގައިދޭންޖެހޭ ގެއްލު ު‬
‫އކުއާ ސަން މޯލްޑި ް‬
‫ޔގައި ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގ ި‬
‫އވެ‪ .‬އެ ަ‬
‫އިސްތިއުނާފު ކުރި ެ‬

‫ނނަނިވި ފަދައިންނެވެ؛‬
‫އވަނީ އަ ް‬
‫ޑއަޅާފަ ި‬
‫ގޮތުން ކަނ ަ‬

‫ގ‪ 23 2‬ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާ ި‬

‫އ‬ ‫ސބަބުން ކޮންޓްރެކްޓާބެހޭ ޤާނޫނު ެ‬
‫ފވުމުގެ ަ‬
‫ކޮންޓްރެކްޓަކާ ޚިލާ ު‬ ‫‪10.1‬‬

‫(ށ) ގެ ދަށުން ލިބޭ ސީދާ ގެއްލުމާއި އަދި އެފަދަ ޚިލާފު ޢަމަލެއް ކުރުމުން ލިބިދާނެކަން‬

‫ކއާ ސަން‬
‫ދވިދާނެކަމުން‪ ،‬އަ ު‬
‫ނގައި ެ‬
‫ަ‬ ‫ގއްލުން‬
‫ވ ެ‬
‫ފއި ާ‬
‫ށ އެނގި ަ‬
‫އވެރިންނަ ް‬
‫ޓގެ ބަ ި‬
‫ކޮންޓްރެކް ު‬

‫އ‬
‫ގ ި‬
‫ތއް ަ‬
‫އ ނުސީދާ ގޮ ެ‬
‫ގއާ ި‬
‫އ ަ‬
‫ސދާ ގޮތެ ް‬
‫ީ‬ ‫ޓ ބާލައި ނުދިނުމުގެ ސަބަބުން‬
‫އ ޔޮ ު‬
‫ށ ެ‬
‫މޯލްޑިވްސްއަ ް‬

‫ގއްލުން ޝަރީޢަތުން ނަގައިދެވިދާނެކަން (މަދަނީ ކޯޓުން ނަގައިދިނީ ހަމައެކަނި ސީދާ‬

‫ލިބިފައިވާ ެ‬

‫ލިބުނު ގެއްލުން)‬

‫ލއިދިން‬
‫އވާ ‪ 10‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2008‬އިން ފެށިގެން ޔޮޓު ބާ ަ‬
‫އެ ޔޮޓު ބާލައި ދޭންޖެހޭ ތާރީޚު ކަމުގަ ި‬ ‫‪10.2‬‬

‫އށް އެ‬
‫ސ ަ‬
‫ކށް އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އވާ ‪ 19‬މެއި ‪ 2008‬އަށް ހިނގި ދުވަސްތަ ަ‬
‫މގަ ި‬
‫ދުވަސްކަ ު‬

‫ކމަށް‬
‫ލ ޝަރީޢަތުން ނަގައިދޭންޖެހޭ ަ‬
‫މގެ ބަދަ ު‬
‫ބބުން ލިބުނު ގެއްލު ު‬
‫އ ނުދިނުމުގެ ސަ ަ‬
‫ޔޮޓު ބާލަ ި‬

‫ދވެންވާނީ އެ ކޯޓުން ނެރުނު‬

‫އޔާއިން ނިންމާފައިވަނީ މި ގެއްލުން ނަގައި ެ‬
‫ގޒި ް‬
‫(މަދަނީ ކޯޓުގެ ަ‬

‫ނބަރު ‪4/91‬‬
‫‪ 2‬ޤާނޫނު ނަ ް‬

‫‪5‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫އވާ ‪ 11‬މާރޗް ‪2008‬‬

‫ސއިން ޢަމަލުކުރަންޖެހޭ ތާރީޚު ކަމުގަ ި‬
‫އަމުރަށް ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬

‫އިން ފެށިގެން ‪ 19‬މެއި ‪ 2008‬ގެ ނިޔަލަށްކަމަށް)‬

‫ސއަށް ސީދާ‬
‫ޑވި ް‬
‫ސއްކަތް ނިމުމުން ޔޮޓު ބާލައި ނުދިނުމުގެ ސަބަބުން އަކުއާ ސަން މޯލް ް‬
‫ޔޮޓުގެ މަ ަ‬ ‫‪10.3‬‬

‫އ‬
‫ލއި‪ެ ،‬‬
‫ނ ލިބިފައިވޭތޯ ޝަރީޢަތުން ބަ ަ‬
‫ލބުނުކަމަށް ބުނާ ގެއްލު ް‬
‫ގޮތުންނާއި ނުސީދާ ގޮތުން ި‬

‫ގއިދޭންޖެހޭނަމަ‪ ،‬އެ ބަދަލެއް ގަލްފް‬

‫ގއްލުމުގެ ބަދަލު ނަ ަ‬
‫ވޒަންކޮށް‪ ،‬އެ ެ‬
‫މގެ މިންވަރު ަ‬
‫ގެއްލު ު‬

‫ގއި‪ ،‬އެ‬
‫ސއަށް ނަގައިދިނުމަށް އަން ަ‬
‫އން އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫ބ ި‬
‫ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްގެ ކި ަ‬

‫ރނިވި ޙުކުމެއް ކުރުމަށްޓަކައި އެ މައްސަލަ އަނބުރާ ދަށު ކޯޓަށް‬

‫އގައި ފައިޞަލާކު ަ‬
‫މައްސަލަ ި‬

‫އވެ‪.‬‬
‫އވެ ެ‬
‫ޙކުމްކޮށްފަ ި‬
‫ތަޙުވީލުކޮށް‪ު ،‬‬

‫އޔާ‬
‫ޒ ް‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަ ި‬
‫(ނ) ސިވިލް ކޯ ު‬

‫ގ‬
‫ޓ ެ‬
‫އވަނީ އެ ކޯ ު‬
‫ކޓުން އެ މައްސަލަ ބަލައި ނިންމާފަ ި‬
‫ތޙުވީލުކުރުމުން ސިވިލް ޯ‬
‫ސިވިލް ކޯޓަށް އެ މައްސަލަ ަ‬ ‫‪.11‬‬

‫ގ‬
‫ސ ެ‬
‫ޓ މޯލްޑިވް ް‬
‫އސަލަ ނިންމީ ގަލްފް ކްރާފް ް‬
‫ނވެ‪ .‬މި މަ ް‬
‫އޔާއިން ެ‬
‫ގޒި ް‬
‫ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬

‫އލުމުގެ ބަދަލު‬
‫ގ ް‬
‫ސއަށް ެ‬
‫ޑވް ް‬
‫އކުއާ ސަން މޯލް ި‬
‫ފއިވަނީ ަ‬
‫ގއި ޙުކުމްކޮށް ަ‬
‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫އވެ‪ .‬އަދި އެ ަ‬
‫ގ ެ‬
‫ޣައިރު ހާޒިރު ަ‬

‫ށ‬
‫އޗަ ް‬
‫ބތަކުގެ މަ ް‬
‫ށފައިވަނީ އަންނަނިވި ސަބަ ު‬
‫ލ ކޯޓުން މިގޮތަށް ޙުކުމްކޮ ް‬
‫ސވި ް‬
‫ި‬ ‫ނަގައިދޭންޖެހޭކަމަށެވެ‪.‬‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ބުރަވެ ެ‬

‫ގން ‪ 10‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2008‬އާ ހަމައަށް ތިލަފުށީގައި އޮންނަ ގަލްފް‬

‫‪ 23‬މެއި ‪ 2007‬އިން ފެށި ެ‬ ‫(ހ)‬

‫ގ‬
‫ގ ެ‬
‫ޔޓް އެހެލާ ބޭލުމުގެ ޚިދުމަތުގެ އަ ު‬
‫ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްގެ ބޯޓު ޔާޑަށް "ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" ޮ‬

‫ޑވްސްއިން ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްއަށް ‪US$44,046.69‬‬

‫އކުއާ ސަން މޯލް ި‬
‫ގއި ަ‬
‫ގޮތު ަ‬

‫ސންޓް)‬
‫ެ‬ ‫އއް‬
‫ރ ފަސްދޮޅަސް ނުވަ ެ‬
‫ޅސް ހައެއް އެމެރިކާ ޑޮލަ ު‬
‫(ސާޅީސް ހަތަރުހާސް ސާ ީ‬

‫ވ‬
‫އ ާ‬
‫ނގަ ި‬
‫ކޯޓޭޝަ ު‬ ‫‪GCSC/001082/06‬‬ ‫މޯލްޑިވްސްގެ‬ ‫ކްރާފްޓް‬ ‫ގަލްފް‬ ‫ދައްކަންޖެހޭކަން‬

‫ގ‬
‫ސ ެ‬
‫ވ ފައި ާ‬
‫ފއި ާ‬
‫އކަންޖެހޭކަމަށް ބުނެ ތައްޔާރުކޮށް ަ‬
‫ސއިން ދަ ް‬
‫އކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫ތކަށާއި‪ަ ،‬‬
‫އަގު ަ‬

‫‪6‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ފއިވާ‬
‫އޔާރުކޮށް ަ‬
‫އޓަމްތަކަށާއި‪ ،‬ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް އިން ތަ ް‬
‫އ ި‬
‫ތަފްޞީލުގައި ހިމަނާފައިވާ ަ‬

‫އގުން‬
‫ރގެ ަ‬
‫އރު ހިސާބުކޮށްފައިވާ ޑޮލަ ު‬
‫އއިޓަމްތަކަށާއި‪ ،‬ހާދިސާ ހިނގި ި‬
‫ސގައި ހިމަނާފައިވާ ަ‬
‫ވއި ް‬
‫އިން ޮ‬

‫އެނގެން އޮތުން؛‬

‫އކުއާ ސަން‬
‫އފައިނުވުމުގެ ސަބަބުން ަ‬
‫ބޯޓު ޔާޑުން ޔޮޓު ބާލަންޖެހޭ ދުވަހު "ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" ބާލަ ި‬ ‫(ށ)‬

‫ވ‬
‫ފއި ާ‬
‫އެދި ަ‬ ‫ހޯދުމަށް‬ ‫މައްޗަށް‬ ‫ގ‬
‫އ ެ‬
‫ދުވާލެ ް‬ ‫އ‬
‫ތގަ ި‬
‫ގޮ ު‬ ‫ބަދަލުގެ‬ ‫ގއްލުމުގެ‬
‫ެ‬ ‫މޯލްޑިވްސްއިން‬

‫ވ‬
‫ތކަ ފަންސާސް ހަތެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ހިސާބު ކޮށްފައި ާ‬
‫‪( US$ 3,157.00‬ތިންހާސް އެއްސަ ޭ‬

‫އ އަދަދަކީ "ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" ބޯޓު‬

‫ލއިރު‪ެ ،‬‬
‫ވ ލިޔުންތަކަށް ބަ ާ‬
‫ފއި ާ‬
‫އ އަދަދު ބިނާކޮށް ަ‬
‫ގޮތަށާއި‪ެ ،‬‬

‫ޢތަށް‬
‫ގއްލުމުގެ އަދަދެއްކަމަށް ޝަރީ ަ‬
‫ޔާޑުން ބާލަންޖެހޭ ދުވަހު ނުބޭލުމުގެ ސަބަބުން ލިބިގެންދާނެ ެ‬

‫ވކަން؛‬
‫ބުރަވެ ޭ‬

‫ނ‬
‫"ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" ބޯޓު ޔާޑުން ބާލަންޖެހޭ ތާރީޚުކަމުގައިވާ ‪ 10‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2008‬އިން ފެށިގެ ް‬ ‫(ނ)‬

‫ތކަ) ދުވަހަށް‬
‫މށްވާ ‪ 19‬މެއި ‪ 2008‬ގެ ނިޔަލަށްވާ ‪( 100‬ސަ ޭ‬
‫އެ ޔޮޓު ބާލަދިން ދުވަސްކަ ަ‬

‫ދުވާލަކަށް‪( US$ 3,157.00 ،‬ތިންހާސް އެއްސަތޭކަ ފަންސާސް ހަތެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ގެ‬

‫ނރަހާސް‬
‫އކަ ފަ ަ‬
‫ހސާބުކުރުމުން ޖެހޭ ‪( US$ 315,700.00‬ތިންލަ ް‬
‫ގއްލުމުގެ ބަދަލު ި‬
‫މަގުން ެ‬

‫ގއްލުންކަމަށް‬
‫އވާ ެ‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއަށް ލިބިފަ ި‬
‫ހަތްސަތޭކަ އެމެރިކާ ޑޮލަރު) އަކީ އަ ު‬

‫ވކަން؛‬
‫ބުރަވެ ޭ‬

‫ކން ނޫން އިތުރު‬

‫ނ ަ‬
‫ގކުރެވުނު ކަ ް‬
‫އ އިސްވެ ފާހަ ަ‬
‫ޔގަ ި‬
‫އ ާ‬
‫ގޒި ް‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬
‫ސިވިލް ކޯ ު‬ ‫‪.12‬‬

‫މގެ ބަދަލު‬
‫އގެ ގެއްލު ު‬
‫އސަލަ ި‬
‫ކރަމެވެ‪ .‬މުޅި މަ ް‬
‫ގ ު‬
‫އ ހިމެނިފައިނުވާކަން ފާހަ ަ‬
‫ސ ތަފްޞީލެ ް‬
‫އއްވެ ް‬
‫އެހެން ެ‬

‫އ‬
‫ތ ް‬
‫އޗަށެވެ‪ .‬އެ އަދަދު ަ‬
‫ރވުނު ތިން ނުކުތާގެ މަ ް‬
‫ހގަކު ެ‬
‫ކނި އިސްވެ ފާ ަ‬
‫ހިސާބުކުރުން ބިނާވީ ހަމައެ ަ‬

‫ނކަން‬
‫އވެގެ ް‬
‫ވ ކީ ް‬
‫ށ ބަރޯސާ ީ‬
‫އ ލިޔުންތަކަ ް‬
‫ކއުންތަކަކަށް ކަމާއި‪ ،‬އަދި ެ‬
‫ކން ލިޔެ ި‬
‫ރ ޮ‬
‫އ ރިޢާޔަތްކު ީ‬
‫މގަ ި‬
‫ކަނޑައެޅު ު‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ނވެ ެ‬
‫ނކޮށްފައި ު‬
‫ޞލެއް ޝަރީޢަތް ނިމުނު ގޮތުގެ ރިޕޯޓުގައި ބަޔާ ް‬
‫ވސް އިތުރު ތަފް ީ‬
‫ފަދަ އެއް ެ‬

‫‪7‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ނ؛‬
‫ޔއިން ޙުކުމްކޮށްފައިވަ ީ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގ ި‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬
‫ސިވިލް ކޯ ު‬ ‫‪.13‬‬

‫‪ 23‬މެއި ‪ 2007‬އިން ފެށިގެން ‪ 10‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2008‬އާ ހަމައަށް"ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" ބޯޓު‬ ‫‪13.1‬‬

‫ސއިން ގަލްފް ކްރާފްޓް‬

‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އ އަ ު‬
‫ތގަ ި‬
‫ގގެ ގޮ ު‬
‫މތުގެ އަ ު‬
‫ޔާޑުން އެހެލާ ބޭލުމުގެ ޚިދު ަ‬

‫ރ‬
‫މޯލްޑިވްސްއަށް ‪( US$ 44,046.69‬ސާޅީސް ހަތަރުހާސް ސާޅީސް ހައެއް އެމެރިކާ ޑޮލަ ު‬

