30-Bi̇nom ..

BİNOM AÇILIMI
Binom Açılımı
n
n doğal sayı olmak üzere, (x+y) ifadesinin açılımını pascal üçgeni yardımıyla öğrenmiştik. Pascal üçgenindeki katsayılar;
n n n
(x+y) ifadesi 1. Sütun: (x+y) açılımındaki katsayılar 2. Sütun: (x+y) açılımındaki katsayılar
æ 0ö
(x+y)
0
1 çç ÷÷÷ = 1
çè0÷ø
1
æç1 ö÷ æç1ö÷
÷ ÷
(x+y) 1 1 ççè0÷ø÷ = 1 ççè1÷ø÷ = 1
æ 2ö æç2ö÷ æç2ö÷
(x+y)
2
1 2 1 çç ÷÷÷ = 1 ç ÷÷ = 2 ç ÷÷ = 1
çè0÷ø çè1 ø÷ çè2÷ø
3
æç3ö÷ æç3ö÷ æç3ö÷ æç3÷ö
÷ ÷ ÷ ÷
(x+y) 1 3 3 1 ççè0÷ø÷ = 1 ççè1 ÷ø÷ = 3 ççè2÷ø÷ = 3 ççè3÷ø÷ = 1
4 5
Yukarıdaki tablo (x+y) , (x+y) , .... kuvvetleri için devam ettirildiğinde birinci sütun da elde edilen katsayılar ile ikinci sütunda elde
n
edilen katsayıların aynı olduğu görülür. O halde; (x+y) ifadesinin açılımındaki katsayıları pascal üçgeni yerine,
æçnö÷ æçn÷ö çæn÷ö çæ n ÷÷ö çæn÷÷ö
÷ ÷ ÷
ççè0÷÷ø , ççè1÷÷ø , ççè2÷÷ø ........... ççèn - 1÷÷ø , ççèn÷÷ø ifadeleri ile bulabiliriz. Birinci terim x in kuvvetin den başlayıp azalarak, ikinci terim
y nin kuvveti sıfırdan başlayıp artarak yukarıda yerleştirildiğinde,

ænö ænö ænö æ n ÷ö 1 n-1 æçnö÷ o n
(x + y)n = ççç ÷÷÷ xn .yo + ççç ÷÷÷ xn-1 y1 + ççç ÷÷÷ xn-2 y2 + ..... + ççç ÷÷ x y + ç ÷÷ x y elde edilir.
è0÷ø è1ø÷ è2ø÷ èn - 1÷ø èçnø÷
kavrama sorusu çözüm

2 2
(x+y) açılımını bulunuz. (x+y) ifadesinde n=2 dir.
÷ ÷ æ 2ö ÷ æ2ö æ2ö
(x+y) açılımında çç ÷÷÷ , ççç ÷÷÷ , ççç ÷÷÷ katsayılardır.
2
èç0ø è1 ø è2ø
x ve y nin kuvvetleri yukarıdaki ifadede yerlerine yerleştirildiğinde,
æ 2ö æ2ö æ2ö
(x + y)2 = çç ÷÷÷ x 2 yo + çç ÷÷÷ x1y1 + çç ÷÷÷ x o y2
0÷ø
èç 1 ÷ø
èç çè2÷ø

1 2 1
2 o o 2
=1.x y +2.xy+1.x y
2 2 2 2
=x +2xy+y Cevap: x +2xy+y

3 3
(2x – 3y) açılımını bulunuz. (2x – 3y) ifadesinde n=3 tür.
æ3ö÷ æ3ö÷ æ3ö÷ æ3ö÷
(2x – 3y) açılımında çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ işareti belirlenmemiş
3
èç0ø èç1 ø èç2ø èç3ø
katsayılardır.
2x ve 3y nin kuvvetlerini açılımda yerleştirelim.
æ3ö æ3ö
(2x - 3y)0 = çç ÷÷÷ (2x)3 (-3y)0 + ççç ÷÷÷(2x)2 (-3y)1
çè0÷ø è1 ÷ø

1 3
æ3ö æ3ö
+ çç ÷÷÷(2x)1.(-3y)2 + çç ÷÷÷(2x)0 (-3y)3
2ø÷
èç 3ø÷
èç
3 1
3 2 1 2 3
=1.8x +3.4x (– 3y) +3.2x.9y +1.1(–27y )
3 2 2 3
=8x – 36x y+54xy – 27y
3 2 2 3
Cevap: 8x – 36x y+54xy – 27y
4
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

4 3
(x+y) ifadesinin açılımında katsayılar aşağıdakilerden (3x+1) ifadesinin açılımı aşağıdakilerden hangisidir?
hangisidir?
3 2 3 2
A) x +3x +3x+1 B) 9x +9x +3x+1
çæ4÷ö æç4ö÷ æç4ö÷ çæ4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷
3 2 3 2
C) 27x +9x +3x+1 D) 27x +27x +3x+1
A) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ B) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷
çèç1 ø÷ èçç2ø÷ èçç3ø÷ çèç1 ø÷ èçç2ø÷ èçç3ø÷ èçç4ø÷ 3 2
E) 27x +27x +9x+1
æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷
C) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ D) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷
ççè0÷ø èçç1 ø÷ èçç2ø÷ ççè0÷ø ççè1 ÷ø èçç2ø÷ èçç3ø÷
æç4÷ö æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷

E) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷
ççè0÷ø èçç1 ø÷ èçç2ø÷ èçç3ø÷ èçç4ø÷
soru 2 soru 6

5 3
(a+b) ifadesinin açılımında katsayılar aşağıdakilerden (a – 2b) ifadesinin açılımı aşağıdakilerden hangisidir?
hangisidir?
3 2 2 3 3 2 2 3
A) a +3a b+3ab +b B) a +6a b+6ab +8b
æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ 3
C) a +6a b+12ab +8b
2 2 3 3 2
D) a – 6a b+12ab – 8b
2 3
A) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ B) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷
ççè0÷ø èçç1 ø÷ èçç2ø÷ èçç3ø÷ èçç4ø÷ èçç0ø÷ èçç1 ø÷ èçç2ø÷ èçç3ø÷ èçç4ø÷ èçç5ø÷
3 2
E) a – 6a b – 12ab – 8b
2 3
KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI
æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷

C) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ D) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷
çèç1 ÷ø èçç2ø÷ èçç3ø÷ èçç4ø÷ èçç5ø÷ èçç1 ø÷ èçç2ø÷ èçç3ø÷ èçç4ø÷
æç5ö÷ æç5ö÷
E) çç ÷÷÷ , çç ÷÷÷
çç0÷ çç5÷
è ø è ø
soru 3 soru 7

æç6ö÷ æç6ö÷ æç6ö÷ æç6ö÷ æç6ö÷ æç6ö÷ æç6ö÷ 4
çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ (2x – 1) ifadesinin açılımı aşağıdakilerden hangisidir?
ççè0÷÷ø ççè1 ÷÷ø ççè2÷÷ø ççè3÷÷ø èçç4÷÷ø ççè5÷÷ø èçç6ø÷÷
4 3 2 4 3 2
Açılımındaki katsayıları yukarıdaki gibi olan ifade aşağıda- A) 16x +32x +24x +8x+1 B) 16x – 32x +24x – 8x+1
4 3 2 4 3 2
kilerden hangisi olabilir? C) 16x – 32x – 24x – 8x – 1 D) 16x +4x +6x +4x+1
4 3 2
E) x – 4x +6x – 4x+1
6 5 4 7 3
A) (a+b) B) (x+y) C) (a – b) D)(x – y) E) (x+y)
soru 4 soru 8

n 8
(x+y) açılımındaki katsayıları (5x+2y) ifadesinin açılımındaki son terim aşağıdakiler-
æç8ö÷ æç8ö÷ æç8ö÷ æç8ö÷ æç8ö÷ æç8ö÷ æç8ö÷ æç8ö÷ æç8ö÷ den hangisi olabilir?
çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷ , çç ÷÷
÷ ÷ ÷ ÷ ÷ ÷ ÷ ÷ ÷
èçç0ø÷ èçç1 ø÷ èçç2ø÷ èçç3ø÷ èçç4ø÷ èçç5ø÷ èçç6ø÷ èçç7ø÷ èçç8ø÷
olduğuna göre, n kaçtır? æç8ö÷ æç8ö÷ æç8ö÷
A) çç ÷÷÷(5x)7 (2y)1 B) çç ÷÷÷(5x)6 (2y)2 C) çç ÷÷÷(5x)0 (2y)8
èçç8ø÷ èçç8ø÷ èçç8ø÷
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
æ ö æ ö
ç 8÷ ç 8÷
D) çç ÷÷÷(5x)1(2y)7 E) çç ÷÷÷(5x)2 (2y)6
çèç8ø÷ çèç8ø÷
1 – E 2 – B 3 – A 4 – C 5 – E 6 – D 7 – B 8 – C
5
Binom Açılımı
æçnö÷ æçnö÷ çæ n ö÷÷ 1 n-1 ççænö÷÷ 0 n

(x + y)n = çç ÷÷÷ xn y0 + çç ÷÷÷ xn-1y1 + .......... + çç ÷ x y + ç ÷÷ x y
çèç0÷ø ççè1÷ø ççèn - 1÷÷ø ççènø÷

n+1 tane
n
Yukarıdaki açılımda görüldüğü gibi (x+y) ifadesinin açılımında n+1 tane terim vardır.
Ayrıca açılımdaki x ve y nin kuvvetleri sırasıyla incelendiğinde,
æçnö÷
çç ÷÷ xn y0 ® kuvvetler toplamı n+0=n
ççè0ø÷÷
ænö÷
ç ÷ n-1 1
ççç ÷÷ x y ® kuvvetler toplamı n – 1+1=n
çè1ø÷

æn÷ö
ç
çç ÷÷÷ xn-2 y2 ® kuvvetler toplamı n – 2+2=n
ççè2÷ø
.
.
.
ænö÷
ç
çç ÷÷÷ x 0 yn ® kuvvetler toplamı 0+n=n olduğu görülür.
ççènø÷
n
(x+y) açılımında her terimdeki x ve y nin kuvvetleri toplamı n dir.

7 n 7
(x+y) ifadesinin açılımında kaç terim olduğunu bulunuz. (x+y) ifadesinin açılımında n+1 terim olduğundan (x+y)
ifadesinin açılımında,
7+1=8 terim vardır.

Cevap: 8

6 6
(2x – 3y) ifadesinin açılımında kaç terim olduğunu bulu- (2x – 3y) ifadesinde n=6 dır.
nuz. 6+1=7 terim vardır.

Cevap: 7

n 4 3 n
(x+y) =.........+A.x .y +.......... (x+y) açılımındaki her terimdeki x ve y nin kuvvetleri toplamı
olduğuna göre, n kaçtır bulunuz. n olduğundan,
4 3
Ax y den n=4+3=7

Cevap: 7

10 5 m 10
(a+2b) =.........+K.a .b +.......... (a+b) açılımında her terimdeki a ve b nin kuvvetleri toplamı
olduğuna göre, m kaçtır bulunuz. 10 olduğundan,
5 m
K.a b den 5+m=10
m=5

Cevap: 5
6
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

4 n2 – 1
(x – y) ifadesinin açılımında kaç terim vardır? (2a+10b) ifadesinin açılımında 9 terim olduğuna göre,
n kaçtır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
A) 3 B) 4 C) 5 D) 7 E) 9
soru 2 soru 6

8 n 5 2
(a+b) ifadesinin açılımında kaç terim vardır? (x+y) =...+Ax y +.... olduğuna göre, n kaçtır?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
soru 3 soru 7

12 n 4 6
ççæ x + y ÷÷ö ifadesinin açılımında kaç terim vardır? (4a+3b) =...+B.a b +.... olduğuna göre, n kaçtır?
çè 3 4 ÷ø
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14 A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11
soru 4 soru 8

m n 5 – m m+7
(5x+7y) ifadesinin açılımında 11 terim olduğuna göre, m (6x+y) =.....+K.x .y +..... olduğuna göre, n kaçtır?
kaçtır?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
1 – C 2 – B 3 – D 4 – B 5 – A 6 – E 7 – D 8 – B
7
Binom Açılımı
n n
(ax+by) gibi ikili ifadelerin açılımında katsayılar toplamını bulmak için x ve y ye 1 değerleri verilip (ax+by) ifadesinin aldığı değer
bulunur. Bu yöntem ikili, üçlü ifadelerin tümünde uygulanabilir.
çæn÷ö çæn÷ö çæ n ÷÷ö 1 n-1 ççæn÷ö÷ 0 n

(x + y)n = çç ÷÷÷ xn y0 + çç ÷÷÷ xn-1y1 + ............. + çç
÷ x y + ç ÷÷ x y olduğundan,
çèç0ø÷ çèç1ø÷ çèçn - 1ø÷÷ èççnø÷
n n
x=1 ve y=1 için (1+1) =2 katsayılar toplamını verir.
Polinom tipindeki ifadelerin n. kuvvetlerinin açılımlarındaki sabit terimi bulmak için ise değişkenlere sıfır(0) değeri verilir.

7
(2x+3y) ifadesinin açılımındaki katsayılar toplamını bulu- æç7÷ö æç7ö÷ æç7ö÷
nuz. (2x + 3y)7 = çç ÷÷÷(2x)7 .(3y)0 + çç ÷÷÷(2x)6 (3y)1 + ... + çç ÷÷÷(2x)0 (3y)0
çèç0ø÷ çèç1 ø÷ èçç7ø÷
açılımından katsayıları bulup toplamlarını hesaplamak güç ol-

duğundan,
x=1 ve y=1 değerlerini ifadede yerlerine yazalım.
7 7
(2.1+3.1) =5 katsayılar toplamıdır.
7
Cevap: 5
x=1, y=1 için,

æç 2 5 ö÷9
÷
ççè3x - y ÷ø÷ ifadesinin açılımındaki katsayılar toplamını bu- æç 2 5 ö÷9 9 9 9
çç3.1 - ÷÷ = (3 - 5) = (-2) = -2
lunuz. è 1ø
9
Katsayılar toplamı – 2 dur.
9
Cevap: – 2

2 5
(2x +3y – z) ifadesinin açılımındaki katsayılar toplamını x=1, y=1 ve z=1 için,
bulunuz. 2 5
(2.1 +3.1 – 1) =(2+3 – 1) =4
5 5
5
Katsayılar toplamı 4 dir.
5
Cevap: 4

6
(5x – 2) ifadesinin açılımındaki sabit terimi bulunuz. x=0 için,
6 6 6
(5.0 – 2) =(– 2) =2
6
Sabit terim 2 dır.
6
Cevap: 2
8
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

5 7
(x+2y) ifadesinin açılımındaki katsayılar toplamı kaçtır? (x+y – 3z) ifadesinin açılımındaki katsayılar toplamı kaçtır?
5 5 5 5 7 7
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) – 1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 3
soru 2 soru 6

6 5
(5a+3b) ifadesinin açılımındaki katsayılar toplamı kaçtır? (2x+y+6z) ifadesinin açılımındaki katsayılar toplamı kaçtır?
6 12 15 16 18 12 10 9 8 6
A) 2 B) 2 C) 2 D) 2 E) 2 A) 3 B) 3 C) 3 D) 3 E) 3
soru 3 soru 7

10 15
(4x – 3y) ifadesinin açılımındaki katsayılar toplamı kaçtır? (5x – 2y) ifadesinin açılımındaki sabit terim kaçtır?
10 10 10 10 15 15 15
A) 1 B) 3 C) 4 D) 7 E) 8 A) 0 B) 2 C) 3 D) 5 E) – 1
soru 4 soru 8

æç 2 5 ö÷9 8
(5x+3y – 4) ifadesinin açılımındaki sabit terim kaçtır?
ç5a - ÷÷ ifadesinin açılımındaki katsayılar toplamı kaçtır?
èç bø
8 8 8
A) – 4 B) 0 C) 1 D) 3 E) 4
9 1
A) 5 B) C) 1 D) 0 E) – 1
59
1 – C 2 – E 3 – A 4 – D 5 – A 6 – B 7 – A 8 – E
9
Binom Açılımı
æçnö÷ æçnö÷ æç n ö÷ ænö

(x + y)n = çç ÷÷÷ xn y0 + çç ÷÷÷ xn-1 y1 + ........ + çç ÷÷ x1 yn-1 + çç ÷÷÷ x 0 yn açılımında,
÷ çç ÷
ççè0÷ø ççè1÷ø ççèn - 1÷ø çènø÷
ænö÷ n 0
çç ÷ x y
Baştan 1. terim çè0÷÷ø
Terimlerin katsayıları ile kuvvetleri arasındaki ilişki dikkatle incelendiğinde,
æçnö÷ n-1 1
Baştan 2. terim ç ÷÷ x y
çè1÷ø ænö÷ n-r r
Baştan r+1. terimin ççç ÷÷ x .y ifadesi ile bulunduğu görülür.
ænö÷ èr ø÷
Baştan çç ÷ x
3. terim y n-2 2
ç ÷ çè2÷ø
. .
.
. . .
. . .
æçnö÷ 0 n
Baştan n+1. terim ç ÷÷ x y
çèn÷ø

7 7
(x+y) ifadesinin açılımında baştan 3. terimi bulunuz. (x+y) ifadesinde n=7 dir.
Baştan 3. terim istendiğinden,
r+1=3 ise r=2 bulunur.
æçnö÷ n-r r
ç ÷÷ x y ifadesinde n=7 ve r=2 değerleri yerlerine konul-
çèr ÷ø
duğunda,
çæç7÷÷ö x 7-2 .y2 = 7!
. x 5 .y2 = 21x 5 y2
÷
èç2ø÷ (7 - 2)! .2! 5 2
Cevap: 21x y

6 6
(x – y) ifadesinin açılımında baştan 4. terimi bulunuz. (x – y) ifadesinde n=6 dır.
Baştan 4. terim istendiğinden,
ænö n-r æ 6ö 6 - 3 6!
çç ÷÷÷ x .(-y) = ççç ÷÷÷ x .(-y ) =
r 3
x 3 .(-y 3 )
çèr ÷ø è3÷ø (6 - 3)! . 3!
= -20x 3 y 3
3 3
Cevap: – 20x y

8 8
(2a+3b) ifadesinin açılımında baştan 3. terimi bulunuz. (2a+3b) ifadesinde n=8 dir.
æçn÷ö æ 8ö
çç ÷÷(2a)n-r .(3b)r = ççç ÷÷÷(2a)8-2 .(3b)2
÷ ÷
èçr ÷ø èç2÷ø
8!
= .(2a)6 .(3b)2 = 28.26.a 6 .32.b2
(8 - 2)! . 2!
= 28 .26 .32 .a 6 .b2

6 2 6 2
Cevap: 28.2 .3 .a .b
10
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

5 6
(x+y) ifadesinin açılımındaki baştan 2. terim aşağıdaki- (x+3y) ifadesinin açılımındaki baştan 3. terim aşağıdaki-
lerden hangisidir? lerden hangisidir?
2 3 4 3 2 2 3 4
A) 5x y B) 5x y C) 5x y D) 5x y E) 5xy 2 4 3 3 4 2
A) 540x y B) 540x y C) 540x y
3 3 4 2
D) 135x y E) 135x y
soru 2 soru 6

7 7
(a+b) ifadesinin açılımındaki baştan 4. terim aşağıdaki- (x – 2y) ifadesinin açılımındaki baştan 5. terimin katsayısı
lerden hangisidir? aşağıdakilerden hangisidir?
3 4 4 3 3 4 4 3 3 4
A) 21a b B) 21a b C) 28a b D) 35a b E) 35a b 5 4 3
A) – 21.2 B) 21.2 C) 21.2
3 4
D) – 35.2 E) 35.2
soru 3 soru 7

8 8
(x – y) ifadesinin açılımındaki baştan 2. terim aşağıdakiler- (5a+2b) ifadesinin açılımındaki baştan 3. terimin katsayı-
den hangisidir? sı aşağıdakilerden hangisidir?
7 7 7 7 6 2
A) 8x y B) 28x y C) – 8x y D) – 28x y E) – 56x y æ 8ö æ 8ö æ 8ö
A) çç ÷÷÷ 55.23 B) çç ÷÷÷ .53.25 C) çç ÷÷÷ 56.22
èç3ø÷ èç3ø÷ èç2ø÷
æ 8ö æ 8ö
D) ççç ÷÷÷ 55.23 E) ççç ÷÷÷ 54.24
è2ø÷ è2ø÷
soru 4 soru 8

9 10
(a – b) ifadesinin açılımındaki baştan 9. terim aşağıdaki- (3a+4b) ifadesinin açılımındaki baştan 5. terim aşağıda-
lerden hangisidir? kilerden hangisidir?
8 2 7 8 8 8
A) 9ab B) 9a b C) 36ab D) – 36ab E) – 9ab æ10÷ö æ10÷ö
A) ççç ÷÷÷ 38 42 a 8 .b2 B) ççç ÷÷÷ 36 4 4 a 6 .b4
çè 4 ÷ø çè 4 ÷ø
æ10ö÷ æ10ö÷
C) ççç ÷÷÷ 37 4 3 a 7 .b3 D) ççç ÷÷÷ 35 4 5 a 5 .b5
æ10ö÷
E) ççç ÷÷÷ 34 46 a 4 .b6
çè 5 ø÷
1 – B 2 – D 3 – C 4 – A 5 – E 6 – E 7 – C 8 – B
11
Binom Açılımı

2 5 2 5
(x +y) ifadesinin açılımındaki baştan 3. terimi bulunuz. (x +y) ifadesinde n=5 dir.
r+1=3 ise r=2
æçnö÷ æ5ö
çç ÷÷(x 2 )n-r .(y)r = ççç ÷÷÷(x 2 )5-2 .y2
çèr ÷÷ø çè2÷÷ø
5!
= .(x 2 )3 .y2
(5 - 2)! .2!
= 10x 6 .y2
6 2 6 2
Baştan 3. terim 10x y dir. Cevap: 10x y

3 2 6 3 2 6
(x – y ) ifadesinin açılımındaki baştan 4. terimi bulunuz. (x – y ) ifadesinde n=6 dır.
r+1=4 ise r=3
æçnö÷ æ 6ö
çç ÷÷(x 3 )n-r .(-y2 )r = ççç ÷÷÷(x 3 )6-3 .(-y2 )3
÷ çè3÷÷ø
èçr ø÷
6!
= .(x 3 )3 .(-y6 )
(6 - 3)! .3!
= -20x 9 y6
9 6 9 6
Baştan 4. terim – 20.x .y tür. Cevap: – 20.x .y

2 3 7 2 3 7
(2x +5y ) ifadesinin açılımındaki baştan 6. terimin katsa- (2x +5y ) ifadesinde n=7 dir.
yısını bulunuz. r+1=6 ise r=5
æçnö÷ æ 7ö
çç ÷÷(2x 2 )n-r .(5y 3 )r = ççç ÷÷÷.(2x 2 )7-5 .(5y 3 )5
çèr ÷÷ø çè5÷÷ø
7!
= .(2x 2 )2 .(5y 3 )5
(7 - 5)! .5!
= 21.22.x 4 .55.y15
= 21.22.55.x 4 .y15
2 5
Baştan 6. terimin katsayısı 21.22.55 tir. Cevap: 21.2 .5

3 2 8 3 2 8
(x – 3y ) ifadesinin açılımındaki baştan 4. terimin katsayı- (x – 3y ) ifadesinde n=8 dir.
sını bulunuz. r+1=4 ise r=3
æçnö÷ æ 8ö
çç ÷÷.(x 3 )n-r .(-3y2 )r = ççç ÷÷÷(x 3 )8-3 .(-3y2 )3
÷ çè3÷÷ø
èçr ø÷
æ8÷ö æ8÷ö
= ççç ÷÷÷(x 3 )5 (-3y2 )3 = ççç ÷÷÷ x15 .(-3)3 .y6
çè3ø÷ çè3ø÷
æ8ö÷
= -ççç ÷÷÷.33.x15 y6
çè3÷ø
æ 8ö
Baştan 4. terimin katsayısı: -ççç ÷÷÷.33
çè3÷÷ø æ 8ö
Cevap: -ççç ÷÷÷ 3 3
çè 3÷ø÷
12
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

2 4 2 2 6
(x+y ) ifadesinin açılımındaki baştan 2. terim aşağıdaki- (3x +y ) ifadesinin açılımındaki baştan 4. terim aşağıda-
3 3 2 3 3 3 6 6 3 4 8 2 6 6
A) 4x y B) 4x y C) 4x y A) 20.3 x y B) 20.3 x y C) 20.3 x y
4 2 3 4 4 8 8 4
D) x y E) x y D) 20x y E) 20x y
soru 2 soru 6

2 3 5 3 2 10
(a +b ) ifadesinin açılımındaki baştan 3. terim aşağıdaki- (5x +2y ) ifadesinin açılımındaki baştan 10. terimin kat-
lerden hangisidir? sayısı aşağıdakilerden hangisidir?
6 6 4 9 4 9 8 9 10
A) 6.a .b B) 6.a .b C) 10.a .b A) 50.2 B) 50.2 C) 50.2
6 6 7 6 9 11
D) 10.a .b E) 10a .b D) 25.2 E) 25.2
soru 3 soru 7

2 7 2 3 8
(a – b ) ifadesinin açılımındaki baştan 3. terim aşağıdaki- (x – 4y ) ifadesinin açılımındaki baştan 3. terimin katsayı-
lerden hangisidir? sı aşağıdakilerden hangisidir?
5 4 4 6 3 6
A) 21.a .b B) 21.a .b C) 21.a .b æ 8ö æ 8ö æ 8ö
A) ççç ÷÷÷ 23 B) ççç ÷÷÷ 24 C) ççç ÷÷÷ 25
D) 35.a .b
5 4 4
E) 35a .b
6 è2ø÷ è2ø÷ è2÷ø
æ 8ö æ 8ö
D) - çç ÷÷÷ 23 E) - çç ÷÷÷ .24
èç2ø÷ çè2÷ø
soru 4 soru 8

3 3 5 4 2 12
(a – b ) ifadesinin açılımındaki baştan 2. terim aşağıdaki- (3x – 5y ) ifadesinin açılımındaki baştan 4. terimin katsa-
lerden hangisidir? yısı aşağıdakilerden hangisidir?
9 6 9 3 12 3
A) – 5a .b B) – 5a .b C) – 5a .b æ12ö æ12ö æ12ö
A) ççç ÷÷÷ 39.53 B) ççç ÷÷÷ 38.54 C) - ççç ÷÷÷ 38.54

9
D) 5a .b
3 12
E) 5a .b
3 è 4 ÷ø è 4 ÷ø è 4 ÷ø
æ12ö æ12ö
D) - ççç ÷÷÷ 310.52 E) - ççç ÷÷÷ 39.53
è 3 ø÷ è 3 ø÷
1 – B 2 – D 3 – A 4 – C 5 – A 6 – B 7 – B 8 – E
13
Binom Açılımı
5 terim var
 
