TEST 1

I. SISTEMI LINEARNIH JEDNAČINA

1. Kako dijelimo sve probleme u matematici/inžinjerstvu?
2. Collatzova konjektura
3. Definisati sistem dvije linearne jednačine.
4. Koliko mogućnosti za rješenja postoji kod sistema linearnih jednačina?
Navesti ih!
5. Grafički prikazati mogućnosti rješenja sistema linearnih jednačina.
6. Definisati dobro uslovljene sisteme.
7. Definisati slabo uslovljene sisteme.
8. Postoje li matematički “trikovi” koji bi mogli eliminirati osjetljivost sistema?
9. Šta predstavlja slabo uslovljen sistem dvije linearne jednačine u
geometrijskom smislu?
10. Opisati proceduru provjere izračunatog (dobijenog) rješenja. (ksi)

II. GAUSSOV ALGORITAM RJEŠAVANJA SISTEMA LINEARNIH JEDNAČINA

1. Definisati pravougaoni sistem linearnih jednačina formata mxn i pojmove vezane za
isti.
2. Skicirati opštu shemu rješivosti sistema linearnih jednačina.
3. Definisati ekvivalentne sisteme.
4. Definirati elementarne transformacije.
5. Definirati kvadratni sistem linearnih jednačina.
6. Definirati gornje trougaoni sistem linearnih jednačina koji se dobije primjenom
Gaussovog algoritma. Kojim pojmom označavamo elemente glavne dijagonale u
ovakvom sistemu?
7. Objasniti način rješavanja sistema linearnih jednačina primjenom Gaussovog
algoritma (određivanje rješenja).
8. Kako još nazivamo klasični Gaussov algoritam? (algoritam redukcije redova)
9. Simbolički napisati Gaussov algoritam.
10. Koliki je ukupan broj aritmetičkih operacija Gaussovog algoritma za sistem nxn?
11. Objasniti proceduru primjene Gauss-Jordanovog algoritma i navesti simbolički zapis
za isti.
12. Koliki je ukupan broj aritmetičkih operacija Gauss-Jordanovog algoritma za sistem
nxn?
13. Definisati inverznu matricu. (invertibilnost)
14. Simbolički zapis određivanja inverzne matrice putem G-J algoritma.

III. PRAVOUGAONI SISTEM LINEARNIH JEDNAČINA

1. Kakvi pivot elementi kvadratne matrice A moraju biti da bi sistem imao jedinstveno
rješenje?
2. Kako se definiše pivot element u pravougaonoj matrici T? (prvi lijevi nenulti element)
3. Koja dva uslova moraju biti ispunjena da bi matrica T bila u formi ešalona?
4. Koji a tri uslova moraju biti ispunjena da bi matrica bila u reduciranoj ešelonskoj
formi?
5. Definisati rang matrice.
6. Definisati bazne kolone matrice. Kakva je veza između baznih i nebaznih kolona?
7. Opisati proceduru određivanja linearne zavisnosti nebaznih o baznim kolonama.
 8. Kada je sistem linearnih jednačina saglasan? (3 primjera)
9. Šta je to homogeni sistem? U kojem slučaju je ovakav sistem saglasan?
10. Čemu je jednak broj slobodnih varijabli u sistemu, a čemu broj vezanih varijabli?
11. Definisati linearnu zavisnost vektora u opštem slučaju.
12. Navesti opšte rješenje polaznog homogenog sistema linearnih jednačina!
13. Kada homogeni sistem ima samo trivijalno rješenje, a kada beskonačno mnogo
rješenja?
14. Šta je to nehomogeni sistem?
15. Navesti opšte rješenje nehomogenog sistema!
16. Kako se dobije partikularno rješenje P nehomogenog sistema?
17. Kada je opšte rješenje nehomogenog sistema jedinstveno?
18. U skladu sa opštom shemom rješivosti sistema navesti uslove za saglasnost
sistema!

IV. MATRIČNA ALGEBRA

1. Definisati matricu A formata mxn u opštem slučaju, zapisati je preko redova i kolona!
2. Navesti oznake za matricu A, za opšti element matrice A, oznaku i-te vrste i j-te
kolone!
3. Pomoću navedenih oznaka definirati operacije sabiranja matrica te množenja matrica
skalarom!
4. Definirati transponovanu matricu.
5. Dokazati da se transponovanjem transponovane matrice A dobije polazna matrica A.
6. Dokazati linearnost transponiranja matrice A i B.
7. Dokazati transponiranje matrice pomnožene sa skalarom.
8. Definirati proizvod matrica. Da li je množenje matrica komutativno generalno?
9. Definirati proizvod vrsta i kolona.
10. Definirati derivaciju i integral matrice te derivaciju proizvoda matrice.
11. Dokazati relaciju transponovanja proizvoda matrica A i B.
12. Definisati jediničnu matricu E. Navesti četiri osobine jedinične matrice.
13. Dokazati inverziju proizvoda matrica.
14. Dokazati inverziju transponovane matrice.
15. Ako za matrice A i B vrijedi A + B = AB tada je AB=BA. Dokazati!
16. Definirati trag matrice.
17. Dokazati linearnost traga matrice.
18. Dokazati komutativnost traga proizvoda dvije matrice.
19. Definirati matrični polinom za kvadratnu matricu A.
20. Navesti izraz za stepen zbira dvije matrice (kvadrat i Newtonov binomni obrazac).
21. Da li se može primijeniti Newtonov binomni obrazac na dvije matrice za koje ne
vrijedi komutativnost množenja?
22. Razviti funkciju u Taylorov red u opštem slučaju! Razviti funkciju e^x u Taylorov red!
23. Kako se računa eksponent kvadratne matrice A?