‫އއް ސެންޓް) ދައްކަންޖެހޭކަމަށް‬

‫ފަސްދޮޅަސް ނުވަ ެ‬

‫ޅސް ހަތެއް‬
‫ސ ހާސް ނުވަ ސަތޭކަ ސާ ީ‬
‫ރއިން ‪( US$35,947.03‬ތިރީސް ފަ ް‬
‫‪ 13.2‬މި ފައިސާގެ ތެ ެ‬

‫އން ގަލްފް‬
‫ޔ ި‬
‫ޒއް ާ‬
‫ނޓް) މަދަނީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ 343/MC/2008‬ގަ ި‬
‫އެމެރިކާ ޑޮލަރު ތިނެއް ސެ ް‬

‫ނ‬
‫ކއާ ސަ ް‬
‫ރއިން އަ ު‬
‫ވކަން އަދި މިހާރު މިއަދަދުގެ ތެ ެ‬
‫ލބިދެވިފައި ާ‬
‫ސއަށް ި‬
‫ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬

‫އކަން އޮތީ ‪( US$8099.66‬އަށްހާސް‬

‫ސއަށް ބާކީ ދަ ް‬
‫ފޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫މޯލްޑިވްސްއިން ގަލްފް ކްރާ ް‬

‫ނޓް) ކަން‬
‫ޑލަރު ފަސްދޮޅަސް ހައެއް ސެ ް‬
‫އއް އެމެރިކާ ޮ‬
‫ނުވަދިހަ ނުވަ ެ‬

‫ވސްއަށް‬
‫ޑ ް‬
‫މޯލް ި‬ ‫ސަން‬ ‫ކއާ‬
‫އަ ު‬ ‫ތ‬
‫ނވާ ީ‬
‫ބާލައިދީފައި ު‬ ‫ދުވަހު‬ ‫ވ‬
‫ބާލަން ާ‬ ‫ވޔޭޖަރ"‬
‫ޮ‬ ‫"ޑްރީމް‬ ‫‪13.3‬‬

‫ގއްލުން‬
‫‪( US$ 315,700.00‬ތިންލައްކަ ފަނަރަހާސް ހަތްސަތޭކަ އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ގެ ެ‬

‫ނ‬
‫ސބިތުވާކަ ް‬
‫ލިބިފައިވާކަން ޝަރީޢަތަށް ާ‬

‫އިން‬ ‫ޑޮލަރު)‬ ‫އެމެރިކާ‬ ‫ހަތްސަތޭކަ‬ ‫ފަނަރަހާސް‬ ‫ތންލައްކަ‬

‫( ި‬ ‫‪US$ 315,700.00‬‬ ‫‪13.4‬‬

‫ސންޓް)‬
‫ެ‬ ‫އއް‬
‫ޑލަރު ފަސްދޮޅަސް ހަ ެ‬
‫ކ ޮ‬
‫ވއެއް އެމެރި ާ‬
‫‪( US$8099.66‬އަށްހާސް ނުވަދިހަ ނު ަ‬

‫ކ ޑޮލަރު‬
‫ކ ހަތްހާސް ހަސަތޭކަ އެމެރި ާ‬
‫ކވާ ‪( US$307,600.34‬ތިންލައް ަ‬
‫އުނިކުރުމުން‪ ،‬ބާ ީ‬

‫ވސްއަށް‬
‫ތިރީސް ހަތަރު ސެންޓް) އަކީ ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް އިން އަކުއާ ސަން މޯލްޑި ް‬

‫ދއްކާ‬
‫ގއި ަ‬
‫ރ ަ‬
‫އއް) މަސް ދުވަހުގެ ތެ ޭ‬
‫ލިބިދޭންޖެހޭ ފައިސާ ކަމަށާއި‪ ،‬އަދި މި ފައިސާ ‪( 6‬ހަ ެ‬

‫ވއެވެ‪.‬‬
‫އ ެ‬
‫ގއި ޙުކުމްކޮށްފަ ި‬
‫ރ ަ‬
‫ޣއިރު ހާޒި ު‬
‫ޚަލާޞްކުރުމަށް ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްގެ ަ‬

‫‪8‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ޔ‬
‫އ ާ‬
‫ގޒި ް‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ަ 2016/HC-A/571‬‬
‫އކޯ ު‬
‫(ރ) އިސްތިއުނާފުކުރާ ހަ ި‬

‫އ‬
‫ގ ި‬
‫ޓ ަ‬
‫އޔާ ހައިކޯ ު‬
‫ގޒި ް‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬
‫އން ސިވިލް ކޯ ު‬
‫ޑވްސް ި‬
‫ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬ ‫‪.14‬‬

‫ޓގެ ނަންބަރު ‪2016/HC-A/571‬‬

‫ވނީ އެ ކޯ ު‬
‫ފއި ަ‬
‫އކޯޓުން އެ މައްސަލަ ބަލާ ަ‬
‫އވެ‪ .‬އަދި ހަ ި‬
‫ރ ެ‬
‫އިސްތިއުނާފުކު ި‬

‫ޔއިންނެވެ‪.‬‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގަ ި‬

‫ގލްފް ކްރާފްޓް‬
‫ގއި ަ‬
‫ކރި ނުކުތާތަކުގެ ތެރޭ ަ‬
‫ގއި ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްއިން އިސްތިއުނާފު ު‬
‫ހައިކޯޓު ަ‬ ‫‪.15‬‬

‫އޔަންކުރުމަށް ލިޔުމުން ކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައިވީނަމަވެސް‪ ،‬އެ ފުރުޞަތު‬

‫ވކީލު އަ ް‬
‫މޯލްޑިވްސް ތަމްސީލުކުރުމަށް ަ‬

‫ވއެވެ‪ .‬އަދި‬
‫ނ ކޯޓުން ޢާންމުކޮށް ޢަމަލުކުރާ އުޞޫލާ ޚިލާފަށް ކަމަށް ބުނެފައި ެ‬
‫ނުދީ ކޯޓުން ޙުކުމްކޮށްފައިވަ ީ‬

‫ސ ޤާނޫނީ އަސާސެއްގެ މައްޗަށް ނޫންކަމަށާއި‪،‬‬

‫އއްވެ ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއަށް ބަދަލު ނަގައިދީފައިވަނީ ެ‬
‫އަ ު‬

‫ކރެވުނު މަދަނީ‬
‫އ ރިޢާޔަތްކުރަންވާނީ ތަޙުވީލު ު‬
‫ގ ި‬
‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬
‫ސިވިލް ކޯ ު‬

‫ނފައިވީނަމަވެސް‪،‬‬
‫ގއި ހުށަހެޅުނު ލިޔުންތަކަށް އެކަނިކަމަށް ބު ެ‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ 343/MC/2008‬ގަ ި‬

‫ދ‬
‫އ އަ ި‬
‫އވާކަމަށާ ި‬
‫ރޢާޔަތްކޮށް މައްސަލަ ނިންމާފަ ި‬
‫ލޔުންތަކަށް ި‬
‫ސއިން ހުށަހެޅި އައު ި‬
‫ޑވް ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލް ި‬
‫އަ ު‬

‫ވއެވެ‪.‬‬
‫ޞތު ދީފައިނުވާކަމަށް ބުނެފައި ެ‬
‫އެއަށް ތައުނު ކުރުމުގެ ފުރު ަ‬

‫ވސްއަށް ބަދަލު ނަގައިދިނުމަށް ސިވިލް ކޯޓުން‬

‫ކއާ ސަން މޯލްޑި ް‬
‫ހައިކޯޓުން އެ މައްސަލަ ނިންމާފައިވަނީ އަ ު‬ ‫‪.16‬‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ޗށް ބުރެވެ ެ‬
‫ކގެ މައް ަ‬
‫ޙކުމަށް ތާއީދުކޮށެވެ‪ .‬ހައިކޯޓުގެ ނިންމުން ބިނާކުރީ އަންނަނިވި ސަބަބުތަ ު‬
‫ކޮށްފައިވާ ު‬

‫ގ ފަރާތުން ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪1295/Cv-C/2013‬‬

‫ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް ެ‬ ‫‪16.1‬‬

‫ރސާކޮށް‪،‬‬
‫ވކީލު މައްސަލަ ދި ާ‬
‫ކރެވޭ ަ‬
‫އޔަން ު‬
‫އޔަންކުރުމަށާއި އަ ް‬
‫އއު ވަކީލުން އަ ް‬
‫ޔއަށް ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގަ ި‬

‫ވކަން‬
‫ފއި ާ‬
‫މއްދަތު ދެވި ަ‬
‫ު‬ ‫ކށީގެންވާ‬
‫އ ަ‬
‫ެ‬ ‫އޔާރުކުރުމަށް‬
‫ށ ޖަވާބު ތަ ް‬
‫ށ ތައުނުކޮ ް‬
‫ލިޔެކިއުންތަކަ ް‬

‫ޝަރީޢަތަށް ޤަބޫލުކުރެވޭކަން؛‬

‫ނ‬
‫ގ ތިލަފުށީ ބޯޓު ޔާޑަށް އެހެލާފައިވަ ީ‬
‫ސ ެ‬
‫ޑވް ް‬
‫ޓ‪ ،‬ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬
‫ވސްގެ ޔޮ ު‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑި ް‬
‫އަ ު‬ ‫‪16.2‬‬

‫އ‬
‫އކަމާއި‪ ،‬ޔޮޓު މަރާމާތުކުރުމަށްފަހު ބާލަންޖެހެނީ ‪ 10‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2008‬ގަ ި‬
‫‪ 23‬މެއި ‪ 2007‬ގަ ި‬

‫‪9‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫އ ކަން އެނގެން އޮންކަމާއި‪2008 ،‬‬

‫ކަމާއި‪ ،‬އެހެންނަމަވެސް ބާލާފައިވަނީ ‪ 19‬މެއި ‪ 2008‬ގަ ި‬

‫އވެޓް‬
‫ޑވާންސްކޮށް ޕްރަ ި‬
‫ޔޓު އޮތީ އެ ް‬
‫މާރޗް ‪ 2‬އިން ފެށިގެން ‪ 28‬މާރޗް ‪ 2008‬އާ ހަމައަށް ޮ‬

‫ކމާއި‪،‬‬
‫ވ ަ‬
‫ވސްތަކުގެ ހުރިހާ ދުވަހަކަށް "ބުކިން ކޮންފާރމްޑް" ކޮށްފައި ާ‬
‫ދ ަ‬
‫މއި‪ ،‬އެ ު‬
‫ޗާރޓަރ ކޮށްފައިކަ ާ‬

‫ރވޭނެ‬
‫ޓ ޗާރޓަރ ދަތުރުތައް ކު ެ‬
‫ރއިވެ ް‬
‫ބލައި ނުދިނުމުގެ ސަބަބުން ޕް ަ‬
‫ޔޮޓު ބާލައިދޭންޖެހޭ ދުވަހަށް ާ‬

‫ތކަށް ނުސީދާކޮށް އިތުރު ޚަރަދުތައް‬

‫އވެސް ގޮތެއް ނެތްކަމާއި‪ ،‬ޔޮޓު ބާލައިނުދީ ހުރި ދުވަސް ަ‬
‫އެ ް‬

‫އލުމުގެ‬
‫ދވާލަކަށް ގެ ް‬
‫ލއިނުދިނުމުގެ ސަބަބުން ު‬
‫އންނާތީ‪ ،‬ޔޮޓު ބާ ަ‬
‫ވކަން އެނގެން ޮ‬
‫ހިނގާފައި ާ‬

‫މރިކާ‬
‫އސަތޭކަ ފަންސާސް ހަތެއް އެ ެ‬
‫ގއި ހުށަހެޅި ‪( US$ 3,157.00‬ތިންހާސް އެ ް‬
‫ބަދަލުގެ ގޮތު ަ‬

‫މގެ ބަދަލު‬
‫ސއަށް ލިބެމުން ދިޔަ ގެއްލުންކަމާއި‪ ،‬އަދި ގެއްލު ު‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫ޑޮލަރު) އަކީ އަ ު‬

‫ކން؛‬
‫ބިނާކުރިގޮތް ސާފުކޮށް އެނގޭ ަ‬

‫ގ‬
‫ޓ ެ‬
‫ކޓުން މައްސަލަ ނިންމާފައިވަނީ ސިވިލް ކޯ ު‬
‫ގ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ހައި ޯ‬
‫އެހެންކަމުން‪ ،‬މި ސަބަބުތަކު ެ‬ ‫‪.17‬‬

‫އވެ‪.‬‬
‫އޅަ ެ‬
‫ޙުކުމަށް ބަދަލު ގެންނާނެ ތަނެއް ނެތްކަމަށް ކަނޑަ ަ‬

‫ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފުކުރެވުނު ނުކުތާތައް‬

‫އޔާ ނިންމާފައިވަނީ ޤާނޫނީ ނުވަތަ ޝަރުޢީ‬

‫ގޒި ް‬
‫ކޓުގެ ނަންބަރު ‪ަ 2016/HC-A/571‬‬
‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައި ޯ‬ ‫‪.18‬‬

‫ސގެ‬
‫ޓ މޯލްޑިވް ް‬
‫ގއި ގަލްފް ކްރާފް ް‬
‫ސޕްރީމް ކޯޓު ަ‬
‫ޖގެ ު‬
‫ދވެހިރާއް ޭ‬
‫ޒއްޔާ ި‬
‫ނ މި ގަ ި‬
‫އުޞޫލުތަކާ ޚިލާފަށްކަމަށް ބު ެ‬

‫އކީ؛‬
‫ނއް) ނުކުތާ ަ‬
‫ފަރާތުން އިސްތިއުނާފުކުރަމުން ހުށަހެޅި މައިގަނޑު ‪( 3‬ތި ެ‬

‫ވސްއިން‬
‫ޑ ް‬
‫ރއިރު‪ ،‬ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬
‫ގއި ޙުކުމް ކު ި‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގ ގަ ި‬
‫ޓ ެ‬
‫އކޯ ު‬
‫ރވޭ ހަ ި‬
‫އިސްތިއުނާފުކު ެ‬ ‫‪18.1‬‬

‫ލ‬
‫ރގައި‪ ،‬ސިވި ް‬
‫ސގެ ޣައިރު ހާޒި ު‬
‫ޑވް ް‬
‫ކމަށްވާ‪ ،‬ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬
‫ގއި ހުށަހެޅި ނުކުތާ ަ‬
‫ހައިކޯޓު ަ‬

‫ގއި ގަލްފް‬
‫ލއި ަ‬
‫އ މައްސަ ަ‬
‫ގ ޙުކުމް ކުރިއިރު‪ެ ،‬‬
‫އޔާ ެ‬
‫ގޒި ް‬
‫ގ ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬
‫ކޯޓު ެ‬

‫ޔމުން‬
‫ރމަށް ފުރުޞަތަކަށް އެދި ލި ު‬
‫އޔަންކު ު‬
‫ލކު ޢަ ް‬
‫ސ ތަމްސީލުކުރުމަށް ވަކީ ަ‬
‫ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬

‫އ‬
‫ފއިވަނީ‪ެ ،‬‬
‫ސވިލް ކޯޓުން ޙުކުމްކޮށް ަ‬
‫ގއި ި‬
‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫ނމަވެސް‪ ،‬އެ ަ‬
‫އވީ ަ‬
‫ސިވިލް ކޯޓަށް ހުށަހަޅާފަ ި‬

