CHƯƠNG 4.

TÍCH PHÂN HAI LỚP

Chủ đề 4.1. TÍCH PHÂN HAI LỚP TRONG HỆ TỌA ĐỘ VUÔNG GÓC OXY

Phần 1. Định nghĩa

4.1.1. Định nghĩa.

Cho hàm f  x , y  xác định trên miền đóng và bị chặn D của mặt phẳng Oxy. Ta chia

tùy ý miền D thành n miền nhỏ D1 , D2 , ... , Dn không dẫm lên nhau (nghĩa là chúng

chỉ có thể có chung biên) có diện tích lần lượt là S1 , S2 , ... , Sn . Trong mỗi miền

Di (i  1, 2, ... , n) ta lấy một điểm M i  xi , yi  tùy ý và lập tổng

n
I n   f  xi , yi  Si
i 1

Nếu khi n   sao cho đường kính di của mỗi miền Di (nghĩa là khoảng cách lớn

nhất giữa hai điểm của Di ) đều dần tới 0 mà I n  I   không phụ thuộc vào cách

chia miền D cũng như cách chọn các điểm M i  xi , yi  thì ta nói hàm f  x , y  khả tích

trên D và I được gọi là tích phân hai lớp (hay tích phân bội hai) của hàm f  x , y  trên

D.

Kí hiệu là I   f  x , y  dx dy
D

 f  x , y  là hàm dưới dấu tích phân,

 D là miền lấy tích phân,

 x, y là các biến tích phân.

 dx, dy là vi phân của biên x và y.

4.1.2. Các tính chất cơ bản.

   f ( x , y)  g(x , y) dx dy   f (x , y) dx dy   g( x , y) dx dy.

D D D

  
D
f ( x , y ) dx dy    f ( x , y) dx dy ,  là hằng số.
D

 Nếu D  D1  D2 với D1 và D2 không dẫm lên nhau thì

 f ( x , y) dx dy   f ( x , y) dx dy   f ( x , y) dx dy
D D1 D2

 Nếu f ( x , y)  g( x , y ) , ( x , y )  D thì

 f ( x , y) dx dy   g( x , y) dx dy.
D D
 Đặc biệt, nếu f ( x , y)  0, ( x , y)  D thì  f (x , y) dx dy  0 .
D

Phần 2. Các phương pháp tính tích phân

4.1.3. Miền lấy tích phân là hình chữ nhật.

Tính tích phân I   f ( x , y) dx dy Vẽ hình

D

với D  ( x , y) / a  x  b ; c  y  d .
b d
Ta có I   dx  f ( x , y) dy
a c
d b
hoặc I   dy  f ( x , y) dx
c a

Đặc biệt nếu f ( x , y)  f  x  . f  y 

1 2
b d
thì I   f ( x , y ) dx dy   f1 ( x) dx .  f 2 ( y ) dy
D a c

Ví dụ 1. Tính các tích phân sau:

 
a) I   x  3y 2 dx dy với miền lấy tích phân D là hình chữ nhật giới hạn bởi các
D

đường thẳng x  2, x  1 và y  1, y  3.

 
b) I   3x 2  4 y 3 dx dy với D  ( x , y) / 0  x  3, 1  y  4 .
D

Giải.
1 3 1

      
3
a) Ta có I   x  3 y 2 dx dy   dx  x  3y dy 
2
dx xy  y 3
1
D 2 1 2
1 1

  3x  27  x  1 dx    2 x  26  dx   x 
1
2
  26 x
2
2 2

  1  26    4  52   75.
4 3 4

     
3
b) Ta có I   3x 2  4 y 3 dx dy   dy  3x 2  4 y 3 dx   dy x 3  4 y 3 x
0
D 1 0 1
4

     108  768    27  3   846.

