POLIMSKI MUZEJ

BERANE

IZVJEŠTAJ O RADU ZA
2008. GODINU

Decembar 2008. godine

 UVOD

Javna ustanova Polimski muzej Berane ostvarivala je svoje aktivnosti i

zadatke u 2008. godini na osnovu Programa rada, usvojenog na sjednici
Opštine Berane.

Osnov za podnošenje Izvještaja sadržan je u odredbama člana 74.

Zakona o društvenim djelatnostima (» SL.list RCG », br.19/90, 6/91 i » Sl.
list RCG«, br.21/95) i člana 23. stav 7 Zakona o kulturi (Sl.list CG
br.49/2008.) kojima je predviđeno da su javne i društvene ustanove dužne da
Skupštini, odnosno jedinici lokalne samouprave, najmanje jedan put
godišnje podnesu Izvještaj o svom radu.

Izvještaj je rađen na osnovu upustava (Metodologije o sačinjavanju

programa i podnošenju Izvještaja o radu i ostvarivanju funkcija lokalne
samouprave, broj: 386 od 17.01.2007. godine) za izradu godišnjeg programa
rada i izvještaja o radu Javnih Ustanova i Preduzeća iz oblasti društvenih
djelatnosti.

Cilj podnošenja Izvještaja je informisanje Opštine Berane i opštinskog

organa uprave nadležnog za poslove kulture o stepenu realizacije
programskih sadržaja po utvrđenim rokovima, postupanju po mjerama i
zaključcima Osnivača, namjenskom korišćenju sredstava, davanje ocjene
stanja u ustanovi i predlaganje mjera, odnosno programske orijentacije za
naredni period.

Program rada Muzeja ostvaren je preko sledećih djelatnosti:

- muzejske,
- galerijske,
- zaštite spomenika kulture i investicionog održavanja,
- izdavačke i kulturno-edukativne djelatnosti.

2
1. Pregled poslova koji nijesu realizovani:
Usporenim izdvajanjem skromnih sredstava, iz budžeta Optine Berane, za
rad i programske aktivnosti Polimskog muzeja, izostala je realizacija
pojedinih programa, i to:
1.1.Investiciono održavanje objekata koje obuhvata:
- Izrada i dopuna stalne postavke muzeja,
- Rekonstrukcija galerije ”Šudikova” i izložbenog prostora,
- Izrada centralnog grijanja zgrade Doma trezvenosti. Projekat predat
menadžeru Opštine Berana 2007. godine
- Fasada zgrade muzeja.
1.2. Galerijska djelatnost:
- Izložba: rezultati arheoloških istraživanja sprovedenih tokom 2007.
godine.
1.3.Djelatnosti zaštite spomenika kulture:
- ”Sistematska arheološka istraživanja lokaliteta Torine u Radmanskoj
klisuri.
- Sistematska arheološka istraživanja lokaliteta Gradac u Budimlji kod
Berana.
1.4. Izdavačke i kulturno-edukativne djelatnosti:
Izrada vodiča kroz muzej ili kataloga stalne postavke.

2. Pregled realizovanih poslova iz Programa rada:

2.1. Muzejska djelatnost:

- Obezbijeđene su nove inventarske knjige, knjiga ulaza i knjige za
pojedine fondove muzeja, u skladu sa Pravilnikom o načinu vođenja
knjiga inventara.
- Obezbijeđen je veći dio tehničke opreme preko donacije CHF-a za
izradu, zakonom propisane, muzejske dokumentacije i već je obrađeno
preko 3.000 muzejskih eksponata.
- Ostvarena je dobra saradnja sa obrazovnim institucijama, tako da je
muzej obišlo oko 1000 osnovaca i srednjoškolaca iz škola: Radomir
Mitrović, Vuk karadžić, Vukašin Radunović, Gimnazije Panto Mališić.
- Pripremljen je materijal i u završnoj je fazi izrada Web prezentacije
muzeja.
2.2. Galerijska djelatnost:
- Izložba slikara Alja Smajlagića: Portreti mojih sugrađana
- Izložba fotografija Zorana Zečevića: Berane između dva rata.
- Autorska izčožba Slobodana Obradovića: Divlje životinje Polimlja.
- Gostujuća izložba: Škrinje iz depoa Narodnog muzeja sa Cetinja.