‫‪10‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ސއަށް ލިބިނުދީ‪ ،‬އެ ކޯޓުން ޢާންމުކޮށް ޢަމަލުކުރާ އުޞޫލާ‬

‫ފުރުޞަތު ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬

‫ޚިލާފަށްކަމަށް ބުނެ ހުށަހެޅި ނުކުތާ؛‬

‫ގއި ހުށަހެޅި ‪US$3157.00‬‬

‫ގއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތު ަ‬
‫ސއިން ދުވާލަކަށް ެ‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އަ ު‬ ‫‪18.2‬‬

‫ށ‬
‫ސއަ ް‬
‫ސސް ހަތެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު) އަކީ އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫(ތިންހާސް އެއްސަތޭކަ ފަން ާ‬

‫ށ ބުނެ‬
‫ނވާކަމަ ް‬
‫ބޔާންކޮށްފައި ު‬
‫ޔގައި ަ‬
‫އ ާ‬
‫ގޒި ް‬
‫ޓގެ ަ‬
‫އކޯ ު‬
‫ތއް ހަ ި‬
‫ޑއެޅިގޮ ެ‬
‫ލިބުނު ގެއްލުންކަމަށް ކަނ ަ‬

‫ހުށަހެޅި ނުކުތާ؛‬

‫ކރެވުނު‬
‫އ ރިޢާޔަތްކުރަންވާނީ ތަޙުވީލު ު‬
‫ގ ި‬
‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬
‫ސިވިލް ކޯ ު‬ ‫‪18.3‬‬

‫ގއި ހުށަހެޅުނު ލިޔުންތަކަށް އެކަނި ކަމަށް‬

‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫ަ‬ ‫މަދަނީ ކޯޓުގެ ‪343/MC/2008‬‬

‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއިން ހުށަހެޅި އައު ލިޔުންތަކަށް ރިޢާޔަތްކޮށް‬

‫ބުނެފައިވީނަމަވެސް‪ ،‬އަ ު‬

‫ށ ބުނެ‬
‫ނވާކަމަ ް‬
‫ށ ތައުނު ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ދީފައި ު‬
‫އ އަދި އެއަ ް‬
‫ވކަމަށާ ި‬
‫މައްސަލަ ނިންމާފައި ާ‬

‫ހުށަހެޅި ނުކުތާ‪.‬‬

‫ވަކީލު ޢައްޔަންކުރުމަށް ފުރުޞަތު ނުދޭކަމަށް ބުނާ ބުނުން‬

‫ސ‬
‫ފޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫ނ ގަލްފް ކްރާ ް‬
‫ގއި ޙުކުމްކޮށްފައިވަ ީ‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގ ނަންބަރު ‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަ ި‬
‫ކޓު ެ‬
‫ސިވިލް ޯ‬ ‫‪.19‬‬

‫ތ‬
‫އދި ލިޔުމުން ހުށަހެޅި ނަމަވެސް‪ ،‬އެ ފުރުޞަ ު‬
‫އޔަންކުރުމަށް ފުރުޞަތަކަށް ެ‬
‫އ ް‬
‫ތަމްސީލުކުރުމަށް ވަކީލަކު ަ‬

‫އށް ލިބިނުދީ ކޯޓުން ޢާންމުކޮށް ޢަމަލުކުރާ އުޞޫލާ ޚިލާފަށްކަމަށް ބުނެ‬

‫ސ ަ‬
‫ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬

‫ވސްގެ ފަރާތުން‬
‫ވކަމަށް ގަލްފް ކްރާފް މޯލްޑި ް‬
‫ނ ާ‬
‫ސ އެކަމަށް ރިޢާޔަތްކޮށްފައި ު‬
‫ގކުރިނަމަވެ ް‬
‫ގއި ފާހަ ަ‬
‫ހައިކޯޓު ަ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ވ ެ‬
‫އ ެ‬
‫ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި ބުނެފަ ި‬

‫ކވެ‪.‬‬
‫ނުކުތާއެ ެ‬ ‫ވ‬
‫އ ާ‬
‫ގކޮށްފަ ި‬
‫ފާހަ ަ‬ ‫އވެސް‬
‫ކޓުގަ ި‬
‫ހައި ޯ‬ ‫ފަރާތުން‬ ‫ސގެ‬
‫މޯލްޑިވް ް‬ ‫ކްރާފްޓް‬ ‫ގަލްފް‬ ‫މިއީ‬ ‫‪.20‬‬

‫އ‬
‫ސގެ ފަރާތުން އަ ު‬
‫އ‪ ،‬ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫ޓގެ ‪ 3.2‬ގަ ި‬
‫އޔާގެ ރިޕޯ ު‬
‫ގޒި ް‬
‫އކޯޓު ަ‬
‫ރވޭ ހަ ި‬
‫އިސްތިއުނާފުކު ެ‬

‫ޖވާބު ތައްޔާރުކުރުމަށް‬
‫ސލަ ދިރާސާކުރުމަށާއި ަ‬
‫އ ަ‬
‫ވކީލު މަ ް‬
‫ވ ަ‬
‫އޔަންކުރެ ޭ‬
‫އޔަންކުރުމަށާއި‪ ،‬އަ ް‬
‫ވަކީލުން އަ ް‬

‫‪11‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ޑއެހުން‬
‫ދވަހުގެ ‪ 10:45‬އަށް އަ ު‬
‫ދެހަފްތާގެ މުއްދަތެއް ދިނުމަށް ‪ 25‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2016‬ގައި‪ ،‬އެ ު‬

‫ށ‬
‫ށފައިނުވާކަމަ ް‬
‫އޔަންކޮ ް‬
‫ވކީލު އަ ް‬
‫އވާކަމަށާއި‪ ،‬އެހެންނަމަވެސް އެ މުއްދަތުގައި ަ‬
‫އވަނިކޮށް އެދިފަ ި‬
‫ރވިފަ ި‬
‫ތާވަލުކު ެ‬

‫ވފައިވަނީ ސިވިލް ކޯޓުން ޢާންމު އިޢުލާނެއް‬

‫ދ ި‬
‫އޔާ ކުރިއަށް ގެން ެ‬
‫އ ގަޒި ް‬
‫އވެ‪ .‬އަދި ެ‬
‫އވެ ެ‬
‫ފާހަގަކޮށްފަ ި‬

‫ނ‬
‫ވސްގެ ފަރާތު ް‬
‫ޑ ް‬
‫ވހަކީ ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬
‫ދ ަ‬
‫ގއި ކަމަށާއި‪ ،‬މި ު‬
‫ޗ ‪ަ 10‬‬
‫‪ 2016‬މާރ ް‬ ‫ކުރުމަށްފަހު‪،‬‬

‫ނކަން ފާހަގަކޮށް‬
‫ވއެވެ‪ .‬މިކަ ް‬
‫އެދުނު ‪( 2‬ދޭއް) ހަފްތާގެ މުއްދަތު ހަމަވާ ދުވަސްކަމަށް ފާހަގަކޮށްފައި ެ‬

‫ށ‬
‫އވާކަމަ ް‬
‫ށގެންވާ ފުރުޞަތު ދެވިފަ ި‬
‫ރވުމަށް އެކަ ީ‬
‫ކލު ޢައްޔަންކުރުމަށާއި ޖަވާބުދާ ީ‬
‫ހައިކޯޓުން ނިންމާފައިވަނީ ވަ ީ‬

‫ށވެ‪.‬‬
‫ޤަބޫލުކުރެވޭކަމަ ެ‬

‫ރ‬
‫ކޓުގެ ނަންބަ ު‬
‫ސވިލް ޯ‬
‫ި‬ ‫ނވެސް ބެލިއިރު‪،‬‬
‫އގައި ކަން ހިނގާދިޔަ ގޮތަށް މި ކޯޓު ް‬
‫މި މައްސަލަ ި‬ ‫‪.21‬‬

‫ކވެ‪.‬‬
‫އ ހުށަހެޅުނު މައްސަލައެ ެ‬
‫އކީ ‪ 30‬ޖޫން ‪ 2013‬ގަ ި‬
‫މއްސަލަ ަ‬
‫އޔާގެ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬

‫ޅގެން ‪ 25‬މެއި ‪2014‬‬

‫ތއާ ގު ި‬
‫ސއިން ނެގި އިޖުރާއީ ނުކު ާ‬
‫ކރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫ޅގެން ގަލްފް ް‬
‫މައްސަލައާ ގު ި‬

‫ނ‬
‫އވާކަން އެނގެ ް‬
‫އކާފަ ި‬
‫ސއިން ވާހަކަ ދަ ް‬
‫ގއި ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫އއި އަދި ‪ 29‬މެއި ‪ަ 2014‬‬
‫ގަ ާ‬
‫‪3‬‬
‫އވެ‪.‬‬
‫ގތެއް ނިންމާފައިވެ ެ‬
‫ގއި ޮ‬
‫އމެދު ‪ 18‬މެއި ‪ަ 2015‬‬
‫ނކުތާ ާ‬
‫ވއެވެ‪ .‬އަދި އިޖުރާއީ ު‬
‫އޮ ެ‬

‫އ‬
‫ޓގަ ި‬
‫އޔަންކުރަން ދެ ހަފްތާގެ މުއްދަތެއް ދިނުމަށް ސިވިލް ކޯ ު‬
‫‪ 25‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2016‬ގައި ވަކީލަކު އަ ް‬ ‫‪.22‬‬

‫ލ ކޯޓުން ގަލްފް‬
‫ސގެ ފަރާތުން ބުނިނަމަވެސް‪ ،‬އެ މުއްދަތު ސިވި ް‬
‫އެދުނުކަމަށް ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬

‫ޓ‬
‫ވއެވެ‪ .‬އަދި ގަލްފް ކްރާފް ް‬
‫ޔމެއް ހުށަހަޅާފައިނު ެ‬
‫ލ ު‬
‫އވެސް ި‬
‫އވާކަން އެނގޭނެ އެ ް‬
‫ސއަށް ދީފަ ި‬
‫ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬

‫ވ‬
‫އވާ ފަދައިން‪ ،‬އެ ކުންފުނިން އެދުނު ދެ ހަފްތާ ދުވަހުގެ މުއްދަތު ހަމަ ާ‬
‫މޯލްޑިވްސްއިން ވެސް ބުނެފަ ި‬

‫އވާ‬
‫ތރީޚު ކަމުގަ ި‬
‫ޙކުމްކުރި ާ‬
‫ޔގައި ު‬
‫ޒއް ާ‬
‫ނންބަރު ‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަ ި‬
‫ޓގެ ަ‬
‫ތާރީޚަކީ ސިވިލް ކޯ ު‬

‫ށ‬
‫އޔަން ކުރުމަށްފަހު ސިވިލް ކޯޓަ ް‬
‫ގއި ޤާނޫނީ ވަކީލަކު އަ ް‬
‫އ މުއްދަތުގެ ތެރޭ ަ‬
‫އވެ‪ެ .‬‬
‫‪ 10‬މާރޗް ‪ެ 2016‬‬

‫ވއެވެ‪.‬‬
‫ގއި ބުނެފައި ެ‬
‫ވސް ސުޕްރީމް ކޯޓު ަ‬
‫ކރާފްޓް މޯލްޑިވްސްގެ ފަރާތުން ެ‬
‫ނވާކަމަށް ގަލްފް ް‬
‫އަންގާފައި ު‬

‫‪3‬‬
‫މގޮތް"‬
‫ނ ި‬
‫އގޮތުން ނި ް‬
‫ބރު ‪" B2-CR2/IN/2015/02‬އިޖުރާ ީ‬
‫ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަން ަ‬

‫‪12‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ގ‬
‫ށ ހާޒިރުވުމު ެ‬
‫ލފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްއަށް ސިވިލް ކޯޓުން ފޮނުވި ކޯޓަ ް‬
‫ޅގެން ގަ ް‬
‫މި މައްސަލައާ ގު ި‬ ‫‪.23‬‬

‫ކރިން މއ‪ .‬ޕީޓްރަލް ‪ 2‬ވަނަ ފަންގިފިލާއިން‬

‫މގެ ު‬
‫ކރާފްޓް މޯލްޑިވްސްއަށް ީ‬
‫އަމުރުތައް ބެލިއިރު‪ ،‬ގަލްފް ް‬

‫ސގެ ފަރާތުން އެންމެ ފަހުން ކޯޓަށް‬

‫އވެ‪ .‬އެގޮތުން‪ ،‬ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫އވެ ެ‬
‫ފ ި‬
‫އަމުރުތަކާ ޙަވާލުވެ ަ‬

‫އ‬
‫ފ ި‬
‫ވލު ކުރެވި ަ‬
‫ޑއެހުން ތާ ަ‬ ‫އވެ‪ 4.‬އެ އަމު ު‬
‫ރގައި އަ ު‬ ‫ޙވާލުވީ ‪ 6‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2016‬ގަ ެ‬
‫ހާޒިރުވުމުގެ އަމުރަކާ ަ‬

‫ދވަހު‬
‫އ‪ 3 ،‬މާރޗް ‪ު 2016‬‬
‫ރއަރީ ‪ 2016‬ގަ ި‬
‫ގ ފަހުން ‪ 25‬ފެބް ު‬
‫އށެވެ‪ .‬އޭ ެ‬
‫ރއަރީ ‪ަ 2016‬‬
‫އޮތީ ‪ 9‬ފެބް ު‬

‫ރ‬
‫ވސް‪ ،‬މި އަމު ާ‬
‫ނވެ‪ .‬އެހެންނަމަ ެ‬
‫މރެއް ފޮނުވު ެ‬
‫ރޢަތަށް ހާޒިރުވުމަށް ކޯޓު އަ ު‬
‫ބާއްވަން ހަމަޖެހިފައިވާ ޝަ ީ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ނވި ެ‬
‫ޓރަލް އެޑްރެހުން ޙަވާލެއް ު‬
‫އވެސް ފަރާތަކުން މއ‪ .‬ޕީ ް‬
‫އެ ް‬

‫އވެ‪ 5.‬މި‬
‫އކުރި ެ‬
‫ވލް ކޯޓުން ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް ހޯދުމަށް އިޢުލާނެ ް‬
‫ސ ި‬
‫ި‬ ‫‪ 6‬މާރޗް ‪ 2016‬ގައި‬ ‫‪.24‬‬

‫ޓށް ހާޒިރުކުރަން‬
‫ބދާރީވާނެ ފަރާތެއް ސިވިލް ކޯ ަ‬
‫ކރާފްޓް މޯލްޑިވްސް އިން ޖަވާ ު‬
‫މައްސަލައާ ގުޅިގެން ގަލްފް ް‬

‫ސގެ‬
‫ޓ މޯލްޑިވް ް‬
‫ގ ‪ 11:15‬އަށް ގަލްފް ކްރާފް ް‬
‫ކމަށާއި‪ 10 ،‬މާރޗް ‪ެ 2016‬‬
‫އ ަ‬
‫ރވިފަ ި‬
‫ބޭނުންވެ‪ ،‬ވަނީ ނުކު ެ‬

‫ދރިވާނެ ފަރާތެއް‬
‫ގޑިއަށް ޖަވާބު ާ‬
‫ށއި‪ ،‬އެދުވަހުގެ އެ ަ‬
‫ނގާކަމަ ާ‬
‫ފަރާތުން ޖަވާބުދާރީވާނެ ފަރާތެއް ހާޒިރުވުމަށް އަ ް‬

