Một giao dịch được thanh toán bằng USD diễn ra như thế nào?

Theo Wall Street Journal, khi phát sinh một giao dịch thương mại quốc tế bằng
đồng Đô la Mỹ, các ngân hàng quốc tế của bên mua và bên bán thông qua các ngân
hàng đại lý ở Mỹ để khởi tạo các giao dịch. Các ngân hàng đại lý này có các tài khoản
ở Cục Dự trữ liên bang Mỹ FED, các khoản tiền giao dịch được trung chuyển từ các
ngân hàng của bên mua, thông qua các tài khoản này và chuyển đến ngân hàng của bên
bán. Về cơ bản, các giao dịch bằng đồng USD đều đi qua đất Mỹ.

Sự thông dụng của đồng USD lan rộng trong nền kinh tế thế giới với vai
trò như một phương tiện cất trữ giá trị
Một chức năng cốt lõi của một đơn vị tiền tệ là khả năng cất trữ giá trị của đồng
tiền đó trong hiện tại để sử dụng giá trị đó trong tương lai. Một đồng tiền càng ít bị
mất giá, nó càng có khả năng cất trữ giá trị. Và một trong những thước đo hiệu quả về
khả năng cất trữ giá trị của một đơn vị tiền tệ chính là mức độ thông dụng của đồng
tiền đó trong hệ thống dự trữ ngoại hối chính thức của các quốc gia.

Foreign exchange reserves

100%

80%
Other
60%
Chinese renminbi
Percent(%)

40% British pound

Japanese yen
20% Euro
US Dollar
0%
99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
19 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

Year

Theo dữ liệu của IMF, năm 2021, đồng USD chiếm đến 60% dự trữ ngoại hối
chính thức của thế giới. Tỷ lệ này giảm dần từ 71% vào năm 2000, tuy nhiên vẫn vượt
xa tất cả các đơn vị tiền tệ khác như Euro (21%), đồng Yên nhật (6%), Bảng Anh
(5%), và đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc (2%). Ngoài ra, sự suy giảm tỷ lệ của
đồng USD trong dự trữ ngoại hối được thay thế bằng một lượng đa dạng các đơn vị
tiền tệ khác, thay vì chỉ một đơn vị tiền tệ cụ thể, và chưa thật sự có đồng tiền nào đe
dọa tranh giành vị thế độc tôn của đồng USD trong những kho dự trữ ngoại hối. Trong
vòng 20 năm qua, khi mà các quốc gia đang cố đa dạng hóa dự trữ ngoại hối của mình
bằng nhiều loại đơn vị tiền tệ, thì đồng USD vẫn giữ vững vị trí thống trị của mình
trong vai trò của một phương tiện cất trữ hiệu quả.
Lượng lớn USD được dự trữ dưới dạng trái phiếu chính phủ Mỹ, thứ luôn có
sức hấp dẫn với các nhà đầu tư cá nhân cũng như các chính phủ nước ngoài. Cuối quý
I năm 2021, 7000 tỷ USD, tương đương 33% lượng trái phiếu chính phủ Mỹ trên thị
trường, đang được nắm giữ bởi các nhà đầu tư nước ngoài, 42% được nắm giữ bởi nhà
đầu tư trong nước và 25% được FED nắm giữ. Dù tỷ lệ trái phiếu được nhà đầu tư
nước ngoài nắm giữ đã giảm từ 50% vào 2015, tỷ lệ này vẫn tương đương với tỷ lệ nợ
của các quốc gia khu vực Euro được nắm giữ bởi nhà đầu tư ngoài Euro và cao hơn tỷ
lẹ của nợ chính phủ Anh và Nhật.

Hoildings of marketable U.S. Treasuries

100%
80%
60%
Percent(%)

40% Foreign
20% Domestic
0% Federal Reserve
99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
19 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

Year

Share of general government debt securities held by foreign investors

50
40
30
20 United States
Percent(%)

10 Euro area
0 United Kingdom
06 06 07 08 09 09 10 11 12 12 13 14 15 15 16 17 18 18 19 20
20 /20 /20 /20 20 /20 /20 /20 20 /20 /20 /20 20 /20 /20 /20 20 /20 /20 /20 Japan
1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0
/3 /3 /3 /3 /3 /3 /3 /3 /3 /3 /3 /3 /3 /3 /3
12 9 8 12 9 6 12 9 6 12 9 6 12 9 6

Quarter

Sự thống trị của đồng USD trên thị trường tài chính và trong các giao
dịch quốc tế
Sức ảnh hưởng của một đồng tiền cũng được đo lường bởi độ thông dụng
của đồng tiền đó với chức năng phương tiện trao đổi. Theo thống kê của IMF, USD
hiện đang là đồng tiền thống trị trong các giao dịch thương mại toàn cầu. Theo ước
tính về tỷ lệ các thanh toán hóa đơn thương mại giai đoạn 1999-2019, USD được dùng
để thanh toán cho 96% hóa đơn thương mại trên đất Mỹ, 74% hóa đơn ở vùng châu Á-
Thái Bình Dương và 79% hóa đơn với phần còn lại của thế giới. Ngoại lệ duy nhất là
khu vực châu Âu, nơi đồng Euro làm chủ cuộc chơi.

Share of export invoicing

100%

80%
Percent(%)

60% Other
Euro
40%
U.S. dollar
20%

0%
America Asia-Pacific Europe Rest of World
Region
 Bên cạnh đó, nhu cầu của thế giới với đồng USD cũng thể hiện qua tỷ lệ
các giao dịch ngoại hối liên quan đến đồng tiền này. Vào năm 2019, khảo sát Ngân
hàng Trung ương được thực hiện 3 năm một lần bởi Bank for International Settlements
đã chỉ ra USD đã được mua bán trong 88% các giao dịch ngoại hối trên toàn thế giới,
và tỷ lệ này vẫn ổn định trong vòng 20 năm trở lại đây.

Share of over-the-counter foreign exchange transactions

200%

160%
Other
Chinese renminbi
120% Japanese yen
British pound
Euro
80% U.S. dollar

40%

0%
2001 2004 2007 2010 2013 2016 2019

Ngoài ra, Đô la Mỹ cũng là đồng tiền thống trị trong ngành ngân hàng
quốc tế. Theo Bank for International Settlements, khoảng 60% các khoản nợ và tiền
gửi quốc tế sử dụng đồng USD. Đáng chú ý là tỷ lệ này vẫn có xu hướng ổn định từ
năm 2000, và cao hơn nhiều so với các khoản tiền gửi bằng đồng Euro (khoảng 20%).
Dù đồng tiền dự trữ sẽ không tạo ra sự lưu thông phổ biến của đồng USD trong các
giao dịch thương mại toàn cầu, nhưng bối cảnh này phản ánh chiều sâu và tính thanh
khoản của thị trường vốn Mỹ, cũng như khả năng hỗ trợ kinh tế và thể chế chính trị
của đồng USD.
 Share of international and foreign banking liabilities
100%

80%

60%
Other
Percent(%)

Japanese yen
40% British pound
Euro
U.S. dollar
20%

0%
99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
19 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

Year