3
2.3. Djelatnost zaštite spomenika kulture:

- Radi dopune i proširenja dokumentacije o arheološkim lokalitetima i

kulturno-istorijskim spomenicima, u saradnji sa Zavičajnim muzejom u
Prijepolju, nosioci smo međudržavnog projekta »Multidisciplinarna
istraživanja Polimlja«. Cilj ovog projekta je kompleksno rekognosciranje
Polimlja na prostoru Crne Gore i Srbije, od izvorišta Lima do ušća u Drinu.
Ovaj prostor kao specifična geo-kulturna makro cjelina obuhvaćena je
etnološkim, arheološkim, istorijskim i muzeološim istraživanjima. Sprovodi
se već tri godine a dobijeni rezultati su objavljeni u muzejskom časopisu
»Mileševski zapisi« koje izdaje Zavičajni muzej u Prijepolju. Projekat je
finansiralo Ministarstvo kulture Srbije, a za naše učešće Ministarstva za
kulturu, medije i sport Crne Gore.

- Tumbarice - D.Ržanica:
Na ovom lokalitetu po prvi put su vršena sondažna arheološka istraživanja.
Radi se o utvrđenom gradu koji se prostire na prostoru od oko dva hektara.
U kampanji od 20 radnih dana uspjeli smo da definišemo pravce pružanja
odbrambenih bedema grada i da otvorimo 3 ispitne sonde radi hronološkog
opredjeljenja, vremena podizanja i trajanja, ovog izuzetnog grada. Radi se o
utvrđenom gradu ili municipijumu koji je vjerovatno podignut negdje u III
vijeku naše ere. Na pojedinim mjestima utvrđivan je novim zidovima koji
pripadaju vremenu Justinijanovih obnova, a na osnovu otkrivenog
materijala, možemo reći da je egzistirao sve do vremena naseljavanja
Slovena na ovim prostorima. Na najvisočijem dijelu grada otkrivena je jedna
ranohrišćanska crkva.

Tumbarice, donžon kula ka Alugama i dio nađenog materijala

- Manastirski kompleks Uroševica.

U periodu od 15 radnih dana završeni su svi radovi na sistematskim
arheološkim istraživanjima manastirskog kompleksa Uroševica. Uklonjen je

4
građevinski šut do osnove i ostataka objekata manastirskog kompleksa. Na
osnovu očuvanih djelova arhitekture urađen je Projekat konzervacije i
obnove ovog jedinstvenog manastira. Sa sigurnošću možemo reći da je
manastir zasnovan negdje u XV vijeku.

Uroševica, izgled i situacioni plan manastirskog kompleksa

- Namastir u Košutićima kod Andrijevice

Na ovom lokalitetu Polimski muzej u Beranama sproveo je sondažna
arheološka istraživanja tokom 2006. godine. U ovoj godini sproveli smo
Sistematska arheološka istraživanja, u kampanji od 15 radnih dana, i u
potpunosti istražili ovaj manastirski kompleks. Nesumljivo je da se radi o
manastirskom kompleksu sa dva sakralna objekta koji su podignuti u
periodu prije Nemanjića. Crkva je skromnih dimenzija sa naknadno
prizidanom pripratom što govori o njenom dugotrajnom životu i uticaju na
ovom prostoru. Manastir je podignut na dominantnom položaju koji je kao
refugijum korišćen od bronzanog doba, rimske dominacije i rane Vizantije.
U samoj crkvi otkriven je grob ktitora pa se može pretpostaviti da se radi o
vlastelinskoj zadužbini.

Namastir, izgled male crkve i situacioni plan

5
- Gradac u Crnči kod Bijelog Poljai:
U okviru definisanja života polimlja u antičkom i vizantijskom periodu
predvidjeli smo i sondažna arheološka istraživanja Gradca u Crnči kod
Bijelog Polja. U periodu od 20 radnih dana uspjeli smo da definišemo izgled
nekadašnje antičke utvrde koja je štitila prostor Korita. Radi se o utvrdi
elipsoidnog oblika, prilagođenoj prirodnim izgledom uzvišenja na kojem je
podignuta. Naime, mali i veliki Gradac, opasani su moćnim zidom debljine
1,40 metara koji je na pojedinim mjestima sačuvan do visine od 1,5 metara.
U okviru zaštićenog prostora, poprečnim kružnim zidovima oko većeg
gradca formirani su zasebni platoi za smještaj vojne posade, upravnih zgrada
i slično. Nesumljivi je da je ovaj dominantni prostor bio naseljen već u rano-
bronzanom dobu a da je u rimskom periodu podzidan i formiran kao
neobično utvrđenje. Na osnovu nađenog materijala možemo reći da je
uništeno prodorom Slovena i Avara na Balkan.

