22-24.7.

2020

Üretim Yönetimi
Dr. Elif BİLGİN
 Sunumda kullanılan kaynaklar:
 Üretim Yönetimi; Aykut Top, Erdal Yılmaz; İdeal Kültür Yay.
 Operations Management; Jay Heizer, Berry Render, Pearson Publishing

 Videolar:
 https://www.youtube.com/watch?v=sL7hi5i9xMo
 https://www.youtube.com/watch?v=NT-mVVprnbs&t=2s
 https://www.youtube.com/watch?v=v7jK_pIfTf0&t=22s
 https://www.youtube.com/watch?v=jLud5XYfY_c
 https://www.youtube.com/watch?v=1tVbR7GKA9s
 https://www.youtube.com/watch?v=81lpEXel4Pw
 https://www.youtube.com/watch?v=wfsRAZUnonI&t=2s
 https://www.youtube.com/watch?v=ud-GPOB9Nz0
Üretim Sistemleri

 Sistem Kavramı
 Üretim Sistemi
 Klasik Üretim Anlayışında Değer Türleri
 Üretim Sistem Tipleri
 Akım Tipi
 Görev Tipi
 Proje Tipi
 İleri Üretim Sistemleri
 İtme ve Çekme Tipi Sistemler
 Yalın Üretim
 ÜRETİM YÖNETİMİ

Sistem Tasarımı Üretim Planlama Üretim Kontrol

Sistem kavramı Uzun dönemli planlama Stok Yönetimi

Üretim sistem türleri (Stratejik Planlama)
Kalite Yönetimi
Sistem analizi Orta dönemli planlama
Metod analizi (Taktik planlama)

İş ölçümü (standart Kısa dönemli planlama

zaman, üretim süresi) (Operasyonel planlama)
İşletme ve Üretim Yönetimi

 Bir işletme üç temel unsur para, mal/hizmet, bilginin dolaşımı üzerine

kurulmuştur.

üretim
pazarlama
finansman
İşletmenin
yönetim
fonksiyonları personel
satın alma
halkla ilişkiler
 Üretim, bir dizi girdi elemanının önceden belirlenmiş çıktı elemanlarına
dönüşebilmesi amacıyla düzenlenmiş işlemlerdir.
Üretim Sistemi

Girdi İşlem Çıktı

İşgücü Mallar
Malzeme Fabrika / Hizmetler
Bilgi Hizmet Birimleri
Sermaye
Enerji

Geri Besleme
«Üretim, insan gereksinmelerinin doğa tarafından tam olarak karşılanamaması
sonucu ortaya çıkan beşeri bir faaliyettir.»
 Sanayi
Devrimi

Avcılık,
Tarım, (Taylor)
toplayıcılık,
Hayvan Kişiye özel Fordist
hayvan
yetiştirme, üretim üretim ve
derilerinden
ilk evler … sonrası
giysiler …
 Üretim sistemi, mallar ve/veya hizmetler üretme amacıyla insan gücü,
malzeme, makine gibi fiziksel elemanların bir araya gelerek ahenkli bir
şekilde çalışmasıdır.
 Üretim yönetimi işletmenin elinde bulunan malzeme, makine ve insan gücü
kaynaklarının, istenilen zamanda ve kalitede mümkün olan en düşük maliyet
ile üretimini sağlayacak biçimde bir araya getirilmesidir.
 Üretim yöneticisi, üretimin en düşük maliyetle ve istenen zamanda
gerçekleşebilmesi hedefine yönelik olarak malzeme, stok miktarı, insan ve
makinenin koordinasyonunu sağlamakla yükümlüdür.
 Verimlilik (efficiency) = Gerçekleşen Çıktı / Beklenen Çıktı

 Etkinlik (effectiveness) = Gerçekleşen Çıktı / Hedeflenen Çıktı

 Üretkenlik (productivity) = Çıktı / Girdi

 Üretim sistemlerinin işlevi: Bir işletmedeki üretim yönetimin amacı, girdi ve
çıktılar arasında üretim faaliyetleri sonucu oluşan değer farkını maksimize
etmektir.

 Girdilerin çıktıya dönüşümünde dört değişik türde değer yaratılabilir:

