1

GİRİŞ

Kodlama teorisi ilk olarak 1940 lı yılların sonlarına doğru bazı mühendislik
problemleri ile bağlantılı olarak ortaya çıkmıştır. Bu konu cebirdeki matematik
kavramları kullanılarak geliştirilmiş ve “ Cebirsel Kodlama Teorisi ” adını almıştır.
Hata düzeltici kodlar teorisi ise bilgi transferi yada depolanması esnasında
orijinal bilgiye yapılan ekleri optimize ve iletilen bilgide meydana gelebilecek hataları
düzeltme gibi konularla ilgilenir. Örneğin; bir mesajı bir kanal boyunca hızlı ve
güvenilir bir şekilde iletmek isteyelim kanal bir telefon hattı, yüksek frekanslı bir radyo
bağlantısı olabilir. Ekipman eksikliği, insan hatası yada yıldırım sebebiyle bilginin
iletimi esnasında hata oluşabilir. Bu hatalardan mesajı korumak için fazladan veri
eklenir. Dijital bir haberleşme sistemi aşağıdaki şekilde gösterilir.
 2

İletişimde amaç, kaynaktan gönderilen mesajı doğruluğu yüksek bir olasılıkla

iletmektir. Mesajı göndermek için alfabe olarak adlandırılan sonlu kümeler kullanılır.
Bu küme genellikle sonlu bir halka veya cisim olarak alınır. İletilecek mesaj,
oluşabilecek hatalardan korunmak üzere şifrelenir. Şifrelenen mesaj, kodun elemanları
olan kod sözcükleridir. Kod sözcükleri kanala gönderilir. Bazı terimleri değişmiş yani
hata olmuş olabilir. Decoder hata olup olmadığını kontrol eder, hata varsa düzeltir ve
orijinal mesaj elde edilip alıcıya gönderilir.
Bir kodun minimum uzaklığı ne kadar büyük olursa o kod o kadar hata
düzelteceğinden, minimum uzaklıkları büyük kodların elde edilmesi önemlidir.
Araştırmacıların kodlar üzerine yapmış oldukları çalışmaların bir kısmı IFq sonlu cismi

üzerinde yeni kodlar elde edilmesi ve bunlara karşılık gelen cebirsel kodun
oluşturulması ile ilgilidir. Belirli halkalar üzerinde tanımlı kodlar kullanılarak da
cisimler üzerinde kodlar elde edilebilir.
Halkalar üzerinde tanımlı lineer kodlarla ilgili çalışmalar 1970 lerde başlamıştır.
 3

Ζ 4 üzerinde tanımlı n _ uzunluğundaki bir lineer negacyclic kodun Gray

dönüşümü altındaki görüntüsünün IF2 üzerinde tanımlı cyclic bir kod olduğu Wolfman
tarafından 1999 da yaptığı bir çalışmayla gösterilmiştir. Daha sonra bu
çalışma Ζ p k üzerindeki kodlara genelleştirilmiştir.

IF2 + uIF2 halkası üzerinde cyclic, (1 + u ) − constacyclic kodların Gray

dönüşümü altındaki görüntüleri J. Fa Qian, L. Zhang, S. Zhu tarafından 2006 yılında
belirlenmiştir. Bu çalışma IF2 + uIF2 + u 2 IF2 ve IF p + uIF p + ... + u m IF p halkalarına

aynı grup tarafından genelleştirilmiştir.

2008 yılında M.V. Amarra ve F. R. Nemenzo tarafından IF p k + uIF p k halkası

üzerinde tanımlı n _ uzunluğundaki (1 − u ) − constacyclic kodun Gray dönüşümü

altındaki görüntüsünün, p k n _ uzunluğunda mertebesi p k −1 olan IFp k üzerinde tanımlı

bir quasi-cyclic kod olduğu gösterilmiştir.

m ≥ 2 olmak üzere IF p k + uIFp k + ... + u m IFp k halkaları üzerindeki

(1 − u m ) − constacyclic kodun Gray dönüşümü altındaki görüntüsünün, IF p k cismi

üzerinde p k m n _ uzunluğunda mertebesi p k m −1 olan quasi-cyclic kod olduğu

P. Udomkavanich , S. Jitman tarafından 2009 da gösterilmiştir.
Böylece, belirli halkalar ve bu halkaları belirlerken kullanılan Galois cisimleri
arasında uygun dönüşümlerin tanımlanması yoluyla, belirli halkalardaki kodlarla bu
cisimlerdeki kodlar arasındaki ilişkiler belirlenmiştir.
 4

I. BÖLÜM

ÖN BİLGİLER

1.1 Kod Tanımı ve Özellikleri

1.1.1 Tanım : Alfabe olarak adlandırılan Fq = {λ1 , λ2 ,..., λq } sonlu kümesinden alınan

elemanların oluşturduğu sonlu dizilerin kümesine q -ary kod denir.

( Fq ) n = {( a1 , a 2 ,..., a n ) ai Fq , i = 1,...n} olmak üzere ( Fq ) n in elemanlarına

sözcük denir. ( Fq ) n in herhangi bir C alt kümesine n _uzunluğunda bir q -ary kod ve

C kodunun elemanlarına da kod sözcüğü denir.

1.1.2 Tanım : Her a = (a1 , a 2 ,..., a n ) , b = (b1 , b2 ,..., bn ) ∈ ( Fq ) n için a ve b arasındaki

Hamming uzaklığı d (a, b) = { i ai ≠ bi } şeklinde tanımlanır ve

d : ( Fq ) n × ( Fq ) n → IN ∪{0}

( a, b) a d ( a, b)
biçiminde tanımlanan dönüşüm

i ) ∀ a, b ∈ ( Fq ) n için d ( a, b) ≥ 0 , d ( a , b) = 0 ⇔ a = b

ii ) ∀ a, b ∈ ( Fq ) n için d (a, b) = d (b, a)

iii ) ∀ a, b ∈( Fq ) n için d (a, b) ≤ d (a, c) + d (c, b)

özelliklerini sağlar ve bir metriktir.

1.1.3 Tanım : Bir C kodunun minimum uzaklığı

d (C ) = min{ d ( x, y ) x ≠ y , x, y ∈C } biçiminde tanımlanır.

Uzunluğu n , eleman sayısı m ve minimum uzaklığı d olan bir C koduna

(n, m, d ) _ koddur denir. Burada n, m, d C kodunun parametreleridir.
 5

C , (n, m, d ) _ kod olsun. Bu parametreler arasında aşağıdaki ilişkiler vardır;

i ) m yeteri kadar büyükse kod fazla sayıda mesajı şifreler.
ii ) d büyükse kod daha fazla hata düzeltir.
iii ) m büyüdükçe d küçülür.
iv ) n küçüldükçe mesaj daha hızlı iletilir.
Kodu belirleyen üç parametreden ikisi belli iken diğerinin alabileceği en iyi
değeri belirlemek önemlidir.

1.1.4 Tanım : C bir q − ary , (n, m, d ) _ kod olsun. Verilen n ve d değerleri için
m ’nin alabileceği en büyük değer Aq (n, d ) ile gösterilir. Buna C kodunun sınırı denir.

1.1.1 Örnek : C1 = {(0,0), (0,1), (1,0), (1,1)} bir (2,4,1)_koddur.

C 2 = {(0,0,0,0,0), (0,1,1,0,1), (1,0,1,1,0), (1,1,0,1,1)} bir (5,4,3)_koddur.

1.1.1 Teorem : her n ≥ 1 için

(i ) Aq (n, d ) = q n

(ii ) Aq (n, n) = q dir. (Roman , 1992)

n ≤ 10 , d≤7 için A2 (n, d ) değerleri aşağıda verilmiştir. (Slaone , 1977)

n d =3 d =5 d =7
5 4 2 -
6 8 2 -
7 16 2 2
8 20 4 2
9 40 6 2
10 72-79 12 2
 6

1.1.2 Teorem : Bir 2-ary kod için d tek olmak üzere bir (n, m, d ) _ kodunun var olması
için gerek ve yeter koşul bir (n + 1, m, d + 1) _ kodunun var olmasıdır. ( Hill , 1986 )

1.1.1 Sonuç : d tek sayı ise A2 (n + 1, d + 1) = A2 (n, d )

d çift sayı ise A2 (n, d ) = A2 (n − 1, d − 1)
dir. ( Hill , 1986 )

1.1.2 Örnek : A2 (5,3) = 4 olduğuna göre yukarıdaki sonuçtan A2 (6,4) = 4 tür.

(6,4,4) _ kodu aşağıdaki gibi (5,4,3) _ kodundan elde edilen C , (5,4,3) _ kodu
C = {(0,0,0,0,0), (0,1,1,0,1), (1,0,1,1,0), (1,1,0,1,1)} idi D , (6,4,4)_ kodu
D = {(0,0,0,0,0,0), (0,1,1,0,1,1), (1,0,1,1,0,1), (1,1,0,1,1,0)} olur.

1.1.3 Teorem : C , d minumum uzaklığa sahip bir kod olsun.

(i) d ≥ k + 1 ise C kodu herhangi bir kod sözcüğündeki k tane hatayı tespit eder.
(ii ) d ≥ 2t + 1 ise C kodu herhangi bir kod sözcüğündeki t tane hatayı düzeltir.
( Hill , 1986 )

1.1.2 Sonuç: d minimum uzaklığa sahip olan bir C kodu herhangi bir kod sözcüğünde
⎢ d − 1⎥
d −1 tane hatayı tespit etmekte yada ⎢⎣ 2 ⎥⎦ tane hatayı düzeltmekte kullanılır.

( Ling , 2004 )

1.1.5 Tanım : C , D q -ary kodlar olsun.

(i) D kodu C ‘nin kodsözcüklerinde aynı yerdeki elemanlara aynı permütasyon
uygulanarak elde edilsin.
(ii ) D kodu C ‘nin kodsözcüklerinde iki bileşenin yer değiştirmesi ile elde edilsin.
koşullarından en az biri sağlanıyorsa D kodu , C koduna denktir denir.
 7

1.1.3 Örnek : C = { (0,0,1,1) , (0,1,2,1) , (1,2,2,0) , (1,0,2,1) } 3-ary kodu için

⎛0 1 2⎞
σ = ⎜⎜ ⎟⎟ permütasyonu için C kodunun 3.konumundaki sembollere uygulanırsa,
⎝ 2 0 1⎠
C1 = { (0,0,0,1) , (0,1,1,1) , (1,2,1,0) , (1,0,1,1) } olur.
Daha sonra 1. konumdakilerle 4. konumdakiler yer değiştirildiğinde
C 2 = { (1,0,0,0) , (1,1,1,0) , (0,2,1,1) , (1,0,1,1) } kodu elde edilir. Buradan C kodu C 2 koduna
denktir.

1.1.4 Teorem : Bir q - ary (n , m , 2t + 1) _kod

⎧ ⎛n⎞ ⎛n⎞ ⎛n⎞ ⎫

m.⎨ ⎜⎜ ⎟⎟ + ⎜⎜ ⎟⎟ . (q − 1) + ... + ⎜⎜ ⎟⎟ . (q − 1) t ⎬ ≤ q n
⎩ ⎝ 0 ⎠ ⎝1 ⎠ ⎝t ⎠ ⎭
eşitsizliğini sağlar.
(Lemmermeyer , 2005)

1.1.6 Tanım : Bir q - ary (n , m , 2t + 1) _kod için

⎧ ⎛n⎞ ⎛n⎞ ⎛n⎞ ⎫

m.⎨ ⎜⎜ ⎟⎟ + ⎜⎜ ⎟⎟ . (q − 1) + ... + ⎜⎜ ⎟⎟ . (q − 1) t ⎬ = q n ise bu koda mükemmel kod denir.
⎩ ⎝ 0 ⎠ ⎝1 ⎠ ⎝t ⎠ ⎭

1.1.4 Örnek : Bir q - ary (n , 2 , n) _ kodu mükemmel bir koddur.

 8

II. BÖLÜM

LİNEER KODLAR , ŞİFRELEME VE ŞİFRE ÇÖZÜMÜ

2.1 Lineer Kodlar

q = ps , p asal , s ∈ Ζ + olmak üzere G F (q ) = IFq , q elemanlı Galois

cismi için f , Ζ p [x] de s. dereceden asal bir polinom olmak üzere

Ζ p [x]
IFq ≅ dir. Özel olarak p asal sayısı için G F ( p) = IF p ≅ Ζ p dir.
(f)

2.1.1 Tanım : R bir halka olmak üzere R n , R üzerinde bir modüldür. R n nin her alt
modülüne R üzerinde bir n _ uzunluğunda lineer kod denir.

IFqn , IFq üzerinde bir vektör uzayıdır. Benzer şekilde IFqn nin her alt uzayına

IFq üzerinde n _ uzunluğunda bir lineer kod denir.

2.1.1 Örnek : C = { (0 , 0) , (0 ,1) , (1, 0) , (1,1) } kümesi IF22 ‘nin bir alt uzayı olduğu

için kodu IF2 üzerinde 2_uzunluğunda bir lineer koddur.

2.1.2 Örnek : C = {(0,0,0,0) , (0,1,1,2) , (0,2,2,1) , (1,0,1,1) , (1,1,2,0) , (1,2,0,2) ,

(2,0,2,2) , (2,1,0,1) , (2,2,1,0) } ⊆ IF34

kümesi IF34 ‘nin bir alt uzayıdır. Dolayısıyla C IF3 üzerinde 4_uzunluğunda bir lineer
koddur.

2.1.2 Tanım : IFqn de x = ( x1 , x 2 ,..., x n ) , y = ( y1 , y 2 ,..., y n ) elemanları verilsin.

x ve y nin farklı bileşenlerinin sayısı olarak

d ( x, y) = {i xi ≠ y i , i = 1,2,..., n } biçiminde tanımlanan d fonksiyonuna

Hamming uzaklığı denir.

 9

C IFq üzerinde n _ uzunluğunda bir lineer kod ise

d (C ) = min{ d ( x, y ) x ≠ y , x, y ∈C } ‘ye C kodunun minimum uzaklığı denir.

2.1.3 Tanım : C , IFqn vektör uzayının k _ boyutlu bir alt uzayı ise C ’ye bir

[n , k ] _ kod adı verilir. Eğer C kodunun minimum uzaklığı d (C ) = d ile gösterilirse

C bir lineer [n , k , d ] _ koddur denir.

2.1.4 Tanım : IFqn vektör uzayının herhangi bir x = ( x1 , x 2 ,..., x n ) elemanının

ağırlığı w( x) = { i xi ≠ 0 , i = 1,2,..., n , xi ∈ IFq } şeklinde tanımlanır.

C IFq üzerinde bir lineer kod ise w(C ) = min{ w( x) x ≠ 0 , x ∈ C } ye

C kodunun ağırlığı denir.

2.1.1 Önerme : Her x , y ∈ IFqn için d ( x, y ) = w( x − y ) dir. (Roman , 1992)

2.1.1 Teorem : C IFq üzerinde bir n _ uzunluğunda lineer kod ise d (C ) = w(C ) dir.

Kanıt : x = ( x1 , x 2 ,..., x n ) , y = ( y1 , y 2 ,..., y n )∈ C olmak üzere

d (C ) = min{ d ( x, y ) x ≠ y , x, y ∈C } olduğundan

⇒ ∃ x, y ∈C için d (C ) = d ( x, y ) = w( x − y )

≥ min{ w( x) xi ≠ 0 , x ∈ C } = w(C ) bulunur.

∴ d (C ) ≥ w(C ) dir.

w(C ) = min{ w( x) xi ≠ 0 , x ∈ C } olduğundan

bir x ∈C için w(C ) = w( x) bulunur.

∴ ∃ x ∈C için

w(C ) = w( x) = w( x − 0) = d ( x,0) ≥ min{ d ( x, y ) x ≠ y , x, y ∈C } = d (C ) olduğu

görülür.
∴ w(C ) ≥ d (C ) dir.
 10

∴ w(C ) = d (C ) olur.

Yukarıdaki teoremden m elemanlı lineer bir C kodunun minimum uzaklığını

⎛m⎞ 1
belirlemek için ⎜⎜ ⎟⎟ = .m.(m − 1) tane kıyaslama yapmak yerine m − 1 tane kod
⎝ 2⎠ 2
sözcüğünün ağırlığına bakmak yeterli olacaktır sonucu elde edilir.

2.1.5 Tanım : C lineer bir [ n , k ] _ kod olsun. C ‘nin tabanındaki k tane elemanı
kullanarak elde edilen k × n tipindeki matrise C kodunun üretici matrisi denir ve G
ile gösterilir.

2.1.3 Örnek : IF2 üzerindeki

C = { (0 , 0 , 0) , (0 ,1,1) , (1, 0 ,1) , (1,1, 0) } kodunun bir tabanı

⎡ 0 1 1⎤
S = { (0 ,1,1) , (1, 0 ,1) } olduğu için G = ⎢ ⎥ matrisi C nin üretici
⎣ 1 0 1 ⎦ 2×3
matrisidir. C kodu IF2 üzerinde [ 3 , 2 , 2 ] _ koddur.