Gradac u Crnči, izgled uzvišenja i dio otkopane kapije utvrđenja

- Hajdar-pašina džamija u Raduliću kod Bijelog polja

U okviru Projekta: Multidisciplinarna istraživanja Polimlja muzej je
preduzeo i Zaštitna arheološka istraživanja Hajdar pašine džamije u selu
Raduliću kod Bijelog Polja. S obzirom da se radi o jedinstvenom spomeniku
islamske arhitekture na prostoru Polimlja preduzeli smo sve neophodne
radove da se ovaj spomenik definiše i omogući upis u registar zaštićenih
spomenika kulture. Radi se o jednokupolnoj, vlastelinskoj, džamiji
podignutoj krajem XVII ili početkom XVIII vijeka. U periodu od 15 radnih
dana otkriveni su ostaci džamije do nivoa podova i prvobitnog platoa. Na
jednom mjestu otvorena je sonda radi sagledavanja temeljne stope i statike
objekta.

6
 Hajdar –pašina džamija, izgled i osnova

- Konzervacija muzejskih eksponata

U toku ove godine, u saradnji sa Zavodom za zaštitu spomenika kulture
uspjeli smo da konzerviramo sve značajne eksponate pronađene pri
arheološkim istraživanjima sprovedenim tokom 2007. godine. Radi se o oko
200 eksponata sa lokaliteta: Torine u Radmanskoj klisuri, Mobilijar crkve
sv. Jovana krstitelja u Crnči kod Bijelog Polja, mobilijar crkve Vavedenja
Bogorodice u Sokolcu kod Bijelog polja i gvozdeni nalazi sa prostora
konaka manastirskog kompleksa Đurđevi stupovi kod Berana.

Gvozdeni ključ i bronzane pincete poslije konzervacije

-Manastirski kompleks Majstorovine kod Bijelog Polja

U periodu od 10 radnih dana sproveli smo i sistematska arheološka
istraživanja konaka manastirskog kompleksa Majstorovine kod Bijelog
Polja. Otkrivene su sve partije zidova do nivoa podova podrumskih
prostorija. Na osnovu postojećeg stanja biće urađen projekat konzervacije i
obnove konaka manastira.

7
 Majstorovine, dio otkopanih podruma konaka manastira

2.4. Izdavačka i kulturno-edukativna djelatnost:

-

- Priprema i štampanje kataloga

izložbe slikara Alja Smajlagića:
Portreti mojih sugrađana.

- Priprema i štampanje kataloga

izložbe Zorana Zečevića: Berane
pedesetih.

- Priprema i štampanje deprijana

izložbe: Škrinje iz depoa
Narodnog muzeja na Cetinju.

8
3. Ostvarivanje odnosa i saradnje
Prilikom ostvarivanja predviđenih programskih aktivnosti Polimski muzej
je uspostavio izvanrednu saradnju sa organima uprave Opštine berane i
ostalim Ustanovama čiji je osnivač opština. Pored toga uspostavljena je
saradnja sa:
- Republičkim zavodom za zaštitu spomenika kulture na Cetinju,
- Narodnim muzejima Crne Gore, na Cetinju,
- Centrom za arheološka istraživanja Crne Gore u Podgorici
- Republičkim zavodom za zaštitu čovjekove okoline u Podgorici,
- Muzejom Polimlja u Prijepolju,
- Regionalnim zavodom za zaštitu spomenika kulture u Kotoru.

Arheološka istraživanja antičkog emporijuma u Risnu

U prilogu, dostavljamo Vam, tabelarni pregled utroška odobrenih sredstava.

Napomena:
Za svaki realizovani projekat, a u skladu sa Zakonom o Zaštiti spomenika
kulture, postoji poseban izvještaj i projektna dokumentacija koja je dostupna
zainteresovanim licima.

DIREKTOR
Predrag Lutovac