‫އ‬
‫އވެ‪ .‬އަދި ެ‬
‫އވެ ެ‬
‫ގއި ޮ‬
‫ގ ނިންމާނެކަމަށް އެ އިޢުލާނު ަ‬
‫މއްސަލަ ހިން ާ‬
‫ޒރުގައި ަ‬
‫ހ ި‬
‫ހާޒިރުނުވެއްޖެނަމަ ޣައިރު ާ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ނ ‪ 10‬މާރޗް ‪ 2016‬ގަ ެ‬
‫އވަ ީ‬
‫ގއި ޙުކުމްކޮށްފަ ި‬
‫މައްސަލާ ަ‬

‫ބ‬
‫ގއި‪ ،‬ދަޢުވާލި ޭ‬
‫ގ (ހ) ަ‬
‫ތގެ ޤަވާޢިދު" ގެ ‪ 28‬ވަނަ މާއްދާ ެ‬
‫ގއި ޢަމަލުކުރާނެގޮ ު‬
‫"ކޯޓަށް މީހުން ޙާޟިރުކުރުމު ަ‬ ‫‪.25‬‬

‫އވެ‪.‬‬
‫އވެ ެ‬
‫ފަރާތް ކޯޓަށް ހާޒިރުނުވުމުން ޢަމަލުކުރާނެގޮތް ބަޔާންކޮށްފަ ި‬

‫‪( .28‬ހ) ކޯޓަށް ހުށަހެޅިފައިވާ މައްސަލައަކާ ގުޅިގެން ކޯޓަށް ޙާޟިރުވުމުގެ‬ ‫ދަޢުވާލިބޭ ފަރާތް ކޯޓަށް ޙާޟިރުނުވުން‬

‫އަމުރު ލިބި‪ ،‬މަޤުބޫލު ޢުޛުރެއްނެތި އަމުރުގައިވާ ތާރީޚާއި ގަޑިއަށް‬

‫ނުވަތަ‬ ‫ޙާޟިރުނުވެއްޖެނަމަ‪،‬‬ ‫ކޯޓަށް‬ ‫ފަރާތް‬ ‫ދަޢުވާލިބޭ‬

‫ޙާޟިރުކުރަންޖެހޭ މީހާ ދީފައިވާ އެޑްރެހުގައި ނެތި‪ ،‬އެމީހާ‬

‫ވީތަނެއް ނޭނގޭނަމަ ޣައިރު ޙާޟިރުގައި މައްސަލަ ހިންގޭނެކަން‬

‫ބރު ‪B2-CR 2/2016/176‬‬

‫މރު" ނަން ަ‬
‫ވމުގެ އަ ު‬
‫ޟރު ު‬
‫‪ 4‬ސިވިލް ކޯޓުގެ "ކޯޓަށް ޙާ ި‬
‫ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ 144/B2-CR-2/2016/193‬އިޢުލާން‬ ‫‪5‬‬

‫‪13‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫އެނގޭނެ ގޮތަށް އެމީހާ ހޯދުމަށް ރޭޑިއޯއިން ނުވަތަ ޓީވީން ނުވަތަ‬

‫އެނޫންވެސް ޚަބަރު ފަތުރާ ވަޞީލަތަކުން އިޢުލާނު ކުރުމަށްފަހު‪،‬‬

‫އިޢުލާނުގައިވާ ތާރީޚާއި ގަޑިއަށް ކޯޓަށް ޙާޟިރުނުވެއްޖެނަމަ‪،‬‬

‫ކޯޓަށް ޙާޟިރުވުމަށް އެންގުނީކަމަށް ބަލައި‪ ،‬ކޯޓަށް ހުށަހެޅިފައިވާ‬

‫ހެއްކާއި ޤަރީނާގެ މައްޗަށް ރިޢާޔަތްކޮށް‪ ،‬އެމީހާގެ ޣައިރު‬

‫ޙާޟިރުގައި ކޯޓުން ގޮތެއް ނިންމުމުގެ އިޚްތިޔާރު ލިބިގެންވެއެވެ‪.‬‬

‫ތ‬
‫އޑްރެހުގައި ނެ ް‬
‫ރކުރަންޖެހޭ ފަރާތް ދީފައިވާ ެ‬
‫އދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން‪ ،‬ހާޒި ު‬
‫އެހެންކަމުން‪ 28 ،‬ވަނަ މާ ް‬ ‫‪.26‬‬

‫ނަމަ‪ ،‬އެ ފަރާތް ހޯދުމަށް އިޢުލާނެއް ކުރުމަށްފަހު‪ ،‬މައްސަލަ އެ ފަރާތުގެ ޣައިރު ހާޒިރުގައި ނިންމުމުގެ‬

‫ގތުގެ ޤަވާޢިދު"‬
‫ހންނަމަވެސް‪" ،‬ކޯޓަށް މީހުން ޙާޟިރުކުރުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެ ޮ‬
‫އވެ‪ .‬އެ ެ‬
‫ބާރު ކޯޓަށް ލިބިގެންވެ ެ‬

‫ނ‬
‫ކތްތަކެއް ކޯޓު ް‬
‫ގެ ‪ 10‬ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޯޓަށް ހާޒިރުވާންޖެހޭ ފަރާތް ހޯދުމަށް އެކަށީގެންވާ މަސައް ަ‬

‫އ‬
‫އގަ ި‬
‫ވއެވެ‪ .‬އަދި އެފަރާތް ޢާންމުކޮށް އުޅޭ ތަނެ ް‬
‫އ ެ‬
‫ކުރަންޖެހޭނެކަމަށް ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްއިން ބުނެފަ ި‬

‫ޓ‬
‫އ‪ ،‬ގަލްފް ކްރާފް ް‬
‫ވކަމަށާ ި‬
‫ކޯޓަށް ހާޒިރުވުމުގެ އަމުރު ތަތްކުރުމުގެ ފުރުޞަތު އޮތްއިރު‪ ،‬އެކަން ކޮށްފައިނު ާ‬

‫ވސްގެ ފަރާތުން‬
‫ކމަށް ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑި ް‬
‫ނ ަ‬
‫ރސް ސިވިލް ކޯޓަށް އެނގޭ ެ‬
‫ސގެ ތިލަފުށީ އެޑް ެ‬
‫މޯލްޑިވް ް‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ވ ެ‬
‫އ ެ‬
‫ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި ބުނެފަ ި‬

‫ލ‬
‫ގއި މި މައްސަ ަ‬
‫ރ ހާޒިރު ަ‬
‫ސގެ ޣައި ު‬
‫ފދައިން‪ ،‬ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫ގކުރެވުނު ަ‬
‫ކުރިންވެސް ފާހަ ަ‬ ‫‪.27‬‬

‫ތން ނޭނގި އޮތް‬

‫ކ އަލަށް ކޯޓަށް ހުށަހެޅިގެން ދަޢުވާ ރައްދުވާ ފަރާތް އުޅޭ ަ‬
‫ނިންމިއިރު‪ ،‬މި މައްސަލައަ ީ‬

‫އއް‬
‫ގ ބަ ެ‬
‫އސަލައި ެ‬
‫މ ް‬
‫ސގެ ފަރާތުން މި ަ‬
‫ލޑިވް ް‬
‫އއާ ޚިލާފަށް ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯ ް‬
‫އއް ނޫނެވެ‪ެ .‬‬
‫މައްސަލަ ެ‬

‫ށ‬
‫އހެންކަމުން‪ ،‬ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްއަ ް‬
‫އވެ‪ެ .‬‬
‫ވ ެ‬
‫ވސް ެ‬
‫ވހަކަ ދައްކާފައި ެ‬
‫ޑއެހުންތަކަށް ހާޒިރުވެ‪ާ ،‬‬
‫އަ ު‬

‫އއް‬
‫ގ މައްސަލަ ެ‬
‫މ ެ‬
‫ކރިން އަމުރު ރައްދުކުރު ު‬
‫އަމުރު ރައްދުކުރަން ކޯޓަށް ދީފައިވާ އެޑްރެހުން މީގެ ު‬

‫ވއެވެ‪.‬‬
‫ދިމާވެފައިނު ެ‬

‫ގ‬
‫އ މައްސަލައި ެ‬
‫ގ ި‬
‫ޢދު" ގެ ‪ 18‬ވަނަ މާއްދާ ަ‬
‫ތގެ ޤަވާ ި‬
‫"ކޯޓަށް މީހުން ޙާޟިރުކުރުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެގޮ ު‬ ‫‪.28‬‬

‫ށ‬
‫ސ ބަދަލުވެއްޖެނަމަ‪ ،‬އެކަން ބަންދުނޫން ‪( 3‬ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ކޯޓަ ް‬
‫އޑްރެ ް‬
‫އވެސް ފަރާތެއްގެ ެ‬
‫އެ ް‬

‫‪14‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ނވާނަމަ‪،‬‬
‫ނގާފައި ު‬
‫ޑރެސް ބަދަލުވިކަން ކޯޓަށް އަ ް‬
‫އ ް‬
‫އވެ‪ .‬އަދި ެ‬
‫އވެ ެ‬
‫ނވާނެކަމަށް ބަޔާންކޮށްފަ ި‬
‫ލިޔުމަކުން އަންގަ ް‬

‫ވ ގޮތުގެ މަތިން ޢަމަލުކުރުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް‬

‫ގއި ާ‬
‫ވއިދުގެ ‪ 28‬ވަނަ މާއްދާ ަ‬
‫ދަޢުވާލިބޭ ފަރާތާމެދު އެ ގަ ާ‬

‫ވއެވެ‪.‬‬
‫ލިބިގެން ެ‬

‫ސ ބަދަލުވާނަމަ‪،‬‬
‫އޑްރެ ް‬
‫ވމަށް އަންގާ އަމުރު ކުރިން ރައްދުކުރެވެމުން ދިޔަ ެ‬
‫އެހެންކަމުން‪ ،‬ކޯޓަށް ހާޒިރު ު‬ ‫‪.29‬‬

‫ރސް ބަދަލުވާ ފަރާތުންނެވެ‪ .‬ގަލްފް ކްރާފްޓް‬

‫ޒންމާ އުފުލަންޖެހެނީ އެޑް ެ‬
‫ގ ި‬
‫ނގުމު ެ‬
‫އެކަން ކޯޓަށް އެ ް‬

‫ވކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ‪.‬‬

‫ފއި ާ‬
‫މޯލްޑިވްސްއިން ކުރިން އަމުރު ފޮނުވަމުން ދިޔަ އެޑްރެސް ބަދަލުވިކަން އަންގާ ަ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ބނެފައިނުވެ ެ‬
‫ރފްޓް މޯލްޑިވްސްގެ ފަރާތުން ު‬
‫ށވެސް ގަލްފް ކް ާ‬
‫ގފައިވާނެކަމަ ް‬
‫އަދި އެފަދައިން ކޯޓަށް އަން ާ‬

‫ލ‬
‫ސވިލް ކޯޓުން މައްސަ ަ‬
‫ގއި ި‬
‫ހޒިރު ަ‬
‫ސގެ ޣައިރު ާ‬
‫ޑވް ް‬
‫ގއި ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬
‫ލއި ަ‬
‫އެހެންކަމުން‪ ،‬މި މައްސަ ަ‬ ‫‪.30‬‬

‫ގ‬
‫ތ ެ‬
‫ތވާ ގޮ ު‬
‫ޤވާޢިދު" އާ އެއްގޮ ް‬
‫ބަލައި ނިންމާފައިވަނީ "ކޯޓަށް މީހުން ޙާޟިރުކުރުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެގޮތުގެ ަ‬

‫ވއެވެ‪.‬‬
‫މަތިންކަމަށް އަހުރެންނަށް ޤަބޫލުކުރެ ެ‬

‫ތަޙުވީލުކުރުމުން ބެލުނު މައްސަލައިގައި އައު ލިޔުން ހުށަނޭޅޭނެކަމަށް ބުނާ ބުނުން‬

‫ޔއިން މަދަނީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪343/MC/2008‬‬

‫ޒއް ާ‬
‫ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ 2008/HC-A/201‬ގަ ި‬ ‫‪.31‬‬

‫ފއިވަނީ‪ ،‬މަދަނީ‬
‫ޑއަޅާ ަ‬
‫ގއި ކަނ ަ‬
‫ޔގެ ޙުކުމް ބާޠިލުކޮށް ސިވިލް ކޯޓަށް އެ މައްސަލަ ތަޙުވީލުކުރުމު ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގަ ި‬

‫ސވިލް‬
‫ތއިރު‪ި ،‬‬
‫އޗަށްކަން އެނގެން އޮ ް‬
‫ތކުގެ މަ ް‬
‫ހކަ ަ‬
‫ކވުނު ވާ ަ‬
‫ގއި ހުށަހެޅުނު ލިޔުންތަކަށާއި ދެ ެ‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ކޯޓުގެ ގަ ި‬

‫ގއި ޙުކުމް ކުރަންވާނީ މަދަނީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު‬

‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬

‫ށ އެކަނި ކަމަށް‬
‫މއްޗަ ް‬
‫ތކުގެ ަ‬
‫ގއި ހުށަހެޅުނު ލިޔުންތަކަށާއި ދެކެވުނު ވާހަކަ ަ‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫‪ 343/MC/2008‬ގަ ި‬

‫ޓ‬
‫ނވާކަމަށް ގަލްފް ކްރާފް ް‬
‫ނ ރިޢާޔަތްކޮށްފައި ު‬
‫މކަމަށް ހައިކޯޓު ް‬
‫ނމަވެސް‪ި ،‬‬
‫އވީ ަ‬
‫ހގަކޮށްފަ ި‬
‫ގއި ފާ ަ‬
‫ހައިކޯޓު ަ‬

‫ވއެވެ‪.‬‬
‫އ ެ‬
‫ސގެ ފަރާތުން ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި ބުނެފަ ި‬
‫މޯލްޑިވް ް‬

‫ޓގައި އެފަރާތުން‬
‫ވސް ހައިކޯ ު‬
‫ސއިން ބުނެފައިވާ ފަދައިން މި ނުކުތާއަކީ ެ‬
‫ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬ ‫‪.32‬‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ނވެ ެ‬
‫އ މި ނުކުތާއަށް ޖަވާބުދީފައި ު‬
‫ގ ި‬
‫ޓގެ ރިޕޯޓު ަ‬
‫އކެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ހައިކޯ ު‬
‫އވާ ނުކުތާ ެ‬
‫ފާހަގަކޮށްފަ ި‬

‫‪15‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ގއި މަދަނީ ކޯޓުގެ ޙުކުމް ބާޠިލުކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އެ‬

‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ 2008/HC-A/201‬ގަ ި‬ ‫‪.33‬‬

‫އއީ؛‬
‫ވނީ ދެކަމެކެވެ‪ެ .‬‬
‫އ ަ‬
‫ވލުކޮށް ބެލުމަށް ކަނޑައަޅާފަ ި‬
‫ޙ ީ‬
‫މައްސަލަ ސިވިލް ކޯޓަށް ތަ ު‬

‫ޑށް އެހެލާ ބޭލުމުގެ ޚިދުމަތުގެ އަގު ނަގަންޖެހޭނީ ގަލްފް ކްރާފްޓް‬

‫"ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" ބޯޓު ޔާ ަ‬ ‫(ހ)‬

‫އ‬
‫ތގެ މަތިންކަމާއި‪ެ ،‬‬
‫އވާ ގޮ ު‬
‫ޝނުގަ ި‬
‫ސގެ ނަންބަރު ‪ GCSC/001082/06‬ކޯޓޭ ަ‬
‫މޯލްޑިވް ް‬

