Professional Documents
Culture Documents
Resume Gradien
Resume Gradien
Makalah ini disusun untuk memenuhi tugas mata kuliah Analisa Vektor Kelas C
Dosen Pengampu
Randi Pratama Murtikusuma, S.Pd, M.Pd
Edy Wihardjo, S.Pd, M.Pd
Anggota Kelompok 5
1. Ivoni Astriana 200210101010
2. Rizqi Annisah Munfa’atin 200210101053
3. Fashia Ikhlasul Hikam 200210101064
UNIVERSITAS JEMBER
2021
A. Operator Del
Operator Del atau nabla adalah operasi Diferensial vektor yang dilambangkan
dengan dan didefinisikan sebagai berikut :
= i+ j+ k
x y z
atau
=i + j +k
x y z
Operator Del ini harus dipahami karena merupakan komponen penting dalam mencari
gradient vektor.
B. Gradien
Secara prinsip gradien mengubah fungsi skalar menjadi fungsi vektor karena
gradien menentukan seberapa cepat dan kearah mana fungsi skalar meningkat.
Misalkan ( x, y, z ) terdefinisi dan diferensiabel pada setiap titik ( x, y, z )
= i + j + k
x y z
= i+ j+ k
x y z
C. Sifat-Sifat Gradien
a. ( + ) = +
Pembuktian:
( + ) = ( + )i + ( + ) j + ( + )k
x v z
= + i + + j + + k
x x y y z z
= i+ +i + j+ j+ k+ k
x x y y z z
= i+ j+ k+ +i + j+ k
x y z x y z
= i + j + k + i + j + k
x y z x y z
= +
( + ) = + (Terbukti)
b. (c ) = c
Pembuktian:
(c ) = ( c ) i + ( c ) j + ( c ) k
x y z
c c c
= c + i +c + j +c + k
x x y y z z
= c + 0i + c + 0 j + c + 0 k
x y z
=c i +c j +c k
x y z
= c i + j+ k
x y z
= c ( )
( c ) = c (Terbukti)
Pembuktian:
( ) = ( ) i + ( ) j + ( ) k
x y z
= + i + + j + + k
x x y y z z
= i + j + k + i + j + k
x y z x y z
= i+ j+ k + i + j+ k
x y z x y z
= ( ) + ( )
= +
arah vektor v = i + 2 j + 2k !
Penyelesaian:
= i + j + k
x y z
= i + j + k ( xy 2 z )
x y z
= ( xy 2 z ) i + ( xy 2 z ) j + ( xy 2 z ) k
x y z
= ( y 2 z ) i + ( 2 xyz ) j + ( xy 2 ) k
= ( y 2 z ) i + ( 2 xyz ) j + ( xy 2 ) k
( ) (
= (1) ( 2 ) i + ( 2 (1)(1)( 2 ) ) j + (1)(1) k
2 2
)
= 2i + 4 j + k
i + 2 j + 2k
u=
12 + 22 + 22
1 2 2
u = i+ j+ k
3 3 3
Du = .u
( 1 2
3 3
) 2
Du = 2i + 4 j + k i + j + k
3
2 8 2
Du = + +
3 3 3
Du = 4
( x, y, z ) = r , dimana r = xi + yj + zk carilah
n
2. Jika
Penyelesaian:
r = x2 + y 2 + z 2
2 n
n
n
=
x
( x + y 2 + z 2 ) 2 i + ( x2 + y 2 + z 2 ) 2 j + ( x2 + y 2 + z 2 ) 2 k
y z
n−2 n−2 n−2
=
2
(
n 2
x + y 2
+ z )
2 2
2 xi +
2
(
n 2
x + y 2
+ z )
2 2
2 yj +
2
(
n 2
x + y 2
+ z ) 2zk
2 2
n−2
= n(x + y + z
2 2 2
) ( xi + yj + zk )
2
(x + y2 + z2 ) ( xi + yj + zk )
n−2
=n 2
n−2
=n r r
n−2
Jadi = n r r
E. Turunan Berarah
f ( p + hi ) − f ( p )
f x ( p ) = lim
h →0 h
f ( p + h j ) − f ( p)
f y ( p ) = lim
h →0 h
Untuk mencapai konsep tersebut, yang harus dilakukan adalah menggantikan posisi
i atau j dengan sebarang vektor satuan u .