4
  27  12y 3 dy  27 y  3 y 4
1
1

Ví dụ 2. Tính các tích phân sau:

a) I   x y 2 dx dy với D  ( x , y) / 0  x  2,  1  y  3 .
D

 
b) I   e x sin y dx dy với D  ( x , y ) / 0  x  2, 0  y   .
D  2
Giải.
2 3
2 3
x2 y3
a) Ta có I   x y dx dy   x dx .  y dy 
2
. 2

D 0 1
2 0 3 1
  1  56
  2  0 . 9    .
 3 3
2  /2
sin y dy  e x .   cos y 
2  /2
b) Ta có I   e sin y dx dy   e dx .
x x
 0 0
D 0 0

 
 e 2  1 .  0  1  e 2  1.
Ví dụ 3. Tính các tích phân sau:
 
a) I   e x  sin y cos y dx dy với D  ( x , y ) / 0  x  1, 0  y   .
D  2
b) I   x ln y dx dy với D  ( x , y) / 0  x  4, 1  y  e .
D

Giải.
a) Ta có I   e x  sin y cos y dx dy   e x e sin y cos y dx dy
D D
1  /2  /2
d  sin y 
1
  e x dx .  e sin y cos y dy  e x . e
sin y
0
0 0 1
 /2
  e  1 . e sin y   e  1 .
2

0
4 e 4 e e
x2
b) Ta có I   x ln y dx dy   x dx .  ln y dy 
2 0 1
. ln y dy  8.  ln y dy
D 0 1 1

 1
u  ln y du  dy
e
Ta tính K   ln y dy , đặt    y
1 dv  dy v  y


 
e
Suy ra K  y ln y 1   dy  e  y 1  e   e  1  1
e e

1
Vậy I  8.

4.1.4. Miền lấy tích phân là hình thang cong.

Miền lấy tích phân D giới hạn bên trái, bên

phải bởi 2 đường thẳng: x = a , x = b (a < b)
và bên dưới, bên trên bởi 2 đường cong:
y  1 ( x), y  2 ( x) (với 1 ( x)  2 ( x) ). Mỗi
đường cong chỉ cắt mỗi đường thẳng tại
một điểm, hay
D  x , y  / a  x  b ;  (x)  y   ( x)
1 2

Thì
b 2 ( x )

I   f ( x , y) dx dy   dx  f ( x , y) dy.
D a 1 ( x )
 Miền lấy tích phân D giới hạn bên dưới,
bên trên bởi 2 đường thẳng: y = c , y = d (c
< d) và bên trái, bên phải bởi 2 đường cong:
x   1 ( y), x   2 ( y) (với  1 ( y)   2 ( y) ).
Mỗi đường cong chỉ cắt mỗi đường thẳng
tại một điểm, hay
D  x , y  / c  y  d ;  ( y)  x  
1 2
( y) 
Thì
d  2 ( y)

I   f ( x , y) dx dy   dy  f ( x , y ) dx
D c 1 ( y)

Ví dụ 1. Xác định cận lấy tích phân I   f ( x , y) dx dy các tích phân sau:
D

a) Miền D giới hạn bởi các đường: y = x , y = 0 , x = a ( a > 0)

b) Miền D giới hạn bởi các đường: y = x2 , y = 0 , x + y = 2.
c) Miền D là tam giác có các đỉnh là O(0 , 0) ; A(1 , 0) ; B(2 , 2).
Giải.
a) Từ hình vẽ ta có miền D như sau:

 Nếu D   x , y  / 0  x  a, 0  y  x
a x

Thì I   f ( x , y) dx dy   dx  f  x , y  dy
D 0 0

 Nếu D   x , y  / 0  y  a , yxa 

a a
Thì I   f ( x , y) dx dy   dy  f  x , y  dx
D 0 y
b) Từ hình vẽ ta có miền D như sau:
 Nếu D  D1  D2