‫ލގެ މަތިން ޔޮޓު ބޯޓުޔާޑަށް އެހެލި ދުވަހުން ފެށިގެން ބާލައި ދޭންޖެހޭ‬

‫ގއިވާ އުޞޫ ު‬
‫ކޯޓޭޝަނު ަ‬

‫ސއަށް ފައިސާ‬
‫ފ ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫ސން މޯލްޑިވްސް އިން ގަލް ް‬
‫ަ‬ ‫ކއާ‬
‫ދުވަހާ ހަމައަށް އަ ު‬

‫ނަގައިދިނުން؛‬

‫ގއިވާ ‪ 19‬މެއި ‪ 2008‬އަށް‬

‫‪ 10‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2008‬އިން ފެށިގެން ޔޮޓު ބާލައިދިން ދުވަސްކަމު ަ‬ ‫(ށ)‬

‫އލުމުގެ‬
‫އގެ ް‬
‫ލއި‪ެ ،‬‬
‫ލން ލިބިފައިވޭތޯ ބަ ަ‬
‫ގއް ު‬
‫ސއިން ބުނާ ެ‬
‫ސން މޯލްޑިވް ް‬
‫އ ަ‬
‫އކު ާ‬
‫ތކަށް ަ‬
‫ހިނގި ދުވަސް ަ‬

‫އ‬
‫ޑއަޅަ ި‬
‫ގ ބަދަލު ނަގައިދޭންޖެހޭނަމަ އެބަދަލެއް ނަގައިދިނުމަށް ކަނ ަ‬
‫ގއްލުމު ެ‬
‫ނކޮށް‪ެ ،‬‬
‫މިންވަރު ވަޒަ ް‬

‫އކުރަންޖެހޭކަމަށް‬
‫ނވި ޙުކުމެ ް‬
‫ލކުރަ ި‬
‫ސިވިލް ކޯޓުން ފައިސަ ާ‬

‫ގ‪ 46 6‬ވަނަ މާއްދާގައި ހަ ި‬

‫އކޯޓަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް މައުޟޫޢީގޮތުން‬ ‫ނނު ެ‬
‫ތކުގެ ޤާ ޫ‬
‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓު ަ‬ ‫‪.34‬‬

‫އކީ ދަށު‬
‫މއްސަލަ ަ‬
‫އގޮތުން އެ މާއްދާގެ (ށ) ގައި އެ ަ‬
‫އވެ‪ެ .‬‬
‫އވެ ެ‬
‫ބެލުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތް ބަޔާންކޮށްފަ ި‬

‫އލުން ބަލަންޖެހޭ‬
‫ވގޮތް ަ‬
‫ފއި ާ‬
‫އގައި ކަން ހިނގާ ަ‬
‫ލ ި‬
‫ބއުނަލަށް އަލުން ފޮނުވައި‪ ،‬މައްސަ ަ‬
‫ކޯޓަށް ނުވަތަ ޓްރައި ި‬

‫ށ‬
‫ށ ނުވަތަ ޓްރައިބިއުނަލަ ް‬
‫ލމަށްޓަކައި ދަށުކޯޓަ ް‬
‫މއްސަލަ އަލުން ބެ ު‬
‫އއްނަމަ‪ ،‬އެ ަ‬
‫އސަލަ ެ‬
‫ގޮތަކަށް އޮތް މަ ް‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ވ ެ‬
‫ރވިދާނެކަމަށް އޮ ެ‬
‫ތަޙުވީލުކު ެ‬

‫ކ އަލުން‬
‫އއަ ީ‬
‫ވގި ާ‬
‫ނވަތަ ާ‬
‫ކޓްސް ު‬
‫އގެ ފެ ް‬
‫އސަލައެ ް‬
‫އ މަ ް‬
‫ލކުރަނީ ެ‬
‫ދށުކޯޓަށް ތަޙުވީ ު‬
‫އ ަ‬
‫ލއެ ް‬
‫އެހެންކަމުން‪ ،‬މައްސަ ަ‬ ‫‪.35‬‬

‫ގއި‪ ،‬ކުރިން ދަށު ކޯޓަށް ހުށަހެޅުނު އަދި‬

‫އވެ‪ .‬މިފަދަ ޙާލަތެއް ަ‬
‫ރކުރަންޖެހޭ މައްސަލައެއްނަމަ ެ‬
‫ބަލައި ކަށަވަ ު‬

‫ދ ލިޔުންތަކަށް‬
‫އވެ‪ .‬އަދި އެފަ ަ‬
‫ނވެ ެ‬
‫ސ އެކަށީގެ ް‬
‫ކށް އަލުން ރިޢާޔަތްކުރުންވެ ް‬
‫ރިޢާޔަތް ނުކުރާ ލިޔެކިއުންތަ ަ‬

‫ސ‬
‫ކން ހުރުންވެ ް‬
‫އ ހޯދަންޖެހޭ އިތުރު މަޢުލޫމާތު ނުވަތަ ސާބިތުކުރަންޖެހޭ އިތުރު ކަން ަ‬
‫ރިޢާޔަތްކުރުމުގަ ި‬

‫ނބަރު ‪22/2010‬‬
‫‪ 6‬ޤާނޫނު ނަ ް‬

‫‪16‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ގ‬
‫ވނު ސަބަބުތަކު ެ‬
‫އލުން ބަލާއިރު‪ ،‬ތަޙުވީލު ކުރެ ު‬
‫އ ަ‬
‫ލއެ ް‬
‫ވއެވެ‪ .‬ހަމަ މި ގޮތަށް‪ ،‬ދަށު ކޯޓުން މައްސަ ަ‬
‫ށގެން ެ‬
‫އެކަ ީ‬

‫އއު ހެކި ހުށަހެޅުމަށް‬

‫މށްޓަކައި ކުރިން ހުށަނޭޅޭ ަ‬
‫ޑއެޅު ަ‬
‫އ ކަނ ަ‬
‫ގއި ގޮތެ ް‬
‫އސަލައި ަ‬
‫ރއިން‪ ،‬އެ މަ ް‬
‫ތަރަހައިގެ ތެ ެ‬

‫ށ‬
‫ބއެއް ކަންކަމަ ް‬
‫ވގައި ހިމެނޭ ަ‬
‫އސަލަ ބަލާ ގޮތަކުން‪ ،‬ދަޢު ާ‬
‫ކށް ދަށު ކޯޓުން މަ ް‬
‫އވެ‪ .‬މިސާލަ ަ‬
‫ނގިދާނެ ެ‬
‫ކޯޓަށް އެ ް‬

‫ލ‬
‫މައްސަ ަ‬ ‫އެ‬ ‫ހައިކޯޓުން‬ ‫ބެލުމަށް‬ ‫ކން‬
‫އކަން ަ‬
‫ެ‬ ‫ނިންމައިފިނަމަ‪،‬‬ ‫ލ‬
‫މއްސަ ަ‬
‫ަ‬ ‫ނުދީ‬ ‫އިސްކަން‬

‫އ‬
‫އޅުމަށްޓަކައި ކުރިން ދަށު ކޯޓަށް ހުށަނޭޅޭ އަ ު‬
‫ނކަމާމެދު ގޮތެއް ކަނޑަ ެ‬
‫އވާނަމަ‪ ،‬އެކަ ް‬
‫ތަޙުވީލުކޮށްފަ ި‬

‫ކއި ހެކިން ކޯޓަށް ހުށަހެޅުމަށް ކޯޓަށް އެންގިދާނެއެވެ‪.‬‬

‫ލިޔެކިއުންތަ ާ‬

‫ބލުމުގެ އުޞޫލު‬
‫މއްސަލަ ެ‬
‫ގއި ހައިކޯޓުން ަ‬
‫މއްދާ ަ‬
‫ޤނޫނުގެ ‪ 32‬ވަނަ ާ‬
‫ކގެ ާ‬
‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަ ު‬ ‫‪.36‬‬

‫ލ‬
‫ތއުނާފު ކުރެވޭ މައްސަލަ ބަ ާ‬
‫ޓގައި އިސް ި‬
‫ގއި ހައިކޯ ު‬
‫މއްދާގެ (ނ) ަ‬
‫އވާއިރު‪ ،‬އެ ާ‬
‫ބަޔާންކޮށްފަ ި‬

‫ނ‬
‫ވގެ ް‬
‫ފަނޑިޔާރުންނަށް އެ މައްސަލަ ދަށު ކޯޓުގައި ބެލިއިރު‪ ،‬ނުބެލި ހުރި ކަންތައްތަކެއް ހުރިކަން ފާހަގަކުރެ ި‬

‫ލންޖެހޭ ޤާނޫނީ‬
‫މއްސަލަ ބަ ަ‬
‫ނއްޖެނަމަ‪ ،‬އެ ަ‬
‫ގ މަޞްލަޙަތު ބޮޑުކަމަށް ފެ ި‬
‫ލ އަލުން ބެލުމު ެ‬
‫އެ މައްސަ ަ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ވ ެ‬
‫އުޞޫލުތައް ކަނޑައެޅުމަށްފަހު އެ މައްސަލަ އަލުން ބަލަން ދަށު ކޯޓަށް ފޮނުވިދާނެކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި ެ‬

‫ކ‬
‫ސއަ ީ‬
‫އރު‪ ،‬ހައިކޯޓުން މައްސަލަ ބެލުމުގެ އަސާ ް‬
‫ހަމަ މިގޮތަށް‪ ،‬އެ މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) އަށް ރިޢާޔަތްކުރާ ި‬

‫ނ‬
‫އއު ހެކި ހުށަހެޅުމުގެ އިސްތިސް ާ‬
‫އކޯޓު މަރުޙަލާގައި ަ‬
‫ދަށު ކޯޓަށް ހުށަހެޅުނު ހެކިތަކާއި ދިފާޢުތަކެވެ‪ .‬އަދި ހަ ި‬

‫ކވެ‪.‬‬
‫އއު ހެއް ެ‬
‫ޙާލަތަކީ‪ ،‬ދަށު ކޯޓަށް ހުށަހެޅުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބިފައިނުވާ ަ‬

‫އއްވެސް ވަރަކަށް ރިޢާޔަތް ނުކުރާ ކަންކަން ހުރިނަމަ‪،‬‬

‫އެހެންކަމުން‪ ،‬ދަށު ކޯޓުން މައްސަލަ ބެލުމުގައި ެ‬ ‫‪.37‬‬

‫އވާނަމަ‪،‬‬
‫ޓކައި ކަށަވަރުކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކަމުގަ ި‬
‫އ ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމަށް ަ‬
‫ގ ި‬
‫ލއި ަ‬
‫އަދި އެއީ އެ މައްސަ ަ‬

‫ސ‬
‫ވ ް‬
‫ވލު ކުރެވެނީ ެ‬
‫އސަލަތައް ތަޙު ީ‬
‫ކރިން ހުށަނާޅާ އައު ހެކި ހުށަހެޅިދާނެއެވެ‪ .‬މަ ް‬
‫ށވަރުކުރުމަށް ު‬
‫އެކަންކަން ކަ ަ‬

‫އނާފީ ޙައްޤުތަކަށް‬
‫ތ ު‬
‫އެފަދަ އައު ހެކި ހުށަހަޅައި‪ ،‬ޓްރަޔަލް މަރުޙަލާގައި އަލުން އެ ހެކި ވަޒަންކޮށް‪ ،‬އިސް ި‬

‫ރ‬
‫ނަންބަ ު‬ ‫ކޯޓުގެ‬ ‫މަދަނީ‬ ‫އެހެންކަމުން‪،‬‬ ‫ބެލުމަށެވެ‪.‬‬ ‫މައްސަލަ‬ ‫އން‬
‫ފަދަ ި‬ ‫ނާންނާނެ‬ ‫އުނިކަމެއް‬

‫ގ‬
‫ށ ސިވިލް ކޯޓު ެ‬
‫އއު ހެއްކަ ް‬
‫ގއި ހުށަހެޅުނު ލިޔެކިއުންތަކާއި ހެކީގެ އިތުރުން‪ަ ،‬‬
‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫‪ަ 343/MC/2008‬‬

‫ފއިވާނަމަ‪ ،‬އަދި އެ ހެއްކަކީ އަލުން ބަލަން‬

‫ޔގައި ރިޢާޔަތްކޮށް ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ނަންބަރު ‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަ ި‬

‫ވ‬
‫ކގެ ތަރަހައިގެ ތެރެއިން ހުށަހެޅުނު ހެކިނަމަ‪ ،‬އެއީ ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ކޮށްފައި ާ‬
‫ކަނޑައެޅި ނުކުތާތަ ު‬

‫‪17‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ޔޤީންކަމާއެކު ސިވިލް ކޯޓުން މައްސަލަ ބެލީ‬

‫ކަމެއްކަމަށް ބަލާނެ ފުރުޞަތެއް ނެތެވެ‪ .‬މި ނުކުތާގައި ަ‬

‫ނ‬
‫ވނީ‪ ،‬އެ ކޯޓު ް‬
‫ފއިނު ަ‬
‫އ ހެއްކަށްކަމަށް ބުނެދެވި ަ‬
‫އ ު‬
‫ރއިން ހުށަހެޅުނު ަ‬
‫ގ ތަރަހައިގެ ތެ ެ‬
‫ތކު ެ‬
‫އިސްތިއުނާފީ ނުކުތާ ަ‬

‫ކން އެނގެން ނެތުމުންނެވެ‪.‬‬

‫އ ަ‬
‫ރިޢާޔަތް ކުރި ހެއްކަކީ ކޮބަ ި‬

‫ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ނަގައިދީފައިވަނީ އެއްވެސް އަސާސެއްގެ މައްޗަށް ނޫންކަމަށް ބުނާ ބުނުން‬

‫ސ‬
‫ގއި ‪( US$3157.00‬ތިންހާ ް‬
‫ތ ަ‬
‫މގެ ބަދަލުގެ ގޮ ު‬
‫ށ ދުވާލަކަށް ގެއްލު ު‬
‫ޑވްސްއަ ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލް ި‬
‫އަ ު‬ ‫‪.38‬‬

‫ތއް‬
‫ވއިރު‪ ،‬އެ އަދަދު ކަނޑައެޅި ގޮ ެ‬
‫ދފައި ާ‬
‫ގއި ީ‬
‫އ އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ނަ ަ‬
‫ތކަ ފަންސާސް ހަތެ ް‬
‫އެއްސަ ޭ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ސގެ ފަރާތުން ބުނެފައިވެ ެ‬
‫ފ ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫ވކަމަށް ގަލް ް‬
‫ބަޔާންކޮށްފައިނު ާ‬

‫އ‬
‫ށ ެ‬
‫ގއި އެ ޔޮޓަ ް‬
‫ތކު ަ‬
‫ހލާފައި ހުރި ދުވަސް ަ‬
‫ތ އެ ެ‬
‫ގއި ނުވަ ަ‬
‫ކ ަ‬
‫ރ ދުވަސްތަ ު‬
‫ޓގެ މަރާމާތުކު ި‬
‫އެގޮތުން‪ ،‬ޔޮ ު‬ ‫‪.39‬‬

‫ގ‬
‫ޔޓު މަރާމާތު ކުރުމަށް ކޯޓޭޝަނެއް ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް އިން ހޯދުމު ެ‬
‫މިންވަރަށް ފައިދާވާނަމަ‪ ،‬އެ ޮ‬

‫ށއި‪ ،‬އަދި ޔޮޓް ބޭލުމަށްފަހު‪ ،‬މި‬

‫ހއްތޯ ބަލާފައިނުވާ ކަމަ ާ‬
‫އވާ ދުވަ ެ‬
‫ދ ފައިދާއެ ް‬
‫ކުރިން ކޮންމެ ދުވަހަކީ އެފަ ަ‬