 Şekil değeri
 Yer değeri
 Zaman değeri
 Sahiplik değeri
Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması
1) Kullanılan Üretim Yöntemlerine Göre Sınıflandırma
 Birincil Üretim: Doğada var olan temel hammaddelerin elde edilmesi yoluyla
üretim tipidir. Ör: Demir, petrol, orman ürünleri vb. maddelerin üretimi.
 Analitik Üretim: Birincil üretim yoluyla elde edilen hammaddelerin çeşitli
ayrıştırıcı işlemlerden geçirilerek yeni mamulün üretilmesidir. Ör: ham petrolden
akaryakıt ürünlerinin elde edilmesi, et endüstrisi, şeker üretimi vb.
 Sentetik Üretim: Doğada bulunan çeşitli maddelerin bir araya getirilerek yeni
ürünler elde edilmesidir. Örneğin çelik üretimi, plastik üretimi vb.
 Fabrikasyon Üretim: Temel veya diğer hammaddelerden şekil verme yolu ile
yeni mamuller elde edilmesidir. Döküm, tornalama, pres kesme vb. yöntemlerle
mal üreten sistemler bu gruba girerler.
 Montaj Üretimi: Çeşitli hammadde, yarı mamul ve mamullerin sistemli bir
şekilde bir araya getirilerek yeni mamullerin ortaya çıkarılmasına denir. Örneğin;
otomobil üretimi, bilgisayar üretimi vb.
Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması
2) Ürün Cinsine Göre Sınıflandırma
 Demir-Çelik Üretimi
 Kömür Üretimi
 Çelik Eşya Üretimi
 Takım Tezgahları Üretimi
 Kimyasal Maddeler Üretimi
 Elektriksel Araç-Gereç Üretimi
 Elektronik Mamuller Üretim
 Ahşap Ürün Üretimi
 Tekstil Mamullerinin Üretimi

 Hizmet Üretimi
Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması
3) Üretim Miktar veya Akışına Göre Sınıflandırma
 Akım Tipi Üretim
 Görev Tipi Üretim
 Proje Tipi Üretim
Akım Tipi Üretim

Girdi Çıktı
1 1
2 2
3
1 2 3 3

n n
Akım Tipi Üretim

 Sürekli-kesintisiz malzeme/ürün/işlem akışı

 Yürüyen bant
 Çok sayı ve çeşitte girdi * tek/az çeşitte, yüksek miktarda çıktı
 Talep sürekli , dengeli, uzun vadeli, yüksek
 Özel kullanım amaçlı makineler
 Esnek olamıyor
 Kalifiye olmayan eleman
 Ara stoklar düşük; mamul stokları yüksek
 Kontrol kolay
Görev Tipi Üretim

Girdi Çıktı
Görev Tipi Üretim

 Departmanlar
 Partiler halinde üretim
 Karmaşık iş akışı
 Çok sayı ve çeşitte girdi * çok çeşitte, az miktarda çıktı
 Talep kesikli, dengesiz, az miktarda
 Genel kullanım amaçlı makineler
 Esnek
 Kalifiye eleman
 Ara stoklar yüksek; mamul stokları yok/düşük
 Kontrol zor
Proje Tipi Üretim

Başlangıç Bitiş
Proje Tipi Üretim

 Bir kerelik veya çok az sayıda çıktı için üretim

 Ürün akışı yok! İşlemler sırası
 Talep kesikli, dengesiz, az miktarda
 Genel kullanım amaçlı makineler
 Esnek
 Kalifiye eleman
 Stok yok
 Kontrol zor
 işlemler tekrar etmez, amaca ulaşıldıktan sonra sistem tasfiye edilmiş olur
İleri Üretim Sistemleri

 MRP
 CAD-CAM
 MRP II
 JIT
 FMS
 Yalın üretim
 Karmaşıklık
derecesi

1969-İlk
programlanabilir
mantıksal denetleyici 4. Sanayi Devrimi
1870-İlk üretim Siber-fiziksel
(PLC)
hattı- Cincinnati sistemler ve dinamik
mezbahaları 3. Sanayi Devrimi veri işlemeye dayalı
1784-İlk endüstriyel Elektronik ve bilgi üretim
dokuma tezgahı 2. Sanayi Devrimi teknolojilerinin
Elektrik enerjisiyle kullanımı, üretimde
1. Sanayi Devrimi çalışan üretim ileri seviye
Su ve buhar gücüyle tesisleri, iş bölümü , otomasyon
çalışan mekanik seri üretim-montaj
tezgahlar hattı / Fordizm

18. yy sonları 20. yy başları 1970’ler 2000’ler Zaman

Üretim Planlama Kontrol (ÜPK) açısından
üretim sistem türleri
 İTME TİPİ üretim sistemleri
 ÇEKME TİPİ üretim sistemleri
İtme tipi üretim sistemleri

 Bu sistemde, üretim çizelgeleri “beklenen talep tahmin” değerleri üzerinden

“merkezi planlama biriminin” sorumluluğunda genellikle belirli “parti
büyüklükleri” yardımıyla her bir iş ve işlem için “tek tek” hesaplanır.
Çekme tipi üretim sistemleri

 Bu sistemde üretim, talep tahminlerine değil, doğrudan siparişe dayalıdır. Her işlem
için çizelge oluşturulması ortadan kaldırılmıştır, miktar ve zamanlamaya ilişkin anlık
kararların üretimi yapan çalışan tarafından alınmasını sağlayan basit bir uyarı sistemi
tüm süreci birbirine bağlamıştır.
Yalın Üretim
Yalın Üretim
 Çeşitlilik
 Kalite

 Teslim zamanları
 Fiyat

 Kesintisiz Değer Akışı

 İsraf Kaynakları
 Yalın Üretimde Temel Araçlar
 Değer Akış Haritaları
Yalın Üretim

Sürekli
İyileştirme