æ 4 ö æ 4 ö æ 4ö÷ 2 2 æ 4ö æ 4ö
(x + y) = çç ÷ x y + çç ÷ x y + çç ÷ x y + ççç ÷÷÷ x1y 3 + ççç ÷÷÷ x 0 y 4
4 ç ÷
÷ 4 0 ç ÷
÷ 3 1 ç ÷
è0÷ø è 1÷ø è 2÷ø
 è 3÷ø è4÷ø
ortadaki terim

7 terim var
 
æ 6 ö æ 6 ö æ 6 ö æ 6ö÷ 3 3 æ6 ö æ6ö æ6ö
(x + y) = ç ÷÷ x y + ç ÷÷ x y + ç ÷÷ x y + ç ÷÷ x y + çç ÷÷÷ x 2 y 4 + çç ÷÷÷ x1y 5 + çç ÷÷÷ x 0 y6
6 ç ÷ 6 0 ç ÷ 5 1 ç ÷ 4 2 ç
èç0ø÷ èç 1ø÷ èç2ø÷ ç3ø÷
è

ç4ø÷
è ç5ø÷
è èç6ø÷
ortadaki terim

ç æ2nö÷ n n
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi, (x+y)
2n
ifadesinin açılımındaki ortadaki terim çç ÷÷ . x y ifadesi ile bulunur.
èç n ø÷

8 8
(x+y) ifadesinin açılımında ortadaki terimi bulunuz. (x+y) ifadesinde 2n=8 ise n=4
æç2nö÷ n n
ç ÷÷ x y ifadesinden,
èç n ø÷
æç8ö÷ 4 4 8! 4 4 4 4
÷
ççè4÷ø÷ x y = (8 - 4)! . 4! . x y = 70x y
4 4
70x y açılımda ortadaki terimdir.
4 4
Cevap: 70x y

6 6
(2x+3y) ifadesinin açılımında ortadaki terimi bulunuz. (2x+3y) ifadesinde 2n=6 ise n=3
æç2nö÷ n n
æç6ö÷ 3 3
æç6ö÷ 3 3 3 3 æç6ö÷ 3 3
÷ ÷ ÷ ÷
ççè n ÷÷ø(2x) (3y) = èçç3ø÷÷(2x) (3y) = èçç3ø÷÷ 2 x 3 y = èçç3ø÷÷ 8.27.x y
æ6 ö
Cevap: ççç ÷÷÷ 8.27.x 3 y 3
è 3ø÷

3 2 10 3 2 10
(x +y ) ifadesinin açılımında ortadaki terimi bulunuz. (x +y ) ifadesinde 2n=10 ise n=5
çæç10÷÷ö(x 3 )5 .(y2 )5 = ççæ10÷÷ö .x15 .y10

çè 5 ÷ø÷ çè 5 ÷÷ø
æ10ö
Cevap: çç ÷÷÷ x15 . y 10
çè 5 ÷ø

2 4 2n 12 2 4 2n
(x +y ) ifadesinin açılımında ortadaki terimde x li terim (x +y ) ifadesinin ortadaki terimi,
olduğuna göre, n kaçtır, bulunuz. æç2nö÷ 2 n 4 n æç2nö÷ 2n 4n
çç ÷÷(x ) .(y ) = çç ÷÷ x .y dir.
è n ø÷ è n ø÷
2n 12
x =x ise 2n=12 ve n=6
Cevap: 6
14
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

4 2 6
(a+b) ifadesinin açılımında ortadaki terim aşağıdakiler- (x +y) ifadesinin açılımında ortadaki terim aşağıdakiler-
den hangisidir? den hangisidir?
æ 4ö æ 4ö æ 4ö æ 6ö æ 6ö æ 6ö
A) ççç ÷÷÷ ab2 B) ççç ÷÷÷ a 2b2 C) ççç ÷÷÷ a 2b A) ççç ÷÷÷ x 3 y 3 B) ççç ÷÷÷ x 6 y 3 C) ççç ÷÷÷ x 3 y6
è2÷ø è2ø÷ è2ø÷ è3ø÷ è3÷ø è3÷ø
æ 4ö æ 4ö æ 6ö æ 6ö
D) çç ÷÷÷ a 3b E) çç ÷÷÷ ab D) çç ÷÷÷ x 6 y6 E) çç ÷÷÷ x 6 y
çè2÷ø çè2÷ø èç3ø÷ èç3ø÷
soru 2 soru 6

6 2 3 10
(x – y) ifadesinin açılımında ortadaki terim aşağıdakiler- (x +y ) ifadesinin açılımında ortadaki terim aşağıdakiler-
den hangisidir? den hangisidir?
æ 6ö æ 6ö æ 6ö æ10ö æ10ö æ10ö

A) çç ÷÷÷ x 4 y 4 B) çç ÷÷÷ x 2 y2 C) çç ÷÷÷ x 3 y 3 A) ççç ÷÷÷ x 8 y12 B) ççç ÷÷÷ x 6 y9 C) ççç ÷÷÷ x10 y15
èç3ø÷ çè3÷ø çè3÷ø è 5 ÷ø è 5 ÷ø è 5 ÷ø
æ 6ö æ 6ö æ10ö æ10ö
D) - ççç ÷÷÷ x 3 y 3 E) - ççç ÷÷÷ x 4 y 4 D) çç ÷÷÷ x 8 y9 E) çç ÷÷÷ x10 y12
è3ø÷ è3ø÷ çè 5 ÷ø çè 5 ÷ø
soru 3 soru 7

8 3 4 2n 12
(3x+5y) ifadesinin açılımında ortadaki terimin katsayısı (x +y ) ifadesinin açılımında ortadaki terimde x li terim
aşağıdakilerden hangisidir? olduğuna göre, n kaçtır?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

æ8 ö æ8 ö æ8 ö
A) çç ÷÷÷ 34 54 B) çç ÷÷÷ 33 53 C) çç ÷÷÷ 32 52
çè4÷ø èç4ø÷ èç4ø÷
æ 8ö æ 8ö
D) ççç ÷÷÷ x 3 y 3 E) ççç ÷÷÷ x 4 y 4
è6ø÷ è6ø÷
soru 4 soru 8

12
ççæ2x + x ÷÷ö ifadesinin açılımında ortadaki terimin katsayısı
4 2 n 10
(x +2y ) ifadesinin açılımında ortadaki terimde y lu te-
çè 2 ÷ø rim olduğuna göre, n kaçtır?
aşağıdakilerden hangisidir?
A) 5 B) 8 C) 10 D) 11 E) 12

æ12ö æ12ö æ12ö
A) ççç ÷÷÷ 26 B) ççç ÷÷÷ 24 C) ççç ÷÷÷ 22
è 6 ø÷ è 6 ø÷ è 6 ø÷
æ12ö æ12ö
D) çç ÷÷÷ 2 E) çç ÷÷÷
èç 6 ø÷ èç 6 ø÷
1 – B 2 – D 3 – A 4 – E 5 – B 6 – C 7 – A 8 – C
15
Binom Açılımı
Baþtan 4. terim
 
æ 4 ö æ 4 ö æ 4 ö æ 4ö æ 4ö
(x + y)4 = ççç ÷÷÷ x 4 y0 + ççç ÷÷÷ x 3 y + ççç ÷÷÷ x 2 y2 + ççç ÷÷÷ x1y 3 + ççç ÷÷÷ x 0 y 4 (5 terim var)
è0ø÷ è1 ÷ø è2÷ø è 3÷ø
 è4÷ø
Sondan 2. terim
Baþtan 5. terim
 
æ 5ö
÷ æ 5 ö
÷ æ 5ö
÷ æ 5ö
÷ æç5ö÷ 1 4 æ5ö
5 ç ÷ 5 0 ç ÷ 4 1 ç ÷ 3 2 ç ÷ 2 3
(x + y) = çç ÷ x y + çç ÷ x y + çç ÷ x y + çç ÷ x y ÷
çç4ø÷÷ x y + ççç ÷÷÷ x 0 y 5 (6 terim var)
è0ø÷ è1 ÷ø è2÷ø è3ø÷ è
 è 5ø÷
Sondan 2. terim

ænö÷ n-r r
Yukarıdaki örneklerden de görüleceği gibi sondan (n – r+1).terim, çç ÷÷÷ x .y dir.
çèr ø

6 6
(x+y) ifadesinin açılımında sondan 3. terimi bulunuz. (x+y) ifadesinde n=6 dır.
Sondan 3. terim istendiğinden,
n - r + 1= 3
¯
6 - r + 1= 3
r=4
æçnö÷ n-r r
ç ÷÷ x y ifadesinde n=6 ve r=4 değerleri yerlerine konuldu-
èçr ø÷
ğunda,
æç6ö÷ 6-4 4 6!
ç ÷÷ x .y = . x 2 y 4 = 15x 2 y 4 bulunur.
çè4÷ø (6 - 4)! .4! 2 4
Cevap: 15x y

7 7
(3x – 2y) ifadesinin açılımında sondan 2. terimi bulunuz. (3x – 2y) ifadesinde n=7 dir.
Sondan 2. terim istendiğinden, n – r+1=2 ise
7 – r+1=2
r=6
æçnö÷ æ 7ö
ç ÷÷(3x) (-2y) = çç ÷÷÷(3x) .(-2y) = 7.(3x) (-2y)
n-r r 7- 6 6 1 6
çèr ÷ø çè6÷ø
6 6
=7.3.2 x.y bulunur.
6 6
Cevap: 7.3.2 x.y

3 4 10 3 4 10
(5x – y ) ifadesinin açılımında sondan 2. terimi bulunuz. (5x – y ) ifadesinde n=10 dur.
Sondan 2. terim istendiğinden, n – r+1=2 ise
10 – r+1=2
r=9
ænö 3 n-r æ10ö
çç ÷÷÷(5x ) .(-y ) = ççç ÷÷÷.(5x )
4 9 3 10-9
.(-y 4 )9
çèr ø÷ è 9 ÷ø
= -10 . 5x 3 y 36 = -50 .x 3 y 36
3 36
Cevap: – 50.x .y
16
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

5 3 3 9
(x+y) ifadesinin açılımında sondan 2. terim aşağıdakiler- (a +b ) ifadesinin açılımında sondan 2. terim aşağıdaki-
den hangisidir? lerden hangisidir?
2 3 4 3 2
A) x y B) 5x y C) 5x y æ 9ö æ 9ö æ 9ö

2 3
D) 5x y E) 5xy
4 A) çç ÷÷÷ a 3 .b6 B) çç ÷÷÷ a 3 .b12 C) çç ÷÷÷ a 3 .b24
èç8ø÷ èç8ø÷ èç8ø÷
æ 9ö æ 9ö
D) ççç ÷÷÷ a 6 .b12 E) ççç ÷÷÷ a 9 .b9
è7ø÷ è7ø÷
soru 2 soru 6

6 2 2 10
(x – y) ifadesinin açılımında sondan 2. terim aşağıdakiler- (2x +3y ) ifadesinin açılımında sondan 2. terim aşağıda-
den hangisidir? kilerden hangisidir?
5 2 4 3 3
A) – 6xy B) – 6x y C) – 6x y
D) 6xy
5
E) 6x y
2 2
A) ççç ÷÷÷ x 2 y16 B) ççç ÷÷÷ 28 .3x 2 y16 C) ççç ÷÷÷ 29 x 2 y18
è 8 ÷ø è 8 ÷ø è 9 ÷ø
æ10ö æ10ö
D) çç ÷÷÷ 29.3.x 2 y18 E) çç ÷÷÷ 2.39.x 2 y18
soru 3 soru 7

7 4 5 11
(a+2b) ifadesinin açılımında sondan 3. terim aşağıdaki- (x – y ) ifadesinin açılımında sondan 3. terim aşağıdaki-
æ 7ö æ7 ö æ 7ö æ11ö æ11ö æ11ö

A) çç ÷÷÷ 24.a 4 .b3 B) çç ÷÷÷ 24.a 3 .b4 C) çç ÷÷÷ 27.a 2b5 A) - çç ÷÷÷ x 8 y 45 B) - çç ÷÷÷ x 8 y 30 C) - çç ÷÷÷ x12 y15
èç3ø÷ èç4ø÷ èç5ø÷ çè 9 ÷ø çè 9 ÷ø çè 9 ÷ø
D) ççç ÷÷÷ 25.a 2b5 E) ççç ÷÷÷ 25 a . b6 D) ççç ÷÷÷ x 8 y 45 E) ççç ÷÷÷ x 8 y 30
è5ø÷ è5ø÷ è 9 ÷ø è 9 ÷ø
soru 4 soru 8

8 3 5 12
(5a – b) ifadesinin açılımında sondan 3. terim aşağıdaki- (4x +2y ) ifadesinin açılımında sondan 3. terim aşağıda-
æ 8ö æ 8ö æ 8ö æ12ö æ12ö æ12ö

A) ççç ÷÷÷ 5.a.b7 B) ççç ÷÷÷ 52.a 2 .b6 C) ççç ÷÷÷ 53.a 3 .b5 A) ççç ÷÷÷ x 6 y 50 B) ççç ÷÷÷ 214 x 6 y 50 C) ççç ÷÷÷ x 6 y25
è7ø÷ è6ø÷ è5ø÷ è10÷ø è10÷ø è10÷ø
D) - çç ÷÷÷ 52.a 2b6 E) - çç ÷÷÷ 5.a . b7 D) çç ÷÷÷ 212 x 9 y 45 E) çç ÷÷÷ x 9 y 4
èç6ø÷ èç7ø÷ èç 9 ø÷ èç 9 ø÷
1 – E 2 – A 3 – D 4 – B 5 – C 6 – E 7 – A 8 – B
17
Binom Açılımı

6 4 6
(a+b) ifadesinin açılımında b lü terimin katsayısını bu- (a+b) ifadesinde n=6 dır.
lunuz. ænö÷ n-r r æ6ö÷ 6-r r
çç ÷ a .b = çç ÷ a .b
çèr ÷÷ø ÷
èçr ø÷
r 4
b =b ise r=4 olur.
æç6ö÷ 6-4 4 6!
ç ÷÷ .a .b = . a 2b4
çè4÷ø (6 - 4)! .4!
2 4
=15a b
4
b lü terimin katsayısı 15 dir.
Cevap: 15

8 2 8
(2a+5b) ifadesinin açılımında a li terimin katsayısını bu- (2a+5b) ifadesinde n=8 dir.
lunuz. æçnö÷ æ 8ö
ç ÷÷(2a) . (5b) = ççç ÷÷÷(2a) . (5b)
n-r r 8-r r
çèr ÷ø èr ÷ø
æ 8ö
= çç ÷÷÷ 28-r.a 8-r .5r.br
çèr ÷ø
æ 8ö
= çç ÷÷÷ 28-r.5r.a 8-r .br olduğundan,
çèr ÷ø
8 – r 2
a =a ise 8 – r=2
r=6 dır.
n=8 ve r=6 olduğundan,
æç8ö÷ 8-6 6 8-6 6 æç8ö÷ 2 6 2 6
÷ ÷
ççè6÷ø÷ .2 .5 .a .b = ççè6÷÷ø .2 .5 .a .b
æ 8ö
a li terimin katsayısı çç ÷÷÷ 22.56 dır.
2
çè6ø÷
æ8ö
Cevap: ççç ÷÷÷ .2 2 .56
è6ø÷

2 3 10 12 2 3 10
(x – y ) ifadesinin açılımında y li terimin katsayısını bu- (x – y ) ifadesinde n=10 dur.
lunuz. ænö 2 n-r æ10ö 2 10-r
ççç ÷÷÷(x ) .(-y ) = ççç ÷÷÷(x )
3 r
.(-y 3 )r
èr ø÷ è r ÷ø
æ10ö
= ççç ÷÷÷ x 20-2r . (-1)r .y 3r olduğundan,
è r ÷ø
3r 12
y =y ise 3r=12
r=4 tür.
çæç10÷÷ö .x 20-2.4 .(-1)4 .y 3.4 = çæç10÷÷ö x12 .y12

÷ çè 4 ÷ø÷
èç 4 ø÷
æ10÷ö
Cevap: çç ÷÷÷
çè 4 ø
18
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

5 3 7 2
(x+y) ifadesinin açılımında y lü terimin katsayısı kaçtır? (3a+2b) ifadesinin açılımında b li terimin katsayısı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 E) 20
æ7 ö æ7 ö æ7ö
A) çç ÷÷÷ 33.24 B) çç ÷÷÷ 34.23 C) çç ÷÷÷ 32.25
çè4÷ø èç4ø÷ èç2ø÷
æ7ö æ7ö
D) çç ÷÷÷ 35.22 E) çç ÷÷÷ 34.23
çè2÷ø çè2÷ø
soru 2 soru 6

8 6 8 3
(a+b) ifadesinin açılımında b lı terimin katsayısı kaçtır? (5x – 7y) ifadesinin açılımında x lü terimin katsayısı aşağı-
A) 14 B) 21 C) 28 D) 35 E) 56
æ 8ö æ 8ö æ 8ö
A) çç ÷÷÷ 55.73 B) çç ÷÷÷ 53.75 C) - çç ÷÷÷ 54.74
çè5÷ø çè5÷ø çè5÷ø
æ 8ö æ 8ö
D) - ççç ÷÷÷ 55.73 E) - ççç ÷÷÷ 53.75
è5ø÷ è5ø÷
soru 3 soru 7

7 3 3 4 6 12
(x – y) ifadesinin açılımında x lü terimin katsayısı kaçtır? (a +b ) ifadesinin açılımında b li terimin katsayısı kaç-
tır?
A) 35 B) 38 C) 42 D) 45 E) 48
A) 10 B) 15 C) 18 D) 20 E) 24
soru 4 soru 8

6 5 3 2 7 8
(a – b) ifadesinin açılımında a li terimin katsayısı kaçtır? (2x +3y ) ifadesinin açılımında y li terimin katsayısı aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) – 6 B) – 15 C) – 20 D) 20 E) 6
æ7 ö æ7 ö æ 7ö
A) ççç ÷÷÷ 23.34 B) ççç ÷÷÷ 24.33 C) ççç ÷÷÷ 25.32
è4÷ø è4ø÷ è5÷ø
æ 7ö æ 7ö
D) ççç ÷÷÷ 22.35 E) ççç ÷÷÷ 23.34
è5ø÷ è6ø÷
1 – B 2 – C 3 – A 4 – A 5 – D 6 – E 7 – D 8 – A
19
Binom Açılımı

n 4 4
(x+y) =.........+A.x y +........ æçnö÷ n-r r
n ç ÷÷ x .y olduğundan,
Yukarıda (x+y) ifadesinin açılımındaki A katsayısını bu- çèr ÷ø
lunuz. 4 4
A.x y teriminde, x =x
4 n – r 4 r
ve y =y olur.
4 r
y =y ise r=4
4=n – 4
8=n
ççæ8÷÷ö.(x)8-4 .(y)4 = 8!
.x 4 .y 4
÷
èç4ø÷ (8 - 4)! .4!
4 4 4 4
A.x y =70.x y
A=70 bulunur.
Cevap: 70

n 3 6
(2x – 3y) =.........+A.x y +........ ænö ænö n-r n-r
çç ÷÷÷(2x) .(-3y) = ççç ÷÷÷ 2 .x (-3) .y
n-r r r r
n
Yukarıda (2x – 3y) ifadesinin açılımındaki A katsayısını bu- çèr ø÷ èr ø÷
lunuz. ænö
= çç ÷÷÷ 2n-r.(-3)r .xn-r .yr
çèr ÷ø

A katsayýsý
3 6 3 n – r 6 r
A.x y teriminde, x =x ve y =y olur.
6 r
y =y ise r=6
3 n – r
x =x ise 3=n – r
3=n – 6
9=n
n=9 ve r=6 olduğundan A katsayısı,
æç9ö÷ 9-6 æ 9ö 3 6
ç ÷÷ 2 .(-3) = çç ÷÷÷ 2 .3
6
èç6ø÷ çè6ø÷
æ9ö
Cevap: çç ÷÷÷ 2 3 .36
çè6ø÷
3 2 n 15 6
(x +y ) =.........+A.x .y +........ æçnö÷ 3 n-r 2 r æçnö÷ 3n-3r 2r
3 2 n ç ÷÷(x ) .(y ) = çç ÷÷ x .y olduğundan,
Yukarıda (x +y ) ifadesinin açılımındaki A katsayısını bu- çèr ÷ø èr ÷ø
lunuz. 15 6 15 3n – 3r 6 2r
A.x y teriminde, x =x ve y =y olur.
6 2r
y =y ise 6=2r
r=3
15 3n – 3r
x =x ise 15=3n – 3r
15=3n – 3.3
24=3n
n=8
æç8ö÷ 3 8-3 2 3 15 6
ç ÷÷(x ) .(y ) = 56.x .y
èç3ø÷
15 6 15 6
Ax .y =56x .y
A=56 dır. Cevap: 56
20
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

n 3 2 n 3 3
(a+b) =........+K.a b +......... (x+3y) =.....+A.x y +.....
n n
Yukarıda (a+b) ifadesinin açılımındaki K katsayısı kaçtır? Yukarıda (x+3y) ifadesinin açılımındaki A katsayısı aşağı-
A) 6 B) 8 C) 10 D) 15 E) 20
3 4 6 2 3
A) 20.3 B) 20.3 C) 20.3 D) 10.3 E) 10.3
soru 2 soru 6

n 6 n 5 7
(x+y) =........+A.xy +......... (4x – 2y) =.....+A.x .y +.....
n n
Yukarıda (x+y) ifadesinin açılımındaki A katsayısı kaçtır? Yukarıda (4x – 2y) ifadesinin açılımındaki A katsayısı aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) 1 B) 7 C) 21 D) 28 E) 35
A) çç ÷÷÷.217 B) çç ÷÷÷.216 C) çç ÷÷÷.215
èç 7 ø÷ èç 7 ø÷ èç 7 ø÷
æ12ö æ12ö
D) - çç ÷÷÷.217 E) - çç ÷÷÷.216
èç 7 ø÷ èç 7 ø÷
soru 3 soru 7

n 4 5 2 2 n 6 6
(x+y) =........+A.x y +......... (x +y ) =.....+A.x .y +.....
n 2 2 n
Yukarıda (x+y) ifadesinin açılımındaki A katsayısı kaçtır? Yukarıda (x +y ) ifadesinin açılımındaki A katsayısı kaçtır?
A) 84 B) 96 C) 108 D) 115 E) 126

A) 6 B) 15 C) 20 D) 24 E) 30
soru 4 soru 8

n 2 9 4 3 n 12 12
(a – b) =........+K.a b (x +y ) =.....+A.x .y +.....
4 3 n
ifadesinin açılımındaki A katsayısı kaçtır? Yukarıda (x +y ) ifadesinin açılımındaki A katsayısı kaçtır?
A) 11 B) 55 C) – 33 D) – 44 E) – 55

A) 21 B) 35 C) 42 D) 48 E) 56
1 – C 2 – B 3 – E 4 – E 5 – A 6 – D 7 – C 8 – B
21
Binom Açılımı
7 7
ççæ x + 1 ÷÷ö ifadesinin açılımında baştan 3. terimi bulunuz. æç 1ö
çç x + ÷÷÷ = (x + x ) dir.
-1 7
çè xø ÷ è xø
Baştan 3. terim istendiğine göre, r+1=3 ise r=2 dir.
æçnö÷ n-r æ7ö 7-2
ç ÷÷(x) . (x ) = ççç ÷÷÷ x
-1 r
. (x-1)2
çèr ÷ø è2÷ø
7!
= .x 5 .x-2 = 21.x 5-2 = 21.x 3
(7 - 2)! .2!
3
Cevap: 21.x
8
ççæ x 2 - 1 ÷÷ö ifadesinin açılımında ortadaki terimi bulunuz. æç 2 1ö÷8 2 -1 8
çç x - ÷÷ = (x - x ) dir.
çè x ÷ø è xø
2n=8 ve n=4 ise ortadaki terim
æç2n÷ö 2 n -1 n
æç8÷ö 2 4 -1 4
÷ ÷
ççè n ÷÷ø(x ) .(-x ) = ççè4÷÷ø.(x ) . (-x )
8!
= .x 8 .x-4 = 70 .x 8-4 = 70 .x 4
(8 - 4)! .4!
4
(-x-1)4 = (
-1) .(x-1)4 = x-4 olduğuna dikkat ediniz.
1
4
Cevap: 70.x
9 9
æç 1ö æç 1ö
çç x + 3 ÷÷÷ ifadesinin açılımında sondan 2. terimi bulunuz. çç x + 3 ÷÷÷ = (x + x ) dir.
-3 9
è x ø è x ø
n – r+1=2 ⇒ 9 – r+1=2 ve r=8
æçnö÷ n-r -3 r æç9ö÷ 9-8 -3 8
ç ÷÷ x . (x ) = çç ÷÷ x . (x )
çèr ÷ø è8÷ø
1 – 24 1 – 24 – 23 9
=9.x .x =9.x =9.x =
x 23 9
Cevap:
x 23
æç 2 1 ö÷10 æç 2 1ö÷10
ç x + ÷÷
2
x + ÷÷ = (x 2 + x-1)10
èç xø
ifadesinin açılımında x li terimin katsayısını ççè xø
bulunuz. ænö÷ 2 n-r -1 r æ10ö÷ 2.10-2r -r
çç ÷÷.(x ) .(x ) = çç ÷÷ x .x
èçr ø÷ çè r ÷ø
æ10ö æ10ö
= çç ÷÷÷.x 20-2r-r = ççç ÷÷÷ x 20-3r
çè r ÷ø è r ÷ø
2
x li terimin katsayısı istendiğinden
20 – 3r 2
x =x ise 20 – 3r=2 ve r=6
çæç10÷÷ö x 20-3.6 = ççæ10÷÷ö x 2
çè 6 ÷÷ø çè 6 ÷÷ø
æ10ö
Cevap: çç ÷÷÷
çè 6 ÷ø
22
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

8
æç 1ö æç 3 1 ö÷8
ç x - ÷÷÷ ifadesinin açılımında baştan 3. terim aşağıdaki- ç x + ÷÷ ifadesinin açılımında sondan 2. terim aşağıdaki-
èç xø èç xø
8 8 8
æ 8ö æ 8ö æ 8ö A) B) C) D) 8x 3 E) 8x 4
A) ççç ÷÷÷ x 4 B) ççç ÷÷÷ x 3 C) ççç ÷÷÷ x 2 x2 x3 x4
è2ø÷ è2ø÷ è2ø÷
æ 8ö æ 8ö
D) - çç ÷÷÷ x 4 E) - çç ÷÷÷ x 3
èç2ø÷ èç2ø÷
soru 2 soru 6

7 9
ççæ x + 1 ÷÷ö ifadesinin açılımında baştan 4. terim aşağıdaki- ççæ x 2 + 1 ÷÷ö ifadesinin açılımında sondan 3. terim aşağıda-
çè ÷ çè 3÷
xø x ø
æ 7ö æ 7ö æ 7ö æ 9ö æ 9ö æ 9ö 1
A) çç ÷÷÷ x 5 B) çç ÷÷÷ x 4 C) çç ÷÷÷ x 3 A) çç ÷÷÷ x15 B) çç ÷÷÷ x16 C) çç ÷÷÷ 18
èç3ø÷ èç3ø÷ èç3ø÷ èç7ø÷ èç7ø÷ èç7ø÷ x
æ 7ö æ 7ö æ 9ö 1 æ 9ö 1
D) ççç ÷÷÷ x 2 E) ççç ÷÷÷ x D) çç ÷÷÷ 17 E) çç ÷÷÷ 16
è3ø÷ è3ø÷ èç7ø÷ x èç7ø÷ x
soru 3 soru 7