2.1.4 Örnek : C = { (0,0,...,0) , (1,1,...,1) ,..., (q − 1, q − 1,..., q − 1) } ⊆ IFqn , IFq üzerinde

n _ uzunluğunda bir q _ ary kod olsun. Bu kodun bir tabanı S = { (1,1,...,1) }

olduğundan C , üretici matrisi G = [ 1 1 ... 1]1×n olan bir [ n,1, n ] _ koddur.

2.1.6 Tanım : u = (u1 , u 2 ,..., u n ) , v = (v1 , v 2 ,..., v n ) ∈ IFqn olmak üzere

⋅ : IFqn × IFqn ⎯⎯ ⎯→ IFq

(u, v) a u . v = u1 . v1 + ... + u n . v n

biçiminde tanımlanan dönüşüme bir iç çarpım denir. u.v = 0 ise u ve v birbirine

diktir denir.
 11

2.1.7 Tanım : C bir q _ ary [n , k ] _ kod olsun.

C ⊥ = {v ∈ IFqn u . v = 0 , ∀ u ∈ C } kümesine C ‘nin duali denir.

⎡ g11 g12 ... g1n ⎤

⎢g g 22 ... g 2 n ⎥⎥
⎢ 21
⎢ . ⎥
2.1.2 Teorem : C bir [n , k ] _ kod ve G = ⎢ ⎥ ,
⎢ . ⎥
⎢ . ⎥
⎢ ⎥
⎢⎣ g k1 g k 2 ... g k n ⎥⎦
k ×n

C kodunun üretici matrisi olsun. Bir v = (v1 , v 2 ,..., v n ) ∈ IFqn olsun.

v ∈C ⊥ olması için gerekli ve yeterli koşul [v1 v 2 ... v n ]1×n . G Τ n×k = [ 0 0 ... 0 ]1×k
olmasıdır.

Kanıt : ⇒ : ∀ v = (v1 , v 2 ,..., v n ) ∈ IFqn için

v ∈ C ⊥ olsun. Bu durumda her u ∈ C için v . u = 0 dır. ve

olsun.
⎡ g11 g12 ... g1n ⎤ ⎡ g11 g 21 ... g k1 ⎤
⎢g g 22 ... g 2 n ⎥⎥ ⎢g
⎢ 21 ⎢ 12 g 22 ... g k 2 ⎥⎥
⎢ . ⎥ ⎢ . ⎥
G=⎢ ⎥ ⇒ GΤ = ⎢ ⎥ dır.
⎢ . ⎥ ⎢ . ⎥
⎢ . ⎥ ⎢ . ⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢⎣ g k1 g k 2 ... g k n ⎥⎦ ⎣⎢ g1n g 2 n ... g kn ⎦⎥ n × k
k ×n

G , C ’nin üretici matrisi olduğundan

u1 = ( g11 , g12 , ..., g1n ) , u 2 = ( g 21 , g 22 , ..., g 2 n ) , ... , u k = ( g k1 , g k 2 , ..., g kn ) ∈ C dir.

v.u1 = 0 , v.u 2 = 0 ,…, v.u k = 0 olduğundan

 12

⎡ g11 g 21 ... g k1 ⎤
⎢g
⎢ 12 g 22 ... g k 2 ⎥⎥
⎢ . ⎥
[v1 v 2 ... v n ]1×n . G Τ n×k = [v1 v 2 ... v n ]1×n . ⎢ ⎥
⎢ . ⎥
⎢ . ⎥
⎢ ⎥
⎣⎢ g1n g 2 n ... g kn ⎦⎥ n × k

= [v . u1 v . u 2 ... v . u k ]1×k

= [ 0 0 ... 0 ]1×k olur.

⇐ : v = (v1 , v 2 ,..., v n ) ∈ IFqn olmak üzere

[v1 v 2 ... v n ]1×n . G Τ n×k = [ 0 0 ... 0 ]1×k iken v ∈ C ⊥ olduğunu gösterelim.

[v1 v 2 ... v n ]1×n . G Τ n×k = [ 0 0 ... 0 ]1×k olduğundan

⎡ g11 g 21 ... g k1 ⎤
⎢g
⎢ 12 g 22 ... g k 2 ⎥⎥
⎢ . ⎥
[v1 v 2 ... v n ]1×n . ⎢ ⎥ = [ 0 0 .... 0 ]1×k dir.
⎢ . ⎥
⎢ . ⎥
⎢ ⎥
⎣⎢ g1n g 2 n ... g kn ⎦⎥ n × k

⎧v1 . g11 + v 2 . g12 + ... + v n . g1n = 0,

⎪v . g + v . g + ... + v . g = 0,
⎪ 1 21 2 22 n 2n

⎪⎪ .
⇒⎨ (1)
⎪ .
⎪ .
⎪
⎪⎩v1 . g k1 + v 2 . g k 2 + ... + v n . g kn = 0

dır. G , C kodunun üretici matrisi olduğundan her u∈ C için

u = λ1 . ( g11 , g12 , ..., g1n ) + λ 2 . ( g 21 , g 22 , ..., g 2 n ) + ... + λ k . ( g k 1 , g k 2 , ..., g kn ) olacak

biçimde λ1 , λ 2 ,..., λ k ∈ IFq vardır.

Eşitliğin her iki tarafı v ile çarpıldığında

u . v = (λ1 . ( g11 , g12 , ..., g1n ) + λ2 . ( g 21 , g 22 , ..., g 2 n ) + ... + λ k . ( g k1 , g k 2 , ..., g kn ) ) . v

 13

= ((λ1 . g11 , λ1 . g12 ,..., λ1 . g1n ) + .(λ 2 . g 21 , λ 2 .g 22 , ..., λ 2 .g 2 n ) + ... +

(λk . g k 1 , λ k . g k 2 , ..., λ k . g kn ) ) . (v1 , v 2 ,..., v n )

= (λ1 . g11 + λ 2 . g 21 + ... + λ k . g k1 , λ1 . g 12 + λ 2 . g 22 + ... + λ k . g k 2 ,...,

λ1 . g1n + λ2 . g 2 n + ... + λk . g k n ) . (v1 , v 2 ,..., v n )

= (λ1 . g11 + λ 2 . g 21 + ... + λ k . g k1 ).v1 + (λ1 . g 12 + λ 2 . g 22 + ... + λ k . g k 2 ).v 2 + ... +

(λ1 . g1n + λ 2 . g 2 n + ... + λ k . g k n ).v n

= λ1 . (v1 . g11 + v 2 . g12 + ... + v n . g1n ) + λ 2 . (v1 . g 21 + v 2 . g 22 + ... + v n . g 2 n ) + ... +

λk . (v1 . g k1 + v 2 . g k 2 + ... + v n . g k n )
(1) kullanılarak
= λ1 .0 + λ 2 .0 + ... + λ k .0 = 0 bulunur.

∴ v ∈ C ⊥ dir.

2.1.2 Önerme : C , IFq üzerinde bir lineer [n , k ] _ kod ise C ⊥ de IFq üzerinde bir

lineer [n , n − k ] _ koddur.( Hill , 1986 )

Not : C bir [n , k ] _ kod olmak üzere (C ⊥ ) ⊥ = C dir.

2.1.5 Örnek : C = { (0,0,0) , (0,1,1) , (1,0,1) , (1,1,0) } IF2 üzerinde bir lineer

⎡ 1 1 0 ⎤
[3 , 2] _ kod olsun. C kodunun üretici matrisi G = ⎢ ⎥ dir.
⎣ 0 1 1 ⎦ 2×3
Her v = (v1 , v 2 , v3 )∈C ⊥ ise

⎡1 0 ⎤
[v1 v 2 v3 ]1×3 . ⎢⎢ 1 1 ⎥⎥ = [ 0 0 ]1×2 olacağından
⎢⎣ 0 1 ⎥⎦ 3 ×2
 14

v1 + v 2 = 0 , v 2 + v3 = 0 bulunur. Buradan v1 = v 2 = v3 olur.

∴ C ⊥ = { (0,0,0) , (1,1,1) } IF2 üzerinde lineer [3 ,1] _ koddur.

2.1.8 Tanım : C bir [n , k ] _ kod ise C ⊥ ‘nin üretici matrisine parity-check matrisi

denir ve H ile gösterilir. H , (n − k ) × n tipinde G . H Τ = 0 koşulunu sağlayan bir

matristir.
Bir C lineer [n , k ] _ kodunun parity-check matrisi H ise

C = {x = ( x1 , x 2 ,..., x n )∈ IFqn [ x1 x2 ... x n ]1×n . H Τ n×( n − k ) = [ 0 ]1×( n − k ) }

biçiminde ifade edilir.

2.1.6 Örnek : IF2 üzerindeki bir C kodunun parity-check matrisi

⎡ 1 1 1 1 ⎤
H =⎢ ⎥ şeklinde ise lineer C kodu
⎣ 0 0 1 1 ⎦ 2×4

C = {x = ( x1 , x 2 , x3 , x 4 )∈ IF24 [ x1 x 2 x3 x 4 ]1×4 . H Τ 4×2 = [ 0 0 ]1×2 } biçiminde

belirlenir.

[ x1 x 2 x3 x 4 ]. H Τ = [ 0 0 ]

⎡1 0 ⎤
⎢1 0 ⎥
⇒ [ x1 x 2 x3 x 4 ]. ⎢ ⎥ =[ 0 0 ]
⎢0 1 ⎥
⎢ ⎥
⎣0 1 ⎦
⇒ x1 + x 2 = 0 , x3 + x 4 = 0 dır. Buradan

C = { (0,0,0, 0) , (1,1,1,1) , (0,0,1,1) , (1,1,0,0) } ⊆ IF24 olduğu görülür. Bu örnekte C = C ⊥

olduğundan görüleceğinden H parity-check matrisi C kodu için aynı zamanda bir

üretici matristir.
 15

2.1.7 Örnek : IF2 üzerindeki bir C kodunun parity-check matrisi

H = [ 1 1 1 ]1×3 biçiminde ise lineer C kodu

C = {x = ( x1 , x 2 , x3 )∈ IF23 [ x1 x 2 x3 ]1×3 . H Τ 3×1 = [ 0 ]1×1 } biçiminde belirlenir.

[ x1 x 2 x3 ]. H Τ = [ 0 ]

⎡ 1 ⎤
⇒ [ x1 x2 x3 ]. ⎢⎢ 1 ⎥⎥ = [ 0 ]
⎢⎣ 1 ⎥⎦

⇒ x1 + x 2 + x3 = 0 dır. Buradan

C = { (0,0,0) , (1,0,1 ) , (0,1,1) , (1,1,0) } ⊆ IF23 olur.

 16

2.2 Lineer Kodlarda Şifreleme

2.2.1 Tanım : C , IFq üzerinde G üretici matrisli bir [ n, k ] _ kod olsun. C ‘nin q k tane

elemanı bulunduğundan C , q k tane farklı mesajı iletmekte kullanılabilir. Mesajlar

IFqk kümesinin q k tane elemanıyla tanımlanır. Her u = (u1 , u 2 ,..., u k ) ∈ IFqk olsun.

Aşağıdaki φ ve ϕ fonksiyonları yardımıyla mesaja karşılık gelen u ∈ IFqk elemanı

aşağıdaki biçimde şifrelenir ;

φ : IFqk ⎯⎯ ⎯⎯→ M 1×n ( IFq )

u = (u1 , u 2 ,..., u k ) a φ (u ) = [ u1 u 2 ... u k ]. G

⎡ g11 g12 ... g1n ⎤

⎢g g 22 ... g 2 n ⎥⎥
⎢ 21
⎢ . ⎥
= [ u1 u 2 ... u k ]. ⎢ ⎥ = [ x1 x 2 ... x n ]
⎢ . ⎥
⎢ . ⎥
⎢ ⎥
⎢⎣ g k1 g k 2 ... g k n ⎥⎦

ve
ϕ : M 1×n ( IFq ) ⎯⎯ ⎯⎯→ C

[ x1 x 2 ... x n ] a ϕ ([ x1 x 2 ... x n ]) = ( x1 , x 2 ,..., x n )

fonksiyonları yardımıyla ψ = ϕ o φ biçiminde tanımlanan fonksiyona da şifreleme

fonksiyonu adı verilir.

2.2.1 Örnek : C bir 2-ary [7,4]_kod ve C kodunun bir tabanı

S = { (1,0,0 , 0,1,0 ,1), (0,1,0 , 0,1,1,1) , (0,0,1, 0,1,1,0), (0,0,0 ,1,0,1,1) } ise C kodunun üretici

⎡ 1 0 0 0 1 0 1⎤
⎢ 0 1 0 0 1 1 1 ⎥⎥
matrisi G = ⎢ biçimindedir.
⎢ 0 0 1 0 1 1 0⎥
⎢ ⎥
⎣ 0 0 0 1 0 1 1 ⎦ 4×7
 17

Bir mesaja karşılık getirilen u = (u1 , u 2 , u 3 , u 4 ) ∈ IF24 vektörü verilsin.

Bu u elemanı
ψ (u ) = (ϕ o φ )(u )
= ϕ ( φ (u ))
= ϕ ( [ u1 u 2 u 3 u 4 u1 + u 2 + u 3 u 2 + u 3 + u 4 u1 + u 2 + u 4 ] )

= ( u1 , u 2 , u 3 , u 4 , u1 + u 2 + u 3 , u 2 + u 3 + u 4 , u1 + u 2 + u 4 ) olarak şifrelenir.

Özel olarak ;

Mesaja karşılık şifreleme sonucunda

getirilen vektör şifreleme bulunan kod sözcüğü

u = (0,0 , 0,0 ) ←⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯
⎯→ ψ (0,0 , 0,0 ) = (0,0 , 0,0,0 , 0,0 )

u = (1,0 , 0,0 ) ←⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯→ ψ (1,0 , 0,0 ) = (1, 0 , 0 , 0 ,1 , 0 ,1 )

u = (1,1,1,0 ) ←⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯ ⎯
⎯→ ψ (1,1,1,0 ) = (1,1, 1, 0 ,1, 0 , 0 )

biçiminde şifrelendiği görülür.

 18

2.3 Lineer Kodlarda Dekodlama

2.3.1 Tanım : Bir x = ( x1 , x 2 ,..., x n ) kod sözcüğünün bir kanal boyunca iletildiğini ve

y = ( y1 , y 2 ,..., y n ) şeklinde alıcıya ulaştığını varsayalım . e = y − x = (e1 , e2 ,..., en )

şeklinde tanımlanan vektöre hata vektörü denir. Şifre çözücü y vektöründen x kod
sözcüğünün iletildiğini yada e hata vektörünün meydana geldiğine karar vermelidir.
Bu bölümde iki dekodlama yöntemi anlatılacaktır. Bunlardan biri 1960 yılında
Slepian tarafından lineer kodlar için geliştirilen bir dekodlama yöntemidir. Lineer
kodlarda uzunluğu büyük olan kodlar için de sendrom dekodlaması geliştirilmiştir.

2.3.1 Teorem : C , IFq üzerinde bir [ n, k ] _ kod olmak üzere, her a, b ∈ IFqn için

a ~ b (mod C ) ⇔ a − b∈C şeklinde tanımlanan ~ bir denklik bağıntısıdır.

( Hill ,1986 )

2.3.2 Teorem : (Lagrange)

C , IFq üzerinde bir [ n, k ] _ kod olsun. Bu durumda;

IFqn
(i ) Her a ∈ IF için a ∈ u + C olacak biçimde en az bir u + C ∈
n
vardır.
q C

(ii ) Her a ∈ IFqn için a + C = q k dır.

(iii ) İki denklik sınıfı ya ayrıktır yada çakışıktır.

( Hill ,1986 )

⎡ 1 0 1 1 ⎤
2.3.1 Örnek : C , üretici matrisi G = ⎢ ⎥ olan bir 2-ary [4,2] _ kod
⎣ 0 1 0 1 ⎦ 2×4
olsun. Bu kod C = { (0,0,0, 0) , (1,0,1,1) , (0,1,0,1) , (1,1,1,0) } biçimindedir.

Bu C koduna göre (0,0,0, 0) , (1,0,0 , 0) , (0,1,0,0) , (0,0,1,0)∈ IF24 elemanlarının

denklik sınıfları ;
 19

(0,0,0, 0) + C = { (0,0,0, 0) , (1,0,1,1) , (0,1,0,1) , (1,1,1,0) }

(1,0,0, 0) + C = { (1,0,0, 0) , (0,0,1,1) , (1,1,0,1) , (0,1,1,0) }

(0,1,0, 0) + C = { (0,1,0, 0) , (1,1,1,1) , (0,0,0,1) , (1,0,1,0) }

(0,0,1, 0) + C = { (0,0,1, 0) , (1,0,0 ,1) , (0,1,1,1) , (1,1,0,0) } dır.