 D1   x , y  / 0  x  1, 0  y  x2

với 


 D2   x , y  / 1  x  2, 0  y  2  x 
1 x2 2 2x

Thì I   dx  f  x , y  dy   dx  f  x , y  dy
0 0 1 0

 Nếu D   x , y  / 0  y  1, y  x  2y 
1 2y

Thì I   dy
0
 f  x , y  dx
y

c) Ta có:

+ (AB) qua A(1 , 0) , có vtcp AB  (1 , 2)
x 1 y 0
  AB  :  hay  AB : y  2 x  2.
1 2 
+ (OB) qua O(0 , 0) , có vtcp OB  (2 , 2)
x0 y0
  OB  :  hay  OB  : y  x.
2 2
Từ hình vẽ ta có miền D như sau:
 y  2
 Nếu D   x , y  / 0  y  2, y  x  
 2 
y2
2 2
Thì I   dy
0
 f  x , y  dx
y

 Nếu D  D1  D2

 D1   x , y  / 0  x  1, 0  y  x

với 


 D2   x , y  / 1  x  2, 2 x  2  y  x 
1 x 2 x

Thì I   dx  f  x , y  dy   dx  f  x , y  dy.
0 0 1 2 x2
Ví dụ 2. Tính các tích phân sau:
a) I   ( x  2 y ) dx dy với D giới hạn bởi các đường: x = 1 , x = 2 , y = x , y = 2x
D

b) I   (3x 2  2 xy  y ) dx dy với D giới hạn bởi các đường: x = 0 ; x = y2 , y = 2

D

c) I   y dx dy với D giới hạn bởi các đường: y = x – 4 , y2 = 2x.

D

Giải.

a) Từ hình vẽ ta có miền D như sau:

D  x , y  / 1  x  2, x  y  2x 
2 2x 2

  x  2 y  dy   dx  xy  y 
2x
I   dx 2
x
1 x 1
2 2
4
  2 2
2 x  4 x  x  x dx  x 3
3 1
2 2

1

4 28

3
 8  1 
3

b) Từ hình vẽ ta có miền D như sau:

D  x , y  / 0  y  2, 0  x  y  2

2 y2

I   dy   3x 
2
 2 xy  y dx
0 0
2 y2

  dy x 3  y.x 2  y.x  0
0
2


  y 6  y 5  y 3 dy 
0
2
 y7 y 6 y 4  244
    
 7 6 4 
0
21
c) Từ hình vẽ ta có miền D như sau:
 y2 
D   x , y  / 2  y  4,  x  y  4
 2 
4 y4 4

 dy  y.x 
y4
I 
2
dy  y dx  y2
2
y2 2
2
4
 2 4
y3   y3 y4 
   y  4 y   dy    2 y  
2

2
2   3 8 
2

 64   8 
   32  32      8  2   18
 3   3 
Ví dụ 3. Đổi thứ tự cận lấy tích phân các tích phân sau:
1 x e ln x
a) I   dx  f ( x , y ) dy b) I   dx  f ( x , y ) dy
0 0 1 0

Giải.

a) Từ tích phân ta có miền D như sau:

D  x , y  / 0  x  1, 0  y  x
Nên ta có hình vẽ như sau

 D   x , y  / 0  y  1, y  x  1 
1 1
 I   dy  f  x , y  dx
0 y

b) Từ tích phân ta có miền D như sau:

D  x , y  / 1  x  e , 0  y  ln x
Nên ta có hình vẽ như sau

 D   x , y  / 0  y  1, e y

xe

1 e
 I   dy
0
 f  x , y  dx
ey

TÓM TẮT

Chủ đề 4.1. TÍCH PHÂN HAI LỚP TRONG HỆ TỌA ĐỘ VUÔNG GÓC OXY

 Ký hiệu tích phân hai lớp

 Cách tính tích phân hai lớp trên hệ tọa độ Descartes.

 Miền lấy tích phân là hình chữ nhật.