7
æ 1ö
10 æç 1ö
ççç2x + ÷÷÷ ifadesinin açılımında ortadaki terim aşağıdaki- çç x + 3 ÷÷÷ ifadesinin açılımında x3 lü terimin katsayısı kaçtır?
è xø è x ø
lerden hangisidir?
æ7ö æ7ö æ 7ö æ7 ö æ 7ö
æ10ö æ10ö æ10ö 25 A) çç ÷÷÷ B) çç ÷÷÷ C) çç ÷÷÷ D) çç ÷÷÷ E) çç ÷÷÷
A) ççç ÷÷÷ 24 x B) ççç ÷÷÷ 25 C) ççç ÷÷÷ çè1 ÷ø çè2÷ø çè3÷ø çè4÷ø çè5÷ø
è 5 ÷ø è 5 ÷ø è 5 ÷ø x
æ10ö æ10ö
D) çç ÷÷÷ 24 E) çç ÷÷÷ 24 x
soru 4 soru 8

12 12
æç 1ö æç 4 1ö
x + 2 ÷÷÷ ifadesinin açılımında ortadaki terim aşağıdaki- çç x + 3 ÷÷÷ ifadesinin açılımında x lı terimin katsayısı kaçtır?
6
çèç x ø è x ø
lerden hangisidir?
æ12ö æ12ö æ12ö æ12ö æ12ö

A) çç ÷÷÷ B) çç ÷÷÷ C) çç ÷÷÷ D) çç ÷÷÷ E) çç ÷÷÷
æ12ö æ12ö 1 æ12ö èç 7 ø÷ èç 6 ø÷ èç 5 ø÷ èç 4 ø÷ èç 3 ø÷
A) çç ÷÷÷ x 6 B) çç ÷÷÷ 6 C) çç ÷÷÷ x 3
çè 6 ø÷ çè 6 ø÷ x çè 6 ÷ø
æ12ö æ12ö 1
D) ççç ÷÷÷ x 4 E) ççç ÷÷÷ 4
è 4 ø÷ è 4 ø÷ x
1 – A 2 – E 3 – B 4 – B 5 – C 6 – D 7 – A 8 – B
23
Binom Açılımı
n
æ 1ö
Polinom tipinde olmayan çççè x + ÷÷÷ø gibi ifadelerde sabit terimi bulmak için x lerin kuvvetleri toplamını sıfır yapan değerler araştırılır.
x
6 6
æ 1ö æç 1ö
ççç x + ÷÷÷ ifadesinin açılımındaki sabit terimi bulunuz. ç x + ÷÷÷ ifadesinde n=6 dır.
è x ø èç x ø
6
æç 1ö
çç x + ÷÷÷ = (x + x )
-1 6
Uyarı è xø
ænö÷ n-r -1 r æ6÷ö 6-r -1 r æç6ö÷÷ 6-r -r æç6ö÷÷ 6-2r
çç ÷ x .(x ) = çç ÷.x .(x ) = çç ÷ x .x = çç ÷ x
æç6ö÷ 6-2r ÷ çèr ÷÷ø èr ø÷ èr ø÷
ç ÷÷ x èçr ø÷
çè r ÷ø ifadesinde x'li terimin olmaması için
x
6 – 2r 0
=x =1 olması gerektiğine dikkat ediniz! 6 – 2r=0 ise r=3
æç6ö÷ 6-2.3 6!
çç ÷÷ x = . x 0 = 20 sabit terimdir.
è3ø÷ (6 - 3)! .3!
Cevap: 20
æç 2 3 ö÷9 9
ççæ x 2 + 3 ÷÷ö ifadesinde n=9 dur.
ç x + ÷÷ ifadesinin açılımındaki sabit terimi bulunuz. ÷
èç xø çè xø
æç 2 3 ö÷9 2 -1 9
çç x + ÷÷ = (x + 3 .x )
è xø
ænö÷ 2 n-r æ9ö 2 9-r r -r
çç ÷÷(x ) .(3.x ) = ççç ÷÷÷(x ) .3 .x
-1 r
çèr ÷ø è r ÷ø
æ 9ö æ 9ö
= çç ÷÷÷ x18-2r .x-r .3r = ççç ÷÷÷ x18-3r .3r
çè r ø÷ è r ø÷
18 - 3r = 0 Þ r = 6
æç9ö÷ 18-3.6 6 9!
ç ÷÷ .x .3 = .36 = 84.36
çè6÷ø (9 - 6)! .6! 6
Cevap: 84.3
15 15
æç 1 ö ççæ x + 1 ÷÷ö
çç x + 3 ÷÷÷ ifadesinin açılımındaki sabit terimi bulunuz. ÷ ifadesinde n=15 dir.
èç x ÷ø ççè 3
x ÷ø
1
x = x1/ 2 ve 3
= x-1/ 3
x
15
æç 1 ö
çç x + 3 ÷÷÷ = (x1/ 2 + x-1/ 3 )15
çè x ÷ø
1 1 1 r
ççænö÷÷(x 2 )n-r .(x 3 )r = æçç15÷÷ö(x 2 )15-r .x 3
- -
çèr ø÷÷ çè r ÷÷ø
æ15ö 15-r - r æ15ö 15-r - r æ15ö 45-3r-2r æç15ö÷ 45-5r

= ççç ÷÷÷ x 2 .x 3 = ççç ÷÷÷ x 2 3 = ççç ÷÷÷ x 6 = çç ÷÷ x 6
è r ø÷ è r ø÷ è r ÷ø è r ÷ø
45 - 5r
= 0 ise r = 9
6
æç15ö÷ 45-5.9 æç15÷ö

çç ÷÷ x 6 = çç ÷÷
è 9 ÷ø è 9 ÷ø
æ15÷ö
Cevap: ççç ÷÷
è 9 ÷ø
24
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

8 9
æ 1ö æ 2 1ö
ççç x + ÷÷÷ ifadesinin açılımındaki sabit terim aşağıdakiler- ççç2x - 4 ÷÷÷ ifadesinin açılımındaki sabit terim aşağıdaki-
è xø è x ø
æ 8ö æ 8ö æ 8ö æ8 ö æ 8ö æ 9ö æ 9ö æ 9ö
A) çç ÷÷÷ B) çç ÷÷÷ C) çç ÷÷÷ D) çç ÷÷÷ E) çç ÷÷÷ A) ççç ÷÷÷ 23 B) ççç ÷÷÷ C) ççç ÷÷÷ 26
èç 1ø÷ èç2ø÷ èç3ø÷ èç4ø÷ èç5ø÷ è3ø÷ è3ø÷ è3ø÷
æ 9ö æ 9ö
D) - çç ÷÷÷ 23 E) - çç ÷÷÷ 26
èç3ø÷ çè3÷ø
soru 2 soru 6

16
10 æ 1 ö÷
ççæ3x + 2 ÷÷ö ifadesinin açılımındaki sabit terim aşağıdakiler- ççç x - ÷÷ ifadesinin açılımındaki sabit terim aşağıdaki-
çè xø ÷ è ÷
xø
æ10ö æ10ö æ10ö æ16ö æ16ö æ16ö

A) çç ÷÷÷ 6 5 B) çç ÷÷÷ 35 C) çç ÷÷÷ 25 A) çç ÷÷÷ B) çç ÷÷÷ C) çç ÷÷÷
çè 5 ÷ø çè 5 ÷ø çè 5 ÷ø çè10÷ø çè 9 ÷ø çè 8 ÷ø
æ10ö æ10ö 3 æ16ö æ16ö
D) ççç ÷÷÷ E) ççç ÷÷÷ 5 D) - ççç ÷÷÷ E) - ççç ÷÷÷
è 5 ÷ø è 5 ÷ø 2 è 8 ÷ø è 9 ÷ø
soru 3 soru 7

6 12
æç 1ö æç 1ö
x + 2 ÷÷÷ ifadesinin açılımındaki sabit terim aşağıdakiler- x - ÷÷÷ ifadesinin açılımındaki sabit terim aşağıdaki-
çèç x ø çèç xø
æ 6ö æ 6ö æ 6ö æ 6ö æ 6ö æ12ö æ12ö æ12ö

A) ççç ÷÷÷ B) ççç ÷÷÷ C) ççç ÷÷÷ D) ççç ÷÷÷ E) ççç ÷÷÷ A) çç ÷÷÷ B) çç ÷÷÷ C) çç ÷÷÷
è 1ø÷ è2ø÷ è3ø÷ è5ø÷ è6ø÷ èç 5 ø÷ èç 4 ø÷ èç 3 ø÷
æ12ö æ12ö
D) - ççç ÷÷÷ E) - ççç ÷÷÷
è 3 ø÷ è 4 ø÷
soru 4 soru 8

20
10 æç 3 1 ö
ççæ x 2 + 1 ÷÷ö ifadesinin açılımındaki sabit terim aşağıdaki- ç x + 3 ÷÷÷ ifadesinin açılımındaki sabit terim aşağıdaki-
çè x 3 ÷ø èçç x ø÷
æ10ö æ10ö æ10ö æ20ö æ20ö æ20ö

A) çç ÷÷÷ B) çç ÷÷÷ C) çç ÷÷÷ A) çç ÷÷÷ B) çç ÷÷÷ C) çç ÷÷÷
çè 4 ÷ø çè 5 ÷ø çè 7 ÷ø èç10 ø÷ çè12 ÷ø çè15 ÷ø
æ10ö æ10ö æ20ö æ20ö
D) çç ÷÷÷ E) çç ÷÷÷ D) çç ÷÷÷ E) çç ÷÷÷
çè 8 ÷ø çè 9 ÷ø çè16 ø÷ çè18 ø÷
1 – D 2 – A 3 – B 4 – A 5 – E 6 – C 7 – B 8 – E
25
Binom Açılımı
( 2 x + y)8 ifadesinin açılımında katsayısı rasyonel terim- æ 8ö æ 8ö æ8 ö

( 2x + y)= çç ÷÷÷( 2x)8 y0+ ...+ çç ÷÷÷( 2x)6 .y2+ ... + çç ÷÷÷( 2x)4 y 4+
lerin, katsayıları toplamını bulunuz. çè0÷ø çè2÷ø çè4÷ø
æ 8ö æ 8ö
+ çç ÷÷÷( 2x)2 y6 + ... + çç ÷÷÷( 2x)0 y6
èç6ø÷ èç8ø÷
( 2 x + y)8 açılımındaki terimlerin katsayısı rasyonel
olabilmesi için ( 2)2n biçiminde yani birinci terimin Katsayısı rasyonel olan terimlerdir.
kuvvetlerinin çift olması gerekir. æç8ö÷ 8 0 4 8 4
÷
ççè0÷ø÷.( 2x) .y = 1.2 x ® katsayısı 2 =16

æç8ö÷ 6 2 3 6 2
çç ÷÷.( 2x) .y = 28.2 x y ® katsayısı 3
28.2 =224
è2ø÷
æç8ö÷ 4 4 2 4 4 2
ç ÷÷.( 2x) .y = 70.2 x y ® katsayısı
70.2 =280
çè4÷ø
æç8ö÷ 2 6 2 6
ç ÷÷.( 2x) .y = 28.2.x y
® katsayısı 28.2=56
çè6÷ø
æç8ö÷ 0 8 8
ç ÷÷.( 2x) .y = 1.y
® katsayısı 1=1
çè8ø÷
+

577
Cevap: 577
3
(x + 2y)6 ifadesinin açılımında katsayısı rasyonel olan æ 6ö 3 æ 6ö 3 æ 6ö 3
(x + 2y)6 =ççç ÷÷÷ x 6( 2y)0+ ...+ççç ÷÷÷ x 3 ( 2y)3+ ... +ççç ÷÷÷ x 0 ( 2y)6
3
terimlerin, katsayıları toplamını bulunuz. è0ø÷ è3ø÷ è6ø÷
Katsayısı rasyonel olan terimlerdir.

3
(x + 2y)6 ifadesinde terimlerin katsayısının rasyonel æç6ö÷ 6 3 0 6 6
3 ÷
olabilmesi için ( 2)3n biçiminde yani ikinci terimin kuv- ççè0ø÷÷ x ( 2y) = 1.x = x ® katsayısı 1
vetlerinin 3'ün katı olması gerekir.
æ 6ö 3 3
çç ÷÷÷ x ( 2y) = 20.x .2y = 40x y ® katsayısı
3 3 3 3 3
40
çè3ø÷
æç6ö÷ 0 3
6 2 6
ç ÷÷ x ( 2y) = 1.2 y = 4.y
6
® katsayısı 4
çè6ø÷ +

45
Cevap: 45
3 3
( 2 + 2 )10 ifadesinin açılımında katsayısı rasyonel olan ( 2 + 2)10 ifadesinde terimlerin katsayısının rasyonel
3
kaç terim vardır bulunuz. olabilmesi için ( 2)3k ve ( 2)2m olmalı. Aynı zamanda
3k+2m=10 olmalıdır.
3k+2m=10 şartını sağlayan,
(0,5) ve (2,2) ikilileri olduğundan 2 tane rasyonel katsayılı te-
rim vardır.
Cevap: 2
26
Binom Açılımı
soru 1 soru 5

3
( 3 +1)6 ifadesinin açılımındaki rasyonel katsayılı terim- ( 5x + y)8 ifadesinin açılımındaki rasyonel katsayıların
ler kaç tanedir? toplamı kaçtır?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 981 B) 970 C) 954 D) 928 E) 916
soru 2 soru 6

4
(1- 5 )8 ifadesinin açılımındaki rasyonel katsayılı terim- (a + 2 b)6 ifadesinin açılımındaki rasyonel katsayıların
ler kaç tanedir? toplamı kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 27 B) 28 C) 30 D) 31 E) 32
soru 3 soru 7

3 3
( 2 + 3)7 ifadesinin açılımındaki rasyonel katsayılı terim- ( 3+ 7 )8 ifadesinin açılımındaki rasyonel katsayılı te-
ler kaç tanedir? rimler kaç tanedir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
soru 4 soru 8

4 4
(3 - 5 )10 ifadesinin açılımındaki rasyonel katsayılı te- ( 2 + 5 )12 ifadesinin açılımındaki rasyonel katsayılı te-
rimler kaç tanedir? rimler kaç tanedir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
1 – C 2 – E 3 – B 4 – C 5 – A 6 – D 7 – B 8 – D
27
BİNOM AÇILIMI
OLASILIK
OLASILIK
İSTATİSTİK
OLASILIK
Olasılık (İhtimal)
Günlük hayatta olasılık kavramıyla ilgili, bir madeni paranın tura gelme olasılığı, bir zarın 3 gelme olasılığı, şans oyunlarında ka-
zanma olasılığı gibi ifadelerle çok sık karşılaşırız. Şimdi bu olasılıkların değerlerini bulmayı öğreneceğiz. İlk önce bazı kavramları
(matematiksel deney, çıktı ve örneklem uzay) açıklayalım. Bir madeni paranın havaya atılması, tavla oyununda zarın atılması,
sayısal lotoda 49 tane numaralı toptan 6 top çekilmesi için yapılan işlemlerden her birine matematiksel deney, gelebilecek so-
nuçlara da deneyin çıktıları denir. Bir deneyde elde edilebilecek tüm çıktılar kümesine örneklem uzay denir ve E ile gösterilir.
Örneklem uzayın herhangi bir elemanına ise örneklem nokta denir.
Deney Örneklem Uzay Örneklem Nokta
Bir madeni paranın atılması {Y, T} Y, T
Bir zarın atılması {1, 2, 3, 4, 5, 6} 1, 2, 3, 4, 5, 6
1'den 8'e kadar numaralandırılmış bilyeler

{1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8} 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
arasından bir bilye çekilmesi
İki tane madeni paranın havaya atılma deneyinde örnek- İki madeni paranın havaya atılma deneyinde örneklem uzay
lem uzayın eleman sayısını bulunuz. E={(Y, Y), (Y, T), (T, Y), (T, T)}
Bir madeni paranın havaya atılma deneyinde örneklem ve s(E)=4 bulunur. Örneklem uzayı elemanlarını yazmadan
uzayın eleman sayısı 2 ise, iki madeni paranın havaya genel çarpım kuralı kullanarak bulabiliriz.
atılmasında 2.2=4 üç madeni paranın havaya atılmasın- s(E) = 2 . 2 = 4 bulunur.
da 2.2.2=8 ve n tane madeni paranın havaya atılması ¯ ¯
n
deneyinde s(E)=2 dir. {Y,T} {Y,T} Cevap: 4
İki tane zarın havaya atılması deneyinde örneklem uzayın Bir zarın havaya atılma deneyinde {1, 2, 3, 4, 5, 6} olmak üze-
eleman sayısını bulunuz. re 6 durum vardır. O halde iki zarın havaya atılma deneyinde
örneklem uzay s(E)=6.6=36 bulunur.
Bir tane zarın havaya atılması deneyinde örneklem uza-
Cevap: 36
yın eleman sayısı 6 ise n tane zarın havaya atılması de-
n
neyinde s(E)=6 dir.
7 kişinin yanyana fotoğraf çektirme deneyinde örneklem 7 kişi yanyana 7! kadar değişik poz verir. O halde örneklem
uzayın eleman sayısını bulunuz. uzay s(E)=7! dir.

Cevap: 7!
İçerisinde 4 kırmızı ve 5 siyah bilye bulunan bir torbadan æ9ö 9.8

rastgele iki bilye seçme deneyinde örneklem uzayın ele- Torbadaki 4+5=9 bilyeden 2'si çç ÷÷÷ = = 36 değişik şekil-
çè2÷ø 2.1
man sayısını bulunuz. de seçilebileceğinden örneklem uzay s(E)=36 bulunur.

Cevap: 36
30
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir tane madeni paranın havaya atılma deneyinde örnek- 6 farklı matematik kitabını yanyana bir rafa dizme deneyin-
lem uzayın eleman sayısı kaçtır? de örneklem uzayın eleman sayısı kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8 A) 6 B) 4! C) 5! D) 6! E) 7!
soru 2 soru 6

Üç tane madeni paranın havaya atılma deneyinde örnek- 12 kişilik bir ailenin yuvarlak masa etrafında oturma dene-
lem uzayın eleman sayısı kaçtır? yinde örneklem uzayın eleman sayısı kaçtır?
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 16 A) 6! B) 10! C) 11! D) 12! E) 13!
soru 3 soru 7

Bir tane zarın havaya atılma deneyinde örneklem uzayın İçerisinde 4 mavi ve 6 sarı bilye bulunan bir torbadan rast-
eleman sayısı kaçtır? gele bir bilye seçme deneyinde örneklem uzayın eleman
sayısı kaçtır?
A) 2 B) 6 C) 12 D) 18 E) 36
A) 24 B) 12 C) 10 D) 6 E) 4
soru 4 soru 8

Üç tane zarın havaya atılma deneyinde örneklem uzayın İçerisinde 5 mavi ve 3 kırmızı bilye bulunan bir torbadan
eleman sayısı kaçtır? rastgele üç bilye seçme deneyinde örneklem uzayın ele-
man sayısı kaçtır?
A) 6 B) 18 C) 36 D) 108 E) 216
A) 10 B) 21 C) 36 D) 45 E) 56
1 – B 2 – D 3 – B 4 – E 5 – D 6 – C 7 – C 8 – E
31
Olasılık
Olay, İmkansız olay, Kesin olay ve Ayrık olaylar
Örneklem uzayın herbir alt kümesine olay denir. Boş kümeye imkansız olay, E örneklem uzayına kesin olay denir. Bir örneklem
uzayında iki olayın kesişimi boş küme ise bu iki olaya ayrık olaylar denir.
Bir zarın havaya atılması deneyinde örneklem uzay E, tek Örneklem uzay: E={1, 2, 3, 4, 5, 6}
sayı gelmesi olayı A, çift sayı gelmesi olayı B, 6'dan büyük Tek sayı gelmesi olayı: A={1, 3, 5}
gelmesi olayı C, 0'dan büyük 7'den küçük gelmesi olayı
Çift sayı gelmesi olayı: B={2, 4, 6}
D olsun A, B, C, D, E olaylarını yazınız.
A ∩ B=∅ olduğu için A ve B ayrık iki olaydır.
6'dan büyük gelmesi olayı: C=∅
C=∅ olduğu için imkansız olay
0'dan büyük 7'den küçük gelmesi olayı: D={1, 2, 3, 4, 5, 6}
D={1, 2, 3, 4, 5, 6}=E olduğu için kesin olaydır.
İki zar havaya atılıyor. Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 7 olması olayı,
Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 7 olması o- A={(1,6), (2,5), (3,4), (4,3), (5,2), (6,1)} için s(A)=6 bulunur.

layının eleman sayısını bulunuz. Cevap: 6
Bir madeni para 2 kez havaya atılıyor. En az bir yazı gelmesi olayı A={(Y, T), (T, Y), (Y, Y)} için s(A)=3
En az birinin yazı gelmesi olayının eleman sayısını bulu- bulunur.
nuz. Cevap: 3
Bir madeni para 3 kez havaya atılıyor. Paranın iki kez yazı ve bir kez tura gelmesi olayı A olsun.
Paranın iki kez yazı, bir kez tura gelmesi olayının eleman A={(Y, Y, T), (Y, T, Y), (T, Y, Y)} ve s(A)=3 bulunur. Tekrarlı
sayısını bulunuz. permütasyon kullanarak da eleman sayısını bulabiliriz. Y, Y, T
arasındaki sıralama 3! = 3 bulunur.

2!
Cevap: 3
32
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir zarın havaya atılması deneyinde zarın asal sayı gelme- Bir madeni para 2 kez havaya atılıyor.
si olayının elemanları aşağıdakilerden hangisidir? En çok birisinin yazı gelmesi olayı aşağıdakilerden han-
gisidir?
A) {1,2,3,5} B) {2,3,5} C) {3,5} A) {(Y,T), (T,Y), (T,T)}

D) {1,3,5} E) {1,2,3} B) {(Y,T), (T,Y), (Y,Y)}
C) {(Y,T), (T,T)}
D) {(T,Y), (T,T)}
E) {(Y,T), (T,Y), (Y,Y), (T,T)}
soru 2 soru 6

Bir zarın havaya atılması deneyinde zarın 4 den büyük gel- Bir madeni para 3 kez havaya atılıyor.
mesi olayı A, 4 den küçük gelmesi olayı B, 7 gelmesi olayı Paranın bir kez yazı, iki kez tura gelmesi olayının eleman
C ve 7 den küçük gelmesi olayı D olduğuna göre, aşağıda- sayısı kaçtır?
kilerden hangisi yanlıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) s(A)=2
B) s(B)=3
C) C imkansız olaydır.
D) D kesin olaydır.
E) A ve B ayrık iki küme değildir.
soru 3 soru 7

İki zar havaya atılıyor. Bir madeni para 3 kez havaya atılıyor.
Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 6 olma olayı Paranın bir kez yazı iki kez tura gelmesi olayı aşağıdaki-
aşağıdakilerden hangisidir? lerden hangisidir?
A) {(1,5), (2,4), (3,3)} A) {(Y,T,T)}

B) {(3,3)} B) {(Y,T,T), (T,Y,T), (T,Y,Y)}
C) {(1,5), (2,4), (3,3), (4,2), (5,1)} C) {(Y,T,T), (Y,Y,T), (T,T,T)}
D) {(5,1), (4,2), (3,3)} D) {(Y,T,T), (T,Y,T), (T,T,Y)}
E) {(1,5), (2,4), (5,1), (4,2)} E) {(Y,T,T), (T,Y,T)}
soru 4 soru 8

İki zar havaya atılıyor. Bir madeni para 4 kez havaya atılıyor.
Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 8 olma ola- Paranın iki kez yazı, iki kez tura gelmesi olayının eleman
yının eleman sayısı kaçtır? sayısı kaçtır?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 A) 12 B) 10 C) 8 D) 6 E) 4
1 – B 2 – E 3 – C 4 – B 5 – A 6 –C 7 – D 8 – D
33
Olasılık
Birbirinden farklı 3 gömlek ile 5 pantolon bir askıya asılıyor.

Gömleklerin yanyana gelme olayının eleman sayısını bu-
lunuz. Gömlekler yanyana olacağına göre 1 eleman olarak düşünü-
lürse 5 pantolonla birlikte 6 eleman olduğundan 6! şeklinde
sıralanabilirler. Gömlekler kendi aralarında 3! şekilde yer de-
ğiştirebilir. O halde gömleklerin yanyana gelme olayının ele-
man sayısı 6!.3! bulunur.
Cevap: 6!.3!
5 kız, 5 erkek yuvarlak masa etrafında oturacaktır.

İki erkek arasına bir kız gelme olayının eleman sayısını
bulunuz.