‫މ‬
‫ވތޯއާއި‪ ،‬ކޮން ެ‬
‫އއް ި‬
‫ފއިދާ ެ‬
‫ކއި‪ަ ،‬‬
‫ދވި މިންވަރަ ާ‬
‫ޙކުމް ކުރުމާ ހަމައަށްވެސް އެ ޔޮޓަށް ފައި ާ‬
‫އގައި ު‬
‫މައްސަލަ ި‬

‫ވސްގެ ފަރާތުން‬
‫މށް ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑި ް‬
‫ދފައިވާކަން އެނގެން ނެތްކަ ަ‬
‫ދުވަހަކު ބުކިންގ އެއް ހައް ާ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫އވެ ެ‬
‫ފާހަގަކޮށްފަ ި‬

‫މ‬
‫ޒރުގައި ނިން ާ‬
‫ތން ބުނެފައިވަނީ ޣައިރު ހާ ި‬
‫ސގެ ފަރާ ު‬
‫އ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އކު ާ‬
‫އ ަ‬
‫ބގަ ި‬
‫މި ނުކުތާގެ ޖަވާ ު‬ ‫‪.40‬‬

‫ނ‬
‫ޢވާކުރާ ފަރާތު ް‬
‫އގެން‪ ،‬ދަ ު‬
‫ރ ކުރާ ކަމަށް ބަލަ ި‬
‫ތކުރެވޭނީ‪ ،‬ދަޢުވާލިބޭ ފަރާތުން އިންކާ ު‬
‫މައްސަލަތައް ސާބި ު‬

‫ވ‬
‫ޝރީޢަތަށް ބުރަވެ ޭ‬
‫ަ‬ ‫މގައި‬
‫އވާކަ ު‬
‫އ މަދަނީ މިންގަނޑުން ކަމެއް ހިނގާފަ ި‬
‫ގ ި‬
‫ލ ަ‬
‫ހުށަހަޅާ ކަންކަމުގެ އަ ީ‬

‫ޓގެ‬
‫އކޯ ު‬
‫ކރެވޭ ހަ ި‬
‫ވ ކަމަށް އިސްތިއުނާފު ު‬
‫ފއި ާ‬
‫ހކި ލިބި ަ‬
‫ކ ލިބުމުންކަމަށެވެ‪ .‬އަދި އެގޮތަށް ެ‬
‫މިންވަރުގެ ހެ ި‬

‫ކމަށެވެ‪.‬‬
‫އވާ ަ‬
‫ޑއަޅާފަ ި‬
‫ޔގައި ކަނ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގަ ި‬

‫ސސެއް އޮތްކަމަށް ނުދެކޭކަމަށް ބުނެ ހުށަހެޅި މި‬

‫ސ ޤާނޫނީ އަ ާ‬
‫އއްވެ ް‬
‫ގއިދިނުމުގައި ެ‬
‫މގެ ބަދަލު ނަ ަ‬
‫ގެއްލު ު‬ ‫‪.41‬‬

‫ޅ‬
‫ގއިވެސް ހުށަހެ ި‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫އނާފުކުރެވޭ ހައިކޯޓު ގަ ި‬
‫ސގެ ފަރާތުން އިސްތި ު‬
‫ނުކުތާއަކީ ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬

‫‪18‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫‪7‬‬
‫ނ‬
‫ކއާ ސަ ް‬
‫އެގޮތުން‪ ،‬އަ ު‬ ‫ވއެވެ‪.‬‬
‫ގއި ޖަވާބުދީފައި ެ‬
‫ޓގެ ރިޕޯޓު ަ‬
‫ތއަށް ހައިކޯ ު‬
‫ކވެ‪ .‬އަދި އެ ނުކު ާ‬
‫ނުކުތާއެ ެ‬

‫ސގެ ޔޮޓު ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސްގެ ތިލަފުށީ ބޯޓު ޔާޑަށް އެހެލާފައިވަނީ ‪ 23‬މެއި ‪2007‬‬
‫މޯލްޑިވް ް‬

‫ގައި ކަމަށާއި‪ ،‬ޔޮޓު މަރާމާތުކުރުމަށްފަހު ބާލަންޖެހެނީ ‪ 10‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2008‬ގައި ކަމަށާއި‪ ،‬އެހެންނަމަވެސް‬

‫ށގެން‬
‫ޗ ‪ 2‬އިން ފެ ި‬
‫މށާއި‪ ،‬އަދި ‪ 2008‬މާރ ް‬
‫ނ އޮންނަކަ ަ‬
‫އ ކަން އެނގެ ް‬
‫އ ‪ 2008‬ގަ ި‬
‫ބާލައިފަނީ ‪ 19‬މެ ި‬

‫ގ‬
‫ކ ެ‬
‫އދުވަސްތަ ު‬
‫ފއިކަމާއި‪ެ ،‬‬
‫އވެޓް ޗާރޓަރ ކޮށް ަ‬
‫ސކޮށް ޕްރަ ި‬
‫އޑްވާން ް‬
‫ތ ެ‬
‫‪ 28‬މާރޗް ‪ 2008‬އާ ހަމައަށް ޔޮޓު އޮ ީ‬

‫ބލަދޭންޖެހޭ ދުވަހަކަށް ބާލަނުދިނުމުގެ ސަބަބުން‬

‫ވކަމަށާއި‪ ،‬ޔޮޓު ާ‬
‫ހުރިހާ ދުވަހަކަށް ބުކިން ކޮންފާރމް ކޮށްފައި ާ‬

‫ށ‬
‫އ ނެތްކަމަށާއި‪ ،‬ބާލަނުދީ ހުރި ދުވަސްތަކަ ް‬
‫ތ ް‬
‫އވެސް ގޮ ެ‬
‫ޕްރައިވެޓް ޗާރޓަރ ދަތުރުތައް ކުރެވޭނެ އެ ް‬

‫ޓ‬
‫ސގެ ޔޮ ު‬
‫އންނާތީ‪ ،‬އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އ ހިނގާފަވާކަން އެނގެން ޮ‬
‫ނުސީދާކޮށް އިތުރު ޚަރަދުތަ ް‬

‫ގ‬
‫ގއްލުމު ެ‬
‫ލކަށް ެ‬
‫ދވާ ަ‬
‫ޑވްސްއިން ު‬
‫ކއާ ސަން މޯލް ި‬
‫މަސައްކަތް ނިމުމުން‪ ،‬އެ ޔޮޓު ބާލައިނުދިނުމުގެ ސަބަބުން އަ ު‬

‫ގއި ހުށަހެޅި ‪( US$3157.00‬ތިންހާސް އެއްސަތޭކަ ފަންސާސް ހަތެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު)‬

‫ބަދަލުގެ ގޮތު ަ‬

‫ވއެވެ‪.‬‬
‫އ ެ‬
‫ހގަކޮށްފަ ި‬
‫ނ އެނގޭކަމަށް ފާ ަ‬
‫ލކަށް ލިބެމުންދިޔަ ގެއްލުންކަ ް‬
‫ސއަށް ދުވާ ަ‬
‫ލޑިވް ް‬
‫ކއާ ސަން މޯ ް‬
‫އަކީ އަ ު‬

‫އ‬
‫ގ ި‬
‫ކޓުގެ ރިޕޯޓު ަ‬
‫މގެ ބަދަލު ބިނާކުރިގޮތް ސާފުކަމަށް ހައި ޯ‬
‫ސއަށް ލިބުނު ގެއްލު ު‬
‫ވ ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑި ް‬
‫އަދި އަ ު‬

‫އވެ‪.‬‬
‫އވެ ެ‬
‫ފާހަގަކޮށްފަ ި‬

‫އލުން ބަލަންޖެހޭ‬
‫މއްސަލަ ަ‬
‫ގއި ަ‬
‫ޔއިން ސިވިލް ކޯޓު ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގ ި‬
‫ގ ނަންބަރު ‪ަ 2008/HC-A/201‬‬
‫ހައިކޯޓު ެ‬ ‫‪.42‬‬

‫ޓގެ މަސައްކަތް‬
‫ވޔޭޖަރ" ޔޮ ު‬
‫ފއިވަނީ "ޑްރީމް ޮ‬
‫ޑއަޅާ ަ‬
‫މގެ ބަދަލާ ގުޅިގެން ކަނ ަ‬
‫ގއްލު ު‬
‫ޅއިރު‪ެ ،‬‬
‫ކަމަށް ކަނޑައެ ި‬

‫ށ؛‬
‫ނިމުނު ފަހުން‪ ،‬އެ ޔޮޓު ބާލައި ނުދިނުމުގެ ސަބަބުން އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއަ ް‬

‫ށ‬
‫ތން ގެއްލުން ލިބިފައިވޭތޯ ކަނޑައަޅަންޖެހޭކަމަ ް‬
‫ސީދާ ގޮތުންނާއި ނުސީދާ ގޮ ު‬ ‫(‪)1‬‬

‫ރންޖެހޭކަމަށް‬
‫ވޒަންކު ަ‬
‫މގެ މިންވަރު ަ‬
‫ގެއްލު ު‬ ‫(‪)2‬‬

‫ރއަރީ‬
‫ވ ‪ 10‬ފެބް ު‬
‫ގއި ާ‬
‫ލއިދޭންޖެހޭ ތާރީޚުކަމު ަ‬
‫އދަތަކީ އެ ޔޮޓު ބާ ަ‬
‫ޑއަޅަންޖެހޭ މު ް‬
‫ގެއްލުން ކަނ ަ‬ ‫(‪)3‬‬

‫މށް‬
‫ނޔަލަށްކަ ަ‬
‫އވާ ‪ 19‬މެއި ‪ 2008‬ގެ ި‬
‫މގަ ި‬
‫ޔޓު ބާލައިދިން ދުވަސްކަ ު‬
‫‪ 2008‬އިން ފެށިގެން ޮ‬

‫‪ 7‬އިސްތިއުނާފުކުރެވޭ ހައިކޯޓު ރިޕޯޓުގެ ‪3.3‬‬

‫‪19‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ށ‬
‫ގއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ރޭޓުކަމަ ް‬
‫ގއި ދުވާލަކަށް ެ‬
‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬ ‫‪.43‬‬

‫އ‬
‫އވަނީ ‪( US$3157.00‬ތިންހާސް އެއްސަތޭކަ ފަންސާސް ހަތެއް އެމެރިކާ ޑޮލަރު) އެވެ‪ެ .‬‬
‫ފ ި‬
‫ކަނޑައަޅާ ަ‬

‫ގ‬
‫ސއަށް ލިބުނު ގެއްލުމު ެ‬
‫ޑވް ް‬
‫އކުއާ ސަން މޯލް ި‬
‫ތކޮށް‪ަ ،‬‬
‫ޔކިއުންތަކަށް ރިޢާޔަ ް‬
‫އަދަދަކީ ހުށަހެޅިފައިހުރި ލި ެ‬

‫އ‬
‫ފއިވި ނަމަވެސް‪ެ ،‬‬
‫ވކަމަށް ބަޔާންކޮށް ަ‬
‫ބރަވެ ޭ‬
‫އ މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރަށް ު‬
‫ޓގަ ި‬
‫ލ ކޯ ު‬
‫އަދަދުކަމަށް ސިވި ް‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ވ ެ‬
‫ބޔާންކޮށްފައިނު ެ‬
‫މގައި ަ‬
‫ވގެންކަން ޙުކު ު‬
‫އ ެ‬
‫ލވީ ކިހިނެތްކަމާއި ކީ ް‬
‫އަދަދަށް ވާސި ު‬

‫ލކު‬
‫މޓެޑަށް ދުވާ ަ‬
‫އވެޓް ލި ި‬
‫ރ ި‬
‫ސން މޯލްޑިވްސް ޕް ަ‬
‫ކއާ ަ‬
‫ޔގައި އަ ު‬
‫އ ާ‬
‫ގޒި ް‬
‫ވ ަ‬
‫ތއުނާފު ކުރެ ޭ‬
‫ގ މިހާރު އިސް ި‬
‫ހައިކޯޓު ެ‬ ‫‪.44‬‬

‫ގއްލުން ލިބޭކަން "އެނގޭ"‬

‫އމެރިކާ ޑޮލަރު) ގެ ެ‬
‫އއްސަތޭކަ ފަންސާސް ހަތެއް ެ‬
‫‪( US$3157.00‬ތިންހާސް ެ‬

‫އ‬
‫ސލަ ބަލާ ފަނޑިޔާރުންނަށް އެނގުނު ގޮތެ ް‬
‫އ ަ‬
‫ނމަވެސް‪ ،‬މިކަންކަން މަ ް‬
‫ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އޮތް ަ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ތިލަކޮށްދީފައިނުވެ ެ‬

‫އ‬
‫ގ ި‬
‫ޔ ަ‬ ‫ޑ‪ 8‬ގަ ި‬
‫ޒއް ާ‬ ‫ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ޖާބިރު ޢަބްދުއްރަހްމާނު ވ‪ .‬މޯލްޑިވްސް އެއަރޕޯޓްސް ކޮމްޕެނީ ލިމިޓެ ް‬ ‫‪.45‬‬

‫އ‬
‫ރގަ ި‬
‫ނގެ ދައުރުގެ ތެ ޭ‬
‫ކގެ ފަނޑިޔާރު ް‬
‫ތއުނާފީ ކޯޓުތަ ު‬
‫ގއި އިސް ި‬
‫ގ ރަޢުޔު ަ‬
‫ދ ެ‬
‫ފަނޑިޔާރު ޙުސްނުއްސުޢޫ ު‬

‫ތ‬
‫އވާ ނިންމުން ނިންމުމުގައި ދަށުކޯޓުން ނުވަ ަ‬
‫ތ ޓްރައިބިއުނަލުން ނިންމާފަ ި‬
‫ޝަރީޢަ ތްކުރާ ކޯޓުން ނުވަ ަ‬

‫ނ‬
‫ތ ނޫންތޯ ބެލުން ހިމެނޭތީވެ‪ ،‬އެ ހެއްކަކު ް‬
‫ކށްފައިވަނީ ރަނގަޅަށްތޯ ނުވަ ަ‬
‫ޓްރައިބިއުނަލުން ހެކި ވަޒަން ޮ‬

‫ގ ބާރު ޝަރީޢަތްކުރާ ފުރަތަމަ މަރުޙަލާގެ ކޯޓަށް ނުވަތަ މައްސަލަ ބަލާ‬

‫މ ެ‬
‫ދޭހަވާ ގޮތެއް ބަޔާންކުރު ު‬

‫ކ‬
‫އކަކުން ނެރެވޭ ދޭހައަ ީ‬
‫ކރާ ޙާލަތުގައި އެ ހެ ް‬
‫ގއި ބަޔާން ު‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ނވާފަދައިން‪ ،‬އެ ގަ ި‬
‫ޓްރައިބިއުނަލަށް ލިބިގެ ް‬
‫‪9‬‬
‫އވެ‪.‬‬
‫އވެ ެ‬
‫ވކަމަށް ފާހަގަކޮށްފަ ި‬
‫ލބިގެން ާ‬
‫ރ އިސްތިއުނާފީ ކޯޓަށް ވެސް ި‬
‫އޅުމުގެ ބާ ު‬
‫ކޮބައިކަން ކަނޑަ ެ‬