Definisi:
didefinisikan
f ( p + hu ) − f ( p)
Du f ( p) = lim ,
h →0 h
Teorema A:
Du f ( p) = f ( p) u
yaitu
Du f ( x, y ) = u1 f x ( x, y ) + u2 f y ( x, y )
Pembuktian:
dengan
Du f ( p ) = f ( p ) u cos
Du f ( p ) = f ( p ) 1 cos
Du f ( p ) = f ( p ) cos
Jadi, harga maksimum dari turunan berarah sama dengan besar gradien.
vektor 2i + 2 j + 3k
Penyelesaian:
( x, y, z ) = 4 xy 3 + 2 xy 2 z
= i + j + k
x y z
= i + j + k 4 xy 3 + 2 xy 2 z
x y z
= i ( 4 xy 3 + 2 xy 2 z ) + j ( 4 xy 3 + 2 xy 2 z ) + k ( 4 xy 3 + 2 xy 2 z )
x y z
= ( 4 y 3 + 2 y 2 z ) i + (12 xy 2 + 4 xyz ) j + ( 2 xy 2 ) k
= 2i + 16 j + 4k
Vektor satuan dalam arah 2i + 2 j + 3k yaitu
2i + 2 j + 3k
u=
( 2 ) + ( 2 ) + ( 3)
2 2 2
2i + 2 j + 3k
u=
17
2 2 3
u= i+ j+ k
17 17 17
Du = u
2 3
(
= 2i + 16 j + 4k
17
)
i+
2
17
j+ k
17
4 32 12
= + +
17 17 17
48
=
17
f (1,1) = f x (1,1)i + f y (1,1) j = −2i + 2 j . Jadi, serangga tersebut seharusnya bergerak dari
G. LATIHAN SOAL
1. Jika ( x, y, z) = xy3 + 2 3 yz 2 . Carilah pada titik (3, −4,1) .
Penyelesaian:
( x, y, z ) = xy 3 + 2 3 yz 2
→ → →
= i + j + k
x y z
→ → → 3
= i +
x y
j + k xy + 2 3 yz 2
z
( )
→ → →
= i
x
(
xy 3 + 2 3 yz 2 + j
y
) (
xy 3 + 2 3 yz 2 + k
z
)
xy 3 + 2 3 yz 2
( )
→
( ) (
)
→ →
= i ( y 3 ) + j 3xy 2 + 2 3z 2 + k 4 3 yz
( )
→ → →
= y 3 i + 3xy 2 + 2 3z 2 j + 4 3 yz k
pada titik (3, −4,1) adalah
( )
→ → →
= (−4)3 i + 3(3)(−4) 2 + 2 3(1) 2 j + 4 3(−4)(1) k
( )
→ → →
= −64 i + 144 + 2 3 j − 16 3 k
r
2. Carilah ( r ) sehingga = 5
dan (1) = 0
r
Penyelesaian:
= i + j + k
x y z
xi + y j + zk
= 5
2 2 2
1
( + + )
2
x y z
xi
x i = 5
( x2 + y 2 + z 2 ) 2
x
= 5
dx
(x 2
+y +z
2 2 2
)
misalkan u = x 2 + y 2 + z 2
du
= 2x
dx
du = 2 xdx
du
= xdx
2
1
du
=2 5
u2
1 −5
= u 2 du
2
1 2 −3
= − u 2 + c
2 3
1 − 32
= − u + c
3
1 −
3
= − ( x2 + y 2 + z 2 ) 2 + c
3
1 3
(1) = − (12 + 02 + 02 ) 2 + c
−
3
1
0= − +c
3
1
c=
3
1 2 2 −2
3
= − (x + y + z ) +
2 1
3 3
1 1 1
=− +
3 r 3 3
Penyelesaian:
= i + j + k
x y z
= 2 xyz 3 i + x 2 z 3 j + 3x 2 yz 2 k
= 2 xyz i + x z j + 3x yz k
3 2 3 2 2
= ( x 2 yz 3 + c ) i + ( x 2 yz 3 + c ) j + ( x 2 yz 3 + c ) k
Jika (1, −2, 2 ) = 4
( x , y , z ) = ( x yz 3 + c ) i + ( x 2 yz 3 + c ) j + ( x 2 yz 3 + c ) k = 4
2
i → x 2 yz 3 + c = 4
−16 + c = 4
c = 20
j → x 2 yz 3 + c = 4
−16 + c = 4
c = 20
k → x 2 yz 3 + c = 4
−16 + c = 4
c = 20
( x, y, z ) = x 2 yz 3 + 20
3 → 2 → 5 →
= i+ j+ k
18 18 18
→
Du = u
→ 3 → 5 →
→ →
2 →
= 4 7 i + 4 7 j + 7 k i+ j+ k
18 18 18
12 7 8 7 35
= + +
18 18 18
20 7 + 35
=
18
=
( 20 + 5 ) 7
18