Yuvarlak masa etrafında 1 kişi sabit tutulduğunda erkek
(5 – 1)!=4!, kızlar 5! şekilde yer değiştirebilir. O halde iki erkek
arasına bir kız gelme olayının eleman sayısı 5!.4! bulunur.
Cevap: 5!.4!
A={0,1,2,3,4} kümesinin elemanları kullanılarak yazılan üç 4 5 2

. . = 40
basamaklı sayılardan rastgele biri seçiliyor. ¯ ¯ ¯
Seçilen sayının tek sayı olması olayının eleman sayısını {1,2,3,4} {0,1, 2,3,4} {1,3}
bulunuz.
O halde üç basamaklı tek sayı olma olayının eleman sayısı 40
bulunur.
Cevap: 40
"MARMARA" kelimesindeki harflerle yazılan 7 harfli anlam- M ile başlayıp M ile biteceğinden geriye kalan A, R, A, R, A
lı ya da anlamsız kelimeler arasından seçilen bir kelime- 5!
harfleri kendi aralarında = 10 değişik şekilde yer de-
nin M ile başlayıp M ile bitmesi olayının eleman sayısını 3! .2!
ğiştirebilir.
bulunuz.
O halde M ile başlayıp M ile bitme olayının eleman sayısı 10
bulunur.
Cevap: 10
34
Olasılık
soru 1 soru 5

Birbirinden farklı 2 gömlek ile 6 pantolon bir askıya asılıyor. A={0, 1, 2, 3, 4, 5} kümesinin elemanları kullanılarak yazılan üç
Gömleklerin yanyana gelme olayının eleman sayısı kaçtır? basamaklı sayılardan rastgele bir sayı seçiliyor.
Seçilen sayının çift sayı olması olayının eleman sayısı kaçtır?
A) 8! B) 2!6! C) 2!7! D) 7! E) 2!.6!.2!
A) 52 B) 60 C) 72 D) 90 E) 180
soru 2 soru 6

Birbirinden farklı 5 matematik ile 4 geometri kitabı bir rafa yan- A={0, 1, 2, 3, 4} kümesinin elemanları kullanılarak yazılan üç
yana diziliyor. basamaklı sayılardan rastgele bir sayı seçiliyor.
Aynı tür kitapların yanyana gelme olayının eleman sayısı Seçilen sayının rakamları farklı olması olayının eleman sa-
kaçtır? yısı kaçtır?
A) 9! B) 4!5! C) 4!6! D) 5!5! E) 4!5!2! A) 36 B) 48 C) 52 D) 60 E) 100
soru 3 soru 7

6 erkek, 6 kız yuvarlak masa etrafında oturacaktır. "SERDAR" kelimesindeki harflerle yazılan 6 harfli anlamlı
İki erkek arasına bir kız gelme olayının eleman sayısı kaçtır? ya da anlamsız kelimeler arasından seçilen bir kelimenin
S ile başlayıp D ile bitmesi olayının eleman sayısı kaçtır?
A) 5!.6! B) 5!5! C) 6!6! D) 11! E) 12!
A) 4 B) 6 C) 12 D) 18 E) 24
soru 4 soru 8

Anne, baba ve 4 çocuktan oluşan bir aile yuvarlak masa etra- 111223 sayısının rakamlarıyla yazılan 6 basamaklı sayılar
fında oturacaktır. arasından seçilen bir sayının çift sayı olması olayının ele-
Anne ile babanın yanyana oturma olayının eleman sayısı man sayısı kaçtır?
kaçtır?
A) 10 B) 15 C) 20 D) 30 E) 60
A) 6! B) 5! C) 2!.4!.2! D) 2!.4! E) 2!5!
1 – C 2 – E 3 – A 4 – D 5 – D 6 – B 7 – C 8 – C
35
Olasılık
6 elemanlı bir kümenin tüm alt kümeleri küçük kartlara yazıla- 6 elemanlı bir kümenin 3 elemanlı alt küme sayısı
rak bir torbaya atılıyor. æç6ö÷ 6.5.4
ç ÷÷ = = 20 dir.
çè3÷ø 3.2.1
Torbadan rastgele bir kart seçildiğinde karttaki kümenin 3 Cevap: 20
elemanlı olması olayının eleman sayısını bulunuz.
Bir torbaya 5 kırmızı ve 6 sarı bilye vardır. æ5ö÷ æç6ö÷

5 kırmızı bilyeden 2 si çç ÷÷÷ , 6 sarı bilyeden 1 i ç ÷÷ değişik şekilde
Torbadan çekilen 3 bilyenin ikisinin kırmızı birinin sarı bil- çè2ø èç1 ø÷
seçilir.
ye olması olayının eleman sayısını bulunuz.
O halde 2 sinin kırmızı 1 inin sarı gelme olayının eleman sayısı
æç5öæ 6ö
çç ÷÷÷ççç ÷÷÷ = 10.6 = 60 bulunur.
è2÷øè1 ø÷
Cevap: 60
Aralarında Ümit'in de bulunduğu 7 kişi arasından seçilen Grupta Ümit olacağına göre geriye kalan 6 kişi arasından 3
4 kişinin içinde, Ümit'in bulunması olayının eleman sayısı- æ6ö 6.5.4
kişi çç ÷÷÷ = = 20 farklı şekilde seçilebilir.
nı bulunuz. çè3÷ø 3.2.1
O halde Ümit'in bulunduğu olay sayısı 20 dir.
Cevap: 20
Doğrusal 3 noktadan üçgen meydana gelmez. O halde 7 nok-

tadan seçilen 3 nokta ile oluşan üçgen sayısından, doğrusal
noktalardan oluşturduğumuz üçgen sayısını çıkartırsak isteni-
len üçgen sayısını buluruz.
æç7ö÷ æç4ö÷ æç3ö÷ æç3ö÷
÷ ÷ ÷ ÷
ççè3÷ø÷ - ççè3÷÷ø - èçç3÷ø÷ - èçç3÷ø÷ = 35 - 4 - 1- 1 = 29

Cevap: 29
Yukarıdaki şekilde üzerindeki 7 noktadan üç tanesi seçiliyor.

Seçilen bu noktaların üçgen oluşturması olayının eleman
sayısını bulunuz.
36
Olasılık
soru 1 soru 5

7 elemanlı bir kümenin tüm alt kümeleri küçük kartlara yazıla- Aralarında Billur'un da bulunduğu 8 kişi arasından seçilen
rak bir torbaya atılıyor. 4 kişinin içinde Billur'un bulunması olayının eleman sayısı
Torbadan rastgele bir kart seçildiğinde karttaki kümenin 2 kaçtır?
elemanlı olması olayının eleman sayısı kaçtır?
A) 70 B) 63 C) 56 D) 45 E) 35
A) 15 B) 21 C) 28 D) 35 E) 36
soru 2 soru 6

6 elemanlı bir kümenin tüm alt kümeleri küçük kartlara yazıla- Aralarında Özgür ile Nilüfer'in bulunduğu 10 kişi arasından
rak bir torbaya atılıyor. seçilen 4 kişinin içinde Özgür'ün bulunduğu Nilüfer'in bu-
Torbadan rastgele bir kart seçildiğinde karttaki kümenin lunmadığı olayın eleman sayısı kaçtır?
en az 2 elemanlı olması olayının eleman sayısı kaçtır?
A) 28 B) 36 C) 56 D) 70 E) 84
A) 55 B) 57 C) 58 D) 63 E) 64
soru 3 soru 7

Bir torbada 4 kırmızı ve 5 sarı bilye vardır.

Torbadan çekilen 2 bilyeden birinin kırmızı birinin sarı bil-
ye olması olayının eleman sayısı kaçtır?
A) 9 B) 15 C) 20 D) 28 E) 36
Yukarıdaki şekil üzerinde bulunan 8 noktadan 3 tanesi seçi-

liyor.
Seçilen bu noktaların üçgen oluşturması olayının eleman
sayısı kaçtır?
A) 47 B) 48 C) 49 D) 51 E) 56
soru 4 soru 8

Bir torbada 6 mavi ve 5 sarı bilye vardır.

Torbadan çekilen 3 bilyenin ikisinin mavi birinin sarı bilye

olması olayının eleman sayısı kaçtır?

A) 20 B) 45 C) 60 D) 75 E) 90
Yukarıdaki şekil üzerinde bulunan 9 noktadan 4 tanesi seçi-
liyor.
Seçilen bu noktaların dörtgen oluşturması olayının eleman
sayısı kaçtır?
A) 126 B) 84 C) 75 D) 60 E) 40
1 – B 2 – B 3 – C 4 – D 5 – E 6 – C 7 – A 8 – D
37
Olasılık
Olasılık Fonksiyonu
Bir E örneklem uzayının tüm alt kümelerinin kümesi EA olsun.
Tanım kümesi EA, değer kümesi [0,1]={x:0 ≤ x ≤ 1, x∈R} olmak üzere,
P: EA→ [0,1] biçiminde tanımlanmış ve aşağıdaki özellikleri sağlayan fonksiyona olasılık fonksiyonu denir. A∈EA ise P(A) reel
sayısına A olayının olasılığı denir.
1) 0 ≤ P(A) ≤ 1
2) P(E)=1 (Kesin olay)
3) A, B∈EA ve A ∩ B=∅ ise P(A ∪ B)=P(A)+P(B) dir.
Bir deneye ait A olayının olma olasılığı aşağıdakilerden 7

A olayının olma olasılığı 0 ≤ P(A) ≤ 1 dır. > 1 olduğu için
hangisi olamaz? 6
7
A olayının olma olasılığı P(A) = olamaz.
6
1 2 3 4 7 Cevap: E
A) B) C) D) E)
8 3 4 5 6
E={a,b,c} ayrık örneklem uzayı veriliyor. E={a,b,c} örneklem uzayında P(a)+P(b)+P(c)=P(E)=1 ol-
Aşağıdakilerden kaç tanesi bir olasılık fonksiyonu belirtir? malıdır.
1 1 1
A) P(a) + P(b) + P(c) = + + =1
3 2 6
1 1 1
A) P(a) = , P(b) = , P(c) = 2 1 1
3 2 6 B) P(a) + P(b) + P(c) = + + =1
3 4 12
2 1 1
B) P(a) = , P(b) = , P(c) = 1 1 1
3 4 12 C) P(a) + P(b) + P(c) = + + =1
3 3 3
1 1 1
C) P(a) = , P(b) = , P(c) = 2 1 3 33
3 3 3 D) P(a) + P(b) + P(c) = + + = ¹1
5 2 4 20
2 1 3
D) P(a) = , P(b) = , P(c) =
5 2 4 O halde A, B, C şıkları olasılık fonksiyonu belirtir.
Cevap: 3
Bir deney için a ve b gibi iki ayrık sonuç olasıdır. Örneklem uzay E={a,b} dir.
Sonucun a olma olasılığı b olma olasılığının 7 katı olduğu- P(a)=7P(b) ve P(a)+P(b)=1 için
na göre, P(a) ve P(b) kaçtır, bulunuz.
P(a)+P(b)=7P(b)+P(b)=1
8P(b)=1
1
P(b) =dir.
8
1 1 7
P(b) = için P(a) = 7.P(b) = 7. = bulunur.
8 8 8
Cevap: P(a) = 7 , P(b) = 1

8 8
38
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir deneye ait A olayının olma olasılığı aşağıdakilerden E={a,b,c} ayrık örneklem uzayı veriliyor.
hangisi olamaz? Aşağıdakilerden hangisi bir olasılık fonksiyonu belirtmez?
1 1 1 2 5 1 1 2
A) B) C) D) E) A) P(a) = , P(b) = , P(c) =
6 3 2 3 4 4 6 3
1 1 7
B) P(a) = , P(b) = , P(c) =
5 10 10
2 3
C) P(a) = P(b) = , P(c) =
7 7
1 3 1
D) P(a) = , P(b) = , P(c) =
8 8 2
1 2 4
E) P(a) = , P(b) = , P(c) =
15 15 5
soru 2 soru 6

Bir deneye ait A olayının olma olasılığı aşağıdakilerden F={a,b,c} ayrık örneklem uzayı ve P olasılık fonksiyonudur.
hangisi olabilir? 3 1
P(a) = , P(b) = olduğuna göre, P(c) kaçtır?
10 5
1 3 3
A) - 1 B) - C) D) E) 2
2 5 2
1 1 3 2 1
A) B) C) D) E)
10 5 10 5 2
soru 3 soru 7

x -1
Bir deneye ait A olayının olma olasılığı P(A) = dir. Bir deney için a ve b gibi iki ayrık sonuç olasıdır.
5
x tamsayısı kaç farklı değer alır?
Sonucun a olma olasılığı b olma olasılığının 4 katı olduğu-
na göre sonucun b olma olasılığı kaçtır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
1 1 1 3 4
A) B) C) D) E)
5 4 3 4 5
soru 4 soru 8

E={a,b,c} ayrık örneklem uzayı veriliyor. Bir deney için a, b ve c gibi üç ayrık sonuç olasıdır.
Aşağıdakilerden hangisi bir olasılık fonksiyonu belirtir?
Sonucun a veya b olma olasılığı 7 , b veya c olma ola-
12
3
sılığı olduğuna göre, sonucun b olma olasılığı kaçtır?
2 1 1 4
A) P(a) = , P(b) = , P(c) =
5 2 5
1 1 5 1 1 5 1 7
B) P(a) = , P(b) = , P(c) = A) B) C) D) E)
4 3 12 4 3 12 2 12
1 1 2
C) P(a) = , P(b) = , P(c) =
3 3 3
1 1 3
D) P(a) = , P(b) = , P(c) =
4 4 4
1 1 1
E) P(a) = , P(b) = , P(c) =
6 3 3
1 – E 2 – C 3 – D 4 – B 5 – A 6 – E 7 – A 8 – B
39
Olasılık
Olasılık Fonksiyonu Özellikleri

1) P(∅)=0 (imkansız olay)
ı ı
2) A nın tümleyeni A olmak üzere, A olayının gerçekleşme olasılığı P(A), A olayının gerçekleşmeme olasılığı P(A ) ise
ı
P(A)+P(A )=1 dir.
3) A ∩ B ≠ ∅ ise P(A ∪ B)=P(A)+P(B) – P(A ∩ B) dir.
4) A ⊂ B ise P(A) ≤ P(B) dir.
6 kırmızı, 4 mavi bilye arasından rastgele seçilen bir bilye- 6 kırmızı, 4 mavi bilye arasında siyah bilye olmadığından siyah
nin siyah olma olasılığı kaçtır, bulunuz. bilye seçme olayı imkansız olaydır.
O halde P(∅)=0 bulunur.
Cevap: 0

ı
1 P(A)+P(A )=1 olduğundan
Bir A olayının gerçekleşme olasılığı P(A)= olduğuna
4 1
ı
göre gerçekleşmeme olasılığı P(A ) kaçtır, bulunuz. + P(A ý ) = 1
4
1 3
P(A ý ) = 1- = bulunur.
4 4
3
Cevap:
4
A ve B, E örneklem uzayında iki olaydır.

P(A)+P(A )=1 ise P(A) + 2 = 1 ⇒ P(A) = 1
ı
2 1 5 3 3
P(A ý =) , P(B)= ve P(A Ç B)= olduğuna göre,
3 4 12 P(A ∪ B)=P(A)+P(B) – P(A ∩ B)
P(A ∪ B) kaçtır, bulunuz. 1 1 5 4 + 3-5 2 1
P(A È B) = + - = = =
3 4 12 12 12 6
(4) (3) (1)
Cevap: 1
6
A ve B, E örneklem uzayında ayrık olaylardır. A ve B ayrık iki olay olduğuna göre,

1 , 3 olduğuna göre, P(B) kaçtır, A ∩ B=∅ ve P(A ∩ B)=0 dır.
P((A È B)ý ) = P(A) =
10 10 ı
P(A ∪ B)+P((A ∪ B) )=1
bulunuz.
1
P(A È B) + = 1 için P(A È B) = 9
10 10
P(A ∪ B)=P(A)+P(B) – P(A ∩ B)
9 3
= + P(B) - 0
10 10
9-3
= P(B) ise P(B) = 6 = 3 bulunur.
10 10 5
3
Cevap:
5
40
Olasılık
soru 1 soru 5

6 sarı, 4 mavi bilye arasından rastgele seçilen bir bilyenin A ve B, E örneklem uzayında iki olaydır.
siyah olma olasılığı kaçtır? 1 1 1
P(A) = , P(B) = ve P(A Ç B) = olduğuna göre, P(A ∪ B)
6 2 3
kaçtır?
1 1 2 6
A) 0 B) C) D) E)
6 4 5 10
1 1 1 2 5
A) B) C) D) E)
6 4 3 3 6
soru 2 soru 6

2
Bir A olayının gerçekleşme olasılığı P(A) = olduğuna göre, A ve B, E örneklem uzayında iki olaydır.
7
ı
gerçekleşmeme olasılığı P(A ) kaçtır? 5 1 7
P(A ý ) = , P(B) = ve P(A È B) = olduğuna göre,
8 4 16
2 3 4 5 6 P(A ∩ B) kaçtır?
A) B) C) D) E)
7 7 7 7 7
5 3 1 1 3
A) B) C) D) E)
16 16 8 4 4
soru 3 soru 7

Bir A olayının gerçekleşme olasılığı, gerçekleşmeme olasılığı- A ve B, E örneklem uzayında iki olaydır.
nın 9 katı olduğuna göre, gerçekleşmeme olasılığı kaçtır?
1 5 11
P(A ý ) = , P(B) = ve P(A È B) = olduğuna göre,
4 12 12
1 1 1 8 9 P(A \ B) kaçtır?
A) B) C) D) E)
10 9 8 9 10
1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
12 6 4 3 2
soru 4 soru 8

4
Sınıftan rastgele seçilen bir öğrencinin kız olma olasılığı A ve B, E örneklem uzayında ayrık olaylardır.
11
olduğuna göre, aynı sınıftan seçilen bir öğrencinin erkek 1 1
P((A È B)ý ) = , P(A) = olduğuna göre,
8 2
olma olasılığı kaçtır?
P(B) kaçtır?
4 5 6 7 8
A) B) C) D) E)
11 11 11 11 11 1 3 1 5 3
A) B) C) D) E)
4 8 2 8 4
1 – A 2 – D 3 – A 4 – D 5 – C 6 – B 7 – E 8 – B
41
Olasılık
Eş Olumlu Örneklem Uzay ve Olasılık Hesabı

Bir deneyde tüm çıktıların olasılıkları birbirine eşit ise bu şekildeki örneklem uzaylara eş olumlu örneklem uzay denir.
E={e1, e2, ... ,en} sonlu bir eş örneklem uzay olsun. O halde P(e1)=P(e2)=P(e3)=.....=P(en) dir.
Örneğin; bir zarın havaya atılması deneyinde örneklem uzay E={1, 2, 3, 4, 5, 6} ve zarın her bir yüzünün üste gelme olasılığı
birbirine eşit olduğundan E eş olumlu örnek uzaydır. Yani P(1)=P(2)=P(3)=P(4)=P(5)=P(6) dır. Bir madeni paranın havaya atıl-
ması deneyinde örneklem uzay E={Y, T} ve paranın tura veya yazı gelme olasılığı birbirine eşit olduğundan E eş olumlu örnek
uzaydır. Yani P(Y)=P(T) dir.
Olasılık Hesabı
A ⊂ E, s(A): A olayının eleman sayısı, s(E): E örneklem uzayın eleman sayısı olmak üzere, P(A): A olayının olma olasılığı
A olayının eleman sayısı (istenen durumların sayısı) s(A)

P(A)= = dir.
E örneklem uzayın eleman sayısı (tüm durumların sayısı) s(E)
Bir zar havaya atılıyor. Örneklem uzay: E={1,2,3,4,5,6} ve s(E)=6

Zarın üst yüzüne gelen sayının tek sayı olma olasılığı kaç- Zarın tek sayı olması olayı yani
tır, bulunuz. İstenen Olay: A={1,3,5} ve s(A)=3
O halde, tek sayı gelme olasılığı P(A) = s(A) = 3 = 1 bulunur.

s(E) 6 2
1
Cevap:
2
Bir madeni para havaya atılıyor. Örneklem uzay: E={Y,T} ve s(E)=2

Paranın tura gelme olasılığı kaçtır, bulunuz. Paranın tura gelmesi olayı yani İstenen Olay: A={T} ve s(A)=1
s(A) 1
O halde, tura gelme olasılığı P(A) = = bulunur.
s(E) 2
Cevap: 1
2
3 mavi, 4 kırmızı bilyenin bulunduğu bir torbadan rastgele bir Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=3+4=7
bilye çekiliyor. Bilyenin kırmızı gelme olayı yani istenen olayın eleman sayısı
Çekilen bilyenin kırmızı gelme olasılığı kaçtır, bulunuz. s(A)=4
O halde, bilyenin kırmızı gelme olasılığı P(A) = s(A) = 4
s(E) 7
4
Cevap:
7
20 kişilik bir sınıftaki öğrencilerin 8'i gözlüklüdür. Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=20
Sınıftan rastgele seçilen bir öğrencinin gözlüklü olma ola- Öğrencinin gözlüklü olma olayı yani istenen olayın eleman
sılığı kaçtır, bulunuz. sayısı s(A)=8
O halde, öğrencinin gözlüklü olma olasılığı P(A) = 8 = 2

20 5
bulunur.
2
Cevap:
5
42
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir zar havaya atılıyor. 4 mavi, 6 kırmızı bilyenin bulunduğu bir torbadan rastgele bir
Zarın üst yüzüne gelen sayının çift sayı olma olasılığı kaç- bilye çekiliyor.
tır? Çekilen bilyenin mavi olma olasılığı kaçtır?
1 1 1 2 5 1 2 3 2 4
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
6 3 2 3 6 10 5 5 3 5
soru 2 soru 6

Bir zar havaya atılıyor. 4 mavi, 3 kırmızı, 2 siyah bilyenin bulunduğu bir torbadan rast-
Zarın üst yüzüne gelen sayının 4'den büyük olma olasılığı gele bir bilye çekiliyor.
kaçtır? Çekilen bilyenin kırmızı olma olasılığı kaçtır?
1 1 1 2 5 1 2 3 1 4
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
6 3 2 3 6 9 9 10 3 9
soru 3 soru 7

Bir madeni para havaya atılıyor. 30 kişilik bir sınıftaki öğrencilerin 12'si kızdır.
Paranın yazı gelme olasılığı kaçtır? Sınıftan rastgele seçilen bir öğrencinin erkek olma olası-
lığı kaçtır?
1 1 1 1
A) B) C) D) E) 1
8 6 4 2 2 3 2 1 1
A) B) C) D) E)
3 5 5 3 30
soru 4 soru 8

Bir madeni para 2 kez havaya atılıyor.

20 kişilik bir sınıftan rastgele seçilen bir öğrencinin gözlüklü
Paranın ikisinin yazı gelme olasılığı kaçtır? 1
olma olasılığı olduğuna göre, bu sınıfta kaç tane gözlük-
5
3 1 1 1 3 süz öğrenci vardır?
A) B) C) D) E)
8 8 4 2 4
A) 16 B) 14 C) 12 D) 8 E) 4
1 – C 2 – B 3 – D 4 – C 5 – B 6 – D 7 – B 8 – A
43
Olasılık
4 erkek ve 3 kız yanyana bir sırada rastgele oturduğunda,

erkeklerin bir arada olma olasılığını bulunuz.
4+3=7 kişi yanyana 7! şekilde oturabilir. O halde örneklem

uzayın eleman sayısı s(E)=7! dir. Erkeklerin bir arada olacağı-
na göre 1 eleman olarak düşünülürse 3 kızla birlikte 4 eleman
olduğundan 4! şeklinde sıralanabilirler. Erkekler kendi arala-
rında 4! şekilde yer değiştirebilir. O halde erkeklerin bir ara-
da olması olayının eleman sayısı s(A)=4!.4! dir. Erkeklerin bir
arada olma olasılığı P(A) = s(A) = 4! .4! = 4.3.2.1.4! = 4

s(E) 7! 7.6.5.4! 35
dir.
4
Cevap:
35
A={0,1,2,3,4} kümesinin elemanları kullanılarak yazılan üç 4 5 5

. . = 100 tane üç basamaklı sayı yazıla-
basamaklı sayılardan rastgele biri seçiliyor. ¯ ¯ ¯
{1,2,3,4} {0,1,2,3,4} {0,1,2,3,4}
Seçilen sayının rakamlarının farklı olma olasılığını bulu- bilir. O halde örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=100 dür.
nuz. 4 4 3
. . = 48 tane rakamları farklı üç ba-
¯ ¯ ¯
{1,2,3,4} {0,1, 2 ,3,4} {0,1, 2 ,3,4}
samaklı sayı yazılabilir.
O halde rakamların farklı olma olasılığı P(A) = s(A) = 48 = 12

s(E) 100 25
dir.
12
Cevap:
25
ZELZELE kelimesinin harfleri yer değiştirilerek yedi harfli keli- ZELZELE kelimesindeki harflerin yer değiştirmesiyle
meler yazılıyor. 7!
= 210 kelime yazılır. O halde örneklem uzayın e-
Yazılan kelimelerden biri seçildiğinde seçilen kelimenin Z 2! .3! .2!
ile başlayıp Z ile bitme olasılığını bulunuz. leman sayısı s(E)=210 dur. İstenilen kelime Z ile başlayıp
Z ile biteceğinden geriye kalan E, L, E, L, E harflerinden
5!
s(A) = = 10 değişik kelime yazılır. O halde seçilen kelime-
2!3!
nin Z ile başlayıp Z ile bitme olasılığı P(A) = s(A) = 10 = 1
s(E) 210 21
dir.
1
Cevap:
21
44
Olasılık
soru 1 soru 5

6 öğretmen ve 2 öğrenci yanyana bir sırada rastgele o- A={0,1,2,3,4,5,6} kümesinin elemanları kullanılarak yazılan
turduğunda öğretmenlerin bir arada olma olasılığı kaçtır? üç basamaklı sayılardan rastgele biri seçiliyor.
Seçilen sayının tek sayı olma olasılığı kaçtır?
3 1 1 3 25
A) B) C) D) E)
28 4 3 4 28 1 2 3 4 6
A) B) C) D) E)
7 7 7 7 7
soru 2 soru 6

4 Matematik ve 3 Fizik kitabı yanyana rastgele bir rafa di- A={0,1,2,3,4,5} kümesinin elemanları kullanılarak yazılan üç
zildiğinde aynı tür kitapların bir arada olma olasılığı kaçtır? basamaklı sayılardan rastgele biri seçiliyor.
Seçilen sayının rakamlarının farklı olma olasılığı kaçtır?
1 2 4 3 4
A) B) C) D) E)
35 35 35 7 7 2 1 4 5 2
A) B) C) D) E)
9 3 9 9 3
soru 3 soru 7

Anne, baba ve dört çocuk yuvarlak masa etrafında rastge- PARABOL kelimesinin harfleri yer değiştirilerek yedi harfli ke-
le oturduğunda anne ile babanın yanyana gelme olasılığı limeler yazılıyor.
kaçtır? Yazılan kelimelerden biri seçildiğinde seçilen kelimelerin
A ile başlayıp A ile bitme olasılığı kaçtır?
1 2 1 3 4
A) B) C) D) E)
5 5 3 5 5 2 4 1 2 1
A) B) C) D) E)
7 21 7 21 21
soru 4 soru 8

Yandaki şekilde çizgiler dik
5 kız ve 5 erkek yuvarlak masa etrafında rastgele oturdu-
kesişen yolları göstermektedir.
ğunda her iki erkek arasında bir kız olma olasılığı kaçtır?
A'dan B'ye en kısa yoldan
5 2 1 1 1 rastgele giden bir kişinin
A) B) C) D) E) C'den geçerek B ye gitme
126 63 42 63 126
olasılığı kaçtır?