 Miền lấy tích phân là hình thang cong

BÀI TẬP

  
1. Tính tích phân I   y 2 sin x dx dy với D   x , y  / 0  x  , 0  y  1
D  2 
2 1 5
A. I  B. I  C. I  D. I  2
3 3 3
2. Tính tích phân I   x 2 y dx dy với miền D là tam giác có ba đỉnh là O  0 , 0  , A  2 , 0  ,
D

B 0 , 2.

5 16 5 17
A. I  B. I  C. I  D. I 
3 5 8 4
2 0
3. Đổi thứ tự cận lấy tích phân I   dy
0
 f  x , y  dx
y 2

2 x2 0 x2

A. I   dx
0
 f  x , y  dy
0
B. I   dx  f  x , y  dy
2 0

2 0 0 0
C. I   dx  f  x , y  dy D. I   dx  f  x , y  dy
2 x2 2 x2

4. Tính tích phân I   4 y dx dy với miền D được giới hạn bởi các đường y  x2 , x  y 2 .
D

5 3 3 5
A. I  B. I  C. I  D. I  
3 5 10 3

ĐÁP ÁN. 1.A 2.B 3B 4.B

Chủ đề 4.2. ĐỔI BIẾN TRONG TÍCH PHÂN HAI LỚP

Phần 1. CÔNG THỨC TỔNG QUÁT.

4.2.1. Công thức đổi biến.

Xét tích phân I   f ( x , y ) dx dy .

D

Giả sử tích phân được biến đổi từ hệ tọa Descartes độ vuông góc  x , y  về hệ tọa độ
 x   ( u , v)
u , v
liên hệ bởi hệ thức  . Với  (u , v) ,  (u , v) có các đạo hàm riêng liên
 y   (u , v )
tục trong miền D’ của mặt phẳng uOv và JACOBIEN của phép biến đổi trong D’ là:
x xv
J u 0.
yu yv
Khi đó I   f ( x , y ) dx dy   F(u , v ). J . du dv
D D

Chú ý.
Mục đích của phép đổi biến số là đưa việc tính tích phân từ miền D có hình dáng
phức tạp về tính tích phân trên miền mới D’ đơn giản hơn như là: hình chữ nhật hoặc
hình thang cong. Trong nhiều trường hợp, phép đổi biến số còn có tác dụng làm đơn
giản biểu thức tính tích phân f  x , y  .
4.2.2. Các ví dụ.

Ví dụ 1. Tính tích phân I   ( x  y )3 ( x  y)2 dx dy với miền lấy tích phân D là hình vuông
D

giới hạn bởi các đường: x + y – 1 = 0 , x + y – 3 = 0 , x – y – 1 = 0 , x – y + 1 = 0.

Giải.
 1 1
u  x  y  x  u  v
 2 2
Đặt   
v  x  y y  1 u  1 v
 2 2

Ta có miền lấy tích phân mới D   u , v  / 1  u  3 ,  1  v  1
1 1
x xv 1 1 1
và JACOBIEN của phép đổi biến là J  u  2 2   
yu yv 1 1 4 4 2

2 2
11 4  1 3 
3 1 3 1
1 3
Vậy I   (u) ( v) J du dv   u du .  v dv   u  .  v 
3 2 2

2 1 2  4 1   3 1 
D 1    
1 20
  81  1 .  1  1  .
24 3
Ví dụ 2. Tính tích phân I   ( y  x) dx dy với miền lấy tích phân D là hình bình hành giới
D

1 7 1
hạn bởi các đường y  x  1, y  x  3, y   x  , y   x  5.
3 3 3
Giải.
 3 3
u  y  x  x   4 u  4 v

Đặt  1  
v  y  3 x y  1 u  3 v
  4 4
 7 
Ta có miền lấy tích phân mới D   u , v  / 3  u  1 ,  v  5
 3 
3 3
xu xv  4 4 9 3 3
và JACOBIEN của phép đổi biến là J     
yu yv 1 3 16 16 4
4 4
31 
 
1 5 1
3 5
Vậy I   u J du dv   u du .  dv   u2  . v 7 /3
4 3 4  2 3 
D 7/ 3  
3  7
  1  9  .  5     8.
8  3
Phần 2. Tích phân hai lớp trong hệ tọa độ cực.