(0,0,0,1) ∈ (0,1,0, 0) + C olduğu için (0,0,0,1) + C denklik sınıfı (0,1,0, 0) + C sınıfıyla

çakışır. Benzer şekilde (0,1,1,1) + C = (0,0,1, 0) + C dir. Denklik sınıfının temsilcileri
olarak ağırlığı en küçük olan kod sözcükleri göz önüne alınır.

2.3.2 Tanım : Bir denklik sınıfının içinde en küçük ağırlığa sahip olan vektöre denklik
sınıfının lideri denir. Eğer en küçük ağırlığa sahip birden fazla eleman varsa herhangi
biri denklik sınıfının lideri olarak seçilir. Örneğin ; (0,1,0,1) + C denklik sınıfının lideri
olarak (0,0,0,1) veya (0,1,0,0) alınabilir.

Slepian’ın dekodlama metodu

C bir [ n, k ] _ kod olmak üzere, IFqn ’nin tüm elemanları kullanılarak q n − k tane

satır q k tane sütundan oluşan aşağıdaki tabloyu oluşturalım ;

I.adım : Birinci satıra 0 vektörü en başta olmak üzere C ’nin tüm elemanları yazılır.

II.adım : Tablonun birinci satırında olmayan minimum ağırlığa sahip a1 vektörü

seçilir. a1 + C ’ nin elemanları ( a1 ,0’ın altına a1 + x ( x ∈ C ) elemanlarını ilgili x
elemanının altına) ikinci satır olarak yazılır.
 20

III.adım : Tablonun birinci ve ikinci satırında olmayan minimum ağırlığa sahip bir a 2
Elemanı seçilir ve a 2 + C ’ nin elemanları (II.adımda oluğu şekilde) üçüncü satır olarak
yazılır.

IV.adım : Bu şekilde tüm sınıflar listeleninceye kadar devam edilir.

Bu tabloya Slepian ‘ın standart tablosu denir.

Bir x vektörünün bir C [ n, k ] _ kodu yardımıyla şifrelenerek alıcıya y vektörü

olarak ulaştığını düşünelim. Öncelikle C koduna bağlı olarak Slepian ‘ın standart
tablosu oluşturulur. Tabloda y vektörü bulunur. y vektörünün bulunduğu sütunun ilk
satırındaki vektör aranan x vektörüdür. e hata vektörü olmak üzere x = y − e ilişkisi
vardır.
Bu yöntem Slepian ‘ın dekodlama yöntemi olarak adlandırılır.

2.3.2 Örnek : 2.3.1 Örnek için C ⊆ IF24 kodu yardımıyla şifrelenmiş ve alıcıya
ulaşmış sözcük y = (1,1,1,1) olsun. Bunun hangi sözcükten şifrelendiğini belirleyelim.
Öncelikle C koduna bağlı olarak Slepian ‘ın standart tablosu oluşturulur.

Sınıf Liderleri
(0,0,0, 0) (1,0,1,1) (0,1,0,1) (1,1,1, 0)
(1,0,0, 0) (0,0,1,1) (1,1,0,1) (0,1,1, 0)
(0,1,0, 0) (1,1,1,1) (0,0,0,1) (1,0,1, 0)
(0,0,1, 0) (1,0,0,1) (0,1,1,1) (1,1,0, 0)

Bu tabloya göre alınan y = (1,1,1,1) vektörü x = (1,0,1,1) kod sözcüğü olarak

dekodlanmış olur. Burada hata vektörü e = (0,1,0,0) dır.
 21

mesaja karşılık alınan şifresi çözülen mesaja karşılı

gelen vektör kod sözcüğü kanal vektör sözcük gelen vektör
(0,1) (0,1,0,1) (0,1,0,1) (0,0,0,1) (0,1,0,1) (0,1)
(0,1) (0,1,0,1) (0,1,0,1) (0,1,0,0) (0,0,0,0) a

a = (0,0) ≠ (0,1) olduğundan şifre çözülemez.

Burada kod sözcüğünün ilk üç bileşenin herhangi bir yerinde hata meydana
gelmişse tek bir hata düzeltecektir. Eğer 4. bileşende hata meydana gelirse hata
düzeltilemeyecektir.

Sendrom dekodlaması

2.3.3 Tanım : C , IFq üzerinde bir [n, k , d ] _ kod ve H , C kodunun parity-check

matrisi olsun.

w : IFqn ⎯⎯ ⎯⎯→ M 1×n − k ( IFq )

y = ( y1 , y 2 ,..., y n ) a w( y ) = [ y1 y 2 ... y n ]1×n . H T n×( n − k )

= [ b1 b2 ... bn − k ]1×( n −k )

ve

w ı : M 1×( n −k ) ( IFq ) ⎯⎯ ⎯⎯→ IFqn −k

[ b1 b2 ... bn − k ]1×( n −k ) a w ı ( [ b1 b2 ... bn − k ] ) = (b1 , b2 , ... , bn − k )

olmak üzere s = w o w ı şeklinde IFqn den IFqn −k ye tanımlanan bir dönüşüm verilsin.

Her y ∈ IFqn için s ( y ) ye y nin sendromu denir.

 22

Not : (i )
h1 = (h11 , h12 , ... , h1n ), h2 = (h21 , h22 , ... , h2 n ), ... , hn − k = (h( n − k )1 , h( n − k ) 2 , ... , h( n −k ) n )

⎡h11 h12 ... h1n ⎤

⎢h ⎥
⎢ 21 h22 ... h2 n ⎥
⎢ . ⎥
ve parity-check matrisi H =⎢ ⎥ olmak üzere
⎢ . ⎥
⎢ . ⎥
⎢ ⎥
⎣⎢h( n − k )1 h( n − k ) 2 ....h( n − k ) n ⎦⎥ ( n − k )×n

s ( y ) = ( yh1 , yh2 , ... , yhn − k ) şeklinde de ifade edilir.

(ii ) s ( y ) = 0 ⇔ y ∈ C dir.

2.3.1 Önerme : u ve v aynı denklik sınıfına ait iki vektör olması için gerek ve yeter
koşul s (u ) = s (v) olmasıdır.

Kanıt : u ve v aynı denklik sınıfına ait iki vektör olsun. Bu durumda u + C = v + C

dir.
u + C = v + C ⇔ u + c1 = v + c 2 , ∃ c1 , c 2 ∈ C

⇔ u − v = c 2 − c1 , ∃ c1 , c 2 ∈ C

⇔ u − v∈ C
⇔ s( u − v ) = 0
⇔ ((u − v) h1 , (u − v)h2 , ... , (u − v)hn − k ) = 0

⇔ (uh1 − vh1 , uh2 − vh2 , ... , uhn −k − vhn − k ) = 0

⇔ (uh1 , uh2 , ... , uhn − k ) − (vh1 , vh2 , ... , vhn − k ) = 0

⇔ (uh1 , uh2 , ... , uhn − k ) = (vh1 , vh2 , ... , vhn − k )

⇔ s ( u ) = s (v )

2.3.2 Önerme : Denklik sınıfları ile sendromlar arasında bire bir karşılık vardır.
( Hill ,1986 )
 23

2.3.3 Örnek : C , IF2 üzerinde tanımlı bir [4,2] _ kod olsun. C kodunun üretici matrsi

⎡ 1 0 1 1 ⎤
G=⎢ ⎥ veriliyor. Bu durumda parity-check matrisi
⎣ 0 1 0 1 ⎦ 2×4
⎡ 1 0 1 0 ⎤
H =⎢ ⎥ olur.
⎣ 1 1 0 1 ⎦ 2×4
C = {(0,0,0,0), (1,0,1,1), (0,1,0,1), (1,1,1,0)} kodu için Slepian’ın standart tablosu

(0,0,0, 0) (1,0,1,1) (0,1,0,1) (1,1,1, 0)

(1,0,0, 0) (0,0,1,1) (1,1,0,1) (0,1,1, 0)
(0,1,0, 0) (1,1,1,1) (0,0,0,1) (1,0,1, 0)
(0,0,1, 0) (1,0,0,1) (0,1,1,1) (1,1,0, 0)

biçimindedir.

Bu tabloda tüm vektörlerin sendromları

s ((0,0,0,0)) = ( w ı o w)(0,0,0,0)

= w ı (w(0,0,0,0))

= w ı ([ 0 0 0 0 ]. H T )

⎡1 1⎤
⎢0 1 ⎥⎥
= w ([ 0 0 0 0 ]. ⎢
ı
)
⎢1 0⎥
⎢ ⎥
⎣0 1⎦

= w ı ([ 0 0 ]) = ( 0 , 0 ) ,
s(0,0,0,0) = s (1,0,1,1) = s (0,1,0,1) = s(1,1,1,0) = (0,0) ,
s (1,0,0,0) = s(0,0,1,1) = s (1,1,0,1) = s(0,1,1,0) = (1,1) ,
s (0,1,0,0) = s(1,1,1,1) = s(0,0,0,1) = s (1,0,1,0) = (0,1) ,
s(0,0,1,0) = s(1,0,0,1) = s (0,1,1,1) = s (1,1,0,0) = (1,0) dir.
 24

Eğer standart tablo çözümü için bilgisayar programı kullanıldığında sadece iki
sütuna ihtiyaç duyulur. Bilgisayara tüm tablo verilerini girmek yerine sınıf liderlerini ve
bunlara ait sendromları girmemiz yeterli olacaktır. Bu tabloya sendrom arama tablosu
adı verilir.
Bir x vektörünün bir C [ n, k ] _ kod yardımıyla şifrelenerek alıcıya y vektörü
olarak ulaştığını düşünelim. Dekodlama için;

I. Adım : Denklik sınıfı liderlerinin sendromları hesaplanır.

II. Adım : Alınan y vektörü için s ( y ) hesaplanır.
III. Adım : z = s ( y ) alınır. Sendrom arama tablosunda z nin bulunduğu satırda
z karşılık gelen denklik sınıfı lideri f ( z ) vektörü belirlenir.
IV. Adım : Aranan kod sözcüğü y − f ( z ) olur.

2.3.4 Örnek : 2.3.3 Örnek için C ⊆ IF24 kodu yardımıyla şifrelenmiş ve alıcıya
ulaşmış sözcük y = (1,1,1,1) olsun. Bunun hangi sözcükten şifrelendiğini belirleyelim.
Öncelikle denklik sınıfı liderlerinin sendromlarını hesaplayıp sendrom arama tablosunu
oluşturalım.

Sendrom arama tablosu :

denklik sınıfı
sendrom z liderleri f ( z)

(0,0) ⎯⎯→ (0,0,0,0)

(1,1) ⎯⎯→ (1,0,0,0)

(0,1) ⎯⎯→ (0,1,0,0)

(1,0) ⎯⎯→ (0,0,1,0)

 25

Daha sonra alınan y = (1,1,1,1) vektörünün sendromunu hesaplayalım.

s ((1,1,1,1)) = ( w ı o w)(1,1,1,1)

= w ı ( w(1,1,1,1))

= w ı ([ 1 1 1 1 ]. H T )

⎡1 1⎤
⎢0 1 ⎥⎥
= w ([ 1 1 1 1 ]. ⎢
ı
)
⎢1 0⎥
⎢ ⎥
⎣0 1⎦

= w ı ([ 0 1 ]) = ( 0 ,1)

Sendrom arama tablosunda s ( y ) = (0,1) ‘ e karşılık gelen denklik sınıfı lideri

f ( z ) = (0,1,0,0) dir. Buradan bulunan kod sözcüğü (1,1,1,1)-(0,1,0,0)=(1,0,1,1) olur.

Kodun yapısına bağlı olarak Slepian’ın dekodlama yöntemi ya da sendrom

dekodlama yöntemi kullanılır. Kod sözcüğünün uzunluğu küçük ise Slepian ‘ın standart
tablosu kullanılarak dekodlama yapmak uygundur. Kod sözcüğünün uzunluğu büyük ise
Sendrom dekodlaması kullanmak daha uygundur.
 26

2.4 Cyclic Kodlar

2.4.1 Tanım : C , IFqn ‘in bir alt kümesi olsun. Eğer her c = (c0 , c1 , ..., c n −1 ) ∈C

iken (c n −1 , c0 , ..., c n − 2 )∈ C oluyorsa C kümesine cyclic küme denir.

C lineer kod olmak üzere C cyclic bir küme ise C ’ ye cyclic kod denir.

2.4.1 Örnek :
C1 = { (0,0,0) , (1,0,1) , (0,1,1) , (1,1,0) } ⊆ IF23 ,

C 2 = { (0,1,1,2) , (2,0,1,1) , (1,2,0,1) , (1,1,2,0) } ⊆ IF34 ,

C 3 = { (1,1,1,1,1) } ⊆ IF25
kodları veriliyor.
C1 cyclic bir koddur. C 2 ve C 3 kümeleri cyclic küme olmalarına rağmen lineer kod

olmadıkları için cyclic kod değildir.

2.4.1 Teorem : IFq üzerinde ,

IFq [x ]
π : IFqn ⎯⎯→
< xn −1 >

a = ( a0 , a1 ,..., a n −1 ) a π (a ) = a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 >

lineer dönüşümü verilsin.
C ⊆ IFqn alt kümesinin cyclic kod olması için gerekli ve yeterli koşul

IFq [x ]
π (C ) ⊆ ‘ nin bir ideali olmasıdır.
< xn −1 >
( Ling , 2004 )
 27

2.4.2 Örnek : C = { (0,0,0) , (1,0,1) , (0,1,1) , (1,1,0) } ⊆ IF23

IF2 üzerinde cyclic kodunu ele alalım. Bu durumda

π : IF23 ⎯⎯→ IF2 [x ] olduğu için

< x3 −1 >

π ( C ) = { 0 , 1 + x, 1 + x 2 , x + x 2 } ⊆ IF2 [x ] idealdir. π ( C ) aynı zamanda

< x3 −1 >

bir esas idealdir. π ( C ) =< 1 + x > dir. Gerçektende

0 . (1 + x) = 0 = (1 + x) . (1 + x + x 2 )

1. (1 + x) =1 + x = (1 + x) . ( x + x 2 )

x . (1 + x) = x + x 2 = (1 + x 2 ) . (1 + x)

x 2 . (1 + x) = 1 + x 2 = (1 + x) . (1 + x)
IF2 [x ] = { a0 + a1 .x + a 2 . x 2 ai ∈ IF2 }
< x3 −1 >

= { 0 , 1,1 + x, 1 + x 2 , x , x 2 , 1 + x + x 2 , x + x 2 }

< 1 + x >= { (1 + x) . f ( x) f ( x) ∈ IF2 [ x] }

< x3 −1 >

2.4.3 Örnek : I = { 0 , 1 + x 2 , x + x 2 ,1 + x + x 2 + x 3 } ⊆ IF2 [x ] idealine

< x4 −1 >
karşılık gelen cyclic kod π (C ) = I sağlayan C kodu
{ (0,0,0,0) , (1,0,1,0 ) , (0,1,0,1) , (1,1,1,1) } dir.

2.4.2 Tanım : R bir halka,

λ ∈ R , C ⊆ R n lineer kod olmak üzere
ν: Rn ⎯
⎯→ R n
(c 0 , c1 ,..., c n −1 ) a ν (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = (λ .c n −1 , c0 ,..., c n − 2 )
dönüşümü için v(C ) = C oluyorsa C koduna R üzerinde bir λ -constacyclic kod denir.
 28

Özel olarak λ = −1 olması durumunda

v(C ) = C oluyorsa C koduna R üzerinde bir negacyclic kod denir.

2.4.1 Önerme : C ⊆ R n lineer kod olsun. C ’nin bir cyclic kod olması için gerekli ve

yeterli koşul σ: C⎯
⎯→ C
(c0 , c1 ,..., c n −1 ) a σ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = (c n −1 , c0 ,..., c n −2 )
biçiminde tanımlanan dönüşümün bir otomorfizma olmasıdır.

Kanıt: ⇒ : C , n _ uzunluğunda bir cyclic kod olsun.

σ: C⎯
⎯→ C
(c0 , c1 ,..., c n −1 ) a σ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = (c n −1 , c0 ,..., c n −2 )

σ ‘nın 1-1 olduğunu gösterelim.

∀ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) , (d 0 , d1 ,..., d n −1 ) ∈ C için σ (c 0 , c1 ,..., c n −1 ) = σ (d 0 , d1 ,..., d n −1 ) olsun.

σ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = σ (d 0 , d1 ,..., d n −1 ) ⇒ (c n −1 , c0 ,..., c n − 2 ) = (d n −1 , d 0 ,..., d n − 2 )

⇒ c0 = d 1 , c 0 = d1 , ..., c n −1 = d n −1

⇒ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = (d 0 , d1 ,..., d n −1 ) olur.

∴ σ 1-1 dir.

σ ‘ nın örten olduğunu gösterelim.

∀ (b0 , b1 ,..., bn −1 ) ∈ C alalım b0 = c n −1 , b1 = c0 ,..., bn −1 = c n − 2 alınırsa

σ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = (b0 , b1 ,..., bn −1 ) sağlayan ∃ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) ∈ C bulunmuş olur.

∴ σ örten dir.
 29

σ ‘nın homomorfizma olduğunu gösterelim.