15 13 1 15 4
A) B) C) D) E)
56 28 2 28 7
1 – A 2 – B 3 – B 4 – E 5 – C 6 – D 7 – E 8 – D
45
Olasılık
A={a,b,c,d,e,f} kümesinin 3 elemanlı alt kümelerinin arasın- æ 6ö

dan rastgele bir küme seçiliyor. 6 elemanlı kümesinin 3 elemanlı alt küme sayısı çç ÷÷÷ = 20 dir.
çè3÷ø
Seçilen kümenin içinde "a" nın eleman olarak bulunma O halde örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=20 dir. Seçilen
olasılığı kaçtır, bulunuz. kümenin içinde "a" nın eleman olarak bulunduğu küme sayısı
æ5ö
çç ÷÷÷ = 10 dur. O halde seçilen kümenin içinde "a" nın bulunma
çè2÷ø
olasılığı P(A) = 10 = 1 dir.
20 2 1
Cevap:
2
4 evli çift arasından iki kişi seçiliyor. æ 8ö

4+4=8 kişiden 2 kişi çç ÷÷÷ = 28 değişik şekilde seçilebilece-
Seçilen iki kişinin birbiriyle evli olma olasılığı kaçtır, bu- çè2÷ø
lunuz. ğinden örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=28 dir. 4 evli çift-
æ 4ö
ten 1 çift çç ÷÷÷ = 4 değişik şekilde seçilebilir. O halde seçilen iki
çè1 ÷ø
4 1
kişinin evli çift olma olasılığı P(A) = = dir.
28 7 1
Cevap:
7
3 öğretmen, 5 öğrenci arasından üç kişilik bir ekip oluşturu- æ 8ö

luyor. 3+5=8 kişiden 3 kişi ççç ÷÷÷ = 56 değişik şekilde seçilebilece-
è3÷ø
Oluşturulan bu ekipte iki öğrenci olma olasılığı kaçtır, bu- ğinden örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=56 dır. Seçilen
lunuz. æ5ö æ3ö
ekipte 2 öğrenci 1 öğretmen ççç ÷÷÷ . ççç ÷÷÷ = 30 değişik şekil-
è2÷ø è1 ø÷
de bulunur. O halde seçilen ekipte iki öğrenci olma olasılığı
30 15
P(A) = = dir.
56 28 15
Cevap:
28
3 doktor, 6 hemşirenin bulunduğu bir gruptan 3 kişilik bir sağ- æ 9ö

lık ekibi oluşturuluyor. 3+6=9 kişiden 3 kişi çç ÷÷÷ = 84 değişik şekilde seçilebilece-
çè3ø÷
Oluşturulan bu ekipte en az bir doktorun olma olasılığı ğinden örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=84 dür. Seçilen
kaçtır, bulunuz. üç kişilik ekipte en az bir doktorun olması olayına A olayı
ı
dersek, A olayı üç kişilik ekibin tümünün hemşire olmasıdır.
æ 6ö
6 hemşireden 3 hemşire çç ÷÷÷ = 20 değişik şekilde seçilir. O
çè3÷ø
halde seçilen ekipte en az bir doktorun olma olasılığı P(A);
ı
P(A)+P(A )=1
20 20 64 16
P(A) + = 1 ise P(A) = 1- = =
84 84 84 21
16
Cevap:
21
46
Olasılık
soru 1 soru 5

A={a,b,c,d,e,f,g} kümesinin 3 elemanlı alt kümelerinin arasın- 3 öğretmen, 6 öğrenci arasından iki kişilik bir ekip oluşturuluyor.
da rastgele bir küme seçiliyor. Oluşturulan bu ekipte bir öğretmen, bir öğrenci olma ola-
Seçilen üç elemanlı kümenin içinde "c" nin eleman olarak sılığı kaçtır?
bulunma olasılığı kaçtır?
3 2 1 1 1
A) B) C) D) E)
1 1 2 3 4 4 3 2 3 6
A) B) C) D) E)
2 7 7 7 7
soru 2 soru 6

A={a,b,c,d,e,f,g} kümesinin 4 elemanlı alt kümelerinin arasın- 3 pozitif, 4 negatif sayı arasından rastgele 2 sayı seçiliyor.
da rastgele bir küme seçiliyor. Bu sayıların çarpımların negatif olması olasılığı kaçtır?
Seçilen dört elemanlı kümenin içinde "a" ve "b" nin birlikte
bulunma olasılığı kaçtır? 4 12 16 4 5
A) B) C) D) E)
35 35 35 7 7
1 2 3 4 5
A) B) C) D) E)
7 7 7 7 7
soru 3 soru 7

5 evli çift arasından iki kişi seçiliyor. 4 erkek, 5 kızın bulunduğu bir gruptan 3 kişilik bir ekip oluş-
Seçilen iki kişinin birbiriyle evli olma olasılığı kaçtır? turuluyor.
Oluşturulan bu ekipte en az bir erkek olma olasılığı kaçtır?
1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
3 4 5 6 9 5 5 16 36 37
A) B) C) D) E)
42 21 21 42 42
soru 4 soru 8

Farklı 4 çift çoraptan rastgele seçilen dört tek çorabın bir-

birinin eşi olma olasılığı kaçtır?
3 1 6 1 32
A) B) C) D) E)
35 7 35 5 35 Yukarıdaki şekildeki 7 noktadan rastgele üç nokta seçiliyor.
Seçilen üç noktanın üçgen oluşturma olasılığı kaçtır?
6 29 6 31 32
A) B) C) D) E)
35 35 7 35 35
1 – D 2 – B 3 – E 4 – A 5 – C 6 –D 7 – E 8 – B
47
Olasılık
n
n tane madeni paranın havaya atılması deneyinde örneklem uzayın eleman sayısı 2 dir.

3
Bir madeni para 3 kez havaya atılıyor. Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=2 =8 dir. İkisinin yazı,
İkisinin tura, birinin yazı gelme olasılığı kaçtır, bulunuz. birinin tura gelme olayı A ise A={(T,T,Y), (T,Y,T), (Y,T,T)} ve
s(A)=3 dür. O halde ikisinin tura birinin yazı gelme olasılığı
3
P(A) = dir.
8
Cevap: 3
8

3
3 tane madeni para aynı anda havaya atılıyor. Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=2 =8 dir. En çok birinin
En çok birinin tura gelme olasılığı kaçtır, bulunuz. tura gelmesi, üç paranında yazı gelmesi veya sadece birinin
tura diğer ikisinin yazı gelmesi durumudur. Bu durumu A ile
gösterirsek A={(Y,Y,Y), (T,Y,Y), (Y,T,Y), (Y,Y,T)} ve s(A)=4 dür.
4 1
O halde en çok birinin tura gelme olasılığı P(A) = = dir.
8 2
1
Cevap:
2

4
4 tane madeni para aynı anda havaya atılıyor. Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=2 =16 dır. En az biri-
En az birinin yazı gelme olasılığı kaçtır, bulunuz. nin yazı gelme olayının gerçekleşmemesi yani üçününde tura
ı ı ı 1
gelme olayı A ise A ={(T,T,T)} ve s(A )=1 ve P(A ý ) = dir.
16
ı
O halde en az birinin yazı gelme olasılığı P(A)+P(A )=1 ise
1 15
P(A) + = 1 ve P(A) = dir.
16 16 15
Cevap:
16

5
5 tane madeni para aynı anda havaya atılıyor. Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=2 =32 dir. İkisinin yazı
İkisinin yazı, üçünün tura gelme olasılığı kaçtır, bulunuz. üçünün tura gelme olayı yani Y, Y, T, T, T arasındaki yer deği-
5!
şikliği = 10 farklı şekildedir. O halde ikisinin yazı üçünün
2!3!
10 5
tura gelme olasılığı P(A) = = dir.
32 16 5
Cevap:
16
48
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir madeni para 3 kez havaya atılıyor. 4 tane madeni para aynı anda havaya atılıyor.
İkisinin yazı, birinin tura gelme olasılığı kaçtır? En az birinin tura gelme olasılığı kaçtır?
1 1 3 1 5 15 7 3 1 1
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
8 4 8 2 8 16 8 4 4 16
soru 2 soru 6

Bir madeni para 3 kez havaya atılıyor. 5 tane madeni para aynı anda havaya atılıyor.
Üçünün tura gelme olasılığı kaçtır? En az birinin yazı gelme olasılığı kaçtır?
1 1 3 1 5 63 31 15 29 1
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
8 4 8 2 8 64 32 16 32 32
soru 3 soru 7

3 tane madeni para aynı anda havaya atılıyor. 5 tane madeni para aynı anda havaya atılıyor.
En çok birinin yazı gelme olasılığı kaçtır? Birinin yazı, dördünün tura gelme olasılığı kaçtır?
1 1 3 1 5 5 1 5 1 1
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
8 4 8 2 8 16 4 32 8 32
soru 4 soru 8

4 tane madeni para aynı anda havaya atılıyor. 6 tane madeni para aynı anda havaya atılıyor.
En çok birinin tura gelme olasılığı kaçtır? İkisinin yazı, dördünün tura gelme olasılığı kaçtır?
5 1 3 1 5
A) B) C) D) E) 1 15 5 15 49
8 16 16 4 16 A) B) C) D) E)
64 64 16 32 64
1 – C 2 – A 3 – D 4 – E 5 – A 6 – B 7 – C 8 – B
49
Olasılık
2
İki tane zarın havaya atılması deneyinde örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=6 =36 dır. Örneklem uzayın elemanları aşağıdaki
tablodaki gibidir.

İki zar aynı anda havaya atılıyor. Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=36 dır. Zarların üst yü-
Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 7 olma ola- züne gelen sayıların toplamının 7 olması olayının kümesi
sılığı kaçtır, bulunuz. A={(1,6), (2,5), (3,4), (4,3), (5,2), (6,1)} ve s(A)=6 dır. O halde
s(A) 6 1
P(A) = = = bulunur.
s(E) 36 6 1
Cevap:
6
İki zar aynı anda havaya atılıyor. Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=36 dır. Zarların üst
Zarların üst yüzüne gelen sayıların çarpımlarının 12 olma yüzüne gelen sayıların çarpımlarının 12 olması olayının kü-
olasılığı kaçtır, bulunuz. mesi A={(2,6), (3,4), (4,3), (6,2)} ve s(A)=4 dür. O halde
s(A) 4 1
P(A) = = = bulunur.
s(E) 36 9 1
Cevap:
9
İki zar aynı anda havaya atılıyor. Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=36 dır. Zarların üst yü-
Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamlarının 9'dan bü- züne gelen sayıların toplamlarının 9 dan büyük yani 10, 11,
yük veya 4 ile bölünebilme olasılığı kaçtır, bulunuz. 12 olması olayının kümesi A={(4,6), (5,5), (6,4), (5,6), (6,5),
(6,6)} ve s(A)=6 dır. Zarların üst yüzüne gelen sayıların top-
lamlarının 4 ile bölünebilmesi yeni 4, 8, 12 olması olayının kü-
mesi B={(1,3), (2,2), (3,1), (2,6), (3,5), (4,4), (5,3), (6,2),(6,6)}
ve s(B)=9 dur.
Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamları 9'dan büyük ve 4

ile bölünebilme olayının kümesi A ∩ B={(6,6)} ve s(A ∩ B)=1
dir. O halde toplamlarının 9'dan büyük veya 4 ile bölünebilme
olasılığı P(A ∪ B)=P(A)+P(B) – P(A ∩ B)
6 9 1 14 7
= + - = = bulunur.
36 36 36 36 18
7
Cevap:
18
50
Olasılık
soru 1 soru 5

İki zar aynı anda havaya atılıyor. İki zar aynı anda havaya atılıyor.
Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 6 olma ola- Zarların üst yüzüne gelen sayıların çarpımlarının tek sayı
sılığı kaçtır? olma olasılığı kaçtır?
1 1 1 1 5 1 2 1 5 1
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
36 18 12 9 36 6 9 4 18 3
soru 2 soru 6

Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 9 olma ola- Zarların üst yüzüne gelen sayıların çarpımlarının çift sayı
sılığı kaçtır? olma olasılığı kaçtır?
5 1 1 1 1 1 1 1 1 3
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
36 9 12 18 36 6 4 3 2 4
soru 3 soru 7

Zarların üst yüzüne gelen sayıların aynı olma olasılığı kaç- Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamlarının 5'den kü-
tır? çük olma olasılığı kaçtır?
1 5 1 1 1 5 1 2 7 1
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
6 36 9 12 36 18 4 9 36 6
soru 4 soru 8

Zarların üst yüzüne gelen sayıların çarpımlarının 6 olma Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamlarının 10'dan
olasılığı kaçtır? büyük veya 3 ile bölünebilme olasılığı kaçtır?
1 1 1 1 5 1 1 1 7 5
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
36 18 12 9 36 12 9 3 18 12
1 – E 2 – B 3 – A 4 – D 5 – C 6 – E 7 – E 8 – D
51
Olasılık
Bir torbada aynı büyüklükte 3 beyaz, 5 kırmızı top vardır. Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=5+3=8 dir. Torbadan
Bu torbadan rastgele çekilen bir topun beyaz olma olasılı- beyaz top çekme olayının eleman sayısı s(A)=3 dür. O halde
ğı kaçtır, bulunuz. s(A) 3
çekilen topun beyaz olma olasılığı P(A) = = bulunur.
s(E) 8
3
Cevap:
8
Bir torbada aynı büyüklükte 4 beyaz, 2 kırmızı, 3 siyah top Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=4+2+3=9 dur. Torba-
vardır. dan kırmızı top çekme olayının eleman sayısı s(A)=2 dir. O
Bu torbadan rastgele çekilen bir topun kırmızı olma olası- s(A) 2
halde çekilen topun kırmızı olma olasılığı P(A) = =
s(E) 9
lığı kaçtır, bulunuz.
bulunur.
2
Cevap:
9
Bir torbada aynı büyüklükte 6 beyaz, 3 kırmızı, 5 siyah top Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=6+3+5=14 tür. Torba-
vardır. dan kırmızı top çekme olayı K ve s(K)=3, torbadan siyah top
Bu torbadan rastgele çekilen bir topun kırmızı veya siyah çekme olayı 5 ve s(S)=5 dir. O halde torbada çekilen topun
olma olasılığı kaçtır, bulunuz. kırmızı veya siyah olma olasılığı
3 5 8 4
P(K È S) = P(K) + P(S) = + = = bulunur.
14 14 14 7
4
Cevap:
7
Bir torbada aynı büyüklükte x tane kırmızı, 2x+3 tane siyah Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=x+2x+3=3x+3 dür.
top vardır. Torbadan kırmızı top çekme olayının eleman sayısı s(K)=x dir.
Bu torbadan rastgele çekilen bir topun kırmızı olma olası- O halde P(K) = s(K) = x =
2
s(E) 3x + 3 7
lığı 2 olduğuna göre, x kaçtır, bulunuz.
7 7x=6x+6
x=6 bulunur.
Cevap: 6
52
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir torbada aynı büyüklükte 4 siyah, 6 beyaz top vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 3 beyaz, 4 kırmızı, 5 mavi top vardır.
Bu torbadan rastgele çekilen bir topun beyaz olma olası- Bu torbadan rastgele çekilen bir topun kırmızı veya beyaz
lığı kaçtır? olma olasılığı kaçtır?
1 1 2 3 2 1 1 5 7 3
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
10 6 5 5 3 4 3 12 12 4
soru 2 soru 6

Bir torbada aynı büyüklükte 5 siyah, 10 beyaz top vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 5 kırmızı, 6 siyah, 4 beyaz top
Bu torbadan rastgele çekilen bir topun siyah olma olasılığı vardır.
kaçtır? Bu torbadan rastgele çekilen bir topun kırmızı veya siyah
2 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
3 2 3 5 10 11 2 3 2 1
A) B) C) D) E)
15 3 5 5 3
soru 3 soru 7

Bir torbada aynı büyüklükte 3 sarı, 4 mavi, 5 kırmızı top vardır. Bir torbada aynı büyüklükte x siyah, 3x+2 mavi top vardır.
Bu torbadan rastgele çekilen bir topun mavi olma olasılığı Bu torbadan rastgele çekilen bir topun siyah olma olasılığı
kaçtır? 3
olduğuna göre, x kaçtır?
13
1 1 5 7 3
A) B) C) D) E)
4 3 12 12 4
A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
soru 4 soru 8

Bir torbada aynı büyüklükte 5 sarı, 4 mavi, 6 kırmızı top vardır. Bir torbada aynı büyüklükte x+1 siyah, 2x+5 mavi top vardır.
Bu torbadan rastgele çekilen bir topun kırmızı olma ola- Bu torbadan rastgele çekilen bir topun mavi olma olasılığı
sılığı kaçtır?
5 olduğuna göre, torbada kaç mavi top vardır?
7
4 1 2 3 2
A) B) C) D) E)
15 3 5 5 3
A) 5 B) 6 C) 10 D) 12 E) 15
1 –D 2 – C 3 – B 4 – C 5 – D 6 – A 7 – B 8 – E
53
Olasılık
Bir torbada aynı büyüklükte 6 sarı, 3 siyah bilye vardır. æ 9ö

6+3=9 bilyeden 2 bilye çç ÷÷÷ = 36 değişik şekilde seçilebilir.
Bu torbadan art arda çekilen iki bilyenin farklı renkte olma çè2÷ø
olasılığı kaçtır, bulunuz. O halde örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=36 dır. Torbadan
çekilen iki bilyenin farklı renkte olması yani birinin sarı diğeri-
æ6öæ3ö
nin siyah olma olayının eleman sayısı s(A) = çç ÷÷÷çç ÷÷÷ = 18 dir.
çè1÷øèç1ø÷
O halde istenen olasılık P(A) = s(A) 18 1
= = bulunur.
s(E) 36 2 1
Cevap:
2
Bir torbada aynı büyüklükte 4 sarı, 3 kırmızı bilye vardır. æ7ö

4+3=7 bilyeden 2 bilye ççç ÷÷÷ = 21 değişik şekilde seçilebilir. O hal-
Bu torbadan art arda çekilen iki bilyenin ikisininde sarı ol- è2ø÷
ma olasılığı kaçtır, bulunuz. de örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=21 dir. Torbadan çekilen
æ 4ö
iki bilyeninde sarı olma olayının eleman sayısı s(A) = çç ÷÷÷ = 6
çè2ø÷
s(A) 6 2
dır. O halde istenen olasılık P(A) = = = bulunur.
s(E) 21 7
2
Cevap:
7
Bir torbada aynı büyüklükte 4 mavi, 5 sarı bilye vardır. æ 9ö

Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin ikisinin mavi, biri- çè3÷ø
nin sarı olma olasılığı kaçtır, bulunuz.
O halde örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=84 tür. Torba-
dan çekilen üç bilyenin ikisinin mavi, birinin sarı olma olayının
æ4öæ5ö
eleman sayısı s(A) = çç ÷÷÷çç ÷÷÷ = 30 dur. O halde istenen olasılık
÷ç1 ÷ø
çè2øè
s(A) 30 5
P(A) = = = bulunur.
s(E) 84 14 5
Cevap:
14
Bir torbada aynı büyüklükte 6 siyah, 4 beyaz bilye vardır. æ10ö

6+4=10 bilyeden 3 bilye çç ÷÷÷ = 120 değişik şekilde se-
Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin üçününde aynı çè 3 ÷ø
renkte olma olasılığı kaçtır, bulunuz. çilebilir. O halde örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=120
dir. Torbadan çekilen üç bilyenin aynı renkte olması yani
üçünün siyah veya üçünün beyaz olma olayının eleman
æ 6ö æ 4ö
sayısı s(A) = çç ÷÷÷ + çç ÷÷÷ = 24 tür. O halde istenen olasılık
èç3ø÷ èç3÷ø
s(A) 24 1
P(A) = = = bulunur.
s(E) 120 5 1
Cevap:
5
54
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir torbada aynı büyüklükte 2 sarı, 4 siyah bilye vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 3 mavi, 5 sarı bilye vardır.
Bu torbadan art arda çekilen iki bilyenin farklı renkte olma Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin birinin mavi, ikisi-
olasılığı kaçtır? nin sarı olma olasılığı kaçtır?
1 2 4 2 8 5 13 15 15 3
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
15 15 15 5 15 28 56 56 28 4
soru 2 soru 6

Bir torbada aynı büyüklükte 3 sarı, 5 siyah bilye vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 4 mavi, 6 sarı bilye vardır.
Bu torbadan art arda çekilen iki bilyenin farklı renkte olma Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin ikisinin mavi, biri-
olasılığı kaçtır? nin sarı olma olasılığı kaçtır?
15 5 2 5 3 1 1 3 1 1
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
28 14 7 28 28 10 6 10 3 2
soru 3 soru 7

Bir torbada aynı büyüklükte 6 sarı, 3 kırmızı bilye vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 2 mavi, 3 kırmızı, 4 beyaz bilye
Bu torbadan art arda çekilen iki bilyenin ikisininde sarı ol- vardır.
ma olasılığı kaçtır? Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin farklı renkte olma
1 5 1 1 1
A) B) C) D) E)
2 12 3 4 12
1 3 1 2 3
A) B) C) D) E)
14 28 7 7 7
soru 4 soru 8

Bir torbada aynı büyüklükte 3 sarı, 4, kırmızı bilye vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 4 siyah, 3 beyaz bilye vardır.
Bu torbadan art arda çekilen iki bilyenin aynı renkte olma Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin aynı renkte olma
olasılığı kaçtır? olasılığı kaçtır?
1 2 3 5 6 1 4 1 6 1
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
7 7 7 7 7 35 35 7 35 5
1 – E 2 – A 3 – B 4 – C 5 – D 6 – C 7 – D 8 – C
55
Olasılık
Bir torbada aynı büyüklükte 3 kırmızı, 4 beyaz, 5 sarı bilye var- æ12ö
dır. 3+4+5=12 bilyeden 3 bilye çç ÷÷÷ = 220 değişik şekilde seçi-
çè 3 ÷ø
Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin üçününde sarı lebilir. O halde, örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=220 dir.
olmama olasılığı kaçtır, bulunuz. Torbadan çekilen üç bilyenin üçününde sarı renkle olmama
olayının tümleyeni yani üçününde sarı olma olayının eleman
æ5ö
sayısı s(A ý ) = çç ÷÷÷ = 10
çè3÷ø
æ5ö÷
çç ÷
ı
çè3÷ø÷
P(A)+P(A )=1, P(A) + =1
æ12÷ö
ççç ÷÷
è 3 ø÷
10
P(A) + = 1 ise
220

10 210 21
P(A) = 1- = = bulunur.
220 220 22
Cevap: 21
22
Bir torbada aynı büyüklükte 4 beyaz, 5 kırmızı bilye vardır. æ 9ö

Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin en az birinin kır- çè3÷ø
mızı olma olasılığı kaçtır, bulunuz.
O halde, örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=84 tür. Torba-
dan çekilen üç bilyenin en az birinin kırmızı olma olayının tüm-
æ 4ö
leyeni A üç topunda beyaz olma durumudur. s(A ý ) = çç ÷÷÷ = 4 tür.
ı
çè3÷ø
ı 4
P(A)+P(A )=1 ve P(A) + = 1 ise
84
4 80 20
P(A) = 1- = = bulunur.
84 84 21 20
Cevap:
21
Bir torbada aynı büyüklükte 6 beyaz, 4 kırmızı bilye vardır. æ10ö

6+4=10 bilyeden 3 bilye çç ÷÷÷ = 120 değişik şekilde seçilebi-
Bu torbadan art arda çekilen üç bilyeden en çok birinin çè 3 ÷ø
beyaz olma olasılığı kaçtır, bulunuz.
lir. O halde, örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=120 dir. Tor-
badan çekilen üç bilyeden en çok birinin beyaz olma yani bir
beyaz, iki kırmızı veya üçününde kırmızı olma olayının eleman
sayısı s(A) = çç ÷÷÷ çç ÷÷÷ + çç ÷÷÷ = 40 dır. O halde, istenen olasılık
çè1÷ø çè2÷ø çè3÷ø
s(A) 40 1
P(A) = = = bulunur.
s(E) 120 3 1
Cevap:
3
56
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir torbada aynı büyüklükte 4 kırmızı, 5 sarı bilye vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 3 kırmızı, 4 sarı, 5 mavi bilye vardır.
Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin üçününde kırmızı Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin en az birinin mavi
olmama olasılığı kaçtır? olması olasılığı kaçtır?
1 5 37 25 20 7 33 35 37 39
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
21 42 42 28 21 44 44 44 44 44
soru 2 soru 6

Bir torbada aynı büyüklükte 2 kırmızı, 3 beyaz, 4 sarı bilye vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 3 beyaz, 5 kırmızı bilye vardır.
Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin üçününde sarı Bu torbadan art arda çekilen üç bilyeden en çok birinin
olmama olasılığı kaçtır? beyaz olma olasılığı kaçtır?
20 25 37 5 1 5 15 9 5 6
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
21 28 42 42 21 28 28 14 7 7
soru 3 soru 7

Bir torbada aynı büyüklükte 4 beyaz, 6 kırmızı bilye vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 5 beyaz, 4 kırmızı bilye vardır.
Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin en az birinin kır- Bu torbadan art arda çekilen üç bilyeden en çok birinin
mızı olması olasılığı kaçtır? kırmızı olma olasılığı kaçtır?
1 1 9 14 29
A) B) C) D) E) 17 1 23 4 25
30 15 10 15 30 A) B) C) D) E)
42 2 42 7 42
soru 4 soru 8

Bir torbada aynı büyüklükte 6 beyaz, 5 sarı bilye vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 7 beyaz, 4 sarı bilye vardır.
Bu torbadan art arda çekilen üç bilyenin en az birinin sarı Bu torbadan art arda çekilen üç bilyeden en çok ikisinin
olması olasılığı kaçtır? beyaz olma olasılığı kaçtır?
30 29 28 27 26 28 26 25 8 7
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
33 33 33 33 33 33 33 33 33 33
1 – E 2 – A 3 – E 4 – B 5 – D 6 – D 7 – E 8 – B
57
Olasılık
Yandaki dairesel grafik bir Örneklem uzayın eleman sayısı s(E)=360° dir. C dilini bilme
topluluktaki A, B ve C dillerini olayının eleman sayısı s(C)=360° – 120° – 80°=160°

bilenlerin sayısının dağılımını O halde seçilen bir kişinin C dilini bilme olasılığı

göstermektedir. s(C) 160° 4
P(C) = = = bulunur.
Bu topluluktan rastgele se- s(E) 360° 9 4
Cevap:
çilen bir kişinin C dilini bil- 9
me olasılığı kaçtır, bulunuz.
Sayı doğrusu üzerinde [– 3,5] aralığında alınan bir nokta- Örneklem uzay [AB] doğ-
nın [2,4] aralığında olma olasılığı kaçtır, bulunuz. ru parçasının uzunluğu-

dur.
O halde s(E)=|AB|=5 – (– 3)=8 dir.
Noktanın [2,4] aralığında

olma olayı [CD] doğru
parçasının uzunluğunda-
dır. O halde s(A)=|CD|=4 – 2=2 dir.

s(A) 2 1
İstenilen olasılık P(A) = = = bulunur.
s(E) 8 4 1
Cevap:
4
Yarıçapı 4 birim olan bir çemberin içinde alınan bir nok- Çember içinde alınan bir nok-
tanın çemberin merkezine 1 birimden fazla uzakta olma tanın merkeze olan uzaklığının

olasılığı kaçtır, bulunuz. 1 birimden fazla olması için ta-
ralı daire halkası içinde olmalı-

dır. Örneklem uzay yarıçapı 4
birim olan dairenin alanıdır.
2
s(E)=π4 =16π dir. Noktanın
çemberin merkezine 1 birim den fazla uzakta olma olayı daire
2 2
halkasının alanıdır. s(A)= π4 – π1 =15π dir.
s(A) 15π 15
İstenilen olasılık P(A) = = = bulunur.
s(E) 16π 16 15
Cevap:
16
Bir kenarı 6 birim olan kare şeklindeki bir levha üzerinde Levha içinde alınan bir nokta-
rastgele işaretlenen bir noktanın levhanın köşelerinden en nın levhanın köşelerinden en

çok 1 birim uzakta olma olasılığı kaçtır, bulunuz. çok 1 birim uzakta olması için
taralı çeyrek dairelerin içinde
olması gerekir. Örneklem u-
2
zay, karenin alanı s(E)=6 =36

dır. Noktanın levhanın köşele-
rinden en çok 1 birim uzakta
olma olayı çeyrek dairelerin
æ π .12 ö÷
alanıdır. s(A) = ççç ÷÷ . 4 = π dir.
çè 4 ÷ø
s(A) π
İstenilen olasılık P(A) = = bulunur.
s(E) 36 π
Cevap:
36
58
Olasılık
soru 1 soru 5

