1514X4554

AKIŞKANLAR MEKANİĞİ (A – B)
DOÇ. DR. ENDER DEMİREL
ARŞ. GÖR. DR. MEHMET ANIL KIZILASLAN
 BASINÇ VE AKIŞKANLARIN STATİĞİ
• Basınç: Bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvet
• 1 Pa = N/m2 , 1 kPa = 103 Pa , 1 MPa = 106 Pa
• 1 bar = 105 Pa = 0.1 MPa = 100 kPa
• 1 atm = 101325 Pa = 101.325 kPa = 1.01325 bar
• Basıncın derinlikle değişimi
P0 /γ
Atmosfer
P
P+dP

h
W=γdz

H dz Mutlak basınç

P
z Rölatif basınç

γh P0
h
• Değişik Ağırlıklı Sıvılar

P=γ 1h1 + γ 2 h 2 + γ 3 h 3
 • Birleşik Kaplar

a-a bir nivo yüzeyidir.

P0 + γ h1 = P0 + γ h 2  (h 2 − h1 )γ = 0
h1 = h 2
h1 Sıvı yüzeyleri aynı seviyede olacaktır.
h2
a a
• Manometre
• Manometre U şeklinde kıvrılmış bir cam borudur ve içinde genellikle civa vardır. Yapılacak şey,
basıncın ölçülmek istediği noktayı manometreye bir hortumla bağlamaktır.

Atmosfer

A B
y h

a a
• Toriçelli Deneyi
• Pascal Kanunu
• Pascal kanunu: Denge halinde bulunan bir akışkan kapalı bir kap içerisinde basınca maruz kalırsa,
ağırlık ihmal edildiği taktirde kabın her noktasında basınç aynıdır.

γ 1

h F

P1 = F/A
P2 = P1 + γ h, γ h P1
P2 ≅ P1
 • Örnek: bir tankta hava ile basınçlandırılmış bulunan suyun basıncı çok akışkanlı bir manometre ile
şekilde gösterildiği gibi ölçülmektedir. Tank, atmosfer basıncının 85.1 kPa olduğu 1400 m
yükseklikte bir dağda bulunmaktadır. ℎ 0.1 , ℎ 0.2 ℎ 0.35 olması durumunda
tanktaki basıncı belirleyiniz. Suyun, yağın ve civanın yoğunlukları sırasıyla 1000 kg/m3 850 kg/m3
ve 13600 kg/m3 olarak alınız.

Yağ
Hava

Su

Cıva
 • Düzlemsel Yüzeylere Etkiyen Basınç Kuvveti
• Düşey bir duvar üzerine etkiyen basınç

1
F=  γ hdA
A
h h dA
A A alanı üzerine etkiyen
yayılı yükün bileşkesidir.
F’in tatbik noktası ise bu
yayılı yükün tatbik
noktasıdır.

1
• Örnek: Şekilde gösterilen AB dikdörtgen kesit kapağın üzerine etkiyen basınç kuvvetini 1 ve 2 su
seviyeleri için hesaplayınız. Kapağın genişliği 5 m’dir.

3m

A A

3m 3m

B B
• Eğik Yüzeylere Etkiyen Hidrostatik Basınç Kuvveti

Serbest yüzey

P = γ h, dF=ρ dA  dF=γ hdA  F=  γ hdA =γ  hdA

A A

 hdA = Statik moment=h

A
G A

F=γ h G A
Bileşke basınç kuvvet, yüzeyin ağırlık merkezindeki
basınç çarpı alanıdır.

Kütle merkezi
Etki merkezi
• Eğik Yüzeylere Etkiyen Hidrostatik Basınç Kuvveti 1
A A
hG = hdA, Şimdi bu kuvvetin etki merkezini bulalım
Serbest yüzey
0 − 0 eksenine göre moment alalım
F.x BM =  dF x
A

F.x BM =  P dA x
A

F.x BM =  γ h dA x
A

γ h G A x BM = γ  h dA x
A

h h G h BM
sin θ = = =
x x G x BM
h G = x G sin θ ve h=x sin θ
Kütle merkezi
h BM
x G sin θ A = x sin θ dA x
x BM A
Etki merkezi
• Eğik Yüzeylere Etkiyen Hidrostatik Basınç Kuvveti

Serbest yüzey

2 2
Ax G x BM =  dA x ,  dA x =0-0 eksenine göre
A A

yüzeyin atalet momenti

Ax G x BM = I 0−0
I 0−0 = IG + Ax G2  Ax G x BM = IG + Ax G2
IG h IG h
x BM = + x G  BM = + G
Ax G sin θ h sin θ
A G
sin θ
IG sin 2 θ
h BM = + hG
Kütle merkezi Ah G
Etki merkezi
 • Örnek: Şekilde gösterilen 2 m genişliğindeki AB dikdörtgen kesitli kapağa etkiyen hidrostatik
basın. Kuvvetinin şiddetini ve yerini hesaplayınız.

1. Yol

A
hBM A
16.5 m
3 m 16.5 m
3m
F
B
B
• 2. Yol (Basınç diyagramı ile)

B
 • Örnek: Su içinde bulunan düşey bir düzlemdeki ABCDE kapağına tesir eden hidrostatik basınç
kuvvetini ve etki merkezini bulunuz.

1.5 m

1.2 m
A B

1.2 m

E C

0.9 m