∀ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) , (d 0 , d1 ,..., d n −1 ) ∈ C için

σ ( (c0 , c1 ,..., c n −1 ) + (d 0 , d1 ,..., d n −1 ) ) = σ ( c0 + d 0 , c1 + d1 ,..., c n −1 + d n −1 )

= c n −1 + d n −1 , c0 + d 0 , c1 + d1 ,..., c n − 2 + d n − 2 )

= (c n −1 , c0 , c1 ,..., c n − 2 ) + (d n −1 , d 0 , d1 ,..., d n − 2 )

= σ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) + σ (d 0 , d1 ,..., d n −1 ) sağlanır.

Ayrıca ∀ a ∈ R , ∀ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) ∈ C için

σ (a.(c0 , c1 ,..., c n −1 )) = σ (a.c0 , a.c1 ,..., a.c n −1 ) = (a.c n −1 , a.c0 , a.c1 ,..., a.c n − 2 )
= a. (c n −1 , c0 , c1 ,..., c n − 2 )

= a.σ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) dır.

∴ σ bir homomorfizmadır. ∴ σ bir otomorfizmadır.

⇐ : (c0 , c1 ,..., c n −1 ) ∈ C iken σ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = (c n −1 , c0 ,..., c n − 2 )∈C olduğundan

C bir cyclic kod olur.

2.4.2 Önerme : C ⊆ R n lineer kod olsun. C ’nin bir λ − cyclic kod olması için gerekli

ve yeterli koşul ν: C⎯
⎯→ C
(c 0 , c1 ,..., c n −1 ) a ν (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = (λ.c n −1 , c0 ,..., c n − 2 )
biçiminde tanımlanan dönüşümün bir otomorfizma olmasıdır.

Kanıt : 2.4.1 Önermedeki gibi benzer biçimde kanıtlanır.

 30

III. BÖLÜM

BELİRLİ HALKALAR ÜZERİNDEKİ KODLAR

Bu kısımda IF p k + u IF p k ve IF p k + u IF p k + u 2 IFp k + u 3 IFp k + ... + u m IF p k

halkaları üzerindeki cyclic , constacyclic , quasi-cyclic kodlar ve ilişkileri

incelenecektir.

3.1 IFp + u IFp Halkası üzerindeki kodlar

k k

p asal , k ∈ IN olsun.
IF p k [ u ]
<u >
2 = { a +u a + < u
0 1
2
> a 0 , a1 ∈ IF p k } halkası için

u 2 = 0 olması durumunda ;

{
a 0 + u a1 + < 0 > = a 0 + u a1 + 0. b }
a 0 , a1 ∈ IF p k , b ∈ IF p k [u ] = { a0 + u a1 }

IF p k [ u ]
olacağından
< u2 >
= {{a + u a } a , a ∈ IF } bulunur ve
0 1 0 1 pk

R = IFp k + u IFp k = a 0 + u a1 { a , a ∈ IF } de bir halkadır.

0 1 pk

IFp k [ u ]
Bu durumda f : IFp k + u IF p k ⎯⎯
⎯→
< u2 >

a 0 + u a1 a f (a 0 + u a1 ) = {a 0 + u a1 }

IF p k [ u ]
dönüşümü bir izomorfizmadır. Bu durumda IFp k + u IF p k : =
< u2 >
yazılır.
 31

3.1.1 Önerme : π : R n ⎯⎯→ R [x ]

< xn −1 >

c = ( c0 , c1 ,..., c n −1 ) a π (c) = c 0 + c1 x + ... + c n −1 x n −1 + < x n − 1 >

dönüşümü verilsin.
(i ) C ⊆ R n ‘ nin bir cyclic kod olması için gerekli ve yeterli koşul π (C ) ’nin
R [x ] halkasının bir ideali olmasıdır.
< xn −1 >

(ii ) C ⊆ R n ‘ nin bir (1 − u ) − constacyclic kod olması için gerekli ve yeterli

koşul π (C ) ’nin R [x ] halkasının bir ideali olmasıdır.

< x n − (1 − u ) >

Kanıt ( i ) :
⇒ : φ ≠ C ⊆ R n , C cyclic bir kod olsun.

π (C ) = {a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 > (a 0 , a1 ,..., a n −1 )∈C } ⊆ R [x ]

< xn −1 >

kümesinin R [x ] halkasının bir ideali olduğunu gösterelim.

< x n −1 >
C n _ uzunluğunda bir lineer kod olduğundan (0,0,...,0)∈C olduğundan

π (0,0,...,0) =< x n − 1 >∈ π (C ) olur.

∴ π (C ) ≠ ∅ dir.

(i ) ∀ a = a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 >∈ π (C ) ,

∀b = b0 + b1 x + ... + bn −1 x n −1 + < x n − 1 >∈ π (C ) için

C ’nin lineer kod olduğu kullanılarak

a − b = (a0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 >) − (b0 + b1 x + ... + bn −1 x n −1 + < x n − 1 >)

a − b = (a 0 − b0 ) + (a1 − b1 ) x + ... + (a n −1 − bn −1 ) x n −1 + < x n − 1 >∈ π (C )

olduğu görülür.
 32

(ii ) ∀ a = a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 >∈ π (C ) ,

∀ f = f 0 + f 1 x + ... + f n −1 x n −1 + < x n − 1 >∈ R [x] için

< xn −1 >
C ‘nin cyclic kod olduğunu kullanarak;
a. f = (a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 >).( f 0 + f1 x + ... + f n −1 x n −1 + < x n − 1 >)

= (a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 ).( f 0 + f 1 x + ... + f n −1 x n −1 )+ < x n − 1 >

= f 0 .(a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 ). f 1 x(a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 ) + ... +

f n −1 x n −1 (a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 )+ < x n − 1 >

= f 0 .(a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 ). f1 (a n −1 + a 0 x + .... + a n − 2 x n −1 ) + ... +

f n −1 (a1 + a 2 x + ... + a n −1 x n − 2 + a 0 x n −1 )+ < x n − 1 > ∈ π (C ) olduğu görülür.

∴ π ( C ) , R [x ] halkasının bir idealidir.

< xn −1 >

⇐ : π ( C ) , R [x ] ’in ideali olsun.

< xn −1 >

∴ π ( C ) ≠ ∅ , π ( C ) ⊆ R [x ] ⇒ C ≠ ∅ , C ⊆ R n olur.
< xn −1 >
∀ c, d ∈C , ∀ α , β ∈ R için α c + β d ∈ C olduğunu gösterelim.

c, d ∈C ⇒ π (c), π (d )∈π (C )
⇒ α π (c ) + β π ( d ) ∈π (C ) , ∀ α , β ∈ R için
⇒ α π (c ) + β π ( d ) = π ( α c + β d ) ∈ π ( C )
⇒ α c + β d ∈C
∴ C lineer koddur.
 33

∀ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) ∈ C alalım

π ( C ) , R [x] ’in ideali olduğundan

< xn −1 >

c0 + c1 x + ... + c n −1 x n −1 + < x n − 1 >∈ π (C ) , x + < x n − 1 >∈ R [x ] için

< xn −1 >

( x + < x n − 1 >)(c0 + c1 x + ... + c n −1 x n −1 + < x n − 1 >)

= c n −1 + c0 x + ... + c n − 2 x n −1 + < x n − 1 > ∈ π (C )

⇒ (c n −1 , c0 , c1 ,..., c n − 2 ) ∈C dir.
∴ C bir cyclic koddur.

Bundan sonraki kısımda önce p = 2 , k = 1 durumunda çalışılacaktır.

IF2 + u IF2 halkası üzerinde ( 1 + u )-constacyclic kodlar ,

cyclic kodlar ve aralarındaki ilişki

3.1.1 Tanım : C , R = IF2 + u IF2 halkası üzerinde n _ uzunluğunda bir kod olsun.
c = (c0 , c1 ,..., c n −1 ) ∈ C kod sözcüğünün Lee ağırlığı , wL ( 0 ) = 0 , wL (1 ) =1 ,
n −1
wL (1 + u ) = 1 , wL ( u ) = 2 olmak üzere, wL ( c ) = ∑ wL (ci ) biçiminde tanımlanır.
i =0

Her c , d ∈ R n için d L (c , d ) = wL (c − d ) biçinde tanımlanan d L fonksiyonuna

Lee uzaklığı denir. Bir C ⊆ R n kodunun minimum Lee uzaklığı,

d L ( C ) ) = min { wL (c) c ∈ C \ { 0 }} biçiminde tanımlanır.

3.1.2 Tanım : C ⊆ IF 2 n lineer kod olsun.

σ : IF22 n ⎯⎯⎯→ IF22 n

(a 0 , a1 ,..., a 2 n −1 ) a σ (a 0 , a1 ,..., a 2 n −1 ) = (a 2 n −1 , a0 ,..., a 2 n − 2 )

dönüşümü için σ (C ) = C ise C koduna n _ uzunluğunda bir cyclic kod denir.

 34

3.1.3 Tanım : C ⊆ R n lineer kod olsun.

ν: Rn ⎯
⎯→ R n
(c0 , c1 ,..., c n −1 ) a ν (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = ((1 + u )c n −1 , c0 ,..., c n −2 )

dönüşümü için v(C ) = C ise C koduna n _ uzunluğunda bir (1 + u ) − constacyclic kod

denir.

3.1.4 Tanım :
R = IF2 + uIF2 olmak üzere

Φ : ( IF2 + uIF2 ) n ⎯⎯
⎯→ IF22 n
( z1 , z 2 ,..., z n ) a Φ ( z1 , z 2 ,..., z n ) = (q1 , q 2 ,..., q n , q1 + r1 ,..., q n + rn )

( z i = ri + u qi , 1≤ i ≤n )

biçiminde tanımlanan dönüşüme R n üzerindeki Gray dönüşümü denir.

n = 1 olması durumunda Gray dönüşümü

Φ : IF2 + uIF2 ⎯⎯→ IF22

z = r + u q a Φ(r + u q) = (q , q + r )
biçimindedir.

3.1.2 Önerme : R = IF2 + uIF2 olmak üzere, R n üzerindeki

Gray dönüşümü bir R _ modül homomorfizmasıdır ve bir izometridir.

Kanıt : Gray dönüşümünün R _ modül homomorfizma olduğunu gösterelim.

Φ : R n ⎯⎯
⎯→ IF22 n
( z1 , z 2 ,..., z n ) a Φ ( z1 , z 2 ,..., z n ) = (q1 , q 2 ,..., q n , q1 + r1 ,..., q n + rn )

∀ z , t ∈ R n , ∀ α ∈ R için z i = ri + u qi , t i = pi + u s i (1 ≤ i ≤ n) ri , qi , t i , si ∈ IF2

Φ( z + t ) = Φ (( z1 ,..., z n ) + (t1 ,..., t n ))

= Φ ( z1 + t1 ,..., z n + t n )
 35

= Φ(r1 + u q1 + p1 + u s1 ,..., rn + u q n + p n + u s n )

= Φ ((r1 + p1 ) + u (q1 + s1 ),..., (rn + p n ) + u (q n + s n ))

= (q1 + s1 ,..., q n + s n , (q1 + s1 ) + (r1 + p1 ),...., (q n + s n ) + (rn + p n ))

= (q1 , q 2 ,..., q n , q1 + r1 ,..., q n + rn ) + ( s1 , s 2 ,..., s n , s1 + p1 ,..., s n + p n )

= Φ ( z ) + Φ (t ) sağlanır.
Ayrıca Φ (α .z ) = Φ (α .( z1 ,..., z n ))

= Φ(α .z1 ,..., α .z n )

= Φ (α (r1 + u q1 ),..., α (rn + u q n ))

= Φ(α .r1 + u α .q1 ,..., α .rn + uα . q n ))

= (α .q1 ,..., α .q n , α .(r1 + q1 ),..., α .(rn + q n ))

= α .(q1 ,..., q n , r1 + q1 ,..., rn + q n )

= α .Φ ( z ) olur.
∴ Φ R _ modül homomorfizmadır.

( R n , d L ) , ( IF22 n , d H ) metrik uzaylardır. Φ ’ nin bir izometri olduğunu görmek için

Her c1 = (a 0 , a1 ,..., a n −1 )∈ R n , c 2 = (b0 , b1 ,..., bn −1 )∈ R n için

d L (c1 , c 2 ) = d H (Φ (c1 ), Φ (c 2 )) olduğunu gösterelim.

R = IF2 + u IF2 halkasının elemanlarının Lee ağırlıkları ;

IF2 + u IF2 = { 0 ,1, u , 1 + u }

wL ( 0 ) = 0 , wL (1 ) = 1 , wL (1 + u ) =1 , wL ( u ) = 2 idi.

Φ : R = IF2 + u IF2 ⎯⎯→ IF22

r + u q a Φ(r + u q) = (q , q + r )
dönüşümü göz önüne alınırsa ;
wH (Φ (0)) = wH (Φ (0 + u.0)) = wH (0,0) , wH (Φ (1)) = wH (Φ (1 + u.0)) = wH (0,1)

wH (Φ (1 + u )) = wH (Φ (1 + u.1)) = wH (1,0) , wH (Φ (u )) = wH (Φ (0 + u.1)) = wH (1,1)

dır.
 36

∴ ∀ c ∈ R = IF2 + u IF2 için wL (c) = wH (Φ (c)) dir. … (1)

∀ c1 = ( a 0 , a1 ,..., a n −1 ) , c 2 = ( b0 , b1 ,..., bn −1 )∈ R n için

d L (c1 , c 2 ) = wL (c1 − c 2 )
= wL (( a0 , a1 ,..., a n −1 ) − ( b0 , b1 ,..., bn −1 ) )

= wL (a0 − b0 , a1 − b1 ,..., a n −1 − bn −1 )
n −1
= ∑
i =0
wL ( ai − bi ) ( ai , bi ∈ R , ai − bi ∈ R )

n −1
= ∑
i =0
wH (Φ ( ai − bi )) ( (1) ‘den )

n −1
= ∑
i =0
wH (Φ ( ai ) − Φ( bi )) ( Φ R _ modül homomorfizma)

= wH (Φ ( c1 ) − Φ ( c 2 ) )
= d H (Φ (c1 ) , Φ (c 2 ) ) dir.
∴ Φ dönüşümü bir izometridir.

(n,2) = 1 olması gerektiğinden uzunluğu çift sayı olan (1 + u ) − constacyclic

kodlar yazılamaz. n tek sayı ise (1 + u ) n =1 + u , n çift sayı ise (1 + u ) n =1 dir.

IF2 üzerindeki bütün kodların uzunluğu tek sayı olmak zorundadır.

3.1.3 Önerme : R = IF2 + u IF2 , n tek sayı olmak üzere

μ : R [x ] ⎯⎯⎯→ R [x ]
< xn −1 > < x n − (1 + u ) >
c( x) a μ (c( x)) = c((1 + u ) x)
dönüşümü bir izomorfizmadır.
 37

Kanıt :
∀ c1 ( x) = a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 > ,
için
c 2 ( x) = b0 + b1 x + ... + bn −1 x n −1 + < x n − 1 > ∈ R [ x]
< x −1 >
n

μ (c1 ( x)) = μ (c 2 ( x)) ⇒ c1 ((1 + u ) x) = c 2 ((1 + u ) x

⇒ a 0 + a1 (1 + u ) x + a 2 (1 + u ) 2 x 2 + ... + a n −1 (1 + u ) n −1 x n −1 + < (1 + u ) n x n − 1 >

= b0 + b1 (1 + u ) x + b2 (1 + u ) 2 x 2 + ... + bn −1 (1 + u ) n −1 x n −1 + < (1 + u ) n x n − 1 >

⇒ a 0 + a1 (1 + u ) x + a 2 x 2 + ... + a n −1 x n −1 + < (1 + u ) n x n − 1 >

= b0 + b1 (1 + u ) x + b2 x 2 + ... + bn −1 x n −1 + < (1 + u ) n x n − 1 >

⇒ (a 0 − b0 ) + (a1 (1 + u ) − b1 (1 + u )) x + (a 2 − b2 ) x 2 + ... + (a n −1 − bn −1 ) x n −1 + < (1 + u ) n x n − 1 >

= < (1 + u ) n x n − 1 >
⇒ a 0 = b0 , a1 (1 + u ) = b1 (1 + u ) , a 2 = b2 , ..., a n −1 = bn −1

⇒ a 0 = b0 , a1 + a1u = b1 + b1u , a 2 = b2 , ..., a n −1 = bn −1

⇒ a0 = b0 , a1 = b1 , a 2 = b2 , ..., a n −1 = bn −1

⇒ a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 > = b0 + b1 x + ... + bn −1 x n −1 + < x n − 1 >

⇒ c1 ( x) = c 2 ( x) olur.
O halde μ 1 − 1 dir.