Yandaki dairesel grafik bir Yarıçapı 6 birim olan bir çemberin üzerinde alınan bir nok-

topluluktaki A, B ve C dille- tanın çemberin merkezine olan uzaklığının 1 birim veya
rini bilenlerin sayısının da- daha küçük olma olasılığı kaçtır?
ğılımını göstermektedir.
Bu topluluktan rastgele 1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
seçilen bir kişinin A dilini bilme olasılığı kaçtır? 6 9 12 18 36
1 5 11 1 13
A) B) C) D) E)
4 18 36 3 36
soru 2 soru 6

Yandaki dairesel grafik bir Yarıçapı 5 birim olan bir çemberin üzerinde alınan bir nok-
topluluktaki A, B ve C dille- tanın çemberin merkezine 2 birimden fazla uzakta olma

rini bilenlerin sayısının da- olasılığı kaçtır?
ğılımını göstermektedir.
Bu topluluktan rastgele 21 19 3 6 4
A) B) C) D) E)
seçilen bir kişinin B dilini bilmeme olasılığı kaçtır? 25 25 5 25 25
5 4 7 1 2
A) B) C) D) E)
9 9 18 3 9
soru 3 soru 7

Sayı doğrusu üzerinde [– 2,8] aralığında alınan bir nokta- Bir kenarı 4 birim olan kare şeklindeki bir levha içerisinde
nın [– 1,3] aralığında olma olasılığı kaçtır? rastgele işaretlenen bir noktanın levhanın köşelerinden en
çok 1 birim uzakta olma olasılığı kaçtır?
1 3 2 1 2
A) B) C) D) E)
5 10 5 3 3 π π π 8-π 16 - π
A) B) C) D) E)
16 8 4 8 16
soru 4 soru 8

Boyutları 3 ve 4 birim olan dikdörtgen şeklindeki bir levha

Sayı doğrusu üzerinde [– 3,x] aralığında alınan bir noktanın
1 olduğuna göre, x kaçtır? içerisinde rastgele işaretlenen bir noktanın levhanın köşe-
[1,x – 2] aralığında olma olasılığı lerinden en çok 1 birim uzakta olma olasılığı kaçtır?
2
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 12
π π π π π
A) B) C) D) E)
48 36 24 12 3
1 – E 2 – A 3 – C 4 – D 5 – E 6 – A 7 – A 8 – D
59
Olasılık
A ve B, E örneklem uzayında iki olay olsun. B olayının gerçekleşmesi halinde, A olayının gerçekleşmesi olasılığına, A olayının B
P(A Ç B)
ye bağlı koşullu olasılığı denir ve P(A \ B) biçiminde gösterilir. Koşullu olasılık P(B) ≠ 0 olmak üzere, P(A \ B) = , bağıntısı
P(B)
ile hesaplanır.
s(A Ç B)
P(A Ç B) s(E) s(A Ç B) olduğuna göre, örneklem uzay B kümesine (koşul) indirgenmiştir.
P(A \ B) = = =
P(B) s(B) s(B)
s(E)
Bir zar atılıyor. Üst yüze 3'den büyük sayı gelmesi olayı B ve çift sayı olma olayı
Üst yüze 3'den büyük sayı geldiğine göre bu sayının çift A olsun. A={2,4,6} ve B={4,5,6} ise A ∩ B={4,6} dır. O halde,
sayı olma olasılığı kaçtır, bulunuz. P(A Ç B) s(A Ç B) 2
P(A \ B) = = = bağıntısından bulunur.
P(B) s(B) 3
2
Cevap:
3
İki zar aynı anda havaya atılıyor. Zarlardan birinin üst yüzüne gelen sayının 3 gelmesi olayı B ve
Zarlardan birinin üst yüzüne gelen 3 olduğuna göre zarla- toplamlarının 7 olması olayı A olsun.
rın üst yüzüne gelen sayıların toplamının 7 olma olasılığı
kaçtır, bulunuz. A={(1,6), (2,5), (3,4), (4,3), (5,2), (6,1)}
B={(3,1), (3,2), (3,3), (3,4), (3,5), (3,6), (1,3), (2,3), (4,3), (5,3), (6,3)}
ise A ∩ B={(3,4), (4,3)} dür.

P(A Ç B) s(A Ç B) 2
O halde, P(A \ B) = = = bulunur.
P(B) s(B) 11
2
Cevap:
11
A={0,1,2,3,4} kümesinin elemanları kullanılarak yazılan Seçilen sayının rakamlarının farklı olması olayı B ve tek sayı
üç basamaklı sayılar arasından rastgele biri seçildiğinde olma olayı A olsun. O halde A ∩ B rakamları farklı tek sayı ol-
rakamlarının farklı olduğu bilindiğine göre tek sayı olma
ma olayıdır. Rakamları farklı 4 . 4 . 3 = 48 sayı vardır. O halde
olasılığı kaçtır, bulunuz.
s(B)=48 dir. Rakamları farklı tek sayı 3 . 3 . 2 = 18 sayı vardır.
O halde, s(A ∩ B)=18 dir. ¯
{1,3}
P(A Ç B) s(A Ç B) 18 3 dir.
P(A \ B) = = = =
P(B) s(B) 48 8
3
Cevap:
8
6 pozitif, 4 negatif sayı arasından rastgele seçilen iki sa- Seçilen iki sayının çarpımının pozitif sayı olması yani ikisinin
yının çarpımının pozitif olduğu bilindiğine göre sayıların
pozitif veya ikisinin negatif olması olayı B, ikisinin negatif ol-
ikisinin de negatif olma olasılığı kaçtır, bulunuz.
ma olayı A olsun. O halde A ∩ B ikisinin negatif olma olayıdır.

O halde, s(B) = ççç ÷÷÷ + ççç ÷÷÷ = 21 ve s(A Ç B) = ççç ÷÷÷ = 6 dır.
è2ø÷ è2÷ø è2ø÷
s(A Ç B) 6 3 bulunur.
P(A \ B) = = =
s(B) 21 7
Cevap: 3
7
60
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir zar atılıyor. A={0,1,2,3,4,5} kümesinin elemanları kullanılarak yazılan

Zarın üst yüzüne 4'ten küçük sayı geldiğine göre bu sayı- üç basamaklı sayılar arasından rastgele seçilen bir sayının
nın çift olma olasılığı kaçtır? rakamlarının farklı olduğu bilindiğine göre tek sayı olma
1 1 1 1 2
A) B) C) D) E)
6 4 3 2 3 16 3 5 12 9
A) B) C) D) E)
25 5 9 25 25
soru 2 soru 6

Bir zar atılıyor. A={0,1,2,3,4} kümesinin elemanları kullanılarak yazılan

Zarın üst yüzüne tek sayı geldiğine göre bu sayının asal üç basamaklı sayılar arasından rastgele seçilen bir sayının
sayı olma olasılığı kaçtır? rakamlarının farklı olduğu bilindiğine göre 300'den büyük
2 1 1 1
A) 1 B) C) D) E)
3 2 3 6 1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
8 6 4 3 2
soru 3 soru 7

İki zar aynı anda havaya atılıyor. 5 tek, 4 çift tamsayı arasından rastgele seçilen iki sayının
Zarlardan birinin üst yüzüne gelen sayının 4 olduğu bilin- toplamlarının çift tam sayı olduğu bilindiğine göre ikisinin-
diğine göre zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının de tek tam sayı olma olasılığı kaçtır?
9 olma olasılığı kaçtır?
5 3 1 5 3
A) B) C) D) E)
1 2 3 4 5 18 8 2 8 4
A) B) C) D) E)
11 11 11 11 11
soru 4 soru 8

İki zar aynı anda havaya atılıyor. Aralarında 2 doktorun bulunduğu 8 kişiden 3 kişilik grup o-
Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 8 olduğu bi- luşturuluyor.
lindiğine göre üst yüze gelen sayıların aynı olma olasılığı Doktorlardan birinin grupta olduğu bilindiğine göre, her
kaçtır? ikisininde grupta olma olasılığı kaçtır?
5 1 1 1 2 2 3 2 8 5
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
36 6 5 3 5 9 14 7 21 7
1 – C 2 – B 3 – B 4 – C 5 – D 6 – E 7 – D 8 – C
61
Olasılık
Bağımsız Olaylar
İki olaydan birinin gerçekleşmesi diğerinin gerçekleşmesini etkilemiyorsa, bu olaylara bağımsız olaylar denir. A ve B bağımsız iki
olay ise A ve B olayının olasılığı P(A Ç B) = P(A) . P(B) bağıntısıyla bulunur.
A veya B olayının olasılığı P(A È B) = P(A) + P(B) - P(A) . P(B) bağıntısıyla bulunur.
Bir zar ile bir madeni para birlikte havaya atılıyor. Zarın tek sayı gelme olayı A, paranın tura gelme olayı B olsun.
Zarın tek sayı gelme ve paranın tura gelme olasılığı kaçtır, 3 1 1
A={1,3,5} ve P(A) = = dir. B={T} ve P(B) = dir.
bulunuz. 6 2 2
O halde zarın tek sayı ve paranın tura gelme olasılığı
1 1 1 bulunur.
P(A Ç B) = P(A).P(B) = . =
2 2 4
Cevap: 1
4
Bir zar ile bir madeni para birlikte havaya atılıyor. Zarın 4'den büyük gelme olayı A, paranın yazı gelme olayı B
Zarın 4'den büyük veya paranın yazı gelme olasılığı kaçtır, 2 1 1
olsun. A={5,6} ve P(A) = = dür. B={Y} ve P(B) = dir.
bulunuz. 6 3 2
O halde zarın 4'den büyük veya paranın yazı gelme olasılığı
P(A È B) = P(A) + P(B) - P(A Ç B) = P(A) + P(B) - P(A) .P(B)
1 1 1 1 1 1 1
= + - . = + -
3 2 3 2 3 2 6
4 2
= = bulunur.
6 3 2
Cevap:
3
İki zar ile iki madeni para birlikte havaya atılıyor. Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 9 olma olayı A,
a) Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 9 ve pa- paraların farklı olma olayı B olsun.
raların farklı olma olasılığı kaçtır, bulunuz. 4 1
A={(3,6), (4,5), (5,4), (6,3)} ve P(A) = = dur.
36 9
b) Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 9 veya
paraların farklı olma olasılığı kaçtır, bulunuz. B={(Y,T), (T,Y)} ve P(B) = 2 = 1 dir.
4 2
a) Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 9 ve para-
ların farklı olma olasılığı P(A Ç B) = P(A) .P(B) = 1 . 1 = 1

9 2 18
bulunur.
b) Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 9 veya para-

ların farklı olma olasığılı P(A ∪ B)=P(A)+P(B) – P(A).P(B)
1 1 1 1 10 5
P(A È B) = + - . = = bulunur.
9 2 9 2 18 9
5
Cevap:
9
62
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir zar ile bir madeni para birlikte havaya atılıyor. İki zar ile iki madeni para birlikte havaya atılıyor.
Zarın çift sayı gelmesi ve paranın yazı gelmesi olasılığı Zarların üst yüzüne gelen sayıların aynı ve paraların ikisi-
kaçtır? nin tura gelmesi olasılığı kaçtır?
1 1 1 1 3 1 1 1 5 11
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
8 6 4 2 4 24 6 4 12 24
soru 2 soru 6

Zarın 3'den küçük bir sayı gelmesi ve paranın tura gelmesi Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 6 ve parala-
olasılığı kaçtır? rın ikisinin yazı gelmesi olasılığı kaçtır?
1 1 1 1 2 5 5 5 5 5
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
12 6 4 3 3 9 18 36 72 144
soru 3 soru 7

Zarın asal sayı gelmesi veya paranın tura gelmesi olasılığı Zarların üst yüzüne gelen sayıların toplamının 5 veya para-
kaçtır? ların farklı gelmesi olasılığı kaçtır?
1 1 1 3 5 1 1 5 1 5
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
6 4 3 4 6 18 6 18 2 9
soru 4 soru 8

Zarın 3 gelmesi veya paranın yazı gelmesi olasılığı kaçtır? Zarların üst yüzüne gelen sayıların çarpımlarının 6 veya
paraların ikisinin yazı gelmesi olasılığı kaçtır?
3 7 1 1 1
A) B) C) D) E) 1 1 1 1 1
4 12 4 6 12 A) B) C) D) E)
3 4 9 12 36
1 – C 2 – B 3 – D 4 – B 5 – A 6 – E 7 – E 8 – A
63
Olasılık
Ayhan'ın üniversite sınavını kazanma olayı A, Sinem'in kazan-

Ayhan'ın üniversite sınavını kazanma olasılığı 2 , Sinem'in ise
3 ma olayı S olsun. A ve S olayları bağımsız olaylar olduğundan
3 2 3 2
dir. a) P(A Ç S) = P(A).P(S) = . =
5 3 5 5
a) Ayhan ve Sinem'in sınavı kazanma olasılığı kaçtır, bulu-
b) P(A È S) = P(A) + P(S) - P(A) . P(S)
nuz.
2 3 2 3
b) Ayhan veya Sinem'in sınavı kazanma olasılığı kaçtır, bu- = + - .
3 5 3 5
lunuz. 13 bulunur.
=
c) Yalnız Ayhan'ın kazanma olasılığı kaçtır, bulunuz. 15
d) Sadece birinin kazanma olasılığı kaçtır, bulunuz. c) Sinem'in kazanamaması olasılığı
3 2
P(S ý ) = 1- P(S) = 1- = dir. Yalnız Ayhan'ın kazanma-
5 5
sı yani Ayhan'ın kazanıp Sinem'in kazanamaması olasılığı
P(A Ç S ý ) = P(A) . P(S ý ) dir.
2 2 4
= . =
3 5 15
d) Ayhan'ın kazanamama olasılığı P(A ý ) = 1- P(A)
2 1
= 1- = dür.
3 3
Sadece birinin kazanma olasılığı yani Ayhan kazanıp, Sinem
kazanamama veya Sinem'in kazanıp Ayhan'ın kazanamaması
olasılığı P(A Ç S ý ) + P(A ý Ç S) = P(A) . P(S ý ) + P(A ý ) . P(S)
2 2 1 3 7
= . + . = bulunur.
3 5 3 5 15
Çağrı, Dilek ve Figen adındaki üç genç okçuluk sporu yap- Çağrı'nın hedefi vurma olayı Ç, Dilek'in hedefi vurma olayı D,
Figen'in vurma olayı F olsun. Ç, D ve F olayları bağımsız olay-
maktadır. Bu gençlerin hedefi vurma olasılıkları sırasıyla
lar olduğundan
2 3 1
, , dir. Üçü aynı anda hedefe atış yaptıklarında hedefin,
3 4 2 a) P(Ç ∩ D ∩ F)=P(Ç).P(D).P(F)
a) Üçü tarafından vurulma olasılığı kaçtır, bulunuz. 2 3 1 1
= . . = bulunur.
b) Yalnız Çağrı tarafından vurulma olasılığı kaçtır, bulu- 3 4 2 4
nuz. b) Dilek'in hedefi vuramama olasılığı
3 1
c) Vurulma olasılığı kaçtır, bulunuz. P(D ý ) = 1- P(D) = 1- = dür.
4 4
Figen'in hedefi vuramama olasılığı
1 1
P(F ý ) = 1- P(F) = 1- = dir.
2 2
Hedefin yalnız Çağrı tarafından vurulması yani Çağrı vurup,
Dilek ve Figen'in vuramama olasılığı
ı ı ı ı
P(Ç ∩ D ∩ F )=P(Ç).P(D ).P(F )
2 1 1 1
. . =
= bulunur.
3 4 2 12
c) Çağrı'nın hedefi vuramama olasılığı
2 1
P(Ç ý ) = 1- P(Ç) = 1- = dür.
3 3
Hedefin vurulmasının gerçekleşmemesi yani üçününde hedefi
vuramama olasılığı P(Ç ý Ç Dý Ç F ý ) = P(Ç ý ) . P(Dý ) . P(F ý )
1 1 1 1
. . =
=
3 4 2 24
ı ı ı 1 23
O halde hedefin vurulma olasılığı P(Ç ∩ D ∩ F )= 1- =
24 24
bulunur.
64
Olasılık
soru 1 soru 5

3
Ali'nin üniversite sınavını kazanma olasılığı , Burcu'nun ise 3
4 Göksel'in üniversite sınavını kazanma olasılığı , Fidan'ın ise
1 4
dür. 2
3 dür.
3
Ali ve Burcu'nun sınavı kazanma olasılığı kaçtır? Her ikisininde sınavı kazanmama olasılığı kaçtır?
1 1 1 3 5 1 1 1 1 1
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
4 3 2 4 6 2 3 4 12 24
soru 2 soru 6

İpek, Esin ve Basriye adındaki üç genç okçuluk sporu yap-
Seval'in üniversite sınavını kazanma olasılığı 3 , Berrin'in ise
5 maktadır. Bu gençlerin hedefi vurma olasılıkları sırasıyla
1
dür. 5 4 3
3 , , dir.
6 5 7
Seval veya Berrin'in sınavı kazanma olasılığı kaçtır?
Üçü aynı anda hedefe atış yaptıklarında hedefin üçü tara-
fından vurulma olasılığı kaçtır?
1 8 3 2 11
A) B) C) D) E)
5 15 5 3 15
2 1 2 8 3
A) B) C) D) E)
35 14 7 21 7
soru 3 soru 7

Sabri, Serdar ve Şahin adındaki üç genç okçuluk sporu
Onur'un üniversite sınavını kazanma olasılığı 1 , Vahit'in ise
6 yapmaktadır. Bu gençlerin hedefi vurma olasılıkları sırasıyla
2
dür. 2 3 3
3 , , dir.
3 4 5
Yalnız Onur'un sınavı kazanma olasılığı kaçtır?
Üçü aynı anda hedefe atış yaptıklarında hedefin yalnız Şa-
hin tarafından vurulma olasılığı kaçtır?
1 1 1 4 5
A) B) C) D) E)
36 18 9 9 9
1 1 1 3 3
A) B) C) D) E)
30 20 10 20 10
soru 4 soru 8

Çiğdem'in üniversite sınavını kazanma olasılığı 3 , Şahin'in ise Ahmet, İsmail ve Mehmet'in bir matematik sorusunu çözme
5
5 dır. 1 2 3
olasılıkları sırasıyla
, , dir.
6 3 5 4
Sadece birinin sınavı kazanma olasılığı kaçtır? Üçü aynı anda soruyu çözmeye başladıklarında sorunun
çözülmüş olma olasılığı kaçtır?
1 1 13 1 17
A) B) C) D) E) 9 4 7 1 1
10 3 30 2 30 A) B) C) D) E)
10 5 10 5 10
1 – A 2 – E 3 – B 4 – C 5 – D 6 – C 7 – B 8 – A
65
Olasılık
Bir torbada aynı büyüklükte 3 mavi, 4 kırmızı ve 2 sarı bilye 3

1. bilyenin mavi olma olasılığı:
vardır. Çekilen bir bilye torbaya geri atılmamak şartıyla üç bilye 9
çekiliyor. 4
2. bilyenin kırmızı olma olasılığı:
Birinci bilyenin mavi ikinci bilyenin kırmızı üçüncü bilyenin 8
sarı olma olasılığı kaçtır, bulunuz.
3. bilyenin sarı olma olasılığı: 2
7
Çekilen bilye torbaya geri atılmadığı için örneklem uzayın ele-
Uyarı
man sayısı her bilye çekilişinde 1 azaldı.
3 4 2 1
Torbadan çekilen bilyelerin geri atılmadığına dikkat Genel çarpım kuralına göre . . = bulunur.
9 8 7 21
ediniz. Bu durumda torbadaki bilyelerin sayısı her ¯ ¯ ¯
1
çekilişte bir azalacaktır. M K S Cevap:
21
Bir torbada aynı büyüklükte 4 kırmızı, 5 beyaz bilye vardır. Çe- Çekilen bilyelerin ilk ikisinin kırmızı üçüncünün beyaz olma
kilen bir bilye torbaya geri atılmamak şartıyla üç bilye çekiliyor. K K B

Çekilen bilyelerin ilk ikisinin kırmızı üçüncünün beyaz ol-
olasılığı, 4 . 3 . 5 = 5 bulunur.
ma olasılığı kaçtır, bulunuz. 9 8 7 42
Çekilen bilye torbaya geri atılmadığı için örneklem uzayın ele-
man sayısı her bilye çekilişinde 1 azaldı.
5
Cevap:
42
Bir torbada aynı büyüklükte 6 mavi, 4 sarı bilye vardır. Çekilen Çekilen bilye torbaya geri atıldığı için örneklem uzayın eleman
bir bilye torbaya geri atılmak şartıyla iki bilye çekiliyor. sayısı her iki çekilişte 10 dur.
Birincinin mavi ikincinin sarı olma olasılığı kaçtır, bulunuz. Çekilen bilyelerin ilkinin mavi, ikincinin sarı olma olasılığı
M S

Uyarı 6 4 6
. = bulunur.
10 10 25 6
Cevap:
Torbadan çekilen bilyelerin geri atıldığına dikkat edi- 25
niz. Bu durumda torbadaki bilyelerin sayısı değişme-
yecek ve sabit kalacaktır.
Bir torbada aynı büyüklükte 4 sarı, 6 kırmızı bilye vardır. Çe- Çekilen bilye torbaya geri atıldığı için örneklem uzayın eleman
kilen bir bilye torbaya geri atılmak şartıyla üç bilye çekiliyor. sayısı her üç çekilişte 10 dur.
İkisinin sarı birinin kırmızı olma olasılığı kaçtır, bulunuz. S S K

4 4 6
. .
10 10 10
3!
Üç çekilişten ikisinin sarı birinin kırmızı (S, S, K) olduğu
2!
dizilişi olduğundan ikisinin sarı birinin kırmızı olma olasılığı
4 4 6 3! 6
. . . = bulunur.
10 10 10 2! 125
6
Cevap:
125
66
Olasılık
soru 1 soru 5

Bir torbada aynı büyüklükte 2 mavi, 3 kırmızı bilye vardır. Çeki- Bir torbada aynı büyüklükte 2 mavi, 4 sarı bilye vardır. Çekilen
len bir bilye geriye atılmamak şartıyla iki bilye çekiliyor. bir bilye torbaya geri atılmak şartıyla iki bilye çekiliyor.
Birinci bilyenin mavi, ikinci bilyenin kırmızı olma olasılığı Birincinin sarı, ikincinin mavi olma olasılığı kaçtır?
kaçtır?
4 2 4 8 8
A) B) C) D) E)
3 6 3 12 3 15 9 9 15 9
A) B) C) D) E)
20 25 10 25 5
soru 2 soru 6

Bir torbada aynı büyüklükte 2 mavi, 3 kırmızı, 5 sarı bilye vardır. Bir torbada aynı büyüklükte 2 mavi, 3 kırmızı, 4 sarı bilye vardır.
Çekilen bir bilye geriye atılmamak şartıyla üç bilye çekiliyor. Çekilen bir bilye torbaya geri atılmak şartıyla üç bilye çekiliyor.
Birinci bilyenin sarı, ikinci bilyenin kırmızı üçüncü bilyenin Birincinin mavi, ikincinin kırmızı, üçüncünün sarı olma o-
mavi olma olasılığı kaçtır? lasılığı kaçtır?
1 1 1 1 1 16 11 10 1 8
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
24 12 8 6 4 81 243 243 21 243
soru 3 soru 7

Bir torbada aynı büyüklükte 3 kırmızı, 4 beyaz bilye vardır. Çe- Bir torbada aynı büyüklükte 3 sarı, 2 kırmızı bilye vardır. Çeki-
kilen bir bilye geriye atılmamak şartıyla üç bilye çekiliyor. len bir bilye geriye atılmak şartıyla iki bilye çekiliyor.
Çekilen bilyelerin ilk ikisinin kırmızı üçüncünün beyaz ol- Birinin sarı diğerinin kırmızı olma olasılığı kaçtır?
ma olasılığı kaçtır?
3 6 3 12 3
A) B) C) D) E)
3 4 1 6 12 20 25 10 25 5
A) B) C) D) E)
35 35 7 35 35
soru 4 soru 8

Bir torbada aynı büyüklükte 5 beyaz, 3 kırmızı bilye vardır. Çe- Bir torbada aynı büyüklükte 4 sarı, 2 kırmızı bilye vardır. Çeki-
kilen bir bilye geriye atılmamak şartıyla dört bilye çekiliyor. len bir bilye geriye atılmak şartıyla üç bilye çekiliyor.
İlk ikisinin beyaz, son ikisinin kırmızı olma olasılığı kaçtır? İkisinin sarı birinin kırmızı olma olasılığı kaçtır?
3 2 3 1 1 4 1 1 4 3
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
7 7 14 7 14 27 5 3 9 5
1 – C 2 – A 3 – B 4 – E 5 – B 6 – E 7 – D 8 – D
67
Olasılık
A torbasında eşit büyüklükte 4 beyaz, 5 kırmızı, B torbasında A torbasından alınan top beyaz ise B torbasından kırmızı top
2 beyaz, 6 kırmızı top vardır. alınmış olmalı veya A torbasından alınan top kırmızı ise B tor-
A torbasından bir top çekilip B torbasına atıldığında ve B basından alınan top kırmızı olmalıdır.
torbasından bir top çekildiğinde çekilen topun kırmızı ol- A torbasından beyaz top ve B'den kırmızı top çekme olasılığı
ma olasılığı kaçtır, bulunuz. 4 6 4 6
. = .
9 8 +1 9 9
A torbasından kırmızı top ve B'den kırmızı top çekme olasılığı
5 6 +1 5 7
. = .
9 8 +1 9 9
O halde B torbasından çekilen topun kırmızı olma olasılığı
4 6 5 7 59
. + . = bulunur.
9 9 9 9 81 59
Cevap:
81
A torbasında eşit büyüklükte 3 beyaz, 5 kırmızı, B torbasında Renk bakımından ilk durumu elde etmek için A'dan alınan top
5 beyaz, 4 kırmızı top vardır. A torbasından bir top çekilip B beyaz ise B'den beyaz top alınmış olmalı veya A'dan alınan top
torbasına atılıyor. kırmızı ise B'den kırmızı top alınmış olmalıdır.
Sonra, B torbasından bir top çekilip A torbasına atıldığın-
da renk bakımından ilk durumu elde etme olasılığı kaçtır,

bulunuz.

A torbasından beyaz top ve B'den beyaz top çekme olasılığı

3 5 +1 3 6
. = .
8 9 + 1 8 10
A torbasından kırmızı top ve B'den kırmızı top çekme olasılığı
5 4 +1 5 5
. = .
8 9 + 1 8 10
O halde renk bakımından ilk durumu elde etme olasılığı
3 6 5 5 43
. + . = bulunur.
8 10 8 10 80 43
Cevap:
80
Bir A torbasında 2 beyaz, 3 kırmızı B torbasında ise 4 beyaz,

5 kırmızı top vardır. Bir zar havaya atılıyor, üst yüze 4 ten bü-
yük bir sayı gelirse A torbasından, 5 ten küçük bir sayı gelirse
B torbasından bir top çekiliyor.