‫ތ‬
‫ޅށްކަން ނުވަ ަ‬
‫ފއިވަނީ ރަނގަ ަ‬
‫ހަމަ މި މޭރުމުން‪ ،‬ދަށު ކޯޓުން ނިންމާ ނިންމުމެއްގައި ހެކި ވަޒަންކޮށް ަ‬ ‫‪.46‬‬

‫ށ‬
‫އ ް‬
‫ލވެވޭ ނަތީޖާ ަ‬
‫އ‪ ،‬ފަނޑިޔާރުންނަށް ވާސި ު‬
‫އޅުމުގަ ި‬
‫އގައި ފަނޑިޔާރުން ކަނޑަ ެ‬
‫ނޫންކަން އިސްތިއުނާފީ ކޯޓެ ް‬

‫ނ‬
‫ޗށް އަކުއާ ސަ ް‬
‫އ ަ‬
‫އގެ މަ ް‬
‫ދވާލެ ް‬
‫ޓގައި ު‬
‫ސވިލް ކޯ ު‬
‫އވެ‪ .‬މިސާލަކަށް ި‬
‫ކރަންވާނެ ެ‬
‫ވާސިލުވި ސަބަބުތައް ބަޔާން ު‬

‫ވއިރު‪ ،‬މި އަދަދު މިއީ ރަނގަޅު‬

‫ޔންކޮށްފައިނު ާ‬
‫ވގޮތް ބަ ާ‬
‫މގެ އަދަދަށް ވާސިލު ި‬
‫މޯލްޑިވްސްއަށް ލިބުނު ގެއްލު ު‬

‫ބރު ‪2018/SC-A/49‬‬
‫ނ ަ‬
‫ރމް ކޯޓުގެ ނަ ް‬
‫ޖގެ ސުޕް ީ‬
‫އ ޭ‬
‫ހރާ ް‬
‫‪ 8‬ދިވެ ި‬
‫ފ‬
‫ގރާ ް‬
‫ހން "އބމ") ގެ ‪ 25‬ވަނަ ޕެރެ ް‬
‫ދރު (މީގެ ފަ ު‬
‫މސް ަ‬
‫ނވުނު ަ‬
‫ސވެ ބު ެ‬
‫‪ 9‬އި ް‬

‫‪20‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ޅއިރު ބުކިންގ ކޮންފަރމޭޝަންތަކަށް‬

‫ފަނޑިޔާރުން ކަނޑައެ ި‬ ‫ޓގެ‬
‫ހައިކޯ ު‬ ‫އަދަދެއްކަން އެނގޭކަމަށް‬

‫ސ‬
‫ލޝަންތައްވެ ް‬
‫ގއި ކެންސަ ޭ‬
‫ގ ތެރޭ ަ‬
‫ކއުންތަކު ެ‬
‫އވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬ހުށަހެޅިފައިހުރި ލިޔެ ި‬
‫ވ ެ‬
‫ޙަވާލާދީފައި ެ‬

‫ގކަށްނެތެވެ‪.‬‬
‫ރ ގޮތާއި ދިން ބުރަދަން އެނ ޭ‬
‫ކމަކު އެކަންކަމަށް ރިޢާޔަތްކު ި‬
‫ވއެވެ‪ .‬އެ ަ‬
‫ހުރިކަން ފާހަގަކުރެ ެ‬

‫ސގެ‬
‫ޓ މޯލްޑިވް ް‬
‫ޒއްޔާ ނިންމާފައިވަނީ ގަލްފް ކްރާފް ް‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަ ި‬
‫ސިވިލް ކޯ ު‬ ‫‪.47‬‬

‫އވަނީ‬
‫ގއި ކުރާ ޙުކުމްތައް މަހުދޫދު )‪ (limit‬ކުރެވިފަ ި‬
‫އޖޭގައި ޣައިރު ހާޒިރު ަ‬
‫ރ ް‬
‫އވެ‪ .‬ދިވެހި ާ‬
‫ޣައިރު ހާޒިރުގަ ެ‬

‫ށ‬
‫ވސް‪ ،‬ސާފުކޮ ް‬
‫އ ެ‬
‫އސާ ހޯދުމާ ގުޅޭ މައްސަލަތަކުގަ ި‬
‫ކކަށް ނޫނެވެ‪ .‬އެގޮތުން‪ ،‬ފަ ި‬
‫އގެ މައްސަލަތަ ަ‬
‫ތކެ ް‬
‫ވަކި ބާވަތް ަ‬

‫ނ‬
‫ޅ މައްސަލަތަކުގެ އިތުރުން‪ ،‬ދައްކަންޖެހޭ އަދަދުކަމަށް ބަހުސް ކުރެވޭ ެ‬
‫ގ ޭ‬
‫ދައްކަންޖެހޭ އަދަދުތަކާ ު‬

‫މގެ ނަތީޖާއަކީ‪،‬‬
‫މއް ކުރު ު‬
‫ގއި ޙުކު ެ‬
‫ޣއިރު ހާޒިރު ަ‬
‫ޖގައި ަ‬
‫އވެސް ހިމެނެއެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއް ޭ‬
‫ކގެ މައްސަލަތަ ް‬
‫ބާވަތްތަ ު‬

‫ގއި ޙުކުމް ކުރުމަށް އޮންނަ އިޖުރާއާތު ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު‬

‫ހޒިރު ަ‬
‫ދގައި ޣައިރު ާ‬
‫ގވާއި ު‬
‫އވަނީ ަ‬
‫އެ ޙުކުމް ކޮށްފަ ި‬

‫ލ‬
‫ވތަ ހައިކޯޓުގައި ހިނގަމުންދިޔަ އިރު‪ ،‬މައްސަ ަ‬
‫އއް ދަށު ކޯޓުގައި ނު ަ‬
‫އވާނަމަ‪ ،‬އަދި އެފަދަ މައްސަލަ ެ‬
‫ކަމުގަ ި‬

‫އ‬
‫ޤބޫލު އުޒުރެ ް‬
‫ތއުނާފުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި‪ ،‬މަ ު‬
‫ނ‪ ،‬އިސް ި‬
‫ރައްދުވާ ފަރާތުން ޝަރީޢަތަށް ހާޒިރުވެފައިނުވަ ީ‬

‫މކީ އެ މީހެއްގެ މައްޗަށް ޤާނޫނީ‬

‫ގއި ކޮށްފައިވާ ޙުކު ަ‬
‫އވާނަމަ‪ ،‬އެ މީހެއްގެ ޣައިރު ހާޒިރު ަ‬
‫ވގެން ނޫންކަމުގަ ި‬
‫އޮ ެ‬

‫މވެ‪.‬‬
‫ވގެންދިއު ެ‬
‫ގޮތުން ބަނދެވޭ‪ ،‬ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމު ޙުކުމަކަށް ެ‬

‫ރނަމަ‪ ،‬އެންމެ‬
‫ގއި ޝަރީޢަތްކު ާ‬
‫އގެ ޣައިރު ހާޒިރު ަ‬
‫ދވާ މީހެ ް‬
‫އެހެންކަމުން‪ ،‬ދަށު މަރުޙަލާއިންވެސް ދަޢުވާ ރައް ު‬ ‫‪.48‬‬

‫އ‬
‫ދ ެ‬
‫ނވަތަ ނޫންކަން‪ ،‬ސާބިތުވާނަމަ ހުރި ހެކި‪ ،‬އަ ި‬
‫ތވާކަން ު‬
‫ތ ދަޢުވާ ސާބި ު‬
‫ކުޑަ މިނުން ހުށަހެޅިފައި އޮ ް‬

‫ކވެ‪.‬‬
‫ޙއްޤެ ެ‬
‫ގވެސް ަ‬
‫ގއި ހިމެނޭ ދެ ފަރާތު ެ‬
‫އސަލައި ަ‬
‫އ ދިން ބުރަދަން ބަޔާންކުރުމަކީ މަ ް‬
‫ވޒަންކުރި ގޮތާ ި‬
‫ހެކި ަ‬

‫ށ‬
‫ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތުން ޝަރީޢަތަށް ހާޒިރުނުވުމަކީ އޭނާގެ ފަރާތުން ދިފާޢުވުމަށް އޮތް ފުރުޞަތު އަމިއްލައަ ް‬

‫ނ‬
‫ވގެ ް‬
‫ޙކުމް ކުރުމަށް ހުޅުވާލެ ި‬
‫ގއި ކަމުގެ ޙަޤީޤަތް ކަށަވަރުނުކޮށް ު‬
‫ވސް ހާލެއް ަ‬
‫އ ެ‬
‫ދޫކޮށްލުމެވެ‪ .‬މި ޢަމަލަކީ އެ ް‬

‫ގންނުވާނެއެވެ‪.‬‬
‫އ ެ‬
‫ގއި ބަލަ ި‬
‫ދިޔަ ދޮރެއް ކަމު ަ‬

‫ރ‬
‫ކު ާ‬ ‫ގއި‬
‫ހާޒިރު ަ‬ ‫ޣައިރު‬ ‫ގއި‬
‫ަ‬ ‫ޤަވާޢިދު"‬ ‫ތގެ‬
‫ޢަމަލުކުރާނެގޮ ު‬ ‫ޙާޟިރުކުރުމުގައި‬ ‫މީހުން‬ ‫"ކޯޓަށް‬ ‫‪.49‬‬

‫ގ ‪28‬‬
‫ވއިދު ެ‬
‫އވާ ގަ ާ‬
‫ޙވާލާދެވިފަ ި‬
‫ކރަންޖެހެއެވެ‪ަ .‬‬
‫ވޒަން ު‬
‫ށ ހުށަހެޅިފައިހުރި ހެކި ަ‬
‫ވސް ޝަރީޢަތަ ް‬
‫ގއި ެ‬
‫ޙުކުމްތަކު ަ‬

‫‪21‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫އފަދަ ޙުކުމެއް‬
‫އކުރާނަމަ‪ެ ،‬‬
‫އ ޙުކުމެ ް‬
‫ރ ހާޒިރުގަ ި‬
‫ގ ދަށުން‪ ،‬ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތުގެ ޣައި ު‬
‫ގ (ހ) ެ‬
‫ވަނަ މާއްދާ ެ‬

‫މ‬
‫ވއެވެ‪ި .‬‬
‫ރމަށް ފަހުގައިކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި ެ‬
‫ކުރެވޭނީ ހުށަހެޅިފައިހުރި ހެއްކާއި ޤަރީނާއަށް ރިޢާޔަތްކު ު‬

‫ޅއިރު‪،‬‬
‫ށ ލިބުނު ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ކަނޑައެ ި‬
‫ވސްއަ ް‬
‫ނ އަކުއާ ސަން މޯލްޑި ް‬
‫ސވިލް ކޯޓު ް‬
‫ި‬ ‫އގައި‬
‫މައްސަލަ ި‬

‫ނ‬
‫ކއާ ސަ ް‬
‫ދ އަ ު‬
‫ތވެ‪ .‬އަ ި‬
‫ވގޮތް އެނގޭކަށްނެ ެ‬
‫ފއި ާ‬
‫ހކި ވަޒަންކޮށް ަ‬
‫ޅފައިވާ ެ‬
‫ޅގެން ހުށަހެ ި‬
‫މައްސަލައާ ގު ި‬

‫ލ‬
‫ސވި ް‬
‫ގތްވެސް ި‬
‫ވވުނު ޮ‬
‫ވސިލު ެ‬
‫ށފައިވާ ގޮތަށް ާ‬
‫އޗަށް ހިސާބުކޮ ް‬
‫އގެ މަ ް‬
‫ނ ދުވާލެ ް‬
‫މޯލްޑިވްސްއަށް ލިބުނު ގެއްލު ް‬

‫ގ‬
‫ޔޖަރ" ޔޮޓު ެ‬
‫ވ ޭ‬
‫ވއެވެ‪" .‬ޑްރީމް ޮ‬
‫ބޔާންކޮށްފައިނު ެ‬
‫ޔގައި ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ކޯޓުގެ ނަންބަރު ‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަ ި‬

‫ސ‬
‫އވެ ް‬
‫ގއި ހިމެނޭ އަދަދުތަކަކީ ހަމަ ޙަޤީޤަތުގަ ި‬
‫ޓ ަ‬
‫ވއިރު‪ ،‬އެ ސްޓޭޓްމަން ު‬
‫ބުކިންގ ސްޓޭޓްމަންޓު ހުށަހަޅާފައި ާ‬

‫ގކަށްނެތެވެ‪.‬‬
‫އޅީ ކިހިނެތްކަން އެނ ޭ‬
‫ސއަށް ލިބުނު ގެއްލުމެއްކަން ކަނޑަ ެ‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އަ ު‬

‫ށ‬
‫ނ އަނބުރާ ދަ ު‬
‫އވެސް‪ ،‬މި މައްސަލަ އަލު ް‬
‫ޙކުމުގަ ި‬
‫ޔގެ ު‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގ ނަންބަރު ‪ 2008/HC-A/201‬ގަ ި‬
‫ހައިކޯޓު ެ‬ ‫‪.50‬‬

‫ކއާ ސަން‬
‫ނ އަ ު‬
‫ޔޓު ބާލައިނުދިނުމުގެ ސަބަބު ް‬
‫އ ޮ‬
‫ސއްކަތް ނިމި‪ެ ،‬‬
‫ޓގެ މަ ަ‬
‫ޔ ު‬
‫ލކުރިއިރު‪ޮ ،‬‬
‫ކޯޓަށް ތަޙުވީ ު‬

‫ކ‪ ،‬އެ ފަރާތަށް‬

‫މށް އެފަރާތުން ބުނާ ގެއްލުމަ ީ‬
‫ނއި ނުސީދާ ގޮތުން ލިބޭނެކަ ަ‬
‫މޯލްޑިވްސްއަށް ސީދާ ގޮތުން ާ‬

‫އ ލިބިފައިވާނަމަ‪،‬‬
‫ގއްލުމެ ް‬
‫ތ ނޫންކަން ޝަރީޢަތުން ބަލަންޖެހޭނެކަމަށާއި‪ ،‬އަދި ެ‬
‫ނވަ ަ‬
‫މއްކަން ު‬
‫ލިބިފައިވާ ގެއްލު ެ‬

‫އ‬
‫އގަ ި‬
‫ވއެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬މި މައްސަލަ ި‬
‫ކރަންވާނެކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އޮ ެ‬
‫ވޒަން ު‬
‫ގއްލުމުގެ މިންވަރު ަ‬
‫އެ ެ‬

‫އވަނީ‪ ،‬މި މައްސަލަ އެންމެ ފުރަތަމަވެސް ތަޙުވީލު ކުރެވުނު މަޤުޞަދު‬

‫ސިވިލް ކޯޓުން ޙުކުމްކޮށްފަ ި‬

‫ހާޞިލުނުވާގޮތަށެވެ‪.‬‬

‫ށ‬
‫އ ް‬
‫ޔގައި އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވްސް ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަ ި‬
‫އެހެންކަމުން‪ ،‬ސިވިލް ކޯ ު‬ ‫‪.51‬‬

‫ކޓުގެ ނަންބަރު‬
‫ރވޭ ހައި ޯ‬
‫އ‪ ،‬އަދި އިސްތިއުނާފުކު ެ‬
‫ލިބުނު ގެއްލުން ހިސާބުކޮށްފައިވާ ގޮތް އެނގެން ނެތަތީ އާ ި‬