∀ t ( x) = a0 + a1 x + ... + an −1 x n−1 + < x n − (1 + u ) > ∈ R [ x] için

< x n − (1 + u ) >

∃ c( x) = b0 + b1 x + ... + bn −1 x n −1 + < x n − 1 > ∈ R [ x] ∋ μ (c( x)) = t ( x)

< xn −1 >
olduğunu gösterelim. Öncelikle < (1 + u ) n .x n − 1 > = < x n − (1 + u ) > olduğunu
gösterelim.
n tek sayı olduğu için (1 + u ) n = (1 + u ) olacağından < (1 + u ).x n − 1 > = < x n − (1 + u ) >
olduğunu gösterelim.
 38

∀ p(x) ∈< (1 + u ).x n − 1 > alalım.

⇒ ∃ g ( x) ∈ R[ x] ∋ p( x) = ((1 + u ) x n − 1) . g ( x) dir.

⇒ (1 + u ). p( x) = ( x n − (1 + u )) . g ( x)

⇒ (1 + u ) 2 . p( x) = ( x n − (1 + u )) . g ( x).(1 + u )

⇒ ∃ g1 ( x) ∈ R[ x] ∋ p ( x) = ( x n − (1 + u )) . g1 ( x) yazılır.

⇒ p ( x)∈ < x n − (1 + u ) > dir.

∴ < (1 + u ).x n − 1 > ⊆ < x n − (1 + u ) > olur.

∀ p( x) ∈< ( x n − (1 + u ) > alalım.

⇒ ∃ g1 ( x) ∈ R[ x] ∋ p ( x) = ( x n − (1 + u )) . g1 ( x) dir.

⇒ (1 + u ) 2 . p ( x) = ( x n − (1 + u )) . (1 + u ) 2 .g ( x)

⇒ p( x) = ((1 + u ).x n − 1) .(1 + u ). g ( x)

⇒ ∃ g ( x) ∈ R[ x] ∋ p ( x) = ((1 + u ). x n − 1) . g ( x) yazılır.

⇒ p( x)∈ < (1 + u ). x n − 1 > dir.

∴ < x n − (1 + u ) > ⊆ < (1 + u ).x n − 1 > olur.

Buradan < (1 + u ) x n − 1 > = < x n − (1 + u ) > sağlanır. O zaman

μ (c( x)) = t ( x) ⇔ c((1 + u ) x) = t ( x)
⇔ b0 + b1 (1 + u ) x + ... + bn −1 (1 + u ) n −1 x n −1 + < (1 + u ) n x n − 1 >
= a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − (1 + u ) >
⇔ b0 + b1 (1 + u ) x + ... + bn −1 x n −1 + < (1 + u ) n x n − 1 >
= a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − (1 + u ) >

⇔ b0 + b1 (1 + u ) x + ... + bn −1 x n −1 + < x n − (1 + u ) >

= a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − (1 + u ) >

⇔ (b0 − a 0 ) + (b1 (1 + u ) − a1 ) x + ... + (bn −1 − a n −1 ) x n −1 + < x n − (1 + u ) > = < x n − (1 + u ) >

⇔ b0 = a 0 , b1 (1 + u ) = a1 , ..., bn −1 = a n −1

⇔ b0 = a 0 , b1 = a1 (1 + u ) , ..., bn −1 = a n −1
 39

∀ t ( x) = a0 + a1 x + ... + an −1 x n−1 + < x n − (1 + u ) > ∈ R [ x] için

< x n − (1 + u ) >

∃ c( x) = b0 + b1 x + ... + bn −1 x n −1 + < x n − 1 > ∈ R [ x] ∋ μ (c( x)) = t ( x) dır.

< xn −1 >
∴ μ örtendir.

μ fonksiyonunun bir homomorfizma olduğunu gösterelim.

∀ c1 ( x) = a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 > ,
için
c 2 ( x) = b0 + b1 x + ... + bn −1 x n −1 + < x n − 1 > ∈ R [ x]
< x −1 > n

i ) μ (c1 ( x) + (c 2 ( x)) = μ (a 0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 > +b0 + ... + bn −1 x n −1 + < x n − 1 >)

= μ ((a 0 + b0 ) + (a1 + b1 ) x + ... + (a n −1 + bn −1 ) x n −1 + < x n − 1 >)

= (a 0 + b0 ) + (a1 + b1 )(1 + u ) x + ... + (a n −1 + bn −1 )(1 + u ) n −1 x n −1 + < x n − (1 + u ) >

= a 0 + a1 (1 + u ) x + ... + a n −1 (1 + u ) n −1 x n −1 + < x n − (1 + u ) >

+ b0 + b1 (1 + u ) x + ... + bn −1 (1 + u ) n −1 x n −1 + < x n − (1 + u ) >

= c1 ((1 + u ) x) + c 2 ((1 + u ) x)
= μ (c1 ( x)) + μ (c2 ( x))

ii ) μ (c1 ( x).(c 2 ( x)) = μ ((a0 + a1 x + ... + a n −1 x n −1 + < x n − 1 >).(b0 + ... + bn −1 x n −1 + < x n − 1 >))

= μ ((a0b0 ) + (a1b0 + a0b1 ) x + ... + ∑a b x

i + j = n −1
i j
n −1
+ < x n − 1 >)

= a0 b0 + (a1b0 + a0 b1 )(1 + u ) x + .. + ∑ a b (1 + u)
i + j = n −1
i j
n −1
x n −1 + < x n − (1 + u ) > (1)

μ (c1 ( x)).μ (c 2 ( x)) = (a0 + a1 (1 + u ) x + ... + a n −1 (1 + u ) n −1 x n −1 + < x n − (1 + u ) >)

.(b0 + b1 (1 + u ) x + ... + bn −1 (1 + u ) n −1 x n −1 + < x n − (1 + u ) >

= a0b0 + (a1b0 + a0b1 )(1 + u ) x + .. + ∑ a b (1 + u)

i + j = n −1
i j
n −1
x n −1 + < x n − (1 + u ) > (2)
 40

(1) ve (2) den μ (c1 ( x). (c 2 ( x)) = μ (c1 ( x)).μ (c 2 ( x)) olur. O halde μ homomorfizmadır.
∴ μ bir izomorfizmadır.

3.1.1 Sonuç : R = IF2 + u IF2 , n tek sayı olsun.

R [x ] halkasının bir I alt kümesinin bir ideali olması için gerekli ve yeterli
< xn −1 >

koşul μ ( I ) kümesinin R [x ] halkasının bir ideali olmasıdır.

< x n − (1 + u ) >
( Qian , 2006 )

3.1.4 Önerme : n tek sayı olmak üzere

μ : R n ⎯⎯→ R n

(c0 , c1 ,..., c n −1 ) a μ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = ((1 + u ) 0 c0 , (1 + u )1 c1 ,..., (1 + u ) i ci ,..., (1 + u ) n −1 c n −1 )

biçiminde tanımlı bir permütasyonu verilsin. Bir D ⊆ R n kodunun cyclic bir kod

olması için gerekli ve yeterli koşul μ (D) ’nin (1 + u ) − constacyclic kod olmasıdır.

Kanıt :
⇒ : D cyclic kod olsun.

Her (a 0 , (1 + u ).a1 , a 2 ,..., a n −1 ) ∈ μ ( D) için

((1 + u ).a n −1 , a 0 , (1 + u ).a1 , a 2 ,..., (1 + u ).a n − 2 ) ∈ μ (D) olduğunu gösterelim.

D cyclic kod olduğundan
(a 0 , a1 ,..., a n −1 ) ∈ D ⇒ (a n −1 , a 0 , a1 ,..., a n − 2 ) ∈ D dir.

Buradan (a n −1 , (1 + u ).a 0 ,..., a n − 2 ) ∈ μ (D)

⇒ (1 + u ). (a n −1 , (1 + u ).a 0 ,..., a n − 2 ) = ((1 + u ).a n −1 , a 0 , (1 + u ).a1 , a 2 ,..., (1 + u ).a n −2 ) ∈ μ ( D)

olur.

∴ μ ( D) , (1 + u ) − constacyclic kod olur.

 41

⇐ : μ ( D ) , (1 + u ) − constacyclic kod olsun.

Her (a 0 , a1 ,..., a n −1 ) ∈ D ise (a n −1 , a 0 ,..., a n − 2 ) ∈ D olduğunu gösterelim.

μ 1 − 1 olduğu kullanılarak

∀ (a 0 , a1 ,..., a n −1 ) ∈ D ise μ (a 0 , a1 ,...,.a n −1 ) = (a0 , (1 + u ).a1 , a 2 ,..., a n −1 )∈ μ ( D)

bulunur.

n + 1 kez yerdeğiştirdiğimizde μ ( D) , (1 + u ) − constacyclic kod olduğundan

(a n −1 , (1 + u )a 0 , (1 + u ) 2 a1 ,..., (1 + u ) n −1 a n − 2 ) ∈ μ (D) bulunur.

Buradan (a n −1 , a 0 ,..., a n − 2 ) ∈ D olduğu görülür.

3.1.5 Önerme : Φ o ν = σ o Φ dir.

Kanıt :

Φ
2n
IF 2 Rn

σ v

Φ
2n
IF 2 Rn

c = ( c0 , c1 ,..., c n −1 ) ∈ R n olsun. ci = ri + u qi ∋ qi , ri ∈ IF2

Φ (c) = Φ (r0 + uq o , ..., rn −1 + u q n −1 )

= (q 0 , q1 ,..., q n −1 , q 0 + r0 , q1 + r1 ,..., q n −1 + rn −1 ) ve

σ (Φ (c)) = (q n −1 + rn −1 , q 0 , q1 ,..., q n −1 , q 0 + r0 , q1 + r1 ,..., q n − 2 + rn − 2 ) dir.

 42

ν (c) = ν ( c0 , c1 ,..., c n −1 )
= ( c n −1 , c0 , c1 ,...., c n − 2 )

= ((1 + u )(rn −1 + u q n −1 ), r0 + uq o , ..., rn − 2 + u q n − 2 )

= (rn −1 + u (rn −1 + q n −1 ), r0 + uq o , ..., rn − 2 + u q n − 2 ) ve

Φ(ν (c)) = (q n −1 + rn −1 , q 0 , q1 ,..., q n −1 , q0 + r0 , q1 + r1 ,..., q n − 2 + rn − 2 ) dir.

∴ Φ(ν (c) ) = σ ( Φ (c) ) olur.

3.1.1 Teorem : C , R üzerinde (1 + u ) − constacyclic kod olsun. C kodunun Gray

dönüşümü altındaki görüntüsü bir cyclic kodtur.

Kanıt : C bir (1 + u ) − constacyclic kod olsun. ν (C ) = C dir.

⇒ Φ(ν (C )) = Φ(C ) ... (1)
3.1.5 Önerme ‘ den Φ(ν (c) ) = σ ( Φ (c) ) olduğundan
(1) kullanılarak Φ(ν (c) ) = σ ( Φ (c) ) = Φ(C ) olduğu görülür.
∴ Φ (C ) bir cyclic koddur.

3.1.5 Tanım : n tek sayı olmak üzere, { 0,1,2,3,...,2n − 1 } kümesindeki

τ = (1 n + 1).(3 n + 3) ... (2i + 1 n + 2i + 1) ... (n − 2 2n − 2) permütasyonu verilsin.
π : IF22 n ⎯⎯
⎯→ IF22 n
( c0 , c1 ,..., c 2 n −1 ) a π ( c0 , c1 ,..., c 2 n −1 ) = ( cτ ( 0) , cτ (1) ,..., cτ ( 2 n −1) )

biçiminde tanımlanan dönüşüme Nechaev permütasyonu denir.

 43

3.1.6 Önerme : Φ o μ = π o Φ dir.

Kanıt :

Φ
2n
IF 2 Rn

π μ

Φ
2n
IF 2 Rn

c = ( c0 , c1 ,..., ci ,..., c n −1 ) ∈ R n olsun.

μ (c) = (c0 , (1 + u )c1 ,...., (1 + u ) i ci ,...., (1 + u ) n −1 c n −1 ) dir.

0 ≤ j ≤ n − 1 için ;

j çift sayı ise s j = q j , s n+ j = q j + r j

j tek sayı ise s j = q j + r j , s n+ j = q j olmak üzere

(Φ o μ )(c) = ( s 0 , s1 ,..., s n −1 , s n ,..., s 2 n −1 ) elde edilir.

ve
(π o Φ ) (c) = π (Φ (r0 + uqo , ..., rn −1 + u q n −1 ))

= π (q 0 , q1 ,..., q n −1 , q 0 + r0 , q1 + r1 ,..., q n −1 + rn −1 )

= (q 0 , q1 + r1 ,..., q n −1 + rn −1 )
dir. Buradan

∀ c ∈ R n için (Φ o μ )(c) = (π o Φ ) (c) dir.

_
∴ Φ o μ = π o Φ dir.
 44

3.1.2 Sonuç : R deki bir D cyclic kodun Gray dönüşümü altındaki görüntüsü
Φ (D) = Γ ise π (Γ) bir cyclic koddur.

Kanıt : D R de bir cyclic kod , Φ ( D ) = Γ olsun.

_
3.1.6 Önerme ‘den Φ ( μ ( D)) = π ( Φ( D)) = π (Γ) olur.
_
3.1.4 Önerme ‘ den μ ( D) , (1 + u ) _ constacyclic koddur.
_
3.1.1 Teorem kullanılarak Φ ( μ ( D)) bir cyclic koddur.

3.1.1 Örnek : R = IF2 + u IF2 halkası üzerinde 3_uzunluğunda

C = {(0,0,0), (u , u , u )} kodu cyclic ve (1 + u ) − constacyclic koddur. Bu kodun Gray
dönüşümü altındaki görüntüsü
Φ(C ) = {(0,0,0,0,0,0), (1,1,1,1,1,1)} ⊆ IF26 dır. C kodunun minimum Lee uzaklığı ;
d L (C ) = 6 ve Φ(C ) kodunun minimum Hamming uzaklığı; d H (Φ (C )) = 6 dır.

μ (0,0,0) = (0,0,0) ve μ (u , u , u ) = (u, (1 + u ).u, (1 + u ) 2 .u ) = (u, u, u ) olduğundan

μ (C ) = C olur.
σ (Φ (u, u, u )) = σ (1,1,1,1,1,1)
= (1,1,1,1,1,1)
= Φ (u, u, u )
= Φ (v(u, u, u ))
dır. (0,0,0) ∈C içinde sağlanır. ∴σ o Φ = Φ o v dir.
Bu kod için Nechaev permütasyonu π (0,0,0,0,0,0) = (0,0,0,0,0,0) ve
_
π (1,1,1,1,1,1) = (1,1,1,1,1,1) olduğundan Φ o μ = π o Φ olur.

C cyclic kodu için π (Φ(C )) de cyclic koddur.

 45

Φ
C ⊆ R3
IF 2
6
I ⊆ R[ x]
< x3 −1 >
π μ
μ
Φ

IF26 μ (C ) ⊆ R 3
μ ( I ) ⊆ R[ x]
< x 3 − (1 + u ) >

p = 2 , k = 1 deki çalışmalar aşağıda genelleştirilecektir.

IF p k + u IF p k halkası üzerinde ( 1 − u )-constacyclic ,

cyclic kodlar ve aralarındaki ilişki

3.1.6 Tanım : IF ppk n üzerinde

σ~ : IFpp n ⎯⎯⎯→ IFpp

k k
n

( c0 , c1 ,..., c p n −1 ) a σ~ ( c0 , c1 ,..., c p n −1 ) = ( c p n −1 , c0 ,..., c p n − 2 )

dönüşümü tanımlansın.
k
Her a ∈ IFppk .n
için , a ( i ) ∈ IFppkn ( i = 0,1,..., p k −1 − 1 ) olmak üzere
k −1
−1)
ve a = ( a 0 , a1 ,..., a p k . n −1 ) = (a ( 0) a (1) ... a ( p ) yazılsın.

üzerinde σ~ dönüşümü yardımıyla

k
Bu durumda IF ppk .n

k −1 k k
σ ⊗p : IF ppk n
⎯⎯⎯→ IFppk n

(a ) = (σ~ (a ( 0) ) σ~ (a (1) ) ... σ~ (a ( p −1) ))

k −1 k −1
a a σ ⊗p

dönüşümü tanımlanır.
 46

k −1
D , IF p k üzerinde p k .n _ uzunluğunda bir kod ve σ ⊗ p ( D) = D oluyorsa

D koduna mertebesi p k −1 olan bir quasi-cyclic koddur denir.

3.1.7 Tanım : C ⊆ R n lineer kod olsun.

ν: Rn ⎯
⎯→ R n
(r0 , r1 ,..., rn −1 ) a ν (r0 , r1 ,..., rn −1 ) = ((1 − u )rn −1 , r0 ,..., rn − 2 )

dönüşümü için v(C ) = C ise C koduna n _ uzunluğunda bir (1 − u ) − constacyclic kod

denir.

3.1.8 Tanım : R = IFp k + u IF p k halkası üzerinde

⎧ p k − 1 ; r ∈ R \ R. u
⎪⎪ pk ; r ∈ R.u \ {0}
her r∈ R için whom (r ) = ⎨
⎪ 0 ; d i ğer durumlarda
⎪⎩

biçiminde tanımlanan fonksiyona r ’nin homogenous ağırlığı denir.