V. MATRIČNE NORME
1. Definirati i grafički prikazati vektore U i V.
2. Kako se određuje mjera dužine vektora U i V? Kojim terminom označavamo tu
mjeru?
3. Definirati vektor X. Koja dva tipa vektora X razlikujemo uzimajući u obzir njegove
komponente?
 4. Definirati Euklidsku normu realnog i kompleksnog vektora X.
5. Navesti tri posljedice definicije Euklidske norme ||X||.
6. Definisati normalizovani vektor X0 vektora X!=0 i njegovu normu.
7. Definirati udaljenost dva vektora U i V (realna ili kompleksna).
8. Definirati skalarni (unutrašnji) proizvod vektora X i Y.
9. Dokazati Cauchy-Bunyakovski-Schwarz nejednakost.
10. Dokazati nejednakost trougla.
11. Definirati p-normu kompleksnog vektora X i navesti njene tri osobine.
12. Navesti tri norme koje se generalno koriste u inžinjerskoj praksi.

VI. LU DEKOMPOZICIJA
1. Šta su to elementarne matrice? Navesti tri tipa elementarnih matrica.
2. Šta je donje trougaona, a šta gornje trougaona matrica?
3. Kakva matrica je rezultat primjene elementarnih transformacija na elementarne
matrice?
4. Kako se dobija matrica U?
5. Kako se dobije inverzna matrica odgovarajuće elementarne matrice?
6. Kako se matematički definiše matrica L? Kakvi elementi čine ovu matricu? (dvije
observacije)
7. Generalna LU dekompozicija. Definirati matricu Tk; Dokazati inverziju matrice Tk;
Definirati matricu Ak-1; Definirati eliminacioni korak; Definirati proizvod TkAk-1, i
preko njega izraziti matricu L.
8. Dokazati jedinstvenost LU dekompozicije matrice A.
9. Koji uslov mora biti ispunjen da bi uopšte mogla postojati LU dekompozicija?
10. Definirati LU dekompoziciju uopšte.
11. Kako se može iskoristiti LU dekompozicija za rješavanje sistema linearnih jednačina?

VII. ANALITIČKO RJEŠENJE JEDNAČINE PROSTORA STANJA

1. Izvesti relacije za skalarni Cauchy-jev problem.
2. Izvesti relacije za matrični Cauchy-jev problem.
3. Dokazati Cayley-Hamilton-ovu teoremu.

Komentar:
// Rješenja u matematici možemo dobiti direktno i iterativno. (Gauss i G-J su direktne
metode)
// Singularna matrica det(A) = 0
// Regularna matrica det(A) != 0
// Inverzna matrica ukoliko postoji ona je jedinstvena.
// ešelonska forma = forma redova/vrsta
// n - broj nepoznatih
n-r broj slobodnih varijabli
r broj vezanih varijabli
// Matričnom jednačinom AX=B opisan je statički (realni) sistem na koga djeluje vanjska
pobuda, izvor, sila B. Unutrašnje karakteristike sistema opisuje matrica sistema A.
Vektor X predstavlja izabrane, definirane varijable posmatranog realnog sistema.
// Postoji beskonačno mnogo partikularnih rješenja P.
// Kaže se da je trag matrice linearna funkcija (operator).

SAŽETAK

SISTEMI LINEARNIH JEDNAČINA

Uvod: Podjela problema.
Sistem dvije linearne jednačine: grafičko tumačenje; dobro uslovljen sistem
Slabo uslovljeni sistemi linearnih jednačina: grafičko tumačenje, reziduumi

GAUSSOV ALGORITAM RJEŠAVANJA SISTEMA LINEARNIH JEDNAČINA

Klasični Gaussov algoritam: Opšta shema rješivosti. Ekvivalentni sistemi.
Elementarne transformacije. Procedura.
Broj aritmetičkih operacija.
A|B -> A*|B* -> X
Gauss-Jordanov algoritam: Procedura. Broj operacija. Određivanje inverzne matrice.
A|B -> E|B -> X = B
A|E -> E|B -> B = A^-1

PRAVOUGAONI SISTEM LINEARNIH JEDNAČINA

Rang matrice. Bazne i nebazne kolone: Ešelonska forma. Reducirani ešelon.
Rang matrice. Bazne kolone.
Linearna zavisnost nebaznih kolona.
(Generalna procedura)
Saglasnost sistema linearnih jednačina: rang(A) = rang(A|B)
Homogeni sistemi: Slobodne varijable. Linearna zavisnost H1 i H2. Opšte rješenje
Nehomogeni sistemi: Opšte rješenje. Partikularno (jedno) rješenje.

MATRIČNA ALGEBRA
Osnovne operacije nad matricama: Transponovana matrica. Množenje matrica.
Proizvodi vrsta i kolona. Derivacija i integral.
Transponovanje proizvoda matrica.
Jedinična matrica. Inverzija proizvoda matrica.
Inverzija transponovane matrice. Trag matrice.
Linearnost traga matrice. Trag proizvoda.
Stepen i eksponent matrice: Stepen matrice. Stepen zbira dvije matrice.
Eksponent matrice.

MATRIČNE NORME
Vektorske norme: Vektori U,V, X. Dužina vektora - Euklidske norme.
Posljedice Euklidske norme. Normalizovani vektor X0.
Udaljenost vektora. Skalarni proizvod dva vektora.
Cauchy-Bunyakovski-Schwarz nejednakost
Nejednakost trougla.
p-norma vektora
Tri tipa normi