‫މ‬
‫ޅކަމަށް ބުނެ‪ ،‬އެކަ ާ‬
‫ޅގޮތް ރަނގަ ު‬
‫ދދު ކަނޑައެ ި‬
‫ސވިލް ކޯޓުން އަ ަ‬
‫އވެސް ި‬
‫ޔގަ ި‬
‫ޒއް ާ‬
‫‪ 2016/HC-A/571‬ގަ ި‬

‫ށ ލިބުނު ސީދާ‬
‫ސއަ ް‬
‫އ އަކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އގަ ި‬
‫ވސް ތަފްސީލެއް ދީފައިނުވާތީ‪ ،‬މި މައްސަލަ ި‬
‫އއް ެ‬
‫ގުޅޭ ެ‬

‫ތއި ސަބަބު‬
‫ލވި ގޮ ާ‬
‫ވޒަންކޮށް‪ ،‬އަދަދުތަކަށް ވާސި ު‬
‫ގެއްލުމާއި‪ ،‬އަދި ލިބޭނެކަމަށް އެނގޭ ގެއްލުން ރަނގަޅަށް ަ‬

‫ސލަ ތަޙުވީލު ކުރަންޖެހެއެވެ‪.‬‬

‫ހއިކޯޓަށް މި މައް ަ‬
‫މށްޓަކައި‪ަ ،‬‬
‫ޑއެޅު ަ‬
‫ބަޔާންކޮށް އަލުން ކަނ ަ‬

‫‪22‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ގ‬
‫އވާ ‪ 19‬މެއި ‪ެ 2008‬‬
‫އެގޮތުން‪ 10 ،‬ފެބްރުއަރީ ‪ 2008‬އިން ފެށިގެން ޔޮޓު ބާލައިދިން ދުވަސްކަމުގަ ި‬ ‫‪.52‬‬

‫ނކަމަށް‬
‫ނނިވި ކަ ް‬
‫އ އަން ަ‬
‫އދަދު ހިސާބުކުރުމުގަ ި‬
‫ގ ަ‬
‫ގއްލުމު ެ‬
‫ށ ލިބުނު ެ‬
‫ޑވްސްއަ ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލް ި‬
‫ނިޔަލަށް އަ ު‬

‫ވ؛‬
‫ރިޢާޔަތްކޮށް‪ ،‬އެ މަޢުލޫމާތު ހިމަނަންވާނެއެ ެ‬

‫ތ‬
‫ލވި ގޮ ް‬
‫އޅާ އަދަދަށް ވާސި ު‬
‫ތގައި ކަނޑަ ަ‬
‫މގެ ގޮ ު‬
‫ގެއްލު ު‬ ‫(ހ)‬

‫ގއްލުން‬
‫ރއިން ސީދާ ެ‬
‫އެ އަދަދުގެ ތެ ެ‬ ‫(ށ)‬

‫ނ‬
‫ފއިވާ ގެއްލު ް‬
‫ރއިން ލިބިދާނެކަން އެނގި ަ‬
‫އެ އަދަދުގެ ތެ ެ‬ ‫(ނ)‬

‫ވ‬
‫އ ާ‬
‫ގއްލުން ހިސާބުކޮށްފަ ި‬
‫ލބޭ ސީދާ ެ‬
‫އ ދުވަހުން ދުވަހަށް ި‬
‫ގ ތެރޭގަ ި‬
‫ރ މުއްދަތު ެ‬
‫ގެއްލުން ހިސާބުކު ާ‬ ‫(ރ)‬

‫ތ‬
‫ގޮ ް‬

‫ވހަށް‬
‫ދވަހުން ދު ަ‬
‫އ ލިބޭނެކަމަށް އެނގޭ ގެއްލުން ު‬
‫ރގަ ި‬
‫ތގެ ތެ ޭ‬
‫ބކުރާ މުއްދަ ު‬
‫ގެއްލުން ހިސާ ު‬ ‫(ބ)‬

‫ގ‬
‫ކން ެ‬
‫އ ކޮންފަރމް ކޮށްފައިހުރި ބު ި‬
‫ގ ި‬
‫ގ ތެރޭ ަ‬
‫މއްދަތު ެ‬
‫ތ (މިސާލަކަށް އެ ު‬
‫ވ ގޮ ް‬
‫ހިސާބުކޮށްފައި ާ‬

‫ގ‬
‫ގތަކު ެ‬
‫ނ ް‬
‫އވާ ކެންސަލްކޮށްފައިހުރި ބުކި ް‬
‫ސއިން ހުށަހަޅާފަ ި‬
‫އކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އަދަދާއި‪ަ ،‬‬

‫ކރި ނަމަވެސް‪ ،‬އެ މުއްދަތަށް އަރާނެ‬

‫ސއި ު‬
‫އގައި ޮ‬
‫ސވުމެ ް‬
‫ޗޓަރ އެއްބަ ް‬
‫އަދަދާއި‪ ،‬ހިނގާނެ ޚަރަދު‪ާ ،‬‬

‫އ‬
‫ނގްތަ ް‬
‫ށ ހިނގާފައިވާ ޚަރަދު‪ ،‬ބުކި ް‬
‫ސޭލްސް‪ ،‬މީގެ ކުރިން މި އުޅަނދުގެ ބުކިންގ ތަކަ ް‬

‫އ‬
‫ކރަން އޮންނަ އެންމެ ފަހު ތާރީޚު‪ެ ،‬‬
‫ކއި ކެންސަލް ު‬
‫ކެންސަލްވުމުގެ އިޙްތިމާލު ކަނޑައެޅުމަށްޓަ ަ‬

‫ޅ‬
‫ކރާނަމަ އަރާނެ އަދަދު ނުވަތަ ޖޫރިމަނާ ފަދަ މިނޫންވެސް ކަމާ ގު ޭ‬
‫ތާރީޚެއްގެ ފަހުން ކެންސަލް ު‬

‫އެހެނިހެން ކަންކަން)‬

‫އލުންކަމަށް ބުނެ‬
‫ސގެ ފަރާތުން ލިބުނު ގެ ް‬
‫އކުއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫ނވުނު ކަންކަން ކަނޑައަޅާނީ ަ‬
‫އިސްވެ ބު ެ‬ ‫‪.53‬‬

‫އ‬
‫މގަ ި‬
‫ކކީ އަސާސްކަ ު‬
‫ކއުންތަ ަ‬
‫ގއި ހުށަހެޅި ލިޔެ ި‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ކޓުގެ ނަންބަރު ‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަ ި‬
‫ސިވިލް ޯ‬

‫ބަލައިގެންނެވެ‪ .‬އަދި އައު ލިޔެކިއުން ނުވަތަ ހެކިން ހުށަހަޅާނަމަ‪ ،‬އެކަންވާންވާނީ ކުރިން ހުށަހެޅި‬

‫ކ‬
‫އ ާ‬
‫އވާ ނުކުތާ ަ‬
‫އޅާފަ ި‬
‫ޔއިން ބަލަންވާނެކަމަށް ކަނޑަ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ލިޔެކިއުންތަކާ‪ ،‬ނުވަތަ ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި މި ގަ ި‬

‫ށ‬
‫އ ގެއްލުންތަކަ ް‬
‫ކރުމުގައި‪ ،‬ކުރިން ހުށަނާޅާ އަ ު‬
‫ގއްލުން އަލުން ހިސާބު ު‬
‫ށވެ‪ެ .‬‬
‫ޅގެން ކަމެއް ސާބިތުކުރުމަ ެ‬
‫ގު ި‬

‫ނ‬
‫ފއިވާ ގެއްލު ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވްސްއަށް ލިބި ަ‬
‫އވެ‪ .‬އަދި އަ ު‬
‫ށގެން ނުވާނެ ެ‬
‫ހައިކޯޓުން ރިޢާޔަތްކޮ ް‬

‫‪23‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ޓ އެހެލާ ބޭލުމުގެ‬
‫ސއަށް ޔޮ ު‬
‫ސއިން ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވް ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫ހިސާބުކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އަ ު‬

‫އ‬
‫ގ ި‬
‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬
‫އކަންޖެހޭކަމަށް ސިވިލް ކޯ ު‬
‫އ ދަ ް‬
‫ތގަ ި‬
‫ގ ގޮ ު‬
‫އގު ެ‬
‫ޚިދުމަތުގެ ަ‬

‫ބއިން‬
‫ސގެ ކި ަ‬
‫ޑވް ް‬
‫މންވަރު ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬
‫ވ ި‬
‫ށވުރެ އިތުރުވާނަމަ‪ ،‬އެ އިތުރު ާ‬
‫އވާ އަދަދަ ް‬
‫ފ ި‬
‫ކަނޑައަޅާ ަ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ނ ެ‬
‫ސއަށް ނަގައިދޭންވާ ެ‬
‫ކއާ ސަން މޯލްޑިވް ް‬
‫އަ ު‬

‫ގ‬
‫ޓ ެ‬
‫އ ސިވިލް ކޯ ު‬
‫އ ި‬
‫އޔާ ާ‬
‫ގޒި ް‬
‫ޓގެ ނަންބަރު ‪ަ 2016/HC-A/571‬‬
‫ރވޭ ހައިކޯ ު‬
‫އެހެންކަމުން އިސްތިއުނާފުކު ެ‬ ‫‪.54‬‬

‫ބނު ގެއްލުމާ ގުޅޭ‬

‫ސއަށް ލި ު‬
‫ޑވް ް‬
‫ކއާ ސަން މޯލް ި‬
‫އ ު‬
‫ނ ަ‬
‫ގއި ހަމައެކަ ި‬
‫އޔާ ަ‬
‫ގޒި ް‬
‫ނަންބަރު ‪ަ 1295/Cv-C/2013‬‬

‫ޅގެން‬
‫ރންނަށް ފެނެއެވެ‪ .‬އަދި އެ ނުކުތާއާ ގު ި‬
‫ކންކަން ބާޠިލުކުރުމަށް އަހު ެ‬
‫ޑއަޅާފައިހުރި ަ‬
‫ގޮތުން ކަނ ަ‬

‫އސަލަ ތަޙުވީލުކުރަންޖެހޭކަމަށް އަހުރެންނަށް‬

‫ޓކައި މި މަ ް‬
‫ހައިކޯޓުން އަލުން ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމަށް ަ‬

‫އވެ‪.‬‬
‫ވ ެ‬
‫ބުރަވެ ެ‬

‫ފަނޑިޔާރު މަޙާޒު ޢަލީ ޒާހިރުގެ ރައުޔު‬

‫ދކުރަމެވެ‪.‬‬
‫ރއުޔަށް އަހުރެން ތާއީ ު‬
‫ރގެ ަ‬
‫ގއި ފަނޑިޔާރު ޑރ‪ .‬އަޒްމިރާލްދާ ޒާހި ު‬
‫މި މައްސަލައި ަ‬

‫ފަނޑިޔާރު ޙުސްނުއްސުޢޫދުގެ ރައުޔު‬

‫ދކުރަމެވެ‪.‬‬
‫ރއުޔަށް އަހުރެން ތާއީ ު‬
‫ރގެ ަ‬
‫ގއި ފަނޑިޔާރު ޑރ‪ .‬އަޒްމިރާލްދާ ޒާހި ު‬
‫މި މައްސަލައި ަ‬

‫ޙުކުމް‬

‫ޓގެ ނަންބަރު‬
‫ތގެ މަތިން ހުރުމާއެކު‪ ،‬ސިވިލް ކޯ ު‬
‫ނ އެގޮ ު‬
‫ބޔާންވެދިޔަ ކަންކަ ް‬
‫ދެންފަހެ‪ ،‬އިސްވެ ަ‬

‫އކުއާ‬
‫ގއި ަ‬
‫ޔ ަ‬
‫ޒއް ާ‬
‫ގ ނަންބަރު ‪ 2016/HC-A/571‬ގަ ި‬
‫ޓ ެ‬
‫ޖގެ ހައިކޯ ު‬
‫އއި ދިވެހިރާއް ޭ‬
‫އޔާ ާ‬
‫ޒ ް‬
‫‪ 1295/Cv-C/2013‬ގަ ި‬

‫ޑގެ‬
‫ވޓް ލިމިޓެ ު‬
‫ވސް ޕްރައި ެ‬
‫ޑ ް‬
‫ޔޓު "ޑްރީމް ވޮޔޭޖަރ" ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލް ި‬
‫ޓ ލިމިޓެޑުގެ ޮ‬
‫ރއިވެ ް‬
‫ސަން މޯލްޑިވްސް ޕް ަ‬

‫ޓ‬
‫ނ މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެ ް‬
‫ބން‪ ،‬ހަމައެކަނި އަކުއާ ސަ ް‬
‫ބޯޓު ޔާޑުން ބާލަންޖެހޭ ދުވަހު ބާލައިދީފައިނުވުމުގެ ސަބަ ު‬

‫ގއި މި‬
‫ޖގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ަ‬
‫ޅންތަކާ ބެހޭ ބައި‪ ،‬ދިވެހިރާއް ޭ‬
‫އ ު‬
‫ފއިވާ ކަނޑަ ެ‬
‫މށް ކަނޑައަޅާ ަ‬
‫ލިމިޓެޑަށް ލިބުނު ގެއްލުންކަ ަ‬

‫‪24‬‬
‫‪2019/SC-A/08‬‬ ‫‪[2021] SC 16‬‬

‫ޓ‬
‫ޑރީމް ވޮޔޭޖަރ" ގަލްފް ކްރާފްޓް މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެ ް‬
‫މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ އިއްތިފާޤުން ބާޠިލުކޮށް‪ް " ،‬‬

‫އވެޓް‬
‫ނ މޯލްޑިވްސް ޕްރަ ި‬
‫އ ސަ ް‬
‫ވމުގެ ސަބަބުން‪ ،‬އަކު ާ‬
‫ލންޖެހޭ ދުވަހު ބާލައިދީފައިނު ު‬
‫ޔޑުން ބާ ަ‬
‫ލިމިޓެޑުގެ ބޯޓު ާ‬

‫ލ‬
‫މށްޓަކައި‪ ،‬މި މައްސަ ަ‬
‫ތގެ މަތިން ކަނޑައެޅު ަ‬
‫ވގޮ ު‬
‫ފއި ާ‬
‫ގއި ބަޔާންކޮށް ަ‬
‫ޔ ަ‬
‫ގއްލުން މި ގަޒިއް ާ‬
‫ލިމިޓެޑަށް ލިބިފައިވާ ެ‬

‫ނ‬
‫ހއިކޯޓު ް‬
‫މއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން‪ަ ،‬‬
‫ނނު) ގެ ‪ 18‬ވަނަ ާ‬
‫ކގެ ޤާ ޫ‬
‫ޤާނޫނު ނަންބަރު ‪( 22/2010‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަ ު‬

‫ލ‬
‫ގއި ބެ ި‬
‫ރއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ަ‬
‫ލކޮށް‪ ،‬މި މައްސަލަ ދިވެހި ާ‬
‫އސަލަ އެ ކޯޓަށް ތަޙުވީ ު‬
‫މ ް‬
‫އަލުން ބެލުމަށްޓަކައި މި ަ‬

‫އއްތިފާޤުން ޙުކުމްކޮށްފީމެވެ‪.‬‬
‫ފަނޑިޔާރުންގެ ި‬

‫މި ޤަޟިއްޔާ ބަލައި ޙުކުމް ކުރީ‪:‬‬

‫ޙުސްނުއްސުޢޫދު‬ ‫ރ‬
‫އަޒްމިރާލްދާ ޒާހި ު‬ ‫މަޙާޒު ޢަލީ ޒާހިރު‬

‫(ރިޔާސަތު)‬

‫‪25‬‬