Her r = ( r0 , r1 ,..., r n −1 ) ∈ R n için r ’nin homogenous ağırlığı da
n −1
whom ( r ) = ∑ whom (ri ) biçiminde tanımlanır.
i =0

Her x , y ∈ R n için d hom ( x , y ) = whom ( x − y ) biçiminde tanımlanan

d hom fonksiyonuna homogenous uzaklığı denir. Bir C ⊆ R n kodunun minimum

homogenous uzaklığı d hom ( C ) = min { whom (c) c ∈ C \ { 0 }} biçiminde tanımlanır.

3.1.9 Tanım : IF sonlu bir cisim olsun. IF ∗ , IF cisminin sıfırdan farklı

∗
elemanlarının oluşturduğu grup ise ( IF ∗ ,⋅) devirli bir gruptur. IFq devirli grubunu

üreten IFq cisminin elemanına ilkel eleman denir.

 47

Her e∈ Ζ p k elemana karşılık, γ i , e ∈{0,1,2,..., p − 1} , 0 ≤ i ≤ k − 1 olmak üzere,

γ 0 , e + γ 1, e p + ... + γ ( k −1) , e p k −1 biçiminde bir p _ adik gösterim vardır. e∈ Ζ p k

elemanına karşılık gelen α ∈ IFP k ilkel bir eleman olmak üzere α e ∈ IFP k vardır ve

α e ’nin p _ adik gösterimi α e = γ 0 , e + γ 1, e α + ... + γ ( k −1) , e α k −1 biçiminde yazılır.

3.1.7 Önerme : R = IF p k + u IF p k halkası için R n üzerindeki Gray dönüşümü

k
Φ : R n ⎯⎯⎯→ IF ppk n

x + u y a Φ ( x + u y ) = ( y, α 1 x ⊕ y,..., α p k −1 x ⊕ y )

biçiminde tanımlanır. Φ Gray dönüşümü bir izometridir. Burada ⊕ karşılıklı

bileşenlerin toplamı işlemidir.
( Amarra , 2008 )

⊗ p k −1
3.1.8 Önerme : Φ o ν = σ o Φ dir.

Kanıt :

Φ
Rn
k
IF ppk n

σ ⊗p
k −1
v

Φ
IF pk n Rn
pk

∀ r = ( r0 , r1 ,..., rn −1 ) ∈ R n için

r = x + u y ; x = ( x 0 , x1 ,..., x n −1 ) , y = ( y 0 , y1 ,..., y n −1 ) ∈ IF pnk

k
Φ : R n ⎯⎯⎯→ IF ppk n

r a Φ (r ) = (a0 , a1 ,..., a p k n −1 )
 48

olsun ve
⊗ p k −1 ⊗ p k −1
σ (Φ (r )) = σ (a 0 , a1 ,..., a p k n −1 )

= ( σ~ (a ( 0) ) ... σ~ (a ( p −1) ) )
k −1

= (b0 , b1 ,..., b p k n −1 )

bulunur. Buradan
⎧a ( e + p −1).n + ( n −1) ; j = 0 , γ 0,e = 0
⎪
be n + j = ⎨a (e −1).n + ( n −1) ; j = 0 , γ 0 ,e ≠ 0
⎪
⎩a e.n + j −1 ; j≠0

biçimindedir. Diğer taraftan ;

∀ r ∈ R n için ν (r ) = ((1 − u )rn −1 , r0 ,.....rn − 2 ) ,

i = 0,1,..., n − 1 için ri = xi + u. y i olmak üzere,

(1 − u ).rn −1 = (1 − u ) .( x n −1 + u. y n −1 ) = x n −1 + u (− x n −1 + y n −1 ) olur.

∴ ν (r ) = ( x n −1 + u (− x n −1 + y n −1 ), x 0 + u. y 0 ,..., x n − 2 + u. y n − 2 ) olarak bulunur.

Φ (ν (r )) = (c0 , c1 ,..., c p k n −1 ) şeklinde ise

⎧ k −1
⎪ (∑ γ i ,e .α − 1) x n −1 + y n −1 ; j = 0 , γ 0,e = 0
i

⎪ i =0
⎪ k −1
ce n + j = ⎨ (∑ γ i ,e .α i − 1) x n −1 + y n −1 ; j = 0 , γ 0,e ≠ 0
⎪ i =0
⎪ k −1
⎪ (∑ γ i ,e .α ) x j + y j ; j ≠ 0
i

⎩ i =0
olacaktır.
her k = 0,1,..., p k .n − 1 için bk = c k olduğundan
⊗ p k −1
her r ∈ R n için (Φ o ν )(r ) = (σ o Φ ) (r ) dir.
⊗ p k −1
∴ Φ o ν =σ o Φ sağlanır.
 49

3.1.2 Teorem : R üzerinde n _ uzunluğunda bir C kodunun (1 − u ) − constacyclic

kod olması için gerekli ve yeterli koşul Φ (C ) kodunun , mertebesi p k −1 olan quasi-
cyclic kod olmasıdır. ( Amarra , 2008 )

3.1.9 Önerme : (n, p ) = 1 ve n ′∈{0,1,2,..., p − 1} için n . n ′ ≡ 1 (mod p) ve

β =1 + n′ . u olmak üzere

μ : R [x ] ⎯⎯⎯→ R [x ]
< x n −1 > < x n − (1 − u ) >
r ( x) a μ (r ( x)) = r ( β . x)
dönüşümü bir halka izomorfizmasıdır. ( Amarra , 2008 )

3.1.3 Sonuç : I ⊆ R [x ] verilsin. Bu durumda I ‘nın

< xn −1 >
R [x ] halkasının bir ideali olması için gerekli ve yeterli koşul μ ( I ) ’nın
< xn −1 >
R [x ] halkasının bir ideali olmasıdır. ( Amarra , 2008 )
< x n − (1 − u ) >

_
3.1.10 Önerme : μ : R n ⎯⎯→ R n
_
(r0 , r1 ,..., rn −1 ) a μ (r0 , r1 ,..., rn −1 ) = (r0 , β r1 , β 2 r2 ,..., β n −1 rn −1 )

permütasyonu verilsin. C ⊆ R n olmak üzere C nin cyclic bir kod olması için gerekli ve
_
yeterli koşul μ (C ) nin (1 − u ) − constacyclic kod olmasıdır. ( Amarra , 2008 )

3.1.10 Tanım : 0 ≤ γ ≤ p − 1 , 0 ≤ j ≤ n − 1 olmak üzere

τ permütasyonu , τ = ( γ n + j (γ + j n′) n + j ) biçiminde bir permütasyon ve

π : IFpp n ⎯⎯
k⎯→ IF pp n k

( a 0 , a1 ,.., a p n −1 ) a π ( a 0 , a1 ,..., a p n −1 ) = ( aτ ( 0 ) , aτ (1) ,..., aτ ( p n −1) )

biçiminde bir permütasyon verilsin. Bu durumda

 50

⊗ p k −1 k k
π : IF ppk n
⎯⎯
⎯→ IF ppk n

k −1
o 1
⊗ p k −1 o 1 k −1
c = (c ( p )
c ( p ) ... c ( p )
)aπ (c) = (π (c ( p ) ) π (c ( p ) ) ... π (c ( p )
))

biçiminde tanımlanan dönüşüme Nechaev permütasyonu denir.

⊗ p k −1
3.1.11 Önerme : Φ o μ = π o Φ dir.
( Amarra , 2008 )

Φ
Rn
k
IF ppk n

μ
k −1
π ⊗p

Φ
IF pk n Rn
pk

3.1.4 Sonuç : R üzerindeki bir C cyclic kodunun Gray dönüşümü altındaki görüntüsü
~ k −1 ~
Φ (C ) = C ise π ⊗ p (C ) , p k n _ uzunluğunda IF p k üzerinde mertebesi p k −1 olan bir

quasi-cyclic koddur.

~
Kanıt : C , R üzerinde bir cyclic kod , Φ (C ) = C olsun.

3.1.10 Önerme ’ den μ (C ) , (1 − u ) − constacyclic koddur. 3.1.2 Teorem kullanılarak

Φ ( μ (C ) ) mertebesi p k −1 olan bir quasi-cyclic kod olduğu söylenir. Buradan

⊗ p k −1 ⊗ p k −1 ~
Φ ( μ (C ) ) = π (Φ (C )) = π (C ) olur.
⊗ p k −1 ~
∴π (C ) mertebesi p k −1 olan bir quasi-cyclic koddur.
 51

3.2 IF p + u IF p + u 2 IFp + u 3 IFp + ... + u m IF p Halkası üzerindeki kodlar

k k k k k

IF p k + u IF p k + u 2 IF p k + u 3 IF p k + ... + u m IF p k halkasını , R( p k , m) biçiminde

gösterelim. Bundan önceki R(2,1) = IF2 + u IF2 ve R( p k ,1) = IF p k + u IF p k

halkalarındaki kodlar ve ilişkiler incelenmişti. Bu kısımda R( p k , m) deki kodlar

incelenecektir.

p asal , k ∈ IN olsun.
IF p k [ u ]
<u m +1
>
= { a + u a + ... + u
0 1
m
a m + < u m +1 > ai ∈ IF p k ,0 ≤ i ≤ m }
halkası için u m +1 = 0 olması durumunda ;

a0 + u a1 + ... + u m am + < u m +1 > =

{ a + u a + ... + u
0 1
m
a m + 0.b ai ∈ IF p k ,0 ≤ i ≤ m , b ∈ IF p k } olacağından
IF p k [ u ]
< u m +1 >
= { {a + u a + ... + u
0 1
m
a m + 0.b} a i ∈ IF p k ,0 ≤ i ≤ m , b ∈ IF p k }
bulunur ve
R ( p k , m) = IF p k + u IF p k + ... + u m IF p k

= { a + u a + ... + u
0 1
m
a m ai ∈ IF p k ,0 ≤ i ≤ m } bir halkadır.

Bu durumda
IF p k [ u ]
f : R ( p k , m) = IFp k + u IFp k + ... + u m IFp k ⎯⎯⎯→
< u m +1 >

a 0 + u a1 + ... + u m a m a f ( a 0 + u a1 + ... + u m a m ) = { a 0 + u a1 + ... + u m a m }

dönüşümü bir izomorfizmadır. Bu durumda
IF p k [ u ]
IFp k + u IFp k + ... + u m IFp k := yazılır.
< u m +1 >
 52

3.2.1 Önerme : R = R( p k , m) olsun.

π : R n ⎯⎯→ R [x ]
< xn −1 >

c = ( c0 , c1 ,..., c n −1 ) a π (c) = c 0 + c1 x + ... + c n −1 x n −1 + < x n − 1 >

olmak üzere
(i) C ’nin, R n üzerinde bir cyclic kod olması için gerekli ve yeterli koşul

π (C ) ’nin , R [x ] halkasının ideali olmasıdır.

< xn −1 >

(ii) C ’nin, R n üzerinde bir (1 − u m ) _ constacyclic kod olması için gerekli ve

yeterli koşul π (C ) ’nin , R [x ] halkasının bir ideali olmasıdır.

< x n − (1 − u m ) >

Kanıt : 3.1.1 Önermedeki gibi benzer biçimde kanıtlanır.

Bundan sonraki kısımda önce p = 2 , k = 1 ve m=2 durumunda çalışılacaktır.

IF2 + u IF2 + u 2 IF2 halkası üzerinde ( 1 − u 2 )-constacyclic ,

cyclic kodlar ve aralarındaki ilişki

Bu kısımda R = IF2 + u IF2 + u 2 IF2 halkası R (2,2) halkasıdır.

3.2.1 Tanım : D , IF2 üzerinde 2 n uzunluğunda bir lineer kod olmak üzere

σ : IF22 n ⎯⎯
⎯→ IF22 n
( c0 , c1 ,..., c 2 n −1 ) a σ ( c0 , c1 ,..., c 2 n −1 ) = ( c 2 n −1 , c 0 , c1 ,..., c 2 n −2 )

otomorfizması verilsin.
 53

a (1) , a ( 2 ) ,..., a ( s ) ∈IF22 n , s ∈ Ζ + olmak üzere σ dönüşümüne bağlı olarak

ψ s dönüşümü

ψ s : IF22 ns ⎯⎯
⎯→ IF22 ns

(a (1) a ( 2 ) ... a ( s ) ) a ψ s (a (1) a ( 2 ) ... a ( s ) )

= (σ (a (1) ) σ (a ( 2 ) ) ... σ (a ( s ) ) )

biçiminde tanımlansın. Eğer C ⊆ IF22 ns için ψ s ( C ) = C ise C ye IF2 üzerinde

mertebesi s olan 2 n s _uzunluğunda bir quasi-cyclic koddur denir.

3.2.2 Tanım : C ⊆ R n lineer kod olsun.

ν: Rn ⎯
⎯→ R n
(c 0 , c1 ,..., c n −1 ) a ν (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = ((1 + u )c n −1 , c0 ,..., c n −2 )

dönüşümü için v(C ) = C ise C koduna n _ uzunluğunda bir (1 − u 2 ) − constacyclic kod

denir.

3.2.3 Tanım : IF2 + u IF2 + u 2 IF2 halkası üzerindeki n _ uzunluğunda bir C kodu için
bir c kod sözcüğünün Lee ağırlığı ; wL ( 0 ) = 0 , wL (1 ) = 2 , wL (1 + u ) = 2 ,

wL ( u ) = 2 , wL (1 + u 2 ) = 2 , wL ( u + u 2 ) = 2 , wL (1 + u + u 2 ) = 2 , wL (u 2 ) = 4 olmak
n −1
üzere, her c = ( c0 , c1 ,..., c n −1 ) ∈ C için wL ( c ) = ∑ wL (ci ) şeklinde tanımlanır.
i =0

R = IF2 + u IF2 + uIF2 halkasında her c , d ∈ R n için d L (c , d ) = wL (c − d )

olmak üzere C kodunun minimum Lee uzaklığı d L ( C ) ) = min { wL (c) c ∈ C \ { 0 }}

biçiminde tanımlanır.
 54

3.2.4 Tanım : IF2 + u IF2 halkası üzerinde ∀ α (c), β (c) ∈ IF2 için (c ∈ IF2 + u IF2 )

Φ : IF2 + uIF2 ⎯⎯→ IF22

α (c) + uβ (c) a Φ ( α (c) + uβ (c) ) = ( β (c), β (c) + α (c))
biçiminde tanımlanan dönüşüme IF2 + u IF2 üzerindeki Gray dönüşümü denir.

R = IF2 + u IF2 + u 2 IF2 halkası üzerinde Gray dönüşümü;

Φ : IF2 + u IF2 + u 2 IF2 ⎯⎯

⎯→ IF24
c a Φ (c) = ( β 2 (c), β 2 (c) + β 0 (c), β 2 (c) + β 1 (c) , β 2 (c) + β 1 (c) + β 0 (c) )
biçimindedir.
R = IF2 + u IF2 + u 2 IF2 alınırsa Φ dönüşümü R n ye

Her c = ( c 0 , c1 ,..., c n −1 ) ∈ R n için c = β 0 (c) + uβ 1 (c) + u 2 β 2 (c) ,

β i (c) = ( β i (c0 ), β i (c1 ),..., β i (c n −1 )) ( 0 ≤ i ≤ 2 ) olmak üzere

Φ : R n ⎯⎯⎯→ IF24 n
c a Φ(c) = ( β 2 (c), β 2 (c) + β 0 (c), β 2 (c) + β 1 (c) , β 2 (c) + β 1 (c) + β 0 (c) )
biçiminde genişletilir.

3.2.2 Önerme : Her c = ( c 0 , c1 ,..., c n −1 ) ∈ R n için c = β 0 (c) + uβ 1 (c) + u 2 β 2 (c) ,

β i (c) = ( β i (c0 ), β i (c1 ),..., β i (c n −1 )) ( 0 ≤ i ≤ 2 ) olmak üzere

Φ : R n ⎯⎯⎯→ IF24 n
c a Φ (c) = ( β 2 (c), β 2 (c) + β 0 (c), β 2 (c) + β 1 (c) , β 2 (c) + β 1 (c) + β 0 (c) )

biçiminde tanımlanan Gray dönüşümü bir R _ modül homomorfizmasıdır ve bir

izometridir.