4.2.3. Công thức đổi biến.

Xét tích phân I   f ( x , y) dx dy .

D
 Trong nhiều trường hợp, việc tính tích phân hai lớp trong hệ tọa độ cực  r ,   đơn
giản hơn rất nhiều so với việc tính tích phân trong hệ tọa độ Descartes vuông góc
 x , y  . Đặc biệt là khi miền D có dạng hình tròn, hoặc hàm dưới dấu tích phân có

những biểu thức dạng x 2  y 2 . 
 x  r.cos  ; r  0
Công thức đổi biến là: 
 y  r.sin  ; 0    2 .
Ta có JACOBIEN của phép biến đổi trong hệ tọa độ cực là:
xr x cos   r.sin 
J   r cos 2   r sin 2   r.
yr y sin  r.cos 
Khi đó I   f ( x , y) dx dy   f (r cos  , r sin  ) . r . dr d
D D

4.2.4. Các ví dụ.

Ví dụ 1. Tính tích phân I   x 2  y 2 dx dy

D

với miền lấy tích phân D   x , y  / x 2


 y 2  4, x  0, y  0 .
Giải.
 x  r cos 
Đặt  , r0
 y  r sin 
Ta có: J  r và x2  y 2  r 2 .
Miền lấy tích phân mới
 
D   r ,   / r  2, 0     .
 2
 /2 2
Khi đó I   r . r. dr d   d.  r
2
2
dr
D 0 0

 /2 1 2  8 4
  0 . r3  .  .
3 0 2 3 3
cos x 2  y 2
Ví dụ 2. Tính tích phân I   dxdy
D x2  y2
với miền lấy tích phân D là hình vành khăn giới hạn bởi hai vòng tròn có
2
phương trình là: x 2  y 2  ; x2  y 2   2 .
9
Giải.
 x  r cos 
Đặt  , r0
 y  r sin 
Ta có: J  r và x2  y 2  r 2 .
Miền lấy tích phân đã cho
 2 
D   x , y  /  x2  y 2   2  .
 9 
Miền lấy tích phân mới
   
D   r ,   /  r   , 0    2  .
 3 
2 
cos r
. r. drd   d .  cos r dr   0 .  sin r 
2 
Khi đó I  
D
r 0  /3
 /3

   3
 2 .  sin   sin   2 .  0     3.
 3  2 
 
Ví dụ 3. Tính tích phân I   ln x 2  y 2 dx dy  
D

với miền lấy tích phân D   x , y  / e 2

 x2  y2  e4 , y  0 .
Giải.
 x  r cos 
Đặt  , r0
 y  r sin 
Ta có: J  r và x2  y 2  r 2 .
Miền lấy tích phân mới

D   r ,   / e  r  e 2 , 0     . 
Khi đó
 e2
I   ln r . r. dr d   d .  2r ln r dr
2

D 0 e
e2 e2

  0 .  2r ln r dr   .  2r ln r dr
e e
e2
Ta tính tích phân K   2 x ln x dx
e

 1
u  ln x du  dx
Đặt    x
dv  2 x dx v  x 2

e2  2 e2 e2 
e2 x e2
Suy ra K  uv e   vdu  x ln x   x dx  2e  e   2 4 2 
e
e
e
 2 
 e

4 2
1 3e  e
 2e 4  e 2  e 4  e 2 
2 2
.  