Topun beyaz olma olasılığı kaçtır, bulunuz.
Zarýn üst yüzüne A torbasýndan Zarýn üst yüzüne B torbasýndan
ve beyaz top + 1, 2, 3, 4 gelme ve beyaz top
5, 6 gelme olasýlýðý
gelme olasýlýðý olasýlýðý gelme olasýlýðý
2 2 4 4
. + .
6 5 6 9
2 8 58
+ = bulunur.
15 27 135 58
Cevap:
135
68
Olasılık
soru 1 soru 5

Yukarıda içinde top sayıları verilen iki torba vardır. Yukarıda içindeki top sayıları verilen iki kutu vardır. I. kutudan
A torbasından bir top çekilip B torbasına atıldığında ve B bir top çekilip II. kutuya atılıyor. Daha sonra II. kutudan bir top
torbasından bir top çekildiğinde çekilen topun kırmızı ol- çekilip I. kutuya atılıyor.
ma olasılığı kaçtır? Son durumda kutular içerisinde eşit sayıda sarı ve mavi
top bulunma olasılığı kaçtır?
6 12 16 37 39
A) B) C) D) E)
35 35 35 70 70 10 3 8 1 5
A) B) C) D) E)
21 7 21 3 21
soru 2 soru 6

Bir A torbasında 2 beyaz, 5 sarı, B torbasında ise 3 beyaz,

4 sarı top vardır. Bir zar havaya atılıyor, üst yüze 2'den büyük
sayı gelirse A torbasından, 3 ten küçük bir sayı gelirse B tor-
basından bir top çekiliyor.
Yukarıda içinde top sayıları verilen iki torba vardır. Topun sarı olma olasılığı kaçtır?
A torbasından bir top çekilip B torbasına atıldığında ve B 29 2 27 10 4

A) B) C) D) E)
torbasından bir top çekildiğinde çekilen topun beyaz olma 42 3 42 21 21

1 3 13 17 19
A) B) C) D) E)
8 10 40 40 40
soru 3 soru 7

A torbasında eşit büyüklükte 2 beyaz, 3 kırmızı, B torbasında Bir A torbasında 2 sarı, 3 kırmızı, B torbasında ise 4 sarı, 1
4 beyaz, 2 kırmızı top vardır. A torbasından bir top çekilip B kırmızı top vardır. Bir madeni para havaya atılıyor. Tura gelirse
torbasına atılıyor. A torbasından, yazı gelirse B torbasından bir top çekiliyor.
Sonra B torbasından bir top çekilip A torbasına atıldığında Topun kırmızı olma olasılığı kaçtır?
renk bakımından ilk durumu elde etme olasılığı kaçtır?
1 2 3 2 4
A) B) C) D) E)
17 18 19 4 3 5 5 5 3 5
A) B) C) D) E)
35 35 35 7 5
soru 4 soru 8

A torbasından eşit büyüklükte 2 beyaz, 4 kırmızı, B torbasın-

dan 3 beyaz, 5 kırmızı top vardır. A torbasından bir top çekilip
B torbasına atılıyor.
Sonra B torbasından bir top çekilip A torbasına atıldığında
ilk durumu elde etme olasılığı kaçtır? Yukarıda içinde top sayıları verilen iki torba vardır.
Rastgele bir torba seçilip içinden bir top çekildiğinde çeki-
1 4 5 16 19
A) B) C) D) E) len topun sarı olma olasılığı kaçtır?
9 9 9 27 27
3 1 7 7 1
A) B) C) D) E)
20 6 10 20 2
1 – E 2 – D 3 – C 4 – D 5 – C 6 – B 7 – B 8 – D
69
BİNOM AÇILIMI
OLASILIK
İSTATİSTİK
İSTATİSTİK
İSTATİSTİK
İstatistik
Belli konularda sayısal verileri toplamak bu verileri düzenlemek, analiz etmek ve doğru sonuçlar çıkarmak ile ilgilenen matematiğe
dayalı bilim dalına istatistik denir. İstatistik bilimi sosyoloji, biyoloji ve finans gibi bir çok dalda kullanılır ve bu konuda araştırmalar
yapan bilim adamları için ortak teknik ve yöntemler içerir.
İstatistik biliminde veri tabloları ve grafikler önemli araçlardır. Verilerin tasnifinde ve yorumlanmasında veri tabloları ve grafikler
kullanılır. Bu grafiklerden ilki sütun grafiğidir. Değişkenler arasında yapılan karşılaştırmaları görmek veya zaman içerisindeki deği-
şimlerini incelemek için sütun grafikleri tercih edilir.
Aşağıda, bir sınıftaki beş öğrencinin Tarih dersi 1. yazılısından Öğrencilerin isimlerini yatay eksene yazılı notlarını dikey ekse-
aldıkları puanlar verilmiştir. ne eşit aralıklarla yerleştirelim.
Alýnan Notlar
Öğrenci
Ahmet Mahmut Erhan Aysel Dilara 90
ismi
85
1. Yazılı 80
70 85 80 60 75 75
Puanı
70
Yukarıdaki tabloda yer alan verileri sütun grafiği ile gös- 65
60
teriniz. 55
Öðrenciler
t t n el a
me mu Erha Ays Dilar
Ah Mah
Aşağıda bir basket takımının ilk beşinin yaşları verilmiştir. Basketçi numaralarını yatay eksene, yaşlarını dikey eksene
eşit aralıklarla yerleştirelim.
Basketçi
1 2 3 4 5
No

Yaşı 24 22 20 30 27

Yukarıdaki tabloda yer alan verileri sütun grafiği ile gös-

teriniz.


Yukarıdaki verilen grafiğe göre, öğrencilerin ağırlık tablo- Yukarıdaki grafikte verilen veriler değerlendirildiğinde aşağı-
sunu yapınız. daki tablo elde edilir.
Öğrenciler 1 2 3 4 5 6
Ağırlıkları
45 49 47 53 57 50
(kg)
72
İstatistik
Ziyaretçi Sayýlarý
soru 1 soru 3
700
600
Otomobil galerisinin aylık satış rakamları tablosu. 500
Ay Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran 400
300
Satış Adetleri 8 10 11 10 6 13 200
100
Satış rakamlarını yansıtan grafik aşağıdakilerden hangisidir? Maðazalar
A B C D E F
Yukarıdaki grafikte 6 adet mağazanın aylık ziyaretçi sayı-

ları verilmiştir. Mağazaların aylık ziyaretçi sayıları tablosu

aşağıdakilerden hangisidir?

A)
Mağaza A B C D E F

Ziyaretçi

400 500 700 200 300 500
Sayısı

B)
Mağaza A B C D E F

Ziyaretçi

400 600 300 200 300 500

Sayısı

C)
Mağaza A B C D E F

Ziyaretçi
400 700 300 200 400 500

Sayısı

D)
Mağaza A B C D E F

Ziyaretçi
400 700 300 300 200 500

Sayısı


E)
Mağaza A B C D E F

Ziyaretçi
400 700 300 200 300 500

Sayısı

soru 2 soru 4

Gazeteler A B C D E Doðan Çocuk Sayýsý
30
Satış Adetleri 2 1,5 1,7 1,8 1,5
(milyon tane) 25
20
Yukarıdaki tabloya göre gazetelerin satış adetlerini göste- 15
ren grafik aşağıdakilerden hangisidir? 10
5

Hastaneler
A B C D E F

Yukarıda 6 farklı hastanede 1 ay içerisinde doğan çocuklarla
ilgili grafik verilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi

yanlıştır?

A) En çok çocuk F Hastanesinde doğmuştur.

B) En az çocuk C Hastanesinde doğmuştur.

C) En çok doğum olan iki hastanede doğan çocuk sayısı top-

lamı 55 dir.
D) En çok doğum olan hastane ile en az doğum olan hasta-

nelerdeki fark 20 adettir.

E) En az doğum olan iki hastanede doğan çocuk sayısı top-

lamı 20 dir.

1 – C 2 – A 3 – E 4 – D
73
İstatistik
Bir değişkenin zaman içerisindeki değişimini incelemek için veya bir değişkenin başka bir değişkene göre değişimini incelemek
için çizgi grafiği tercih edilir.
Bir hastanın her saat başında ölçülen nabız değerleri aşağı- Nabız değerlerini dikey eksene, saatleri yatay eksene yazıp
daki tablodadır. tablodaki değerleri yerleştirelim.

Saat 1 2 3 4 5

Nabız
70 75 75 80 80
Değeri
Nabız değerlerini gösteren çizgi grafiğini çiziniz.

Bir öğrencinin yıl boyunca matematik dersinden yapılan 6 ya- Yazılı notlarını dikey eksene, yazılı numaralarını yatay eksene
zılı sınavdan aldığı sonuçlar aşağıdaki tablodadır. yazıp tablodaki değerleri yerleştirelim.

Yazılar 1 2 3 4 5 6

Not 55 45 60 70 75 80

Yazılı notlarını gösteren çizgi grafiğini çiziniz.

Bir çiftlikteki iki ayrı cins ineğin 1 hafta boyunca günlük verdik-
leri süt miktarları aşağıdaki tablodadır.

Cumartesi
Çarşamba
Perşembe

Pazartesi

Günler
Cuma
Pazar

Salı

A cins inek
15 17 18 20 18 19 20
süt miktarı(kg)
B cins inek

20 22 20 21 23 22 23

süt miktarı(kg)

Günlük süt miktarlarını gösteren çizgi grafiğini çiziniz.
74
İstatistik
soru 1 soru 3

Burak ile Celil'in girdikleri 5 deneme sınavında yaptıkları net

sayıları aşağıdaki tablodadır.

Deneme
1 2 3 4 5
Sınavları

Burak 75 78 72 79 80

Celil 74 76 77 80 82

Burak ile Celil'in deneme sınavlarına göre net sayılarını
gösteren grafik aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıdaki grafikte bir okulun öğrencilerinin yıllara göre diktik-
leri ağaç sayıları verilmiştir. Öğrencilerin diktikleri ağaç sayı-
larını gösteren tablo aşağıdakilerden hangisidir?

A)
Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Ağaç
80 90 85 75 85 95

Sayısı

B)
Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Ağaç

80 90 75 85 75 95
Sayısı

C)
Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Ağaç

80 90 85 80 85 95
Sayısı

D)
Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Ağaç
80 85 90 75 85 95

Sayısı

E)
Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Ağaç

80 90 85 75 85 90

Sayısı

soru 2 soru 4

Yukarıda bir ilçede yaşanan trafik kazalarının sayıları yıllara gö-
Yukarıda bir fabrikada izine çıkan personelin aylara göre sayı- re verilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
ları verilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) En çok kaza 2008 yılında yaşanmıştır.
A) En çok izne çıkılan ay Hazirandır. B) En az kaza 2012 yılında yaşanmıştır.
B) En az izine çıkılan ay Mayısdır. C) Altı yılda toplam 140 kaza yaşanmıştır.
C) Son üç ayda 55 personel izine çıkmıştır. D) En çok kaza yaşanan iki sene arasında 5 fark vardır.
D) İlk üç ayda 85 personel izine çıkmıştır. E) 2008 yılındaki kaza sayısı 2013 yılındaki kaza sayısından
E) Altı ayda toplam 140 personel izine çıkmıştır. 25 fazladır.
1 – C 2 – A 3 – A 4 – B
75
İstatistik
Bir değişkenin bir bütün içerisindeki durumunu incelemek için daire grafiği tercih edilir.
Bir mağazada çalışan 5 elemanın bir ay içerisinde sattıkları Daire toplam 360° olduğundan, veriler grafiğe yerleştirilirken
ürün sayısını gösteren tablo aşağıdadır. orantı kurulur.
Toplam satılan ürün: 20+36+44+46+34=180 tane
İşçiler Hami Yasin İsmet Can Mehmet 180 tane 360°
Sattıkları 1 tane x .
20 36 44 46 34
Ürün Sayısı 360°
x= = 2° ise bir ürün 2° ye denk gelmektedir.
Yukarıdaki tabloda yer alan verileri daire grafiği ile gös- 180°
teriniz. Hami: 20 . 2°=40°
Yasin: 36 . 2°=72°
İsmet: 44 . 2°=88°
Can: 46 . 2°=92°
Mehmet: 34 . 2°=68°
değerleri dairede yerlerine yerleştirelim.

360° 72 kaza
Aþýrý hýz
1° x .
120°
72° 1
x= = kaza
Hatalý 90° 360° 5
Sollama 80°
70° Tedbirsizlik 1
Aşırı hız: 120. =24 kaza
5
Dikkatsizlik 1
Hatalı Sollama: 90. =18 kaza
5
Yukarıda trafik kazalarının nedenleri ile ilgili bir grafik verilmiş- 1
Dikkatsizlik: 70. =14 kaza
tir. Buna göre, yaşanan 72 kazanın nedenlerini grafiğe göre 5
bulunuz. 1
Tedbirsizlik: 80. =16 kaza
5
360° 540 adet

1° x .
360° 2

x= = adet
540° 3
150°+30°+45°+a+75°=360°

a=60°

D marka çikolata grafikte 60° derecelik daire dilimidir.
2
.60 = 40 adet D marka çikolata satılmıştır.
3
Bir süpermarkette satılan 540 adet çikolatanın markalara göre Cevap: 40
dağılımı yukarıdaki grafikte verilmiştir. Buna göre, D marka çi-
kolatanın kaç adet satıldığını bulunuz.
76
İstatistik
soru 1 soru 3
Gamze
Bir öğrencinin girdiği sınavda yaptığı 45 doğru cevabın dersle- Yanda bir beyaz eşya ma- Eda Recep
72°
re göre dağılımı aşağıdaki gibidir. ğazasında satılan 120 a- 81° 39°
det ürünün, hangi eleman- 60° 108°
Dersler Matematik Fizik Kimya Biyoloji
lar tarafından satıldığını
Kübra Tolga
Doğru Cevap gösteren grafik verilmiştir.
20 7 10 8
Sayısı
Buna göre, satış rakam-
Tablodaki verileri gösteren daire grafiği çizildiğinde, bi- ları tablosu aşağıdakilerden hangisidir?
yoloji dersini gösteren daire diliminin açısının ölçüsü kaç
derecedir? A) Çalışan
Gamze Eda Kübra Tolga Recep
İsmi
A) 56 B) 64 C) 72 D) 80 E) 160
Satış
24 26 20 36 14
Adedi
B) Çalışan
İsmi
Satış
26 25 20 36 13
Adedi
C) Çalışan
İsmi
Satış
24 27 20 36 13
soru 2 Adedi
D) Çalışan
Bir hastanenin çeşitli bölümlerine yatan hasta sayıları aşağıda- Gamze Eda Kübra Tolga Recep
İsmi
ki tabloda verilmiştir. Satış

21 30 20 36 13
Adedi
Kulak Burun
Hastalıkları
Kardiyoloji
Dahiliye
(K.B.B)
E) Çalışan
Çocuk
Boğaz
Bölüm Gamze Eda Kübra Tolga Recep

İsmi
Satış
24 28 19 35 14
Hasta Sayısı 40 20 25 5 Adedi
Tablodaki verileri gösteren daire grafiği aşağıdakilerden

hangisidir? soru 4

Bir köyde yapılan muhtarlık
seçimlerinde adayların al-

dığı oyların dağılımı yanda-

ki grafikte verilmiştir. Buna

göre, 1800 geçerli oydan

B adayı kaç oy almıştır?
A) 300 B) 400 C) 500 D) 600 E) 900

soru 5

Bir markette satılan içe-

ceklerin markalarına göre
satış miktarları yandaki

grafikte verilmiştir. Buna

göre, A marka ürünü
gösteren daire diliminin

grafikteki açısının ölçüsü kaç derecedir?

A) 100° B) 110° C) 120° D) 130° E) 150°
1 – B 2 – B 3 – C 4 – D 5 – A
77
İstatistik
Aritmetik Ortalama
Veri grubundaki verilerin toplamının veri sayısına bölünmesiyle elde edilen değere aritmetik ortalama denir. Aritmetik ortalama
bir merkezi eğilim ölçüsüdür.
n tane veri olan bir grupta aritmetik ortalama,
x1 + x 2 + .... + xn
Aritmetik Ortalama=õ x=
n
7, 6, 8, 10, 13, 15, 11 Verilerin Toplamı: 7+6+8+10+13+15+11=70

Yukarıdaki verilen veri grubunun aritmetik ortalaması kaç- Veri Sayısı: 7
tır, bulunuz. Verilerin Toplamı 70
Aritmetik Ortalama: = = 10
Veri Sayısı 7
Cevap: 10
Bir otomobilin 5 farklı sürüş denemesinde 100 km de harcadı- Verilerin Toplamı: 6,8+7+7,1+7,2+6,9=35
ğı yakıt miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Veri Sayısı: 5
Verilerin Toplamı 35
Aritmetik Ortalama: = = 7 litre
Sonuç No 1 2 3 4 5 Veri Sayısı 5
Cevap: 7
100 km deki yakıt
6,8 7 7,1 7,2 6,9
tüketimi (Lt)
Otomobilin 100 km de ortalama yakıt tüketimini bulunuz.
Verilerin Toplamı: 1,4+1,6+1,5+1,2+1,3=7,0

Veri Sayısı: 5

7,0
Aritmetik Ortalama: = 1,4
5
Cevap: 1,4

Bir hisse senedinin beş günlük değerlerinin gösterildiği grafik

yukarıdadır. Buna göre, hisse senedinin beş günlük ortala-
ma değerini bulunuz.
10, 14, 16, 18, 11, x 10 + 14 + 16 + 18 + 11+ x

Aritmetik Ortalama: = 14
Yukarıda verilen veri grubunun aritmetik ortalaması 14 olduğu- 6
na göre, x kaçtır? 69 + x
= 14
6
x+69=84
x=15
Cevap: 15
78
İstatistik

soru 1 soru 5

3, 6, 4, 5, 8, 10, 6, 2, 7, 9

Yukarıda verilen veri grubunun aritmetik ortalaması kaçtır?

A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10

Yukarıdaki grafikte altı aylık enflasyon oranları verilmiştir. Buna

göre, aylık enflasyon ortalama kaçtır?
A) 1,4 B) 1,5 C) 1,6 D) 1,7 E) 1,8
soru 2 soru 6

(– 3), (– 6), (– 7), (– 2), 1, 5, 9, 11, 10

Yukarıda verilen veri grubunun aritmetik ortalaması kaçtır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5


Yukarıda Tuğçe'nin girdiği sınavlarda yaptığı fizik dersi netleri-

nin grafiği verilmiştir.
Buna göre, Tuğçe'nin fizik dersinden ortalama net sayısı
kaçtır?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
soru 3 soru 7

Futbolcu No 1 2 3 4 5 6 8, 13, 10, 11, A, 6, 9, 8
Yaşı 20 21 18 17 23 21 Yukarıda verilen veri grubunun aritmetik ortalaması 10 olduğu-

na göre, A kaçtır?
Yukarıdaki tabloda altı kişilik bir mini futbol takımındaki oyun-
cuların yaşları verilmiştir.
A) 10 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
Buna göre, takımın yaş ortalaması kaçtır?
A) 17 B) 18 C) 19 D) 20 E) 21
soru 4 soru 8

Öğrenci İsmi Celil Selay Kübra Merve Dila Yaş ortalaması 22,4 olan beş kişilik bir basket takımındaki
Kilosu (kg) 56 48 44 55 42 oyuncuların yaşları toplamı kaçtır?
Yukarıda beş kişilik bir öğrenci grubunun ağırlıklarının tablosu

A) 112 B) 114 C) 116 D) 118 E) 122
verilmiştir.
Buna göre, öğrenci grubunun ağırlık ortalaması kaç kg dır?
A) 48 B) 49 C) 50 D) 51 E) 52
1 – A 2 – B 3 – D 4 – B 5 – C 6 – C 7 – E 8 – A
79
İstatistik
En Büyük Değer, En Küçük Değer, Veri Açıklığı

Bir veri grubundaki en yüksek değere en büyük değer, en düşüğüne ise en küçük değer denir. En büyük değer ile en küçük
değer arasındaki farka veri açıklığı veya veri aralığı denir. Veri açıklığı bir merkezi yayılma ölçüsüdür.
6, 5, 2, 10, 8, 7, 7, 5 Verileri küçükten büyüğe doğru sıralayalım.

Yukarıdaki verilen veri grubunun en büyük, en küçük de- 2, 5, 5, 6, 7, 7, 8, 10
ğerlerini ve veri açıklığını bulunuz. En küçük değer= 2
En büyük değer= 10
Veri Açıklığı= En büyük değer – En küçük değer
=10 – 2
=8
Cevap: 8
Mod (Tepe Değeri)

Bir veri grubunda en çok tekrar eden veriye mod veya tepe değeri denir. Tekrar eden verilerin sayıları eşitse birden fazla mod
değeri var demektir. Tekrar eden veri yoksa mod değeri yoktur. Mod merkezi eğilim ölçüsü olup veri grubunun en tipik özelliğini
yansıtır.
1, 1, 3, 4, 4, 4, 5, 5, 6, 7, 9 1, 1, 3, 4, 4, 4, 5, 5, 6, 7, 9
Yukarıda verilen veri grubunun mod (tepe değeri) değerini Veri grubunda en çok tekrarlanan veri 4 olduğundan, veri gru-
bulunuz. bunun mod'u 4 tür.
Cevap: 4
6, 8, 10, 10, 11, 13, 14, 14, 16 6, 8, 10, 10, 11, 13, 14, 14, 16
Yukarıda verilen veri grubunun mod (tepe değeri) değerini Veri grubunda 10 ve 14 ikişer kez tekrar ettiği için iki tane mod
bulunuz. değeri vardır.
Veri grubunun tepe değerleri 10 ve 14 tür.
Cevap: 10 ve 14
– 7, – 6, – 5, – 1, 0, 1, 2, 5, 6 Veri grubunda tekrar eden eleman olmadığından mod değeri
Yukarıda verilen veri grubunun mod değerini bulunuz. yoktur.
Cevap: Yoktur
80
İstatistik
soru 1 soru 5

12, 7, 8, 7, 9, 11, 10, 9, 9 2, (– 3), (– 1), 0, 4, (– 2), 6, 7
Yukarıda verilen veri grubunun en küçük değeri kaçtır? Yukarıda verilen veri grubunun veri açıklığı kaçtır?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
soru 2 soru 6

6, 11, 15, 7, A, B, 10, 13, 14 7, 8, 8, 9, 9, 10, 10, 11, 11, 11, 13, 14, 14
Yukarıda verilen veri grubunun en büyük değeri 16 ve en kü- Yukarıda verilen veri grubunun mod değeri kaçtır?
çük değeri 5 olduğuna göre, A+B toplamı kaçtır?
A) 11 B) 10 C) 9 D) 8 E) 7
A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
soru 3 soru 7

1, 8, 7, 10, 9, 9, 6, 2, 4, 7 45, 44, 40, 40, 38, 38, A, 60, 60, 72
Yukarıda verilen veri grubunun veri açıklığı kaçtır? Yukarıda verilen veri grubunun mod değeri 38 olduğuna göre,
A kaçtır?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
A) 38 B) 40 C) 44 D) 60 E) 72
soru 4 soru 8

13, 5, 6, 9, 11, 10, 9, 6, 7, A, 10 Aşağıda verilen veri gruplarından hangisinin mod değeri
Yukarıda verilen veri grubunun veri açıklığı 9 olduğuna göre, yoktur?
A aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) 9, 11, 8, 7, 6, 7, 12, 10
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16 B) 13, 11, 10, 9, 14, 16, 17, 18
C) 3, 4, 4, 5, 8, 10, 6, 3
D) 7, 5, 6, 4, 3, 2, 6, 1
E) 6, 14, 13, 10, 14, 12, 12
1 – A 2 – D 3 – D 4 – C 5 – E 6 – A 7 – A 8 – B
81
İstatistik
Medyan (Ortanca)
Büyükten küçüğe veya küçükten büyüğe sıralanmış bir veri grubunun tam ortasındaki veriye medyan (ortanca) denir. Medyan
veri grubunu iki eşit parçaya böler ve bir merkezi eğilim ölçüsüdür.
Veri grubundaki verilerin sayısı tek ise medyan tam ortadaki, veri, gruptaki verilerin sayısı çift ise ortadaki iki verinin aritmetik
ortalamasıdır.
5, 18, 11, 7, 8, 10, 4, 8, 16, 13, 5, 6, 10 Verileri küçükten büyüğe doğru sıralayalım,
Yukarıda verilen veri grubunun medyan (ortanca) değerini 4, 5, 5, 6, 7, 8,123
8, 10, 10, 11, 13, 16, 18
bulunuz. ortadaki
terim
Veri grubunun medyanı 8 dir.
Cevap: 8
17, 21, 23, 18, 16, 19, 20, 20, 14, 16 Verileri küçükten büyüğe doğru sıralayalım,
Yukarıda verilen veri grubunun medyan (ortanca) değerini 14, 16, 16, 17, 18, 19, 20, 20, 21, 23
14243
bulunuz. ortadaki
iki terim
Veri sayısı 10 (çift) olduğundan ortadaki iki terimin aritmetik
ortalamasını alırız.
18 + 19
Medyan: = 18,5
2
Cevap: 18,5
Alt Çeyrek (Q1), Üst Çeyrek (Q3)

Küçükten büyüğe doğru sıralanmış veri grubunun medyanı alındığında veri grubu ikiye ayrılır. Solda kalan veri grubunun med-
yanına alt çeyrek (Q1), sağda kalan veri grubunun medyanına (Q3) üst çeyrek denir. Üst çeyrek değeri ile alt çeyrek değerinin
arasındaki farka çeyrekler açıklığı denir. Alt çeyrek ve üst çeyrek bulunurken medyan almadaki yöntemler kullanılır.
26, 28, 34, 27, 33, 35, 26, 30, 29, 30, 30 Verileri küçükten büyüğe doğru sıralayalım,
Yukarıda verilen veri grubunun alt çeyrek (Q1) ve üst çey- 26, 26, 27, 28, 29, 30, 30, 30, 33, 34, 35
123
rek (Q3) değerlerini ve çeyrekler arası açıklığı bulunuz. ortadaki terim
Grubun medyanı 30 dur.