Kanıt : ∀ c, d ∈ R n , ∀ α ∈ R için

Φ(c + d ) = Φ ( β 0 (c) + uβ 1 (c) + u 2 β 2 (c) + β 0 (d ) + uβ 1 (d ) + u 2 β 2 (d ))

= Φ ( β 0 (c) + β 0 (d ) + uβ 1 (c) + uβ 1 (d ) + u 2 β 2 (c) + u 2 β 2 (d ))

= Φ (( β 0 (c) + β 0 (d )) + u ( β 1 (c) + β 1 (d )) + u 2 ( β 2 (c) + β 2 (d )))

 55

= ( β 2 (c) + β 2 (d ), β 2 (c) + β 2 (d ) + β 0 (c) + β 0 (d ), β 2 (c) + β 2 (d ) + β1 (c) + β 1 (d ) ,

β 2 (c) + β 2 (d ) + β1 (c) + β1 (d ) + β 0 (c) + β 0 (d ))

= ( β 2 (c), β 2 (c) + β 0 (c), β 2 (c) + β 1 (c) , β 2 (c) + β 1 (c) + β 0 (c) ) +

( β 2 (d ), β 2 (d ) + β 0 (d ), β 2 (d ) + β 1 (d ) , β 2 (d ) + β1 (d ) + β 0 (d ) )
= Φ (c ) + Φ ( d )

Φ (α .c) = Φ (α ( β 0 (c) + uβ 1 (c) + u 2 β 2 (c)))

= Φ (αβ 0 (c) + uαβ 1 (c) + u 2αβ 2 (c))

= (αβ 2 (c), αβ 2 (c) + αβ 0 (c), αβ 2 (c) + α β 1 (c) , αβ 2 (c) + αβ 1 (c) + αβ 0 (c) )

= α ( β 2 (c), β 2 (c) + β 0 (c), β 2 (c) + β 1 (c) , β 2 (c) + β 1 (c) + β 0 (c) )

= α .Φ (c)
∴ Φ R _ modül homomorfizmadır.

( R n , d L ) , ( IF24 n , d H ) metrik uzaylardır. Φ ’ nin bir izometri olduğunu görmek için

Her c1 = (a 0 , a1 ,..., a n −1 )∈ R n , c 2 = (b0 , b1 ,..., bn −1 )∈ R n için

d L (c1 , c 2 ) = d H (Φ (c1 ), Φ (c 2 )) olduğunu gösterelim.

IF2 + u IF2 + u 2 IF2 {

= 0 ,1, u , u 2 ,1 + u ,1 + u 2 , u + u 2 ,1 + u + u 2 }
R = IF2 + u IF2 + u 2 IF2 halkasının elemanlarının Lee ağırlıkları ;

wL ( 0 ) = 0 , wL ( 1 ) = 2 , wL ( 1 + u ) = 2 , wL ( u ) = 2 , wL ( 1 + u 2 ) = 2 , wL ( u + u 2 ) = 2 ,

wL (1 + u + u 2 ) = 2 , wL (u 2 ) = 4 olduğunu biliyoruz.

Φ : R n ⎯⎯⎯→ IF24 n

c = β 0 (c) + uβ1 (c) + u 2 β 2 (c)) a ( β 2 (c), β 2 (c) + β 0 (c), β 2 (c) + β1 (c) , β 2 (c) + β1 (c) + β 0 (c) )
 56

wH (Φ (0)) = wH (Φ (0 + u.0 + u 2 .0)) = wH (0,0,0,0) ,

wH (Φ (1)) = wH (Φ (1 + u.0 + u 2 .0)) = wH (0,1,0,1) ,

wH (Φ (u )) = wH (Φ (0 + u.1 + u 2 .0)) = wH (0,0,1,1) ,

wH (Φ (u 2 )) = wH (Φ (0 + u.0 + u 2 .1)) = wH (1,1,1,1) ,

wH (Φ (1 + u )) = wH (Φ (1 + u.1 + u 2 .0)) = wH (0,1,1,0) ,

wH (Φ (1 + u 2 )) = wH (Φ (1 + u.0 + u 2 .1)) = wH (1,0,1,0) ,

wH (Φ (u + u 2 )) = wH (Φ (1 + u.0 + u 2 .1)) = wH (1,0,1,0) ,

wH (Φ (1 + u + u 2 )) = wH (Φ (1 + u.1 + u 2 .1)) = wH (1,0,0,1) ,

dır.

∴ ∀ c ∈ R için wL (c) = wH (Φ (c)) dir.

∀ c1 = ( a 0 , a1 ,..., a n −1 ) , c 2 = ( b0 , b1 ,..., bn −1 )∈ R n için

d L (c1 , c 2 ) = wL (c1 − c 2 )
= wL (( a0 , a1 ,..., a n −1 ) − ( b0 , b1 ,..., bn −1 ) )

= wL (a 0 − b0 , a1 − b1 ,..., a n −1 − bn −1 )
n −1
= ∑
i =0
wL ( ai − bi ) ( ai , bi ∈ R , ai − bi ∈ R )

n −1
= ∑
i =0
wH (Φ ( ai − bi ))

n −1
= ∑
i =0
wH (Φ ( ai ) − Φ ( bi ))

= wH (Φ ( c1 ) − Φ ( c 2 ) )
= d H (Φ (c1 ) , Φ (c 2 ) ) dir.

∴ Φ dönüşümü bir izometridir.

 57

Bundan sonraki kısımda daha önce IF2 + u IF2 halkası için verilen bazı tanım ve

teoremler IF2 + u IF2 + u 2 IF2 halkası içinde incelenmiştir.

3.2.3 Önerme : R = IF2 + u IF2 + u 2 IF2 ve n tek sayı olmak üzere

μ : R [x ] ⎯⎯⎯→ R [x ]
< x −1 >
n
< x n − (1 − u 2 ) >

c( x) a μ (c( x)) = c((1 − u 2 ) x)

dönüşümü bir halka izomorfizmasıdır.

Kanıt : p = 2 , (n, p ) = 1 için 3.1.3 Önermedeki gibi benzer biçimde kanıtlanır.

3.2.1 Sonuç : R = IF2 + u IF2 + u 2 IF2 , n tek sayı olsun.

R [x ] halkasının bir I alt kümesinin bir ideali olması için gerekli ve yeterli
< xn −1 >

koşul μ ( I ) kümesinin R [x ] halkasının bir ideali olmasıdır.

< x n − (1 − u 2 ) >
(Qian , 2006)

3.2.4 Önerme : n tek sayı olmak üzere

μ : R n ⎯⎯→ R n

(c0 , c1 ,..., c n −1 ) a μ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = ((1 − u 2 ) 0 c0 , (1 − u 2 )1 c1 ,..., (1 − u 2 ) i ci ,..., (1 − u 2 ) n −1 c n −1 )

biçiminde tanımlı bir permütasyonu verilsin. Bir D ⊆ R n kodunun cyclic bir kod

olması için gerekli ve yeterli koşul μ (D) ’nin (1 − u 2 ) − constacyclic kod olmasıdır.

Kanıt : 3.1.4 Önermedeki gibi benzer biçimde kanıtlanır.

 58

3.2.5 Önerme : Φ o ν =ψ 2 o Φ dir.

Kanıt :

Φ
4n
IF 2 Rn

ψ2 v

Φ
4n
IF 2 Rn

Her c = (c 0 , c1 ,... , c n −1 )∈ R n için ci = β 0 (ci ) + u β1 (ci ) + u 2 β 2 (ci ) , β i (ci ) ∈ IF2

Φ : R n ⎯⎯
⎯→ IF24 n
c = (c0 , c1 ,..., cn −1 ) a Φ ((c0 , c1 ,..., cn −1 ) ) = ( β 2 (c0 ), β 2 (c1 ),..., β 2 (cn −1 ), β 2 (c0 ) + β 0 (c0 ),

β 2 (c1 ) + β 0 (c1 ),..., β 2 (c n −1 ) + β 0 (c n −1 ), β 2 (c 0 ) + β 1 (c 0 ),

β 2 (c1 ) + β1 (c1 ), ..., β 2 (c n −1 ) + β1 (c n −1 ),
β 2 (c0 ) + β1 (c0 ) + β 0 (c0 ),..., β 2 (c n −1 ) + β1 (c n −1 ) + β 0 (c n −1 ))
ψ 2 dönüşümü uyguladığımızda

ψ 2 ((a (1) a ( 2) )) = ( σ (a (1) ) σ (a ( 2) ))

a (1) = ( β 2 ( c 0 ),..., β 2 ( c n −1 ), β 2 ( c 0 ) + β 0 ( c 0 ),..., β 2 ( c n −1 ) + β 0 ( c n −1 )) ∈ IF 22 n

a ( 2) = ( β 2 (c0 ) + β 1 (c0 ),..., β 2 (c n −1 ) + β1 (c n −1 ),

β 2 (c0 ) + β1 (c0 ) + β 0 (c0 ),..., β 2 (cn −1 ) + β1 (cn −1 ) + β 0 (cn −1 ))∈ IF22 n

olmak üzere
ψ 2 (Φ(c0 , c1 ,..., c n −1 ) ) = ψ 2 ((a (1) a ( 2) ))

= ( σ (a (1) ) σ (a ( 2 ) ))
 59

= (σ ( β 2 (c0 ),..., β 2 (cn −1 ), β 2 (c0 ) + β 0 (c0 ),..., β 2 (cn −1 ) + β 0 (cn −1 ))

σ ( β 2 (c0 ) + β1 (c0 ),..., β 2 (cn −1 ) + β1 (cn −1 ),

β 2 (c0 ) + β1 (c0 ) + β 0 (c0 ),..., β 2 (cn −1 ) + β1 (cn −1 ) + β 0 (cn −1 ))
= ( β 2 (cn −1 ) + β 0 (cn −1 ), β 2 (c0 ),..., β 2 (cn −1 ), β 2 (c0 ) + β 0 (c0 ),..., β 2 (cn −2 ) +

β 0 (cn − 2 ), β 2 (cn −1 ) + β1 (cn −1 ) + β 0 (cn −1 ),

β 2 (c0 ) + β1 (c0 ),..., β 2 (c n −2 ) + β1 (c n − 2 ) + β 0 (c n − 2 ) … (1)
dır. Diğer taraftan
c = (c 0 , c1 ,..., c n −1 ) , ci = β 0 (ci ) + u β1 (ci ) + u 2 β 2 (ci ) , β i (ci ) ∈ IF2
ν (c) = ν (c0 , c1 ,..., c n −1 )

= ((1 − u 2 ) c n −1 , c0 ,..., c n − 2 )

= ((1 − u 2 )( β 0 (c n −1 ) + u β1 (c n −1 ) + u 2 β 2 (c n −1 )), β 0 (c0 ) + u β 1 (c 0 ) + u 2 β 2 (c0 )),

..., β 0 ( c n − 2 ) + u β 1 ( c n − 2 ) + u 2 β 2 ( c n − 2 ))

= ( β 0 (c n −1 ) + u β1 (c n −1 ) + u 2 β 2 (c n −1 ) + u 2 β 0 (c n −1 ) + u 3 β 1 (c n −1 ) + u 4 β 2 (c n −1 ),

β 0 (c0 ) + u β1 (c0 ) + u 2 β 2 (c0 )), ..., β 0 (c n − 2 ) + u β1 (c n − 2 ) + u 2 β 2 (c n − 2 ))

= ( β 0 (c n −1 ) + u β1 (c n −1 ) + u 2 ( β 2 (c n −1 ) + β 0 (c n −1 )),

β 0 (c0 ) + u β1 (c0 ) + u 2 β 2 (c0 )), ..., β 0 (c n − 2 ) + u β1 (c n − 2 ) + u 2 β 2 (c n − 2 ))

( u 3 = 0 olduğundan )
Φ dönüşümü uyguladığımızda
Φ (ν (c)) = Φ ( β 0 (c n −1 ) + u β 1 (c n −1 ) + u 2 ( β 2 (c n −1 ) + β 0 (c n −1 )),

β 0 (c0 ) + u β1 (c0 ) + u 2 β 2 (c0 )), ..., β 0 (c n − 2 ) + u β1 (c n − 2 ) + u 2 β 2 (c n − 2 ))

= ( β 2 (cn −1 ) + β 0 (cn −1 ), β 2 (c0 ),..., β 2 (cn −1 ), β 2 (c0 ) + β 0 (c0 ),..., β 2 (cn −2 ) +

β 0 (cn − 2 ), β 2 (cn −1 ) + β1 (cn −1 ) + β 0 (cn −1 ),

β 2 (c0 ) + β1 (c0 ),..., β 2 (c n − 2 ) + β1 (c n − 2 ) β 0 (c n − 2 ) … (2)

dır. (1) ve (2) den ∀ c ∈ R n için

(Φ o ν )(c) = (ψ 2 o Φ )(c)
 60

olur. ∴ Φ o ν =ψ 2 o Φ dir.

3.2.1 Teorem : C , R üzerinde (1 − u 2 ) − constacyclic kod olsun. C kodunun Gray

dönüşümü altındaki görüntüsü mertebesi 2 olan bir quasi-cyclic koddur.

Kanıt : C bir (1 − u 2 ) − constacyclic kod olsun.

ν: Rn ⎯
⎯→ R n

( c0 , c1 ,..., c n −1 ) a ν ( c 0 , c1 ,..., c n −1 ) = ( (1 − u 2 )c n −1 , c0 , c1 ,..., c n − 2 ) dönüşümü

otomorfizmadır.
Her c ∈C için ν (c) = c ′ dir. ( c ′∈C )
⇒ Φ(ν (c)) = Φ (c ′) olur. … (1)
3.2.5 Önerme’den ∀ c ∈C için Φ (ν (c)) =ψ 2 ( Φ (c)) idi. Buradan
(1) ‘den Φ (ν (c)) = Φ (c ′) =ψ 2 ( Φ (c)) olur.
O halde ∀ c, c ′ ∈ C olduğundan Φ (C ) mertebesi 2 olan bir quasi-cyclic koddur.

3.2.6 Tanım : n tek sayı olmak üzere, { 0,1,2,3,...,4n − 1 } kümesindeki

τ = (1 n + 1).(3 n + 3) ... (2i + 1 n + 2i + 1) ... (n − 2 2n − 2).(2 n + 1 3 n + 1).
(2 n + 3 3 n + 3) ... (2 n + 2 i + 1 3 n + 2 i + 1) ... (3 n − 2 4 n − 2)
permütasyonu verilsin.
π : IF24 n ⎯⎯
⎯→ IF24 n
( c0 , c1 ,.., c 4 n −1 ) a π ( c 0 , c1 ,..., c 4 n −1 ) = ( cτ ( 0) , cτ (1) ,..., cτ ( 4 n −1) )

biçiminde tanımlanan dönüşüme Nechaev permütasyonu denir.

 61

_
3.2.6 Önerme : Φ o μ = π o Φ dir.

Kanıt :

Φ
4n
IF 2 Rn

π μ

Φ
4n
IF 2 Rn

∀ c = (c0 ,..., ci ,..., c n −1 ) ∈ R n için

_
μ : R n ⎯⎯→ R n
_
(c 0 , c1 ,..., c n −1 ) a μ (c0 , c1 ,..., c n −1 ) = (c0 , (1 − u 2 )c1 ,..., (1 − u 2 ) i ci ,..., (1 − u 2 ) n −1 c n −1 )

_
Φ ( μ (c 0 , c1 ,..., c n −1 )) = Φ (c0 , (1 − u 2 )c1 ,..., (1 − u 2 ) i ci ,..., (1 − u 2 ) n −1 c n −1 )

= ( s 0 , s1 ,..., s n −1 , s n ,..., s 4 n −1 )

ise 0 ≤ j ≤ n − 1 olmak üzere

j çift sayı ise s j = β 2 (c j ) , s n + j = β 2 (c j ) + β 0 (c j ) ,

s 2 n + j = β 2 ( c j ) + β 1 (c j ) , s 3 n + j = β 2 (c j ) + β 1 (c j ) + β 1 (c j )

j tek sayı ise s j = β 2 (c j ) + β 0 (c j ) , s n + j = β 2 (c j )

s 2 n + j = β 2 ( c j ) + β 1 (c j ) + β 0 ( c j ) , s 3 n + j = β 2 (c j ) + β 1 (c j )

Şeklinde olur. Diğer taraftan ;

 62

Φ : R n ⎯⎯
⎯→ IF24 n
c = (c0 , c1 ,..., c n −1 ) a Φ ((c0 , c1 ,..., c n −1 ) ) = ( β 2 (c0 ), β 2 (c1 ),..., β 2 (c n −1 ), β 2 (c0 ) + β 0 (c0 ),

β 2 (c1 ) + β 0 (c1 ),..., β 2 (c n −1 ) + β 0 (c n −1 ), β 2 (c 0 ) + β 1 (c 0 ),

β 2 (c1 ) + β1 (c1 ), ..., β 2 (c n −1 ) + β1 (c n −1 ),
β 2 (c0 ) + β1 (c0 ) + β 0 (c0 ),..., β 2 (c n −1 ) + β1 (c n −1 ) + β 0 (c n −1 ))

π : IF24 n ⎯⎯
⎯→ IF24 n
( b0 , b1 ,..., b4 n −1 ) a π ( b0 , b1 ,..., b4 n −1 ) = ( bτ ( 0) , bτ (1) ,..., bτ ( 4 n −1) )

Φ(c) ’ nin Nechaev permütasyonu altındaki görüntüsü

π (Φ(c0 , c1 ,..., c n −1 )) = π ( b0 , b1 ,..., b4 n −1 ) = ( s 0 , s1 ,..., s 4 n −1 )
biçiminde olur.

3.2.2 Sonuç : R deki bir D cyclic kodun Gray dönüşümü altındaki görüntüsü
Φ (D) = Γ ise π (Γ) mertebesi 2 olan bir quasi-cyclic kodtur. koddur.