Vậy I 
2
 3e 4
 e2 . 
Ví dụ 4.
Tính tích phân I   1  x 2  y 2 dx dy
D

với miền lấy tích phân

D  x , y  / x 2
 y2  3 , y  0 . 
Giải.
 x  r cos 
Đặt  , r0
 y  r sin 
Ta có: J  r và x2  y 2  r 2 .
 Miền lấy tích phân mới

D   r ,   / 0  r  3 ,     2 . 
Khi đó
2 3
I   1  r 2 . r. dr d   d .  1  r 2 r dr
D  0
3 3
2
  .  1  r r dr   . 
2
1  r 2 r dr
0 0
3
Ta tính tích phân K  
0
1  x 2 x dx

2
Đặt t  1  x  t 2  1  x 2  t dt  x dx
 x  3  t  2
Đổi cận 
 x  0  t  1
2
1 2 1 7
Suy ra K   t . t dt  t 3   8  1  .
1
3 1 3 3
7
Vậy I  .
3

TÓM TẮT

Chủ đề 4.2. ĐỔI BIẾN TRONG TÍCH PHÂN HAI LỚP

 Công thức tổng quát.

 Tích phân hai lớp trong hệ tọa độ cực.

BÀI TẬP

1. Chuyển tích phân I   f

D
 
x2  y 2 dx dy sang hệ tọa độ cực. Biết miền D giới hạn

bởi: x2  y 2  4, x  0.
3 /2 2 2 2

A. I 
 /2
 d 
0
f (r ) dr B. I   d  r f (r ) dr
0 0
 2 3 / 2 2
C. I   d  r f (r ) dr D. I   d  r f (r ) dr
0 0  /2 0

2. Tính tích phân I   x 2  y 2 dx dy .

D


Với miền lấy tích phân D  ( x , y ) / x 2  y 2  4, x  0, y  0 
4 16
A. I  B. I   C. I  4 D. I 
3 3
2 2
 
3. Tính tích phân I   x  y dx dy , trong đó D là miền được giới hạn bởi x  y 2  4, y  0.
2

 8
A. I  4 B. I  C. I  D. I  3
4 3
4. Tính tích phân I   (2 x  y ) dx dy với D giới hạn bởi các đường x  y  1, x  y  2,
D
2 x  y  1, 2 x  y  2.
2 1
A. I  1 B. I  C. I  D. I  3
3 2

ĐÁP ÁN. 1.D 2.A 3.A 4.C

Chủ đề 4.3. ỨNG DỤNG TÍCH PHÂN HAI LỚP

4.3.1. Diện tích hình phẳng.

Diện tích S của hình phẳng giới hạn bởi miền D được tính bởi công thức

S  D    dx dy
D

Ví dụ 1. Tính diện tích của hình phẳng giới hạn bởi các đường y 2  2 x và y  x  4.

Giải.

Từ hình vẽ ta thấy
4 y4 4 y4

S  D    dx dy   dy  dx   dy  x 
D 2 y2 2 y2
2 2

4
 y2 
 
2
y  4 
2
 dy

4
 y2 y3 
   4y  
 2 6 
2

 32   4
  8  16     2  8    18.
 3   3

Ví dụ 2. Tính diện tích của hình phẳng giới hạn bởi các đường 3 y 2  25x và 9 y  5x 2 .

Giải.

Từ hình vẽ ta thấy
x x
5 5
3 3 3 3
S  D    dx dy   dx  dy   dx  y 
5 x2
D 0 5 x2 0
9
9

3 
x x2 
  5   dy
 3 9 
0  
 3
2 x3 x3 
 5    5.
3 3 27 
 0

4.3.2. Thể tích khối trụ.

Thể tích của khối trụ có mặt trụ song song với trục Oz, đáy là miền D trong mặt phẳng

Oxy, mặt trên là hàm z  f ( x , y ). Thể tích khối trụ đó được tính bởi công thức.

 Nếu z  f ( x , y )  0  V   f ( x , y ) dx dy
D

 Nếu z  f ( x , y )  0  V    f ( x , y ) dx dy
D

Ví dụ 1. Tính thể tích V của khối trụ giới hạn bởi các mặt z  0, y  z  2, y  x 2 .