Solda kalan kısım Sağda kalan kısım
1444442444443 1444442444443
26, 26, 27, 28, 29, 30, 30, 30, 33, 34, 35
↓
Medyan
26, 26, 27, 28, 29

↓
Medyan
Sol tarafın medyanı Alt çeyrek (Q1)=27
30, 30, 33, 34, 35
↓
Medyan
Sağ tarafın medyanı üst çeyrek (Q)=33

Çeyrekler arası açıklık= 33 – 27=6
82
İstatistik
soru 1 soru 5

1, 3, 4, 6, 3, 5, 4, 8, 9, 3, 5 23, 20, 21, 22, 22, 24, 26, 28, 27, 23, 25
Yukarıda verilen veri grubunun medyanı kaçtır? Yukarıda verilen veri grubunun alt çeyrek (Q1) değeri kaçtır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 A) 20 B) 21 C) 22 D) 23 E) 27
soru 2 soru 6

16, 13, 12, 12, 10, 17, 23, 21, 23, 18, 24, 20, 24 6, 8, 8, 3, 2, 11, 10, 10, 17, 14, 15, 10, 16
Yukarıda verilen veri grubunun medyanı kaçtır? Yukarıda verilen veri grubunun üst çeyrek (Q3) değeri kaçtır?
A) 16 B) 17 C) 18 D) 20 E) 21 A) 14,5 B) 15 C) 15,5 D) 16 E) 16,5
soru 3 soru 7

36, 40, 41, 42, 42, 45, 48, 44, 44, 38 83, 78, 86, 79, 80, 81, 84
Yukarıda verilen veri grubunun medyanı kaçtır? Yukarıda verilen veri grubunun çeyrekler açıklığı kaçtır?
A) 40 B) 40,5 C) 41 D) 41,5 E) 42 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
soru 4 soru 8

70, 68, 66, 72, 63, 67, 71, 69 15, 14, 11, 12, 11, 18, 16, 20, 16
Yukarıda verilen veri grubunun medyanı kaçtır? Yukarıda verilen veri grubunun çeyrekler açıklığı kaçtır?
A) 68 B) 68,5 C) 69 D) 69,5 E) 70 A) 3,5 B) 4 C) 4,5 D) 5 E) 5,5
1 – B 2 – C 3 – E 4 – B 5 – C 6 – A 7 – D 8 – E
83
İstatistik
Kutu Grafiği
Veri grubundaki verilerin genişliğini ve yığılımını incelemek için kutu grafiği tercih edilir. Kutu grafiğinde veri grubunun; En büyük
değeri, alt çeyrek değeri, medyanı, üst çeyrek değeri ve en küçük değeri bulunarak grafikte yerleştirilir. Kutu grafiğinde kullanılan
bu beş değer, veri grubunun beş sayılı özeti olarakta isimlendirilir.
6, 5, 4, 5, 7, 8, 9, 9, 10, 7, 11 Verileri küçükten büyüğe doğru sıralayalım,

Yukarıda veri grubunun kutu grafiğini çiziniz. 4, 5, 5, 6, 7, 7, 8, 9, 9, 10, 11
↓ ↓ ↓ ↓ ↓
En küçük Alt Medyan Üst En büyük
değer çeyrek(Q1) çeyrek(Q3) değer
Bu beş değeri grafikte yerleştirelim,

20, 23, 26, 20, 21, 21, 24, 28, 27, 26, 25, 23, 22 Verileri küçükten büyüğe doğru sıralayalım,
Yukarıda veri grubunun kutu grafiğini çiziniz. 20, 20, 21, 21, 22, 23, 23, 24, 25, 26, 26, 27, 28
↓ ↓ ↓ ↓ ↓
En küçük 21 Alt Medyan 26 Üst En büyük
değer çeyrek çeyrek değer
Bu beş değeri grafikte yerleştirelim,

Q1 Medyan Q
En küçük deðer 3 En büyük deðer
11A
En küçük En büyük
deðer Medyan
Q1 Q3 deðer
11B
Yukarıdaki kutu grafiği 11A ve 11B sınıflarının 25 soruluk bir
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
sınavda yaptıkları doğru cevapları göstermektedir.
Buna göre, a)
11A 11B
a) Her iki sınıfın beş sayılı özetini bulunuz. En küçük değer 2 7
b) Hangi sınıf daha çok doğru cevap yapmış, bulunuz. Alt çeyrek Q1 5 10
c) Sınıfların doğru cevaplarının değişkenliğini bulunuz. Medyan 8 11
Üst çeyrek Q3 10 12
En büyük değer 14 16
b) Grafikte 11B sınıfının yığılımının 11A sınıfına göre daha

sağ tarafta olduğu görülüyor. Bu yüzden 11B sınıfının doğ-
ru cevapları genel olarak 11A sınıfından daha fazladır.
c) 11A sınıfının veri aralığı: 14 – 2=12
11B sınıfının veri aralığı: 16 – 7=9
olduğundan, 11A sınıfının doğru cevap sayıları daha de-
ğişkendir.
84
İstatistik
soru 1 soru 3

Mart ayı içerisinde 11 gün boyunca yapılan hava sıcaklıkları
ölçüm sonuçları aşağıdadır,

13, 10, 11, 9, 14, 8, 12, 13, 13, 11, 12
Bu verilere ait kutu grafiği aşağıdakilerden hangisi olabilir? Yukarıdaki kutu grafiğine ait veriler için aşağıdaki ifadeler-
den hangisi yanlıştır?

A) Veri grubunun veri açıklığı 25 dir.
B) Veri grubunun çeyrekler açıklığı 20 dir.

C) Veri grubunun medyanı 35 dir.

D) Veri grubunun alt çeyreği 30 dur.

E) Veri grubunun üst çeyreği 40 dır.

soru 4

Yukarıdaki kutu grafiğine ait veriler için aşağıdaki ifadeler-

den hangisi yanlıştır?
A) Veri grubunun medyanı 150 dir.

B) Veri grubunun en büyük değeri 170 dir.
C) Veri grubunun en küçük değeri 130 dur.
soru 2 D) Veri grubunun çeyrekler açıklığı 40 dır.

E) Veri grubunun üst çeyreği 160 dır.
Laboratuvar ortamında yaşayan 13 cins bakterinin ömürleri
aşağıdaki gibidir.
Cinsi A B C D E F G H J K L M N
Ömür
20 20 24 30 22 24 25 26 26 29 29 27 25 soru 5
(Gün)
Bu verilere ait kutu grafiği aşağıdakilerden hangisidir?

Yukarıda A ve B futbol takımlarının bir sezonda yedikleri gol

verilerinin kutu grafiği verilmiştir. Buna göre, aşağıdaki ifade-
lerden hangisi yanlıştır?

A) A takımının çeyrekler açıklığı 4 tür.
B) B takımının çeyrekler açıklığı 10 dur.

C) B takımı, A takımına göre genelde daha çok gol yemiştir.
D) A takımının gol yeme verileri daha değişkendir.

E) A takımının veri açıklığı 18 dir.
1 – E 2 – A 3 – B 4 – D 5 – B
85
İstatistik
Serpilme Grafiği
Veri grubundaki değişkenler arasındaki ilişkiyi göstermek için serpilme grafiği tercih edilir. Grafiği çizmek için değişkenlerden
biri yatay eksene, diğeri dikey eksene yerleştirilerek karşılıklı noktaların kesişimi alınır. Oluşan noktalar doğrusal ise iki değişken
arasında kuvvetli bir ilişki var demektir. Örneğin;

Noktalar doğrusal olduğundan kuvvetli Noktalar doğrusal olduğundan kuvvetli Noktalar dağınık ilişki yok
ilişki ilişki
Aşağıdaki tabloda ailelerin kaç kişiden oluştukları ve mutfak Verileri yatay ve dikey eksene yerleştirelim.
için harcadıkları aylık tutarlar araştırması sonuçları verilmiştir. Aylýk mutfak harcamasý ()
900
Ailelerin Nüfusu 1 2 3 4 5 6 850
800
750
Aylık Mutfak 700
400 650 700 800 875 900 650
Harcamaları(¨)
600
550
Yukarıdaki verileri gösteren serpilme grafiğini çiziniz. 500
450
400
Aile nüfusu
1 2 3 4 5 6
Noktalar doğrusal olduğundan aile nüfusu ile mutfak harca-

maları arasında kuvvetli bir ilişki vardır.
Yedi hastanede yapılan bir araştırmada kan grubu A (rh+) o- A(rh+) Kana sahip hastalar
160
lan hastaların ve bunlar içerisinden kalp hastası olanların sayı- 150
ları aşağıdaki tabloda verilmiştir. 140
130
120
A(rh+) kanlı 110
100 26 150 75 49 90 80 75 100
Hasta Sayısı 90
80
Kalp hastası 70
86 5 10 50 30 18 50 5 60
olanların sayısı
50
40
Yukarıdaki verileri gösteren serpilme grafiğini çiziniz. 30
20 Kalp hastasý
5 10152025303540455055606570758085 sayýsý
Noktalar doğrusal olmadığından değişkenler arasında bir ilişki

yok. Yani A rh(+) kana sahip olanlar ile kalp hastaları arasında
bir ilişki saptanamamıştır.
86
İstatistik
soru 1 soru 3

Bir fabrikadaki işçiler oturdukları ilçelere göre sınıflandırılıp ça- Bir araştırma kuruluşunun yaptığı araştırmaya göre ülkelerin
lışma verimlilikleri hesaplandığında bu iki değişken arasında eğitime yaptıkları yatırımlar ile turizm gelirleri arasında pozitif
kuvvetli bir ilişki tespit edilememiştir. eğimli kuvvetli bir ilişki tespit edilmiştir.
Buna göre, bu iki değişkenin serpilme grafiği aşağıdakiler- Buna göre, bu iki değişkenin serpilme grafiği aşağıdakiler-
den hangisi olabilir? den hangisi olabilir?

soru 2 soru 4

Bir okulda yapılan araştırmada öğrencilerin bilgisayar başında Bir toplulukta spor yapan kişiler ile obez olan kişiler ara-
geçirdikleri vakit ile yazılı notları arasında negatif eğimli doğru- sında bir araştırma yapıldığında beklenen serpilme grafiği
sal bir ilişki tespit edilmiştir. aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Buna göre, bu iki değişkenin serpilme grafiği aşağıdakiler-
den hangisi olabilir?

1 – E 2 – B 3 – A 4 – C
87
İstatistik
Standart Sapma
Veri grubunun homojenliğinin, ölçmenin güvenilirliğinin, veri değerlerinin yaygınlığının ölçülmesinde standart sapma kullanılır.
Standart sapma bir merkezi yayılma ölçüsü olup hesaplanırken aşağıdaki adımlar izlenir,
1. Veri grubunun aritmetik ortalaması hesaplanır.
2. Her bir verinin aritmetik ortalama ile farkı alınıp kareleri toplanır.
3. Bulunan toplam veri sayısının bir eksiğine bölünür ve bölümün karekökü alınır.
Veri grubu, x1, x2 x3 ..... xn ve aritmetik ortalamaları õ x ise,
n
å (X - Xi )
i =1
Standart Sapma=
n -1
5, 6, 4, 4, 4, 6, 6 1. Veri grubunun aritmetik ortalaması hesaplanır.

Yukarıda verilen veri grubunun standart sapmasını bulu- 5 + 6 + 4 + 4 + 4 + 6 + 6 35
X= = =5
nuz. 7 7
2. Verilerin aritmetik ortalamadan farklarının kareleri toplamı
bulunur.
2 2 2
(5 – 5) =0 , (6 – 5) =1 , (4 – 5) =1
2 2 2
(4 – 5) =1 , (4 – 5) =1 , (6 – 5) =1
2
(6 – 5) =1
Toplam=0+1+1+1+1+1+1=6
2. Standart Sapma= 6
= 1=1
7 -1
Cevap: 1
Serap ile Ümran'ın matematik dersinden oldukları 5 sınavın Serap'ın notlarının Standart Sapması:
sonuçları aşağıdaki tablodadır. 60 + 30 + 40 + 70 + 50
X= = 50
5
Serap 60 30 40 70 50 Standart Sapma:
(60 - 50)2 + (30 - 50)2 + (40 - 50)2 + (70 - 50)2 + (50 - 50)2
=
Ümran 50 60 70 60 70 5 -1
102 + 202 + 102 + 202 + 02 1000
Serap ile Ümran'ın notlarının standart sapmasını bulunuz. = =
4 4
=ó250=5ò10
Ümran'ın notlarının Standart Sapması,
50 + 60 + 70 + 60 + 70
Y= = 62
5
(50 - 62)2 + (60 - 62)2 + (70 - 62)2 + (60 - 62)2 + (70 - 62)2
=
5 -1
122 + 22 + 82 + 22 + 82 280
= =
4 4
=ò70
S.Sümran=ò70<5ò10=SSserap
olduğundan, Ümran'ın notlarının fazla dağılmadığını daha tu-
tarlı olduğunu söyleyebiliriz. Ancak Ümran'ın matematik der-
sinden Serap'a göre daha başarılı olduğunu söylemek için
standart sapma değerine bakmak yeterli değildir.
88
İstatistik
soru 1 soru 5

2, 3, 1, 1, 3, 3, 1 1, 8, 10, 1, 4, 10, 1
Yukarıdaki veri grubunun standart sapması kaçtır? Yukarıdaki veri grubunun standart sapması kaçtır?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 A) ò10 B) ò15 C) ò17 D) ò18 E) ò21
soru 2 soru 6

10, 20, 15, 10, 20 1, 1, 1, 2, 2, 23
Yukarıdaki veri grubunun standart sapması kaçtır? Yukarıdaki veri grubunun standart sapması kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) ò70 ò74

B) ò78
C) D) ò79 ò83
E)
soru 3 soru 7

12, 11, 12, 13, 10, 14 Aşağıdaki veri gruplarından hangisinin standart sapması
Yukarıdaki veri grubunun standart sapması kaçtır? en küçüktür?
A) ñ2 ñ3
B) C) 2 D) 3 E) 2ñ3 A) 1, 7, 10, 6, 15, 2
B) 2, 11, 9, 3, 4
C) 12, 28, 10, 31, 40
D) 36, 35, 34, 35, 34
E) 43, 58, 16, 4, 26
soru 4 soru 8

94, 94, 95, 96, 96 Aşağıdaki veri gruplarından hangisinin standart sapması
Yukarıdaki veri grubunun standart sapması kaçtır? en yüksektir?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 A) 10, 11, 12, 12, 13

B) 1, 10, 17, 2, 3
C) 24, 24, 22, 22, 23
D) 53, 51, 54, 53, 50
E) 100, 101, 100, 101, 100
1 – B 2 – E 3 – A 4 – E 5 – D 6 – C 7 – D 8 – B
89
İstatistik
Standart Puan, Z Puanı, T Puanı

Verilerin, veri grubunun aritmetik ortalamasından farklarının standart sapma cinsinden belirtilmesine standart puan denir. Stan-
dart puanlar, z ve T puanlarıdır.
Dönüştürülecek Puan – Aritmetik Ortalama X X
Z puanı= = formülü ile bulunur.
Standart Sapma SS
Herhangi bir puanın z puanına dönüştürülmesi ile alınan puanın ortalamanın ne kadar altında veya üstünde kaldığı hesaplanmış
olur. Z puanının sıfıra yakın çıkması ortalamaya yakın bir puan alındığı anlamına gelir. Z puanının negatif çıkması ortalamanın
altında kalındığını gösterir.
T puanı=10.z+50 formülü ile elde edilir. T puanının hesaplanması ile veriler standart sapması 10 ve ortalaması 50 olan puanlara
dönüştürülür.
Aşağıdaki tabloda, aynı sınıftaki Can ile Mehmet'in matematik Dönüştürülecek Puan – Aritmetik Ortalama
z= olduğundan
dersinden aldıkları sınav sonuçları ve sınıfla ilgili istatistikler Standart Sapma
mevcuttur. 65 - 45 20
zCan= = =2
10 10
Matematik Sınavı 55 - 45 10
zMehmet= = =1
10 10
Can 65 Can'ın z puanı Mehmet'in z puanına göre daha büyük çıktığın-
dan, Can sınavdan ortalamanın daha üzerinde bir başarı elde
Mehmet 55 etmiştir ve Mehmet'e göre daha başarılı olmuştur diyebiliriz.
T=10.z+50 olduğundan,
Sınıfın Aritmetik 45 TCan=10.2+50=70
Ortalaması
TMehmet=10.1+50=60 bulunur.
Sınıfın Standart 10 T puanları ile Can'ın 65 aldığı sınavın aslında sınıfa göre 70
Sapması
puanlık bir not olduğu yorumunu yapabiliriz.
Can ile Mehmet'in z ve T puanlarını bulunuz.
Bir laboratuvarda hastalık virüsü üzerine geliştirilen üç tip ilaç 7 - 9 -2

zA= = = -1
hastalar üzerinde denenmiş ve hastaların iyileşme süreleri ile 2 2
ilgili istatistikler aşağıdaki tabloya yazılmıştır. 10 - 9 1
zB= =
2 2
İyileşme Süreleri A ilacının z puanı, B ilacının z puanından daha düşük çıkmıştır.
A ilacının iyileşme süresi verisi ortalamanın altında kalmıştır.
A ilacı 7 Ancak iyileşme süresinin düşük çıkması ilaç için başarı oldu-
ğundan A ilacı B ilacına göre daha başarılıdır.
B ilacı 10 A ilacının T puanı:
Hasta Grubunun TA=10.(– 1)+50=40

9
Aritmetik Ortalaması B ilacının T puanı,
Hasta Grubunun æ 1ö
2 TB=10. ççç ÷÷÷ +50=55
Standart Sapması è2ø
90
İstatistik
soru 1 soru 5

Burak geometri dersi yazılısından 60 almıştır. Sınıfın aritmetik Beş farklı türde aracın 100 km deki yakıt tüketimleri ve ait ol-
ortalaması 50 ve standart sapması 5 olduğuna göre, Burak'ın dukları türe ait istatistiki bilgiler aşağıdaki tablodadır.
z puanı kaçtır?
Marka A B C D E
100 km deki yakıt
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 10,3 8,4 7,6 6,3 4,2
tüketimi (Lt)
Aritmetik
9,1 10,8 7,6 7,3 6,4
Ortalama
Standart
1,2 0,6 2 2 2
Sapması
Yakıt tüketimi açısından kendi sınıfındaki en başarılı araç
hangisidir?
A) A marka B) B marka C) C marka

D) D marka E) E marka
soru 2 soru 6

Işıl üç adım atlamada 3 metre atlamıştır. Yarışmaya katılan Sait fizik dersi yazılısından 45 almıştır. Sınıfın aritmetik orta-
sporcuların aritmetik ortalaması 2,75 m ve standart sapması laması 60 ve standart sapması 10 olduğuna göre, Sait'in T
0,5 olduğuna göre, Işıl'ın derecesinin z puanı kaçtır? puanı kaçtır?
A) 0,2 B) 0,25 C) 0,5 D) 0,75 E) 1 A) 25 B) 30 C) 35 D) 40 E) 45
soru 3 soru 7

Kümesteki A cinsi bir tavuk ayda 24 yumurta yumurtlamak- Senem kimya dersi yazılışından 60 almıştır. Sınıfın aritmetik or-
tadır. Kümesteki tüm tavukların aritmetik ortalaması 18 ve talaması 50 ve standart sapması 4 olduğuna göre, Senem'in
standart sapması 3 olduğuna göre, A cinsi tavuğun z puanı T oranı kaçtır?
kaçtır?
A) 60 B) 65 C) 70 D) 75 E) 80
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
soru 4 soru 8

Esra, Şeyma, Duygu, Oğulcan ve Mustafa farklı senelerde Enflasyon oranı % 10 olan bir ülkenin bulunduğu ekonomik
üniversite sınavına girmişlerdir. Aldıkları puanlar ve girdikleri birlik içerisindeki ülkelerin enflasyon aritmetik ortalaması
senenin istatistikleri aşağıdaki tablodadır. % 2,5 ve standart sapması 1,5 olduğuna göre, bu ülkenin
enflasyon yüzdesi T puanı kaçtır?
Esra Şeyma Duygu Oğulcan Mustafa
Puanı 350 350 350 350 350 A) 50 B) 75 C) 80 D) 90 E) 100
Aritmetik
300 320 310 300 340
Ortalama
Standart
20 40 10 10 5
Sapma
Sınava girdiği yıl istatistikleri dikkate alınarak, en başarılı
öğrenci hangisidir?
A) Esra B) Şeyma C) Duygu D) Oğulcan E) Mustafa
1 – A 2 – C 3 – B 4 – D 5 – B 6 – C 7 – D 8 – E
91
İstatistik
Eray'ın sınıfının Matematik dersi 2. yazılı sınavı aritmetik orta- Dönüştürülecek Puan – Aritmetik Ortalama
z=
laması 43 ve standart sapması 4 tür. Eray'ın yazılı z puanı 3 Standart Sapma
olduğuna göre, yazılı notunu bulunuz. X-X
z= olduğundan,
S.S
X - 43
3=
4
12=x – 43
x=55 Eray'ın yazılı notudur. Cevap: 55
Tolga'nın kimya dersinden aldığı sözlü notunun z puanı 2 den X X

büyüktür. Sınıfın aritmetik ortalaması 50 ve standart sapması z>2 ve olduğundan,
S.S
4 olduğuna göre, Tolga'nın notu en az kaç olabilir, bulunuz. X-X
= >2
S.S
X - 50
= >2
4
=x – 50>8
=x>58
Tolga'nın notu en az 59 dur. Cevap: 59
Recep'in sınıfının analiz dersi vizesinin aritmetik ortalaması 25, T=10.z+50 olduğundan,
standart sapması 2 dir. Recep'in vize notunun T puanı 60 oldu- 60=10.z+50
ğuna göre, vize notu kaçtır, bulunuz.
z=1
x-x
z= olduğundan
S.S
x - 25
1=
2
2=x – 25
x=27 Recep'in vize notudur. Cevap: 47
A marka bir ürünün kullanım yılı ile ilgili yapılan bir araştırmada T=10.z+50
T puanı 55 den küçük çıkmıştır. Bu ürünle ilgili yapılan araştır- T<55 olduğundan
mada aritmetik ortalama 8 ve standart sapma 1 olduğuna gö-
10z+50<55
re, ürünün kullanım süresi en fazla kaç yıl olabilir, bulunuz.
10z<5
1
z< dir.
2
x-x
z= olduğundan,
S.S
x-8 1
<
1 2
2x – 16<1
2x<17
17
x<
2
x=8 en büyük değeridir. Cevap: 8
92
İstatistik
soru 1 soru 5

Birinci ligde mücadele eden bir futbol takımının topladığı pu-
Eda'nın Sınıfının Aritme- Sınıfının Stan-
tik Ortalaması dart Sapması anların z puanı 1 den büyük 4 ten küçüktür. Ligdeki takımların
Tarih Notu
aritmetik ortalaması 25 ve standart sapması 10 olduğuna gö-
z puanı 2 55 5 re, bu futbol takımının puan aralığı aşağıdakilerden han-
gisidir?
Yukarıdaki tabloda Eda'nın Tarih sınavına ait bilgiler verilmiştir.
Eda'nın tarih sınavı notu kaçtır?
A) (45, 55) B) (30, 60) C) (35, 60)
A) 50 B) 55 C) 60 D) 65 E) 70 D) (35, 65) E) (40, 70)
soru 2 soru 6

Forvetlerin Gol Forvetlerin Gol Gamze'nin sınıfının Biyoloji dersinden aldıkları notların aritme-
Alex'in
Aritmetik Orta- Standart Sap- tik ortalaması 42 ve standart sapması 5 dir. Gamze'nin notu-
z puanı laması ması
nun T puanı 60 olduğuna göre, notu kaçtır?
4 8 6
A) 47 B) 48 C) 49 D) 50 E) 52
Yukarıda futbol 1. liginde forvet oyuncularının attıkları gollerle
ilgili istatistiki bilgiler verilmiştir. Buna göre, Alex'in gol sayısı
kaçtır?
A) 30 B) 32 C) 34 D) 36 E) 38
soru 3 soru 7

İrem'in satranç turnuvasında aldığı puanın z puanı 3 den bü- Yiğit'in bilgi yarışmasında aldığı puanın T puanı 50 den bü-
yüktür. Turnuvaya katılan tüm sporcuların aritmetik ortalaması yüktür. Buna göre, Yiğit'in yarışma z puanı aşağıdakilerden
48 ve standart sapması 2 olduğuna göre, İrem'in puanı en hangisi olabilir?
az kaçtır?
A) – 3 B) – 2 C) – 1 D) 0 E) 1
A) 55 B) 56 C) 57 D) 58 E) 59
soru 4 soru 8

Serkan'ın coğrafya dersinden aldığı notun z puanı 0 dır. Sınıfın x marka bir makinenin günlük üretim adedinin T puanı 60 dan
aritmetik ortalaması 53 ve standart sapması 12 olduğuna gö- büyüktür. Aynı tür makinelerin aritmetik ortalaması 15 ve stan-
re, Serkan'ın sınav notu kaçtır? dart sapması 2 olduğuna göre, x marka makinenin günlük
üretim adedi en az kaç adet olabilir?
A) 51 B) 52 C) 53 D) 54 E) 55
A) 17 B) 18 C) 19 D) 20 E) 21
1 – D 2 – B 3 – A 4 – C 5 – D 6 – A 7 – E 8 – B
93

30-Bi̇nom ..

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

30-Bi̇nom ..

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BİNOM AÇILIMI

y nin kuvveti sıfırdan başlayıp artarak yukarıda yerleştirildiğinde,

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

æç4÷ö æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷ æç4ö÷

æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷ æç5ö÷

1 – E 2 – B 3 – A 4 – C 5 – E 6 – D 7 – B 8 – C

æçnö÷ æçnö÷ çæ n ö÷÷ 1 n-1 ççænö÷÷ 0 n

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

1 – C 2 – B 3 – D 4 – B 5 – A 6 – E 7 – D 8 – B

çæn÷ö çæn÷ö çæ n ÷÷ö 1 n-1 ççæn÷ö÷ 0 n

kavrama sorusu çözüm

açılımından katsayıları bulup toplamlarını hesaplamak güç ol-

kavrama sorusu çözüm

x=1, y=1 için,

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

1 – C 2 – E 3 – A 4 – D 5 – A 6 – B 7 – A 8 – E

æçnö÷ æçnö÷ æç n ö÷ ænö

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

= 28 .26 .32 .a 6 .b2

1 – B 2 – D 3 – C 4 – A 5 – E 6 – E 7 – C 8 – B

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

1 – B 2 – D 3 – A 4 – C 5 – A 6 – B 7 – B 8 – E

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

çæç10÷÷ö(x 3 )5 .(y2 )5 = ççæ10÷÷ö .x15 .y10

kavrama sorusu çözüm

æ 6ö æ 6ö æ 6ö æ10ö æ10ö æ10ö

A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

A) 5 B) 8 C) 10 D) 11 E) 12

1 – B 2 – D 3 – A 4 – E 5 – B 6 – C 7 – A 8 – C

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

æ 7ö æ7 ö æ 7ö æ11ö æ11ö æ11ö

æ 8ö æ 8ö æ 8ö æ12ö æ12ö æ12ö

1 – E 2 – A 3 – D 4 – B 5 – C 6 – E 7 – A 8 – B

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

çæç10÷÷ö .x 20-2.4 .(-1)4 .y 3.4 = çæç10÷÷ö x12 .y12

1 – B 2 – C 3 – A 4 – A 5 – D 6 – E 7 – D 8 – A

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

A) 84 B) 96 C) 108 D) 115 E) 126

A) 11 B) 55 C) – 33 D) – 44 E) – 55

1 – C 2 – B 3 – E 4 – E 5 – A 6 – D 7 – C 8 – B

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

kavrama sorusu çözüm

æ12ö æ12ö æ12ö æ12ö æ12ö

1 – A 2 – E 3 – B 4 – B 5 – C 6 – D 7 – A 8 – B

5 kız, 5 erkek yuvarlak masa etrafında oturacaktır.