Kanıt : Γ = Φ ( D ) olsun ( D cyclic kod )

_
3.2.6 Önerme ‘den Φ ( μ ( D)) = π ( Φ ( D))
= π (Γ) olur.
_ _
3.2.4 Önerme’den μ ( D) (1 − u 2 ) _ constacyclic kod olduğundan μ ( D) = D dir.
_
⇒ Φ ( μ ( D)) = Φ ( D) = π (Γ) olur. Buradan 3.2.1 Teorem kullanılarak Φ ( D) ‘nin
mertebesi 2 olan bir quasi-cyclic kod olduğu bilindiğinden π (Γ) de mertebesi 2 olan
bir quasi-cyclic koddur.

R ( p k , m) için yukarıdaki tanım ve teoremlerin bazıları aşağıda incelenmiştir.

 63

IF p k + u IF p k + u 2 IF p k + u 3 IF p k + ... + u m IF p k Halkası üzerinde

( 1 − u m )-constacyclic , cyclic Kodlar ve aralarındaki ilişki

3.2.6 Tanım : IF ppk n üzerinde

ϕ : : IF pp n ⎯⎯⎯→ IFpp
k k
n

( c0 , c1 ,..., c p n −1 ) a ϕ ( c0 , c1 ,..., c p n −1 ) = ( c p n −1 , c0 ,..., c p n − 2 )

dönüşümü tanımlansın.
km
Her a ( i ) ∈ IF ppkn , i = 0,1,..., p k m −1 − 1 olmak üzere , IF ppk .n
üzerinde

ϕ dönüşümüne bağlı olarak

k m −1 km km
σ ⊗p : IF ppk n
⎯⎯⎯→ IF ppk n

k m −1 k m −1
(a ( 0) a (1) ... a ( p −1)
) a (ϕ (a ( 0 ) ) ϕ (a (1) ) ... ϕ (a ( p −1)
))

dönüşümü tanımlanır.
~
C , IF p k üzerinde p k m .n _ uzunluğunda bir kod ve
k m −1 ~ ~ ~
σ ⊗p ( C )= C oluyorsa C koduna mertebesi p k m −1 olan bir quasi-cyclic koddur
denir.

3.2.7 Tanım : C ⊆ R( p k , m) n lineer kod olsun.

ν: R ( p k , m) n ⎯
⎯→ R( p k , m) n

(r0 , r1 ,..., rn −1 ) a ν (r0 , r1 ,..., rn −1 ) = ((1 − u m )rn −1 , r0 ,..., rn − 2 )

dönüşümü için v(C ) = C ise C koduna n _ uzunluğunda bir (1 − u m ) − constacyclic kod

denir.
 64

3.2.8 Tanım : R ( p k , m) = IF p k + u IF p k + ... + u m IF p k halkası üzerinde

Her r ∈ R( p k , m) için

⎧ p k (m-1) .( p k − 1) ; r ∈ R ( p k , m ) \ u m .R ( p k , m )
⎪⎪ pkm ; r ∈ u m .R( p k , m) \ {0}
whom (r ) = ⎨
⎪ 0 ; d i ğer durumlarda
⎪⎩

biçiminde tanımlanan fonksiyona r ’nin homogenous ağırlığı denir.

Her r = ( r0 , r1 ,..., r n −1 ) ∈ R( p k , m) n için r ’nin homogenous ağırlığı da
n −1
whom ( r ) = ∑ whom (ri ) biçiminde tanımlanır.
i =0

Her r , s ∈ R n için d hom (r , s ) = whom (r − s) biçiminde tanımlanan

d hom fonksiyonuna homogenous uzaklığı denir. Bir C ⊆ R ( p k , m) n kodunun

minimum homogenous uzaklığı d hom ( C ) = min { whom (c) c ∈ C \ { 0 }} biçiminde

tanımlanır.

Bu kısımda IF p k + u IF p k halkası için yapılan çalışmalar m ≥ 2 durumu için

genelleştirilerek incelenmiştir.

Her e∈ Ζ p k elemanına karşılık ε i (e) ∈{0,1,2,..., p − 1} , 0 ≤ i ≤ k − 1 olmak

üzere, ε 0 (e) + ε 1 (e) p + ... + ε k −1 (e) p k −1 biçiminde bir p _ adik gösterim vardır.

e∈ Ζ p k elemanına karşılık α ∈ IFP k ilkel bir eleman olmak üzere α e ∈ IFP k vardır ve

α e ’nin p _ adik gösterimi

α e = ε 0 (e) + ε 1 (e) α + ... + ε k −1 (e) α k −1 biçimindedir.

Benzer biçimde ε l ( w) ∈{0,1,2,..., p k − 1} , 0 ≤ l ≤ m − 1 olmak üzere,

Her w∈ Ζ p k m elemanına karşılık ε 0 ( w) + ε 1 ( w) p k + ... + ε m −1 ( w) p k ( m −1) biçiminde bir

p k _ adik gösterim vardır.

 65

3.2.9 Tanım : R ( p k , m) = IF p k + u IF p k + ... + u m IF p k halkası için

Her r = (r0 , r1 ,..., rn −1 ) , ri = r0,i + ur1,i + ... + u m rm ,i ∈ R ( p k , m) için

R( p k , m) n üzerindeki Gray dönüşümü

km
Φ : R ( p k , m) n ⎯⎯⎯→ IF ppk n

r a Φ (r ) = (b0 , b1 ,..., b p k m .n −1 )

( 0 ≤ w ≤ p k ( m −1) − 1 , 0 ≤ e ≤ p k − 1 , 0 ≤ j ≤ n − 1 )
m −1
b( wp k + e ) n + j = α e r0, j + ∑ α ε rl , j + rm , j
l −1 ( w )
l =1

biçiminde tanımlanır.

km
3.2.2 Teorem : ( R ( p k , m) n , d hom ) ve ( IF ppk .n
, d H ) arasındaki Gray dönüşümü bir

izometridir.
( Udomkavanich , 2009 )

⊗ p k m −1
3.2.7 Önerme : Φ o ν = σ o Φ dir.

Kanıt :

Φ
R ( p k , m) n
km
IF ppk n

σ ⊗p
k m −1
v

Φ
IF p km n R ( p k , m) n
pk
 66

∀ r = ( r0 , r1 ,..., rn −1 ) ∈ R ( p k , m) n için

Φ (r ) = (b0 , b1 ,..., b p k m n −1 ) ve

0 ≤ w ≤ p k ( m −1) − 1 , 0 ≤ e ≤ p k − 1 , 0 ≤ j ≤ n − 1 için
m −1
b( wp k + e ) n + j = α e r0, j + ∑ α ε rl , j + rm , j dir.
l −1 ( w )
l =1

⊗ p k m −1
σ (Φ (r )) = (c0 , c1 ,..., c p k m n −1 ) olsun. Buradan

0 ≤ w ≤ p k ( m −1) − 1 , 0 ≤ e ≤ p k − 1 , 0 ≤ j ≤ n − 1 için

⎧ m −1

⎪ e 0, j −1 ∑ .α ε l −1 ( w) rl , j −1 + rm , j −1
α r + ; j≠0
⎪ l =1

⎪ k −1 m −1
c( wp k + e ) n + j = ⎨ ( ∑ .ε i (e)α i − 1). r0,n −1 + ∑ .α ε ( w) rl ,n −1 + rk ,n −1 ; j = 0 , ε 0 (e ) ≠ 0
l −1
⎪ i =0 l =1
⎪ k −1 k −1
⎪ ( ∑ .ε i (e)α + p − 1). r0,n −1 + ∑ .α ε l −1 ( w) rl ,n −1 + rm,n −1 ; j = 0 , ε 0 (e) = 0
i

⎩ i =0 l =1

biçiminde olur. Diğer taraftan ;

∀ r = ( r0 , r1 ,..., rn −1 ) ∈ R ( p k , m) n için

Φ (ν (r )) = (d 0 , d1 ,..., d p k m n −1 ) olsun. Buradan

0 ≤ w ≤ p k ( m −1) − 1 , 0 ≤ e ≤ p k − 1 , 0 ≤ j ≤ n − 1 için

⎧ m −1

⎪ e 0, j −1 ∑ .α ε l −1 ( w) rl , j −1 + rm, j −1
α r + ; j≠0
⎪ l =1

⎪ k −1 m −1
d ( wp k + e ) n + j = ⎨ ( ∑ .ε i (e)α i − 1). r0,n −1 + ∑ .α ε ( w) rl ,n −1 + rk ,n −1 ; j = 0 , ε 0 (e) ≠ 0
l −1
⎪ i =0 l =1
⎪ k −1 k −1
⎪ ( ∑ .ε i (e)α + p − 1). r0,n −1 + ∑ .α ε l −1 ( w) rl ,n −1 + rm ,n −1 ; j = 0 , ε 0 (e) = 0
i

⎩ i =0 l =1

biçimindedir.
her s = 0,1,..., p k m .n − 1 için bs = c s olduğundan
⊗ p k m −1
her r ∈ R n için (Φ o ν )(r ) = (σ o Φ ) (r ) dir.
⊗ p k m −1
∴ Φ o ν =σ o Φ sağlanır.
 67

3.2.3 Teorem : R( p k , m) n üzerinde n _ uzunluğunda bir C kodunun

(1 − u m ) − constacyclic kod olması için gerekli ve yeterli koşul Φ (C ) kodunun ,

mertebesi p k m −1 olan quasi-cyclic kod olmasıdır.

Kanıt : C , R( p k , m) n üzerinde n _ uzunluğunda (1 − u m ) − constacyclic kod

⊗ p k m −1
olsun.∴ v(C ) = C dir. 3.2.7 Önerme’den σ o Φ (C ) = Φ o ν (C ) = Φ (C ) dir.

Buradan Φ (C ) ’ nin p k m −1 . mertebeden bir quasi-cyclic kod olduğu görülür. Tersine

yine 3.2.7 Önermenin bir sonucu olarak C kodu bir (1 − u m ) − constacyclic kod olur.

3.2.7 Önerme : (n, p) = 1 ve n ′∈{0,1,2,..., p − 1} için n . n ′ ≡ 1 (mod p) ve

β =1 + n′ . u m olsun. Buradan β j = (1 + n ′ . u m ) j = 1 + j.n ′ . u m , ( j ∈ Ζ)

β n =1 + u m ve β − n =1 − u m dir.
_
μ : R( p k , m) n ⎯⎯→ R( p k , m) n
_
(r0 , r1 ,..., rn −1 ) a μ (r0 , r1 ,..., rn −1 ) = (r0 , β r1 , β 2 r2 ,..., β n −1 rn −1 )

permütasyonu verilsin. C ⊆ R ( p k , m) n olmak üzere C nin cyclic bir kod olması için
_
gerekli ve yeterli koşul μ (C ) nin (1 − u m ) − constacyclic kod olmasıdır.
( Udomkavanich , 2009 )

3.2.10 Tanım : 0 ≤ l ≤ p − 1 , 0 ≤ j ≤ n − 1 olmak üzere

τ permütasyonu , τ = ( l n + j (l + j n ′)n + j ) biçiminde bir permütasyon ve

π : IFpp n ⎯⎯
⎯→ IF pp n
k k

( c0 , c1 ,.., c p n −1 ) a π ( c0 , c1 ,..., c p n −1 ) = ( cτ ( 0 ) , cτ (1) ,..., cτ ( p n −1) )

biçiminde bir permütasyon verilsin. Bu durumda

⊗ p k −1 km km
π : IF ppk n
⎯⎯
⎯→ IF ppk n

o 1 k m −1 o 1 k m −1
(a ( p )
a ( p ) ... a ( p )
) a (π (a ( p ) ) π (a ( p ) ) ... π (a ( p )
))

biçiminde tanımlanan dönüşüme Nechaev permütasyonu denir.

 68

_
⊗ p k m −1
3.2.8 Önerme : Φ o μ = π o Φ dir.
( Udomkavanich , 2009 )

Φ
R ( p k , m) n
km
IF ppk n

μ
k m −1
π ⊗p

Φ
IF p km n R ( p k , m) n
pk

_
C ⊆ R( p k , m) n cyclic kod ise μ (C ) , (1 − u m ) − constacyclic koddur. Bu
_
μ (C ) kodunun Gray dönüşümü altındaki görüntüsü Φ ( μ (C )) , IFp üzerinde k

mertebesi p k m −1 olan bir quasi-cyclic koddur. Diğer taraftan C ⊆ R( p k , m) n cyclic

kodunun önce Gray dönüşümü altındaki görüntüsü alınıp sonra Nechaev permütasyonu
uyguladığımızda da IF p k üzerinde mertebesi p k m−1 olan bir quasi-cyclic kod elde
_
⊗ p k m −1
ederiz. Buradan Φ ( μ (C )) = π ( Φ (C )) dir.
 69

KAYNAKLAR

[1] Amarra M.C.V. and Nemenzo F.R.,2008, On (1 − u ) _ cyclic codes

over IF p k + uIF p k ,Applied Mathematics Letters,21,1129-1133.

[2] Çengellenmiş Y.,2009, On ( 1 − u m )-Cyclic Codes over

IF2 + u IF2 + u 2 IF2 + u 3 IF2 + ... + u m IF2 ,Int.J.Contemp. Math. Sciences,
Vol. 4,No.20,987-992

[3] Çengellenmiş Y.,2009, On ( 1 − u 2 )-Cyclic Codes over

IF p + u IF p + u 2 IF p ,Journal of Discrete Mathematical Sciences &

Cryptography,Vol.12 ,No.2,pp.239-243

IF2 [u ]
[4] Çengellenmiş Y.,2009,The Gray image of the cyclic codes over ,
< u 2 −1 >
Journal of Discrete Mathematical Sciences & Cryptography,Vol.12 ,
No.2,pp.175-178

[5] Çengellenmiş Y. and Öke F. ,2009, On ( 1 − u 2 )-Cyclic Codes over

IF p k + u IF p k + u 2 IF p k ,Advances and Applications in Discrete Mathematics,

Volume 4,Number 1,Pages 11-16

[6] Hill R. ,1986,”A First Course in Coding Theory”,Clerendon Pres,Oxford.

[7] Lemmermeyer F.,2005,”Error-correcting Codes”,

http://www.fen.bilkent.edu.tr/~franz/lect/codes.pdf
 70

[8] Ling S. and Blackford J. T.,2002, Ζ p k +1 _ Lineer Codes, IEEE Trans. On

Inform. Theory Vol.45,No.9,2592-2605

[9] Ling S. and Xing C.,2004,”Coding Theory A First Course”,Cambridge University

Press

[10] MacWilliams F.J., Sloane N.J.A, 1977, The Theory of Error Correcting
Codes,North-Holland Publishing Company

[11] Qian Jian-Fa , Zhang L.N. and Zhu S.X., 2006, Constacyclic and cyclic codes

over IF2 + uIF2 + u 2 IF2 ,IEICE Transactions on Fundamentals of Electronic,

Communications and Computer Sciences,E89-A,1863-1865.

[12] Qian Jian-Fa , Zhang L.N. and Zhu S.X.,2006 (1 + u ) _ cyclic and cyclic codes over

the ring IF2 + uIF2 ,Applied Mathematics Letters,19,820-823

[13] Qian Jian-Fa ,MA Wen-ping , 2009, Constacyclic and cyclic codes over finite

chain rings , The Journal of China Universities of Posts and

Telecommunications,16(3):122-125

[14] Roman S, 1992, Coding and Information Theory, Graduate Texts in Mathematics,

Springer Verlag.

[15] Udaya P. and Bonnecaze A.,1998,Cyclic Codes over a Linear Companion of Ζ 4 ,

Cambridge,MA,USA
 71

[16] Udomkavanich P. and Jitman S. , 2009, On the Gray Image of ( 1 − u m )-Cyclic

Codes IF p k + u IF p k + ... + u m IF p k ,Int.J.Contemp. Math. Sciences,Vol.4,

No.26,1265-1272

[17] Wolfmann J.,1999,Negacyclic and cyclic code over Ζ 4 ,IEEE Trans. Inform.

Theory 45,2527-2532
 72

ÖZGEÇMİŞ

KİŞİSEL BİLGİLER

Adı Soyadı : Mustafa ÖZKAN

Uyruğu: T.C.
Doğum Tarihi ve Yeri: 08 Şubat 1985, Kadıköy-İstanbul
Medeni Hali: Bekar
e-mail: mustafaozkan@trakya.edu.tr

EĞİTİM DURUMU

İlkokul: III. Selim İlköğretim Okulu,İstanbul 1996.

Ortaokul: III. Selim İlköğretim Okulu, İstanbul 1999.
Lise: Burhan Felek Lisesi, İstanbul 2002.
Lisans: Trakya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü, 2006.
Yüksek Lisans: Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009.
Yabancı Dil: İngilizce.

İŞ TECRÜBESİ

Yıl Çalıştığı Kurum Görevi

2006 - Trakya Ün. Fen-Ed. Fak. Matematik Bölümü Araştırma Görevlisi