Giải.

Từ hai phương trình z  0, y  z  2  y  2.

Từ hai phương trình y  x 2 , y  2  x   2 .

Suy ra miền D   x , y  /  2  x  2 , x2  y  2 
2 2 2 2
 1 
Vậy V   f ( x , y ) dx dy   dx   2  y  dy   dx  2 y  y 2 
D  2 x2  2  2  x2

2 2
 1   2 1 
   2  2 x2  x 4  dx   2 x  x 3  x5 
 2
2   3 10   2

 4 2 2 2  4 2 2 2  32 2
 2 2   2 2    .
 3 5   3 5  15


Ví dụ 2. Tính thể tích V của khối trụ giới hạn bởi các mặt z  0, z  1  x2  y 2 , y  x ,

y  x 3 , và nằm trong góc phần tám thứ nhất.

Giải.

Từ hai phương trình z  0, z  1  x 2  y 2

 x 2  y 2  1.

x 2  y 2  1

Từ ba phương trình y  x  

yx 3 

 x  r cos 
Đặt  , ta có: J  r và x 2  y 2  r 2
 y  r sin 
    
và miền D   r ,   / 0  r  1,    
 4 3 
Vậy V   f ( x , y ) dx dy   f (r cos  , r sin  ) r dr d
D D
 /3 1  1
1 1   1 1 
 d  1  r  r dr   
2
 3
.  r2  r 4   .   
 /4 0 4 2 4  0 12  2 4  48
4.3.3. Khối lượng của hình phẳng.

Xét tấm phẳng chiếm miền D trong mặt phẳng Oxy. Có khối lượng riêng  ( x , y ) là

hàm liên tục trong miền D. Khối lượng của tấm phẳng đã cho được tính bởi công

thức.

m    ( x , y ) dx dy
D

Ví dụ 1. Tính khối lượng m của vật thể D : 0  x  1, 0  y  x 2 , có hàm khối lượng riêng
 ( x , y )  2 xy.
Giải.

Khối lượng m của vật thể là

1 x2 1 1 1
x2 1 6 1
m    ( x , y ) dx dy   dx  2 xy dy   dx x.y 2   0
  x 5 dx 
6
x  .
6
D 0 0 0 0 0

Ví dụ 2. Tính khối lượng m của vật thể D : 0  x  2, 0  y  x , có hàm khối lượng riêng 3

 ( x , y )  5 x  2 y.
Giải.

Khối lượng m của vật thể là

2 x3 2
x3
2

m    ( x , y ) dx dy   dx   5x  2 y  dy   dx  5xy  y  
  5x 4  x6 dx 
2
0
D 0 0 0 0
2
 1  128 352
  x 5  x7   32   .
 7 0 7 7

TÓM TẮT

Chủ đề 4.3. ỨNG DỤNG TÍCH PHÂN HAI LỚP

 Công thức tính diện tích S của hình phẳng.

 Công thức tính thể tích V của khối trụ.

 Công thức tính khối lượng m của miếng phẳng.

BÀI TẬP

1. Tính diện tích S của hình phẳng giới hạn bởi các đường y 2  4x , x  y  3, y  0.
A. S  18 B. S  3 C. S  9 D. S  6
2. Tính diện tích S của hình phẳng giới hạn bởi các đường y  3x2  x  1, 7 x  y  1  0.
1
A. S  1 B. S  8 C. S  4 D. S 
2
3. Tính khối lượng m của vật thể D : 0  x  ln 2, 0  y  2 , có hàm khối lượng riêng
 ( x , y)  y ex .
A. m  2 B. m  1 C. m  4 D. m  2( e  1)

4. Tính thể tích V của khối trụ giới hạn bởi các mặt z  0, x  y  z  4, y  x 2 , y  1.

68 27 31
A. V  12 B. V  C. V  D. V 
15 5 3

ĐÁP ÁN. 1.A 2.C 3.A 4.B